De dood van Mgr. Verstraelen
Calderon
de la Barca
WERKLOOSHEID
In Januari 1932
ROTTERDAMS
GEMEENTEPERSONEEL
Van 1 Mei af overal mogelyk
DE NOOD IN DEN LANDBOUW
Overleg organisaties
INVOER VAN VLEESCH
op Pinkstermaandag te Hengelo
DE WINKELSLUITINGSWET
NEDERLAND—BRAZILIË
CONGRES TE PARIJS
Nederlandsche gedelegeerden
Departement van Arbeid
Armenraad
Drinkwatervoorziening
gerechtigden leeftUd.
Ruiter springt in een
ravijn
bocht uit zijn auto
geslingerd
Uitbreiding radiotelefoon-
verbinding
Een meer juiste verdeeling van het
contingent voorgesteld
TWENTSCHE
KATHOLIEKENDAG
ONDERWIJSMOEILIJKHEDEN
TE EMMEN
RADIO-UITZENDINGEN
GESTAAKT
R.K. LAGER ONDERWIJS IN
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
BELASTING BETALEN OP
POSTKANTOOR
M
in
m
Wegens bezuiniging
Stuurlieden-examen
Academische examens
Machinisten-examens
Militaire dienst
Apothekers-adsistent-examen
Onderscheid ing
Salariskorting in plaats van
pensioenaftrek
Montessori-onderwys te Breda
Een plechtigheid van bijzondere
beteekenis
Academische examens
Examen Ziekenverpleging
Open brief van de firma Jamin
DE NIEUWE FORD 8-CYLINDER
Bedevaart naar Sittard
Bij een
ZATERDAG 16 APRIL
1
n
k
8
sante
van
dc
In
Hooyman,
te
40.8
89.4
93
42.5
38.1
193
43
193
(193)
(193)
te
te
di
433
42.4
0.7
27.4
83
20.1
26,-
23,6
(223)
(25,-)
9.6
133
30.4
333
03
21J
5,8
22,8
213
BANDOENG, 13 April (Aneta). De uitzendin
gen op de voor internationaal verkeer bestemde
telefoniezenders P. L. E. en P. L. V.. welke ge-
rulmen tijd des Dlnsdagsavonds werden gehou
den. hoofdzakelijk ten behoeve van luisteraars
in Nederland, zullen eind Mei wegens bezuini
ging worden gestaakt.
GRAVENhAGK Geslaagd voor 3e stuur
man groote stoomvaart de heeren O. Vasbin-
der, J. C. Dirks. J. H. G. Mesters.
MACHINE ACHT
Machine EEN
LEIDEN. Taalkundig doctoraal examen indo
logie de heer A. H. P. Regoort.
he
ke
wi
ga
■tl
8,7
123
303
463
0.5
20.-
33
24.5
133
32.1
84.-
3.8
30.7
20.7
133
03
173
14,1
Aan den heer 3. M. Meerman, armbeaoeker
met den persoonlijken titel van Eersten Arm
bezoeker by den Armenraad ’s Oravenhage, Is
met ingang van 1 Mei eervol ontslag verleend
in verband met het bereiken van den pensioen-
rerechthrden leeftild.
tx
d<
rit
Bi
tai
(v
bl<
tei
rl<
in
W
afi
pu
Pa
ge
Mi
no
n
H.
mi
he
in
ro>
de
■g-ORAV EN HAGE. Geslaagd voor diploma als
machinist aan boord van stoomzeevisschers-
vaartulgen de heeren 3. Snel. 3. Akkerman, J.
Katers. A. Wjjker, I. van Loon, te IJmulden;
G. Goedknegt, G. Westdjjk. Vlaardlngen; D. v.
d. Bent, D. Groene, M. Mos, Katwijk aan Zee.
Op vers. met 20 Mei eervol uit militairen
dienst ontslagen de dlrigeerend paardenarts
met rang majoor dr. E. C. H. A. M. Bemelmans
en is benoemd tot dlrigeerend paardenarts met
rang majoor de paardenarts eerste klasse A.
Kuipers wien reeds titulaire rang als zoodanig
werd toegekend; op verzoek eervol uit den mi
litairen dienst ontslagen de reservekapiteln 3.
W. Arnout van het 5e regiment infanterie, de
reserve eerste luitenants N. A. de Gaajj Fort
man van het 2e regiment veldartillerie N. van
Borselen van het 7e regiment veldartillerie en
8. van der Meer van het le regiment veld-
artl’lerle, en de reserve-kapitein voor speciale
diensten dr. J. W. Wurfbaln van het vrijwillig
landstorm korps motordienst; benoemd tot re-
serve-offlcler van gezondheid der tweede klasse
by de landmacht de arts P. A. M. Sengers.
De radio-telefoonverbindlng NederlandBra
zilië. welke zooals bekend vla Berlijn of Parijs
plaats heeft, en zich tot nog toe bepaalde tot
een spreekgelegenheid in een radio-spreekcel
te Rio de Janeiro, is thans uitgebreid tot alle
aangeslotenen van het net Rio de Janeiro en
de abonné’s In het district Rio de Janeiro.
Aan den heer J. Robin is met 1 Mei 1932 op
verz. eervol ontslag verleend als hoofdcommies
bij het departement van Arbeid, Handel en
Nijverheid.
Beroepsgroepen
Aardewerkindustrie enz.
Diamantindustrie
Drukkersbedryven enz.
