Naar het Land van Overzee
I
VERKEERSLES
RIJKSPRESIDENT VON HINDENBURG
Eén dag uit zijn leven
De Heilig Grafkerk te Jerusalem
Waardeerend artikel van
m.
k]
BIJ HET OVERLIJDEN
VAN BRIAND
TEN TIJDE DER KRUIS
VAARDERS
VALERA LAAT POLITIEKE
GEVANGENEN VRIJ
LAPPOLEIDERS GEVEN
ELKAAR DE SCHULD
h
NOODWEER IN DEN ELZAS
-
8
LAGERE ENGELSCHE
WJTOYAARTBEGROOTING
LONDEIT, 10 Maart. (Reuter). Dj bejroo-
tlng voor Luchtvaart, die heden In het La
gerhuis werd Ingediend, vraagt in totaal
17.4OÖ.CO0 wat een verminde. Ing b teekent
van 700.000, wat vooral Is ts danken aan
het demontieren der R. 100 en het schrap
pen van den aanbouw van een reuzen wa
tervliegtuig dat 40 [Ksssa^icrs scu kunnen
vervoeren en bestemd was voor den dienst
op de Mldde'landsche zee. Dit vliegtuig zou
100.000 hebben gekoet
de „Osservatore”
Tl
1
marmeren plaat eerst, en late«e rovMteden laten geen herstellingen toe. In
h<
zyn af ge beeld op de
urtwljken
loopt
twijfeid
toe
‘I
Een oude olijfboom in den hof van Gethse mani-
sneeuw-
Van acht uur tot den middag: arbeid!
«Morgens van ses tot ach<
Eén man en dagelijks duizend brieven....
Binnen- en bultenlandsche politica.
park.
Een welbestede werkdag
ikomen.
r
k*ndorf urd von H>ndrn-
•-e uandehng in het
In het bureau werkt men onderturschen
met koortsachtigen Ijver aan het lezen en
uitzoeken van de post. Vroeger kwamen er
uit-
van
Annemle
val'en
12COO
grims
penrt.
Dat
zoo
thans reeds eva
oorzaken,
schooltasch
met een
met goud.
Wat er van het Graf over was, omring
den zJJ met een
vergulde koepellj
Rykspresldent Von Hindenburg woont. Da-
geiyk staan hier tallooze nieuwsgierigen
voor het vlakke, grijze gebouw, in de noop,
dat zy een glimp te zien zullen krijgen van
den bewoner of van een anderen beroemden
persoon uit het politieke leven.
Na een bespreking met den Featernt ver
laat rljkskanseUer Brünning het paleis.
Het paleis van den RükspresMent in Berlijn, TCJhclmstrasu n, waar alle draden
da Duitsche pollUds,.sa
waren geen boetelingen
meer als eertijds. Dat waren
doelbewuste reizigers, die Je
rusalem bezo.hten als een
rechtmatig eigendom der
christenheld. Zij maakten indruk zoowel
op het afvallige Byzantium, als op den
Islam. Door deze scharen werd Euro
pa vertrouwd met dc wegen, die leidden naar
het Morgenland. Het scheen of mettertijd de
afstand daarheen zelf geringer werd. En de
geestdrift voor het H. Graf nam toe. Op
het éJne gebaar van Urbanus II en het Con
cilie van Clermont in 1095, hechtten de
weerbare mannen van Europa bij duizenden
het kruis op hun kleed. Zelfs de mislukking
van den „populalren kruistocht”, door Peter
den Kluizenaar en anderen geleld, kon den
strijdlust niet bekoelen. In 1099 verschenen
<0.000 christenen, die niet eons allen strijders
waren, voor de H. Stad en namen haawin.
komt de belangrijkste post Onmlddelljjk na
dc eerste bestelling verschijnt een bode met.
telegrammen. Tegen acht uur verdwijnt 'n
heer met bolhoed, links en rechts groetend,
In de kanselarij. Het Is de chef van den be
wakingsdienst. die zjjn collega van den
nachtdienst komt aflossen. Precies om kwsrt
voor acht Is het geheele personeel aanwezig.
Alle secretarhson en secretaressen weten,
dat hun chef prijs stelt op de uiterste stipt
heid!
RIGA, 9 Maart. (V.D.). Naar de ,JBe-
woinja” uit Helsingfors meldt, 13 een der
voornaamste leiders van den Lappo-opstand
Raphael Svlnhufvud geweest, een neef van
den Finschen staatspresident.
