GEEN HERLEVING VAN HET
BIJ DE TEGENSTANDERS
Een onderhoud met admiraal Shiosawa
i
„PROTOCOL’'
NAAR EEN CONFLICT?
TWEEDE BLAD
BLADZIJDE
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1932
DE VERBANNING DER
i'
NAAR HET CHINEESCHE HOOFDKWARTIER
aan
INDISCHE DIENST
DE SALARISSEN DER INDISCHE
GOUVERNEMENTS
AMBTENAREN
Geestdriftige ontvangst van het plan-Tardleu door
de liberalen. Wantrouwen in alle andere politieke
kringen. Het Britsche program. Het Fransche
voorstel en het Protocol van 1924. Geen over
dracht van souverelniteit aan Genève.
„Heliomare” te Wijk
- t
neemt tegenwoordig nog talrijke anders ta
o
Wie er protesteerden
r.
Nijmegen, get. Strick, NU-
Afd.
i
Canlsius
College
tie..
I
I
get. J. B. Veetere,
Den
Koelman,
den
was
Bijlende
it
Onderhoud met den geneesheer-
directeur
wekte menschen
voorwaarde voor
De Admiraal voegde hieraan nog toe: „WU
Lebben niet het p.an, Chlneesch gebied te
bezetten”.
9*
„Ze zelden mU. dat deze hoed het
zelfde model had als die van Jou!
Maar ik geloof het nooit!"
(Everybody’s Weekly).
Dit
wUt.
i
I
staan ook
patiënten
dat een ander
de piloot door de
boot ..Hannover’
was gezonken.
schoots gelegenheid moeten geven zich
over een bepaald optreden te beraden.
Dit kan alleen als de leoen In staat wor
den gesteld zich over een aanvrage te
bedenken, zooals in de Tweede Kamer
geschiedt, waar omtrent het toestaan van
een Interpellatie nooit eer dan 24 uur
na de aanvrage wordt beslist. Als dit het
gevolg zou kunnen zijn van de nu plaats
gehad hebbende gedachtenwisellng tus
schen de belde takken van Volksverte
genwoordiging, dan was reeds veel be
reikt.
I V
paald gebied
bet oogenblik
men. Wti hcbl
bommen die/
de vraag
ook andei
gebied
antw<
200000
Utrecht.
R. K Klesvereeniglng, Wormerveer.
R. K Onderwijzers-Federatie. Utrecht.
Inwoners van Gulpen In vergadering, Th.
Pol. Oulpen
R K Klesvereenlglng St. Pascalls, Den
Haag.
R K. Leldsche Studenten St. Augustinus
In vergadering, get. van Ve’zen. Leiden.
Het geheel van de verzonden telegrammen
In af-chrlft zal samengebracht worden in ‘n
album en aangeboden worden aan <fen Hoog
eerwaarden Pater Provinciaal d=r Jezuïeten
van Nederland.
Een Spaansche vertaling van de ontvangen
afschriften Is toegezonden aan de in
Aalbeek en Valkenburg verblijf houdende
Spaansche Jezuïeten
Alle vereen!gingen worden verzocht alsnog
In den loop dezer en den volgenden maand,
protesten te zenden.
Afschriften s.v.p. naar Franschestraat 4.
N»*meeen.
(Van onzen bijzonderen correspondent)
Sjanghai is waarschijnlijk het eenlge oor-
logstooneel ter wereld, waarop men op den-
zelfden dag twee fronten kan bezoeken en
de leiders van beide partijen kan treffen
Het Chineesche hoofdkwartier is In Chenju,
tien minuten van mijn hotel verwijderd. Ik
besloot vanmorgen vroeg, de Chineesche
loopgraven te bezoeken, en, wanneer het mo
gelijk was generaal Tsal te treffen.
Het gebied van de internationale conces
sies wordt door Amerikaanscbe. Britsche,
Itallaansche en Fransche troepen goed be
waakt. Buitendien wordt het bechermd
door barricaden van zandzakken en prikkel
draad- Het verkeer aan de grenzen van dit
gebied wordt door soldaten streng gecontro
leerd. Men beeft een speclalen pas noodlg xm
het gebie-1 der concessies te kunnen ver
laten. Amerikaanscbe troepen kwamen giste
ren van Manilla. Ze vonden het In Sja.ighal
erg koud, maar waren bepaald voornemens
de dingen van den vrooluken kant te bekij
ken. De Chineezen oefenen ook contróle uit,
maar zU zijn buitengewoon hoffelijk tegen
over vreemdelingen.