Bouwbedrijven enz.
Houtbewerking enz.
Kleed ingindustrie
Steenkolenmynen
Metaalindustrie, scheepsb. 323
Textlelny verheid 23,5
Voedings- en genotm.
bedryven 123
w.o. tabak- en sigarenlnd. 173
Landbouwbedr., veendery
Visschery
Handelsreizigers
V er koerswezen
Handels- en kantoorbed.
Toonkunstenaars
Overige groepen
Totaal 29,1
(Totaal excl. diamantind.) (28,4)
(Totaal industrie) (29,7)
’’Met Ingang van 1 Mei as. zal op alle post
kantoren, hulppostkantoren en andere post
bureaux, de gelegenheid worden opengesteld
tot het voldoen van alle directe belastingen.
Nu deze regeling wordt getroffen zullen de
zitdagen in eenige plaatsen vervallen.
Te rekenen van 1 Januari 1932 is bevorderd
tot hoofdingenieur by het Ryksbureau voor
Drinkwatervoorziening Ir. I. Hengeveld, thans
werkzaam als ingenieur.
AMSTERDAM. Geslaagd mej. A. Roskam te
Barneveld.
LEIDEN. Geslaagd mejuffrouw E. C. Cos-
man.
Toegekend bronzen eeremedaille Oranje
Nassau Orde aan F. Jochems, landarbeider by
Landbouwhoogeschool.
De vergadering van de Dogeiyksche Bestu
ren van den Christeiyken Boeren- en Tuln-
dersbond in Nederland, het Konlnkiyk Neder-
landsch Landbouw-Oomlté en den Katholieken
Neder!andschen Boeren- en Tuindersbond, heeft
om. de volgende besluiten genomen:
Steun veehoudery. Besloten om in
afwachting van het In uitzicht gestelde ont
werp van wet betreffende steun aan de vee
houderij reeds nu aan den Minister van Ar
beid, Handel en Nijverheid te verzoeken over
te gaan tot een zoo ver mogelijk doorgevoerde
contlngenteering van den invoer van bulten-
landsche boter\
Steun k« r
Indexcyfers der werkloosheid
Jan. *32 Jan. 31 Dec. 31
313
82,7
73
34.7
34.1
19.6
23
30,5
173
De gemeente Emmen Is, wat de voorziening
in de behoefte aan onderwysgelegenheid be
treft. tengevolge van den geldnood in moeliyk-
heden geraakt. De openbare scholen In het
dorp Emmen bieden reeds sedert verleden jaar
Mei niet voldoende ruimte voor de leerlingen,
welke zich aanmelden. Ongeveer veertig kin
deren zijn sedert dien ondergebracht In een
lokaal der Ned. Herv. Kerk, terwijl met Mei
aa. weder voor een dertigtal kinderen ruimte
gevonden zal moeten worden. Reeds op 30 Juni
1931 besloot de Raad tot het bouwen van een
derde openbare lagere schooi en dit besluit
werd door alle instanties goedgekeurd. Even
wel: Emmen heeft geen geld voor de bouwkos
ten en het departement van financién weigert
fondsen te verschaffen, terwijl ook herhaald
beroep op het departement van Blnnenland-
sche Zaken geen resultaat had. Hierdoor Is de
gemeente niet meer In staat te voldoen aan
de in de Grondwet opgelegde verplichting, te
zorgen voor voldoend algemeen vormend lager
onderwys in een voldoend aantal scholen. Men
vraagt zich af, wat straks kan worden en op
welke wyze de ouders In staat gesteld kunnen
worden, aan de elschen der Leerplichtwet te
voldoen. Het Gemeentebestuur schijnt nog
slechts hoop te hebben, dat Kamerleden en
onderwys-autoritelten zich de zaak gaan aan
trekken en langs dezen weg een oplossing
wordt gevonden.
Men schrijft ons uit Zeeuwsch-Vlaanderen
Te Koewacht, In t dekenaat Hulst, had op
byzonder plechtige wyze de inzegening der
nieuwe R.K lagere school plaats.
Des morgens droeg Pastoor Swagermakers
een plechtige H. Mis op, daarbij geassisteerd
door drie uit de parochie afkomstige priesters,
n.L Pastoor Dierick te Putte, Pastoor Dierick te
Sluis en Kapelaan Dierick te Roosendaal. Vrij-
wel alle pastoors van het dekenaat, alsmede
pa tir-gardiaan van het Capucynerklooster te
Sluiskil, waren tegenwoordig.
Na de plechtige H. Mis verrichtte de pastoor
der parochie de inzegening. Het woord werd
gevoerd door Deken Rops, uit Hulst, die kon
constateeren, dat In zjjn dekenaat nog slechts
drie wyken van plaatsen niet In het bezit zyn
eener RK lagere school. Ook daar echter zyn
R. K scholen In voorbereiding, zoodat, naar ge
hoopt mag worden, alle kinderen eerlang in de
gelegenheid zullen zyn katholiek onderwys te
ontvangen.
Nog van verschillende andere zijden werd het
woord gevoerd.
Het dorp was feestelijk bevlagd.
De plechtige inzegening dezer school heeft
meer dan een plaatseljjke beteekenls. In byna
geen Nederlandsche landstreek verzetten
S. D.A P. en andere linksche elementen zich zóó
krachtig als in Oostelyk Zeeuwsch-Vlaanderen
met zyn industriegebied tegen de uitbreiding
van het R.K lager onderwijs en vóór instand
houding van het openbaar onderwijs. Juist on
der dit opzicht stemt het zoo tot voldoening,
dat de zege thans over vrijwel de geheele linie
door het R.K lager onderwijs Is behaald.
