ONS BLAD
i
I
■IJL'
«4
Si
RESTANT-
Fa. VAN BER HORST
*.H*
Dottan
n d» Chj.
EX-KONINGIN SOPHIE VAN GRIEKENLAND t
OPRUIMING
•I
HOE ZAL HET JAAR 1932 ER UITZIEN?
door Paul Painlevé
Zeg het
met bloemen!
b«
nummer bestaat uit drie bladen
WOENSDAG 20 JANUARI 1932
DIT
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 16
f 3000
f750.
f250
f 125.
IONG
-
Herhaaldelijk Minister der Fransche Republiek
VOORNAAMSTE NfEUWS
IJDEN
STIEK
VAN
DE BAROMETER
RAAD VAN' STATE
ONTBINDING VAN DE
JEZUÏETENORDE
Het Crisis-Comité
DE ROTTERDAMSCHE
WETHOUDERSCRISIS
den buit
77EX
NG
RUST EN ROEST OP
DE WERVEN
heeft u iets mede te geven?
tfEN
U
GEEN UITGIFTE BELGISCHE
SCHATKISTBONS
f50
ONGEVAL
SEN
SK
JOH. LAUWERS
PAYGI OP 3
ALKMAAR
Brillen en Face's main
W
i
M
INTERNATIONALE DIEVEN
GEPAKT
HET DUITSCHE BIER
GÖEDKOOPER
1
DE VERBANNING DER
JEZUITEN
MADRID, 19 Januari (Reuter) Waar
schijnlijk zal het Staatsblad zeer spoedig
het decreet van den Minister van Justitie
publiceeren. waarbij de Jezuïetenorde lr>
Spanje ontbonden wordt verklaard.
Het drama der reuzen-
f 3000.- f750.- f250.- f 125.-
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET
HARINGZWERMEN VOOR DE
ELBE
In Spanje te wachten
schepen
UIT HET STEENDRUKKERS
EN UTHOGRAFISCH BEDRIJF
WEERBERICHT
bil Ttrlta» nB ooa booO
‘•v
Mishandelingen te Bombay.
Weer een clandestiene sender in den aether?
o
Q
i
t
s
Barometerstand 9 uur vjn.: 7.71 vooruit.
/1.00
had
ral
De C. A. O. opgezegd
744.4
(Nadruk verboden)
test na
■vw
pengo
ge-
braak te Essen
bü
Waar
’ertrouwen In
ran B
Dftnaa
Xman
r. ub
o3
net P.
O
r.<
nalatig
m ww-
tertttel
een aan-
onatatee-
/net
luari
a 48
De Duitsehe invoerrechten op boter aanzien
lijk verhoogd.
men na.
»dat hst
stond.
de oefv
d m g|
van
m gewoon
«raar de
n tuiner
won ten
De te Echt vermiste Jongeman teruggevon
den.
tMiiaa
bulteng».
de turn-
een gnu*
de Hot
voel vw.
een nar
in w
de in to
ss beena
i int
"efening
redstrUd-
iet niter-
naveel
beneden
komt tea
efe^nam
voer
e op XI
ergade-
uur, de
uur M
iche" te
.Linewa
gebouw
I besto-
band-
iten.
aken
oot de
bueen-
resul-
Dv opbaring van het stoffelijk overschot geschiedde in de kapel van het lot
Friedrlchshof in Cronberg
Regeeringsverklaring in de Fransche Kamer
en Senaat.
irsn de-
ngendijk
van Ne*
estuure-
s. nadat
delsport
e spert-
[snoder*
innam
lelsport*
mmMe
ƒ0 75
ƒ0 35
ƒ3.43
f
i
t
t
w
Bergen
ito, An-
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
I l’
as:
Dukel
partij
(Mn
Wat al het Jaar 1932 brengen? Dit is de
moge vraag, die alle volkeren aldoor weer
■tellen.
BERLIJN 19 Januari <w. B.l
aenconunlsaaris heeft, op
spreklngen met de brouw,
dat de blerprüe vanaf 1 F
mark per H.L. „Vollbler"
laagd. De prijs komt dus
De verkoopsprijs aal e
worden.
