Naar het land
van overzee
SI
BLADZIJDE 1
De Zaandamsche
ONDER BROEDERS IS
Wereldcomedie
Vorming
Palestij nschen Staat
onmogelijk
van een
NIET DE OOGEN
SLUITEN
F
J.
DE ROOFOVERVAL
TE HELMOND
u
PRODUCTIE EN UITVOER
VAN VARKENS
Mijnhardt’s
Laxeertabletten
Doos 60 ct. BU Apöth. ea Drogisten.
o.
a
sn
t
te
n
ACADEMISCHE EXAMENS
De vermoedelijke daders
aangehouden
MAANDAG1 FEBRUARI 1932
F Wfe
- I
0
Arabisch Palestina en het Sionisme.
uit
De klaagmuur te Jerusalem
d
1
I
l
i
Dr. FELIX RUTTEN
De godsdienst bepaalt de nationaliteit
in het Heilige Land
Boe goed, en aangenaam is het, onder
broeders te wonen!
Maar dan toch niet In de 8D.AT.I
di
n.
regelen zonder Kramp of Pijn.
<5e
a-
a-
do
ns
ie
et
M
m
te
Ie
n
n
Het doet weldadig aan, tegenover de holle
frasen, dl strulsvogel-polltlek. waarme de
8. D. A. P. haar volgelingen In het gevlei
tracht te komen, haar propagandistische
kracht ook In dezen tijd op peil probeert te
houden een nuchter, zakelijk betoog, dat de
harde werkelijkheid in het gezicht ziet, aan
te treffen.
Of de heer Mansholt er veel bekeerlingen
mee zal maken, betwijfelen we. De sociaal
democraten zijn nu eenmaal niet in nuch
terheid opgevoed. In hetzelfde blad wordt
zelfs een socialist, die het gewaagd had tegen
eenzijdige ontwapening op te komen, met
royement bedreigd
En misschien zal ook hij harde woorden
over de harde les, die hU zijn vrienden voor
houdt, te hoeren krijgen. Deze voldoening
echter zal hem stellig ten deel vallen, dat
hjj althans eenlgen van zijn partjjgenooten,
en niet den slechtsten. een moment van be
zinning zal hebben bezorgd. -
Met de oogen te sluiten voor de werke
lijkheid bereiken we Rechts dit, dat de on
vermijdelijke teleurstelling slechts te harder
aankomt.
We hoeven niet zonder contróle de con
clusie van den heer Mansholt ten volle voor
onze rekening te nemen om ook zelf het
klemmende van zijn betoog op zjjn volle
waarde te schatten.
Onder de grooten tade 8.D.A j». is O. de
Dood om den dood niet de minste. HU heeft
«r recht op, met eenlge égards te worden be
handeld en t is dan ook begrUpelUk, dat hU
niet zonder ergernis er kennis van nam, dat
de manvan de oppositie de heer Schmidt,
F. J. Schmidt, in „De Fakkel" van 8 Januari
hem familiaar bU zUn voornaam „Kees"
dorst te noemen.
Ter typeerlng van
sfeer, die er op het
8DA-P., citeeren wij
vooral niet als hierbij Oosterlingen tegen
weer eens
van
van
ver-
Tafreeltje uit de dagen van de Zaaasehe
schatgraver!}. De helderziende dame met
Herr Langhlrt op zoek naar het goed.
Men kan het apprecieeren of niet; dat
alles doet Weinig ter zake. Een feit bluft
het, dat men niet loochenen kan. Het Sio
nisme is geen waan. Het is omgezet in een
werkelijkheid. Het is een theorie geweest,
en een praktUk geworden. Men moet het
echter niet verstaan, zooals het door de
heftigste tegenstanders werd uitgelegd: als
zou de meening vooropstaan, om alle Jo
den der wereld te verzamelen op den bo
dem van Palestina! Dan zouden zU er erger
aan toe zUn, dan de Joden die Mozes volg
den in de woestUn; want heel Judea be
staat nog altUd onveranderd uit barre steen
rotsen! Neen, men moet het zien, zooals
is meerma-
dat loons-
bedrUven
van het
l heeft,
ernstige
loonsverla-
Nu behoorde Pietje toch inderdaad zoo
veel polemisch fatsoen te bezitten om zulke
enhebbelUke gemeenzaamheden in het open
kaar niet neer te schrijven. Daar Pietje zoo
veel publicistisch fatsoen niet bUJkt te be-
zitten, moet ik het knaapje een kleine t*-
recht wij zing toedienen. Pietje mist heusch de
geestelijke en intellectueels eigenschappen om
ttch tegenover mjj zoo n toon te veroorloven.
