STREEK-CHAUVINISME
Prikkefcad
Naar
gelukkiger toekomst
een
F
I
I .1
Kosten voor den
schoolbouw
VLIEGTUIG NEERGESTORT
ft'
Sm
4-
l.T
j ra
DINSDAG 26 APRIL
UIT DE STAD VAN HET INT. EUCHARISTISCH CONGRES
Leerling-vlieger gedood
Onze wereld-blik wijder
Van de familie
ROOFOVERVAL TE HOUTHEM
De O’Connell-brug te Dublin
Overeenstemming inzake loonen
DE RUST TERUGGEKEERD
Bij de Haagsche Nutsspaarbank
Zelfoverschatting
Naar de Missie
INVOER GLAZEN ARTIKELEN
IN FRANKRIJK
Uit de Missie
REDE A. DE BRUYN
Bedri j f «organisatie
EEN WISSEN DOOD ONTSNAPT
OVERREDEN EN GEDOOD
Autobestuurder reed door
IN KOKEND LOOG GEVALLEN
Vijfjarig kind overleden
Ook de Prot. Christelijke Bond
tegen het voorstel der Directie
Onze economische begrenzing
enger
DE LOONSVERLAGING BIJ DE
SPOORWEGEN
DE TOESTAND IN HET
STUKADOORSBEDRIJF
Slachtoffer bewusteloos geslagen
Vergiftigingsgeval van
missionarissen
Op den zestienden Katholiekendag
voor Groningen en Drenthe
*t Rijk weigert voorschotten
voor bijzondere scholen
Ernstige moeilijkheden
voor de gemeente
Sancta Liduina
Contingent voor Ned. producten
uitgeput
i>
hervormd.
de
dicing van de redelijke behoeften van het ge-
gezag Ingestelde bedrjjfsraden.
Dat Is
geen
katholieke
Bede A C. de Bruyn
A. C. DE BRUUN
die
Maandagmorgen te kwart voor twaalf la aan
het vliegkamp te Soesterberg een zeer ernstig
ongeval geschied.
De sergeant-leerllng-vlleger Ligthart, die zich
met eén machine in de lucht bevond, is bij het
maken van een voorgeschreven manoeuvre op
geringe hoogte in een vrille geraakt en neerge
stort. Het vliegtuig werd totaal vernield, de
vlieger werd dood uit de overblijfselen te voor
schijn gebracht. Hij was te Soesterberg woon
achtig en laat een vrouw en twee kinderen
achter.
Naar een Havas-bericht uit Parijs meldt is
het invoercontingent in Frankrijk van zekere
categorieën glazen artikelen en ongemonteerde
glazen bollen voor electrische lampen, uit Ne
derland afkomstig, uitgeput.
ontvangen
-een
Zaterdagmorgen begaf de een-en-dertlg-Jarige
E. C. uit Geulhem zich per fiets naar de Bank
te Valkenburg. Nabtj het Koningswlnkelbrug-
getje te Houthem werd hjj door twee onbekende
personen onverwacht van achteren aangevallen.
Zij brachten hem met een hard voorwerp een
salg op het hoofd toe. waardoor de man be
wusteloos van zjjn rijwiel stortte.
De daders beroofden hun slachtoffer daarop
van een som van 800.
Voorbijgangers troffen C. aan en waarschuw
den de marechaussee en dr. Ketteler. De won
den van den heer C. waren gelukkig niet van
al te emstigen aard.
De marechaussee stelt een uitgebreid onder
zoek in.
zoo spoedig mogelijk in
i bedrijf sraden
ook worden beant-
dan is
alge-
rege-
dat
Naar wjj vernemen heeft de vorige week het
Hoofdbestuur van den Prot. Chr. Bond van
Spoor- en Tramwegpersoneel te Utrecht eene
buitengewone vergadering gehosiden, teneinde
zijn standpunt te bepalen tegenover het voor
stel der Directie van de Ned. Spoorwegen, om
de bezoldigingen, periodieke verhoogingen. toe
lagen, premiën en andere vergoedingen, die
aan het personeel toegekend worden, met 10
procent te verlagen.
Uitvoerig werd nagegaan welke de oorzaken
zijn geweest, die de bedrijfsleiding er toe heb
ben geleid, om bij de sedert 1923 reeds inge
voerde bezuinigingsmaatregelen, opnieuw deze
zoo sterke verlaging der bezoldiging te willen
In het orgaan van den modernen Tsans-
portarbeidersbond treft een artikel, waarin,
naar aanleiding van het uittreden eener
minderheid uit de S.D.A.P„ eens eerlijk de
plaats wordt aangewezen, welke de moder
ne vakbeweging in ons land inneemt.
