Naar het Land
van
Ml
fl
I
HINDENBURG MET WILHELM I
VERGELEKEN
„Der altè Herr”
EEN INTERVIEW MET GROCK
Tusschen Boedapest en Buenos-Aires
I
OUDE POORTEN TE JERUSALEM
GEREED
I
4
I
„IJZEREN FRONT’
Ffw i
DEkLc- deAL)
MAANDAG 22*EBRUARI 1932
v
De poort in het Oostersche leven
1]
GEORGE WASHINGTON IN
DRESDEN HERDACHT
f
k
J
II
31
Jl
It
Voor den strijd tegen
Hitler
POLITIEKE BOTSINGEN IN
SILEZIÊ
DEMONSTRATIES IN HEEL
DUITSCHLAND
TWEE LAWINESLACHT
OFFERS
4
i
DRAMA IN WEENSCHE
STUDIO
i
VERIJDELDE TREINAANSLAG
HU npudt van rijn beroep.Als WJ «eer
I
1
de
het heden.
Rijtuig van D.-trein ontspoord
Dr. FELIX RUTTEN.
Joodsche volk.
L
4
L. V. d. B.
I
f
I
r
kfe^porten der stad, als by
Ier wegen, haar stem gaat
‘4
i
VI
p.
i
1!
1
i
i
Een rare vraag.
Maar Grock is ze gewend.
..Slechts als clown heet ik Grock., als
burger en belastingbetaler heet ik Wettach,
Zwitser van geboorte en opvoeding. Heb alle
mogeiyke beroepen aangepakt om er te ko
men; ik was stalknecht, kejlner, kók. ifes-
if!
w
die os. met hem wekenlang in circus Schu
mann te Scheveningen os. in 1911 reeds
heeft gewerkt.
De partner voor zijn optreden hier is weer
Max van Embden. Ze zün ingesteld op de
zaal, niet'op de arena.
Dat onderscheid niet in 1 oog te hebben
gehouden, had hem in 1911 na het circus
Schumann te Scheveningen byna zyn repu
tatie gekost, ^ntonet en Grock traden op in
den Berlynschen Wintergarten en 22 variété-
dlrecteuren waren aanwezig om er een
contract met hen af te sluiten. Maar de
vonk spatte niet van tooneel naar zaal. Het
publiek bleef yskoudVerspleit. Ver
spleit„We hebben letteriyk gehuild
achter de coulissen in de garderobe. Onze
theateragent Martinelli klopte aan de deur:
„Kinderen, jelui hebt een kapitale domheid
begaan. Een variété is geen circus. De num
mers zijn te grof. Verfijnt ze, maakt ze voor
het variété pasklaar”. Stimmt. Toeschou
wers rondom Je of alleen vóór Je te hebben
is tweeërlei: de circusarena wil de vrije, ja
overdreven beweging, het variété wil het ge
markeerde, ingehouden spel. We veranderden
dus een en ander. Maar mis.... het bleef
een sof!.... De overeenkomsten werden door
WEEN EN. 21 Febr. (V.D.) Op dén Gals-
hom in het district Liezen in Stiermarken,
zijn vier personen, die over het sklterrein
liepen, door een lawine bedolven. Twee hun
ner gelukte het zich zelf uit den sneeuw te
werken. De beide anderen konden ondanks
het onmiddeliyk ingestelde reddingswerk van
hun kameraden, als lyken geborgen worden.
Prosit Grock met een grog van Jamalka-
ruml Nog veel succes by uw .Afscheid" var
Holland.
blootvoetige dreumesen rond, die bedelen
met een lach of een traan, al naar het te
pas komt. En ellendigen zitten er, zieken en
blinden, in hun vodden gehuld, de handen
uitgestrekt, roepend met klagende smeekin-
gen.
Al die kleuren van menschen en dingen!
Al die groepen, die zich vormen en weer op
lossen, in een bloei van ryke plastiek tegen
die goudgele wanden en den zwarten boog,
onder het stralend blauw van den hemel! En
al die stemmen, die hier schreeuwen en la
waaien by den dsagschen handel en wan
del, van ochtend tot den nacht. Ezels balken
en stappen er voort, met ruiters en lasten.
Kameelen liggen er, trotsch-verbaasd de hal
zen gerekt, en laten geduldig pakken en kis
ten op hun ruggen sjorren. Groepjes zitten
er lui langs den voet van de muren, spelen
en dobbelen, tellen hun geld, vangen hun
vlooien. Anderen rooken en liggen er, in hun
lappen gerold, te droomen en te ronken,
zorgeloos, onverschillig en ongevoelig, in de
weldoende koestering van de zonEn
daar dit nu eenmaal Jerusalem is, kost het
de verbeelding geen moeite om er Christus
te zien. Die er zegenend en weldoende rond
gaat, de kinderen aantrekt en de armen op
beurt, de zieken geneest en tot allen het
woord spreekt van Joh. X. 9: „Ik ben de
poort: wie door My ingaat, die zal gered
worden”.
