HET DRAMA IN DEN
TWEEDE KAMER
MAJELLATOREN
naar
Voortgezette behandeling
De „Van Galen”
Sjanghai
K
VARA TEGEN DEN STAAT
Het hoorspel „Gevleugelde Daden’*
'i
•JDE STILLE PLANTAGE”
t-
LUCHTVAART
DE POSTVLUCHTEN
BINNENLANDSCH NIEUWS
KATHOLIEKE RADIO-
VOLKSUNIVERSITEIT
natuurschoon
van
BURGEM. VAN WANING
r
DRINGEND VERZOEK
nchtt men tot de Directie,
RECHTSPRAAK IN
ARBEIDSZAKEN
Voor zegge en schrijve vier
leerlingen!
BEGROOTING BINNENL.
ZAKEN EN LANDBOUW
Zomertijd
Commissie van onderzoek benoemd
door N.V.V. en S.D.A.P.
De „Uil”
Vrijwillige burgerwachten
Veertigjarig ambtsjubileum
OM EEN OPENBARE SCHOOL
ten be .oevc van jeugdige
kan
ont-
Reqafadtoir
er
l
«e-
Arrest 11 Maart, 10 uur.
.aa
de bezor
Klachten
omtrent
FTYFf TFVf TTT TT O» TTT VTTTTT'
De „Leeuwerik”
Vrü-
De minister Is. In overeenstemming met zjin
toezegging te dezer zake in de Tweede Kamer
bij de behandeling van t onderhavige hoold-
stuk dezer begrootlng, In overleg getreden
met zijn ambtgenoot van Waterstaat over de
bepaling van begin en einde van den Zornei-
tjjd. Dit overleg is nog niet geëindigd.
dat
van
aaaaaaaaaaak
De „Leeuwerik” op de thul reis is
dagmorgen om 435 uur u t Cairo ve. trokken
en om 7.40 te Mersa Matruh geland. Van
daar vertrok hst toe:tel weer om 10.50 en ar
riveerde om 13 ZO uur te Athene.
Het toestel wordt Zondag »z. op Schiphol
verwacht.
De 8. D. A. P. heeft alwéér een inltla-
tlef-ontwerp ingediend. Het stuurt ter voor
koming van gerechtellike uitwinningen op
een moratorium aan. Het Is dus van alge-
meener strekking och. die concurrentie!
dan het voorstel Ebels, dat alleen op
pachtovereenkomsten slaat, het zal vermoe
delijk een legislatieve uitwerking zijn van
wat Mr. Knottenbelt Indertijd In züa voor
een llbe-aal verwonderll’ke motie als wensch
stelde, het verhoudt zich tot die motie als
het ontwerp-Ebels en de motie-van der Sluis.
De interpellatle-de Visser over het geval
van den communist, die. zonder het te we
ten, Rus werd, komt op een nader te be
palen dag aan de orde
En naar Minister Verschuur op een vraag
van Mr. Knottenbelt te 4 uur mededeelde,
is de volgende week het ontwerp te wach
ten, dat het K. B. tot contlngenteering van
den vleeseh‘nvoer in een wet omzet. Dat het
onverwijld" van de macht'glngswet tot een
langer termijn is uitgedijd, is een gevolg van
het feit, dat z<in denartement met werk over
kropt is en bovendien nog ziekte van per
soneel een spaak in het wiel stak.
Vereeniging van gemeenten
Moeilijkheden In het financieel beheer van
de kleinste gemeenten kunnen den Minister
op zichzelf geen aanleiding geven op ruimer
schaal tot opheffing en samenvoeging van
gemeenten over te gaan. Het samenvoegen
en opheffen van gemeenten toch is een maat
regel niet van incldenteelen, doch»vr,n bo
venden. en verstrekkenden aard, terwijl de
oorzaak van de financleele moeilijkheden
tn vele gevallen geheel buiten het financieel
beleid dier gemeenten omgaat. Deze materie
mag niet worden beheerscht door gedachten,
alleen ontleend aan efficiency.
Verschenen Is de Memorie van Antwoord
aan de Eerste Kamer, r.cpens het ontwerp
van wet tot vaststelling van Hoofdstuk V
(Departement van Blnnenlandsche Zaken en
Landbouw) der Rljksbegrootlng voor bet
dienstjaar 1932.
Bij de K LM. is bericht ontvangen, dat de
,U!1", op de uit. eis Vrijdag om 4 55 uur uit
Allahabad is vertrokken en om 8.45 uur te
Calcutta is geland. Om 9.48 uur werd van
daar vertrokken en om 1535 uur te Ran
goon geland.
ben verkregen een subsidie wordt verleend,
dat wisselt vin 25 tot 75 pCt. Tot medio Fe
bruari van dit jaar waren in 198 gemeenten.
hem
die.
een
bleven
steunregelingen goedgekeurd. Het is
niet gebleken, dat er gemeenten waren
wanneer de ondergeteekende aandrong
steunregeling in te voeren nalatig
aan dit verzoek te voldoe-i.
Wat het innemen der wapenen van de
Heerlensche burgerwacht betreft, merkt de
Minister op, dat de burgerwacht als zoodanig
geen reden tot het nemen van dezen maat
regel gegeven heeft. De burgemeester der
gemeente Heerlen echter, bekend met de om
standigheid, dat aan de tegenactie, welke de
voorgenomen tocht van „De Dageraad" nad
opgewekt, werd deelgenomen door enkele per
sonen, die lid zün van de burgerwacht, bield
rekening met de mogelijkheid, dat door een
eventueel ondoordacht optreden van een ot
enkele dezer leden op de burgerwacht als
zoodanig een blaam zou kunnen worden ge
worpen en heeft daarom de wapenen doen in
nemen. Daarbij heeft de burgemeester uit
drukkelijk te kennen gegeven, dat van eenlg
wantrouwen tegen de burgerwacht als zoo
danig geen sprake was.