Toen ik naar Chenju ging, «ag Ik acht Ja-
pansche vliegtuigen die boven het Chlnee-
sche hoof rik war tier cirkelden. Ik had uit de
verte een ontploffing gehoord, en toen Ik
In Chenju aankwam, werd mij medegedeeld
dat er dien morgen reven bommen waren
neergekomen die op het station in Chenju
een militairen trein vol met soldaten en
paarden hadden getroffen. Het hoofdkwar
tier van generaal Tsal werd niet gbraakt
Op het vrije veld lagen overblijf. «Jen van
een Japansch vliegtuig, dat gistenen naar
beneden was gehaald.
t Omdat generaal Tsal slch aan het front
bevond ontving mij de leider van den Gene
ralen Staf ko.onel Tnagteaauan. HU ver
klaarde mU. dat, niettegenstaande 20 Japan
sche oorlogsschepen de forten wn Woesoeng
gebombardeerd hadden, de Chineezen nog
altijd stand hielden. De forten hadden welis
waar door bommen, die door de vliegtuigen
naar beneden waren geworpen groote schade
geleden, maar hadden alle aanvallen ten
sput veerstand geboden. HU meldde dat nog
een tweede Japansch vliegtuig naar beneden
ge-choten was. Verder Bel hU, dat slechts
twee vU-den van het Chineesche leger op
het oogenblik in actta/was. dat het overige
deel In reserve stond en dat er ook genoeg
munitie aanwezig was.
Het
RK sanatorium
aan chirurgische
door
„Zeelieden en geen scherpschutters."
Toen ik hem vroeg waarom de marine-
strUdkrachten tUdens de acht dagen der be
setting niet verder gekomen waren ant
woordde hU: „WU zUn zeelieden en geen sol
daten en wU «Un geen geoefende scherp
schutters'. Buitendien zun. voegde de odnu
raai nog eraan toe. de Chineezen in ren
betere en meer gunstige positie omdat zij
gebruik maken van veldkanonnen, terwul de
Japanners dat niet konden doen, omdat sfj
ervoor bevreesd moesten zUn. dat de kogels
op het gebied der conces les zouden kunnen
vallen. De marine wacht nu op de landtroe
pen.
Verlofgangers N.-IndlA
Mevr. M. W. van Ekeren, mulo-onderw„
Alassla; Ch. A. Honlngh, tijd. wd. referend,
op het Oouv. kantoor te Scerabaja, 's-Ora-
venhage; mej. J. RoUers. 1ste comm. bU het
Dept, van Gouv. bedrijven. Nice; J. M. Kle-
mann, R.-K. geestelUke v. d. 3den rang te
Manado. Tilburg; L. C J. RljsdUk, asa-rca.
bU het B. B„ Rotterdam.
ntagsprogram. Deze regeering stelt slch,
evenals al haar voorgangsters, op het stand
punt dat. ofschoon beperking van bewape
ning alleen reeds op flnancieele en econo
mische gronden een dringende noodzake-
lUkheld Is, zU geen JSelbstzweck" mag «Un.
Het doel is de bevordering van den vrede
en der algemeene veiligheid. Zware bewa
peningen verhoogen de kans op gewapende
conflicten. NatuurlUk is deze stelling niet
onaanvechtbaar.
Vóór Napoleon, toen de legers een betrek-
keUJk zeer beperkten omvang hadden. «Un
de oorlogen talrUker en langduriger ge
weest dan in de laatste honderd Jaren. Maar
zU, die zich hierop beroepen, vergeten dat
van een moreele internationale vredesactle
toen geen sprake was. en dat deze, welker
belang niemand ontkennen mag. ondermUnd
wordt Indien zU niet vergezeld gut van be
perking van bewapening.
Aan het Foreign Office wordt verzekerd
dat de Fransche voorstellen nauwgezet en
welwillend overwogen zullen worden. Maar
dat sU voor Engeland aannemelUk «Un. is
hoogst twUfelachtlg. Het is mogelUk dit
een Labour-kabinet op dezen grondslag had
willen onderhandelen, en hlerbU den steun
der liberalen zou gekregen hebben. Maar
de nationale regeering is in hoofdzaak con
servatief.
Het is het conservatieve kabinet geweest
dat geweigerd heeft het beroemde ..proto
col van Genève" (Sept. 1824), waaraan Mac
Donald en Lor-j Parmoor, de gedelegeerde
van de eerste Labour-regeerlng te Genève,
medegewerkt hadden, te onderteekenen en
te ratlficeeren. Dit protocol betoogde Enge
land te maken tot internationaal politie
agent Het zouden voornamelUk Engelsche
oo.logsschepen en Engelsche marinetroepen
«Un. die steeds gereed moesten staan om
op te treden, wanneer Genève oordeelde dat
een beroep, door een of ander land op het
protocol gedaan, gerechtvaardigd was. En
geland zou aldus tusschenbelden moeten
komen in geschillen. waarbU het zelfs geen
Indirect belang had. En terwUl de kans
zeer groot was dat FrankrUk, en vooral «Un
bondgenooten der Kleine Entente, van het
protocol zouden proflteeren, was het prac-
tlsch uitgesloten dat Engeland er lets an
ders aan ontleenen zou dan....«Ware ver
plichtingen.
Het protocol was een compromis tusschen
de Fransche opvatting, volgens welke de
vrede georganiseerd moet worden op den
grondslag van arbitrage en veiligheid, en
de beginselen van het Labour-kab.net, vol
gens welke arbitrage en ontwapening vol
doende sUn om den vrede te verzekeren.
