VOLKENBOND
tl
J
J
derde blad
De kwestie van
vertrouwen
OP HARDE PROEF GESTELD
Chineesch-Japansch conflict
voor
de vergadering
I
BLADZIJDE 1
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1932
DE „EUROPE” IN DEN STORM
DE VERKIEZINGEN
IN IERLAND
DE FRANSCHE CRISIS
Painlevé formateur
POLITIEK HANDGEMEEN TE
DE
CANADA
r
1
ONLUSTEN IN KLEIN-AZIÊ
TROUW AAN HUIS
HOHENZOLLERN
Nationalisten contra Politie
n
4'
MISS SLADE GEARRESTEERD
Cosgrave en de Valera
herkozen
Dr. Hugenberg verwelkomt
Prins Oscar
Japan zou zijn actie een
week ooschorten
Enorme schade aan de
Hoogescholen
KOOPT LABRADOR
NIET
DE OORLOGSBRAND
TE SJANGHAI
EEN REGEERING VAN DE
OVEREENSTEMMING?
400 BROUWERSKNECHTEN
ONTSLAGEN
MACDONALD
ONGEHOORZAAM AAN
GENEESHEEREN
OCEAANVLIEGER LEVINE
GEARRESTEERD
JAPANSCHE GEWELDDADEN
EN VERKLARINGEN
VAN EEN DOODE, DIE KWAM
STEMMEN
DE FRANSCHE KIESWET-
HERVORMING
VALSCHE MUNTEN
GEVONDEN IN DE MAIN
MACDONALD WEER IN
FUNCTIE
HERADEMING TE
SJANGHAI?
ENGELAND TEGEN EEN
BOYCOT
DIPHTERIE-EPIDEMIE OP EEN
SCHOOL
KARLSRUHE
u
Amerikaansche opmerking
(Nadruk verboden)
24 uren vertraging
zoo be-
J. H.
dat
Twee Ehr>lsche slachtoffers
Japan, op
F
vanzelfsnre-
de hand
dat de Ja-
Sjangluu
BOMBAY. 18 Febr. (Reuter). Miss Slade,
de trouwe volgelinge van Gandi. is gearres
teerd
Genève, 18 Februari.
In de pacifistische atmosfeer, welke de
Ontwapen ngs-Conferentle, zü het minder
door toedoen van de deelnemende landen,
dan wel van de groote buitenwereld, leek te
zullen omgeven, ia de Chlneesche bom, waar
van Japan vóór maanden al de lont ontsto
ken had, wel zeer luidruchtig tot uitbarsting
gekomen.
Het deed al zeer eigenaardig aan dat de
aanvang der bijeenkomst, welke door Mi
nister Beelaerts van Blokland gistermorgen
een Vredes-Conferentle werd genoemd, een
vol uur moest worden* uitgesteld, wijl Tho
mas’ verklaringen over de Chlneesch-Japan
sche kwest e een buitengewone zitting van
den Volkenbondsraad noodzakelijk maakten.
Dit Is echter gebleken nog niet alles te zijn.
Toen geen der leden van den Volkenbond
gebruik maakte van zijn in het door China
aangeroepen artikel 15 omschreven recht
om de voltallige vergadering bijeen te roe
pen, deed dr. Yen dat zelf, een paar uren
voor het verstrijken van den gestelden ter
mijn van veertien dagen.
En zoo kwam men dan hedenmorgen tot
het besluit dat de volgende week of -n de
eerste dagen van Maart de Ontwapenings
conferentie tijdelijk onderbroken zal wor
den ter behandeling van den weliswaar niet
verklaarden, maar In feite toch woedenden
oorlog, die de volgende maand een half jaar
oud wordt.
Geven we nog even een kort overzicht der
gebeurtenissen in het verre Oosten.
Engeland tegen een economische
boyeot van Japan.
LONDEN, 17 Febr, (Reuter) In het Lager
huis werd de vraag gesteld, of de Brltsche
PARIJS, 18 Febr. (Reuter). Doumer heeft
Painlevé met de vorming van het kabinet
belast.
SJANGHAI, 17 Februari Twee der
door Chlneesche granaten grwonde Engel-
sche matrozen, zijn overleden.
PARIJS. 12 Febr. (V.D.) De besprekingen
van den President der republiek Doumer
met de leidende pettonen uit Kamer en Se-
naat zijn gisteren tot laat in den nacht
voortgezet. De formule van „een regeering
van de overeenstemming" neemt steeds vas
tere vormen aan. De radicaal-socialisten en
socialisten, die bij de komende verkiezingen
op groote successen rekenen, staan vijandig
tegen deelneming aan elke combinatie, doch
zuilen waarschijnlijk een regee: ing als de
bovengenoemde geen moeilijkheden in den
weg leggen. Een dergelijk kabinet zou de
groepen omvatten tot aan de groep Marln
naar rechts en de radlcaal-socialisten als
grens naar links. Op het oogenblik is het
slechts de v.aag wie met de vorming van
een dergelijke regeering kan worden belast.