In een onderhoud met vertegenwoordigers
van de pers, schoof Raphael Svlnhufvud de
schuld van het Ineenstorten van den lappo-
opstand In de eerste plaats op generaal Wal-
lenlus, die niet tot een beslu t is kur* -t»
komen, waardoor de opmarsch naar Hel
singfors vertraagd werd. De opstandige lei
ders schijnen. In tegenstelling tot andere
berichten in tctial de beschikking gehad te
hebben over 30.000 gewapende mannen.
De Wllhelmstrasse in Eerlijn is een oude,
eerwaardige straat, een straat met traditie.
Aan weerszijden van den breeden rijweg
staan groote, deftige hulzen en statige ge
bouwen. De Duitschers loopen even achte
loos door deze straat als door alle andere
De eerste burger van het Rijk. Paul Ludwig
brengen
--- verschul
digde hulde, aldus besluit dé* „Osesrvatore"
zjjn artikel.
Hindenburg knikt even met zijn grijs en
waardig hoofd en dan is hjj reeds dadelijk
rtraten van de hoofdstad, maar voor no 73
heffen zjj even het hoofd op of als rij een
In de macht der Mahomedanen.
In de eeuwen die nu volgen, duurt de
strijd om Jerusalem voort onder de verschil
lende Moslcmltlsche geslachten, eg^öygiQj
istenen van verschillenden ritus om voor
rang en rechten.
Kelzer Frederik II. door den Paus In den
ban ge-lagen. krodnt zich zelf in het heilig
dom. Maar na den wapenstilstand, dien hij
gesloten had met den sultan, breken de Mos
lims de marmeren wandbekleedlng van de
kerk en onteeren zij de tomben der Latljn-
sche konlngen. Tegen 1345 dringen de Fran-
clskanen Palestina binnen, als wachters ever
de heilige plaatsen. Maar de burgerlijke
te laten. Meestal geschiedt dit, wanneer hij
zich, door niemand gestoord, wenscht te ver
diepen in de studie van belangrijke fiapieren
en commentaren, diplomatieke kwesties be
treffende
Des avonds half acht wordt de maaitijd
gebruikt en niet zelden komt het voor, dat
deze tevens als gelegenheid moet dienen om
te voldoen aan maatschappelijke plichten.
De grijze president Is een zeer levendig, on
derhoudend spreker. En ofschoon ooc ztjn
intiemekennissen zjjn humor op prijs weten
te stellen, is het toch een ieder bekend, dat
de oude heer minder spraakzaam wordt,
wanneer zijn gasten zlcli niet precies vol
gens de étiquette gedragen.
Dikwijls trekt Hindenburg zich na het
avondeten nog in lijn werkkamer terug en
tusschen half elf en half twaalf kan men
het licht op zijn kamer zien uitgaan.
Dit ia slechts een enkele dag uit zeer veto
van een rljk-g'schakeerd, gevuld leven, dat,
bewust van een groote verantwoordelpkheia
In dienst Is gesteld van het vaderland Het
wel en wee van de republiek gaat voor hem
boven alles.
Bekend is zijn uitspraakWij moeten onze
persoonlijke meenlngan. boe zwaar dit ook
moge valton, op den achtergrond plaatsen.
Alleen door eensgezlnden arbeid kan net met
Gods hulp gelukken, ons arm Duitsch va
derland «eer te voeren naar betere tijden."
PARIJS 10 Maart (VJJ... De t
en regenstorm welke reeds meer dan 34 unm
een groot deel van de telefoon- en telegraaf-
verbindingen gestoord. De telegraafdienst
was Woensdag volkomen gestagneerd, zoo-
dat de telegrammen oer «rein naar Parijs
moesten worden gezonden. Ook Donderdag
waren de verbindingen In de provincie nog
onderbroken Alleen te Straatsburg 4)n reeds
meer dan 1000 telefoonlijnen restoord, sinds
14 jaren heeft men in den Elzas niet van
zulk een ernstig noodweer te lijden gehad.
de harmonie van het geheel te letten.
De kapellen op de Golgotha-rots waren
van buiten-af bereikbaar langs een trap,
die nu verdwenen Is.