Maar feltelUk Was het mets andere dan
een vernuftig middel, door Frankrijk ge
vonden, om zUn veiligheid, en veel meer dan
dat. via den Volkenbond door Engeland te
doen waarborgen.
In bet plan-Tardi«u ziet men hier een
Oorlogsrecht
Wat de actie van den 29sten Januari aan
gaat verklaarde de admiraal, dat deze te
recht was geschied op grond van oorlogs
recht, dat in het gebied der concessies gel
dend was verklaard. Toen de commandee-
rende officier der landingstroepen het gebied
der concessies had betreden, was er geen
enkele '-’nlneesche politieagent op de straten
te zien geweest. De commandeerende offi
cier had daarom de straten tinnen en bulten
het gebied der concessie bezet om de Japon-
sche burgers te beschermen. De Ja panache
marine had het bevel gehad niet te schieten,
maar een Chlneeschen aanval af te wachten.
De adml-aal beweert nu dat de Chineezen
het eerst geschoten hebben en dus de schuld
droegen van alles wat er zerder was gebeuld
Toen ik den admiraal verliet sprak hij de
hoop uit. dat er spoedig weer vrede sou sUn.
Verdere korting nog niet nootSg
BATAVIA, 9 Febr (Aneta). Niettegen
staande de flnancieele moetlUkheden. heeft
de Regeering medegedeeld, dat een ve.den
korting op de salarissen der Gouvernements
ambtenaren nog niet noodlg ta, welke mede,
deellng bU den Volksraad een groote opluch.
ting veroorzaakte.
Ook sonder bet afstemmen van de
Pachtwetten, waarbij het er toch ïélte-
HJk alleen maar om ging, dat de Tweede
Kamer in de wet wenschte een recht op
napacht en afwees een recht op schade
loosstelling, terwijl de Eerste Kamer de
ontwerpen afwees, omdat zij het omge
keerde wenschte, gaan we naar een con
flict tusschen deze beide colleges.
In het voorloopig verslag van de Twee
de Kamer uitgebracht op 17 October van
het vorig Jaar over de Rijksbegrootlng.
werd scherp critlek uitgeoefend op het
optreden van de Eerste Kamer. In de
aanvrage om een Interpellatie van den
heer de Savomtn Lohman zag men weer
een nieuw symptoom in den ontwikke-
llngsgang van het beleid dier Kamer
om steeds meer de teak van de Tweede
Kamer over te nemen. De kwestie waar
over geïnterpelleerd zot|_ worden, vormde
een onderwerp van overleg tusschen de
Regeering en de Tweede Kamer bij de
begrooting van Bultenlandsche Zaken.
Kort en goed werd door de leden van
de Tweede Kamer gezegd, dat In politie
ke aangelegenheden het eerst het woord
Is aan die Kamer en daarna de Eerste
Kamer zich zoo noodlg in het debat kon
mengen. Een standpunt dat. historisch
beschouwd, volgens het Nederlandsch
Staatsrecht, juist is, want de belde Ka
mers hebben een eigen taak en die wordt
door den gang van zaken in de laatste
jaren gedenatureerd.
De Eerste Kamer heeft in haar voor-
looplg verslag over de Rijksbegrootlng
op deze kritiek geantwoord. Verscheide
ne, leden, wat In parlementaire taal
wil zeggen: niet geheel de meerderheid,
want dan spreekt men meestal van vele
leden hadden met verwondering ken
nis genomen van hetgeen de Tweede Ka
mer geschreven had en vonden hierin
gelegenheid thans ook eens een aanmer
king te maken. Het had de aan het woord
zUnde leden van de Eerste Kamer be
vreemd. dat de leden van de Tweede
Kamer, die blijkens htm opmerking, zoo
gevoelig waren voor handhaving van de
overgeleverde verhoudingen tusschen
beide takken der Volksvertegenwoordi
ging, hadden goedgevonden af te wijken
van de uitnemende parlementaire tra
ditie, welke vordert, dat belde Kamers
zich van wederzijdsche critlek op elkan
ders optreden en gedragingen angstval
lig onthouden.
Een opmerking die niet juist is, want
de Tweede Kamer heeft er in October
uitdrukkelijk bij gezegd, waarom van de
traditie werd afgeweken. In het optre
den van de Eerste Kamer zag zij de^
kiem van een conflict tusschen belde
takken der Volksvertegenwoordiging en
daarom mocht de Tweede Kamer niet
nalaten daarop de aandacht te vestigen.
Hoe juist dit overigens gezien is. blijkt
wel uit het standpunt dat de Eerste Ka
mer Inneemt en de motieven, waarop het
houden van de interpellatie verdedigd
wordt.
„Het was den leden niet duidelijk,
waarom de Eerste Kamer, die Inzake de
Nederlandsch-Belgischè onderhandelin-
gen nu eenmaal een ander standpunt
heeft ingenomen dan de Tweede Kamer,
in een zaak van urgentie rustig sou moe
ten afwachten of en, zoo ja, in welken
geest de Tweede Kamer het onderwerp,
dat steeds de bijzondere belangstelling
der Eerste Kamer had en ook bet Neder-
landsche volk in breede kringen interes
seert, zou behandelen.”
