Naar het Land van Ml fl I HINDENBURG MET WILHELM I VERGELEKEN „Der altè Herr” EEN INTERVIEW MET GROCK Tusschen Boedapest en Buenos-Aires I OUDE POORTEN TE JERUSALEM GEREED I 4 I „IJZEREN FRONT’ Ffw i DEkLc- deAL) MAANDAG 22*EBRUARI 1932 v De poort in het Oostersche leven 1] GEORGE WASHINGTON IN DRESDEN HERDACHT f k J II 31 Jl It Voor den strijd tegen Hitler POLITIEKE BOTSINGEN IN SILEZIÊ DEMONSTRATIES IN HEEL DUITSCHLAND TWEE LAWINESLACHT OFFERS 4 i DRAMA IN WEENSCHE STUDIO i VERIJDELDE TREINAANSLAG HU npudt van rijn beroep.Als WJ «eer I 1 de het heden. Rijtuig van D.-trein ontspoord Dr. FELIX RUTTEN. Joodsche volk. L 4 L. V. d. B. I f I r kfe^porten der stad, als by Ier wegen, haar stem gaat ‘4 i VI p. i 1! 1 i i Een rare vraag. Maar Grock is ze gewend. ..Slechts als clown heet ik Grock., als burger en belastingbetaler heet ik Wettach, Zwitser van geboorte en opvoeding. Heb alle mogeiyke beroepen aangepakt om er te ko men; ik was stalknecht, kejlner, kók. ifes- if! w die os. met hem wekenlang in circus Schu mann te Scheveningen os. in 1911 reeds heeft gewerkt. De partner voor zijn optreden hier is weer Max van Embden. Ze zün ingesteld op de zaal, niet'op de arena. Dat onderscheid niet in 1 oog te hebben gehouden, had hem in 1911 na het circus Schumann te Scheveningen byna zyn repu tatie gekost, ^ntonet en Grock traden op in den Berlynschen Wintergarten en 22 variété- dlrecteuren waren aanwezig om er een contract met hen af te sluiten. Maar de vonk spatte niet van tooneel naar zaal. Het publiek bleef yskoudVerspleit. Ver spleit„We hebben letteriyk gehuild achter de coulissen in de garderobe. Onze theateragent Martinelli klopte aan de deur: „Kinderen, jelui hebt een kapitale domheid begaan. Een variété is geen circus. De num mers zijn te grof. Verfijnt ze, maakt ze voor het variété pasklaar”. Stimmt. Toeschou wers rondom Je of alleen vóór Je te hebben is tweeërlei: de circusarena wil de vrije, ja overdreven beweging, het variété wil het ge markeerde, ingehouden spel. We veranderden dus een en ander. Maar mis.... het bleef een sof!.... De overeenkomsten werden door WEEN EN. 21 Febr. (V.D.) Op dén Gals- hom in het district Liezen in Stiermarken, zijn vier personen, die over het sklterrein liepen, door een lawine bedolven. Twee hun ner gelukte het zich zelf uit den sneeuw te werken. De beide anderen konden ondanks het onmiddeliyk ingestelde reddingswerk van hun kameraden, als lyken geborgen worden. Prosit Grock met een grog van Jamalka- ruml Nog veel succes by uw .Afscheid" var Holland. blootvoetige dreumesen rond, die bedelen met een lach of een traan, al naar het te pas komt. En ellendigen zitten er, zieken en blinden, in hun vodden gehuld, de handen uitgestrekt, roepend met klagende smeekin- gen. Al die kleuren van menschen en dingen! Al die groepen, die zich vormen en weer op lossen, in een bloei van ryke plastiek tegen die goudgele wanden en den zwarten boog, onder het stralend blauw van den hemel! En al die stemmen, die hier schreeuwen en la waaien by den dsagschen handel en wan del, van ochtend tot den nacht. Ezels balken en stappen er voort, met ruiters en lasten. Kameelen liggen er, trotsch-verbaasd de hal zen gerekt, en laten geduldig pakken en kis ten op hun ruggen sjorren. Groepjes zitten er lui langs den voet van de muren, spelen en dobbelen, tellen hun geld, vangen hun vlooien. Anderen rooken en liggen er, in hun lappen gerold, te droomen en te ronken, zorgeloos, onverschillig en ongevoelig, in de weldoende koestering van de zonEn daar dit nu eenmaal Jerusalem is, kost het de verbeelding geen moeite om er Christus te zien. Die er zegenend en weldoende rond gaat, de kinderen aantrekt en de armen op beurt, de zieken geneest en tot allen het woord spreekt van Joh. X. 9: „Ik ben de poort: wie door My ingaat, die zal gered worden”. 