De voorgevel werd rijk versierd, de dub
bele poort, omgeven door kolonetten, over-
hulfd met spitsbogen. Zij werden rijk be-
beeldhouwd. De zuiltjes waren uit een of
anderen antieken tempel gehaald; de ka-
piteelen zjjn Byzantjjnsch. naar Corinthisch
model met loovers omringd: maar deze
krullen niet om van boven naar beneden,
doch worden, naar links en rechts, als door
den wind glad gestreken. Aan dit beeld
houwwerk werd liefde en zorg besteed.
Misschien is het lijstwerk, dat den gevel
horizontaal verdeelt, ook wel aan een an
tiek bouwwerk ontnomen: het Is sierlijk en
stijlvol kunstwerk.
De to-en daarnaast, eveneens In over-
gangsstjl, massief en zwaar ala een gehar
nast ridder, schijnt eerst later aan het bouw
werk toegevoegd. Maar in 1151 wordt er reeds
melding van gemaakt. Boven zijn drie ver
diepingen met dubbel vensters verhief zich
een geribde koepel .door oude pelgrims ver
geleken met een diamant in facetten gesle
pen. Daar was met beelhouwwerk en mo
zaïek een geheel verkregen, dat paste bij
het Latijnsche koninkrijk en zijn luister.
Maar aanstonds begint ook de legende het
nieuwe heiligdom te sieren met haar weel
derig festoen. De verovering van Jerusalem
was een der glansrijkste wapenfeiten der
mlddelecur.en. De volksverbeelding werd er
reweldig door getroffen. De held der wape
nen werd ook een heros der dichtkunst.
Fantastischer nog dan de werkelijkheid
wordt zijn leven In de fantaste, die het om-
dlcht In de bonte beelden van den roman
van avontuur. Hij was zoo groot en edel
Jat zijn tUdgenocten hem tot de eer der
altaren wilden verheffen. Dat hij de kroon
der konlngen weigerde, waar de Christus zelf
met noorr.en gekroond was, plaatste zjjn fi
guur als in een mystieken glans. Zijn naam
bleef een luister omzweven, dien de tijd
hem niet geroofd heeft. Geen wonder dat
z(jn lijk werd bijgezet aan den voet van de
Golgotha-rots. DAAr moe t Godfried van
Bouillon rusten.
Maar ook de tweede konlng van Jerusalem
vond daar zjjn rustplaats. Toen deze In 1118
Egvpte zou verove-en. overviel hem een ver
raderlijke ziekte op de grens van dit land
Met stervende stem smeekte hij. dat men
zijn Hik naar Jerusalem zou voeren, om het
«’daar bij te zetten naast dat van zijn broe
der. En zijn mannen droegen hem op hun
schouders, door d» woestijn naar Calvarië’s
voet. Al de acht konlngen van het LatUn-
sche rijk van Jerusalem werden achtereen
volgens bijgezet In dc Heillg-Grafkerk. Toen
verscheen Saladtjn voor de muren der stad.
Hij versloeg de kruisvaarders bij Tiberias en
heroverde Palestina in 1187. HIJ liet het kruis
wegslaan van den torenkoepel der Helilg-
G: afkerk en de klokken naar beneden wer
pen. Maar hij stond toe, dat vier prleste-s
aldaar verder het altaar bedienden en ook
andere Latijnsche geestelijken er het H.
Ml-offer opdroegen. Maar de sleutels der
kerk berusten sedert in de hand van Ma-
hcmedaansche wachters.
De bezetting van PalsaL’na door de Perzen
was van voorbygaanden aard geweest <614—
637). Die der Arabieren duurde eeuwen (638
—1099).
Ofschoon de Halve Maan prijkte op de
tinnen van Jerusalem, waren de christen-
pelgrims der wereld er toch heen blijven
stroomen. Sinds de vriendschap van den
kallf voor Karei den Grooten bestond, wien
de Saraceen d- eutels der H.-Grafkerk had
toegezonden, i. ..den de bedevaartgangers er
rustig heengaan. Zelfs onder Kareis zwakke
opvolgers duurde die gunstige toestand voort
Maar In de tiende-eeuw houdt dit op. Dc
pelgrims worden aangevallen, de christenen
vervolgd. Eerst doet de Islam zijn intree in
de Heillg-Grafkerk zelf, dan verbrijzelen de
Mahomedanen den eerbledwaardigen tem
pel der christenheld; zjj vinden bondgenoo-
ten In de Joden.