I De prtj-
d züner be-
I. verordend
art met twee
worden ver-
47.85 mark,
■edlg verlaagd
J. R.
O.
N N.
N. N.
J. H. (wekelijks)
R.K. Lyceum Alkmaar
nsjéke
turners
hoera -
loons-
uden doen,
(traatbelas-
worst
«aamn
■dekt.
mgeiukkn
onbekmg
»1< verlie» <«n *n
anderen vinger
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—
regels IJS: elke regel meer 0-M
RECLAME per regel 4.75 voor
de eerste pagina: voor de overige
pagina’s f 0 50.
RUBRIEK „VRAAG EN AANBOD-
b|j vooruitbetaling per plaatsing
f 0.60 per advertentie van 5 regels:
Iedere regel meer 9.19
^X‘^*v«lien rersekerd voor een dor «nlacnde uiikêerinüen
Bij het deelen van
Het Speanscbe kabinet beraadslai
over de te nemen maatregelen, om elke
welddaad te voorkomen, nu gedreigd is
een algemeene staking welke 24 Ja;
over het geheele land zou uitbreken
uur sou duren.
Nlettegenstaande het „Young-plan”
plechtig een definitief karakter had verkre
gen behoorde ik tot degenen, die onmiddel-
lljk de noodzakelijkheid hebben beaamd, om
het plan van Hoover onder den een of an
deren vorm te onderteekensn.
.Xen moet de Mark redden" schreef ik
in Juli van het vorige jaar. „Verdere of
fers zullen nog noodlg zijn. Ze moeten ver
gezeld gaan van nauwkeurig gestelde waar
borgen. De conferentie van Loden (Juli
1931) zal de eerste zijn van de heele serie.”
Sedert dien heeft de Duitsehe* crisis die
van het Engelsche Pond tengevolge gehad.
De conferentie van Lausanne zal Europa In
het nauw drijven., Trouwens niet alleen
Europa, maar ogT de Vereenlgde Staten,
niettegenstaande hun officleele afwezigheid.
Het gaat er thans om, óm te weten te
komen of al de beschaafde volkeren tot
overeenstemming willen geraken over billij
ke maatregelen, die Europa In staat zullen
stellen om het slechte begin van 1932 weer
goed te maken, en een nieuwe catastrophe
te vermijden.
Orootere en misschien meer kunstmatige
plannen, die de ambitie zouden hebben om
een definltleven toestand te scheppen en
andere groote en weldsche projecten te om
vatten. zouden tenslotte toch alleen maar
bijdragen tot de oplossing van het meer be
scheiden, maar urgentste probleem, waartoe
ik mU in dit artikel héb beperkt. Wanneer
dit plan niet bejegend wordt met een alge-
tneene krachtsinspanning van goeden wil
om tot een goed einde te geraken door
middel van loyale, en ik herhaal, billijke
maatregelen, dan kan men zonder pessimis
me voorspellen dat het nieuwe jaar nog er
ger zal zijn voor allen dan het trieste
treurige jaar, dat pas is geëindigd
(Nadruk verboden.)
Dat was in 1889. De Cunard-LUn deed toen
reeds boete voor een fout, zooals in de
scheepsbouwpolitiek weinig of nooit voor
komt. Niemand hield het voor mogelijk, dat
een ergelijke misrekening ooit weer zou kun
nen plaats hebben! Gelukkig heeft met tij
dig ingezien dat men met het 70 000 ton-
schip vooral in deze tijden van wereld
crisis slechts een zekere kans op verlies heeft
en daarom den bouw maar stU laten leggen,
tegemoet gaat en heeft men den bouw laten
stilleggen.
Misschien was men ook zonder de wereld
crisis tot deze maatregel overgegaan, maar
hoe het ook zij, deze wereldcrisis was een
afdoende en uitstekende dooddoener voor
den critischen Jan Publiek
Dit geval zou met een sisser zijn afge-
loopen, als het niet een reeks van gevolgen
met zich mede gesleept had. Terwijl in 1930
nog ruim 250 schepen op Engelsche werven
gebouwd zijn geworden, is het aantal nieu
we schepe in 1931 teruggegaan op ongeveer
100. Dat is een vermindering van 60 pet
Bovendien bedraagt de vermindering in het
totaal-bedrag aan tonnage ruim 70 pet. Dus
minder schepen en die er nog gebouwd wor
den zijn grootendeels van een kleineren om
vang. Een groot gedeelte van de Engelsche
werven ligt stil en eenzaam aan het water.