Steunverleenlng aan gemeenten
Op de vraag, welke normen gesteld worden
voor de gemeenten bij toekenn ng van subsi
dies voor steunverleenlng zü geantwoord, dat
voor regelingen, welke zjjn goedkeuring heb-
Op voorstel van het Nederlandsch Verbond
van Vakvereeniglngen hebben de b-sturen
van het N.V.V. en de SJ3.AJ. gezamenlijk
een commissie benoemd, welke tot laar beert
een onderzoek in te stellen naar de bestaande
ons land en
om tot ver-
misdrijf schuldig gemaakt. Door de bijzon
dere omstandigheden wordt zijn schuld des
te zwaarder. Toen hl) eenlge jaren geleden
uit Amenka terug kwam is hij. berooid en
wel door Arkenboqj in zijn woning opge
nomen. -M.“, zoo roept spr. uit, „heeft
zich verrijkt met het bloed van zijn slachtof
fer. zijn slachtoffer, dat hem wel deed.” Ver
dachte, die afgeschilderd wordt als een bruut
en ruw man, spoorde rijn zoon aan om een
moord te plegen.
Deze man zal niet in de gelegenheid mo
gen worden gesteld om nogmaals een der-
gelijk onmenschelljk misdrijf te plegen.
Spr. vroeg tenslotte verdachte» veroordre
ling tot levenslange gevangenisstraf.
Het woord te nu aan den procureur-gene-
raal Mr. Baudum, die begon met op for
meels gronden vernietiging van het recht
bank vonnis te vragen.
Welke is de doodsoorzaak van Arkenbout
geweest, vraagt spr. tot de zaak zelve ko
mend zich af. Met het oog op de Weeding
en ds vuoi werpen, dat A. bij zich droeg is
het duidelijk, dat van een val geen sprake
te. Het horlogeglas was nog heel, de tabak-
doos ongedeukt, de kleeren onbeschadigd.
De pestoor, die in de kerk was. neeft van
een va! niets gehoord, wél heeft hij gestom
mel opgemerkt.
Ook de deskundigen zijn unaniem van
meening, dat Arkenbout slagen op het hoofd
heeft gekregen, de wonden wijzen hier op.
Verdachte beeft van den aanvang af gelo
gen wat betreft de doodsoorzaak.
Eerst verklaarde hij voor de politie, dat A.
gevallen was, later kwam hij met het ver
baal. dat Wessendorp Arkenbout bad neer
geslagen. Met dit laatste verhaal kwam hij
pas aan toen de deskundigen het lijk van
Arkenbout hadden onderzocht en vastge
steld dat er slagen op het hoofd waren toe
gebracht.
Een tweede zware aanwijzing tegen verd.
te, dat hij baat had bij Arkenoout's dood.
JHJ heeoft bet misdrijf gepleegd, die de
vruchten er van heeft geplukt" is reeds een
oude rechtsregel, die niet uit het oog dient
te worden verloren. Het materleele verlies
bfj den dood van Arkenbout was nihil, daar
verd. A. een zeer middelmatige arbeids
kracht vindt, en tochverzekert hij hem
voor f 50.000. t>r lachte voert aan, dat bij
door de premlestortlng wilde sparen, dit is
onzin: na drie Jaren zou hü slechts een klein
deel van de premie terug kunnen krijgen.
Trouwens, zoo vraagt spr zich af, wAAr
moest verd. de premie «f 3000) vandaan ha
len. HU is achter mot de betaling en weet
met moeite, vlAk voor den dood van Arken
bout. het geld uljeen te krijgen. Nog sterker
spreekt de poging om op een economisch
waardeloos object, zooals H. is, een verzeke
ring van f 800.000 te sluiten Hampe zou
hiervan nóóit profiteeren. slechts M. en fa
milie. Een volgende aanwijzing tegen verd.
te zün aanwezigheid op 27 en 28 Maart 1929
op het werk aan bet Ambonpleln.
Verdachte heeft onderzocht, hoe hü de ge
legenheid kon krijgen om A. neer te staan.
Spr. komt nu tot den totalen dag 29 Maart,
Arkenbout en Wessendorp, belden als arbei
der gekleed, terwijl M. aanwezig was als heer
gekleed. Op den toren rijn „een heer" en een
werkman gezien De heer moet dus M. zijn
geweest. De wjrklaring van Wessendorp
dienda zeer critisch te worden bekeken
doch eigenlijk heeft hij niet zoo bijzonder
veel verklaard Hij heeft om. gezegd, dat
M. Arkenbout wel eens bedreigde in gesprek
ken met anderen. Deze verklaring wordt be
vestigd door anderen getuigen. Door de ge
tuigenverklaring staat vast, dat M. op 29
Maart op den toren is geweest. Voorts wijst
spr. op het gedrag van verdachte en cp de
briefjes, die hij in het Huis van Bewaring
heeft geschreven om zich een alibi te ver
schaffen M. verklaarde, dat hij nooit meer
tn den toren klom, doch verschillende getui
gen verklein bet tegendeel. Door al deze
aanwijzingen aarzelt spr. niet de schuldig
verklaring van verdachte te vragen.
Vsrdacbte beeft zich aan een zeer ernstig
Gistermorgen zette bet Amstardamanha
OerechLsbol de behandeimg in booger be
roep voort van de strafzaak tegen den lel-
dekkerspa troon M.. verdacht van moord op
zijn compagnon Arkenbout op 29 Maart 1929
in den toren van de Majeltakerk. De recht
bank te Amsterdam had den man veroor
deeld tot levenslange gevangenisstraf.