De storm gaat voorbij. Het protectoraat
over de christen-pelgrims komt nu in de
handen der Byzantijnsche keizers. De heilig
dommen worden herbouwd. De begeering
der Hongaren heeft den weg naar Palestina
voor het noorden vergemakkelijkt,
trekken de pelgrims naar het
H. Land. Zelfs zijn de namen
van twee IJslander» bekend
gebleven, die omtrent 930 naar
Jerusalem togen. In heel
Europa bouwt men kerken,
sooals het heet: naar het
voorbeeld van de Helllg-Giaf-
kerk te Jerusalem.
Maar nu voltrekt zich het
Oostersrhc schisma. Het komt
j tot openlijke vijandschap tus-
schen Byzantijnen en Wester
lingen. De Muzelmannen ne
men toe in Jerusalem, waar
de cnristenen zich verzamelen
in een afzonderlijke stadswijk.
ongeveer honderd brieven per dag binnen,
maar In de laatste jaren is het aantal tot
duizend gestegen. Het sUn meest sollicita
ties, raadgevingen, verzoekschriften, klach
ten en verzoeken om gratie De 33 beambten
van de rykskanselary hebben hun handen
vol hiermee, want In anderhalf uur moet al
les klaar zijn.
Terwijl in de hall van het paleis de chef
van het protocol, Herr Balster, hardnekki
ge en ongewenschte bezoekers op beleefde
wijze de deur uitzet. betreedt precies om
tien voor tien de staatssecretaris de studeer
kamer van den Rljkspresldent. Onder zijn
arm heeft hij een actetasch, waarin de ver
slagen van de belangrijkste gebeurtenissen
en een uitvoerig werkprogramma voor den
geheelen dag zitten.
In de voorkamer wachten al eenige be
zoekers om tot den Rljks-prcsldent te wor
den tocg-laten. Een groote, zware deur
scheldt hen van de werkkamer van Hinden
burg. Deze is, zooa!s alle kamers in dit pa
leis, zoo eenvoudig mogelijk Ingericht De
donkere meubels zijn zonder eenige versie
ring en een zijwand wordt heelemagl mgc-
nom.’n door een enorme boekenkast Sciium
voor het raam staat de schrijftafel, waarop
reeds zoo menig belangrijk staatsstuk is or-
derteekend. In een eenvoudige houten lijst
hangt tegen een rij boeken Hindenburgs lijf
spreuk, die hij van zijn vader erfde. Op een
vergeeld stuk papier zijn met de hand de
woorden geschreven: „Ora et Labora”. (Blo
en werk)
slechts hoogst zelden voor, dat de rtjkspre-
sident order geeft, geen bezoekers meer toe
verdiept in een aantal dossiers en papieren
Vervolgens luistert hij naar de vele berten-
ten, die telegrafisch binnenkomen vu de
Duitsche vertegenwoordigers bij de bu.ten-
landsche mogendheden. Welke zijn de mat
ste politieke gebeurtenissen, en welke oetee-
kenü hebben zy voor het politieke en eco
nomische leven van de Duitsche Republiek
en van de geheele wereld?
Daarna komt het tweede deel der bespre
kingen. geheel gewijd aan de binnenland-
sche politiek. Ook voor alle betreffende
vraagstukken groot of klein heeft de
president een warme belangstelling. Zeer
diepgaand houdt hij zich met tedere kwestie
bezig en eerst nadat hij de bijbehoorcnde
archiefstukken nauwkeurig heeft dooi gele
zen, geeft hij zijn toestemming tot een be
slissing.
Gaat het over belangrijke vraagstukken,
dan verzoekt hij telefonisch om een onder
houd met den minister, tot wiens ressort zjj
behooren Meestal worden deze besprekingen
dagelijks gehouden, direct aansluitend op
de voordracht van den staatssecretaris
Een belangrijk gebied van werkzaamheden
Is ook de wetgeving. Ieder wetsontwerp, dat
den rijksraad en den rijksdag heeft door-
loopen, moet door het ministerie worden
voorzien van een voorstel tot afkondiging in
het staatsblad en In dezen vorm aan den
RUks-presldent worden aangeboden. Dit al
les is werk voor de zg. .stillen tijd". Maar
hoe dikwijls vermeldt het dagelljksch pro
gramma niet een rtt naar den Rijksdag oi
het bezoek aan een tentoonstelling of 't hou
den van een gedenkrede bij de onthulling
van een monument?
Steeds staat op de slaapkamer van den
president de kleine handkoffer gepakt, want
in heel Duitschland kan men geen gewich
tige gebeurtenis laten voorbijgaan, sondei
de aanwezigheid van den hoogsten ryxs-
ambtenaar.