't
ben de kinderen
Sion" vereerd als
edelste gevoelens:
geslagen van een
BRESLAU. 20 Febr. (V. D.) Na afloop van
een Nationaal-Socialistische betooglng te
Saarau ontstond een heftig gevecht tusschen
Nationaal-Socialisten en socialisten, waar de
politie met groote moeite een einde aan kon
maken. Tal van personen waren ernstig ge
wond.
Later op den avond werd de vechtparty op
straat voortgezet en werd van verschillende
zijden geschoten. Hierby werd een nationaal-
socialist uit Kroischwitz doodeiyk getroffen.
De onlusten duurden den geheelen nacht
voort.
moest kiezen hy werd het weer!
„Ik doe immers het schoonste wat een
mensch kan doen; ik verspreid vroolljkheid
en opgewektheid rond mij en dat ik dit kan
verheugt me zelf het meest!”
zyn levensles?
„Ik ben een Zwitser. Drie vaderlanden
zjjn myn vaderland. Ik ben thuis waar men
Duitsch voelt en spreekt. Ik ben thuis waar
men Fransch, waar men Welsch voelt en
spreekt, waar men Italiaansch voelt en
spreekt. Ik begryp er niets van, dat X eene
volk het andere kan haten. De duivel hale
alle onruststokers!"
Ergens tusschen Boedapest (waar hjj, tn-
strumentmakersleerling, tevens aan kinderen
Fransche les moest geven) en Buenos-Alros
(de stad veler rampen) is dit interview ge
houden. Wie meer wil weten leze de me
moires van den clown zelf „Grock, ich liebe
gern!” by Knorr en Hirth te München ver
schenen.
Hy weet wat reclame waard is. Reeds In
1930 stond er in ons blad een artikel, naar
aanleiding van Crocks .Afscheid” en uit
München maakt men er my attent op, dat
Grock „voor zyn afscheid" ons zyn boek en
film achterliet als herinnering. Intusschen is
hy anno 1932 nog steeds op afscheidstournee.
In’‘Brussel zou de Konlnkiyke Familie zyn
afscheidsvoorstelllng bywonen, zoo werd te
voren gemeld. En thans is hy in Amsterdam.
Wie bent u eigenlyk.... en hoe komt u
aan uw naam?
Hindenburg. Hy is in zijn persoonlijkheid de
eerste positieve medewerking der oude con
servatieve krachten, die voor elk staatswezen
envoudig onontbeeriyk zyn, de medewerking,
die deze oude conservatieve krachten uit par
tybelang zeven Jaar geleden schier van
hem hadden afgedwongen, hoewel verlegen
met zich zelf. (Ziet thans die conservatieve
krachten, die na zeven jaren uit puur party-
fanatisme den ouden grooten man willen ten
val brengen!) Hy paste zich aan de werke-
lykheld zonder zich zelf op te geven maar
geheel in de zelfoverwinning van Wilhelm L
Het conservatieve Duitschland, wier partyfor-
meering in de politiek op fatale wyze ver
stoken is van een werkeiyken leider en van
werkeiyke leiding, is door dezen man, die niet
direct tot de party behoort, mdar in diepste
wezen zyn elgeniyke vertegenwoordiger ia,
tot de nieuwe werkeiykheld in nauw con
tact gebracht. Hindenburg heeft nog niet de
oude tegenstellingen tusschen het nieuwe en
de eigenlijke (gedecimeerde!) Duitsch-
nationale Volksparty kunnen overbruggen,
maar hy heeft het conservatieve gedeelte
van Duitschland van aanschyn tot aanschyn
begrypend tegenover het nieuwe geplaatst.
En hy zelf is geworden het feit der verecnl-
glng van oud en nieuw, de Invloed van het
oude in het nie.uwe op het nieuwe, hy is een
macht alleen door den staat als volksgeheel.
Dit is de beteekenis van dezen officier aan
de spits van het Ryk: een beweging, niet
naar rechts of links, maar naar boven toe.
Deze soort van terugkeer als het ware
van den grijzen volkskeizer Wilhelm I in de
persoon van den grijzen veldmaarschalk Von
Hindenburg kan naar iedere menschelyke be
rekening maar éénmaal geschieden. Juist
alKén in Hindenburg. Maar deze geeft in
ieder geval het voorbeeld van de enorme
waarde van een sterke, zuivere persooniyk
heid op de hoogste plaats der republiek, van
de waarde van een man, die een rotsvast
karakter heeft, zich verheft boven alle tegen
stellingen en rustig beveelt.