Zooals over de werken van velen de litera-
ratuur-geleerden het niet eens zyn over de
meest aannemeiyke indeellng, zoo zyn ze het
ook niet over die van dSlderón. En dit is waar-
lyk niet zoo dwaas als het er uit ziet: het
wereldsche, godsdienstige en zinnebeeldige loopt
in de stukken dooreen, en zelfs hebben vele
rellgieuse stukken een romantische tint. Daar-
by moet wel elke indeellng volgens strakke Ijj-
nen falen. De grondslag van Calderón’s leven
was het godsdienstige, en dit element werkte 3)
alles door, ook in stukken waar wy het niet
meer In zouden voeren. Op de eerste plaats dan
dramaticus zynde, heeft hy ons nagelaten pim.
120 comedias, 120 autos, 20 kleinere stukken
(entremesen).
De comedias behandelen geschiedkundige stof,
of zyn intrigen uit de Spaansche samenleving,
en ook wel bevatten ze stof die over de heele
wereld reeds verspreid was. In al deze stukken
treffen we den geest van dien tyd aan, en spe
ciaal de Spaansche opvatting van de manne-
lyke eer, die op ons nu een haast demonischen
indruk maakt. Ook hier echter verklaart de
historie veel. Hgt Spanje van Calderón was niet
meer de machtige, zegevierende mogendheid der
16e eeuw. De pracht en kunstliefde van konlng
Philips IV vermochten slechts den naderenden
achteruitgang te verbergen. En naarmate de po-
De Zusters In de Teresia-parochie aan den
Tramslngel te Breda zullen aan haar lagere
school voor meisjes Inrichtingen verbinden voor
Montessori- en Fröbel-onderwys.
In het Georganiseerd Overleg is dezer da
gen het voorstel behandeld van het Rotter-
damsche College van B. en W. om met ingang
'van 1 Juli as. te komen tot een pensioenaftrek
van 8H pCt. (thans 5H pCt.).
Naar „de Standaard" weet mede te deelen,
stelden de moderne organisaties zich ook nu
op het standpunt, dat geen enkele korting op
de salarissen kon worden aanvaard. De Chris-
teiyke en Kath. organisaties bleken bereid te
rijn om. overleg te plegen en dienden een
voorstel in, om in plaats van een; verhoog
den pensioenaftrek, een salariskorting op 1
Mei as. In te voeren van 2 pCt. van de sa
larissen van 2000 en daar beneden en
3 pCt. van de salarissen boven 2000.
De vertegenwoordigers van het College van
B. en W. hebben zich In beginsel bereid ver
klaard met dit voorstel accoord te gaan.
Ten aanzien van verschillende andere voor
stellen, betrekking hebbende op de zjg.n. ..fran
je" zal het Georganiseerd Overleg op Maan
dag as. worden voortgezet.
litieke macht afneemt, neemt aan het hof de
vereering voor het ridderiyk mllltalrisme toe.
Het eerbegrip groeit tot een dogmatische ver
starring, verliest alle soepelheid, en wordt tot
een dwingenden waan, die menscheiyk meege
voel en besef van anderer rechten geheel onder
drukt. De In den Spanjaard aangeboren wreed
heid krijgt er haar rechtvaardiging door. Het
openlyk verkondigd dogma wordt: „Wie zyn eer
wreekt, pleegt geen misdaad”.
Onder de godsdienstige stukken zyn de autos
steeds nieuwe vormen om zyn eerbied te too-
nen voor het Sacramentswonder. Het woord
autos is Spaansch en beteekent: handeling. In
Spanje beteekende het oorspronkeiyk: gerechts-
handel en ook andere openbare vertoonlngen
zooals byv. by de inhuldiging van een graaf of
hertog plaats hadden. Later gaat dit woord ge
bruikt worden om de geestelyke tooneelspelen
aan te duiden. Deze geestelyke spelen hadden
plaats by godsdienstige feesten en werden op
de openbare pleinen op groote stellages uitge
voerd. De Inhoud was allegorisch of mystlek-
symbolisch. Personen als: De Deugd, Haat, Zon
dig bekoren, Belet van deugden, Oorlog, Liefde,
enz. traden in deze spelen op. By de opvoering
ging een voorspel en een tusschenspeL Deze
waren in den regel grappig van inhoud, en dien
den om den straiken ernst van het hoofdspel
te breken, de aandacht gaande te houden, en
waren een tegemoetkoming aan het volk, dat
grappen verlangde.
De autos sacramentales zyn de voornaamste
soort, en vefheeriykten het hoogwaardig Sacra
ment op den Sacramentsdag. Op de groote
processie volgde in Spanje, na een korte pauze
de auto sacramental, die oorspronkeiyk uitslui
tend godsdienstig van inhoud was. De opvoe
ring ging met overweldigende pracht gepaard
In de open lucht en op carros-steltages.
Den hoogsten bloei beleefden deze spelen door
en tydens Calderón In de 17e eeuw. Het Groote
Schouwtooneel der Wereld hoort hier thuis. Het
is een Sacramentsspel. Het diep godsdienstige
vindt hier zyn verklaring; zoo ook de eigenaar
dige kunstvorm: bet spel van zinnen, de alle
gorie.