't ben de kinderen Sion" vereerd als edelste gevoelens: geslagen van een BRESLAU. 20 Febr. (V. D.) Na afloop van een Nationaal-Socialistische betooglng te Saarau ontstond een heftig gevecht tusschen Nationaal-Socialisten en socialisten, waar de politie met groote moeite een einde aan kon maken. Tal van personen waren ernstig ge wond. Later op den avond werd de vechtparty op straat voortgezet en werd van verschillende zijden geschoten. Hierby werd een nationaal- socialist uit Kroischwitz doodeiyk getroffen. De onlusten duurden den geheelen nacht voort. moest kiezen hy werd het weer! „Ik doe immers het schoonste wat een mensch kan doen; ik verspreid vroolljkheid en opgewektheid rond mij en dat ik dit kan verheugt me zelf het meest!” zyn levensles? „Ik ben een Zwitser. Drie vaderlanden zjjn myn vaderland. Ik ben thuis waar men Duitsch voelt en spreekt. Ik ben thuis waar men Fransch, waar men Welsch voelt en spreekt, waar men Italiaansch voelt en spreekt. Ik begryp er niets van, dat X eene volk het andere kan haten. De duivel hale alle onruststokers!" Ergens tusschen Boedapest (waar hjj, tn- strumentmakersleerling, tevens aan kinderen Fransche les moest geven) en Buenos-Alros (de stad veler rampen) is dit interview ge houden. Wie meer wil weten leze de me moires van den clown zelf „Grock, ich liebe gern!” by Knorr en Hirth te München ver schenen. Hy weet wat reclame waard is. Reeds In 1930 stond er in ons blad een artikel, naar aanleiding van Crocks .Afscheid” en uit München maakt men er my attent op, dat Grock „voor zyn afscheid" ons zyn boek en film achterliet als herinnering. Intusschen is hy anno 1932 nog steeds op afscheidstournee. In’‘Brussel zou de Konlnkiyke Familie zyn afscheidsvoorstelllng bywonen, zoo werd te voren gemeld. En thans is hy in Amsterdam. Wie bent u eigenlyk.... en hoe komt u aan uw naam? Hindenburg. Hy is in zijn persoonlijkheid de eerste positieve medewerking der oude con servatieve krachten, die voor elk staatswezen envoudig onontbeeriyk zyn, de medewerking, die deze oude conservatieve krachten uit par tybelang zeven Jaar geleden schier van hem hadden afgedwongen, hoewel verlegen met zich zelf. (Ziet thans die conservatieve krachten, die na zeven jaren uit puur party- fanatisme den ouden grooten man willen ten val brengen!) Hy paste zich aan de werke- lykheld zonder zich zelf op te geven maar geheel in de zelfoverwinning van Wilhelm L Het conservatieve Duitschland, wier partyfor- meering in de politiek op fatale wyze ver stoken is van een werkeiyken leider en van werkeiyke leiding, is door dezen man, die niet direct tot de party behoort, mdar in diepste wezen zyn elgeniyke vertegenwoordiger ia, tot de nieuwe werkeiykheld in nauw con tact gebracht. Hindenburg heeft nog niet de oude tegenstellingen tusschen het nieuwe en de eigenlijke (gedecimeerde!) Duitsch- nationale Volksparty kunnen overbruggen, maar hy heeft het conservatieve gedeelte van Duitschland van aanschyn tot aanschyn begrypend tegenover het nieuwe geplaatst. En hy zelf is geworden het feit der verecnl- glng van oud en nieuw, de Invloed van het oude in het nie.uwe op het nieuwe, hy is een macht alleen door den staat als volksgeheel. Dit is de beteekenis van dezen officier aan de spits van het Ryk: een beweging, niet naar rechts of links, maar naar boven toe. Deze soort van terugkeer als het ware van den grijzen volkskeizer Wilhelm I in de persoon van den grijzen veldmaarschalk Von Hindenburg kan naar iedere menschelyke be rekening maar éénmaal geschieden. Juist alKén in Hindenburg. Maar deze geeft in ieder geval het voorbeeld van de enorme waarde van een sterke, zuivere persooniyk heid op de hoogste plaats der republiek, van de waarde van een man, die een rotsvast karakter heeft, zich verheft boven alle tegen stellingen en rustig beveelt. Naar de grondwet van Weimar is de po sitie van den president in