Het uitvoerige getuigenverhoor dat twee
dagen in beslag nam, werd voortgezet met
het hooren van een getuige A décharge.
Bescherming
Wat het uitblijven van een ontwerp van
wet tot regeling der nat uui bescherming be
treft, wordt medegedeeld dat omtrent een
tweetal ontwerpen thans het gevoelen
vraagd wordt van verschillende Uchamer-,
die z.ch meer speciaal met na tuut bescher
ming en met het beheer van landelijke be
zittingen bezig houden.
Ter gelegenheid van t veertigjarig ambts
jubileum van den burgemeester van Ouder
kerk a. d. IJssel, den heer Van Waning. was
het geheele dorp met vlaggen versierd. Het is
voor den jubilaris een schitterende dag ge
weest. In zjjn tot een bloemenhof herschapen
woning, kwamen des morgens de leden van
den Gemeenteraad, een comité uit de bur
gerij en leden van het brandweercctlege hun
gelukwenschen aanbieden, welke gepaard
gingen met tal van prachtige geschenken.
Des middags had de burgemeester een
zanghulde in ontvangst te nemen van de kin
deren der vier scholen.
Onder de vele bezoekers waren de voor
zitter en secretaris der provinciale vereeni
ging van burgemeesters en secretarissen, het
hoofdbestuur van den Alg. Ned. Politiebond,
de commissie voor het vakonderwijs en de
examencommissie van de broederschap van
commissarissen van politie en rljkspolltlever-
eenlgtng. alsmede de inspecteur van het La
ger Onderwijs en vele anderen. De Muzlek-
vereeniging „Excelsior” bracht tenslotte een
serenade.
Midden in de feestvreugde brak er in het
naburige Goudcrak in een boerderij brgnd uit.
waarop de jubilaris met de automotorbrand-
spult uitrukte.
De jubilaris mocht tallcoze blijken van
waardeering en vereering uit het geheele
tand en in bet bijzonder uit zjjn gemeente
ontvangen.
Memorie van Antwoord
ade een
kort wat
De advocaat-generaal bü bet Gerechtshof,
mr. Brants, heeft conclusie genomen in de
procedure tusschen de Vara en den Staat
inzake het verbod tot uitzending van het
hoorspel „Gevleugelde Daden”.
Zooals men weet, had de president der
Haagsche rechtbank in kort geding beslist,
dat de Radio Controle-Commissie ten deze
bulten haar bevoegdheid was gegaan.
In zijn conclusie achtte mr. Brants de be
slissing van den president, dat de zendtljd-
vergunning een deel van bet vermogen der
Vara zou betreffen, onhoudbaar. Deze ver
gunning is zoo weinig een vermogensbe
standdeel. dat de Vara zelfs niet de vrije
beschikking er over heeft, nangezlen de
vergunning elk oogenbllk weder door den
minister kan worden ingetrokken, terwijl de
Vara zich zelve aan handen en voeten heeft
gebonden door de verklaring, welke zü heeft
moeten teekenen, dat zü bij de uitzending
niet zal handelen in strijd met de openbare
orde en de goede zeden.
Volgens mr. Brants was door het uitaen-
dtngsverbod dus geen enkel burgerlijk recht
geschonden.
Wat voorts de bevoegdheid van de Radlo-
Controle-Commissie betreft, was mr. Brants
van meening, dat bet niet aan den rechter
doch uitsluitend aan de commissie staat
om te beoordeelen, of naar haar oordeel een
bepaalde uitzending gevaar voor de veilig
heid van den Staat, de goede zeden of de
openbare orde zou kunnen opleveren. -S
Ook ten deze achtte het O. M. derhalve
zich onbevoegd om van de Ingestelde vorde
ring kennis te nemen.
Ten slotte achtte mr. Brants ongegrond
het verweer van de Vara, dat de Staat in
dit hooger beroep niet-ontvankelljk zou zün,
op grond dat aan het vonnis van den pre
sident reeds uitvoering was gegeven toen
het hooger beroep werd Ingesteld, zoodat er
Voor den Staat geen enkel belang meer
aanwezig zou zijn.
De advocaat-generaal concludeerde op
bovenstaande gronden tot vernietiging van
het vonnis van den president en voorts dat
het Hof den president der rechtbank als
nog onbevoegd zal verklaren om van de in
gestelde vordering kennis te nemen.
Het Hof zal over 5 weken arrest wijzen.
Ongeveer twee Jaar geleden richtte het R.K. I
kerkbestuur te Sas van Gent in Zeeuwsch- I
Vlaanderen, zich tot den raad dier gemeente I
om medewerking voor de stichting eener R.K I
bijzondere lagere school in de wjjk Zandstraat I
onder die gemeente. BU de aanvragen was I
wetteljjk alles in orde, ook het aantal leer- I
llngen. Toch traineerde de liberaal-sociallsti- I
sche raadsmeerderheid. aan wie de vooruit- 1 I
gang van het R.K. lager onderwUs in het in- I
dustriegebied van Zeeuwsch-Vlaanderen on- I
welgevallig is, dermate met het alleszins re- 1
gelmatlge verzoek van het R.K. kerkbestuur, 11
dat er.... thans nog geen R.K. school in de’ I
Zandstraat is! I
Het voorwendsel der socialistische en libc- 1
rale raadsleden bij deze meer kleinzielige dan I
werkelUk lichtzinnige houding is, dat er voor I
alles moest gewaakt voor Instandhouding van I
openbaar onderwUs in de betreffende buurt- I
schap, schrUft de „Volkskrant”.