President Doumer schijnt zeer groote waar
de te hechten aan de meening van den mi
nister van oorlog Tadieu. die hedenmorgen
te Parijs arriveerde en in den loop van den
dag op het Elysie wordt ontvangen.
Algemeen verwacht men. dat Doumer
vandaag nog den kabinetsformateur zal aan
wijzen.
HAMBURG. 17 Febr. (VT). Het Braue-
relverband deelt mede, dat het zich genood
zaakt ziet Dinsdag en Woensdag rond 400
arbeiders te ontslaan, aargezlen voor hen
geen werk meer is als getolg van de bler-
staking.
PARIJS. 17 Febr. (V. D.) De Oceaanstoo-
mer „Europa” is Woensdag met 24 uur ver
traging te Cherbourg aangekomen
De Oceaanstoomer heeft tijdens den over
tocht met een zeldzaam hevlgen storm te
kampen gehad, ten gevolge waarvan ernstige
matcrieele schade werd aangericht. Het eer
ste en tweede dek werden onophoudelijk door
zeer hooge golven overstroomd, waarbij bijna
alle ruiten werden vernield.
Eenlge passagiers werden tegen den grond
geslingerd, zonder evenwel ernstige kwetsu
ren op te hebben geloopen. De „Europa" had
400 mlllloen franken aan goud aan boord,
bestemd voor de Banque de France.
GLEFWTTZ, 17 Febr, (V. D.J. Van de
meisjesleerlingen een?r Katholieke volks
school zijn sinds 1 Januari j. L vijf kin-
de en aan dlphte ie overi den. H t aan
tal leerlingen dezer instelling, dat thans
ziek is, bedraagt 30. De school is uit voor
zorg tot 6 Maart gesloten.
Kraft Is voor den tijd van 60 dagen uit
gesloten van deelname aan de landdag-
bijeer.komsten.
LONDEN. 17 Febr. (V. D.) Te Aleppo is het
tot ernstige botsingen gekomen tusschen po
litie en nationalisten. Vier personen, w.o. 2
politie-beambten werden gedood, en vijftien
gewond.
Honderden nationalisten bestormden de
politiebureaux. Aan belde zijden werd ge
schoten. Eerst na een langdurig gevecht kon
de politie den toestand meester worden. 60
demonstranten werden gearresteerd De
meeste winkelzaken in de stad ziin gesloten.
Het zakenleven ligt volkomen stil.
LONDEN. 18 Febr. (V.D.) Volger* de
„News Crpnlcle" bestaat de mogelijkheid,
dat MacDonald reeds dezer dagen naar Ge
nève zal vertrekken, zonder zich te storen
aan de hem door zijn geneesheeren voorge
schreven rustperiode van drie weken.
Ach, de kwestie van vertrouwen
Is zoo een wan die problemen.
Die wij. in eten grond bekeken.
Maar wat luchtig moeten nemen!
Héb vertrouwen en dan doorgaans
Hebben wjj ook niet te klagen.
Want het staalt niet het prestige
Er doorloopend om te vragen.
Doch vertrouwen, saamgekoppeld
Aan het politiek beginsel
Schijnt als autogenlsch laschwerk
Inderdaad meer een verzinsel.
Wel heeft politiek behoefte
Aan een onbegrensd vertrouwen.
Maar men kent te goed de pijlers
Om er hulsvast op te bouwen!
En de Fransche Ministeries
Staan al zeer op losse schroeven;
Daarom dat zij zoo voortdurend
Den moreelen steun behoeven.
Breng het zwakke punt naar voren
En men bokst je in de touwen:
Zoo Is thans Laval gevallen
Door de kwestie van vertrouwen!
MARTIN BERDEN.
OTTAWA, 17 Febr. (Reuter). In het La
gerhuis is heden de correspondentie over
gelegd. waaruit bleek, dat New Foundland
de 120 vierkante mijl gronds van Labrador
aan Canada heeft aangeboden voor 110 mil-
lioen dollar.
Canada is op dit voorstel niet Ingegaan
om financieele redene. dezelfde, waarom
New Foundland het te koep aanbiedt.
FRANKFURT AAN DE MAIN, 17 Febr.
(V.D.) Kinderen vonden bij het spelen
In de bedding van de Mam een groot aan
tal 2 mark stukken. De politie werd hier
van in kennis gesteld. In totaal werden on
geveer 1000 geldstukken, gevonden. Deze geld
stukken bleken evenwel valsch. Mogelijk j
hebben de valsche munters hun producten I
daar ter plaatse zoolang bewaard. J
DUBLIN. 18 Febr. De parlementsverkie
zingen in den lerschen Vrijstaat zijn rustig
verloopen.
Omstreeks middernacht waren negen uit
slagen bekend voor de 148 zetels, welke te
verdeelen zijn. De president van den Vrij
staat Cosgrave en de leider der Republikei
nen de Valera zijn beiden herkozen. Tot nog
toe kregen de Vrijstaat-partUen twee, de
republikeinen vier en de onafhankelüken
drie zetels.