Duitschland niet sterk. Eén genadig lot heeft gewild, dat de noodzakeiykheid. om sterke leiding aan het hoofd van het Ryk te hebben, vanzelf feit is geworden in de persooniykheden der belde eerste presidenten Ebert en Hindenburg. In Hindenburg het sterkste uit den aard der zaak, die de redder van Oost-Pruisen, de overwinnaar van Tannenberg, de groote veld heer in den wereldoorlog, de redder van het het verslagen Duitsche leger, ja van heel Duitschland werd, toen hy zich uit louter plichtsbewustzijn en liefde voor het vaderland zich in 1918 Ebert ter beschikking stelde en die thans op weg is om te worden de vader des vaderlands. SCHIEVELBEIN, 20 Febr. (V.D.). Giste ren is op de spoorbaan SchievelbeinNel- gard een 15 c.M. lange patroon gevonden met lont, zorgvuldig onder steenen verbor gen. Er werd geconstateerd, dat de patroon gereed gemaakt was, om tot ontploffing ge bracht te worden. Even buiten de poort van Ephraïm werd Christus gekruisigd, met het gelaat naar den stadsmuur gekeerd, zoodat Hy van Golgotha af, de stad overzag, en de menigte die onder den boog van de poort bleef toeven. De poort en de muur bestaan niet meer. De heilig Grafkerk, met de paleizen die haar omgaven, werd over dit alles heengebouwd. Tot tweemaal toe werd de stadsmuur van het latere Jerusalem. Juist naar deze zyde heen, uitgëlegd. En toch is het misschien wel daarom ook. om die herinnering aan Ephraunspoort en het tafereel dat er plaats vond, toen de zon verduisterde, de aarde spleet en de voorhang van den tempel scheur de dat ik altyd weer, met ik weet niet welk vreemd gevoel van vereering, opzie naar de poorten der stad, zooals die et nog zyn- De bergen van Jerusalem, en de hoogten waarop de stad gebouwd werd, zyn misschien wel méér bezongen en beter gekend. Die ber gen waren de getuigen der groote bybelsche en evangelische gebeurtenissen: de berg waarop David zyn stad bouwde, de berg waarop hy ergernis gaf door het altaar der vreemde gocien, de berg van den bloedakker der dertig zilverlingen, de berg der Oiyven, waar wy de smart en de glorie des Heeren gedenken, en de berg waar Titus' legioenen kampeerden voor Jerusalems val Maar hoe werden de poorten van Jerusa lem 'óók niet bezongen; zy, die den toegang vormden tot de stad, wier naam beteekent „visioen des vredes”. Waren zy zelf dan de hóófdletters niet van dit gedicht van schoon heid, gebeiteld uit steen? Zoo vorsteiyk was de stad in haar vollen luister, dat zy voor de profeten het beeld werd der hemelsche zaligheid; en Sint Jan zag die eeuwige stad dert glorie omringd door muren van kostbaar gesteente, gesloten met parelen poort: de aardsche stad in zijn taal, getransponeerd tot het droombeeld der eeuwige heeriykheld! Geen stad der oudheid werd bezongen als Jerusalem door den mond der profeten. Rome en Athene werden vergoddelijkt, maar deze godenbeelden waren leege schaduwen. Het eenige volk der antieke wereld, dat aan zyn vaderland een ziel heeft gegeven, was het Slon en Israël waren reali teiten. levende wezens, door het heele volk als zoodanig gezien: het voelde den harte- klop in hun borst, en het zag de tranen in hun bedroefde oogen. Eeuwen vóór de trou badours en de ridderiyke minnezangers, heb- van Israël hun „dochter de hooge Vrouw hunner en nooit zijn er zangen konlnkiyke harp als het hooglied, gewyd aan de Bruid, die Jehova beminde. Uit de zee der rhythmen van de psalmen en prophetieën van het Oude Ver bond, wier steile golfslag ook dézen tyd blyft verbazen, beurt Jerusalem voor immer zyn gouden transen stralend op. De trotsche muren vielen: die er nu nog rijzen. bouwde Soliman II: de stadspoorten zyn dezelfde niet meer en veranderden van naam. De ..gouden poort” waardoor de Heer zyn in tod. hield, is dichtgemetseld en nauwelyks herkenbaar. De pooi* van David kreeg 'n anderen naam. De poort van Slon is niet meer waar zy