Een standpunt, dat naar onze meening
niet te handhaven is, als de Eerste Ka
mer in ons staatsbestel tenminste blij
ven wil de Kamer van revisie. Het» over
nemen van de teak der Tweede Kamer,
want dat is toch geschied bij de inter
pellatie over de Nederlandsch-Belgische
onderhandelingen, wordt verdedigd op
grond van de afwijkende meening over
het verworpen verdrag, het feit dat leden
een bijzondere belangstelling voor de i
aangelegenheid koesteren en de ver on-
derstelde Interesse bij het volk.
Als dit voortaan een maatstaf zou zijn,
dan moet het mis loopen, want dan zou
men na een verworpen wetsontwerp wel
kunnen gaan elschen, dat het bij weder-
Indiening eerst in de Eerste Kamer be-
handeld zou worden. Nemen we de i
Pachtwet. AUe hierboven genoemde drie
factoren zijn ook hier aanwezig. De Eer
ste Kamer zou de Regeering dus ook
kunnen gaan Interpelleeren. zoodra een l
nieuw pachtontwerp is toegezegd of ta-
gediend en de hoofdgedachte over het
den voorgestelde continuatie-recht of l
de schadevergoeding bekend is. Ongeveer
hetzelfde heeft zich immers ook voorge-
daan bij de door de Eerste Kamer toege-
stane interpellatie over de crisis, die ech
ter bijtijds onder den drang van de
critlek is ingetrokken.
De,verdediging van de Eerste Kamer i
kan niet worden aanvaard, ook niet op i
grond van de bewering, dat als haar op- j
treden onjuist is geweest, zij dan gedu-
.rede het gansche najaar vrijwel van i
een haar door de Grondwet gewaarborgd
recht verstoken zou zijn. Er is in deze 1
gebeele kwestie geen sprake van een ver-
stoken zijn van een recht, maar alleen
van een juiste toepassing van het recht I
Ook in de Eerste Kamer zijn leden het
met de verdediging niet eens. Zulks blijkt
wel uit het verslag. Zij konden er echter
bij de aanvrage moeilijk blijk van geven, i
omdat de aanvrage en het toestaan van 1
een interpellatie daar steeds bij verras- i
ring geschieden en meestal alleen een l
overeenkomst vormen tusschen den
voorzitter en het lid dat aanvraagt. i
Wil men in de toekomst de kans op i
een conflict, hetwelk kan voortkomen
uit dit, naar de meening der Tweede
Kamer, overnemen van haar teak, zoo- i
veel mogelijk verkleinen, dan zal men de i
“eerderheid der Eerste Kamer ruim- i
poging, ooi het protocol te doen herleven.
Het heeft er ojL dit mede gemeen dat
de staten afstand zouden doen van een deel
hunner souverelniteit, en dat Engeland, zoo-
al niet als Internationaal polltle-agent, dan
toch als Internationaal politie-overste, zou
Naar aanleiding van de verbanning der
Spaansche Jezuïeten zonden onderstaande
vereenlgingen pretesten naar Spanje:
Katholiek Leven get. van den Dungen,
NUmegen.
Gezellenvereenlging, get. van Ruth, NU-
megen.
KGB.
gen.
Leerlingen St. Canlsius College, get. Gestel
NUmegen.
Katholieke Sportvereenlging Union, J. Hu-
nink. NUmegen.
Mannencongregatle O. L. Vr. o.b.o., 540
leden, Groningen.
Vrouwencongregatie O. L. Vrouw oho,
380 leden. Groningen.
Jongelingencongregatie O. L Vrouw o b.o,
160 leden. Groningen.
R K Klesvereenlglng Bezuiden hout, Den
Haag.
R K. Boerenbond Afd„ O. J. Kokke, Nij
megen.
Leeken-leeraren St.
Klerkx. Nijmegen.
Heeren-Intellectueele-Congregatie, Fröllng
Maastricht.
R K Verkenners van Nederland, Nijme
gen
R K. Werklieden met Canlsius Congrega-
1850 leden. J. Llnsen en H. Loontjes,
Maastricht.
Katholieke Heerenvereenlglng. Maastricht
Jezuïeten,
LONDEN, 8 Febr. 1933.
De door den heer Tardieu. den Franschen
gedelegeerde ter OntwapeningaconferenUe,
gedane voorstellen tot bewapening van den
Volkenbond hebben Londen in ver boetering
gebracht.
Dit bleek ouder andere hieruit dat Za
terdagmorgen niet één der leidende conser
vatieve organen er zUn meening over durf
de zeggen. De groote bladen verschonen
hier dagelUks met drie, vier en zelfs meer
hoofdartikelen, maar niet één daarvan had
althans wat de conservatieve regeerings-
pers aangaat betrekking op de voorstel-
ien-Tardieu.