Naar de grondwet van Weimar is de po
sitie van den president in Duitschland niet
sterk. Eén genadig lot heeft gewild, dat de
noodzakeiykheid. om sterke leiding aan het
hoofd van het Ryk te hebben, vanzelf feit
is geworden in de persooniykheden der belde
eerste presidenten Ebert en Hindenburg. In
Hindenburg het sterkste uit den aard der
zaak, die de redder van Oost-Pruisen, de
overwinnaar van Tannenberg, de groote veld
heer in den wereldoorlog, de redder van het
het verslagen Duitsche leger, ja van heel
Duitschland werd, toen hy zich uit louter
plichtsbewustzijn en liefde voor het vaderland
zich in 1918 Ebert ter beschikking stelde en
die thans op weg is om te worden de vader
des vaderlands.
SCHIEVELBEIN, 20 Febr. (V.D.). Giste
ren is op de spoorbaan SchievelbeinNel-
gard een 15 c.M. lange patroon gevonden
met lont, zorgvuldig onder steenen verbor
gen. Er werd geconstateerd, dat de patroon
gereed gemaakt was, om tot ontploffing ge
bracht te worden.
Even buiten de poort van Ephraïm werd
Christus gekruisigd, met het gelaat naar den
stadsmuur gekeerd, zoodat Hy van Golgotha
af, de stad overzag, en de menigte die onder
den boog van de poort bleef toeven.
De poort en de muur bestaan niet meer.
De heilig Grafkerk, met de paleizen die haar
omgaven, werd over dit alles heengebouwd.
Tot tweemaal toe werd de stadsmuur van
het latere Jerusalem. Juist naar deze zyde
heen, uitgëlegd. En toch is het misschien wel
daarom ook. om die herinnering aan
Ephraunspoort en het tafereel dat er plaats
vond, toen de zon verduisterde, de aarde
spleet en de voorhang van den tempel scheur
de dat ik altyd weer, met ik weet niet
welk vreemd gevoel van vereering, opzie naar
de poorten der stad, zooals die et nog zyn-
De bergen van Jerusalem, en de hoogten
waarop de stad gebouwd werd, zyn misschien
wel méér bezongen en beter gekend. Die ber
gen waren de getuigen der groote bybelsche
en evangelische gebeurtenissen: de berg
waarop David zyn stad bouwde, de berg
waarop hy ergernis gaf door het altaar der
vreemde gocien, de berg van den bloedakker
der dertig zilverlingen, de berg der Oiyven,
waar wy de smart en de glorie des Heeren
gedenken, en de berg waar Titus' legioenen
kampeerden voor Jerusalems val
Maar hoe werden de poorten van Jerusa
lem 'óók niet bezongen; zy, die den toegang
vormden tot de stad, wier naam beteekent
„visioen des vredes”. Waren zy zelf dan de
hóófdletters niet van dit gedicht van schoon
heid, gebeiteld uit steen? Zoo vorsteiyk was
de stad in haar vollen luister, dat zy voor
de profeten het beeld werd der hemelsche
zaligheid; en Sint Jan zag die eeuwige stad
dert glorie omringd door muren van kostbaar
gesteente, gesloten met parelen poort: de
aardsche stad in zijn taal, getransponeerd
tot het droombeeld der eeuwige heeriykheld!
Geen stad der oudheid werd bezongen als
Jerusalem door den mond der profeten. Rome
en Athene werden vergoddelijkt, maar deze
godenbeelden waren leege schaduwen. Het
eenige volk der antieke wereld, dat aan zyn
vaderland een ziel heeft gegeven, was het
Slon en Israël waren reali
teiten. levende wezens, door het heele volk
als zoodanig gezien: het voelde den harte-
klop in hun borst, en het zag de tranen in
hun bedroefde oogen. Eeuwen vóór de trou
badours en de ridderiyke minnezangers, heb-
van Israël hun „dochter
de hooge Vrouw hunner
en nooit zijn er zangen
konlnkiyke harp als het
hooglied, gewyd aan de Bruid, die Jehova
beminde. Uit de zee der rhythmen van de
psalmen en prophetieën van het Oude Ver
bond, wier steile golfslag ook dézen tyd blyft
verbazen, beurt Jerusalem voor immer zyn
gouden transen stralend op.