Reeds lang voor Calderón waren de autos
sacramentales in zwang. Sacramentsdag was
vs i ouds een hoogst gewichtige dag in de mld-
deleeuwsche samenleving. Ten onzent was dan
de groote optocht der gezameniyke gilden, er
waren spelen; op veel plaatsen traden dan de
vroedschappen af. Trouwens de viering van
Sacramentsdag schynt in het bisdom Luik be
gonnen te zyn en in 1264 door Paus ürbanus IV
voor de geheele Kerk voorgeschreven.
Uit dit alles zien wy het betangryke van dezen
dag, toen Kerk en Staat nog één geheel waren.
De vermelding van het jaartal 1264 doet ons
nog op een andere zyde ‘der spelen, die dezen
dag vierden, het oog vallen. En dat is: de be-
trekkeiyke niet-ouderdom van dit feest. Verge-
lyken wy het immers met het Paaschfeest,
Kerstmis, die van af het begin van het Chris
tendom bestonden I Daar de Sacramentsdagspe-
len zoo jong waren, kon men in deze spelen
vaak allegorische stof te pas brengen, zooals in
bet Groote Schouwtooneel der Wtreld; of men
vertoonde geestelyke gesprekken van Profeten
en Apostelen, of deelen uit de Passie van O. H.
J. Christus. De Paaschspelen waren meer ge
bonden aan bepaalde stof.
Nog iets wat wyst op den grooten invloed dien
de spelen hadden, was het algeheele verbod van
alle autos In 1766, onder invloed van de „Auf-
klürung".
By Tweede Nota van Wyzigjig heeft de Mi
nister van Arbeid Handel en verheid eeni
ge veranderingen voorgesteld op het wetsont
werp tot regeling van den invoer van versch
of gekoeld rund- en kalfsvleesch en van be
vroren rund- en kalfsvleesch.
Ter toelichting schrijft de Minister o.m.;
Waar de tennyn in de Koninklyke besluiten
>an 23 Januai’ gesteld voor de conti, gentee-
ring van den invoer van versch of gekoeld
rund- of kalfsvleesch en van bevroren rund
en kalfsvleesch op 16 April zou verloopen. Is
deze by besluit van 13 April 1932 no- 5 ver
lengd tot 16 Juli 1932, voor welke verlenging
de commissie van advies, ingesteld krachtens
artikel 2 der „Crislsinvoerwet” 1931 den Mi
nister by schrijven van 5-April 1932 advies
uitbracht.
Het is wenscheiyk gebleken om voor deze con
tlngenteering de basisjaren te wyzlgen en de
jaren 1929, 1930 en 1931 als grondslag voor
deze contigenteerlng aan té nemen. Hierdoor
wordt, met handhaving van het vastgestelde
percentage hetgeen mede om redenen van
buitenlandsch belang gewenscht voorkwam
een meer juiste verdeeling van het contingent
over de verschillende landen verkregen. Voor
Denemarken byv. zal het toegelaten contin
gent vermeerderen, terwyi het voor eenige an
dere landen, die van het hun toegewezen aan
deel gedurende het afgeloopen kwartaal niet
gebruik hebben gemaakt, zal ver-
LEIDEN. Candidaatsexamen rechten, de
heeren B. Sllngenberg, A. C. Gaastra, C. J.
Enschedé en D. E. P. Scholte. Doctoraal exa
men rechten de heeren B. Dupuis en H. van
Traa.
HEERLEN (8t. Joseph-Zlekenhuls). Geslaagd
voor ziekenverpleging diploma A de volgende
religieuzen; Zr. Aquavlva (W. Voermens), Zr.
Bellarmlna (M. Belleflamme). Zr. Engratla
(K Houtvast). Zr. Flora (G. Hoogland), 'Zr.
Gobertha (A. V. Esch), Zr. Juventlna (A.
Schouten). Zr. Octavlana (A. KllcstUn), Zr.
Salvia (M. Trie pels). Zr. Victorians (M. Bors-
boom), Zr. Xaxerina (C. Breuers), en de dames
C. Alard. A. Arllng. M. Bauland. L. Behrendt,
R- Kets. 3. Meys en C. Windhausen.
Allen candldaten van het 8t. Joseph-Zleken-
hula Heerlen.
In verband met de winkelsluitingswet, welke
op 1 Mei in werking treedt en welke Inhoudt,
de winkelsluiting des avonds te acht uur en
's Zaterdags tien uur, terwyi banketbakkerswin
kels slechts vier uur des Zondags mogen ge
opend zyn, heeft de firma C. Jamin aan den
minister van Arbeid, Handel en Nyverheid en
aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer
der Staten Generaal een open brief gezonden,
waarin zy ojn. zegt de verantwoordeiykheld
voor de gevolgen, welke volgens haar Inzicht
uit deze wet (voor de samenleving), In het by
zonder voor de by haar bedryf betrokkenen
voortvloeien, niet te kunnen aanvaarden, maar
op de overheid over te dragen.
By de aanneming der wet wist men, dqt bet
tyden waren van ernstige crisis, thans zelfs nog
heviger toegenomen, en hoewel men van de re-
geering maatregelen verwachten mag, die strek
ken om den teruggang In-het bedryfsleven te
weren, althans te verminderen, gaat er thans
een wet In werking treden welke voor een groot
gedeelte van het bedryfsleven slechts nadeelig
kan werken, inplaats van het te bevorderen.