De schrijver ziet de zaken zuiver in. Jam
mer maar dat wie aan zelfoverschatting
lijden, zoo moeilijk te genezen zijn. We ver
wachten althans niet dat nu ineens de
socialistische organen en de moderne vak
bladen wat meer ingetogenheid zullen be
trachten en zich niet meer zullen bezondi
gen aan een zelfoverschatting die keer op
keer Twente gaf het pas weer te zien
door de nuchtere feiten wordt gelogen
straft.
Aanklacht van den Paus
De autoriteit van den Paus, aldus spreker,
heeft in Quadrageslmo Anno het huidig eco
nomisch stelsel voor de vierschaar geroepen en
met aanhalingen uit de encycliek stelde spre
ker zijn gehoor duidelijk voor oogen het re
quisitoir dat de Paus hier voor het wereldtri-
bunaal hield en dpt een verschrikkelijke aan
klacht vormt tegen het huidig economisch
stelsel, dat een toestand in het leven
waaronder onze samenleving ondanks
Groningen en uit Drenthe, en de verschillende
sprekers.
De heer P. Koeken voorzitter van het hoofd
bestuur van den Katholiekendag, hield een
korte openings- en welkomstrede. waarna het
woord was aan den zeereerw. hooggel. heer
prof dr. F. Féron, uit Roermond, die een rede
hield over „De Katholiek In woord en daad”.
De sluiting.
De h e. heer deken Epplnk noemde het een
voorrecht en een eer dezen Katholiekendag te
mogen sluiten. Ware het vorig Jaar Z. H. Exc.
Mgr. Jansen niet op den Katholiekendag ge
weest. dan zou spreker thans voor de vijftiende
maal het slotwoord van den Katholiekendag
hebben gesproken. Mgr. Eisen mocht slechts
den eersten Katholiekendag bjjwtonen en slui
ten. Bfj deze gelegenheid bracht de h-e. heer
deken een bijzonder woord van hulde en dank
aan de stichters van dezen Katholiekendag
Mgr. Eisen, dr. J. A J. Tonella, die vele Jaren
voorzitter van den Katholiekendag is geweest,
aan de secretaresse mej. Chr. Reinhart, aan
baron van Voorst tot Voorst, den vroegeren
penningmeester, aan den heer P. Koeken, die
thans voorzitter van den Katholiekendag is, en
aan Jan van Noord, een verdienstelijk man.
maar van wien spreker niet weet, wie hij is.
De h. e. heer deken besloot zjjn slotrede, met
den wensch uit te spreken, dat de onverschil
ligheid steeds meer en meer moge verstommen
en moge plaats maken voor belangstelling in
alles, wat het openbaar katholiek leven betreft.
Moge deze Katholiekendag ertoe bijdragen om
meer Katholieken in woord en daad te vormen
Wf1 r.
elkander op de blnnenlandsche markt be-
concurreeren gingen, bleek het noodzake
lijk, het „streek-chauvlnisme” In werking
te zetten, opdat bijv. Amersfoort zich niet
zou voorzien van groenten uit het West
land, doch zijn voorkeur ging schenken aan
het gewas, dat in het rayon van Amersfoort
wordt voortgebracht. Utrecht eischt zijn
AmsterdamRijnkanaal, Amersfoort zijn
kanaal door de Geldersche Vallei; Rotter
dam zijn verbetering van de haven-outil-
‘lage, Noord-Brabant daarentegen spitst
zich op een eigen zeehaven in Bergen op
Zoom! De badplaatsen eischen Nederland
op om zijn geld aan het Nederlandsche
strand te gaan verterende andere stre
ken met natuurschoon zullen haar leuzen
laten hooren en op elk gebied zal men aan
dringen om producten uit de naburige
streek te gaan verbruiken.
Dit is een symptoom op zichzelf, dat bij
zonder typeerend is en dat men niet mag
verwaarloozen. Niet alleen werelddeelen
vechten om hun plaats onder de zon, maar
ook de staten, de provinciën, de gemeenten
en er zal wanneer de krisis nog grootere
wonden slaat misschien nog een tijd
komen, dat men in een stad wijk-gebie-
den krijgt die er een apart ekonomisch
leven op na zullen houdeiï. De internatio
nale blik verwijdt zich, terwijl tegelijker
tijd een zeer enge begrenzing in de naaste
omgeving te constateeren valt. Wij hebben
vroeger kunnen constateeren.... de ont
wikkeling vla den enkeling, de familie, den
stam, het dorp, de stad, het land, de wereld,
nu manifesteert zich het omgekeerde.