De trotsche muren vielen: die er nu nog
rijzen. bouwde Soliman II: de stadspoorten
zyn dezelfde niet meer en veranderden van
naam. De ..gouden poort” waardoor de Heer
zyn in tod. hield, is dichtgemetseld en
nauwelyks herkenbaar. De pooi* van David
kreeg 'n anderen naam. De poort van Slon is
niet meer waar zy eenmaal was; een andere
erfde haar naam over. De meeste van degene
die bleven, gaat de vreemdeling voorby, als
W’aren zy historieloos.
Maar de stadspoorten zyn voor alle Oos
tersche steden de verzamelplaatsen van het
publieke leven, waar alle beweging en be-
dryf geconcentreerd worden. Want deze ste
den kennen geen markten of pleinen binnen
3den muur. Hun bazars zyn nauwe doorgan
gen. Zy konden zich geen open ruimten ver
oorloven. Het stadsoppervlak moest zoo ge
ring zyn als mogeiyk. Hoe meer omvang er
was. hoe meer omwalling men noodig had
tegen den aanval der vyanden: hoe moeiiy-
ker ook de verdediging, met betrekkelyk wei
nig soldaten en volk.
Wie gezien wilde worden, wie nieuws wilde
hooren, wté weten wilde wat er omging In
de stad, kwam by de poorten toeven. Daar
kwamen luiaards en lediggangers den tyd
verdroomen. Daar spreidden de rykaards
hun praal ten toon. Daar verzamelden zich
allen die koopen wilden, verkoopen, zaken
doen, dienstvolk zochten. Daar vond men ar
beiders en helpers voor allerlei werk. Daar
werd onderhandeld, werden huurcontracten
gesloten. Maar dit doet het Oosten nooit met
bondige zakelykheid en kort verhaal, zoo-
de echte clownerie In hooge eere is, Spanje
adelde hem tot clown en schonk hem de eet
voor het koningspaar te spelen.
Maar naar Amerika gaat hy nooit meer
Op weg naar Buenos Aires raakt op zyn
eerste reis naar de nieuwe wereld het roer
onklaar, zooals op zyn tweede reis mist en
storm een geweldige aanvaring veroorzaak
ten. In Buenos-Aires verstuikte hy zyn voet
Acht dagen in het ziekenhuis. Drie dagen
later viel hy van de tram: sleutelbeenbreuk
Vier weken ziekenhuis. Tien dagen later lag
zyn toenmalige partner Brick in het gast
huis: hy was in het circus van een wentel
trap gevallen! Na herstel ruzie en een hand
gemeen In het circus tusschen Brick en
Grock
Met tweeduizend francs was hy geko
men, met dertig reisde hy twee dagen
later af!
Brick zag hy later weer terug. De verzoe
ning bleef niet van langen duur. Weldra
gingen de partners voor goed vaneen.
Twintig jaar duurde het voor Grock
Buenos Aires terug zag. Op weg naar New-
York raakt zyn slaapwagen in brand: tien
dooden, vier reizigers verbrand! In New-
Yórk zelf een auto-ongeval. Verder: gordel
roos en een hartaandoening. Met griep als
aandenken voor den tweeden en laatsten
keer naar Europa terug.
Een manager uit New-York stuurde me
onlangs van Beriyn telegrafisch een prach
tig aanbod. Maar ik telegrafeerde terug:
.Amerika Interesseert me niet!”Aber
Ich liebe Engeland".
Mynheer Adrien Wettach rydt liever
met zyn Isotta Fraschlnl over de Europee-
sche autowegen.
Brick was zyn eerste partner en naamge
ver. zyn grootste partner was Antonet. Zyn
laatste is na vele anderen Max.
Sedert een tiental jaren is Max van Emb
den zyn partner die te Genève woont en
met hem naar Nederland kwam.
„Max van Embden is niet slechts een
ideale partner, maar hy is ook een viool
speler zooals ik er weinigen ken, en myn
levensbericht ware er geen Indien ik hem
hier niet den dank vertolkte dien hy ver
dient".
Een mooie villa.... een lieve vrouw....
een dochter die een kunstenaresse aan den
vleugel belooft te worden.... Grock heeft
een levensdoel bereikt.
Maar zal nu dit afscheid werkeiyk „het"
afscheid zyn?
De Beriynsche historicus Erich Marecks, de
levensbeschryver van Keizer Wilhelm I, heeft
Jaren geleden, toen Hindenburg voor de eer
ste maal tot Rykspresldent werd gekozen. In
de Weensche „Neue Freie Prease" een prach
tig-ingetogen artikel geschreven over Hin
denburg. waarin hy een vergeiyklng opstelde
tusschen beide wereldfiguren. De „oude Kei
zer” behoort tot de geschiedenis, maar en
dat komt by een levenden zelden voor
ook Hindenburg is nu reeds In de historie in
gegaan. zyn karakterbeeld staat reeds on
wankelbaar vast voor de geschiedenis en iede
re ontwikkelde waardeert dit groote karakter
op dezelfde eenvoudige wyze. Daarin schuilt
het groote geheim van Hindenburg’s popula
riteit over héél de wereld.