Om nu precies te onderzoeken hoe het met I
de behoefte aan openbaar onderwUs ter plaat- 1 I
se gesteld is, droegen Ged. Staten van Zee- I
land B. en W. van Sas van Gent op nauw- I
keurig navraag te doen, voor hoeveel kinderen I
openbaar onderwUs wordt verlangd. Welnu.
het rerdtaat was. dat voor een openbare I
school zegge en schrijve vier kinderen
werden opgegeven.
En om dit lllliputter-aantolletje nu moest
een alleszins wettelUk verzoek van een R K
kerkbestuur worden gedwarsboomd! Het geval
is kenschetsend genoeg om overal tn den
lande te worden voortverteld.
Of met het oog op eene meer algemeene
natuurbescherming aan eene afzonderlijke
wetbelUke regeling, waarbij dwingend kan
worden opgetreden, de voorkeur moet wor
den gegeven, dan wel oi die bescaermlng
moét worden gezocht In een uitbouw van de
Bobchwet 1922 en de Natuarschoonwet 1928,
wa&rblj de vrUwilllge overrenkomst op den
voorgrond treeT, is eem vraag, die nader
zal worden overwogen, zoodra de Regeerlng
ovtr de bovenbedoelde adviezen aan beschik
ken.
Werkverschaffing
De Minister onderschrijft geheel wat door
sommige lede i werd opgemerkt ten aan
zien van de gevaren, welke uit de huidige
langdvrige werklooeneld voortvloeit voor de
groe te groepsn jonge menschen, die met
werkloosheid 'te kampe i hebban. Ook dit
onderdeel van de werklooz.nzorg heeft zUn
voortdurende belang:telling en het is hem
aangenaam te kunnen mededeeien, dat in
steeds meer gemeenten het denkbeeld le
vendig wordt, dat hier voor de Overheid,
in samenwerking met allerlei corporaties,
zoo tang deze mocllUke tUden voortduren,
een taak te vervullen is. Tot nu toe hebben
pijn. 35 gemeenten van Rijkswege toezeg
ging ontvangen, dat zU voor cursussen, wel-
rechtspraak in arbeidszaken in
zoo noodig voorstellen te doen
betering daarvan te komen.
De commissie is Donderdag door den voor
zitter van het N.V.V, den heer E. Kupers,
mede namens het bestuur van de 8.D.A.P.,
geïnstalleerd. ZU koos vervolgens den heer
G. J. A. Smit tot voorzitter en den heer mr.
8. Mok tot secretaris.
i ke ten be .oevc van jeugdige werklooaer
worden georganiseerd, een bijdrage sullen
ontvangen.
BU een aantal leden bestaat bezwaar, te
gen het verband, dat de Regeerlng legt tus
schen de loonen, welke het vrije landbouw
bedrijf betaa.t en die welke in de werkver
scbaffmg gelden De Minister zou het hoogs
bedenkelijk achten, wanneer het yerbanc
/e’brokcn werd.
Naar aanleiding van de vraag van anderi
leden, welke bU de gesubsidieerde werkver
schaffing de laagste loonnonner zUn, zij ge-l
aria oord, da. dit f 1.50 is. Hoewel de Mi
nister toegeeft, dat dit een laag loon is„ kor
hU het niet hoojer stellen, omdat. reed»
voordat ter plaatse van een gesubsidieerd»
werkverschaffing sprake was, het vrije be
drijf niet meer betaalde.
Aan den aandrang om den kindertoeslag]
als stelsel ook uit te breiden tot andere dar
Noord-Brabant en Limburg, wil d" Minis te d
gaarne voldoen in die gemeenten buiten d<]
zuidelijke provincies, waar de kindertoeslag
een integreerend deel van de loonen in he l
vrUe bedrijf vormt Indien in d.> belooninH
bU de werkve’-schafflg het behoefte-elemen’I
meer tot uiting moet komen, dan zal tot in-1
voering van kindertoeslag over de geheel» I
lUn kunnen worden overgegaan, doch dar I
zal daarmede een verlaging van de loonnor-1
men gepaard dienen te gaan. I
In verband met de opmerkingen, welk» I
enkele leden maken over de ongeregeldhe I
oen, welke zich onlangs bU de w jrkvarschaf-1
fingen hebben voprgadaan. en -vaarbj dezf I
Eden erop wijzen, dat in Drent! e veel meel I
wordt gedaan voor de geestelUke en zedelijke 1
verzorging van de werkloozen. en dat daar-1
door wel in Friesland en Groningen en niet I
In Drenthe zich moeilijkheden hebben voor-1
gedaan, moge de Minister erop wijzen, dal I
het hem niet bekend is, dat in die verzorging I
veel verschil bestaat. I
De tewerkgestejden genieten alle vrijhe-' I
den, welke aan hen. die in groote groepen I
■amenwon-n. gegeven kunnen worden. Dafl
een dergel'ike gemeen -chap aan eenige al-'|
gemeene regelen van orde en tucht moei I
gebonden zhn, ligt voor de hand. Deze maat-, I
regelen, welke slechts beoogen het tegen-i
gaan van het ver'prelden van lectuur waar-I
in stelselmatig gepoogd wordt, het gezag I
van de Overheid op denigreerende wijze om- I
laag te halen, belemmeren den ordelievenden I
arbeider op geen enkel? wUze in zUn hande-I
linden.
Het vervoer van en naar de werkgelegen- I
heden heeft plaats per tram, autobus of per I
fiets.
Ook in de barakken, welke in de provincies I
Gelderland en Overiiss-»! staan, zifn orde-1
maatregelen, als hlervoren bedoeld, geno- I
men.