Nadat het onderhoud met de ministers is
geëindigd, wordt meestal de perschef uo-
gedlend, die den president een overzicht
geeft van den Inhoud der geheele Duitsche
pen. en van haar houding en standpunt ten
opzichte van de belangrijkste dageiyssche
gebeurtenissen.
Intusschen is het bezoekuur aangebroken
en een aantal bezoekers wacht reeds om
tot den president te worden toegelaten. Di-
plcmaten en vertegenwoordigers van econo
mische belangen In binnen- en buitenland
bespreken met hem hun speciale wenschen.
Dan volgt tusschen een en twee uur mid
dags een korte rustpoos. De maaltijden ten
huize van den president zijn zeer sober.
Hindenburg is een vijand van overdaad
Wanneer hij zoo nu en dan eens een gtas
wijn of een cigaret savoureert, denkt hl)
tijd rust hjj een half uur, hetwelk de pre-
reeds aan luxe. Na afloop van den maal-
sldent meestal doorbrengt met een wande
ling in het park.
bezo.hten als i
eigendom
Zij maakten
afvallige
deze
Het verdere deel van den middag brengt
niets dan bezoeken, besprekingen, u teenzet-
tlngen en wat dies meer stf. Het gomt
1 rondbouw, waarvan
IJe gedragen werd door
zuiltjes. Er waren vier deuren aan. en
gen de achterzijde stonij. van bulten aan
gebracht, een altaar.
Het middengedeelte heette van nu af
..de tuin”. De kruisvaarders bouwden de
drie kapellen, die nu nog de kerk In het
oosten afsluiten. Zij plaatsten enkele zul
len tegen de oude pijlers aan. om de nleu-
^we gewelven te schragen, zonder daarbij op
overwegingen, die In de laatste
Jaren In zijn geest gloeiden, openden voor
rijn gedachten ruimere en Hchtender ho
rizonten. Het groote geheim van den dood,
dat zich voor velen helaas met een scha
duw schijnt te bedekken, zal zich ook aan
hem. zoo wenschen wij, in volle klaarheid
vertoond hebben.
Ook in dit vrome vertrouwen
wij aan zijn nagedachtenis de
Lichaam van Christus gerust had, was niet
meer als vroeger. De ijzeren hamers der
Mosllmsche verwoesting had die gespaa.d.
Doch toen de Grleksche patriarch vernam,
dat d* krulsv.«rders in aantocht waren,
had deze. Simeon genaama, same,, een
Syrlschen blsschop, die steenen laten wegne
men, uit vrees dat de Europeesche ridders
deze als relieken zouden wegvoeren. Brok
stukken daarvan hadden zij zich zelf toe
geëigend. Toen de kruisvaarders later de
beide beeldstormers dwongen tot teruggave,
was er nog maar een gedeelte van over.
Dit gedeelte werd teruggebracht op de
plaats waar het ontvreemd was. en bedekt
Weer vorm. Zelfs de steenen bank
DUBLIN 10 Maart. (Reuter). Nog geen 34
uur nadat De Valera het bestuur had over
genomen werden 34 politieke gevangenen,
welke tijdens het vorige bewind wegens de
licten tegen de veiligheid van den staa'
waren veroordeeld, in vrijheid gesteld, en
men verwacht nog meer InvrUhe.dstelllngen.
het linker plaatje doen Jan en zijn
zusje Eulalia het beter. Die letten goed op
het gevaar en wachten, als ze achter de
stilstaande tram langs kc.aen. veilig op den
vluchtheuvel, tot de auto op den drukken
rijweg voorbij en de weg vrij is. Dan gaan
ze veilig naar den overkant.
Ieder begrijpt natuurlijk wel. dat het niet
alleen gevaarlijk is achter een tram over
te steken zonder uit te dijken, maar dat je
evengoed moet opkt'.en. als je achter een
suto, of vrachtauto passeert.
Kijk dus vOc.- het oversteken altijd
goed uit, of de weg vrij Is.
IMS doet een aardbeving don torenkoeptl
Insterten. De sleutel van de Helllg-Graf-
kncM H In de hand der Franclskanen; doch
Ook dit zou niet lang duren.