Waarheen zal dit nieuwe leiden?
Zal het grootbedrijf uiteenvallen? Zullen
de midden-bedrtjven zich gaan splitsen en
zullen de plaatselijke ondernemers weer
opkomen, natuurlijk in het kader van het
groote? Wij zien de politiek van verschil
lende gemeenten om het grootbedrijf te
weren en de kleine middenstanders tot zich
te trekken; het blijft alleen de vraag of
dit een tijdelijk verschijnsel is of dat wij
hierin een symptoom van de komende
maatschappelijke ontwikkeling moeten zien!
handelen, vóór het te laat is, dus om
daad te stellen die in Q. A. is voorgehouden.
Onder bedrijfsorganisatie verstaat men vol
gens spreker: het soclial en economisch or
ganiseren, het ordenen van het bedrijfsleven;
het regelen van de verhouding tusschen werk
gevers en werknemers In onderneming en be
drijf, zóó. dat de positie van den arbeidenden
mensch. naar Christelijke opvatting ten volle
tot haar recht komt: bet regelen en richten
van de voortbrenging zoo, dat zij overeen
komstig haar natuurlijk, overeenkomstig haar
maatschappelijk doel zich richte op da bevre-
Des middags om drie uur werd In de groote
zaal van „De Harmonie” de algemeene groote
vergadering gehouden.
Aan de bestuurstafel, vóór het spreekge
stoelte, namen plaats het hoofdbestuur en de
sectlebesturen van den Katholiekendag, de
hoogeerw. heer Deken Fr. Epplnk. eere-voorzit-
I ter van den Katholiekendag, een groot aantal
I heeren Geestelijken uit da stad en provincie
Na de rede van den hoogeerw. deken ging de
vergadering onder het zingen van het .Aan U
o konlng der Eeuwen" uiteen. Tot besluit van
den schitteren^. geslaagden dag werd In de
kerk van den H. Martlnus een kort Lof gecele
breerd. waaronder door allen het danklied
„Groote God U loven wij" werd gezongen.
Paters J. F. Scharf, G. J. Jansen In de
Wall en A C. van Glls, resp. uit Amsterdam.
Den Haag en Zevenbergschehoek. zullen op 20
Mei uit het klooster der Krulsheeren te St
Agatha (N. B.) naar de missie in Ned. O -Indië
vertrekken.
Op den weg NijmegenKleef Is de veertig
jarige J. D. door een onbekend gebleven auto
overreden en een eind meegesleurd. Later Is
de ongelukkige aan de bekomen verwondingen
bezweken.
Naar wij vernemen, is In een Zaterdag J.l. te
's-Gravenhage gehouden bijeenkomst van den
Alg. Ned. Stukadoors-Patroonsbond en de
moderne organisatie van Stukadoorsgezellen, de
Federatie en de Haagsche Stukadoorsvereeniging
voorloopige overeenstemming bereikt Inzake de
loonen, waarover een strijd dreigde te ontstaan.
Bij genoemde gezellenorganisaties zijn de mwte
stukadoors, ongeveer een 600, aangesloten.
Met de voorloopige overeenkomst, die voor een
jaar zal gelden en die neerkomt op verlenging
van den bestaanden toestand met een jaar. gaan
accoord de Alg. Ned. Stukadoorspatroon§bond
en de meeste organiseerde patroons.
Wanneer binnen afzienbaren tijd geen
landelijke overeenstemming Is bereikt, zal ge
tracht worden in Den Haag te komen tot een
plaatselijk definitieve regeling.
riep,
welke
mooi-praterü ook, gebukt gaat, en waartegen,
aangemoedigd door de Kerk, de Katholieke
Arbeidersbeweging, daarbij geholpen door tal
van hoewel nog te weinig intellectueelen.
na reeds Jaren met aanwending van verschil-
•lendo middelen te velde trekt»
De communisten en de soclaal-demo-
kraten zijn er in hun pers over slaags ge
raakt, wie er nu eigenlijk wel geparen
teerd is aan de politieke tafelschuimers in
Zweden, die het geld van Kreuger niet te
onwelriekend vonden om het voor hun
partij In dank te aanvaarden.
Manheer Kilborn, hoofdredacteur van het
communistisch Zweedsch blad,
neemt een portie van 135 duizend kronen
aan, zoo schampert „Het Volk”.