eenmaal was; een andere erfde haar naam over. De meeste van degene die bleven, gaat de vreemdeling voorby, als W’aren zy historieloos. Maar de stadspoorten zyn voor alle Oos tersche steden de verzamelplaatsen van het publieke leven, waar alle beweging en be- dryf geconcentreerd worden. Want deze ste den kennen geen markten of pleinen binnen 3den muur. Hun bazars zyn nauwe doorgan gen. Zy konden zich geen open ruimten ver oorloven. Het stadsoppervlak moest zoo ge ring zyn als mogeiyk. Hoe meer omvang er was. hoe meer omwalling men noodig had tegen den aanval der vyanden: hoe moeiiy- ker ook de verdediging, met betrekkelyk wei nig soldaten en volk. Wie gezien wilde worden, wie nieuws wilde hooren, wté weten wilde wat er omging In de stad, kwam by de poorten toeven. Daar kwamen luiaards en lediggangers den tyd verdroomen. Daar spreidden de rykaards hun praal ten toon. Daar verzamelden zich allen die koopen wilden, verkoopen, zaken doen, dienstvolk zochten. Daar vond men ar beiders en helpers voor allerlei werk. Daar werd onderhandeld, werden huurcontracten gesloten. Maar dit doet het Oosten nooit met bondige zakelykheid en kort verhaal, zoo- de echte clownerie In hooge eere is, Spanje adelde hem tot clown en schonk hem de eet voor het koningspaar te spelen. Maar naar Amerika gaat hy nooit meer Op weg naar Buenos Aires raakt op zyn eerste reis naar de nieuwe wereld het roer onklaar, zooals op zyn tweede reis mist en storm een geweldige aanvaring veroorzaak ten. In Buenos-Aires verstuikte hy zyn voet Acht dagen in het ziekenhuis. Drie dagen later viel hy van de tram: sleutelbeenbreuk Vier weken ziekenhuis. Tien dagen later lag zyn toenmalige partner Brick in het gast huis: hy was in het circus van een wentel trap gevallen! Na herstel ruzie en een hand gemeen In het circus tusschen Brick en Grock Met tweeduizend francs was hy geko men, met dertig reisde hy twee dagen later af! Brick zag hy later weer terug. De verzoe ning bleef niet van langen duur. Weldra gingen de partners voor goed vaneen. Twintig jaar duurde het voor Grock Buenos Aires terug zag. Op weg naar New- York raakt zyn slaapwagen in brand: tien dooden, vier reizigers verbrand! In New- Yórk zelf een auto-ongeval. Verder: gordel roos en een hartaandoening. Met griep als aandenken voor den tweeden en laatsten keer naar Europa terug. Een manager uit New-York stuurde me onlangs van Beriyn telegrafisch een prach tig aanbod. Maar ik telegrafeerde terug: .Amerika Interesseert me niet!”Aber Ich liebe Engeland". Mynheer Adrien Wettach rydt liever met zyn Isotta Fraschlnl over de Europee- sche autowegen. Brick was zyn eerste partner en naamge ver. zyn grootste partner was Antonet. Zyn laatste is na vele anderen Max. Sedert een tiental jaren is Max van Emb den zyn partner die te Genève woont en met hem naar Nederland kwam. „Max van Embden is niet slechts een ideale partner, maar hy is ook een viool speler zooals ik er weinigen ken, en myn levensbericht ware er geen Indien ik hem hier niet den dank vertolkte dien hy ver dient". Een mooie villa.... een lieve vrouw.... een dochter die een kunstenaresse aan den vleugel belooft te worden.... Grock heeft een levensdoel bereikt. Maar zal nu dit afscheid werkeiyk „het" afscheid zyn? De Beriynsche historicus Erich Marecks, de levensbeschryver van Keizer Wilhelm I, heeft Jaren geleden, toen Hindenburg voor de eer ste maal tot Rykspresldent werd gekozen. In de Weensche „Neue Freie Prease" een prach tig-ingetogen artikel geschreven over Hin denburg. waarin hy een vergeiyklng opstelde tusschen beide wereldfiguren. De „oude Kei zer” behoort tot de geschiedenis, maar en dat komt by een levenden zelden voor ook Hindenburg is nu reeds In de historie in gegaan. zyn karakterbeeld staat reeds on wankelbaar vast voor de geschiedenis en iede re ontwikkelde waardeert dit groote karakter op