Per slot van rekening is Pietje maar een
oppervlakkig vergaderingsrhetoricusje, waar
deerbaar zoolang hij in de partij oppositie
voerde tegen de negativistlsche houding van
de leiding, maar overigens naar innerlijk,
kennis en gestalte toch maar een halfwassen
verachUnlng. Dat deze halfwassenheld Pietje
juist in de huidige periode bU uitstek geschikt
maakt voor „leider” van een groepje half-
intellectueele jongeren en geïrriteerde onte
vredenen. die zoekenden zijn en zich weten
den wanen, spreek ik niet tegen. Maar zoodra
Pietje zich in zaken, die meer kennis en
geestelijke ontwikkeling vereischen dan hU in
zUn onschuld vermoedt, een groote-men-
schen-allure, zelfs een héél-groote-men-
een rustige doch gedecideerde aanduiding
van rang. Dan moet Pietje maar voorzich
tiger wezen....
Pietje doet echter leeljjker dingen dan on
hebbelijk zijn. Pietje jokt Pietje jokt zelfs
heel infidm....
de vriendschappelijke
oogenblik leeft in de
hier uit „De Sociaal-
Democraat" van Zaterdag jongstleden, hoe
de heer de Dood op deze familiariteit meent
te moeten reageeren:
In „De Soclaal-Democraat” van 30 Januari
betoogt de heer L. H. Mansholt, dat een
algemeene verlaging van loonen en sala-
rieen, met uitzondering van die der nu nog
zeer lage van de onbeschutte bedrijven, een
krachtig en noodzakelük middel is om het
bedrijfsleven in het land gaande te houden.
Aan de hand van ernstige becijferingen in
het „Groninger Landbouwblad” was dr. Oort
wijn Botjes, een practisch landbouwer, tot
de conclusie gekomen, dat ondanks den
krachtlgen steun dien de landbouw door de
tarwewet heeft verkregen, ondanks den te
verleenen steun aan de suikerbietenteelt en
de teelt van vlas, de Nederlandse!» land
bouwbedrijven vergeleken bU 1938 een ach
teruitgang in zuiver inkomen vertoonen van
dros 380 mlllloen gulden per Jaar.
Dit leidt tot totale verarming van de land
bouwende bevolking, tot verwaarloozlng van
de bedrijven, tot wanhoop in honderdduizen
den gezinnen.
Dr. Botjes merkte dan op, dat deze 350
mlllloen gulden niet een jaarUJksch zuiver
verlies voor ons land beteekenen. Immers
daartegenover staat een belangrijke ver-
hooging van het werkelijke inko
men van de gezamenlUke consu
menten door de algemeene prijsdaling,
welke feitelUke Inkomstenvermeerdering hU
alleen al voor wat de artikelen trawe, boter,
margarine, rundvleesch en varkensvleesch
op 223.8 mtllloen per jaar berekende. Prijs
verlaging van tal van andere producten als
roggebrood, gerstemeel. gort, havermout,
groenten, zijn in die berekening buiten be
schouwing gelaten.
▼oor tal van Industrieele takken van be
ting van een Joodsche „Agence", die bij de
regeerlng het Hebreeuwsch gedeelte der be
volking zou vertegenwoordigen, om een der
gelUke „Arabische Agence” te stichten, oia
dan in zekeren zin als tegenwicht zou zijn
van de andere. Maar ook dit weigerden de
effendi's. En intusschen groeide het wan
trouwen tegen het bestuur, evenals de haat
jegens Israël, tot genoeg buskruit was
opgehoopt en een katastrophe onvermijdelijk
bleek. Het waren niet dezelfde oorzaken die
in Syrië leidden tot de opstanden van Djebel
Druse en Damas in 1925. en In Palestina tot
de Jodenmoorden van 1929. Maar In belde
gevallen was het dezelfde Oostersche men
taliteit. die zich met een onoverwinnelUken
en ongeneeslUken afkeer tegen de Wester
sche inmenging verzet. Het Arabisch oproer
In Palestina kostte het leven aan 150 Joden;
200 werden er daarbij gewond. Toen de En-
gelschen tusschenbeiden kwamen, was het
getal der Arabieren die daarbij sneuvelden,
nog aanmerkelijk grooter.
Het Oosten der verwikkelingen
De inheemsche. Arabische wereld stond op
tegen de Westersche wereld bij de bloed
baden van Palestina in 1929: zóó moet het
voorgesteld worden, en niet anders. Maar
daarbij zal men de vraag stellen, of dit alles
niet een uiting was van de bewustwording
der PalestUnsche nationaliteit?
Kan er voor Palestina en zijn bewoners
van nationaliteit sprake zUn?