Men tracht zich te concentreeren; het
scheepsbouwconcern (National Shipbuilding
Security Co koopt thans alle werven uit,
en verkoopt het materiaal, dat overbodig is,
als oudUzer aan den meestbiedende
De Brttsche scheepsbouw leefde tot nog
toe vrij van regeerings-subsldles. In de Ver
eenlgde Staten doet men dat anders. Daar
wordt kunstmatig met behulp van vele mil-
lloenen regeeringsdollars. een zekere graad
van werkzaamheid op de werven onderhou
den De gebouwde schepen worden door ver
dragen met de regeering van vracht voor
zien. Daarbij bloeit natuurlijk de scheeps
bouw weer eenigermate op; voor den kunst-
matigen bloet. die zeker binnenkort volgen
moet, sluit men echter in het Yankeeland
e oogen. De Engelsche hongerkuur is welis
waar onaangenaam, maar toch veel gezon
der dan de Amerikaansche struisvogelpoli
tiek. Amerika beeft nu eenmaal het verlan
gen zoo spoedig mogelyk een groote hancle.s-
voot te scheppen. Voor 1914 neeft het zich
daarover nauwelijks bekommerd: doch thans
wordt de schade ruimschoots ingehaald.
Toentertijd voer de Amertkaansche lading
meestal onder vreemde vlag. Engelsche,
Duitsehe. Noorsche En zd voer daaronder
goedkoop, veilig en goed. De ooi rog heeft bil
de Amerikanen eerst den wensch doen op
komen. de Sterren-en-strepen-banler ook op
de handelsschepen te zien wapperen en de
wereld te toonen, dat ook op dit gebied
Amerika de eerste plaats wenscht in te ne
men. En zij besteden er nog ai wat geld
aan, als men nagaat ast de onkosten de,
laatste jaren van 20 UK 30 mlllloen Dollar)!)
per jaar hebben bedragen. De wet. waarbij
deze staatsondersteuning aan de werven werd
geregel, werd in de jaren der .prosperity"
aangenomen Onder de tegen wcordige om
standigheden zou men zich nog wel eens be
dacht Lebben....
ön een toreuk vanf A A
been ot era»’
Onzen bloemenhandelaren
Breng ik hierbij een saluut I
Want zjj maken adn de grenzen
Toch een schitterend debuut.
Deden zjj al niet in bloemen
Voor hun dagelUksch bestaan.
Dan bood ik hun Vast een ruiker
Van de schoonste tulpen aan!
ZU ontduiken de malaise
Eg ontduiken ook niet slecht
De vermoordende bepaling
Van het Fransche Invoerrecht!
Weinig der gesneden bloemen
Mogen door de grenzen gaan,
Dus zij laten bol en wortel
BIJ de bloemen maar er aan!
Hulde aan die leepe lieden
Voor die leuks wijs van doen.
ZU verkoopen de douane
Echt hun bollen voor citroen!
En zij geven zóó hun meening
Voor de muren van den tol.
Maar zij seggen het met bloemen
En.... met wortels en den boff
MARTIN BERDEN.
Het Rotterdamsche college van B. en W.
is sinds zijn vorming na de raadsverkiezin
gen van vorig jaar. sinds September der
halve. nin'—-- -- «’•'■wcest. De sa
menstelling heeft heel wat voeten in de
aarde gehad en het einde van ’n op
windende r- was dat als wethou
der zitting namen een R. K., een A-“ F.sv.
en twee sociaa!-d”^r/—aten, vier man
derhalve, terwijl er tot dusver vijf met den
burgemeester het college hadden gevormd.
Thans zijn ook de beide socialisten uit
het college getreden.