Het werd u bekend gemaakt, dat de omzet In
banketbakkerszaken des Zondags vaak tot 40
50 pCt. van den geheelen omzet beloopt, terwyi
dit voor haar bedryf pl.m. 20 pot. beteekent.
Een verkoopsbeperklng zal vanzelfsprekend tot
debietvermindering lelden.
Dat het publiek zich wel zal aanpassen en
op bepaalde uren gaan koopen Is in werkeiyk-
held niet waar.
Deze wet regelt op
kunstmatige wyze den
Ford brengt een 8-cylinder automobiel op
de markt, en deze zal binnenkort ook in Ne
derland worden geïmporteerd. De motor van
dit nieuwe model ervan is een V-8, d.wx een
motor met twee rijen van 4 cylinders onder een
hoek van 90 gr.) ten opzichte van elkaar ge
plaatst. De motor is in rubber opgehangen In
het chassis.
De nieuwe Ford V-8 vertoont eenige interes
nieuwe constructies en vereenvoudigin
gen. Klepstooters zyn b.v. uit den motor ver
vallen, kleppen met een breeden voet, een Ford
patent, worden rechtstreeks gelicht door de
nokken. Niets kan zich hlerby ontregelen. De
ultlaatkanalen zyn aan een stuk met het cy-
llnderblok gegoten. De Inlaat elding is als een
alumlnlmumdeksel uitgevoerd, dat de ruimte
tusschen de twee cylinderryen afdekt, hetgeen
den motor een byzonder nette afwerking geeft.
Bovenop dit dek iel is de zg. „valstroom" car
burateur gemonteerd, voorzien van een grooten
geluiddemper op de luchtinlaat. De ontsteking
wordt automatisch geregeld by de nieuwe V-8
Ford, zoodat de bestuurder zich hierom niet be
hoeft te bekommeren.
Verdere technische' byzonderheden zyn een
geheel nleuwe stuurinrichting met een slot, ge
combineerd met het contactslot, en een ,syn-
chro-mesh” drie versnellingen gangwissel met
gerulschiooze 3de versnelling. Een en ander
maakt op en neerschakelen van de 2de op 3de
versnelling en omgekeerd by elke snelheid
zonder bygeluiden mogelijk.
Het comfort en de besturing van de nieuwe
Ford hebben het onderwerp van speciale stu
die uitgemaakt. De achterveer is o.a. achter de
achteras geplaatst, waardoor men deze zeer
soepel heeft kunnen mak enen bovendien de
achterzitplaatsen nog 5 cM. lager zyn komen
te liggen Ook het dubbeldoorgezette chassls-
raam geeft een lage ligging van het geheel. De
hierdoor bewerkstelligde lage ligging van het
zwaartepunt werkt eveneens vastliggen op den
weg in de hand en verhoogt het gevoel van
veiligheid. De krachtige 4-wlelremmen. welke
mechanisch bediend worden en het feit, dat
alle ruiten van de carrosserieën van triplex on-
spllnterbaar glas zyn, dragen ook in niet ge
ringe mate by tot de veiligheid.
Een ander nieuw detail Is de thermostatische
regeling van de hydraulische schokdempers,
waardoor deze onderdeelen zich automatisch
instellen en in hunne werking niet onderhevig
zyn aan de invloeden der wisselende buiten
temperatuur. Ook de groote bandenmaat 18"
X 535". de fllnxe been- hoofdruimte en de
afstelbare bestuurderszitplaatsen in de geslo
ten modellen, dragen het hunne by tot het
comfort van de nieuwe Ford.
Veertien verschillende carrouerie-modellen
In verschillende aantrekkeiyke kleuren en met
diverse bekleedtngstoffen worden op de nieuwe
Ford V-8 chassis als standaardultvosring ge
leverd. terwyi hetzelfde chassis met d-ze zelf
de carrosserieën ook tegen een lageren prijs
verkrygbaar zal zijn met een veel verbeterde
4-cyllnder motor, welke thans 50 rem-PK. ont
wikkelt.
Benoemd zyn tot gedelegeerden by het eer
ste congres der .Association internationale des
ponts et charpentes”, dat in Mei 1932 te Parijs
zal worden gehouden: Ir. J. A. Bakker en ir.
N. C. Kist, hoogleeraren aan de Technische
Hoogeschool te Delft.
een onnatuuriyke en
Zondagsverkoop door
deze op 4 achtereenvolgende uren terug te bren
gen. Straatverkoop In kleine genotmiddelen Is
onbelemmerd vrijgelaten en op alle uren van
den Zondag geoorloofd. Wat voor den straat
verkoop In het belang voor de betreffenden en
publiek gelukkig bleef gehandhaafd en nood-
zakeiyk is. Is h* eveneens voor den winkelier.
Het komt haar als een onrecht noor, dat de
winkelier hierin wordt belemmerd. De Invoering
van deze wet diende te kunnen worden gedra
gen door de algemeene behoefte en de econo-.
Hieronder volgen de indexcyfers van de
werkloosheid, zooals deze berekend zyn door
het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze
cyfers. weergevende het percentage werkloos-
heldsdagen van het aantal dagen, dat gewerkt
had kunnen worden. Indien geen werkloosheid
ware voorgekomen, zyn in hoofdzaak berekend
uit opgaven van gesubsidieerde werkloosheids-
kassen.