dezelfde eenvoudige wyze. Daarin schuilt het groote geheim van Hindenburg’s popula riteit over héél de wereld. Iedere Duitscher voelt, dat het Ryk reeds eenmaal een opperhoofd gehad heeft als Hin denburg, dat evenzoo werd bemind als thans de grijze veldmaarschalk. Dit was Wilhelm I Hy was opgeklommen uit het oude Pruisen, gestaald door de oorlogen tegen Napoleon I, hy was tot man gegroeid als officie^, als hoogere officier, die van trap tot trap op steeg. Hy was vakman geworden (en tegelyk man van den vaderlandschen trots, man van eenvoud, plicht, arbeid en trouw, hy was conservatief van beroep en temperament, de edelman In dienst van het volk. Deze oude Pruis werd door het lot gesteld tegenover nieuwe tyden. De legitimist beleefde de re volutie, de grondwet, den nieuwen staat en tenslotte het Keizerryk. Hy bood tegen dit alles tegenstand eigrpaste zich aldoor weer by het leven aan. Hy voegde zich In het ge heel en werkte mee. Hy overwon telkens zich zelf en bleef levend. HU deed ook daar zyn plicht. terwyi hy vol was van Innerlljken strijd. die heet en hartstochteiyk is geweest. Hy werd Konlng en Keizer en moest boven zyn Prulslsch-beperkte horizon uitgroeien. Hy werd nog de belichaming van het nieuwe ryk, tegen de totstandkoming waarvan hJJ zich taal en heftig had verzet. Hy was geen genie en niet de elgeniyke leider van zyn staat en tyd (dat was Blrmarck), maar hy was heerscher en held in alles, en zyn een voudige persoon werd tot een macht, tot een onmeteiyke waarde. Hy worstelde met al wat nieuw was en worstelde onophoudelyk met zyn grooten dienaar, den yzeren kanselier. Hy werd, tegen zyn wil echter, de drager van voortdurende ontwikkeling en naast. Ja boven de geniale staatslieden om zich heen tot hoofd van zyn volk Hy bleef immer de zelfde. Hy bleef de Pruisische officier van de oude school en werd op deze wyze de heerscher, die alles mede aanpakte en per soonlijk en krachtig by alles nede op bouwde. Ook Hindenburg is, in nog veel hooger graad dan Wilhelm I, man van het hoogere, in vorm volmaakte soldatendom. De Hin denburg, die in den oorlog geweldig werd, maakte in vrede plaats voor een anderen. De officieer werd zeven Jaren geleden hoofd van staat. Maar natuuriyk werken de trekken van zyn wezen verder. Maar als president trad hy eerst geheel en volkomen in de sporen van zyn ouden keizerlyken meester en heer. Zooals deze overwon hy zichzelf: de dienaar des keizers bleef in de revolutie In den dienst van het vaderland. De beide eerste rykspresidenten hebben alle beiden, zooveel het in hun macht stond, in d enzin van de natie als geheel en gedra gen door streven naar rechtvaardigheid en zakelykheid hun ambt uitgeoefend: vereenl- gend en bemiddelend en orde scheppend. Voor den soclaa'.democratischen partyman, Friedrich Ebert, was zulk een zich verheffen boven het verledep nog wel zwaarder te vol trekken en te handhaven dan voor den of ficier, den niet-politlcus. Hindenburg. Er hangt iets als een mystieke waas om DRESDEN, 21 Febr. (V.D.) In het nieuwe raadhuis is heden door een groote verga dering de 200-jarige geboortedag van George Washington herdacht. Minister-president Schieck hield een redevoering over Washington als persoon iykheid in de wereldgeschiedenis, als krygsman en staatsman. De eerste burgemeester Kuelz sprak de hoop uit, dat deze herdenking leiden mocht tot een verdiepen der wederzydsche betrek kingen tusschen Amerika en Duitschland. De Amerlkaansche consul-generaal voerde hierna nog het woord. Hij bracht de groeten over van Stimson en sprak vervolgens over generaal von Steuben. dat hier eindeloos werd gepraat en bedisse met stroomen van'woorden. En by gebi aan ander gebeureii, was dit voor de oi staanders en luisteraars al een vertier. H Oosterlingen het aanleggen als zy een kc willen sluiten, staat van Abraham geschi ven in Genesis