Rotterdam verkeert door de crisis in een
bijzonder moellUke financieele positie. Na
lange, zware en naar uit de raalrdeoatten
gebleken is. vaak pijnlijke beraadslagingen
was men in het college van B. en W. tot
eenstemmigheid gekomen over een aantal
maatregelen om aan de grootste moeilijk
heden het hoofd te b<eden. Van die maat
regelen vormden er drie een onverbrekelük
geheel: twee belastingvoorstellen en een
voorstel tot verlaging van het aan loonen en
salarissen aitgetrokken bedrag met drie
percent.
Maandag werd over een der be de bolas-
tlnj oorstellen gestemd en het werd verwer
pen! Verworpen, niet om zUn Intr
beteekenls, maar omdat de tegenste
niet vertrouwden dat de scclaal-de;
tlsche wethouders ten aanzien van
verlaging hun woord gestand zoi
Het votum, dat verhooging der
ting inhield, trof niet die straat belasting;
het was een opzeggen van
de socialistische wethouder*
Er was
deratle
redevoerini
listlsche Raadsfractie mr. Donker en van
wethouders Brautigam en De Zeeuw
ontstaan van onvoldaanheid, van
/iejd. een sfeer waaraan door en-
Idelljke woorden, het bondige ant-
op een bondig gestelde vraag, een
/had kunnen worden gemaakt. Maar
luidelijke woorden werden niet gespro-
dat bondige antwoord werd niet gege-
De opvolger van prof. Fabius
Naar *U vernemen, komen voor het lid
maatschap van den Raad van State, in de
vacature ontstaan door net overladen van
prof. mr. D. P. D. Fablua. ernstig in aan
merking deheeren prof. mr. A. Anema. lid
der EersteKamer en hoogleeraar aan de
Vrije Universlteit, en Jhr. mr. O. F. A M.
van Nispen tot Sevenaer, buitengewoon ge
zant en gevolmachtigd minister te Brussel,
tevens geaccrediteerd bij het hof te Luxem
burg.
De werkgevers in het steendrukkers- en'
lithografisch bedrijf hebben de collectieve
arbeidsovereenkomst tegen 1 Mei as. opge
zegd.
ja Debate** vmboden.
De regeering heeft het katholieke blad
,X1 Debate" voor onbepaalden tijd verboden
wegens een artikel over de incidenten te
Bilbao, dat in voor de regeering zeer scherpe
bewoordingen was gesteld.
Ook de katholieke en nationalistische bla
den In Baskenland zijn verder verboden.
De regeering heeft buitengewoon strenge
maatregelen ter handhaving van de orde
aangekondlgd. Te Bilbao zijn tot dusverre
ruim 70 personen gearresteerd. Onder de ge
arresteerden bevinden zich ook aanzienlijke
burgers, die politiek rechts staan. De recht-
sche pers concludeert hieruit, dat de toe
gepaste maatregelen eenzijdig tegen rechts
worden gericht.
Te Pamplona is het heden tusschen so
cialisten en communisten tot bloedige bot
singen gekomen in den loop waarvan 35 per
sonen werden gewond.
bet anker
teW?
Welke waren de gevolgen van den oorlog?
Wat i,
de verklaring voor de aldoor weer
herbaalde dwalingen der economisten met
IJCHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 4.52.
WILHELMSHAFEN. 19 Jan. (V.D.) Hier
ter plaatse thuis behoorende vjsschers, du
groote hoeveelheden haring hebben gevan
gen. deelen mede, dat geweldige zwermen
haringen sinds einde vorige week voor ae
Elbe staan. Volgens de vlsschers zijn de
zwermen ten deele zoo groot geweest, dat het
onmogelijk was er met de netten door te
tomen.
MADRID, 20 Jan. De door de regeering
opgerichte jurlsten-commlssle. die een on
derzoek moest instellen naar de grondwet
telijke toelaatbaarheid der Jezuleten-orde In
Spanje, heeft, naar Reuter meldt, deze
vraag ontkennend beantwoord.
De minister van justitie zal thans binnen
kort een decreet utlvaardlgen waarbij dc
Jezuleten-orde tn Spanje voor ontbonden
wordt verklaard.