Het totaal aantal personen, van wie de werk
loosheid Is nagegaan, bedroeg In Januari 1932
byna 550.000, w.o. 538.000 leden van werk-
loozenkassenhet aantal werkloozen onder hen
bedroeg rond 185.000, w.o. 184.000 leden van
werkloozenkassen.
ten volle
minderen.
Hoewel de totale hoeveelheid versch en be
vroren vleerch, welke op grond van deze wyzi-
ging toege’aten wordt, iets grooter Is. is toch
de vermeerdering niet zoodan'g. dat daarvan
voor de vleeschmarkt nadeellge gevolgen
verwachten zyn.
Het hoofdbestuur der Processle-feroeder-
schap van O. L. Vrouw van het H. Hart te
Sittard, heeft In hare vergadering van Don
derdag vastgesteld, dat <je Beflevaart naar
Sittard dit jaar zal gehouden worden op 31
Mei e. k. en de twee volgende dagen.
Op de heenreis zal de Zoete Vrouw van den
Bosch worden vereerd en op de terugreis O L.
Vrouw van 't Zand (Roermond) worden be
zocht.
Nadere inlichtingen zyn -e verkrijgen by
den Zeereerw. heer Pastoor-Directeur G. C. de
Wolf, Nederhorst-den Berg.
mlsche omstandigheid. Het was en Is toch wel
het meest ongunstige tydstip, dat zich laat den
ken. De firma kon thans in haar fabrieksbedryf
'met filialen aan circa 3000 personen arbeid ver
schaffen.
Do:r deze wet voorziet zy een vermindering
van 10 pCt. debiet en derhalve de van hooger
hand geforceerde mindere arbeidsgelegenheid
voor pl.m. 300 personen. Voor de Regeering telt
dit getal misschien niet zoo zwaar, voor de be-
troffenen dubbel sterk. Sinds t bestaan harer
firma werd nog nimmer om redenen van tyde-
lyke stapte, hetzy wegens seizoens- en econo
mische omstandigheden, eenig lid van het per
soneel ontslagen; ieder die werkzaam is en
werkzaam geweest is kan zulks getuigen, doch
het is te verwachten dat de door de Regeering
geforceerde permanente arbeldsvermindering
haar daartoe zal dwingen. Minder debiet In
deze bedrijven heeft wederom zyn terugslag op
nevenbedryven. transport van grondstoffen,
emballage, cartonnage, papierindustrie, land
bouw- en suikerindustrie, met het noodlottige
zelfde gevolg. Deze wet zal tevens een belang-
ryk mindere opbrengst van den suikeraccyns
met zich brengen; door de sulkerwet- en cho
coladefabrikanten wordt deze mindere op
brengst op twee millloen gulden per jaar bere
kend.
rweiverbouw en rogge-
teelt. Besloten een ontvangen voorstel tot
steun aan de karweiverbouw en aan de rogge-
teelt in eigen organisatie nader onder oogen
te zien.
Toepassing Veiligheidswet in
den Landbouw. Besloten in verband met
het by Kon. Boodschap van 25 November 1931
by de Tweede Kamer Ingediende wetsontwerp,
houdende bepalingen tot beveiliging by den ar
beid in het algemeen en by het verblyven in
fabrieken en werkplaatsen in het byzonder de
aandacht van den Minister van Arbeid. Han
del en Nyverheid te vestigen op de wenacheiyk-
heid in het onderhavige wetsontwerp de mede
werking van de ambtenaren van de Ryks- en
Gemeentepolitie niet zonder meer voor te
schryven, maar te bepalen, dat onder omstan
digheden hunne medewerking door deskundige
autoriteiten, die meer byzonderiyk met de op
sporing van by de wet strafbaar gestelde fei
ten betast zyn, kan worden Ingeroepen.
..Steun schapenhoudery. Besloten
aan den Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw een uitgewerkt voorstel tot steun
aan de schapenhouderij toe te zenden.
Steun pluimveehouder y. Beslo
ten aan den Minister van Binnenlandsche Za
ken en Landbouw te verzoeken by het even
tueel treffen van een regeling met betrekking
tot het uit de markt nemen van een hoeveel
heid eieren van producenten, die hun product
over de elermynen verkoopen, een dergelyke re
geling ook te willen treffen voor de elerprodu-
centen op de Veluwe, die hun product niet over
de elermynen, maar door middel van eler-
m^kten afletten.
auto gelegd, een grasbed wordt gemaakt voor
Pater Bouma en zyn jongen. Boven hun hoofd
een dakje van gras en palmbladeren. En dan
wordt eerst het lyk naar Ende vervoerd. In-
tusschen weet nog niemand dan de ooggetui
gen iets van het vreeselyk ongeluk. In Nanga-
pada echter wordt Ndona opgebeld. Precies om
één uur. Onnoodig de verslagenheid te beschrij
ven die zich van allen meester maakt, niet
het minst van den HoogEerw. Pater Provl-
caris. Doch er moet gehandeld worden. Met
den vrachtauto van Ndona gaat de Hoogeerw.