Ik heb verschillende keeren daarnaar ge
vraagd, bU menschen die In Jerusalem ge
boren werden. De een zegt: ik ben Palesti
nian; de ander antwoordt: Ik ben Arabier:
de derde, wiens grootvader uit Dultschland
afkomstig was, antwoordt op zijn beurt: ik
ben „Ausland-Deutscher”.
„Waarom zeg Je dan niet Palestinian?"
„Dan zouden ze me in het buitenland voor
een Jood houden!”
„Waarom zeg je dan niet: Arabier?”
„Dan hield Je me voor een halven wil
de..,Arabieren zUn ze in hun nationale
kleeding. maar Palestlnlanen In een modern
colbertpakje.
„En dus bestaat er voor jullie geen natio
naliteit?"
Maar daarop antwoordt hU geestig: „On
est en train de la faire": die Is op het oogen
blik In den maak! Want het einddoel van
het mandaat, dat Engeland kreeg, is: „een
staat te vormen uit Palestina, waarin In
heemsche Arabieren en Joodsche landver
huizers met gelijke rechten eendrachtig
naast elkaar zullen wonen en zich zelf be
sturen.”
BU het lezen van dergelUke aanhalingen
slaat men de handen ten hemel. Wat in
Zwitserland nu 's wél kon, blijkt in een twee
talig België toch maar puur ónmogelijk. Een
klein Joodsch Republlekje, ergens in een Pa-
lestlniaanschen Staat, aan zee gelegen, zou
nog denkbaar zUn. Een Staat waarin Izaak
en Ismaël als broeders samen leven, Is een
utopie, die In het brein van géén staatsman
moest opkomen. Het Is dan ook de overtui
ging van leder, die met de dingen van het
Oosten op de hoogte is, dat Arabieren en
Joden elkaar onderling zullen verscheuren,
zoodra Europa ook maar één oogenblik de
hand terugtrekt van deze landstreek.
Maar de Slonlst spreekt mU hier tegen
Het spreekt vanzelf, dat hij dit alles uit
het oogpunt van zUn optimisme beschouwt.
HU meent aldus:
Dat het kómen der Joden In Palestina
aanleiding zou geven tot strubbelingen,
spreekt vanzelf. Liever dan den bodem aan
vreemden af te staan, zouden de groote
Arabische heeren die landerUen zelf bezit
ten. Op het oogenblik hebben zU nog suc
ces, als zU hun menschen wijsmaken, dat
de Joden gekomen zijn om hun moskeeën
af te breken. Maar In een volgend geslacht
zal dat heel anders zUn. In de vüfentwlntlg
jaar die nu volgen, zal het Arabisch volk In
zien, dat het avondland vooreerst in Azië
een zelfstandig Arablë in bet ^nnenland
heeft geschapen, en zal Arabisch Pales
tina begrijpen, dat de Joden niet kwamen
om te veroveren, niet om de oude bevolking
te verdringen, ook niet om Iets af te bre
ken. maar louter en alleen om óp te bou
wen. De Jood Is In de wereldhistorie te
veel vervolgd, om zelf vervolger te kunnen
zUn. De Slonlsten zijn uit hoogere dan ma-
terleele beweegredenen naar Palestina op
getrokken. ZU willen het land weer „bou
wen” en zijn bevolking opvoeden. ZU willen
er de Westersche beschaving doen kennen,
zonder te droomen van bekeeringswerk. ZU
Oosten altUd weer afwUzend tegenover het
Westen. Dat Engeland nu echter zUn be
schermenden mantel over de vreemde He
breeuwen gespreid hield, was voor hun trots
een grievende beleedlglng. „Engeland Is hier
heen gekomen, om ons door de Joden uit het
land te jagen": zoo luidde de kreet, die een
strijdleuze werd. De tekst van het Engelsch
mandaat, door den Volkenbond bekrachtigd,
luidde in werkelUkheld heel anders. Doch
daarop werd niet gelet. Men verwachtte nu
eenmaal van het Westen niet anders dan
vijandschap. Toch hield de verklaring van
2 November 1917 letterlUk In, dat bU de be
gunstiging. die het Sionisme wordt aange
boden in Palestina, „niets geschieden zal in
strUd met de civiele rechten en den gods
dienst der niet-Joodsche gemeenschappen In
het land.” Daarom dan ook dat de Engel
se!» gezagvoerders In Jerusalem aan de Ara
bische bevolking het voorstel deden, om deel
te nemen aan een „Legislative Council":
maar zU weigerde. Opnieuw deed het En-
gelsche bestuur een voorstel, na de Inrich-
!s de loonstandaard lager, vaak véél lager
dan bU ons en hU wijst er op, dat zelfs uit
het verre Japan ons land in den laateten
tUd wordt overstroomd met reusachtige hoe
veelheden manufacturen, tegen prijzen die
héél ver liggen beneden de hier geldende.