Géén commentaar ia in Bekeren zin óók
commentaar, en kan aoms zelfs zeer wel
sprekend zUn. Uit het stllzwogen der con
servatieve hoofdartlkel-schruvers bleek Za
terdag dat zU de voorstellen, voor zoover dit
in hun macht lag, „verworpen" hadden,
maar dat zU nog niet in de gelegenheid ge
weest waren het gebruikelUke overleg te
plegen met het Foreign Office, en dus niet
met stelligheid zeggen konden op welke
gronden het Fransche initiatief diende te
worden afgekeurd. De regeenngspers, van
welke partU of partUen ook. waakt er steeds
angstvallig voor in internationale aangele
genheden een meening neer te schrUveu.
welke niet in hoofdzaak strookt met de offl-
cieele politiek.
Maar terwUl de conservatieve regeerings-
re,s eeii»<e-.ang zweeg, awam ae .Jvews
Chronicle”, het
vroeger zoo talrUke liberale ochtendbladen,
uit met een lang en gee arti
kel. waarin niet de meening der regeering.
maar waarschUnlUk wel die van het offl-
cleele liberalisme weergegeven werd. Het
blad was In blakend enthousiasme ontsto
ken voor de Fransche voorstellen, welke
„het keerpunt kunnen zUn in de lange,
taaie worsteling der na-oorlogsjaren, en de
eerste stap naar een verstandiger, veiliger
en gelukkiger wereld.” Volgens de ..News
Chronicle" lUdt het geen twUfel dat .Jiet
program van den heer Tardieu den grond
slag zal vormen van de verdere besprekin
gen der conferentie, dat het zich zal hand
haven tegenover alle andere, en dat het
succes of de mislukking der conferentie be
paald aal worden door den uitslag van de
debatten over deae voorstellen."
Aan den ernst van deae voorstellen mag
nog altUd volgens het liberale blad
niet Retwtlfeld wo-den: „Frankrijk heeft
geen bUaondere reden om de mislukking der
conferentie te wensc'-en: het heeft integen
deel eenlge zeer goede redenen om op haar
welslagen te hopen. Dit zUn ernstige voor
stellen, die ernstig opgenomen moeten wor
den."
Deae uitbarsting van sympathie ta dea te
merkwaardiger omdat de „News Chronicle"
en de politieke mandarijnen die achter haar
staan, sinds een lange reeks van Jaren
Frankrijk als den sondebok van Europa aan
de kaak gesteld hebben. Dat zulk een blad
eens. bU allerhoogste uitzondering, met een
Fransch program Inste-nt behoort natuur
lijk niet tot de onmogelijkheden, maar dat
bet slch met zulk een vurigheid spant voor
voorstellen, ingediend door den toch niet
uitbundlg-paciflstlschen heer Tardieu. dat
het se in den hoogsten ernst opneemt en
verlangt dat heel Engeland hetzelfde zal
doen, ta toch een zeer merkwaardig ver-
schUnsel dat slechts kan bUdragen tot ver-
hoogtng der algemeene verbUsterlng.
Het ligt niet op onzen weg. en evenmin
in onze bedoeling, een oordeel uit te spre
ken over de ideèele en practlsche waarde
van bet Fransche plan. Maar wij willen po
gen het Engelsche standpunt, voor zoover
dit op het oogenblik bekend la, toe te lich
ten.
Het offlcieele standpunt der Britsche re
geering ten aanzien van het ontwapenings-
vraagstuk zal heden door Sir John Simon te
Genève uiteengezet worden. In hoofdzaak
kennen wU het reeds. GedeeltelUk wordt het
ingegeven door de humanitaire overwegin
gen. die alle mogendheden met Engeland
deelen, en welke ook door den heer Tar
dieu vooropgesteld zUn geworden; ander
deels ta bet gegrond op ontwapenlngsmetho-
des, welke voornamelUk berekend sUn op
Engelands eigen bijzondere positie.
Het Britsche program aal dus allerminst
vrU zUn van egoïsme. Indien de eerste zee
mogendheid van Europa, na de ervaringen
gedurende den wereldoorlog opgedaan, af
schaffing der dulkbooten verlangt, en Wan
neer een land met een vrijwilligersleger be
perking der conscript'e voorstelt, dan üvert
het niet zoozeer voor zijn eigen ontwapening
als wel voor die van anderen. Het zou onbll-
lUk sijn te beweren dat het heele Britsche
program dat u ondertusschen bekend ge
worden ta door dergelUke egoïstische
overwegingen beheerscht wordt, en zeker
mag niet ontkend worden dat een groote
stap in de goede richting gedaan zou wor
den indien de Geneefsche conferentie de
Britsche politiek in hoofdzsak tot de hare
maakte. Ook verwachten wij dat Sir John
Simons rede getuigen zal van een oprecht
pacifistisch streven, sonder bUgedachten
Maar ta weerwil hiervan mogen wfj de
oogen niet sluiten voor het feit dat. ind’en
sulk een program voor 1914 reeds van
kracht geweest «ras. Engelands positie bU
het uitbreken van den oorlog veel sterker,
en die van Dultschland veel zwakker ge
weest sou «Un.