De Minister kan er niet toe besluiten, de I
arbeiders uit de stedelijke centra, elk week I
naar huls te laten gaan. Niet alleen dat dit I
een belangrfike ko-tenstilging zou veroor-1
raken ook het feit dat m het vrhe bedrUf de I
arbeiders veel langer van hun gezinnen zUn. I
vormt ten deze een beletsel. I
f De slaapplaatsen zUn alleszins redelUk. I
Naar het bestuur van den K R. O. ons
mededeelt beeft Dinsdag 23 Februari te NU-
megen de oprichting plaats gehad van de
Katholieke Radio Volksuniversiteit (KJt.V.)
De bedoeling hiervan is gedurende het win
terseizoen 1932"33 cursorische voordrachten
van populalr-wetenscbappelUken aard per
microfoon te geven.
Deze voordrachten zullen zich bewegen op
volgend gebied: Godgeleerdheid, WUsbe-
geerte, Recht, Economie en Handelsweten-
schap. Wis- en Natuurkunde, Letteren en
Geneeskunde.
ZU zullen aanvangen half October, eindi
gen in April en gehouden worden lederen
Zaterdagavond..
Het program van den winter is ter
verzorging in handen gesteld van de vol
gende heeren, die het bestuur uitmaken van
de K. R. V.: Prof. Mr. J. d. Grinten,
prof. Drs. H. A. Kaag, prof. dr. J. Kara, Lec
tor B. Molkenboer, prof. dr. Ferd Sassen,
prof. dr. Alph. Steger, dr. L. A. Veeger.
Tot voorzitter werd gekozen prof. dr. Alph.
Steger.
Getracht zal worden de wetenschappelUke
voordrachten zoo populair mogelUk te hou
den en de onderwerpen cursusgewUze te be
handelen.
Met de oprichting van deze Radio Volks
universiteit heeft de K. R. O. bereikt wat hU
reeds tang beoogde en waarmede hU hoopt
bU te dragen tot de godsdienstige en cultu-
reele ontwikkeling van ons katholieke volk.
Da verdachte een goede man.
President: Dit was pas véél tater. De echt,
gsnnnte van den eersten getuige sluit zich
bU de woorden van haar man aan Volgers
baar te M. altUd een goede man geweest.
Pree.: Maar zUn schulden aan u heeft hu
nooit betaald, ofschoon bU 50.000 van de
vernekertng ontving.
Verd.: Meneer en mevrouw krijgen bet ta
ter met rente.
Pres, (tot getuigen): U hoort het, u krijgt
bet nog. schrijft u het maar op.
Ook de zoon van de vorige getuigen komt
nog verteLen dat M. een goede man is et.
dat de verhouding tusschen de belde oom.
jngnons goed was. Arkenbout had steeds met
taf over hem gesproken.
De vrouweUjke getuige A décharge ver
telt o.m. nog ditmaal ondervraagd docr
verdachte dat Arkenbout had gezegd, dal
bU blU was, dat M. in >Un leven was geko
men. Volgens haar was de vrouw van Arken
bout van alle strubbelingen de schuld.
BU het verdere verhoor van deze getuige
A décharge wordt door den president ow. ter
sprake gebracht, dat verd. reeds jaren ge
leden uit de ouderlUke macht werd onteet
Voorts was verd. vroeger veroordeeld tot 3
maanden voorwaardelUke gevangenisstraf
wegens verduistering van een motorfiets.
doch als klaagster was opgetreden ds vrouw
van Arkenbout.
Vervolgens stelt de president nog eenlge
vragen aan verdachte.
Verdachte herbegint zUn verhaal over de
agJL bekentenis, die Wessendorp zou heb
ben afgelegd in het station te Breda.
Pres.: .Hoe handelde toen? U boorde
.aAn van W„ dat hU Uw besten vriend bad
•vermoord."
Verd.: Uk was gebelgd!”
Pres.: „U hebt vanuit het Huis van Bewa
ring een gedetailleerde klacht ingedleno te
gen Wessendorp, maar toen hebt U niet ge
sproken over een bekentenis van Wessendorp.
Met dat verhaal kwam U pas een maand
later.”
Verd.: J3at deed ik op advies vap den
Den Haag. 26 Februari.
We kunnen niet zeggen, dat Ir. Albarda
.met zUn spoed-interpellatie over het zenden
van de „van Galen" naar Sjanghai succes
heeft gehad. Practlsch leverde zU niets op.
omdat de Minister-President aan de geulte
wenschen niet kon tegemoet komen en de
Kamer de beide moties van den soctallsti-
schen fractle-voorzitter met groote meer
derheid verwierp: bovendien gaf ir. Albarda
blUk. dat hU over deze zaak sprak zonder
zich eigenlijk een beeld gevormd te heb
ben van wat de torpedobootjager daar in
China precies tot taak zal hebben: en t?n
slotte was de aangelegenheid, waaraan de
rechterzUde terecht geen woord verspilde,
een prachtige aanleiding voor de commu
nisten. om ieder hun volle twintig minuten
te benutten voor absurde overdrijvingen en
aanvallen op de partü van den interpeltant.
Het minst fraaie van heel dit debat vonden
we, dat een motie-Wijnkoop. Ingediend na
een der meest nonsenslcale philippics's, die
we ooit van dezen afgevaardigde hebben
aangehoord, en vrijwel gelUkluldend aan een
motie-de Visser, die te echt van niemand
bulten de Russische fractie steun kreeg,
blUkbaar voor de grap door de VrUheids-
bonders Prof. Eerdmans en Mr. Knottenbelt
ondersteund werd. Vooral de librrale fractie
leider had hier toch verstandiger moeten
zUn en niet er aan moeten medewerken, dat
de Kamer, die wel nuttiger werk te doen
heeft, nog stemmen moest over een motie
die notabene de Kamer een ultnoodiging
tot de arbeiders wilde doen richten, om met
alle middelen in te gaan tegen het copfllct
in het verre Oosten, en verder de noodzike-
lUkheid uitsprak van het terugtrekken van
alle troepen uit Nederlandscn-Ipdië.
