ONS BLAD J-P ivs Voornaamste Nieuws JOANNES DOMINICUS JOSEPH AENGENENT i B 5 C!T NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN MAANDAG 8 FEBRUARI 1932 f40 CHINA’S BEWAPENING L AAN DE GEESTELIJKHEID EN DE GELOOVIGEN VAN ONS BISDOM DE BAROMETER JOH. LAUWERS MUSSOLINI NAAR l DEN PAUS GEMENGD HUWELIJK JAPAN S OPMARSCH NAAR CHARBIN r van ZWARE SNEEUWSTORMEN Strengere bepalingen ’t H. Officie WIE STICHTTE DEN BRAND BIJ SARRASANI? DOOR DE GENADE GODS EN DE GUNST VAN DEN APOSTOLISCHEN STOEL BISSCHOP VAN HAARLEM DE ONLUSTEN IN DE DARTMOOR-GEVANGENIS KERK EN STAAT IN MEXICO n n ir PAVGI OP 3 ALKMAAR Ontwikkelen èn Afdrukken J&. ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG Na. 32 •JUSTITIAET-PAX- -VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL AANGIFTE MOET, of STRAFFE VAN VERLIES KiiTiiTiii Op 11 Februari NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD I I o' Cantact der Oalo-Staten te Genève. l Strooperadrama te Hemrik (Fr.). Moord en seifrooord te Helmond. II. EEN AANSPORING. Dreigende kobinotoertato In Noorwegen. ZALIGHEID IN DEN HEER Barometerstand 9 uur Tja.: 770. HriWnud i. EEN AANKLACHT’. c «al een plechtig karakwr Een rapport uitgebracht vinden en moeten werken; doch dat de ar- i Boven de Aegaeische Zee Groote ontwapeningsbetooging te Geneva. Aanbieding der petitionnementen M^hardHJd^Ï H write, vaa anderen vtaaar i i tens end dat deze Encycliek de veroordeeling bevat van *t economisch liberalisme, hetwelk het egoïsme ten troon verhief, zoo mogen Wij ook zeggen. Walter Boshard zendt ons deze foto van een Chlneeschen pantaertrein, die ook bü de verdediging van Sjanghai een rol speelde. Distributie van verscheidene radioprogram ma's over het eleclriclteitanet. Nederlander benoemd tot dir.-genaraal va* de Oort. Krrditanstalt. Hat Fransche voorstel te Genève. Afwij zend oordeel der Dultsche pers. Amerika er tegen. Mussolini «al 11 Febr een bezoek brengen an» Z. H. den Faas. Licht op De lantaarns moeten mergan worden opgpstoken om 5J0. 1 i n L be lie:' t J. D. J. AENGENENT. Blsschop van Haarlem Staatsgreep in Memel. President van kei landsdlrretorlam door den Litauschen gaa verneur afgezet. te er an let en >te or ok Jn ■n. ist te en leze leid te kon ildeu hoon 'erg. tudle lieke aan hervorming van bestaande in- En daarmede bedoelte de Paus. heeft met Maar Op last van Z. Hoogw Excellentie, TH W PICHOT. Secretaris. van zijn telen wu. hop. ield- one o en >idue unl- oona heil Het ver- ves- I de de it ir >t d n e I. 3 mga ierl- ctor èva, lan- X X em re- 4jn loe de tn- wt ir- ün B X tart i in Im- ler. eds ge- te- sUn op Ul- of de ter be- itie eer aan heil ■en- J in •ma i an ti er bac- üde. te- tot ien- MEXICO CITY, 6 Febr (V. D.) De aarts bisschop van Mexico Mgr Dlaz heeft gisteren medegedeeld, dat de Katholieke Kerk In Mexico onder protest de nieuwe kerkeUjke wetgeving aanvaardt, waardoor het werkter rein der kerk belangrijk ingeperkt wordt. stel der maatschappelijke orde. Op het aan- kweeken van dien geest van naastenliefde, solidariteit en harmonische samenwerking, moet dus ons streven vóór alles gericht zijn. De Paus eindigt dan ook met een krach tige aanspoilng tot alle Christenen, om aan het herstel der maatschappelijke orde door volledige beleving der christelijke zedenwet mede te werken, en op die wijze een ver heven apostolaat uit te oefenen. -----------f 7*>n “iJ onaeval mei f OCfl Ou varltea vu era band f 1 OK Ou verlie. vaa een f Cf) o» een breuk van verlies van beide armen beide heenen of belde ooaen ww. doodelbken eflooo «ra voet at een ooe duim at wlwvlnaer 1 wV. been eé era. la et us 30 or 11 LH - voorbeen6 f 3000.- on Res«. hik the id tot werken door en..».