Maar heeft een der andere groote landen
(om van de kleinere niet te spreken) het
recht Engeland een verwUt te maken (an
dit egoïsme, of juister misschien: egocen
trisme? WU gelooven het niet De ootwape-
nlngspolltlek der andere mogendheden wordt
weker niet ta geringere mate bepaald door
de eigen belangen, en wehfcht streeft geen
land er soozeer naar als Engeland, deze ta
overeenstemming te brengen met het alge-
meen belang.
Datgene, wat wU een ..ontwapenlngs-con-
ferentie" noemen is in werkelükheid natuur- 1
lUk slechts een conferentie, die beraad-
slasgt over beperking van bewapening. In
overeenstemming hiermede is het Britsche
program ook allerminst een strikt ontwape-
zal niet lang meer duren voor het
.Jïeliotnare” voor lUderz
tuberculose te WUk aan
Zee door den Blsschop van Haarlem zal
worden tagewUd. Daarmee zal een langdu
rig en met veel moeite en groote persoon
lijke offers voorbereid werk dan elndeluk
voltooid zijn. Een belangrijke dag zal dit
worden voor de wetenschap, maar niet min
der voor de Instelling, die het Initiatief
tot dit groote werk genomen heeft: de
.Vereenlging Roomsch-Katholieke ‘herstel
lingsoorden voor longlUders en zwakke kin
deren”.
Deze naam kan een misverstand veroor
zaken. „De Maasbode" heeft een gesprek
gehad met den gencesheer-dlrecteur. dr. M.
H P. P van Haeff. WU ontleenen er het
volgende aan:
De aard van de L b. e.. welke op Helio
mare behandeld wordt, zoo vei telde dr. Van
Haeff ons, ta geheel anders dan de t. b. e„
die men algemeen kent De meest bekende
vorm Is long-tuberculose en het spreekt dus
wel vanzelf, dat men deze soort t. b. c. het
eerst ta gaan bestrijden. Ook de Vereenl-
Roomsch-Katholleke herstelltagsoor-
voor longlijders en zwakke kinderen”
dit gedaan. Men denke slechts aan
Familieleden der HyUand-che
Mevrouw v, Nlekerk. Haarlem.
H-eren-Congregatie. get. van Vollenhaven,
Tilburg
Dames-Congrevatle Onder de Bogen, Maria
Brounts. Maastricht
Bossche Bond R. K. Onderwttzers, J. V. d
ligt Boxtel.
Geloof en Wetenschap, get. L. Diepen
broek. Amsterdam
Academische Kring, get. Dr. Bahlman,
NUmegen.
Recht voor Allen R. K Kiesver., get. Hus-
ttnx. NUmegen
R. K. Journalisten.
Utrecht.
23000 Kath. Llmburgsche Arbeiders-Werk-
lleden-Verbond, Heerlen.
Commissie v. Samenwerking tot beh. des
Gcloofs Mr de Voort. Tilburg.
Standen-Comltè Jeugdverenigingen, Ber
ns rdlne Janssen. Pres..-Tilburg.
Bond van groote gezinnen. Dr. Jacques
Keyzer. .Tilburg,
R. K. StaatspsrtU, Könlg-Brussel,
Haag.
R K Handelsrelzlgersver. St. Jacobus, Den
Haag.
N V Valkenburg Omhoog. Math. Btrtter
Oedel. CommValkenburg.
Bond der ver. Jong-Limburg,
Heerlen.
64 afdeellngen Leeken Apostolaat ta Jaar
ver? a der. 1500 leden, Foppele. Den Bosch.
leden R. K Werklleden-Verbond,
toch als Internationaal politie-overste,
moeten optreden ter waarborging van be
langen. die slechts bU hooge uitzondering
de zUne zouden zUn.
Maar ditmaal Is het Fransche plan veel
doorzichtiger dan In 1924. Vele ernstige
beoordeelaars, o.a. Garvin In de „Observer'
beweren dat FrankrUk het onbereikbare
voorgesteld heeft ten einde het bereikbare
onbereikbaar te maken. Verzekerd wordt dat
deze opvatting door het Foreign Office niet
gedeeld wordt, ofschoon oppervlakkig het
Fransche plan herinnert aan de voorstel
len, vier jaren geleden door den Russischen
gedelegeerde Litvtaoff ingediend, en welke
onmlddellUke en algeheele ontwapening
voorstelden. waarschUnlUk met geen ander
doel dan de conferentie belachelUk te ma
ken.
In leder geval heeft de Fransche regie
ring het plan-Tardieu te beoordeelen naar
datgene wat het beweert te zUn. en niet
naar de bedoelingen, die anderen er te
recht of ten onrechte achter vermoeden. In
beginsel nu is Engeland evenmin als In 1934
bereid een stuk zUner souverelniteit over
te dragen aan Genève. Een eigen „bewape
ning” van den Volkenbond is. volgens de
Britsche opvattingen, ta strijd met den
geest waarin hU gesticht werd. Bovendien
is er In de Fransche voorsteUen niets dat
naast die „bewapening” uitzicht geeft op
een ontwapening d»r verschillende landen.
Verder doet men In politieke kringen uit
komen dat Tardieu’s hoofd-denkbeeld al
leen dan verwezenlUkt zou kunnen worden.