HU is er dan ook van overtuigd, dat Neder
land In tal van gevaUen met de thans hier
geldende loonen de concurrentie op de we
reldmarkt niet zal kunnen volhouden, ook
niet met de scherpst denkbare rationalisatie.
Grooter werkverschaffing en steunverlee-
nlng kunnen zUns Inziens onmogelUk helpen
en hU geeft dan volgenderwUs antwoord op
de vraag of algemeene loonsverlaging wél
helpen zal:
over Westerlingen staan. En dit is
duidelUk geworden bU het overlijden
den Grleksch-orthodoxen patriarch
Jerusalem, den léden Augustus van
een opvolger moest ge-
I» het gebouw van K. en W. te De» Haw te Zatentag ee» apenbars
-8—_te_wi*r-»d dg ■ftetiw Cnttte m t—«d
Nadere bijzonderheden.
Omtrent de aanhouding van de verdach
ten vernemen wU nog het volgende: De
Gebr. van L. waren belden reeds 14 dagen
in pension In café „Het Centrum" op de
markt te Helmond. Daar men het spoor van
de twee verdachten op de Markt kwUt was
geraakt, werd hier een nauwkeurig onder
zoek Ingesteld. Uit andere aanwUzingen
kwam vast te staan, dat de Gebr. van L.
den wissellooper reeds een dag tevoren wa
ren gevolgd. De exploitant van bedoeld café
werd een verhoor afgenomen. Deze ver
klaarde om. dat Zaterdag de t>U hem In
pension zijnde gebr.121 kostgeld hadden
betaald, na voordien steeds om uitstel van
de betaling te hebben verzocht.
Verder bleek, dat beide personen Vrijdag
middag een rijwiel hadden gehuurd en op
verschillende punten waren gezien, waar
ook de wissellooper was geweest. Zaterdag
middag zUn zU met de autobus naar Eind
hoven vertrokken. De commissaris van po
litie waarschuwde zUn collega aldaar, maar
zonder verzoek om arrestatie. Het was de
politie ter kennis gekomen, dat de gebroe
ders naar Tilburg en Breda wilden reizen,
doch daar de aanwUzingen zóódanig waren,
dat tot aanhouding kon worden overge
gaan. telefoneerde men 's avonds om half 10
de politie te Tilburg en Breda met opgave
van signalementen en namen der gezoch-
ten. die denzelfden avond te Tilburg wer
den geajTBBteerd.
LEIDEN*. Gesl. cand.-ex. rechten de da
mes L'. W. van Llndonk. E. H. M. Feber en
de heer O. J. Klok. Cand..examen Roms»»-
sche taal, mej. J. L. Lamera.
ik meen, dat de noodzakelükheid en het
oogenbUkkelUke belang van de Nederland-
sche arbeidersklasse geen anderen weg open
laat.
In ons dagblad (Het Volk)
len getracht aan te toonen
verlaging voor verschillende
op den uitelndelUken kostprijs
product slechts geringen Invloed
M.L ging het betoog aan
onvolledigheid mank. Een
ging alléén van de arbeiders in de schoe
nenfabrieken zal de schoenen niet belang
rijk goedkooper maken. Maar een alge
meene verlaging der loonen in alle be
schutte bedrijven doet dit stellig wet De
prijs der schoenen wordt voor een deel be
paald door de loonen, In de schoenindustrie,
maar mede hebben Invloed de loonen in de
steenindustrie, de metaalindustrie, de kant
industrie enz. enz., omdat de producten van
de schoenen-industrie onmisbaar zUn. En
deze deze z.g. Ind irecte loonkos
ten en salarissen samen met de directe,
hebben op de totale productiekosten veel
grooter invloed dan gewoonlUk In onze rUen
wordt aangenomen.
Mr. Mauritz wijst in de Economisch-Sta-
tistlsche Berichten van 30 December 1931
erop dat asm de hand van tal van bereke
ningen deze totale loonkosten voor indus
trieele producten, ongeveer 80 i 90 pCt.
van de gesamenlUke productie
kosten bedragen.
Ik acht daarom een algemeene verla
ging van loonen en salarissen, met uitzonde
ring van die der nu nog zeer lage der onbe
schutte bedrUven. een krachtig en noodzsüce-
UJk middel om het bedrijfsleven in ons land
gaande te houden.
Sommige Zaandammers zUn door de ge
beurtenissen finaal van streek gebracht,
hetgeen we met voorbeelden bewezen.