XXIII, als hy de grot v Macpela koopt als begraafplaats voor het 1 van zyn vrouw. By de poort der stad werden overeenkoi sten gesloten, contracten bezegeld in het t zyn der ouderlingen. Zoo was het by de po der stad, dat Booz verklaarde, een hu wel aan te gaan met Ruth, de Moabitlsche vrot Hier werden de twisten by gelegd; hier w< recht gesproken; hier ook werden de same zweringen beraamd. De geschiedenis van Absalon leert het, toen deze opstond tegen zyn vader. Hy hield zich op by de poort, vroegtydig in den morgen, en hield leder staande die kwam om met een rechtsgeding naar den konlng te gaan. „Daar zal niemand naar u luisteren”, (n Kon. XV. 1.). En Atha- 11e wordt gedood by_’ji poort van het paleis, openiyk, voor leder 'zichtbaar. En Job werd er gehuldigd. De poort was forum en agora voor de Oostersche stad: de plaats der politieke han delingen. Zoo werd zy een symbool. Voor den vreemdeling beteekende zy de kracht van het verweer tegenover den vyand. Voor den Inwoner zelf werd zy een zinnebeeld van de burgeriyke macht. De poort van den konlng beteekent de macht van den konlng in Esthers boek, en by de Perzen stond dat woord voor 't konlnkiyk hof. ^n nog is dit beeld gebruikelyk in de taal wanneer wy Turkye „de 4-te” noemen, de .sublieme Poort” zeg- m de Franschen: het beteekent niets an- :is dan: het Turksche staatsgeweld. Ik herinner me, hoe ik als jongen altyd moeliykheld had. Om een verstaanbare be teekenis te hechten aan het woord van het evangelie: „de poorten der hel zullen de rots van Petrus niet overweldigen!’. Maar het is heel eenvoudig als men onder de uitdruk king „de poorten” de macht verstaat. Zoo concentreerde zich by de stadspoort aldus het openbare leven. Vandaar ook, dat de stem van den godsdienst er weerklonk. In het boek der Spreuken is het de wysheid (I. 21) die bl het krulspuni verheffen. Daar ook verschenen de profeten voor het verzamelde volk om er, ten tyde zyner afdwaling, hun bliksemende verwijten te slingeren naar de schuldigen. En Jezus werkte er zyn wonderen en verkondigde er Zyn leer; daar bracht men de zieken tot Hem. Daar stroomde het meeste volk samen, vooral wanneer er op gezette tyden markt werd gehouden. lederen dag vertoont het moderne Jerusalem nog een Bybelsch beeld, wanneer ik door de Damascuspoort de stad binnenga, en er de bedrijvigheid zie zooals die geweest moet zyn by de poorten der stad voor meerdere duizenden Jaren. Nu bet ver keer om de Jaffapoort heengeleid is, blyft de poort van Damascus eigenlyk de eenige van Jerusalem, die nog Intens en vol bonte rumoerigheid leeft. Ook is deze de mooiste, de grootste, met tinnen bezet als een fyne kam, en versierd met détails, als een edel monument. Maar haar groote merkwaardig heid komt haar toe van bet kleurige, roerige leven, dat er zich van morgen tot avond fan tastisch ontplooit. Met trappen daalt men er in af, en met trappen daalt men vandaar nog weer ver der de stad in. Eenige pinio’s geven er het beeld tot fraaie omiystlng de schaduw van hun zeldzaam groen. En dan is er de durende wemeling van het Oostersch volk met zyn ezels en kemels, met zyn kudden van schapen en geiten, dat sjouwt en slaaft, of slentert en schreeuwt. Tegen den muur, op de trappen, zitten men schen met koopwaar en anderen die dutten. Binnen den poortbouw, want bet is geen doorgang alleen, maar een dubbele ruimte, de eene naast de andere, zyn banken van steen langs de wanden gekapt, waar vroeger de rechters en ouderlingen konden rusten. Daar zitten nu, met de beenen kruiselings over elkaar, verkoopers van vruchten, van kleeren en kleedjes, en roepen de voor by- gangers aan. Daar loopen de noodlge kra mers en schreeuwers heen en weer, dragen vrouwen haar kannen op 't hoofd, springen BERLUN. 