Ind'en vo,maakte ze'—rheld tx’-*''-'d dat de
Bond strikt onpartijdig s en blUft. en niet
staat of staan zal onder den eemudigen In
vloed van één groep van landen. Dit uunt
evenwel kan moeilijk te berde gebracht wor
den. aangezien strikte onpartUdlgheid even
zeer geëlscht moet worden van een niet over
eigen strijdmiddelen beschlkkenden Volken
bond.
Maar dat Tardieu, door het Indienen van
zUn merkwaardige voorstellen, een takttach
voordeel heeft behaald, daarvan Is men te
Londen overtuigd. En vergissen wU ons niet,
dan zullen de Britsche gedelegeerden te Ge
nève pogen dit takttache voordeel met tak-
tlache middelen zooveel mogelUk te beper
ken.
Ring
den
heeft
haar sanatorium voor longlUders „Dekkers-
wald" te Oroesbeek.
Op Heliomare echter kunnen geen long
lUders. doch zU. die aan zoogenaamde chi
rurgische tuberculoee lUden, geplaatst wor
den. Op de longen na «Un de beenderen en
gewrichten de meest voor tuberculoee vat
bare organen. Slechts bU uitzonderingen
voert de been en gewrichtstuberculose tot den
dood, doch ook bü niet doodelljken afloop
«Un de gevolgen schrikwekken. Meestal her
stelt de ziekte na verloop van jaren, maar
deze genezing ta eerst tot stand gekomen,
nadat *n betrekkeltjk groot orgaan-tuk (been
of gewricht) is vernietigd, als 1 ware weg
gevreten. wat zich naar buiten openbaart
in een ernstige mismaklng. De verminkte
menschen, die men tegenkomt, zUn slechts
zelden zoo vanaf hun geboorte geweest.
Ruim 85 pet van hen hebben hun toestand
te wUten aan een ta de jeugd doorgemaakte
tuberculose van beenderen of gewrichten en
aan het gebrek aan zorg, dat men gedu
rende de ziekte aan den lUder heeft besteed.
laatste Is niet bedoeld als een ver-
Dlt gebrek aan zorg kwam slechts
voort uit de onwetendheid omtrent de juiste
geneeswijze, waarin men langen tUd ver
keerde. Een Jaar of dertig geleden meende
men veelal, dat deze vormen van tubercu
lose het best en het snelst konden worden
genezen door chirurgisch Ingrijpen. Deae
opvatting beeft men thans ta s’n alge
meenheid verlaten. Het chirurgisch tagrU-
Van zeer veel belang Is daarbij de tavtoe
van zonlicht en zeewater. Vandaar dan ooi
dat Heliomare te WUk aan Zee ta opg«
richt midden ta de duinen, waar bet ultra
violette IL-ht en de stofvrije lucht, beswan
gerd met zeewaterbestanddeelen. welke 1
het lichaam langs de huid en de ademha
llngswegen worden opgenomen, met voU
kracht op de patiënten kunnen Inwerken.
Dan zUn er nog psychische Invloeden, dl
bUaonder bevorderlUk voor de genezmg «Ut
Het valt natuuriUk niet te ontkennen, da
de patiënten op t Heliomare ta bed llgge:
en wel zoo. dat het aangetaste llchaamsdsc
ta absolute rust verkeert. Deze absolut
rust kan verscheidene jaren duren en tooi
mogen de patiënten volstrekt niet be
heerscht worden door het Idee ziek te zUr
ZU moeten hun verblUf op Heliomare op
vatten, alsof zij slch voor hun gezondhel
aan zee bevinden. Dit Is zelfs nog niet vol
doende. Want het ta verderfelijk menschel
jaren lang te laten rusten, sonder iets ul
te voeren. ZU mogen daarna naar he
lichaam genezen ta de wereld terugkeerer
bet jarenlange nietsdoen beeft bun energi
aangetast en het ta zeer de vraag of zU ziel
nog ooit aan het maatschappelijk leven ei
aan het menschelUk productie-proces kun
nen aanpassen.
Er wordt dus gewerkt op Heliomare. D
kinderen krijgen les ta de openluchtwhoo
en de volwassenen krijgen hun taak al naa
gelang van hun capaciteiten Op deze wü»
vergeten de patiënten over hun toestand
piekeren met het gevolg, dat niemand ziel
ziek voelt en er op Heliomare slechts opge
«Un. Wat de voornaamst
eën goede genezing Is.
Na deze uiteenzetting van dr. Van Haef
hebben wU met beter begrip het enorm»
gebouwencomplex bezichtigd en kunnei
constateeren. dat men met elndelooze «on
getracht heeft alles te vermijden wat del*
verpleegden ook maar de gedachte aan eet
ziekenhuis te binnen kan brengen.
De llnkerzUde van het gebouwencomplex
wordt beheerscht door een langen vleugel
Op den beganen grond en de eerste verdle
ping zUn de zalen voor de patiënten, dl»
met groote openslaande deuren op de ter
rassen uitkomen. Ook cp de tweede verdie
ping zijn breede terrassen.