En tenslotte schreven wU; „Het gemeen
tebestuur heeft dan ook een taak te ver
vullen. Dat spelletje, in schUn onschuldig,
moet geëindigd zUn. wil men er In Zaan
dam later de gevolgen niet van dragen. Men
dient een en ander dan ook wel te overwe
gen, alvorens men opnieuw concessie aan
de expeditie geeft".
De concessie is toen niet meer gegeven en
het kerkhof is met rust gelaten, tenmdden
van schedels en beenderen.
En wat doet noen nu plotseling?
Weer zal achter een schutting met koorto-
achtigen Uver gegraven worden, naar een
gouden kasteel, dat daar volgens een clair
voyant* moet rusten. Weer zullen handige
kooplieden een kans krijgen om ansicht
kaarten met de beeltenis van madame Syl
via of antieke vaasjes uit den schatkuil, te
verkoopen. Weer zal men overwegen een rijk
geïllustreerde brochure uit te geven, voor
zien met de eigenhandige handteekeningen
van de wondermenschen.
„Maar er moet toch wel iets In den grond
zitten" zal men opmerken, „die menschen
zUn toch niet gek?” „r.
Gek zUn ze zeker niét, anders begonnen
ze er niet aan. maar dat zegt nog niet, dat
er een schat verborgen ia Men denke aan de
advertentie in de Amerlkaansche courant!
v. W,
De Directie van den Landbouw deelt
mede, dat gedurende de dagen van 21^27
Jan. zUn geslacht voor baconbereidlng 6635
varkens (voorafgaande 7 dagen 6070) terwijl
werd uitgevoerd bacon, afkomstig van 5931
(6621) varkens.
Volgens telegrafische mededeellng van het
Deensche Departement van Landbouw, wer
den In Denemarken in dezelfde periode ge
slacht 154.713 (160.875) stuks.
De totale invoer van bacon in Groot-Brit-
tannië beliep in de week van 1323 Jan.
Zaterdagavond laat zUn te Tilburg, ver
dacht van den roofoverval te Helmond op
den 63-jarigen wissellooper M. v, d. Bragt,
wien een portefeuille, inhoudendê 1230.—,
ontstolen werd, gearresteerd de 25-jarige A.
B. van L. en de 21-jarige H. i. C. van L„
twee gebroeders, die te Helmond woonachtig
zUn.
het omschrëven werd door de tractaten der
Eurppeesche Mogendheden onderling: als
„een tehuis voor het Joodsche volk", waar
dit vrUer kan streven naar de ontwikkeling
zUner eigen cultuur, op dezen grond waar
mee het Jodendom verbonden is „door his
torische banden”.
Zóó gezien, moet het feit van het Sionis
me niet verwonderen in een eeuw, die ge
kenmerkt is door de groepeering der natio
naliteiten, in een tUd die den vrede van Ver
sailles berusten liet op het zelfbeschikkings
recht der volkeren. Is het Jodendom nu een
volk? Of is het niet veeleer een religie?....
Daarover is geen uitspraak gedaan: daar
om Is dan ook de gewone uitdrukking van
„historische rechten” vermeden. Maar nog
maals: het Sionisme is er. Ten getale van
160.000 zUn Joden van alle oorden der we
reld naar Palestina getrokken, waar zU zich
gevestigd hebben onder de hooge bescher
ming van Engeland en den Volkenbond.
Men kan er van zeggen wat men wil: men
kan met abbé Augustin Lemann, met der
BUbel in de hand, voorspellen, dat de Jo
den toch den tempel van Jerusalem nooit
zullen herbouwen („L’Avenlr de Jerusalem”)
men kan het voor een utopie houden, die
weldra tot stof zal verpulveren in den stonr
van de huidige wereldcrisis; men kan het
met Tharaud houden voor een strUd tus-
schen droom en werkelUkheld, een der pha-
sen van die eeuwige onrust, die per slot d<
poëzie Is van Israël, of meenen dat het
Sionisme niets anders is dan een schUnma-
noeuvre, In werking gezet door de Vrijmet
selarij. om de aandacht van de wereld af
te trekken van haar eigenlUk doel, dat dan
het verderf der wereld zUn zou. door ge
not en wellust. een stelling waaraan Henry
Ford een boek gewUd heeft .De Internatio
nale Jood", dat alleen nog maar in het En
gelsch en het Spaansch bestaat; óf ook een
voudig gelooven met Paul Pic, prof, in het
internationale publieke recht te Lyon, aan
de mogelUke verwezenlUklng van een zuiver
PalestUnschen Staat; zeker Is het, dat
ditzelfde Sionisme, met het Sovjetlsme in
Rusland en het Fascisme in Italië, een der
meest merkwaardige verschUnselen is In het
moderne Europa van ni den oorlog.