Iedere Duitscher voelt, dat het Ryk reeds
eenmaal een opperhoofd gehad heeft als Hin
denburg, dat evenzoo werd bemind als thans
de grijze veldmaarschalk. Dit was Wilhelm I
Hy was opgeklommen uit het oude Pruisen,
gestaald door de oorlogen tegen Napoleon I,
hy was tot man gegroeid als officie^, als
hoogere officier, die van trap tot trap op
steeg. Hy was vakman geworden (en tegelyk
man van den vaderlandschen trots, man van
eenvoud, plicht, arbeid en trouw, hy was
conservatief van beroep en temperament, de
edelman In dienst van het volk. Deze oude
Pruis werd door het lot gesteld tegenover
nieuwe tyden. De legitimist beleefde de re
volutie, de grondwet, den nieuwen staat en
tenslotte het Keizerryk. Hy bood tegen dit
alles tegenstand eigrpaste zich aldoor weer
by het leven aan. Hy voegde zich In het ge
heel en werkte mee. Hy overwon telkens zich
zelf en bleef levend. HU deed ook daar zyn
plicht. terwyi hy vol was van Innerlljken
strijd. die heet en hartstochteiyk is geweest.
Hy werd Konlng en Keizer en moest boven
zyn Prulslsch-beperkte horizon uitgroeien.
Hy werd nog de belichaming van het nieuwe
ryk, tegen de totstandkoming waarvan hJJ
zich taal en heftig had verzet. Hy was geen
genie en niet de elgeniyke leider van zyn
staat en tyd (dat was Blrmarck), maar hy
was heerscher en held in alles, en zyn een
voudige persoon werd tot een macht, tot een
onmeteiyke waarde. Hy worstelde met al wat
nieuw was en worstelde onophoudelyk met
zyn grooten dienaar, den yzeren kanselier.
Hy werd, tegen zyn wil echter, de drager
van voortdurende ontwikkeling en naast. Ja
boven de geniale staatslieden om zich heen
tot hoofd van zyn volk Hy bleef immer de
zelfde. Hy bleef de Pruisische officier van
de oude school en werd op deze wyze de
heerscher, die alles mede aanpakte en per
soonlijk en krachtig by alles nede op
bouwde.
Ook Hindenburg is, in nog veel hooger
graad dan Wilhelm I, man van het hoogere,
in vorm volmaakte soldatendom. De Hin
denburg, die in den oorlog geweldig werd,
maakte in vrede plaats voor een anderen. De
officieer werd zeven Jaren geleden hoofd van
staat. Maar natuuriyk werken de trekken van
zyn wezen verder. Maar als president trad
hy eerst geheel en volkomen in de sporen
van zyn ouden keizerlyken meester en heer.
Zooals deze overwon hy zichzelf: de dienaar
des keizers bleef in de revolutie In den dienst
van het vaderland.
De beide eerste rykspresidenten hebben
alle beiden, zooveel het in hun macht stond,
in d enzin van de natie als geheel en gedra
gen door streven naar rechtvaardigheid en
zakelykheid hun ambt uitgeoefend: vereenl-
gend en bemiddelend en orde scheppend.
Voor den soclaa'.democratischen partyman,
Friedrich Ebert, was zulk een zich verheffen
boven het verledep nog wel zwaarder te vol
trekken en te handhaven dan voor den of
ficier, den niet-politlcus. Hindenburg.
Er hangt iets als een mystieke waas om
DRESDEN, 21 Febr. (V.D.) In het nieuwe
raadhuis is heden door een groote verga
dering de 200-jarige geboortedag van
George Washington herdacht.
Minister-president Schieck hield een
redevoering over Washington als persoon
iykheid in de wereldgeschiedenis, als
krygsman en staatsman.
De eerste burgemeester Kuelz sprak de
hoop uit, dat deze herdenking leiden mocht
tot een verdiepen der wederzydsche betrek
kingen tusschen Amerika en Duitschland.
De Amerlkaansche consul-generaal voerde
hierna nog het woord. Hij bracht de groeten
over van Stimson en sprak vervolgens over
generaal von Steuben.
dat hier eindeloos werd gepraat en bedisse
met stroomen van'woorden. En by gebi
aan ander gebeureii, was dit voor de oi
staanders en luisteraars al een vertier. H
Oosterlingen het aanleggen als zy een kc
willen sluiten, staat van Abraham geschi
ven in Genesis XXIII, als hy de grot v
Macpela koopt als begraafplaats voor het 1
van zyn vrouw.