Betooging voor Laval
PARIJS, 18 Febr. (V.D.) Gisterenmiddag
hielden nationalistische studehten op de
groote Boulevard een protestbetooging tegen
den val van het kabinet.Laval. Ongeveer
500 studenten waren bijeengekomen en
trachtten onder het zingen van de „Ma sell,
lalse” naar het Senaatsgebouw te gaan.
De weg daarheen was echter versperd door
een inmiddels gealarmeerd- groote politie
macht. Het kwam tot een tamelijk heftige
botsing, waarbij eenige agenten en talrijke
studenten werden gewond. De politie arres
teerde ongeveer 25 personen.
gisteravond niet in het Lagerhuis, dat ar
tikel 16 van het Volkenbonds-Pact
waarin de bovengenoemds sancties voor
kómen. heelemaal niet in werking hoeft
te treden wanneer de ondernomen actie
van den Volkenbond mislukt?
NEW YORK, 17 Febr. (Reuter). Charles
Levine, de bekende vliegenier die in 1927
over den Atlantlschen Oceaan vloog, is on
der arrest gesteld.
Hij wordt verdacht van diefstal van 100
aandeelen van een telefoonmaatschappij in
1930 gepleegd.
De politie heeft hem toegestaan in het
ziekenhuis, waar hij op het oogenblik wordt
verpleegd, te blijven.
Een tactische fout van China.
De strijd ontbrandde en met bewonderens-
waardlgen ijver begon de Raad van den Vol
kenbond acht dagen later zijn besprekingen.
Een maand iater had er te P^rjs een tweede
zitting plaats, welke geheel aan het conflict
gewijd werd.
Doch nu maakte dr. Sze, de toenmalige
vertegenwoordiger van China, een ern tige
fout. Het conflict liet hij aanvankelijk voor
wat het was, en zijn kracht zocht hij in dit
gevaarlijke argument: dat China voor he:
geweld gezwich was, teen het Japen in
Mandsjoerije de concessies verleende welke
nu de oorzaak waren van de moeilijkheden.
Hjj hermeuwde de Chlneesche pretesten te
gen de Japansche overweldiging.
Als gezegd, was e aangelegenheid ge-
WASHINGTON. 17 Febr. (Reuter) Na
mens het ministerie van buitenlandsche za
ken is de aandacht van den Japanschen ge
zant gevestigd op de complicaties die kun
nen ontstaan, als de levens en eigendommen
in de internationale concessie te Sjanghai
ernstig gevaar zouden loopen bij de aan
staande gev—h'-n a'-'oxr Deze mededeellng
had een off'cieus kvekter. -
Hoe China de zaak bekijkt.
Men houdt Europa tot vervelens toe voor
dat er aan gene zijde van den Grooten
Muur toestanden heerschen, waarvan het
nooit iets begrijpen zal. Dat is natuurlijk
mogelijk en wanneer Japan werkelijk gelijk
heeft, kunnen wij niet beter doen dan het
maar toegeven: de gebruikte argumenten
toch gaan leder westersch begrip te boven.
Nu heeft echter dr. Yen, Chinas moedige,
Oostersch-taaie, zij het ook niet Oostersch-
geduldige vertegenwoordiger bij den Raad
van den Volkenbond en de Ontwapenings
conferentie, aan de te Genève verzamelde
diplomaten en journalisten een „exposé”
van zijn regeer.ng uitgedeeld dat een heel
ander geluid laat hoor en: immers, behalve
zich volkomen aan te passen bij onze wester-
sche mentaliteit, sluit deze uiteenzetting
bovendien direct aan bij feiten welke wij niet
alleen kennen, maar ook te beoordeelen ver
mogen, omdat ze van gisteren en eergisteren
zijn.
Reeds tijdens en na den Russisch-Japan-
schen oorlog lezen we welke voor een
groot deel op Chlneesch geb ed gevoerd
werd, trachtte Japan vooral in MandsjoerUe
overwegenden Invloed, om niet te zeggen
souvereinlteit, te verkrijgen. Het steeds veel-
elschender wordende Toko profiteerde van
den wereldoorlog om China zijn fameuze
.,21 punten” te overhandigen, nota bene
met den eisch er bij dat dit verlangens-
Hjstje gehe m gehouden moest worden tot
na zijn inwilliging. China weigerde, maar
moest zwichten voor een ultimatum van
het sterke Japan dat In de oorlogsjaren geen
interventie der Mogendheden te duchten
had en 14 der 21 punten werden aan
vaard. Het zijn deze 14 punten die Japan
zijn absoluut ©economisch overwicht ge
ven In de „drie verre provlnc es” zooals
MandsjoerUe in het Cnlneesch heet en
de noodige concessies verleenden voor de
spoorwegen, de mijnen en de fabrieken wier
be'chcrm ng thans de kern is van het
conflict. Het Verdrag der 9 Mogendheden
dat te Washington gesloten werd, erkende
dezen door China aangevochten toestand
en bepaalde alleen uitdrukkelijk dat China
in Mandsjoerlje en elders zijn souvereine
rechten beh eld, terwijl Japan beloofde de
-ollf.rk van de open deur te zullen aan
houden.