Er wordt als het ware gevochten om meer
vasten voet te krijgen In het heiligdom. Dan
zijn de Franclskanen weer eenr In ge-
vangcnschap; dan worden er twee van hen
levend verbrand In de kerk zelf, door de
Muzelmannen, omdat zij den Christus ge
preekt hebt en Armeniërs koopen het recht
cp een deel der gaanderijen. Kopten slaan
er onverhoeds een altaar op; Grieken ver-
hInperen kardinaal de Medici het plaatsen
van een baldakijn. Georgiërs en Abesslnlërs
worcen uit de kerk geworpen, omdat zjj aan
de overheid hun schulden niet betalen.
Slechts door tusschenkomst van den Fran
schën gezant te Constantinopel worden ook
de Latijnen niet aan de deur gezet In de
XVIIde eeuw weten Grieken. Armeniër» er
hun rechten uit te breiden. Daarna is oe
toestand ongeveer rooals nu nóg. Weer )s
het ’n Fransche gezant, die verlof verkrijgt
In 1719 voor de Latijnen, tot het herstel van
den koepelbouw over het II. Graf: maar de
Turken willen niet toestaan dat de koepel
geheel gesloten wordt: er mort een opening
in blijven, die dan met een ijzeren drandnet
wordt gedekt, om de vojels er bulten te
houden.
Den eersten October 1808 breekt een brand
uit in het klooster der Armeniërs, die zich
meedeelt aan het heiligdom. En de groote
koepel stort In. De Franciscanen krijgen
geen verlof om hem te restaureeren. Dit
wordt door den sultan aan de Grieken toe
gestaan. En nu wordt er op een verschrik
kelijke wijze in het heiligdom ..gemetseld”.
De kolommen die den koepel droegen, wor
den met kalk bepleisterd tot vierkante pij
lers. De kooromgang wordt verdonkerd door
brugvormlge gewelven. De Golgothakapel
wordt uitgebouwd. De graftomben der La-
tjjnache konlngen worden uit het heiligdom
geworpen, en niemand weet waar ze gebleven
zijn. De H.-Grafkapel, die niet veel geleden
had. wordt afgebroken en door de leelijke
„kiosk" van thans vervangen.
De herstelling was zóó kundig gedaan, dat
de groote koepel in 1833 opnieuw gebouwd
moest worden. Frankrijk, Rusland en Tur
kije droegen de kosten gezamenlijk. Hij werd
met schilderwerk versierd, waarvan op het
oogenbllk niets meer te zien Is. Deze schil
deringen droegen geen religieuzen stempel,
daar men trachtte het monument oen neu
traal karakter op te dringen.
Een laatste ramp overkwam het heiligdom
In 1927. toen een aardbeving den kleineren
koepel deed Instortën, die boven het kruis
punt van hoofdbeuk en dwarsschlp zweert
thans het koor der Grieken. De Engelsche
overheid deed het geheel wegnemen; en nog
is er geen nieuw gewelf voor in de plaats
gelegd.
Maar ook uiterlijk heeft het gebouw thans
veel het voorkomen van een ruïne. De toren
werd in 1719 gedeeltelijk afgebroken, daar
hjj gevaar opleverde. De Moslims namen den
toegang tot Golgotha weg. die van bulten
in de hooge kapel leidde. Zoo muurden zij
ook de eene der beide groote toegangspoor
ten dicht. Want dit vereenvoudigde den be
wakingsdienst.
En nu begrijpt gij wel, waarom wjj pel
grims niet dan met deernis en meewaren
opzien naar den geschonden gevel, waaruit
het mozaïek verdween en waar het beeld
houwwerk verbrijzeld werd, alsof dat al een
beeld was van de ontwijdingen^ waaraan het
heiligdom ten prooi werd na den val van
het koninkrijk der Latijnen, en waarvan de
schande duurt, zonder dat Iemand ook maar
de mogelijkheid voorziet, hoe hieraan ooit
een einde .kan gesteld worden.
Deze mannen hadden van ontroering ge
schreid by den aanblik van Jerusalems mu-
rén. Blootsvoets ging hun held en konlng de
H.-Grafkerk binnen. En weer vergoten zij
tranen, by den aanblik van het heiligdom
Was dAt dan de heiligste plaats van het
christendom? zy droegen hun wygeschen-
ken in de basiliek, die Constantlnus Mono-
magus hersteld had, maar konden zich niet
vereenlgen met haar bescheiden omvang
Waarschyniyk wisten zy niets van het hei
ligdom van eertyds, dat de groote Constan-
tyn hier had gesticht. In elk geval bekom
merden zy zich er niet om. zy bouwden naar
den geest van hun tyd, en in den styi van
hun eeuw, „zy voegden een nieuwe con
structie toe, stevig en hoog”, zcoals Willem
van Tyr zich uitdrukt, .Aan de bestaande
kerk, die de oude gebouwen omsloot en
voortzette.”