Provicarls naar Ende. daar worden de autori
teiten voor zoover het hun nog onbekend is,
ervan verwittigd; de telegrammen worden op
gesteld. maatregelen genomen voor de ont
vangst van het Bisschoppeiyk lyk in het zie
kenhuis te Ende en vertrekt de auto met de
plaatseiyke autoriteiten; mynheer De Ligny en
Koster, in gezelschap van Pastoor Buis en
Broeder Florentlnus. naar de plaats des on-
hells. Zoodra het kostbare lichaam in het zle-
kenpavlljoen is opgebaard, volgen dokter La-
baar en Pater Rozing de juist vertrokken hee
ren op den voet. Doch zie daar: alweer zoo
providentieel: de autovrachtryder van de mis
sie kwam slechts een uurtje na het vertrek
van den dokter langs dezelfde ongeluksplek,
terwyi Broeder Clementlnus onze tandarts
meereed. Terstond werd die auto door middel
van twee alang-alang grasbedden voor zieken-
vervoer Ingericht en ontmoeten ze de andere
heeren by kilometer 18. In Ende werd P.
Bouma terstond medisch behandeld.
De .Koerier" geeft van het auto-ongeluk op
Plores, dat Mgr. Verstraelen het leven kostte,
een ontroerende beschrijving, waaraan wy het
volgende ontleenen:
Broeder Florentlnus, de chauffeur van Zyne
Excellentie, kon dit keer thuis biyven. omdat
Pater Bouma voor belangrijke besprekingen
in het seminarie te Toda Boeloe zyne Excel
lentie toch moest vergezellen en zelf de auto
kon besturen. Onze goede Pater Bouma, zich
welbewust van de hooge persooniykheid. waar
mee hy mocht reizen en tevens van de ver-
antwoordeiykheld, die op hem rustte, had dien
morgen nog eens extra gebeden om een voor
spoedige reis en hy had tevens het voornemen
gemaakt, om rustig en langzaam te rijden. Om
laatste groet aan. zyn Provicarls, nog een
laatsten groet aan zyn Provicarls, nog een
laatste glimlach naar zyn lieve kleine Flori-
neesjes van Ndona. en dan verliet Monseigneur
Zyn residentie, om er niet weer terug te keeren.
„Gevaariyk" kan men gerust op lederen kllo-
meterpaal langs den Floresweg schryven: ge
vaariyk is de weg altyd, dreigender wordt dat
gevaar by zware regens, aardstortingen en
aardschulvingen, want dan is de Weg glad-
modderig. het gevaariykst is hy dan op de
grillige bochten langs de diepe ravynen en
angstwekkende afgronden.
..Pas op! zou die brüg nog wel stevig genoeg
zyn.... opletten! daar komt een auto., stop!
een omgewaalde^oomhou links!”.. Want je
ziet een schuchteren Inlander vlak voor je wa
gen den weg overspringen of een steigerend
paard, gevaariyk voor ruiter en auto. En hon
derd keeren gaat het goedhonderd keeren
ontglip je aan het gevaar, maar dan.... één
maal! w
De reis van zyne Excellentie en Pater Bouma
ging voorspoedig. Het Fordje trok prachtig de
hellingen op. By Nangaroro had ie het echter
zwaar: zoo'n nydige klim van 800 meter, maar
hy zou het halen, maar dan opeensjuist
op een draai, een man te paard vlak voor de
auto. Hy schrikt, springt van zyn paard,
springt diep omlaag, het paard schiet hem na.
misschien boven op hem. Ziedaar het gevaar-
lyke moment voor den priester-chauffeur.
Hy schrikt, kykt een oogenbllk vol medeiyden
den Inlander na. houdt het stuur tegeiyk goed
vast, niet denkend aan het gevaariyke bochtje,
dat hy moet nemen ende wielen ter rech-
terzyde zakken weg. Pater Bouma remt nog,
doch te laat!
Monseigneur riep nog: „denk aan het stuur!",
maar reeds kantelt de auto een heelen slag
om over den rechterkant.... de auto schokt
in den val tegen ‘n steen en in dien schok moet
Zyne Excellentie over Pater Bouma heen uit
den auto geslagen zyn en waarschyniyk met
het hoofd tegen den yzeren rand van de kap
of tegen een steen terecht gekomen zyn. Eén
wenteling slechts en daar ligt zyne Excellen
tie rechts van den auto.... bewusteloos! Pa
ter Bouma links met gebroken arm, doch volop
by kennis. P.Bouma, van den eersten hevlgen
schrik bekomen, staat op, sleept zich met
moeite naar zyne Excellentie, en ziet slechts
enkele schrammen by het hoofd rond de sla
pen.
zyn eigen- pyn niet voelend neemt hy het
hoofd van Zijne Excellentie op zyn knie en
hoopt, dat Zyne Excellentie hem spoedig zal
vragen: waar ben ik? Wat is er toch gebeurd?..
Zyn bediende Langga ofschoon eveneens
geschrokken stuurde P. Bouma onmiddeliyk
naar het naby gelegen dorp om hulp te vragen,
doch de eenige vrouw met klein kind (de an
deren waren allen In de tuinen) was bang voor
hem. Onverrichterzake kwam de jongen terug.
Intusschen was de man met zyn paard In zyn
schrik ook weggerend Wat te doen?....
P. Bouma Het met een paardentouw zyn ge
broken arm strak aan het lyf binden, zette
zyn jongen by zyne Excellentie en sleepte zich
dan zelf naar het dorp.