De zalen en het meubilair «Un ta tegen
stelling tot de gewone ziekenhuizen, waa
alles wit is, ta eenlge heldere kleuren ge
schilderd. Dr. Van Haeff toonde ons ook.d<
bedden.
Die vormen ook een onderdeel van he’
systeem, zei hU- Ze zUn hoog. De patiëntcr
mogen niet jarenlang tegen alles wat her
omringt, de wereld dus. opzien. De bidder
unit lang op dezelfde plek. D«
Worde# voortdurend verplaatst
Menschen wennen zich zoo spoedig aan eer
bekend plekje. Maar als ze later weer ta d<
maatschappU terug zUn, dan mogen ze ri"*
uit menschelUke gemakzucht weer naar he;
plekje waar ze zooveel jaren geleefd heb
ben. terug verlangen.
Van den patiëntenvleugel voert een gang
waarlangs dienstvertrekken liggen, naar
het centrale punt van het gebouw bU der
hoofdingang. Rechts daarvan bevindt ziel
een reeks vertrekken voor klassen-patlën-
ten. Daarboven, op de eerste verdieping, fa
de kapel.
Het achterste «teel van het complex word»
ta beslag genomen door twee gebouwen, dk
rondom een binnenhof liggen. Het eene L*
het economlegebouw. waar het huishouder
van deze kolonie wordt gedaan. Alle keu
kens. voorraadkamers, linnen- en naaiver-
trekken en heel diep onder den grond d<
Stookinrichting bevinden zich hier,
eerste verdieping «Un de operatfti
met bUbehoorende vertrekken en de
gensamer.
Door een wandelgang Is het economle
gebouw verbonden met het Zusterhuis, aar
den anderen kant van het binnenhof.
Geheel rechts vinden we dan ten slottt
het aeevaterbad, waar door een pomp-
Installatle het zeewater naartoe wordt ge
voerd, de quarantalne-vertrekken en hel
leslokaal voor de kinderen.
Dit Is ta groote trekken de tadeellng var
het gebouw, waaruit men zich eenlgermate
een voorstelling kan vormen van de prac
tlsche inricht ng. Het biedt plaats aan ten
minste honderdvUftlg patiënten, die er de
volle toewijding van de eerwaarde zuster?
van den H Carolus Borromaeus vinden
terwUl alle middelen, welke wetenschap en
techniek verschaffen, ten dienste staan.
Het ta een prachtig werk, dat de .Ver-'
eenlglng R.K. Herstellingsoorden" begon
nen is Een werk ook. dét haar op enorme»
lasten brengt. Want mén weet, dat Helio
mare een jaarlljksch tekort van 25.00C
zal opleveren. Doch men heeft bU de be
grooting van de exploitatie een fllnken post
opengelaten voor de naastenliefde. En dit
Is stellig geen vermetel vertrouwen geweest.
BU *-n geestige» ebef der
Ja panache vloot.
Vanmiddag had ik een interview met Ad
miraal Shiosawa De zeer geestige en humor
volle lelde, der Japansche vloot ontving mU
op bUsonder VroolUke wUze ta een kleine
ouderwetsere kajuit. HU verklaarde dat,
wanneer de Chineezen niet verder aoudei.
strijden, de Japanners de kwestie aan de
dip'.omaten zouden overlaten, maar dat net
op het oogenblik zeer moeilUk was om met
vuren op te houden. De trots der Chineezen
liet bet niet toe reide hU. dat zu bun leger
buiten het bereik der veldkanonnen onge
veer tien kilometer van de stelling die zU
op het oogenblik innemen brengen. Wanneer
dat sou gebeuren, dan aouden de Japanners
Over bommen gesproken.
De Admiraal sprak de hoop uit. dat bet
bombardement het gewenschte resultaat zou
hebben. „Ons doel ta niet het Chineesche
leger te vernietigen, maar wU willen de Ch<-
neezen a been maay dwingen, naar een be-
af te trekken. WU maken op
aljéen gebruik van lichte bom-
iteien echter de beschikking over
/tienmaal zoo zwaar zUn. „Op
de Japanners in de toekomst
concessiegebieden aU hun eigen
oorlogsactle zouden gebruiken,
«“dae de admiraal dat hU van legaal
- punt uit daartoe vel het recht had,
maar dat hU niet voornemens was dit te
doen. Anders zou de situatie er uit zien, wan
neer de oorlog zou «orden verkaard.
De Admiraal beschouwt de gedachte om
een neutrale zóne rondom Sjanghai te schep
pen als een uitmuntend idee. Over de Woe
soentforten zeide de admiraal, dat de Ja
panners deze nog niet hadden bezet, maar
dat dit noodzakelük zou kunnen worden,
omdat de Chineezen zich thans verschanst
hadden langs de rivier en op ieder Japansch
schip schoten.
De admiraal gaf toe dat In een strUd tus
^freh Chineesche en Japansche vliegtuigen
één machine naar beneden gevallen was en
D5Ier d* was «edaald waar
-2j Amerikaanscbe stootn-
gered was. Het vliegtuig
o
d»