Dat ’s jouw familie, scheldt „De Tri
bune” terug; die m’nheer Kilborn is juist
wegens z’n gemeene soclaal-demokratische
allures uit de communistische partij gezet.
Maar „Het Volk” laat dit weer niet op
zich zitten:
Het is een familie-kwestie, of de com
munisten den heer Kilborn nog langer als
van de familie willen erkennen. maar
een leenlng van precies dezelfde soort werd
ook door de richting, die aan de Komintern
Is trouw gebleven de z.g. SUlen Parten
tot een bedrag van 30.000 kronen door een
der Kreuger-maatschappijen verstrekt om
haar drukkerij te financieren.
Te verwachten valt dat de communisten
er ook nu wel weer een smoesje op verzin
nen zullen om de verwantschap tusschen
hen en de onverlaten, die ’t geld accepteer
den, te loochenen.
Maar dan is er altijd nog de onderzoe-
kingscommissie. waarvan „De Tribune” on
langs zoo n mooi plaatje met zoo'n mooi
onderschrift publiceerde.
Van de famllie-relatles zal te goeder -
of te kwader! ure wel blijken.
In het Dominicaner klooster te Hulssen is
het bericht ontvangen van een gelukkig goed
afgeloopen vergiftiglngsgeval van Portoricyn-
sche missionarissen.
Vóór eenlge weken diende Mgr. Pyru Van
San Juan het vormsel toe in de Dominicaner
parochie van Buayanon.
Nadat een eerste groep kinderen gevormd
was. gebruikten Mgr. en de paróchle-geeste-
Hjken den maaltijd. Blijkbaar is hierbij bedor
ven ham gegeten, want zoowel Mgr. Pym als
pastoor Andrean Grul O. P. en de paters Alf
Suertnondt O P. en Thomas Hellebreken O. P.
voelden zich onwel Hun toestand verergerde
spoedig zoodanig, dat men het ergste vreezen
moest. -
Onmlddellljk ontbood 'men een der knapste
geneesheeren van het eiland en na enkele da
gen geleefd te hebben tusschen hoop en vrees
voor een allerdroevigste catastrofe, had deze
met zjjn behandeling zooveel succes, dat het
gevaar als geweken kon worden beschouwd.
Mgr. was weldra In staat om ook aan de
verdere groepen kinderen hek H. Sacrament
des Vormsel toe te dienen.
Te Rekken bjj Groenlo is het vljf-jarig doch
tertje van den landbouwer G„ dat bjj een buur
man speelde, in een ketel met kokend loog ge
vallen. Hoewel een der hulsgenooten een deksel
op den ketel gelegd had. schoof deze eraf, toen
de kleine al spelende op den ketel ging zit
ten. Het kind viel in de' kokende loog, ten
gevolge waarvan het eenlge oogenbllkken later
overleed.
Pater Meuwlsse. van de Witte Paters der
Orde van Kardinaal Lavigerie, is uit de Afri-
kaansche missie in het vaderland teruggekeerd.
Maandagochtend is gebleken, dat de ver
wachtingen van de directie der Nuts-Spaar-
bank te 'sGravenhage dat de toestand Maan
dagochtend vrijwel normaal zou zijn, vervuld
zijn.
Men kan zeggen, dat de „run" afgeloopen
Is. Er worden natuurlek nog wel aanzienlijke
bedragen opgenomen, doch hoofdzakeljjk door
personen, die de vorige week reeds geld had
den aangevraagd, doch die door de overstel
pende drukte niet aan de béurt konden komen
Het aantal personen, die hun geld terug
brengen en aan de Spaarbank toevertrouwen,
neemt steeds toe. Ook de Ingelegde bedragen
worden grooter.
Als een bewijs van de krachtproef waaraan
de liquiditeit van de Spaarbank de vorige week
'is blootgesteld, werden ons door de directie
nog de volgende cijfers verstrekt: Sinds Tl
April (den dag van de Scheurleer-débAcle) is
ruim 8 mlllloen betaald, dwz. ongeveer 25
van het totale obligo der bank. Van dit be
drag is meer dan 7 millioen uitbetaald In de
5 dagen der vorige week (vanaf Dinsdag). Het
aantal opgekomen spaarders is ongeveer 1/5
van het totaal aantal. Gemiddeld werd per
boekje 500.uitbetaald.
Ook bjj de bijkantoren was de toestand weer
normaal. Gedurende de avonduren zullen de
banken echter voorlooptg nog gesloten blijven
in verband met het bijwerken der administra
tie. Men vertrouwt echter, dat dit de volgende
week ook geheel in orde zal zijn.