Het nieuwe gebouw droeg de kenmerken
van het overgangstijdperk, waarby de
rondboog afwisselt met de ogieve. Zy kreeg
nu mln of meer den kruisvorm; en een
Byzantynsche koepel verrees, waar hoofd
beuk en dwarsschlp elkaar kruisten. In 1149
werd de nieuwe basiliek gewyd.
De koepelbouw, die het H. Graf over
schaduwde, bleef in hoofdzake, zooals de
eerste Constantyn dien gebouwd had. Veer
tien zuilen droegen er het gewelf, en de
galeryen waarop dit steunde. Maar het Hel-
Hg-Grafmonument zelf kreeg een anderen
- - --waarop het
beten.
Het Is niet geoorloofd met zoo beknopte
gegevens over een lang levëh en een
veelzijdige werkzaamheid
oordeel te vormen, dat de geschiedenis
mettertyd zal kunnen geven Een ding Is
echter zeker: In de laatste jaren van zyn
leven voelde Brland de kracht, de macht
en wellicht de schoonheid van de gods
dienstige Idee en de zending der Kerk.
Toen ny zich in den herfst van verleden
jaar met Laval te Beriyn bevond, heeft
hy tydens een receptie langen tyd met den
blsschop der Duitsche Hoofdstad. Mgr.
Schreiber., gesproken en woorden gezegd
van oprechte bewondering voor het Hoofd
der Katholieke wereld en voor het ont
zaglijke sublieme werk van den Opperher
der voor den vrede onder de volken: Hy
wist een „coefficient" van dien vrede te
zyn door het hooge verantwoordeiyke
ambt, dat zyn vaderland hem had/toever
trouwd, maar zyn gedachte verlMef zich
verder omhoog, boven het mmsibeiyic
werk en de menscheiyke activiteit uit, om
hulde te brengen aan den Vader van alle
zleiy.
Deze
De „Osservatore Romano” wijdt een
voerlg artikel aan de nagedachtenis
Brland, dien het pauseiyk b.aj prijst als
den kampioen voor den vrede. Ofschoon
Brland by zijn eerste optreden in de
Kamer zich nog voorstander toonde van
de scheiding van Kerk en Staat, bracht
hy in 1907, bezield met een geest van ver
zoening, twee wetten in stemming, die de
voortzetting der liturgische plecatlgheden
mogeiyk maakten, aan geesteiyken cn ge-
loovigen het gebruik der kerken verzeker
den en den weg openden voor vorming en
erkenning door de kerkeiyke autoriteiten
van de diocesane organisaties, die in 1934
door ae encycliek .Maxlmam gravtad-
mamque" werden toegesiaan.
Brland schaarde zich later definitief aan
de zyde van hen, die een herstel van de
betrekkingen met den H. Stoel wenschten.
Toen in 1920 een desbetreffend wetsont
werp perd Ingediend, Improviseerde de
welsprekende Brland een van zijn harts-
tochteiykste en meest overtu.gende rede
voeringen. die hy tydens zyn lange parle
mentaire loopbaan geheuden heeft. HU
sprak toen natuuriyk als een vertegen
woordiger van het lalcisms, maar erkende
toch het voordeel van vriendschappeiyke
relaties met de grootste gees-eiyke macht
der wereld. Den 18sn Mei 1921 vaardigde
hy als minister van bultenlandsche zaken
een decreet uit. waarby hy Jonnart tot
buitengewoon gezant by den H. Stoel be
noemde.
Door deze daad, heeft Brland er onge-
begedragen, om zyn eerste
parlementaire succes in 1907 te doen ver-
als de Joden in een ghtetto. De
pelgtims komen nu minder af-
sonderiyk en hoe langer hoé
meer In groepen naar het
Ooi ten In 1026 leidt een Nor-
mar.dlsche blsschop er zeven
honderd heen, waaronder ver
scheiden ridders. Zoo deden
ook andere grooten en kerk
vorsten. Robert de Duivel
wordt als pelgrim naar Jeru
salem In 1035 door „een me
nigte” van zyn onderdanen
vergezeld; en In 1064 bracht
een bosschop van Bamberg er
mannen heen. Die pel-
waren tpr dege gewa-
klnderen.