Jhr. Ruys heeft den interpellant precies
uitgelegd, wat de „van Galen” te Sjanghai
zal moeten doen. hU heeft de instructie aan
commandant Vreede voorgelezen en nog
eens het standpunt ontvouwd, dat de Re
geerlng inneemt tegenover de uitgifte van
oorlogsleenlngen en de leveranties van oor
logstuig ten behoeve van de oorlogvoerende
partUen.
Wat de Nederlanders te Sjanghai aan
gaat en de bescherming van hunne levens
en hunne belangen, heeft de Regeerlng het
consulaat gemachtigd, zich ter evacucering
van dé Nedertandsche Ingezetenen de be
schikking te verschaffen over een schip van
de Java-Chlna-JapanlUn. Dit vond ir. Al
barda volkomen afdoende en daarom wensch-
te hU. dat de torpedobootjager. die zelfs al
zou hU niet met agressieve bedoelingen naar
Sjanghai gedirigeerd zUn deze veronder
stelling is werkelUk prachtig! alleen maar
moeilijkheden scheppen kon. onmiddellUk
last zou krUgen, naar zUn basis terug te
keeren.
Edoch, er zit aan deze zaak meer vast
dan de heer Albarda vermoedt. Het schip
van de Java-Chlna-JapanlUn. dat eventueel
de Nederlanders moet wegvoeren, ligt op
stroom voor anker. Gaat het spannen ea
wordt tot evacuatie besloten, dan zullen
sloepen de vluchtelingen aan boord mce ^n
brengen. Wat moet hiervan terecht ':omm,
hoe moet het plaatsnemen in de iioepvn
r -behoortUk verloopen. indien ip de
opgewonden menigte Chlneezen
kost aan boord van het schip wil en er
geen toereikende macht aanwezig is, om
de orde te handhaven? De bemanning van
de schepen der Java-Chlna-JapanlUn be
staat vrijwel geheel uit Chlneezen en in
landers en hoe weinig dezen voor dit werk
van ordehandhaving dat ook hun werk
niet is geschikt zUn. bleek in 1927, toen
een detachement van den kruiser „Suma
tra” aan boord van het passagiersschip moest
werden ondergebracht, omdat het anders
spaak liep.
De instructie, die de commandant mee
kreeg. luidt dan ook. dat de oorlogsbodem
zuiver de belangen der Nederlandsche on
derdanen moet behartigen, dat hU bU even
tueel noodzakelUke evacuatie in overleg met
de Nederlandsche diplomatieke vertegen
woordigers de leiding zal nemen en dat hU
zich zal hebben te onthouden van alles wat
Nederland zou kunnen betrekken in inter
nationale verwikkelingen of een der „oor
logvoerenden" of andere mogendheden zou
kunnen krenken.
Zelfs Mr. Marchant kon met den maat
regel meegaan. De taak van de „van Galen"
aldus de leider van de andere fractie, die
steeds de eenzUdlge ontwapening predikt, is
nu eens een typisch geval van een politie
maatregel. waarvoor zelfs de meest verwoe
de pacifist een gewapend vaartuig zal noo-
nlg hebben. i
Trouwens, ook Ir. Albarda zag na 's Mi
nisters uiteenzetting de zaak wel anders in.
Van onmiddellUk terugzenden van den jager
zag hU af. Maar hU wensch te en drukte
dit in zjjn motie uit dat de „van Galen"
onmiddellUk na aankomst te Sjanghai de
Nederlanders aan boord van het passagiers
schip brengen zou en dan weer even snel
vertrekken. NatuurlUk eveneens een onmo-
gelUke eisch. Hoe kan men nu aldus Mrj
Marchant van uit Nederland beoordeelen.
wat het aangewezen moment voor de evacu
atie zUn zal? Inderdaad. Al te veel spoed te
betrachten met het weghalen der Nederlan
ders zou niet geraden zUn. Men laat ten
slotte bU een vlucht alles in den steek. Ne
derlanders, die er jaren gewoond hebben, die
er heel een bestaan hebben opgebouwd en
allerlei relaties gekweekt, geven heel hun
hebben en houden prijs. En de heer Albarda’
moge nu de stelling in het debat brengen,
dat sU dit dan maar voor het algemeen
Nederlandsch belang moeten over hebben,
hU vergeet, dat het ook juist een Neder
landsch belang is. de vertegenwoordigers, die
ons tand daar in den handel, in missie en
zending en op ander gebied heeft, zoolang
als maar eenigszlns mogelUk is, in hun mi
lieu te laten. In zooverre was er in 's Hee
ren Albania's motie dan ook tegenspraak,
hU. wanneer hü onmiddellUk vertrek
de Nedertandsche onderdanen voor
stond, beter een dadelük terugzenden van
de „van Galen” had kunnen blUven beplei
ten. Juist omdat de evacuatie plaats heeft
op een moment, dat men noodgedwongen
en in een netelige situatie weg moet, is het
schip, zün de mariniers er noodig. Thans
kan men ook nog wel zonder de „van Ga
len" behoorlUk weg.