Zondag werd te Groningen de 18e Katholie
kendag voor Groningen en Drenthe gehouden.
Des morgens werden in de verschillende ker
ken H.H. Missen opgedragen tot Intentie van
het welslagen van den Katholiekendag.
Om 11 uur werden de Sectievergaderingen ge
houden. De sectievergadering ..Katholieke
Vrouw” had plaats in de bovenzaal van de
Harmonie. In deze bijeenkomst sprak de hoog
eerw. zeergel. heer prof. dr. Féron. Roer
mond. over het onderwerp: „De vorming der
Katholieke Vrouw in onze dagen". Voor de sec
tie „Ontwikkeling" werd door den heer L. A1-
bering, Litt. Dcts., oud-Gronlnger, thans
leeraar aan het R. K. Lyceum te Breda, een
rede gehouden over den Katholieken Italiaan-
schen intellectueel Contardo Ferrinl. Deze sec
tievergadering had plaats in de Commissiezaal
van de Harmonie.
De sectie „Charitas” kwam bijeen in de Ruy-
terzaal van de Harmonie. In deze bijeenkomst
hield de weleerw. heer H. Gillam, kapelaan
te Groningen, een beschouwing over het onder
werp: „Meer strengheid in onze liefde".
Noemen we ten slotte de vierde en de laatste
sectie, nameljjk de sectie „Werknemers", die
haar vergadering hield in 8t. Maarten, Post-
straat. Voor deze sectie sprak de heer A. C.
de B r ulj n. voorzitter van het R.-K. Werk
liedenverbond en lid der Eerste Kamer, over:
.De Bedrjjlsraden in verband met Quadrageslmo
Anno”.
„Te weinig wordt ingezien, dat de confes-
sioneele vakbeweging in ons land ongeveer
even sterk Is als onze moderne vakbewe
ging. Tevens ziet men voorbij, dat min
stens nog evenveel arbeiders buiten de
vakorganisatie staan, dan er in de vak-
vereeniglngen van alle richtingen georga
niseerd zijn.
We spreken, en we bezondigen er ons al-
len-aan, van de arbeiders en de arbeiders
beweging, waarmede we dan onze beweging
bedoelen. Het is fout. Want we vertegen
woordigen de arbeiders niet. Het is slechts
een deel, zij het een groot en belangrijk
deel hetwelk zich in onze organisatie heeft
vereenlgd.
Het is intusschen dit nuchtere en harde
feit, dat onze machtspositie bepaalt. Het
dwingt om dienovereenkomstig te han
delen.
Dat harde feit is naar onze overtuiging
door de minderheid in de partij te veel uit
het oog verloren”.
Het Eerste Kamerlid De Bruyn, die voor de
sectie werknemers sprak, begon zijn rede met
op te merken, dat het Bestuur van den Ka
tholiekendag Groningen en Drenthe dit jaar
als gelukkige basis
gedachte van deze
bijeenkomst heeft
genomen: Katho
liek in woord en
daad. Het bestuur
heeft besloten op
deze vergadering té
doen behandelen
de vraag, of het
geen wU Katholie
ken van Neder
land verstaan on
der bedrijfsorgani
satie. past bij de
sóblale apologie
van Pius XI. zoo-
als die ons. met een
beroep om snel te
een
Artikel 72 van de Lager-Onderwijswet 1920
bepaalt, dat „het bestuur eener rechtsper
soonlijkheid bezittende instelling of vereeni-
glng welke In eene gemeente eene bijzon
dere school wenscht te vestigen of een be
staande bijzondere lagere school wenscht
uit te breiden of te verbouwen enz., tot den
raad dier gemeente eene aanvrage kan
richten, om ten behoeve van die school de
voor de stichting van een gebouw of voor
den verbouw enz. benoodlgde gelden te
ontvangen, een gebouw te stichten of het
bestaande gebouw te vergrooten.”
De gebouwen van het bijzonder onderwijs
komen dus ten laste van de gemeentekas.
Tot dusver was gebruikelijk, dat de ge
meenten voor de bekostiging van den bouw
▼an scholen voor het bijzonder lager onder
wijs een voorschot ontvingen van het Rijk.
Naar wij thans uit zeer goede bron ver
nemen, 13 de Regeerlng voornemens, niet
langer aan de gemeenten dergelljke voor
schotten te verleenen.