Een stukje geschiedenis.
Den 18 September 1931 werd een gedeelte
van den Zuid-Mandsjoerijschen spoorweg
met dynamiet opgeblazen. Twee uren later
arriveerden de eerste afdeelingen van een
Japansch expeditie-leger ter p'aatse en
Moekden werd bezet. Vastgesteld kon wor
den dat Japan reeds einde Augustus begon
nen was zijn expedltie-leger te moblllseeren
en de voor de hand Lggende veronderstelling
welke van verschillenae kanten geult werd
en nog altijd op een afdoend tegenbewijs
wacht, is deze: dat Japan dezen aanslag
zelf plegen liet.
Japan zond dan zijn troepen verder het
land in ter bescherming van de Mandsjoe-
rijsche en nog twee andere spoorlijnen, welke
zijn eigendom zijn. Daarna echter meende
het niet alleen de spoorwegen, maar ook de
soldaten die ze bewaakten, te moeten be
schermen tegen de roovers die voor een goed
deel doodgewone Chlneesche soldaten ble
ken te zijn. Dus drong men verder en ver
der door in het land, en omdat de Japan
sche belangen zich verder uitstrekten dan
langs de spoorlijnen alleen en omdat er
onder de Ctuneesche bevolking een begrijpe
lijke stemming begon te heerschen tegen de
landgenoot en van den Indr.nger, eindigden
de steeds dringender en steeds 'ingewikkel
der wordende beschermingsjxjglngen daar
mee. dat de Rijzende Zon momenteel 200.000
vierkante mijlen dat is zoo ongeveer elf
malen de oppervlakte van ons vaderland
van het Hemelsche Rijk beschijnt.
Niet alleen in Mandsjoerlje echter, maar
in heel China wonen er Japanneezen, en de
Japansche belangen zijn er nog wijder ver
spreid dan de onderdanen van Zijne Keizer
lijke Majesteit. En zoo werden er dus ook
groote manoeuvres Japan neemt alleen
politie-maatregelen; Ch na heeft den oorlog
niet verklaard; en men kan dus niet voor
zichtig genoeg zijn met zijn woorden
ondernomen om „de rust in het Oosten te
herstellen" en om Japans .Internationalen
plicht te vervullen": deze aanhalingen doen
wij uit de verklaringen welke de Japansche
Minister van Buitenlandsche Zaken over de
gebeurtenissen te Sjanghai, Tsapel, Woo-
soeng en Nankin aflegde.
en wat sAl bfj doen....?
Nog altijd is de Volkenbond op zoek
naar het superstatelijk karakter, dat men
hem had toegedacht en dat ook eigenlijk
de conditio sine qua non van zijn bestakn
is. Zün besluiten waren nog nooit anders
dan het slappe gemeene veelvoud der
meeningen van de landen uit wier verte
genwoordigers hU is samengesteld.
Zal de voltallige vergadering het spel
voortzetten, dat de Raad van den Volken
bond begonnen is: de scheidmg der kwestie
In Mandsjoerlje die practlsch onoplos
baar geworden is zonder een algemeene
oorlogsverklaring aan Japan waarvóór nie
mand iets voelt van den aanslag op
Sjanghai waaraan, onder den drang der
Mogendheden en met een belofte van be
terschap van China, wel paal en perk kan
worden gesteld: zal met andere wcorden de
poging tot chantage, wat de aanslag van
Japan op Sjanghai ongetwijfeld is, kun
nen slagen?
Voorloop: g wijst alles in die richting.
Zal dr. Yen, die aanhoudend verklaarde,
dat hij Mandsjoerlje en Sjanghai niet
schelden laat en dat hU ook voor1 Mand
sjoerlje de artikelen 10 en 15 van het Voi-
kenbonds-Pact inriep, werkelijk tot de
noodlottige ontdekking moeten komen, dat
zijn dertien tegenstanders in den Raaa
er in de voltallige vergadering ruim vijf
tig geworden zijn?
Dan hopes- we, dat hij zal weten vol te
houden. Nadat China het Kellogg-Pact en
het Verdrag van Washington teekende,
nadat het als lid toetrad tot den Volken
bond. heeft het 1 recht aan zijn zijde. De
heele wereld heeft het op die wijze bur
gerrecht toegekend onder de staten en
wanneer Japan dat bestrijden wil. heeft het
ongelijk. Het ware een schreeuwend - on
recht, wanneer men voor wat wapenge
kletter op een eenmaal genomen,
langrijke beslissing terugkwam.
„De heele boel kraakt hier!" is iets,
dat men te Genève aanhoudend en in alle
talen hoort mompelen.
Welnu, laat het kraken! Wanneer onze
wereld nog niet rUp is voor den Volken
bond, dan moge hü verdwUnen. Aan Illu
sies heben we niets. Maar men zegge niet,
dat hpt Pact zün ondeugdelijkheid bewe
zen heeft, zoolang er nog niet één artikel
volledig van is nageleefd.