De onvoorzl-htlge
teekening rechts.
Heel onvoorzichtig komen Plet en zfln
zusje Annemle achter de tram om. zonder
eest goed uit te kyken, of de weg. dien az
willen oversteken, wel vry Is. Zie maar eens
hoe gevaaiiyk dat is. De chauffeur, die
juist de tram passeert, kan natuurlik niet
zien, dat daar een paar domme, onoplet
tende kinderen aankomen en hy moet in
eens verschrtkkeiyk haastig uitwljken, om
ze niet te overrtjden. En door dat plo.sellng
hy nog de kans ock, om
een botsing met een anderen auto te ver
laat vati schrik haar
en als Plet niet héél
vlug achteruit gaat, raakt hy onder de wie
len en dat Is heusch zoo piet tig niet en
heel ongezond!
Op
Precies om acht uur kemt Hindenburg uit
zyn kamer. Als het weer het maar eemgs-
zlns toelaat, maakt hy me. zyn prachtigen
herdershond ..Rolf” een wandeling door hel
uitgestrekte parkt. Hij gaat blootshoofds en
heeft een eenvoudige, donkere overjas aan.
Hindenburg heeft graag dat zUn klelnidn-
deren hem op deze wandeling vergezellen.
Als het weer al te slecht is, laat Hinden
burg zyn ontbyt In de waranda brengen om
zoodoende toch een beetje frisse he lucht te
krygen.
OnmlddellUk .nadat de brievenbesteller
Prawitz heeft gebeld, wordt op een groot
blad de particuliere post binnengebracht
Hlerby zUn een groot aantal verzoekschrif
ten, waarvan er dageiyks honderden binnen
komen, en die nooit afgehandeld mogen
worden, voordat de Rykspresldent ze heeft
gezien.
De dag van den Rljkspresldent vangt des
morgens om zes uur aan Hy staat op zon
der dat een wekker hem met geweld uit zyn
slaap behoeft te halen en zonder hulp van
een dienaar. Een- yzeren discipline heeft zUn
geheele leven beheerscht en daardoor is hU
gewend aan een vaste dagmdeellng. Het
kleine lampje op de bovenste verdieping
kUkt eenzaam neer op de uitgestorven W,i
helmstrasse. Op dit uur van den dag ver
stoort geen wagen en geen voetganger de
stilte Alleen de straatvegers zUn al aan net
werk en begroeten met een enkelen roep de
politieagenten. Het klinkt hol in de Ie*ge
straat en die enkele geluiden doen de dood-
sche stilte nog duideiyker uitkomen. De lan
taarns branden nog In de schemering. Een
paar minuten over zes verschUnt een heer
met een politiehond en maakt een rondgang
door den tuin, het paleis en de bUgebou-
wen. Het Is de huislnspecteur, die zich er
van overtuigt, of alles wel in orde is.
Om kwart over zes komen snel de werk
vrouwen aangestapt. Het paleis van een
Rljkspresldent met al zyn officleele zalen cn
kamers kan niet door éé~i dienstbode
schoongehouden worden! Nu gaan ook de
eerste lichten in de naburige gebouwen, in
de rUkskanseiarU. in het ministerie van
bultenlandsche zaken en het ministerie vai.
landbouw aan In het halfdonker ziet m«:i
den standaard van den Rykspresldent wap
peren: een teeken, dat de president thuis
Is.
Tusschen half zeven en zeven uur Koenen
de eerste krantenbezorgers. Alle Beriynsche
dagbladen worden gebracht, om van de bla
den uit het RUk en de bultenlandsche zran
ten. die later In groote pakken bezorgd wor
den. niet te spreken.
Van den domtoren weerklinken zev-n
zware slagen. Op dat oogenbllk rijdt een
bakkersjongen met een witte muts en eer
witte jas en schoot op een flets het nek
b.nnen. Aan den arm heeft hy een rnanaj-
vol met versche broodjes voor het geheel»
personeel Als hy met een leege mand te
rugrijdt. botst hU bUna tegen een motor
fiets Een bode van den Prulsischen Land
dag brengt de eerste stukken.
«XMfenbiik’ tyd hebben, biyven ze kyken voot Om o^ze^nkomtdepo«
hM hooge hek. waarachter het palete een mnk p^ket en er U^en
»»»rin de eerste Duitsche staatsburger. voor drukwerken bU- Om hall negen pas
vil