—- “"“vrinnen WWV. .erllea van beide armen beide heenen of belde onnen i vii'/.hVii Tegen de verdachten K. en P. In de moord- zaak-Eschauzler zijn vrijheidaetraffen reep, van 16 en 4 jaar geéischt. Zietdaar. B. O., de korte inhoud van den heerlijken Zendbrief, die in de geschiedenis voortaan zal worden aangeteekend als een nieuw bewijs van de groote wijsheid en den onverschrokken moed van onzen Hei ligen Vader Plus XI. die de wonden, waar aan de wereld lijdende is. wist bloot te vangenen dag gelegd, rol gespeeld, mannen had ABONNEMENTSPRIJS: Pff kwartaal, voor Alkmaar t. Voor buiten Alkmaar 2.85 giet Geïllustreerd Zondagsblad f 6.60 hooger dividualisme de vroeg 're corporaties die van de overheid de bevoegi “k. hadden ontvangen om dit alles met aui Titelt te regelen, heeft doen verdwijnen, kunnen de burgers in hun bonden en organisaties wel eenigen steun vinden, maar deze missen de autoriteit, die noodlg is om de noodige kracht bij te zetten. En ten slotte, in het economisch leven ont breekt ieder leidend beginsel. Het liberalisme heeft gemeend, dat de absoluut vrije concur- rontie het leidende beginsel zijn kon Maar ofschoon de vrije concurrentie, gehouden bin nen bepaalde grenzen, zonder twtjfel nuttig Is, kan zjj geen leidend beginael zijn, zoo- als de ondervinding overvloedig heeft be wezen De economische dictatuur kan zulks evenmin of liever nog minder, omdat zij een blinde tyrannie en een gewelddadige macht is. Hooger en edeler krachten moe ten wordi.m opgespoord om het economisch leven te leiden. En dat zijn: de rechtvaar digheid en de naastenliefde. Ztetdaar, Bern. Geloovigen. de verschrik- kelyke aanklacht van den Plaatsbekleeder van Jesus Christus tegen de structuur van het economische leven onzer dagen. Wfj zullen thans zien, welke de genees middelen zün. die door den H. Vader wor- dm aangegeven. naastenliefde. Want „de rechtvaardigheid al leen zal nooit in staat zijn de menschen te vereenigen in een 1 heid.” Zulks kan alleen de naastenliefde, waardoor men elkanders belangen leert be grijpen en waardeeren. waardoor zoowel het egoïsme als de klassenstrijd wordt uitge hangen. en waardoor van zelf een harmoni- sche samenwerking tusschen de verschillende klassen tot stand komt. Op de harmonische samenwerking tusschen 3e klassen wordt door den Paus heel in het bijzonder de nadruk gelegd. Die samenwerking kan alleen tot stand komen, wanneer er heerscht een geest van ware solidariteit, en die soiidari- j teit is onmogeluk zonder oprechte naasten. liefde. Alles wat daarmede in strijd is, staat lu den weg aan het too noodzakelijke lier- I aandeelhouders wo. den in de onderneming. Maar het looncontract, als in zich onrecht vaardig veroordeelen, is niet overeenkomstig de leer van den Paus. Een derde fout, waartegen Pius XI waar, schuwt, is de meenlng, dat de arbeid de eenige titel is. waarop men Inkomen man genieten, en dat ieder inkomen of bezit, als het niet door arbeid verkregen wordt, als onrechtvaadlg moet worden veroordeeld, m.a.w. de meenlng, dat leder arbeidsloos in komen moet verdwijnen. De Paus noemt deze meening „gevaarlijk” en geschikt o«n Vonnis In bet Calmette-proces. Prat. Deyeke tot twee jaar gevangenisstraf r tra ar-» dedd. ROME, 6 Fobr. Rooier). MoaooUni aal 4ea Paua op 11 Februari bezoeken. De ItaHaaa- sche minister-president zal vergezeld lijn van minister Rocco, onderstaatssecretaris Gninta en den Italiaanscben ambassadeur b(j het Vatlcaan. De ontvangst dragen. ■ven: licua. «Un hog ging, vla!» Venl. ROME. 5 I’ebr. (B.TA) Krachtens een decreet gepubliceerd door de congregatie van het H. Officie over de gemengde huwelijken, wordt er voor deze niet meer gedispenseerd, tenzij de echtgenooten zich formeel verplich ten hun kinderen in den Katholieken gods dienst op te voeden en zich niet te begeven naar streken, waar de plaatselijke wetten verhinderen hun verplichtingen na te komen. Indien dtt niet wordt nageleefd, wordt bet huwelijk voor de Kerk als nietig beschouwd. ATHENE. Februari (V.D.) In de Aegaeische Zee woeden hevige sneeuwstor men Het passagiersschip „Yperochl" is bu het eiland Sklathos gestrand. De passagiers konden gelukkig worden gered. Vele sche llen hebben vertraging en loepen de^kust. havens binnen BRUSSEL. 