De Kamer heeft een weteoutweip aange
nomen tot bet verwereldlijken (secularlsee-
ren) dar Kerkhoven.
na de bijeenkomst van de Fe
in de Lybelle, na de glibberige
ngên van den voorzitter der socia-
^iadsfractie mr. Donker en
de wethouders Brautigam en
een sfeer
onzeker/ie^
kele dilideluke woorden, het bondige ant-
woon
eind
die R
kety
veM. expresselijk niet gegeven, omdat de so
cial.sti-che wethouders een slag om den
arm wilden houden, omdat zij niet de ze
kerheid wilden geven, dat de loonsverlaging
zoo zou worden uitgevoerd als, althans aan
vankelijk, in de bedoeling lag van het heele
college.
De Rotterdamsche sociaal-democratische
wethouders hebben een oogenbllk zichzelf
willen zijn; ze hebben een poging gewaagd
het algemeene belang boven het enge partij
belang te stellen. Ze zijn daarin niet ge
slaagd. Ze hebben willen regeeren en het
is hun niet gelukt. De druk en de drang van
hun omgeving zijn hun re machtig geworden.
De eerst besliste lijn is in wazige vlakken
verdoezeld. Het eigen oordeel hebben ze zoo
niet verzaakt, dan toch met zooveel franje
aanhangen, dat het niet meer sprak, men er
geen houvast meer aan had.
Het is de vloek der 3. D. A. P., dat zij
nooit zonder den bril van het partijbelang
de maatschappij, zelfs niet de nooden van
den tUd bekijken wil. Aan dien vloek heb
ben de socialistische wethouders van Rot
terdam hun nl te wijten.
BRUSSEL. 19 Jan. <VX> De Belgische
regeering heeft besloten af te zien van de
uitgifte der schatklstbons over een bédrag
van een half milliard franken.
In de plaats daarvan z-1 men overgaan
tot de uitgifte van 5-Jarige obligaties.
Het bedrag dezer uitgifte sou strikt be
perkt worden tot dat der voorziene uitga
ven. nJ. 300 4 400 mlllloen franken.
Er wordt aan toegevoegd, dat de obliga
ties. welke worden opgekocht door de groote
bankinstellingen, door deze niet in ontloop
zullen worden gebracht.
In Ieder gevat wordt aangaande dit laat
ste punt nog onderhandeld.
De Sociaal-Democratische wethouders
Brautigam en De Zeeuw te Rotterdam afge
treden.
PERLIJN, 19 Jan. <V. D.) De Ber-
iünsche crlmlneele politie heeft drie inter
nationale inbrekers gearesteeru, die voor
zien waren van OostenrUksche. Russische
en Luxemburgsche prspoorten, op het
oogenbllk, dat zij onderling 25.000
deelden.
Ten einde de Identiteit der gearresteer
den definitief te kunnen vaststellen, heeft
de politie zich met de bultenlandsche
poliUe-autoritelten in verbinding gesteld.
Er zUn nog twee andere personen
arresteerd. die betrokken zijn bü den in-
op 17 October jj„
welke gelegenheid .een bedrag van ongeveer
350 000 mark werd meegenomen. Op een
persoon, die verdacht wordt var. heling en
diensvo'gens Is aangehouden, werd een
bedrag van 100.000 M. gevonden.
De ellende van onzen huldigen tijd drukt
q> millloenen menschelüke wezens, Je on
nut voor morgen, voor de toekomst op al-
k2onder twüfel zien de landen, die den
earlog hebben verleren, die na den wereld
oorlog afstand hebben moeten doen van
Ixm droomen van wereldheerschappij en
(rootbeid, binnen hun landsgrenzen In ma-
t^oosen groei de partijen voortschrijden.
Ot be' geweld prediken, om een einde te
naken aan dezen onverdragelüken angst,
,,n dese benauwende wereldbeklemmlng
ZU herhalen dagelüks het bekende woord:
Tiavar een einde met ontzetting dan een
ontsetting zonder einde". Dit is het wacht-
«oord geworden van al die vurige, opge-
iatcrf* minderheden, die niet in staat ztjn
Uch een denkbeeld te vormen van de af-
Mbgwelüke rampen en verschrikkingen, die
Rj orer de wereld zouden willen doen los-
gtanden. Te laat zouden ze op haar beurt
uoeten zuchten en uitschreeuwen: „Dat
hebben wij niet gewildNeen, zü zouden
nooit een einde kunnen maken aan de
nooden, aan het lijden van onzen tijd met
terbaanche middelen; integendeel, ze zou
den se vermeerderen zonder grens en 11-
miet.