Daar stond P. Bouma by diezelfde vrouw
met haar kind en moest door gebaren dat arme
mensch te kennen geven, dat er menschen
moesten komen om te helpen. De vrouw nam
haar kind en trok de tuinen tn. P. Bouma suk
kelde dan naar een ander dorp en vond daar
enkele andere vrouwen en kinderen, die hem
volgden. Intusschen kwamen er ook een paar
mannen opdagen. Drie mannen werden onmid-
deliyk naar Boawaé gestuurd, om daar telefo
nisch mededeellng te kunnen doen aan den
Provicarls te Ndona. Doch die réannen zelden,
dat ze eerst naar den kepala mése, het dis
trictshoofd, In Soba wilden gaan. In zyn ont
hutsten toestand liet hy ze gaan en wat was
dat providentieel, want Pater Rozing was juist
in Soba op dienstreis.
Hy ontving het bloederig papiertje, sprong
terstond te paard en rende den berg af, de H.
Olie medenemend, die P. Bouma juist voor den
eersten keer juist vandaag maar thuis gelaten
had, omdalf zoo -had hy gedacht, O. L.
Heer immers onmogelyk een ongeluk zou toe
laten op deze reis met zyne Excellentie. In
tusschen zat P Bouma weer by zyn Excellen
tie, nog vol hoop op gunstige wending, maar
toch ook bang. Toen P. Rozing zoo vlug ter
plaatse was, P. Bouma toch had de mannen
naar het telefoonkantoor te Boawaé gestuurd
en niet gedacht, dat P. Rozing ook maar in de
buurt zou kunnen zyn brak hy In hevig
snikken los en dankte in zyn toestand nog den
hemel voor deze onverwachte hulp.
Daar hoorden ze ook een auto komen. Vrou
wen op den weg kregen bevel* den wagen te
laten stoppenAuto en personen waren
door het hooge gras van af den weg niet te
zien.... Die auto stopt.... en ziet, alweer zoo
providentieel.... de goede kaplteln-dokter La-
baar van Ende stapt uit en vraagt, wat er te
doen Is.
De vrouwen wyzen naar beneden. Pater Ro
zing roept naar omhoog, de dokter daalt af,
knielt neer by zyne Excellentie en consta
teert.... schedelfractuur! Er is geen hoop meer
Pater Rozin dient zyne Excellentie terstond
het H. Oliesel toe, terwyi P. Bouma zich zoo
rustig mogeiyk moet houden om erger te voor
komen.... En dan, slechts één kwartier later.,
heeft God het offer gevraagd: het kostbare
leven van onzen beminden en yverigen Bis-
schop, den eersten Apostollschen Vicaris van
de Kleine Soenda Eilanden.
Pater noster mortuus est.... by bet doods
bed van tropisch gras zit de priester-chauffeur
Pater Bouma in een zwaren aanval van byna
onuitstaanbaare zielesmarten waarin hy zyn
lichaamspynen byna geheel vergeet; knielt Pa
ter Rozln, ook zwaar getroffen door zulk een
plotseling verlies, staat onze trouwe dokter La-
boar, die als een* reddende engel juist op dit
oogenbllk hier voorby kwam, machteloos;
staan er Inlanders in diepste rouw schreiend
by het lyk.
Wie had ooit kunnen denken, dat O. L. Heer
onzen Btaschop op deze plaats tot Zich zou
roepen! hier, 52 kilometer Westelyk van Zyne
residentie, op de glooiing van een hoogen berg,
te midden van een primitiefste omgeving!, op
den léden Maart 1932 des morgens om elf uur.
Doch er moeten maatregelen getroffen wor
den. Dokter Labaar op dienstreis naar Badjawa
draalt zyn auto om. Met veel moeite wordt
het kostbaar overschot langs de stelle helling
van circa 4 meter omhoog getild en in dokters
Op Pinkster-Maandag 16 Mei as. wordt we
derom de jaarlijksche Twentsche Katholieken
dag gehouden en wel te Hengelo (O.).
Als onderwerp zal er dit jaar worden be
handeld „Rerum Novarum en Quadrageslmo
Anno In dezen tyd”, onderverdeeld in 4 sec
ties en wel:
Sectie I: Werkgever en Kapitaal.
Septlebestuur: Z.Eerw. Heer Pastoor Stok
man. WelEd Heer L. A. M. Bruggeman, Wel-
Ed. Heer G. Kamp.
Sectie II: „Werknemer en arbeid”.
Spreker de WelEd. Heer Andriessen, voor
zitter RK. Bouwvakcentrale.
SectlebestuurWelEerw. Heer Kapelaan
Bonke. WelEd. Heer Geerdlnk, WelEd. Heer*
Nykamp.
Sectie III: „De rol van den Staat."
Spreker Mr. Dr. Triebels, Nymegen.
Sectlebestuur: WelEerw. Heer Kapelaan de
Jong. WelEd. gestr. Heer Mr. Dr. Jan Willem
Schneider. WelEd. gestr. Heer Mr. Roolvlnk.
Sectie IV: „De rol van de Kerk.”
Spreker: Z.Eerw. Heer Pastoor
Amersfoort.
Deze vierde Sectievergadering wordt gehou
den In de Kerk voorafgaand aan het plechtig
Sluitingslof.
Voor de drie eerste Secties heeft het HB,
de beschikking gekregen over de groote zaal
van 't Concertgebouw te Hengelo (O.).
Deze drie secties zullen in den loop van den
middag achter elkander hier plaats vinden.
Het H.B. van den Twentschen Katholieken
dag hoopt dat geheel Roomsch Twente weer in
grooten getale zal deelnemen aan dezen Ka
tholiekendag waar zulke, vooral voor dezen tyd
actueele onderwerpen worden behandeld.
rc
er
vc
Wl
k
d
d
o
O1
k
V' TT