En wanneer hü moet verdwUnen, moge
de Volkenbond ook moedig sneven, mid
den In den strUd om het recht. En koope
hU vooral niet zUn voortbestaan met de
laffe proclamatie, dat hü die het sterkst
is, gelUk heeft.
I regvld door het Verdrag van Washington en
de Raad moest er het zwijgen toe doen, daar
hem olke bevoegdheid om in dit opzicht
eenig oordeel te vellen, ontbreekt.
Yoshizawa, vertegenwoordiger van Japan
en thans Mini ter van Buitenlandsche Za
ken, greep de hem geboden gelegenheid met
belde handen aan. Was het conflict als zoo
danig moeilijk te verdedigen, de driewerf
heilige onschendbaarheid der verdragen Is
een num..ier dat het voorlooplg nog overal
doet.
Het ongeluk wilde dat staatssecretaris Von
Billow, die Duitschlands permanenten zetel
innam, zich ook nog in de zaak mengde ten
voordeeie van China. Briand koos de zijde
der verdragen die a out prlx gehandhaafd
moeten v orden en viel dus in de‘ armen van
Japan. En op de kaart van MandsjoerUe
welke ter oriëntatie van diplomaten en jour
nalisten in den Salon de l'Horloge waar
de Raad te ParUs zUn zittingen hield,
opgehangen was, werden bU Lltstek Euro-
peesche problemen uitgevochten.
De strijd om Sjanghai.
Mandsjoerlje liet de diplomatieke wereld
Ir. het algemeen koud. Het feit valt Immers
niet te loochenen dat deze „Japansche ko
lonie” een voorbeeld is van orde en Indus-
trleele ontwikkeling. Men heeft zelfs reeds
geschreven dat het een goede afscheiding
vormde tusschen het roode Rusland en
China -Jat sinds jaar en dag wordt afge
schilderd sis het land van den chaos waar
voor enkele maanden het twintigjarig voort
duren van den burgeroorlog luidruchtig
werd gevierd.
Engeland heeft altijd in de beste ver-
standhoud'ng geleefd met Japan en verlies;
die vriendschap niet graag. Waar het China
voo»* niets te bedanken heeft en er geen
enkel Brtt.'ch belang op het spel stond, was
er niets dat Londen tot ingrUpen dwong.
Amerika stond er precies hetzelfde voor.
Het informeerde eens hoe het gaan soa Jisl
de eenige belangen welke de Vereenlgde Sta
ten in MandsjoerUe hebben, die van den
handel namelUk. en toenen het hoorde dat de
politiek van de open deur ^ehandhaafd wgrd.
had het practlsch vrede met wat er gebeurde.
Frankrijk had vrede met alles, daar ver
dragen nu eenmaal verdragen zUn; de ver
zekering dal Japan geen territoriale doel
einden nastreefde, nam het aan als een
succes voor den Voorzitter van den Volken-
bonds-RanJ. Art tide Briand.
Ruslana vroeg hoe het met zUn spoor
wegen in Mongolië gaan zou en zweeg ver
der.
Japap profiteerde intusschen van de ge
legenheid. Een beetje verlegen nog, beloofde
het aanvankelijk niet verder te zullen gaan
dan Moexden. Toen er echter niets gebeurde,
ging het toch verder, maar beloofde Tsltsiaar
te zullen sparen. Er gebeurde weer niets en
het ging dus toch naar Tsitslhar en zelts
naar TtjlnUjeoe. Teen deed de Raad van
den Volkenbond heel boos en Japen trok
terug. De rust keerde echter spoedig weer en
omdat er almaar niets gebeurde, werd
Tsjlntsjeoe ten tweeden male ingenomen en
bUjvend bezet.
Overmoedig legde Japan dan de hand op
den spoorweg welke Engelsch Is, van Moek
den naar Peking. Er gebeurde nóg niets. Dan
werd de aanslag op Sjanghai gepleegd.
Misschien was dat een fout, want er zUn
daar andere grootere belangen dan die van
Japan. Maar het was te wagen. Zeer zeker
zouden de Mogendheden than- hun af wach
tende houding laten varen. het eigenbe
lang overheerscht, ondanks alles, nog steeds
de Internationale politiek maar wat
de bedoelingen In MandsjoerUe ook wa
ren, aan een blUvende bezetting van Sjang -
hal heeft men te Tokio geen moment ge
dacht. Als zoodanig kon men die stad dus
ell; oogenblik verlaten, terwUl en hier
ging het om de kans bleef bestaan dat
de teruggave van Sjanghai het onderpand
kon zUn voor een Inwilliging der elschen be
treffende MandsjoerUe.
Wat de Volkenbond kin doen...
De vraag die in deze situatie wel zesr
klemmend is, luidt aldus: Wat zal de Vol
kenbond kunnen doen, wanneer mi schien
over enkele dagen, misschien ook over twee
weken, zun voltallige vergadering bijeen
komt?