6 Febr. (Reuter). Bij het onder soek naar het ontstaan van den brand bij circus Sarraaanl heeft een Belgische clown Libot bekend den brand te hebben geatlchK hij heeft echter zfjn bekentenis herroepen. -Bet ondersoek wordt voottgeaet. ADVERTENTIEPRIJS: Van 6 regel, f L»; elke regel nteer/dB». RECLAME per regel f RW de eerste pagina: voer de overige pagina s 6AK RUBRIEK -VRAAG EN AANBOD” bij vooruitbetaling per plaatsing f 6.60 per advertentie van 5 regels: Iedere regel meer f 0.1» Allereerst bevat de Encycliek een aan klacht tegen de fouten, die ons tegenwoor dig productiestelsel aankleven. En wanneer W(j die aanklacht in één woord willen sa menvatten. dan moeten Wij zeggen, dat de Paus het economisch liberalisme aanwijst als de groote schuldige, als de oorzaak van alle misstanden. OU weet. bem. geloovigen. wat onder eco nomisch liberalisme moet worden verstaan Het is het systeem der ongebonden vrijheid op bet terrein van het sociaal-economische leven, op het terrein dus. waarop de verhou- ffingen tusschen werkgevers en werknemers- moeten worden geregeld, het terrein, waarop handelaars en consumenten elkander ont moeten en de prijzen der waren moeten worden bepaald, het terrein, waarop de geld bezitters in verband met handel, landbouw en nijverheid hun invloed doen gelden. Het is hetzelfde als 't systeem van het individua lisme op sociaal-econotnisch terrein, d w z. het stelsel, volgens hetwelk ieder individu voor zich zelven mag morgen «onder dat de normen <fer zedelijkheid bij het sociaal-eco- nomisch handelen regelend en heerschend hebben op te treden, het stelsel derhalve, waarbij het eigenbelang tot eenlg motief bü het economisch handelen wordt verheven, het stelsel dus van het egoïsme. Dat systeem wordt door Paus Plus XI zoo krachtig mo- geljjk in de nieuwe Encycliek veroordeeld. Het is merkwaardig, op hoeveel plaatsen in de Encycliek dat economisch liberalisme *>s de oorzaak van de tegenwoordige sociale misstanden wordt aangeduid. En Wij mo gen dan ook zeggen, dat deze Zendbrief de Encycliek is vooral tegen het economisch liberalisme. Zeker, ook het socialiume wordt •r In door den Paus veroordeeld en zelfs wordt het nog eens nadrukkelijk onvereenig- baar verklaard met onze katholieke levens beschouwing. Maar maken Wij ook een ver gelijking tusschen Reram Novanun enQaa- dragesimo anno, dan kan het niet anders III. EEN WAARSCHUWING. Wij komen nu, Bem. Geloovigen, aan het derde punt, waarop Wij U wilden wijzen. De Encycliek bevat namelijk ook een ernstige waarschuwing, om namelijk bij onze critiek op de bestaande toestanden ons te wachten voor overdrijving. Al is de aanklacht gewel dig, al is oe aansporing om te herstellen krachtig, een waarschuwing om niet te over drijven acht de Paus toch op haar plaats. Zoo wijst Hu op het goede, dat binnen het raam der bestaande orde in de laatste tien tallen van Jaren. vooral na het verschijnen van .Jlerum Novarum is tot stand geko men, op de vele verbeteringen, die de ar beidende klasse reeds verkregen heeft. Zoo verheugt Hij zich er over, dat de toestand, waarin de arbeiders verkeerden bu de ver schijning van genoemde Encycliek van Leo XIII. „in onzen tijd niet meer in gelijken omvang bestaat”, en dat de arbeiders van onze dagen „zich ruimere en zekerder be staansvoorwaarden hebben weten te veraehaf- flm." Zoo spreekt hfj zelfs iin ..heerlijke vruchten”, die door het zaad, hetwelk in „Rerum Novarum” werd uitgestrooid, tot heil der menschheid zijn voortgebracht. En daarom mogen wij ons tegenwoordig productiestelsel volgens Plus XI niet verwer pen als een stelsel, dat In zich zelf te ver oordeelen zou zijn. Pius XI verklaart, dat ook Leo XIII zulks niet deed, en hij beaamt diens meenlng ten volle door te zeggen: „en inderdaad, uit zich zelf is het ook niet ver. keerd.” Daarom moeten wij ons wachten om evenals de socialisten en communisten de kapitalistische productiewijze als zoodanig te bestrijden en te eiseh-n, dat dit stelsel als zoodanig moet verdwijnen. Alleen de ver- woroing van het stelsel moeten wij met alle krachten tegengaan en die verwording is volgens den Paus dan aanwezig, wanneer het kapitaal alleen zijn eigen belangen op het oog heeft en geen rekening houdt met de menschelijke waardigheid van den arbeider. De Paus leert ons dus. dat wij de zonder twijfel groote fou'en, die het stelsel nog aankleven bij al de verbeteringen, die reeds verkregen zijn, moeten bestrijden, maar niet het stelsel in zich. Met deze beteekenls van onzen strijd moeten onze uitdrukkingen in overeenstemming zijn. Anders stichten wij onberekenbaar groote verwarring zoowel bij werknemers als bij werkgeve*s. terwijl wjj tevens groote schade doen aan het streven naar de harmonische samenwerking tusschen deze twee maatschappelijke klassen, die toch volgens den Paus vóór alles noodzakelijk is. Een tweede fout, waarvoor wij ons moeten waclften. en die verband houdt met de zoo juist genoemde, is te meenen. dat het arbeids contract op het loonstelsel in zieh onrecht vaardig is en dus eveneens moet verdwijnen en plaats maken voor een ander stelsel. De Paus aarzelt niet om deze meenlng te be. stempelen als „een dwaasheid”, en als „een schandelijk onrecht", aan Leo xm aange. daan, die het loonstelsel als zoodanig onom wonden aanvaardde In „Rerum Novarum”. Wat wij volgens den Paus wel mogen doen, en wat Hij zelfs gewenscht acht is. dat wfj er naar streven om het looncontract „voor zoover dit mo’elijk Is. aan te vullen door andere instellingen, die den arbeiders ten goede komen. WU denken hier aan het maat- schapscontract. aan het stelsel van aandeel in de winst en aan het arbeidersactiona- riaat. d w z. het stelsel, waarbij de arbeiders leggen en In haar diepte te pellen, en voor de verdwaasde wereld openlijk als aanklager durfde optreden en een krachtige aan sporing richten om van den Ingeslagen weg terug te keeren, terwijl hij tevens In zijn voorzichtigheid en bezorgdheid zijne kinderen over de gansche aarde meende te moeten waarschuwen om zich te wachten voor overdreven critiek. Wat Wu van ganschcr harte hopen, is: dat de Ideeën van Onzen H. Vader, in Quadraceaimo anno neergelegd, gemeengoed mogen worden van al de Ons onderhoorige dlocesanen. En daarom roepen wU al onze Priesters op om allereerst die Ideeën In zich op te nemen en ze als apostelen te ver kondigen. Maar WU doen ook een dringend beroep op de leeken in Ons Bisdom, om toch gevolg te geven aan de aansporing van den Paus om ieder voor zich met alle krach ten mede te werken aan het herstel der maatschappelijke orde door In de beoefening van de rechtvaardigheid en de naasten liefde bU al hun economisch handelen een voorbeeld te zijn voor de anderen, opdat jan ons, kinderen der Katholieke Kerk, een heilzame stuwkracht moge uitgaan tot vernieuwing van de wereld In Chriateljjken geest. WU gaan tegemoet een tijd van gebed en boete. Bidden wij In den H. Vastentijd meer dan anders, en maken WU daarbU deze In tentie, dat de stem van den Paus moge gehoord -en gevolgd worden, en dat wij, Katholiekën, zelf in’ de eerste plaats sijn theorieën in practUk mogen brengen. En wanneer wij In dezen tijd ook boete doen, welke, naar wU hopen, zich niet tot de