Ook al blüven die bedreigingen machte
loos, dan is het feit alleen, dat men er van
gebruik maakt, reeds voldoende om de uni-
vetaeele verwarring der Wereld te doen
toenemen en om de middelen ter genezing
■mder effect en resultaat te maken.
Welke zün de diepste oorzaken van de
vereUcrlsis? -
De crisis, die thans door de wereld waart,
te sonder precedent. Het is zaak, om dg
diepste oorzaken op te Sporen en te out-
dnieren. om de kracht te vinden ze te kun
nen bestrijden.
Van deze crisis heeft men een voorgevoel
kunnen hebben. Ze bertond reeds ooi zoo te
preken in potentie vóór de cycloon van
1914 over ons losbrak. De gefarceerde ont-
wlkkeling der productie, die klaarblukelyk
(te behoeften der verbruikers overtrof
van die verbruikers tenminste, die de mid
delen hadden in hun behoeften te voorzien
de methodische vervolmaking van de
outillage der industrie ten dienste van een
kandeloose concurrentie. hadden* een
steeds meer wassende wanverhouding ge-
■chapen. De wijsheid gebood, dezen toestand
te purgeren, wilde men niet een doodelijk
■jetear laten rmtstaan,
D«ae malaise is absoluut niet vreemd ge-
Heven aan het uitbreken van den grooten
eariog. Maar het tras een treurige on mis
dadige dwaling voor hen. die min of meer
geweiensvol in dien oorlog een uitweg za-
gm voor de economische tegenstrijdigheden
van belangen, wier verbittering hen met
onrust vervulde.
Zeker is. dat bü het begin van 1914 de
W*nntng der internationale concurrentie
seer groat was. Maar toch leefde de we-
reld in een soort van evenwicht, dat zonder
twijfel onvolmaakt «ras. maar dat zich toch
allengs sou aangepast hebben aan de wer-
kel'jlmeld. zonder deze geheel te kunnen
oomgeeren, maar meer op de wijze van
vermüding van algemeene verwarringen en
OMaslroplien.
De groote oorlog heeft het rhythme der
■easchehjke gebeurtenissen tot razernij
opgezweept HU heeft de langzame en na
tuurlijke ontwikkeling van zaken doen over-
paan in een serie van cata-lysmen, van he
rige beroeringen. Hü heeft de wereld-eco-
aomie gedwongen tot allerlei kunstmatige
toostenden en verhoudingen, die telkens
weer er op en er onder gingen. De wetten
(ter ervaring, die de pretentie hadden rege
lend op te treden m het spel van ruil- en
ptMveikeer, die wetten, waar wü een eeuw
lang aan gewend waren en waarop het cre-
8tet berustte, gelden alleen, hebben alleen
•aarde voor een toestand van stabiliteit,
■nul* de volkeren dien gekend hebben ge
durende 100 Jaar na het einde van het
teute Keizerrük. Zeker, de naties zijn van
1*13 tot 1914 eveneens door harde beproe
vingen been gegaan; de successie-oorlogen.
®e van 1870. enzMaar die geb urte-
atesen brachten, hoe zwaar ze ook waren,
ten gedeelte der beeehaafde wereld in de
•ar, niet het geheel, en de rest bleef in
rtgnwicht. Maar thana lüdt heel de wereld
onder den stroom van beroeringen.
te werpen tn dit meesleurend
de grootste reputaties? Men heeft hen ge
hoond en bespot, omdat zü een korten oor
log hadden voorspeld. Hun „profetie” be
rustte op de overteilglng, dat de naties zich
niet zouden ruineeren, wanneer haar be
schikbare bronnen waren uitgeput, en dat
zü zich niet tot over de ooren in de schul
den zouden «teken, tot zelfs boven haar
verkregen rükdonunen toe, verkregen en
opgestapeld in lange Jaren van arbeid. Maar
alle grenzen weiden doorbroken en over
schreden. Men moest winnen! Niet alleen
In de oorlogvoerende landen, maar ook in
de andere werden de krachten tot berstens
toe ingespannen, zonder eenlg égard op den
kostprijs te nemen.