Een vriendschappelijke oplossing mag bvl-
tengesloten geacht worden door de onver-
zoenlUke houding van Japan. Men vergete
nie dat nog tUdens het conflict een politieke
partU een motie aannam waarin geweigerd
werd aan China het burgerrecht onder de
staten toe te kennen. „China is geen land,
maar een aardrijkskundig begrip", heette het.
De partij waarvan deze motie afkomstig is,
kwam intusschen aan de regeering. Uit haar
bestuur weiden de mlni.ters van Tokio ge
kozen! En het zegt ook -vei iets dat de mi
nister van Financiën Inoeky, die den val
van het vorige kabinet veroorzaakte door
verdere credleten voor den strijd in Mand
sjoerlje te weigeren, dezer dagen midden
in Tokio doodgeschoten werd, en dat de
autoriteiten geen aanleiding vonden om
tegen den dader van dezen politieken moord
een vervolging In te stellen
Dus jeen vriendschappelijke, maar toch
een oplossing?
De middelen welke het Pact van den Vol
kenbond biedt, lUken sterk genoeg. Alle com-
merdeele en financieele relaties Immers
kunnen afgebroken worden, en terwUl En
geland en FrankrUk respectievelijk ongeveer
een-vUfde en een-t.ende van den Japarvcheu
uitvoer alnemen. is Amerika zelfs voor ruim
twee-vUfden klant. Dat Japan dit zou willen
verliezen om eventueel de door ioyoot ge
sloten Chlneesche markt welke 16 pCt. pleegt
af te nemen, terug te winnen, lukt niet
waarschUnlük.
Daarnaast bestaat ook nog de mogelijkheid
tot het nemen van sancties. Het Voliten-
bonds-Pacl voorziet reeds lang Minister
Beelaerts van Blokland was de eerste die dit
zeer terecht opmerkte in een internatio
naal leger, als Tardieu met zooveel drukte
voorsteldé.
Maar men verwachte liever niet zooveel!
Reeds vertellen de kranten, dat de En-
gelsche uitvoer van wapenen naar Japan
verdubbeld is. Amerika levert de noodige
producten voor het vervaardigen van pro
jectielen. China schUnt in Engeland niet
alleen vliegmachines te koopen, maar ook
vliegeniers. In Buenos Aires werken en
kele vleeschfabrieken dag en nacht om de
legers van proviand te voorzien.
Naon, men verwachte liever niet zoo
veel!
Of was het niet Sir John Simon. Enge
land'» Minister van Buitenlandsche Za
ken, die dezer dagen te Genève, in ver
band met het conflict tusschen China en
de noodzakelUkheid wees van
sommige oorlogen. „WU kunnen de gren
zen niet cristalliseeren?” Waren dat niet
zUn woorden?
En verkondigde dezelfde Sir John Simon
BU de verkiezingen in Bulgarije gebeuren
vaak rare dingen. Er wordt geroepen, gesla.
gen, geschoten, er vallen dooden en gewon
den niet onder de verschillende partijen,
maar onder de misnoegde kiezers en al te
Uverige TOlitle-agenten. Het is een algemeen
gebruik om de namen dzr overledenen op
de kiezerslijsten te laten staan en nog ja-en-
lang* wordt er voor deze dooden gestemd, ’t Is
ook vaak voorgekomen, dat men de stem,
briefjes der vermoedelUke leden van de op
positiepartij een bepaald kenmerk gaf.
BU de Jongrte gemeenteraadsve kiezlngen
verscheen een burger Dimitri Todoroff, om
zijn stemplicht te vervullen. Zooals is voor,
geschreven, gaf hU zUn oproepingskaart af
waa op zUn naam. beroep, 'eeftUd en woon
plaats verme'd stonden.
Glimlachend gaf de voorzitter van het
stembureau de kaart terug, ze<rg*ende: „U
kunt niet stemmen, want u bent reeds
dood!”
Algemeene verbazing, het levende lUk
Todoroff kneep zich in den arm en consta-
tee-de dat hU nog leefde. Daarna begon hU
heftig te protesteeren, het hielp niet, want
de voorzitter van het stembureau kon hem
zwart op wit bewijz-n dat achter den naam
Todoroff ’n de kiezerslUst aangeteekend
stond: overleden.
Todoroff mc *rt niet stemmen, er was niets
aan. te doen. De voorzitter gaf hem een of-
flcléël bewUs mee. dat hU gestorven was en
bijgevolg ontslagen van de verplichting van
te stemmen. Dergelijke verklaringen zUn in
T’ulgar,<e n"odig. want als men zonder wet
tige reden niet aan de stemming deelneemt,
dan kan men 2000 lewa boete krUgen.
regeering de regieringen der Vereenlgde
dia ten, Frankrua, liaue en Dultscmano zal
po.sen, om een srachtig protest te richten
aan de Japansche regeering. zoo noodig ge
volgd door de terugtrekking der versemuen-
de ambassadeurs en oe ve. breking der nan-
deisoetrekkingen. Minister Simon* öeant.
woordda deze vraag ontkennend. De situatie
zoo zeide hU voorgelegd aan den
Volkenbond, waarvan wu lid zun en de
Brifsche regeering zal b»Uven nanaelen in
nauWe samenwerking met de m den Volzm.
oond ve.tegenwoordigoe mogendneuen en
met de regeering der Vereenlgde Staten.