voorgeschreven vasten en onthouding zal beperken, dan moge die boete worden ver richt In den geest van onthechting aan het aardsche, opdat In ons moge groeien het besef, dat niet het opstapelen van stoffe lijke goederen ons levensdoel mag zijn, maar dat wU er naar moeten streven, dat aan een leder een redelijk deel ervan ten goede kome. Bidden wij voor onzen H. Vader Paus Plus XI, die ons zulke heerlijke lessen gaf voor het herstel der maatschappulke orde, en ook voor H. M onze geëerbiedigde Konin gin, die ons in haar Kerstrede op zoo echt christelijke wijze wist op te wekken om met moed en vertrouwen de moeilijkheden van dezen tud te dragen. En zal dit Ons herderlijk schrijven op Zondag Quinquagesima in alle kerken van Ons Bisdom en in alle kapellen, waarover een Rector is aangesteld, op de gebruike- lUke wUze worden voorgelezen. Gegeven te Haarlem, den laten Febr. 1033 dat deze Encycliek Is de Encycliek van de ook niet eten" noemt hartelUke eensgezind. rte nnastenliefde. I ken onthouden, ofschoon zfj werk kunnen —«zxni nv. rl—.„t. «g A S - beid de eenige titel is. waarop men onder houd of inkomen mag ontvangen, leert de Apostel, zoo zegt de Paus, in het geheel niet." Het zal U niet bevreemden, beminde Ge loovigen. dat het woord, hetwelk WU in dezen Vastenbrief tot U willen richten, een weer klank is op de Encycliek, die het vorig Jaar door onzen H. Vader Pius XI bU de veertig Jarige herenking van de uitvaardiging der Bicycliek Rerum Novarum Is uitgegeven, na melijk de Encycliek Quadragesimo anno. Die Encycliek immers is van zooveel beteekenls in den tUd, waarin wu leven en waarin ook door ons. Katholieken, op diep ingrijpende verbe teringen in de bestaande economische ver houdingen wordt aangedronggpT^astMKji het als een heiligen plicht J^schouwen uStje- mlnde Diocesanen, nadej/omtrent dit merik waardige Pauselijke Document in te llchtenï Daar is geen vraagstuk, dat in onze dageqr meer de aandacht in beslag neemt dan het sociale vraagstuk. En het is Ons een vreugde, U het licht, dat ons aller Vader in Christus over dit actueele vraagstuk heeft doen Kh(jnen, in al zijn helderheid te mogen too- M1 Welnu, ih de Encycliek kunnen Wjj, waaneer men haar goed leest, onderschei den: allereerst een aanklacht, vervolgens een aansporing én tenslotte een waarschuwing. LONDEN, 5 Febr (V.D.) Het rapport over de onlusten in de Dartmoorgevangenis is heden gepubliceerd. De voornaamste con clusies zijn, dat de onlusten hier zijn ver oorzaakt door een wijziging in de admini stratie. De Datmoorgevangenis is niet ge- geschlkt voor de opsluiting van gevaarlijke gevangenen. Er bestaat reden aan te nemen dat medewerking van buiten af heeft be staan met de gevaarlUke gevangenen. De goevemeur is voortreffelijk en de admini strateur is rechtvaardig geweest in xijn optreden. Het Is een tactische fout geweest tan den laatste, de menschen op Zaterdag Ir. de kerk tqe te spreken. Men had de mogelijkheid van onregelmatigheden moeten voorzien en niet alle gevangenen voor de normale lichaamsbeweging naar buiten moeten laten gaan. Kolonel Turner heeft greoten moed betoond tijdens de onlusten. Dat er geen gevangenen ontsnapt zijn en slechts weinige gewonden vielen, is te dan ken aan de tegenwoordigheid van geest en de kalmte van de beambten. Sommige ge- hebben grooten moed aan den andere hebben een eervolle Slechts een gering deel der moorddadige plannen. Die geneesmiddelen zijn er twee En de Vader der Christenheld richt als het ware een smeekbede tot de geheele wereld, om toch die twee middelen tot herstel der sociale orde aan te wenden. Maar het is duidelijk, dat die aansporing in de allereerste plaats bedoeld Is voor allen, die den Naam Christus belUden, omdat zjj verplicht aan de wereld het voorbeeld te geven. Welke