By de poort der stad werden overeenkoi
sten gesloten, contracten bezegeld in het t
zyn der ouderlingen. Zoo was het by de po
der stad, dat Booz verklaarde, een hu wel
aan te gaan met Ruth, de Moabitlsche vrot
Hier werden de twisten by gelegd; hier w<
recht gesproken; hier ook werden de same
zweringen beraamd. De geschiedenis van
Absalon leert het, toen deze opstond tegen
zyn vader. Hy hield zich op by de poort,
vroegtydig in den morgen, en hield leder
staande die kwam om met een rechtsgeding
naar den konlng te gaan. „Daar zal niemand
naar u luisteren”, (n Kon. XV. 1.). En Atha-
11e wordt gedood by_’ji poort van het paleis,
openiyk, voor leder 'zichtbaar. En Job werd
er gehuldigd.
De poort was forum en agora voor de
Oostersche stad: de plaats der politieke han
delingen. Zoo werd zy een symbool. Voor den
vreemdeling beteekende zy de kracht van
het verweer tegenover den vyand. Voor den
Inwoner zelf werd zy een zinnebeeld van de
burgeriyke macht. De poort van den konlng
beteekent de macht van den konlng in
Esthers boek, en by de Perzen stond dat
woord voor 't konlnkiyk hof.
^n nog is dit beeld gebruikelyk in de taal
wanneer wy Turkye „de
4-te” noemen, de .sublieme Poort” zeg-
m de Franschen: het beteekent niets an-
:is dan: het Turksche staatsgeweld.
Ik herinner me, hoe ik als jongen altyd
moeliykheld had. Om een verstaanbare be
teekenis te hechten aan het woord van het
evangelie: „de poorten der hel zullen de rots
van Petrus niet overweldigen!’. Maar het is
heel eenvoudig als men onder de uitdruk
king „de poorten” de macht verstaat.
Zoo concentreerde zich by de stadspoort
aldus het openbare leven. Vandaar ook, dat
de stem van den godsdienst er weerklonk.
In het boek der Spreuken is het de wysheid
(I. 21) die bl
het krulspuni
verheffen. Daar ook verschenen de profeten
voor het verzamelde volk om er, ten tyde
zyner afdwaling, hun bliksemende verwijten
te slingeren naar de schuldigen. En Jezus
werkte er zyn wonderen en verkondigde er
Zyn leer; daar bracht men de zieken tot
Hem.
Daar stroomde het meeste volk samen,
vooral wanneer er op gezette tyden markt
werd gehouden. lederen dag vertoont het
moderne Jerusalem nog een Bybelsch beeld,
wanneer ik door de Damascuspoort de stad
binnenga, en er de bedrijvigheid zie zooals
die geweest moet zyn by de poorten der stad
voor meerdere duizenden Jaren. Nu bet ver
keer om de Jaffapoort heengeleid is, blyft
de poort van Damascus eigenlyk de eenige
van Jerusalem, die nog Intens en vol bonte
rumoerigheid leeft. Ook is deze de mooiste,
de grootste, met tinnen bezet als een fyne
kam, en versierd met détails, als een edel
monument. Maar haar groote merkwaardig
heid komt haar toe van bet kleurige, roerige
leven, dat er zich van morgen tot avond fan
tastisch ontplooit.
Met trappen daalt men er in af, en met
trappen daalt men vandaar nog weer ver
der de stad in. Eenige pinio’s geven er het
beeld tot fraaie omiystlng de schaduw van
hun zeldzaam groen.
En dan is er de durende wemeling van het
Oostersch volk met zyn ezels en kemels, met
zyn kudden van schapen en geiten, dat
sjouwt en slaaft, of slentert en schreeuwt.
Tegen den muur, op de trappen, zitten men
schen met koopwaar en anderen die dutten.
Binnen den poortbouw, want bet is geen
doorgang alleen, maar een dubbele ruimte,
de eene naast de andere, zyn banken van
steen langs de wanden gekapt, waar vroeger
de rechters en ouderlingen konden rusten.
Daar zitten nu, met de beenen kruiselings
over elkaar, verkoopers van vruchten, van
kleeren en kleedjes, en roepen de voor by-
gangers aan. Daar loopen de noodlge kra
mers en schreeuwers heen en weer, dragen
vrouwen haar kannen op 't hoofd, springen
BERLUN. 21 Febr. (V.D.) In geheel
Duitschland zyn vandaag demonstraties
gehouden van het „Ijzeren Front”, de con
centratie der republikelnsche partyen tegen
het fascisme.