Vervolgens werd de vraag gesteld, of het
niet gewenscht was artikel 16 van net Voi-
zenbonckstaiuut toe te passen. Hierop ant
woordde Simon: De Brltsche tegeering acht
het zeer ongewenscht een oordeel te vormen
over een kwestie, weike is onderworpen aan
de juridische beschouwing van een gerechts
hof, waarvan zU deel uitmaakt; zU zou een of
andere zinspeling betreuren, welke zou ult-
-oopen op een ontudige conclusie.
KARLSRUHE. 17 Febr. (V.D.) Aan het
einde van de ochtendzitting van heden van
den Badenschen Landdag vroeg de Cen-
trumafgevaard gde Hilbert het woord voor
een persoonlijk feit, omdat hU in de zit
ting van gisteren deu natiunaal-soclallstl-
schen leider Hitler een OostenrUkschen deser
teur had genoemd. Hlloert zeide. dal men
hem wegens deze opmerking had uitgeschol
den en dat de nationaal-sociallstische afk
gevaardigde Kraft hem de woorden „zwün"
en „luipaard" had toegevoegd.
AanvankelUk had hU aeze woorden niet
ernstig genomen omdat in een rt-rzelUk ge
val paragraaf 51 van toepassing r»u zUn ge
weest Er ontstond in de zaal een geweldig
tumult. De nationaal-socialisten riepen den
Centrumleden toe: „Waarom maken jullie
je niet los van deren man?” Toen de na
tionaal-socialist ttche afgevaardigde Koeh
ler, Hllbeit wilde antwoorden, werd het tu
mult zóó groot, dat de voorzitter de zitting
sloot.
Hierop liep Kraft op HUbert toe en gaf
hem een oorvijg, waaron Hilb’rt aen afge
vaardigde Kraft aanviel en hem op den
grond wierp BUna tegelijkertijd ontstond
een algemeene vechtpartU in de gang.
Slechts aan het optreden van een der afge
vaardigden is het te danken, dat de strU-
denden zich spoedig weer scheidden. Onder
groote opwinding van de meeste leden ver
lieten de afgevaardigden het gebouw voor de
middagpauze.
SJANGHAI. 17 Febr. De Japansche
gezant SJigemltsoe verklaarde aan Reuter,
dat Japan het 19e Chlneesche legercorps
een korten tUd zal toestaan, om zich vrij
willig terug te trekken: gaat het corps
hiermee niet accoord dan zal een ultima
tum op korten termijn worden overhan
digd.
Vo'gens de politie zUn in de internatio
nale concessie 45 bommen gevallen, welke
vier personen doodden en veertien wond
den.
Bet is zeer waarschUnlUk,
panners de militaire actie in
gedurende een week zuilen opschorten.
De geheele Japansche openbare meening
zoo wordt uit Tokio bsricht neemt
op zeer scherpe wUze stelling tegen den
eisch van den Volkenbond, dat Japan zUn
troepen uit Sjanghai zal terugtrekken.
In offlcieele kringen wordt verklaard
dat van een onvoorwaardelUk teiugtrekken
der troepen geen sprake zal kunnen zUn
De Japansche regeering zal
kend dergeUjke elschen van
wUzen.
Chineezen paraat:
POEKOW, 17 Februari (Reuter)
Tsjang Kal Sjek en Wang Tsjing Wel.
minister van oorlog, hebben medegzdeeld.
de Chlneesche troepen geheel klaar
staan om het Japansche offensief, dat ver-
moedelUk over eenige dagen zal plaats
hebben, het hoofd te bieden.
LONDEN, 17 Febr. (Reuter) Mac Donald
heeft hedenmorgen het ziekenhuis verlaten
en zal hedenmiddag naar Cheèqners gaan.
Zün gezondheid is zeer goed; hü draagt ech
ter een doek voor het oog.
Uit het ziekenhuis is hU naar Downing-
street gegaan, waar hü den kabinetsra»
voorzat.
SJANGHAI, 16 Febr. (Eigen telegram). De
onderwüsinstltuten. die rondom Sjanghai
liggen, hebben door de militaire vüandelü'c-
heden ontzettend geleden. Behalve de Tung-
schl-unlversltelt zün nog zes andere Hooge
scholen en scholen door het geschutvuur Je:
Japanners of door brandbommen in puin-
hoopen veranderd. De schade wordt geschat
op 12U mlllloen Mexlcaansche Dollars. De
schade, die de Tungschl-Universiteit heeft
opgeloopen bedraagt naar een mededeellng
der Dultsche professoren 100.000 Taels, waar-
bü niet gerekend is de particuliere eigendem
der leeraren. De bibliotheek van prof Ot>i-
mer, die 20.000 Mark waard is bevindt zich
nog immer in Woesung. men vreest dat ?U
volkomen verloren zal gaan, wanneer de
vüandelükheden voortduren. Tegen de ver
wachting in zijn er groote moeilükheden ont
staan om de Unlverslteltscursussen in Sjang
hai weer te beginnen. Er heerscht overal ge
brek aan geld. De professoren hebben reeds
9 maanden lang geen salaris ontvangen. Er
heerscht volkomen onzekerheid over de toe
komst der Duitache professoren. De Chltze-
Universlteit is volkomen vernietigd. Haai
blbl otheek, die 300.000 boeken bevatte, u
verbrand.