Moet men nog herinneren aan de onge
hoorde verwarringen', die de oorlog ons
achterliet? Aan de Inflatie? Aan de wan
verhouding tusschen een geforceerde geld
circulatie zonder waarde en het werkelüke
fortuin dat zü heette te representeeren? Op
ons oude continent hebben de overwonnen
volkeren hun geld zien wankelen en ten
gronde gaan, hebben de overwinnaars de
waarde van hun deviezen op 4'5 terug ge
bracht. En wat de Vereenigde Staten betreft
die pas laat aan den oorlog deelnamen, zij
werden de groote schuldelschers van Euro-
P*-
Maar één feit steekt boven alle andere
uit. De overweldigende ontwikkeling der
voortbrenglngsmlddelen in leder land. Door
de opslokkende behoeften van den oorlog
waren zü in het leven geroepen en konden
er nauwelijks aan voldoen. Toen de vrede
weer zün Intrede deed, moest deze produc
tie zich aanpassen aan de behoeften des
vredes en afnemers zien te krügen Andere
zou er een nieuw drama beginnen, een stll-
zwügend drama, dat geen’ bloed doet
vloeien maar toch tragisch Is. een drama,
opgevoerd door de wanhoop van allen, die
geen afnemers meer vinden voor hun werk
en activiteit. Er zün verschillende phasen
na den oorlog geweest.
In het begin van den na-oorlogschen tüd
werd het dilemma nog niet in heel zün
brutaliteit gesteld. In de verwoeste streken
moesten enorme ruïnes worden hersteld.
Alleen in Frankrük overdekten de verwoes
tingen tien departementen. Van den ande
ren kant hadden de landen, die de blok
kade hadden ondergaan, al hun reserves
uitgeput en moesten dus hun opslagplaat
sen, hun „stocks", weer aanvullen. Vandaar
ontstond er een dubbel beroep op de in-
dmtrie «n het crediet, dat veel overeen
komst hsd nM de beëissftew tejdsws den
oorlog. De hymne op de productie heeft
weerklanken over heel de aarde. Deze ver
gankelijke, deze ééndaagsche activiteit, deze
Inflatie-namaak der hulpbronnen maskeer
den een tüd lang de malaise en de aan
wassende verarming. Maar de werkloosheid
verschünt. dat onverbiddelük symptoom
dat doorvrat als de melaatschheld. Van de
Vereenlgde Staten, van Engeland uit tast
die ziekte Duitschland aan, waar zü groote
verwoestingen aanricht. Het laatste kwam
Frankrük aan de beurt. Daarvoor waren
verschillende redenen. De voornaamste was
wel zün betrekkelük zwak geboortecüfer en
het zeer hoege sterftecijfer (het grootste!)
ten gevolge van den oorlog.
Wü naderen nu de kwestie van het on
vermogen van het Duitsehe Ruk om te be
talen.
In Juni 1931 kondigt Duitschland aan dat
het niet langer meer zal kunnen voidoen
aan zün verplichtingen op de betalings-ver
valdagen. Waarom?
Hadden zün schuldelschers het Rük, zoo
als zoovelen naïef meenden, doen dood
bloeden? Absoluut niet!
De niet over hoop te werpen berekenin
gen der deskundigen toonen aan, dat van
1924 tot 1931 het Rük uit den vreemde een
aantal van milliarden te leen heeft gekre
gen. waarvan het geen overlegging heeft
gedaan aan het parlement én dat het niet
gestort heeft in de kas der herstelbetalin
gen. Waar zün die milliarden gebleven?
Overeenkomstig zün temperament heeft
Duitschland. sterker nog dan de andere na
ties. de hymne der productie ingezet. Het
heeft altijd een grooten blik gehad. Het
was vüf jaren geïsoleerd geweest door de
blokkade en had geeuwhonger naar credle-
ten. zooals belegerden een honger toonen
als men hen elndelük van voedsel voorziet
De geldschieters van Amerika en Engeland
drongen Duitschland hun credie t-of f ers
zelf op.