Te Beriyn werd een appèl van leiders ge
houden, waar het Rijksdaglid Kuenstler het
woord voerde, en verklaarde, dat het „Ijze
ren Front” vanaf heden gereed voor den
strijd was. De tyd van spreken en debatten
over de orde was voorby. In de toekomst
staat het „Ijzeren Front” gereed tegen ei
ken aanval. Wanneer Hitler aan de macht
zou komen langs legalen of langs illega
len weg zou dit voor het „Ijzeren Front”
de oorlogsverklaring beteekenen.
Te Düsseldorf sprak de eerste Bond-slei-
der van den Relchsbanner. Hoeltermann, die
verklaarde,, dat het „Ijzeren Front” de
volksmacht zal verdedigen tegen de dicta
tuur. De tyd van de noodverordeningen
dient voorby te zyn. Oj 13 Maart a.s. moet
het Dujtsche volk toonen, dat de nationaal-
socialisténa^.jgéen aanspraak op de macht
kunnen rüagen Het beste moment van
zyn leven heeft Hitler laten voorbygaan. Op
15 September 1930 had hy moeten trachten
aan de macht te komen. Aangezien Hin-
schenspoeler, instrumentmaker, violist, pia
nist, horlogemaker, tuinman, slangen-
mensch.... daartusschen door en ten slotte:
clown. In het elgeniyke circusleven was ik
by het Zwitsersche nationale circus van ze
keren Schmidt opgenomen. Eerst als kassier.
Maar dat ging op den duur niet. Toen als
artist. Maar hy moest een partner hebben.
Juist waren twee clowns. Brick en Broek,
van elkander gegaan, omdat Broek zyn mili
tairen dienstplicht moest vervullen. Brick
bleef over....
Brick en Wettach, dat klonk niet!”
„Wat wil je dan?”
.Broek heette je vroegere partner. Ik
heet van heden af Grock. Brick und
Grock....”
Zoo werd Grock .gedoopt”.
Van doopen gesproken
Hy had tevoren nog by dien Herr Schmidt
een soort examen moeten afleggen. Deze had
in zyn „nationaal” circus byna uitsluitend
buitenlanders en slechts twee Zwitsers.
Daarom engageerde hy den jongen Wettach
gaarne. Maar eerst een ondervraging.
„Gedoopt?”
„Gewiss, Herr Schmidt”.
,Jch hoffe nicht Karrtollisch?” (Onze
Zwitser Schmidt sprak nadrukkeiyk van
„Karrtollisch”.
.Evangelisch”
„Das da^hte ich mlr”.
„Warum?”
,Es gibt Karrtollische Nasen und es
glbt evangelische Nasen. Sie haben eine
evangelische und das 1st besser”.
Toch ware byna het examen slecht afge-
loopen omdat, ondanks dien evangellschen
neus, Wettach toch niet wist wie Ochsenbeln
was. Want papa Schmidt „eln fanatischer
Pfaffenfresser” was uit Luzern en vereerde
Ochsenbeln als „den Führer der Frelsch&rler
gegen die Sonderb&ndler.”
Later heeft hy verschillende partners ge-
fcad. De bekcpd&te vm de grooje Anlonet,
de heeren directeuren geannuleerd.
„Toen moest het buigen of barsten! Ons
beider carrière verkeerde in het hoogste ge
vaar. Van llAuur 's nachts tot den anderen
morgen zeven bespraken Antonet en ik de
situatie en we stelden een heel nieuw pro
gramma samen voor het variété. Des
avonds ongehoorde byvall!
„De heeren directeuren meldden zich
weer aan. „De oude contracten? Valt ons
niet in. Thans kosten we duizend mark per
maand meer!”We kregen ze! M’n
eigen directeur van toen voegde me toe:
„Grock, Je bent een groote clown. Maar je
bent een nog grootere zakenman!”
.Jch habs erfahren. Jeder gilt gerade
so viel als er selber aus sich macht. Gemein
aber wahr!”
„Geld 1st nicht tote Ware” was steeds
de leuze van dezen wyzen dwaas. „Geld 1st
Kraft”. Uit zotheid muntte hy zyn wysheid
En nu kan hy, de vioegere glazenspoeler en
stalknecht, wiens ouders ’t soms zoo arm als
job hadden, met den breeden glimlach om
zyn clowneskèn reuzenmond getuigen:
,Myne zusters leven thans netjes en
onbekommerd. Mijne moeder woont in haar
eigen mooi landhuis by Parijs. Myn vader
heeft na vele zorgen een zorgenvryen en
prettigen ouden dag gehad. Hy stierf in
mijn armen en zei tot my op zyn laatsten le
vensdag: ,Je bent altyd een goede zoon ge
weest!”
„Goed geboerd, deze clown!” zeggen wy.