De Japansche consul Iguchi heeft van
daag zün leedwezen uitgesproken tegenover
den Amerikaanschen consul-generaal voor
de ruwe behandeling, die de Amerikaa-ische
consul Rlngwalt van de zijde der Jaoanners
had ondervonden. Ringwait had 'n geamerl-
kanlseerde Chlneesche vrouw nagr Hongkong
vergezeld, die daar haar zevenjarig doch
tertje dat vermist was wilde zoeken. Niette
genstaande zun offlcieele ge.ooftbrieven werd
de consul door gewapende Jaoar.sche our-
gers aangegrepen, die de kleeren van zun
gezellin doorzochten en baar handboeien
aanlegden
De Japanners verklaarden het lucht bom
bardement der vluchtellngskam;en. waarte
gen Sir John Hoge Simpson in Ger.ève heer»
geprotesteerd, door te constateeren. dat de
piloten der vliegtuigen in de mlening nao-
den verkeerd, dat die kampen net centrum
waren van militaire activiteit. Omdat van
Chlneesche züde geen protest werd geuit.
had men het bombardement drie dag.i mug
voortgezet. De protesten uit Ger.eve r.ebbei.
de uitwerking gehad, dat vandaag c Japan
sche autoriteiten hebben verzekerd, dat ia
de toekomst de Japansche vliegers niet meet
over de concessies zouden vliegen, als daar
voor niet een dringende noodzakelUkheid be
staat.
De chef van het Chlneesche hoefdkw artier
verklaarde, dat men hedennacht een groot
offensief der nieuwe aangekomen Japansch-
troepen verwachtte. De Japanrche gezni.t
Sjlgimltzu verklaarde echter, dat er eerst drie
maal aan de Chlneesche autonteiftn dc
eisch zou worden gesteld, om hare troepen
terug te trekken.
Nadruk verboden.
WALTER BOSSHAF.O.
BERLIJN, 17 Febr. (W.B.). De persdienst
van de Dultsch-Nationale Volkspartü deelt
mede:
Gisteren heeft het bestuur van de
Duitsch-Natlonale Volkspartij te Berlün
vergaderd. Op de vergadering was ook aan
wezig de onlangs in het bestuur gekozen
Prins Oscar van Pruisen.
Dr. Hugenberg heette den prins hartelUk
welkom en verklaarde, dat zün aanwezig
heid hier kon gelden als een zichtbaar tee-
ken van den nauwen en trouwen aanhang
van de Dultsch-Nationale Volkspartü aan
het huls Hohenzollern.
Hugenberg hield daarna een lange rede,
waarin hü het bekende standpunt van de
Dultsch-Nationalen tegen de candidatuur-
Hindenburg uiteenzette.
Aan het slot van de vergadering verklaar
de het bestuur dat het de terughoudendheid
vonde Duitsch-Natlonale Volkspartü bü het
noemen van een naam van een candidaat
voor het presidentschap goedkeu-de, terwül
het vertrouwen in de leiding van Hugenberg
te dier zake werd uitgesproken.
i
PARIJS. 17 Febr. (Reuter). De desbetref
fende Senaatscommissie verwierp met alge
meene stemmen het door de Kamer aange
nomen wetsontwerp tot hervorming van het
kiesrecht, wat betreft de afschaffing van de
herstemmingen.
De commissie verwees het vrouwenkies
recht naar een speciale commissie.
ZU staat in beginsel gunstig tegenover
den stemplicht.
Het Geneefsche beroep.
GENèVE, 17 Febr. (Reuter). Het Volken-
bondssecretariaat publiceert den tekst van
het beroep der 12 neutrale Raadsleden aaj
Japan. In zün begeleidend schrijven aan de
Japansche gedelegeerden te Genève verklaart
Paul Boncour: De 12 raadsleden hielden net
voor noodzakeiyk, in vriendschappelüken
geest een dringend beroep tot de Japanscne
regeering te richten.
De slotzinnen van het in hoofdzaak reeds
bekende beroep luidden:
Voor de publieke opinie der wereld draagt
Japan de geweldige verantwoordelükheid.
zich in zün betrekkingen tot China recht
vaardig en gematigd te toonen. Een beroep
doend op zün groot eergevoel, verzoeken de 12
Raadsleden Japan, de verplichtingen te er
kennen, welke hem worden opgelegd door
zün büzondere positie, alsmede door het ver
trouwen, dat de naties der wereld in Japan,
als deelnemer aan de organiseering en hand
having van den vrede, hebben gesteld.
De raad van twaalf kwam hedenmiddag
bijeen, om de kwestie opnieuw te bestu-
deeren.