21 Febr. (V.D.) In geheel Duitschland zyn vandaag demonstraties gehouden van het „Ijzeren Front”, de con centratie der republikelnsche partyen tegen het fascisme. Te Beriyn werd een appèl van leiders ge houden, waar het Rijksdaglid Kuenstler het woord voerde, en verklaarde, dat het „Ijze ren Front” vanaf heden gereed voor den strijd was. De tyd van spreken en debatten over de orde was voorby. In de toekomst staat het „Ijzeren Front” gereed tegen ei ken aanval. Wanneer Hitler aan de macht zou komen langs legalen of langs illega len weg zou dit voor het „Ijzeren Front” de oorlogsverklaring beteekenen. Te Düsseldorf sprak de eerste Bond-slei- der van den Relchsbanner. Hoeltermann, die verklaarde,, dat het „Ijzeren Front” de volksmacht zal verdedigen tegen de dicta tuur. De tyd van de noodverordeningen dient voorby te zyn. Oj 13 Maart a.s. moet het Dujtsche volk toonen, dat de nationaal- socialisténa^.jgéen aanspraak op de macht kunnen rüagen Het beste moment van zyn leven heeft Hitler laten voorbygaan. Op 15 September 1930 had hy moeten trachten aan de macht te komen. Aangezien Hin- schenspoeler, instrumentmaker, violist, pia nist, horlogemaker, tuinman, slangen- mensch.... daartusschen door en ten slotte: clown. In het elgeniyke circusleven was ik by het Zwitsersche nationale circus van ze keren Schmidt opgenomen. Eerst als kassier. Maar dat ging op den duur niet. Toen als artist. Maar hy moest een partner hebben. Juist waren twee clowns. Brick en Broek, van elkander gegaan, omdat Broek zyn mili tairen dienstplicht moest vervullen. Brick bleef over.... Brick en Wettach, dat klonk niet!” „Wat wil je dan?” .Broek heette je vroegere partner. Ik heet van heden af Grock. Brick und Grock....” Zoo werd Grock .gedoopt”. Van doopen gesproken Hy had tevoren nog by dien Herr Schmidt een soort examen moeten afleggen. Deze had in zyn „nationaal” circus byna uitsluitend buitenlanders en slechts twee Zwitsers. Daarom engageerde hy den jongen Wettach gaarne. Maar eerst een ondervraging. „Gedoopt?” „Gewiss, Herr Schmidt”. ,Jch hoffe nicht Karrtollisch?” (Onze Zwitser Schmidt sprak nadrukkeiyk van „Karrtollisch”. .Evangelisch” „Das da^hte ich mlr”. „Warum?” ,Es gibt Karrtollische Nasen und es glbt evangelische Nasen. Sie haben eine evangelische und das 1st besser”. Toch ware byna het examen slecht afge- loopen omdat, ondanks dien evangellschen neus, Wettach toch niet wist wie Ochsenbeln was. Want papa Schmidt „eln fanatischer Pfaffenfresser” was uit Luzern en vereerde Ochsenbeln als „den Führer der Frelsch&rler gegen die Sonderb&ndler.” Later heeft hy verschillende partners ge- fcad. De bekcpd&te vm de grooje Anlonet, de heeren directeuren geannuleerd. „Toen moest het buigen of barsten! Ons beider carrière verkeerde in het hoogste ge vaar. Van llAuur 's nachts tot den anderen morgen zeven bespraken Antonet en ik de situatie en we stelden een heel nieuw pro gramma samen voor het variété. Des avonds ongehoorde byvall! „De heeren directeuren meldden zich weer aan. „De oude contracten? Valt ons niet in. Thans kosten we duizend mark per maand meer!”We kregen ze! M’n eigen directeur van toen voegde me toe: „Grock, Je bent een groote clown. Maar je bent een nog grootere zakenman!” .Jch habs erfahren. Jeder gilt gerade so viel als er selber aus sich macht. Gemein aber wahr!” „Geld 1st nicht tote Ware” was steeds de leuze van dezen wyzen dwaas. „Geld 1st Kraft”. Uit zotheid muntte hy zyn wysheid En nu kan hy, de vioegere glazenspoeler en stalknecht, wiens ouders ’t soms zoo arm als job hadden, met den breeden glimlach om zyn clowneskèn reuzenmond getuigen: ,Myne zusters leven thans netjes en onbekommerd. Mijne moeder woont in haar eigen mooi landhuis by Parijs. Myn vader heeft na vele zorgen een zorgenvryen en prettigen ouden dag gehad. Hy stierf in mijn armen en zei tot my op zyn laatsten le vensdag: ,Je bent altyd een goede zoon ge weest!” „Goed geboerd, deze clown!” zeggen wy. Hollanders. En we