Maar wie zich nu voor het Heilig Land
interesseeren, evenals de kruisvaarders vroe
ger bezorgd voor het tot der Heilige Plaat
sen, moeten zich toch wel niet zonder
nieuwsgierigheid afvragen, hoe deze Jood
sche Invasie in Palestina zelf ontvangen
werd.
Dat de rabbi’s van Jerusalem dit .moder
ne element" der Joodsche gemeenschap niet
dan met leede oogen zagen komen, heb ik
reeds aangestipt. Maar de Slonlsten ston
den in het weergevonden land vooral tegen
over een belangrUke meerderheid van Ara
bieren. sinds 2000 Jaar de eigenlUke Inwoners
en bezitters van Palestina. En hoe dachten
dezen over dit alles?
HierbU heeft men vooreerst het volgende
te onderscheiden. Deze Arabische bevolking
van Palestina Is voor een gedeelte Maho-
medaansch en voor een gedeelte christen en
katholiek. Géén van belde partUen te bUster
goed gestemd tegenover alles wat He
breeuwsch spreekt. Maar nu te er onder de
Arabische bevolking, naar het voorbeeld der
Jong-Turken, sinds den oorlog duidelUk een
streven naar zelfstandigheid merkbaar. Wie
zal het vreemd vinden In de XXe eeuw?
Hier te Gandhi's naam trouwens ook geen
leege klank gebleven. Met de Jong-Turken
had zich een „ottomanisatle” geopenbaard
in de Arabische provincies, die protesten uit
lokte en leidde tot de vorming van Arabi
sche comité s, die zoo al geen onafhankelUk-
held, dan toch autonomie en decentralisatie
van het bestuur etechten, en gelUkgerechtlgd-
held van de Arabische naast de Turksche
taal. En ook het Arabische achterland, fel-
telUk onafhankelUk, werd door een stroo-
mlng van nationale sentimentaliteit aange
daan. Alleen streden de verschillende hoof
den er onderling om, wie de eenheid van
Arablë zou bewerkstelligen.
Een pan-Arablë werd n4 den oorlog ge-
deeltelUk verwezenlUkt door de onafhanke-
lUkheld van Hedjaz, van Irak, en door de
bestuursregeling van het Transjordaansche.
Noch Engeland, noch FrankrUk dacht er
aan, om zUn belangen op te geven In Syrië,
dat niet beter vroeg dan een Fransch man
daat. In den Libanon, waar Frankrijk de
meeste sympathieën heeft, of In Pales
tina, voor Engeland van zoo groote betee-
kenis om het kanaal van Suez. 6
Doch mee dat de pan-Arabische zeepbel
uit elkaar gesprongen is. staat Arabisch Pa
lestina voor de Siontetteche overrompeling.
Hoe was de verhouding nu hier?
Maar hier moet ook weer een onderscheid
betracht worden. Want Arabisch Palestina
bestaat uit een denkend gedeelte, en een
groote menschenmassa. die zich alleen be
kommert om de daagsche nooddruft. Dit is
de massa der plattelandsbevolking, de fel
lahs, dagtooners en arme drommels, die
leven van een handvol rUst, of een korst
brood, wat uien en een sinaasappel. Dezen
waren het, die aan de Slonlsten hun lande
rijen verkochten als zU er bezaten, en bU
hen in dienst gingen om den akker te be
werken. ZU dachten aan niets anders dan
aan de winst die zU maakten. ZU kregen
geld In handen, daar de Joden hoogere loo
nen uitkeerden dan zU gewend waren te ont
vangen. Het werd aanstonds duidelUk, dat
de Joden een zekere welvaart meebrachten.
Maar dé groote Arabische heeren en land
bezitters, die auto's gekocht hadden na den
oorlog en gr rUk van leefden, omdat zU de
arme bevolking uitzogen, dachten er anders
over. Er mocht vooral geen versmelting tot
stand komen tusschen de arme dagtooners
en het nieuwe element, dat op de kapitalen
van het buitenland steunde. De effendi's, dl.