Hollanders. En we bekyken de foto van zyn
nieuw gebouwd landhuis te Oneglla in Italië
met uitzicht op Corsica, waar hy zyn zelf
verzorgde tomaten, salade, vygen, amande
len, druiven en oranjeappelen geniet.
„Dat heb ik me verschaft door een ge-
schminkten kop, een pruik, een wrakken
stoel zonder zitting en een klnderviooltje
Merkwaardige clown!
..Negen maanden leef ik in het licht
der schynwerpers en temidden van de duffe
lucht der garderoben. De rest van het jaar
verplaats ik me naar de andere pool des
levens, waar de zon brandt en het naar mist
en aarde ruikt. Myn huis aan de Rlvlèra is
ondèr bloemen bedolven. Daar heb ik ook
een tip-top toegerusten timmerwlnkel, een
slotenmakerswerkplaats en een horlogema-
kery. Ik ben toch de zoon van een oud hor
logemaker!”
Overal heeft hy rondgezworvenin
Rusland en Hongarije, in Turkye en Oos
tenrijk, in Duitschland. Frankrijk, Enge-
land.Het land van Don Quicbntte. waar
BERLIJN, 20 Febr. (V.D.). De D-trein,
die via Leitmeritz te 7.10 uur te Beriyn
moest aankomen, had hedenmorgen by
Leitmeritz een ongeval. Een slaapwagen
ontspoorde, doch een conducteur, die dit
merkte, trok aan de noodrem, waardoor de
trein tot staan werd gebracht en een groo-
ter ongeluk vookomen werd.
denburit de grondwet handhaafde, schaar
de het „IJzeren Front” zich achter hem.
Te Hannover werd een vergadering ge-
houden. waar de voorzitter van den Dult-
schen Metaalbewerkersbond. Relchel. sprak,
die spéciaal wees op de sociale gevolgen
voor de arbeiders van het aan de macht
komen van het fascisme. De vakbonden zyn
bereid tegenover geweld de kracht van hun
vuisten te toonen.
Het woord werd verder gevoerd door
den perschef van het Berlijnache polltie-
presidhxn. Dr. Haubach. die verklaarde,
dat men nu in een beslissend stadium van
den strijd tusschen het republikelnsche
Duitschland en het fascisme was gekomen.
Te Neurenberg werd een rede gehouden
door den Berlynschen politie-presldent
Greszinski. te Bremen werden twee open
bare byeenkomsten gehouden waarin het
woord werd gevoerd door den voorzitter van
het Algemeene Duitsche Vakverbond. Eg
gert. en den voorzitter van den Rijksdag.
Loebe.
Te Frankfurt am Main sprak de oud-
Rijkskanseller Scheidemann. die verklaarde,
dat al was Hindenburg ook geen candldaat
naar de wenschen der sociaal-democratle.
1 y toch in elk geval zijn eed aan de grond
wet trouw was gebleven. Zijn verkiezing zon
de strydmogellikheden der arbeiders ver
gt ooten voor de verbetering van hun posi
tie.
Te Aitona werd eveneens het woord ge
veerd <io- r Loebe. die ook al te Bremen ge
sproken had.
Te Do/tmund vond een vergadering
plaats mot het Ryksdaglld Crlspien, terwyi
ook Hoeltiunann. die reeds te Düsseldorf ge
sproken had, hier nog het woord voerde.
WEENEN, 20 Febr. (Reuter). De eerste
dirigent dr. Ludwig Raise! viel hedenmid
dag, toen hy voor de radio dirigeerde, plot
seling dood neer. Luisteraars konden den
plof hooren. Het concert werd terstond af
gebroken.
Wie is Grock eigenlyk?
Hoe is zijn ware naam?
En hoe kwam hy aan dien alcoholische!)
by smaak’
Daarover heb ik hem geïnterviewd er
gens tusseben ons beider lievelingsstad Boe
dapest en zyn grootsten schrik Buenos-
Aires. Men maakte het me gemakkelyk
daarby. De Münchener uitgever zond me
Grock's memoires met toestemming ze te
gebruiken voor ons blad. Die memoires kun
nen worden saamgevat in de woorden „wat
een clown ons leert.” Een zyner lessen was:
bluf (naast natuuriyke- begaafdheid en on-
dernemenden arbeid). Hy is nu „der” Grock
die alle superlatieven in de Beriynsche
persuitknipsels van zyn plakboek kan too
nen: „der grosse, der köstliche, der un-
nachahmliehe, unwiderstehllche, unüber-
treffliche, erschütemde, überwaltigende,
geniale, göttliche Grock”.
„Ich müsste luügen” lachte Grock,
wenn .ch sagte das Posaunengeschmet-
ter ware mlr unlieb”.