bekyken de foto van zyn nieuw gebouwd landhuis te Oneglla in Italië met uitzicht op Corsica, waar hy zyn zelf verzorgde tomaten, salade, vygen, amande len, druiven en oranjeappelen geniet. „Dat heb ik me verschaft door een ge- schminkten kop, een pruik, een wrakken stoel zonder zitting en een klnderviooltje Merkwaardige clown! ..Negen maanden leef ik in het licht der schynwerpers en temidden van de duffe lucht der garderoben. De rest van het jaar verplaats ik me naar de andere pool des levens, waar de zon brandt en het naar mist en aarde ruikt. Myn huis aan de Rlvlèra is ondèr bloemen bedolven. Daar heb ik ook een tip-top toegerusten timmerwlnkel, een slotenmakerswerkplaats en een horlogema- kery. Ik ben toch de zoon van een oud hor logemaker!” Overal heeft hy rondgezworvenin Rusland en Hongarije, in Turkye en Oos tenrijk, in Duitschland. Frankrijk, Enge- land.Het land van Don Quicbntte. waar BERLIJN, 20 Febr. (V.D.). De D-trein, die via Leitmeritz te 7.10 uur te Beriyn moest aankomen, had hedenmorgen by Leitmeritz een ongeval. Een slaapwagen ontspoorde, doch een conducteur, die dit merkte, trok aan de noodrem, waardoor de trein tot staan werd gebracht en een groo- ter ongeluk vookomen werd. denburit de grondwet handhaafde, schaar de het „IJzeren Front” zich achter hem. Te Hannover werd een vergadering ge- houden. waar de voorzitter van den Dult- schen Metaalbewerkersbond. Relchel. sprak, die spéciaal wees op de sociale gevolgen voor de arbeiders van het aan de macht komen van het fascisme. De vakbonden zyn bereid tegenover geweld de kracht van hun vuisten te toonen. Het woord werd verder gevoerd door den perschef van het Berlijnache polltie- presidhxn. Dr. Haubach. die verklaarde, dat men nu in een beslissend stadium van den strijd tusschen het republikelnsche Duitschland en het fascisme was gekomen. Te Neurenberg werd een rede gehouden door den Berlynschen politie-presldent Greszinski. te Bremen werden twee open bare byeenkomsten gehouden waarin het woord werd gevoerd door den voorzitter van het Algemeene Duitsche Vakverbond. Eg gert. en den voorzitter van den Rijksdag. Loebe. Te Frankfurt am Main sprak de oud- Rijkskanseller Scheidemann. die verklaarde, dat al was Hindenburg ook geen candldaat naar de wenschen der sociaal-democratle. 1 y toch in elk geval zijn eed aan de grond wet trouw was gebleven. Zijn verkiezing zon de strydmogellikheden der arbeiders ver gt ooten voor de verbetering van hun posi tie. Te Aitona werd eveneens het woord ge veerd <io- r Loebe. die ook al te Bremen ge sproken had. Te Do/tmund vond een vergadering plaats mot het Ryksdaglld Crlspien, terwyi ook Hoeltiunann. die reeds te Düsseldorf ge sproken had, hier nog het woord voerde. WEENEN, 20 Febr. (Reuter). De eerste dirigent dr. Ludwig Raise! viel hedenmid dag, toen hy voor de radio dirigeerde, plot seling dood neer. Luisteraars konden den plof hooren. Het concert werd terstond af gebroken. Wie is Grock eigenlyk? Hoe is zijn ware naam? En hoe kwam hy aan dien alcoholische!) by smaak’ Daarover heb ik hem geïnterviewd er gens tusseben ons beider lievelingsstad Boe dapest en zyn grootsten schrik Buenos- Aires. Men maakte het me gemakkelyk daarby. De Münchener uitgever zond me Grock's memoires met toestemming ze te gebruiken voor ons blad. Die memoires kun nen worden saamgevat in de woorden „wat een clown ons leert.” Een zyner lessen was: bluf (naast natuuriyke- begaafdheid en on- dernemenden arbeid). Hy is nu „der” Grock die alle superlatieven in de Beriynsche persuitknipsels van zyn plakboek kan too nen: „der grosse, der köstliche, der un- nachahmliehe, unwiderstehllche, unüber- treffliche, erschütemde, überwaltigende, geniale, göttliche Grock”. „Ich müsste luügen” lachte Grock, wenn .ch sagte das Posaunengeschmet- ter ware mlr unlieb”.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 7