zijn dan die middelen? De Paus zegt het zoo duidelijk: „twee dingen voor al zUn noodzakelijk, hervorming van staande inrichtingen en verbetering zeden”. Allereerst richtingen, dat ons aller streven er op gericht moet zijn, om te komen tot de instelling van die openbare lichamen, die men In den iaatsten tud aanduidt met den naam van „bedrijfs- schajjpen”. Welken naam men ook kiest, zakelijk worden er onder verstaan Instel lingen. die door de burgerlüke overheid worden bekleed met het noodige gezag om de zaken, die het economische lewn betref fen, te regelen en te ordenen. ZU moeten zijn samengesteld uit afgevaardigden van de groepen, voor wie de te maken rege lingen van belang zijn. Tot nu toe de Staat zelf noodgedwongen zich die regelingen moeiten bemoeien, practisch is het hem onmogelijk om af doende regelingen voor de uiteenloopende belangen te treffen, en bovendien is het ook onlogisch en een vectoring van de roe de orde, om datgene, wat door een klei nere ondergeschikte gemeensenap tot stand gebracht kan worden, naar een hoo—re grnschap te verwuaen. Aan de instel ling dezer lichamen moeten medewerken de reeds bestaande sociale vereen (gingen, met name de vakvereeniglngen. Daaraan moeten, volgens den Paus, ook medewer ken de staatslieden, wier sociale politiek daarop moet gericht zUn. Daardoor zal een belangrijke stap gezet zijn om het ind.vl- dualisme in het economisch leven te doen ophouden. Daardoor zal tevens ook ver oordeeld zijn de betreurenswaardige klas senstrijd. Want die instellingen steunen op het princiep der solidariteit, het prin ciep der harmonische samenwerking van de betrokken partijen. Toch zal men het In het leven roepen van deze bedrijfsraden de orde in de maatschappij niet hersteld en de sociale vrede niet verzekerd zün. Op het Invoeren van die Instituten alleen mogen wü onze verwachtingen niet te hoog bouwen. De Paus zegt het op meerdere plaatsen van de Encycliek ultdrukkelükvóór alles Is noo- dlg een hernieuwde beleving van de zeden wet. „Alle pogingen om de maat-schappu te hervormen.” zoo zegt hij o. a.. ..zullen vruchteloos zün en geen geneesmiddel zal baten, tenzü de menschen weer openlük en oprecht terugkeeren tot de leer van het Evangelie.” En daarom verklaart hü ver der, „dat die zoo gewenschte herbouw der maatschappü moet voorafgegaan worden door een vernieuwing van den chri«telüken geest.” En dan noemt de Paus in het bijzonder de christelüke beginselen der rechtvaardig heid en der naastenliefde, die de leidende beginselen moeten zün in economische ver houdingen tusschen de burgers en de maat- schappelüke klassen. Worden die twee be ginselen beleefd, zooals het moet, dan zal bereikt borden het doel. waarnaar reeds Leo XIII streefde en waarop door Pius XI nog eens de büzondere nadruk wordt ge- wachten. Evenzeer als Wü kunnen zeggen, 1 te misleiden. Er waren er. die zich ten gun ste van die meening beriepen op de woorden van den H. Paulus in zün brief aan de Thes- salonicensen„Wie niet werken wil, moet (2. Thess. 3 ,10). De Paus dit beroep „even dwaas als onge. proncT’. Want de Apostel veroordeelde met die woorden alleen „hen. die zich van wer- opgeheven, en dat in de toekomst ..de voort gebrachte góederen-overvloed In ruimere mate ook ten deel valle aan hen, die den arbeid praesteeren", m.a w. dat ook „de arbeider door spaarzaamheid zün bezit hoo ger kunne opvoeren, opdat door een ver standig beheer de lasten van het gezin met meer gemak en minder zorgen door hem gedragen kunnefi worden", en opdat hü „ook de rustige zekerheid kan hebben, dat na zün dood voor zün achtergebleven betrek kingen eenigszins is gezorgd En dan wijst hü er vervolgens op. dat aan de liefde een nog voornamere plaats moet worden toegekend dan aan de recht vaardigheid. Letterlük zegt hü: „Bü dit alles neemt de liefde de voornaamste plaats in", i Hü wil geenszins, dat deze in de p aats treedt van de rechtvaardigheid. Maar hü noemt ben „onbezonnen hervormers”, die louter en alleen van de rechtvaardigheid de oplossing van het sociale vraagstuk ver- j BlREAUl HOF ALKMAAR pjjj»-• Administratie Nu. 633 Redartie Na. 633 veel uitvoeriger tegen het socialisme op treedt. terwül de jongste Encycliek veel meer de aandacht vestigt op het economisch libe ralisme. En nu zeggen Wü niet Wü stel len er prijs op dtt nogmaals ultdrukkelük te bevestigen dat alle liberale werkgevers practisch dat stelsel beleven. Maar het sys- steem Is er en t heeft een verderfelüken in vloed uitgeoefend, zoodat zelfs ook katho lieke werkgevers er door werden aangetast met het droevige gevolg, dat duizenden en nogmaals duizenden katholieke arbeiders aan de Kerk den -rug hebb entoegekeerd en het geloof hebben verloren, in de meenlng, al was t dan ook een valsche meening, dat aan de Kerk moest Worden toegeschreven, wat velen harer kinderen ten opzichte van recht vaardigheid en nastenliefde in het econo misch leven misdreven. En misdreven wordt er veel. Allereerst beantwoordt bet arbeidsloon lang niet altUd aan hetgeen door da raoht- xaanilciiBkL het algemeen welaan ea de naastenliefde gevorderd wordt. Want terwijl deze drie factoren te zsunen een loon eischen, dat voldoende Is om een arbeider en zün gezin te onderhouden, blüft dit In vele gevallen beneden die grens. In de tweede plaats veroorzaakt de indivi dualistische geest, dat de eigendommen meer malen niet gebruikt worden, zooals dit door God wordt gewild. Want ofschoon het bezit van de goederen dezer wereld volgens Gods bestel particulier bezit moet zün, moet over eenkomstig de leer der Kerk 1 gebruik dier goederen zóó zün, dat zü ook strekken ten bate van anderen. Doch de Paus zegt het onomwonden, dat In onsen tüd de goederen verre van behoorlük zün verdeeld, en dat zü aan de verschillende klassen van men schen niet volgens bfllükheld ten goede ko men." Ten derde, wat nog erger is, niet alleen de materieele belangen van velen worden niet voldoende verzorgd, maar ook de geestelijke belangen worden lang niet genoeg behartigd „Ons hart siddert,” zegt de Paus, „als wü den ken aan de groote gevaren, waaraan In de hedendaagsche fabrieken de deugd der werk lieden (vooral de jongere) en de eerbaarheid van meisjes en vrouwen wordt blootgesteld.” Bovendien diezelfde geest heeft er toe ge leid, dat In onze dagen meermalen aoor een ongebreidelde zucht naar overheerschlng, een „onbegrensde macht" wordt uitgeoefend’ op het economisch leven door degenen, aan wie de eigenaars hun goederen ter bewaring en beheer toevertrouwen. Dezen gebruiken ze somtijds .geheel en al volgens eigen in zicht en oordeel," en oefenen een „despo tische economische overheerschlng” uit, waaronder niet minder dan de werknemers ool^ de werkgevers zuchten, doordat de on dernemingen van hen afhankelük zün. Uitte zich vroeger het egoïsme meer In den strijd van den enkeling tegen den enkeling, than®, - uit het zich büzonder in een concentratie legd. nJ. dat de arbeidersstand zal worden van machthebbers, die op het economisch le ven een ware tyrannie uitoefenen. Vervolgens is het een zeer groote fout, dat in onze maatschappü de lichamen ont breken, die met publiek gezag de regelingen kunnen treffen, welke op sociaal-economisch terrein noodig zün. De brugerlüke over- innu, aan held is niet In staat onjhier- dan Ons opvallen, dat de eerste Encycliek in naar behooren te voorzien. En nu het in- G<*d uitgerust trekt het Japunsche leger Mandsjoertje verder binnen, nu reeda de fcaaaische invloedsfeer bedreigend. Dan tot» WW* genumea door ooan ponwBaodMU.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 1