Met 48 tegen 23 stemmen verwierp de
Kamer da motie. En ook de tweede, die
maatregelen tegen uitvoer van oorlogstuig
aan de oorlogvoerenden die er juridisch
niet zünl vroeg, sneuvelde met 41 tegen
29 stemmen. Hieraan gaven ook de vrüzln-
nlg-democraten hun stem. Jhr Ruys had
verklaard, dat de Regeerlng op dit punt
reeds zeer ver gaat. Alle consenten voor
uitvoer weigeren is haar wat al te radicaal
Maar zü weigert reeds nu 1 consent. Indien
haar blükt, dat de wapenen niet bestemd
«Un voor da Regeerlng van bet land, waar-
M in Is ter de Graaffs antwoord over de be-
grooting van Suriname was al bv tengewoon
onbelangrijk. Op vrijwel alle punten, giste
ren aangevoerd, hield deze laconieke be
windsman een slag om den arm. zoodat ver
schillende sprekers in hun repliek dan ook
klaagden, geen enkele psrtinente verklaring
te hebben gehoord. We zouden willen vra
gen: hoe kan het ook anders? Het is met
de West nu eenmaal droevig gesteld, droe
viger dan ooit, nu ook de crisis nog iedere
poging, om verbetering te brengen, tegen
werkt. Als men nu flink doortast met de
proeven met mechanlschen landbouw,
misschien het volgend Jaar eens op iets
hoopvoller toon worden gesproken, al zal
de aard van den huldigen Minister van Ko
loniën, onverstoorbaar en van een wel eens
tergend flegma, wel nooit in deze saaie de
batten over de West' eenige muziek kun
nen tooveren. De rust en dc nltte van „De
Stille Plantage" hingen in de Kamer en
deden de weinig overgebleven leden welhaast
Indutten.
Toestand In den landbouw
De beschouw'ng'n welke veracheldenè" le
den gaven ten aanzien van den noodtoestand
waarin de landbouw verkeert, moet de minis
ter tot zün leedwezen beamen. Inderdaad
is de crisis diep In het bedrüf dat terecht
steeds als bron van volkskracht is be
schouwd, gedrongen; thens worden ook die
takken van den landbouw geschaad, welke
r-anvsnkelUk voor een wezenlijk m nood ge
spaard bleven.
De Minister verklaart gaarne, dat hü niets
ongedaan zal laten, wat büj,-n de grenzen
van het mogelUke den bitteren nood zal
kunnen lenigen. Dat de Regeerlng niet zal
aarzelen hiervoor van meer dan ééne züde
offers te doen brengen, kan wel voldoende
blUken uit den reeds aan den landbouw ge-
boden steun, welke zoowel de Overheid als
den burgers op niet onbelangrijke verplich
tingen komt te staan.
Deze verklaarde, dat hU een kennis was
van de families Arkenbout en M. Volgens
hem was toen in 1928—1927 de ver
houding tusschen A. en M. uitstekend. Wel
bad hU den indruk gekregen, dat mevr. A.
toen graag M. tot man zou willen hebben.
Na het echtecheidingsprocea toen A. door
lijn vrouw op straat was gezet, had M. zich
over hem ontfermd. Volgens getuige was A.
geen prima werkkracht.
Pree.: Dan te bet dea'te vreemder, dat M.
hem tot compagnon nam.
Getuige vertelt nog, dat hü vier dagen na
bet ongeluk ten huize van M. was geweest.
M. was niet zenuwachtig, get. had hem
om geld gevraagd, dat verd hem nog schul
dig was. M. had hem toen niet uitbetaald,
ook had hü niet met get. gesproken over de
veraekeringBBom, die hü nog moest
vangen. i^
Raadsheer mr. Jorissen (tot get.): Hebt u
bet geld tater van M. nog gekregen?
Get.: Neen, hü werd toen gevangen ge.
neten.
Mr. Kokosky pleit
Onder ademlooze stilte vangt de verdedi
ger, mr. F. A. Kokosky, zün moellüke taak
aan.
Deze verdachte behoort tot de categorie
verdachten, die te véél spreken, aldus pl.
Hoe stumperig is dlkwUls zün verdediging,
zün dlkwUls zün antwoorden, die hij op de
scherp gestelde vragen geeft. Hoe komt
dit? Dit moet worden toegeschreven aan
het feit, dat verdachte zich hoe langer hoe
machtelooeer voelt in zün woede tegen
Wessendorp, als dader van het misdrijf.
Verdachte heeft meer dan ergerlijke din
gen gedaan, toen hü de brieven in het Huls
van Bewaring schreef, doch voelde zich ten
onrechte in het nauw gedreven.
Is de houding van Wessendorp niet pre
cies als die van M.? Ook Wessendorp heeft
oorspronkelijk verklaard, dat er een onge
luk was gebeurd. Later, toen hü ge
arresteerd werd, is hij gaan praten en
heeft M. beschuldigd. M moet men zich In
zün cel voorstellen: denkende: „hoe kan ik
nu toch bewijzen, dat Wessendorp het heeft
gedaan.” Dit en niets anders voert ver
dachte tot zün houding. Ook tegenover mij.
aldus pl., heeft verd. in woord en geschrift
zün onschuld volgehouden. De procureur
zegt, dat M anders is gaan verklaren nA
de rapporten van de deskundigen. Dit Is
echter onjiAst. Reeds daarvoor heeft verd.
enover pl er over gesproken, dat Wes-
idorp het heeft gedaan. Toen Wessen
dorp hem beschuldigde, sprak M tegenover
den rechter-commlssaris. Inderdaad heeft
verd. toen veel te veel willen verklaren, in
zijn machtelooze woede en wrok teren
Wessendorp heeft hü onzin neergeschreven.
Zün de aanwüzlngen zoo sterk, zoo vroeg
pl„ zóó rterk, dat daarop een vonnis tot
levenslange gevangenisstraf mag worden
gebaseerd Dat mag niet, wanneer de rol
van Wessendorp niet volkomen duldeltlk is.