de groote heeren, die toch altUd de kunst
verstaan om op het gevoel en de fantasie
van het volk te spelen, behielden hun over
macht op de kleine lulden, Mahomedanen als
zU- Bedrogen ln„hun pan-Arabische verwach
tingen, teleurgesteld ook In hun hoop, om
met het overige Syrië vereenlgd te worden,
waren zU den Engelschen allesbehalve vrien-
delUk tegemoet gegaan. Per alot staat het willen er den zegen van den arbeid brengen
en geen veroveringspolitiek voeren. Zie: zU
brachten er moderne theorieën van land
bouw en gereedschappen, draineerden de
moerassen en plantten er boomen, voerden
er hygiënische maatregelen in.... En nu
zal de Arabische. Inheemsche bevolking van
hen gaan leeren, hoe te wonen en hoe te
arbeiden: zU zal den mest niet meer ver
branden maar op het veld gaan gebruiken:
zU zal haar voordeel begrUpen, nut trekken
uit onze Industrieele bemoeiingen, uit de
electrtflcatie die wU invoerden, uit de han-
delsbetrekklngen die wU aanknoopten; zU zal
ons dankbaar zUn om het nieuwe, gezegen
de bestaan en zUn welvaart. En per slot
zullen wU samen. Joden en Arabieren, het
land besturen
Maar deze utopie veronderstelt In den
Oosterling een Westersche gesstesgesteld-
held, die er zeker nü nog niet is.
Per slot guat het In het Oosten altUd min
der om een nationaliteit, dan om een gods
dienst. Hier Is het de religie die de
nationaliteit bepaalt, beperkt. Heeten wU
Immers ook de vereerders van Jehova niet
,4e natie”?
De Joden van den BUbel self hadden niet
vooral een Staat: zU hadden een nationaal
heiligdom- en hieromheen concentreerde
zich hun nationaal leven, hun heele be
staan. Zoo Is ook de „heilige oorlog” der
Mahomedanen niets van een staatsinstel
ling of van een bepaald volk, maar het ver-
schrikke'ijk wapen van een godsdienst, die
boven staten en volkeren uitgaat. Wanneer
een Fries, een Zeeuw en een Limburger el
kaar In het buitenland ontmoeten, geven zU
elkaar als landgenooten de hand.
Maar zoo Is het niet in het Oosten, waa.'
een christen Arabier zich als door een muur
gescheiden weet van een Mahomedaansch
Arabier, al komen zU dan ook uit dezelfde
landstreek of zelfs uit dezelfde plaats.
Maar daarom vereenigt de godsdienst
alleen ook weer niet alle belUders van een
zelfde geloof tot een hechte broederschap.
AMSTERDAM. Cand.-ex. in de WUsbe-
geerte de heer I. C. van Houte.
De poppenkast begint weer!
Neen, niet die van Jan Cabalt, die op den
Dam in Amsterdam staat, of het poppen
theater van den exploitant, die Zaterdag
avond nabU het Verwulft te Haarlem onge
kende drama's ten beste geeft.
De poppenkast van Zaandam wordt weer
geopend en de wereldcomedie, die daar on
der internationale belangstelling is opge
voerd en botweg werd afgebroken, wordt
voortgezet.
Heeft U het laatste nieuws gehoord?
B. en W. van Zaandam hebben in hun
vergadering van Zaterdag overeenkom
stig 't bezoek van de clair-voyante ma
dame Sylvia toestemming verleend, dat
de opgravingen naar den zg. verborgen
schat op of in den omtrek van de oude
begraafplaats, opnieuw zullen plaats
hebben.
Als U van de< eerste verbazing wat zUt
bekomen, als U zich de oogen heeft uitge
wreven om zekerheid te hebben, dat het
geen droombeeld is. kunt U aan het volgen
de, als offlcieele Inleiding van dé wereld
comedie. een oogje wagen.
Ruim een Jaar geleden kwam een helder
ziende Dultsche dame, madame Sylvia, in
het land, omdat ze in een bovennatuurUjk
halfuurtje de wetenschap had opgedaan,
dat In Zaandam, in het stelnreiche Holland,
een schat verborgen moest zUn. Ze snelde
naar de stad van Peter den Grooten en toog
met een tweetal werklooaen aan den arbeid. -
om den schat, die In de Ingewanden van en
kerkhof moest rusten, op te diepen. Dagen
lang dook men weg In diepe putten, onder
leiding yan den chef der ..Gehelmwtssen-
schaft" LHerr Langhlrt. Madama Sylvia
mocht niet slagen.
Toen kwamen er Hollandsche helderziende
Juffrouwen opdagen en Herr Langhlrt expe
rimenteerde daarmede tot hU zoo mager
werd als een hazewindhond. Een Haagsche
juffrouw huilde op de plaats van de ramp
uren achtereen, totdat haar opgezwollen
oogen uit de kassen dreigden te vallen.
Op een morgen werden we uit Zaandam
opgebeld. De schat was gevonden, een
brandkastje uit oude tUden was uit de
diepte opgehaald en dit zou onder toezicht
van de politie des morgens om 10 uur ge
opend worden.