Grandioze fabrieken, rijk voorziene labo
ratoria. imposante arbeiderswijken, stede lij
ke werken, volksbadhuizen. sportterreinen,
een geweldige, kostbare administratie
welke prachtige bronnen van voorspoed en
welvaart vormt dit alles als het eerst maar
ten volle zal functionneeren!
Maar de overprodu tie is reeds daar. De
grandioze fabrieken worden oorden van
stilte of werken met halve kracht. De ar-
beidershuizen komen leeg te staan. De mo-
gelüke rükdom van gisteren kan kwalijk
beschutten tegen den honger van beden.
En toch, de laatste handelsbelangen van
het Duitsehe Rijk zün zoo gunstig, dat de
nood onverklaarbaar zou zün. als er nog
■uet een andere oorzaak bestond: namelijk
I de ongerustheid der Duitschers zelve, de
I vlucht voor de Mark Talrük zün de Duit-
sche exporteurs, die den prüs van hun ver
kochte waren niet naar hun land terugvoe
ren. maar hun geld onderbrengen in de
wjkplaats van een veilig betaalmid
del: den franc Welnu, acht mllliorden
mark zijn op die manier verdwenen. Dit is
een „vanenvlucht". die ieder land heeft
leeren kennen, dat zün betaalmiddel zag
bedreigd. Een vanenvlucht. die moeilük is
te onderdrukken.
Zonder na te kaarten over de oorzaken
moet er worden geconstateerd dat in Juli
1931 Duitschland werkelük niet In staat
was om te betalen Toen stelde President
Hoover zün fameus moratorium voor: de
eerstvolgende annuïteit der betalingen tus
schen de regeenngen zou een blanke zün.
Dit plan legde aan Amerika en Frankrük
de zwaarste offers op: 340 mlllloen Dollar
voor Amerika. 100 mi!Hoen voor Frankrük.
Jomtste vrachtrijder van Echt met paard I Omgerekend per hoofd van de bevolking
m op weg naar «Vn klanten. werd Frankrük bet zwaarste getroffen.
Zooals men kort geleden heeft kunnen
lezen, had de Cunard-lün opdracht gegeven
tot het bouwen van een zeekasteel van 70 000
ton
Maar nó^moedlger dan dit besluit tot
bouwen vanerti--*nelvarend schip, was wel
het besluit den botrW te staken Het was
een slag, toegebracht aan Engelands pres
tige gevoel, dat voornamelijk in zake lucht
vaart en scheepvaart uiterst snel getroffen
is. Heeft den Cunard-heeren misschien het
drama voor odgen gezweefd, dat Engeland
getroffen heeft tegen het einde van de vo
rige eeuw, het drama van de ..Great Eas
tern”? Weliswaar werd dit reuzenschip met
zes masten en vüf schoorsteenen In 8 jaar
voltooid <met een onkostennota van 10 mil-
lloen gulden) maar het bleek een econo
mische misgreep te zün! In de eerste plaats
-overtrof het kolengebruik alle geraamde
koeten In hooge mate, en in de tweede plaats
kreeg het schip, tengevolge van de enorme
grootte nooit een volle lading mee. Iedere
vaart de „Great Eastern" voer in totaal
3-maal naar Amerika bracht de Cunard-
Lün een verlies en de geniale bouwer van
dit monsterschip Isambard 'Brunei, heeft
zich dit zoo aangetrokkén, dat hü er aan
gestorven is. Men moest het reuzenschip
werkloos in de haven laten liggen gebruikte
het nog slechts een enkele maal als kabel-
legger; en na een ruim dertigjarig leven
werd het vooi een bespottelük laag bedrag
als oudroest en oudüzer verkocht en ge
sloopt.
Hoogste barometerstand 744.1
Weenen.
Laagste barometerstand
Jan Mayen.
VERWACHTING
Meest zwakken wind, uit Zuidellfke
richtingen, nevelig tot half bewo.si,
weinig of geen neerslag, lichte vorst
des nachts, overdag «elfde tempera
tuur.
ABONNEMENTSPRIJS:
m kwartaal, voor Alkmaar «-—
Voor kuiten Alkmaar *83
M<l Geïllustreerd Zondagsblad
6.69 hooger