Is hier de rol van W. niet zóó. dat men
zich af moet vragen: W. of M of samen óf
W op in-tlgatle van M. u
Wessendorp heeft verklaringen afgelegd,
die niet bestand zün tegen een «scherpe
critlek.
BU het gesprek op het bordesje na het
gebeurde op den toren heeft W. gezegd
„die arme Leen, nu is hU to-h dood-
gedderd." Deze woorden„ik zal je
dootdon..ren" had M tegenover A. ge
bruikt en Wessendorp wist dit Op het bor
desje moet hü dus aan moedwil hebben
gedacht. Voorts zou M. tegen Wessendo p
hebben gezegd: ..Als je je mond houdt, zal
Je 1 beter hebben dan ooit tevoren."
Maar Wessendorp wist niets van de
50.000 premie, rooals hij zegt. Wat voor
indruk moest dan de belofte van M. op
Wessendorp maken? Wessendorp wist toch,
dat M. geen cent bezat?
Ten slotte, zou M. tegen Wessendorp heb
ben gezegd: .het is een koud kunrtle om te
zeggen, dat JU bet gedaan hebt als je me
verlinkt."
Het is echter veel logischer, dat Wessen-
dorp deze woorden heeft gesproken, om
dat W. wist van de verzekering
Toch, in weerwil van het zg.n. gesprek
op het bordesje, blüft Wessendorp in de
meening, dat er een ongeluk is gebeurd.
Wanneer men W. als moordenaar aan
neemt. wordt alles verklaarbaar Men ver
ge ts niet, dat M beangst was. dat hij voor
den dader zou worden aangezien, omdat hü
de veraekering had afgesloten.
Aanvankelijk kon men niet bewijzen, dat
M. op den ongeluksdag op den toren was.
Meer dan 1J4 jaar na het gebeurde, toen
reed/ berichten in de couranten hadden
gestaan over de arrestatie van M. wl'tïn
een paar getuigen, die op 100 M. afstand
van den toren wonen, te vertellen, dat M.
op den toren had gestaan. Anderhalf jaar
tater herkent de get. M. als den man op
den toren! ZU kende M. niet! Iedereen zal
deze „herkenning” belachelijk vinden.
Getuigen hebben verklaard, dat Arken
bout een zware, forsche man was. doch de
juffrouw uit de Halmahelrastraat zelde een
zwaren dikken man en een schraal, niet dik
persoon te hebben gezien.
Die schrale, niet dikke man was.
Wessendorp.
Tot de verzekering komende, merkt pl. op,
dat die verzekering reeds meer dan een jaar
Itep. Men mag dus niet zeggen, dat deze ver
zekering is gesloten cm daarna A. te dooden.
Aan de z.gjL bedreigingen van M. tegenover
Arkenbout mag men geen waarde hechten,
hü heeft een ruwe spreekwüse, doch dit be
wijst niets.
De gescheiden vrouw van Arkenbout. Kaat
je in t Veld, is een comedtante. Reeds twee
Jaar vóór het gebeurde was zü van hem ge
scheiden en hier gedraagt zü zich als de
treurende weduwe.
Uit een verklaring van Wessendorp blükt.
dat M. niet het plan had op 29 Maart in
Amsterdam te komen. Bovendien, als hü
moordplannen had, zou hü een wapen hebben
meegenomen Het zou mogelUk zün, dat M.
toen Arkenbout door het luik kroqp, ploXï-
llng dacht: Jk sta hem dood". Dan is er
sprake van doodslag en vervalt de moord. Pl.
brengt nu de premiebetaling ter sprake. M.
dacht, dat de verzekering zou vervaUerr-Wiar-
om betaalde hü. toevallig kort voor het onge
luk. toen hü geld ontving voor geleverde leien.
De verzekering, die M. wou afsluiten ten
bedrage van 8 ton, is belachelük, doch be
wijst niets misdadigs. Verd. voert aan, dat hü
eens nauwkeurig gekeurd wilde worden, en
dat hu zün credlet wilde verhoogen H-t
zün argumenten van een dom mensch, maar
behoeven daarom niet onwaar te rijn.
Het Hof zal nauwkeurig moeten wegen en
wikken alvorens een vonnis uit te spreken
welke rol Wessendorp in dit drama heeft
gespeeld.
Er is hier twüfel en daarom kan het Hof
niet anders doen dan verd. vrijspreken.
Na re- en dupliek was het laatste woord
aan den verdachte.
,JEr staat hier voor u een eerbaar huis
vader en geen misdadiger. Ik rit al 18 maan
den onschuldig. Ik weet uit wanhoop niet
meer wat ik moet doen. Ik word de dupe
van mijn vroegere knechts.” Hullend roept
verd. nog eens: ,mün geweten en handen
zün schoon."
heen men ze exporteeren wU. Intusschen
zagen ook wü wel gaarne een drastischer
ingrüpen tegen dezen verderfelüken handel.
Wat het door Ir. Albarda gewenschte ver
bod van emissie hier te lande van oorlojslee-
nlngen betreft, handhaafde de bewindsman
zün schriftelUk antwoord. Hü acht het op
de eerste plaats hoogst onwaarschünlük.
dat voor dit doel op de Nedertandsche geld
markt een beroep zal worden gedaan en ziet
bovendien niet in. hoe hier zou moeten wor
den ingegrepen Aritlkel 3 van de Beurswet
opent ten hoogste de mogellikheid. om het
toelaten van deze fondsen tot de officleele
beursnoteerlng tegen te houden Blükt dit
gewenscht dan zal hü zich dsarover met
den Minister van Financiën beraden.