Op 1 gedenkwaardige uur waren we pre
sent. Het kastje werd door trillende handen
geopend. Hoeveel goud zou er Inzitten. Wel
licht diamanten of andere edelgesteenten?
Wat vond men? Een gloednieuw stukje
van een gouden oorbel en wat oude, waar-
delooze centen, groen van ouderdom.
De Haagsche juffrouw was leelUk beetge
nomen, maar ze dook opnieuw In trance en
verklaarde te zien, dat 3 personen het
kistje door de steeg langs een goudsmlds-
winkel naar den kuil brachten. Foei, wat
een bedrog!
WU hebben naar aanleiding van die be
lachelijke zaak ook eenlge ernstige woorden
laten hooren.
Een Inwoner van Zaandam kreeg van zUn
broer een krant toegezonden uit Amerika. In
een groot artikel werd de schatgraverU in
Holland beschreven, maar tusschen de ad
vertenties was een oproep voor aandeelhou
ders in het bedrijf geplaatst. In ons land
merkte men niets van een geldzaakje, want
de werklooze schatgravers kregen prompt
hun geld in handen. Maar de Yankee zou
wel een gokkie wagen!
leden jaar, toen
kozen worden.
Waarom gaf dit moeUUkheden? Omdat het
hier een oneenlgheld betrof tusschen de
Grleksch-orthodoxen van Griekenland en de
Arabisch - sprekende, Grieksch - orthodoxen
van het Oosten. Bewaakster van het H. Graf
is (voor de Gr.-orth. kerk) een broederschap
die uitsluitend uit Grieken bestaat: de
groote meerderheid der Syrische, Arabische
bevolking heeft, door haar geestelUkheid,
daaraan geen deel. De broederschap be
stuurt het patriarchaat en heeft het beheer
over de kerkeltjke goederen sinds eeuwen.
Maar ook in dit kerkgenootschap, voonoo-
ver het zich over de Arabische landen uit-
h“d de JOHK-Turksche opstand van
1908 zUn terugslag. Sindsdien eischt de
Arabische geestelUkheid voor zich de mede
zeggenschap op in de kerkelUke aangele
genheden en het kerkelük bestuur: waar
tegen de Grieken zich verzetten. Ook hier
dus het Oosten tegen het Westen, zelfs in
de schaduw van het heiligdom.
De Arabische geestelUkheid weigert deel te
nemen aan de verkiezing van een patriarch
zoolang de keuze zal geschieden naar het
vroegere Rglement, dat aan de Grieken de
overhand laat: en zU weigert de gehoorzaam-
>^_<an **n P®trtarch. «He door de Grieken
alléén zou gekozen worden. Het Engelsche
landsbestuur heeft zich nu gemengd In de
aangelegenheid en trachtte nogmaals een
patrlarchskeuze volgens het oude reglement
te kunnen dóórzetten, met belofte om daarna
de grieven te onderzoeken: maar de Ara
bieren weigerden hardnekkig daarop in te
gaan.
DergelUke moeUUkheden zUn er In Syrië
gerezen, waarover hier niet verder uitgeweid
wordt. Maar onaangenaam zUn deze zuiver
godsdienstige twisten, wanneer het over de
aanstelling van patriarchen en bisschoppen
gaat, die in hun bisdommen zooveel als amb
tenaren van den burgerlUken stand zUn en
er de rechtspraak uitoefenen. Om de gevol
gen van een schisma te voorkomen, dat hier
de ontreddering der burgerlUke organisatie
tevens zou beteekenen, bluft er voor de man-
J-talre macht dan ten slotte niets anders
ir, dan een ingrUpen met geweld en macht.
Vas het daarom dan niet beter geweest
dat de mogendheden de humanitaire zUde
der mandaten, als door den Volkenbond ge
regeld, maar eenvoudig aan den kant gelaten
hadden, en in dit Oosten der tallooze ver
wikkelingen na den oorlog waren opgetre
den met het absolute gezag eener kolonlsee-
rende macht?rHler schUnt humaniteit toch
maar zwakheid; en deze wereld heeft alleen
ontzag voor geweld. Zouden de inheemschen
per slot niet verkiezen, wat Reynes Monteur
„une sorte de justice passive" van de Turken
noemde, boven alle goedbedoelde Europeesche
regelingen. waarbU de Westersche geest
weer altUd In botsing kosnt met de geheim
zinnige en onbegrUpelUke mentaliteit van het
Oosten Maar dan dringt zich de vraag
op: hoe Is Engeland er toe gekomen om in
Palestina het Sionisme onder zUn vleugels
te nemen?
196.720 (210522 cwta.