Wanneer de aanvrage voor de stichting
▼an een schoolgebouw aan de daarvoor bij
artikel 73 van de Lager Onderwijswet ge
stelde eischen voldoet, is de gemeenteraa4
bij de wet verplicht de voor den bouw be
noodlgde gelden te voteeren. Ze zal dus
▼oortaan, nu het Rijk geen voorschotten
meer verleent, op andere wijze zich
gelden moeten zien aan te schaffen.
Het hoeft geen betoog, dat door deze
handelwijze van de Regeerlng moeilijkheden
▼oor de gemeenten zullen voortspruiten,
moeilijkheden welke wellicht op het bijzon
der onderwijs zelf haar weerslag zullen
hebben.
toepassen. Het Hoofdbestuur, de door de Di
rectie aangevoerde motieven overwegende, te
vens lettende op de vele verslechteringen, die
de laatste jaren reeds ingevoerd zjjn geworden
en in aanmerking nemende de houding, die
de Overheid aanneemt inzake het Vervoers
vraagstuk. was van oordeel, dat het voorstel
der Directie niet aanvaardbaar is te achten en
daarom al het mogeljjke moet worden gedaan
om .het daarheen te leiden, dat door Directie
en Personeelsraad dit vraagstuk alsnog tot een
voor het personeel bevredigende oplossing ge
bracht zal worden, waarbij de hoop en het
vertrouwen werden uitgesproken, dat ook de
Regeerlng hiertoe haar volle medewerking zal
verleenen.
Het Hoofdbestuur verklaarde voorts dat de
aangekondigde loonsverlaging, die onder het
geheele personeel een storm van verontwaardi
ging gebracht beeft, als onaannemelijk moet
worden beschouwd en het zich daarom tegen
dezen bezuinigingsmaatregel met kracht zal
verzetten.
3 en 4 Met as. zal de Bond te Amersfoort
zjjn algemeene vergadering houden en zal het
Hoofdbestuur, voor wat de verder te nemen
maatregelen betreft, zjjn standpunt uiteen zet
ten en de afdeelingen omtrent de te voeren
actie verder inlichten.
heele volk.
Bedrijfsorganisatie, aldus verstaan, is niet
een vijlen hier en een pleisteren daar, doch
een grondige radicale hervorming van het
sociaal economisch leven: het beteekent der
halve om. ook: medezeggenschap van de
werknemers in onderneming en bedrijf en dus
een breken van de alleenzeggenschap der hui
dige productieleiders.
De staat heeft van nature tot taak maatre
gelen te nemen, waardoor de mensch in de
gelegenheid is zijn geestelijk en stoffelijk wel
zijn te verkrifgen: w»»-'-—vers- (organisaties) en
werknemers-(organisaties), primair betrokken
bjj de voortbrenging, zijn verplicht gezamen
lijk alle maatregelen te nemen waardoor hun
eigen belangen en die der c°*'"*’menten het
beste worden gediend. Blijven laatstgenoem
den In die belangrijke taak In gebreke,
het staatsgezag als verzorgster van het
meen belang, verplicht In te grijpen, te
len, en te ordenen, te controleeren. Voor
regelen en ordenen zijn organen noodig, orga
nen, die door het staatsgezag met de noo-
dlge bevoegdheden toegerust hun groote en
verantwoordel'.ke "ultureele, sociale en econo
mische taak kunnen verrichten, organen ge
vormd door de verte*’—'**o<^ers van werk
gevers en werknemersorganisaties, de be-
drijfsraden, .toegerust met publlekrechtelUke
bevoegdheid.
Of de rijksoverheid
de daarvoor vatbare bedrijven
dient in te stellen, moge
woord door te overwegen ho» de betrokkenen
bij het productie- en distributieproces, hun
maatschappelijke op* --M hebben vervuld, als
al bij onze, op het individualisme steunende
verhoudingen van „opdracht” kan gesproken
worden.
Hebben zjj orde en regel geschapen in de
voortbrenging en distributie, in de verhouding
tusschen werkgevers en werknemers: orde, re
gel. rechtvaardige verhouding tusschen de
verstrekkers van het doode kapitaal en de ver
strekkers van den levenden arbeid?
Is daarbij de positie van den arbeidenden
mensch. zooals Leo XIII en Plus XI die zien,
naar christelijke opvatting ten volle tot haar
recht gekomen? Zijn de voortgebrachte rijk
dommen rechtvaardig en op het algemeene be
lang Ingesteld, verdeeld?
Heeft de voortbrenging zich gericht op en
geregeld naar de bevrediging van de rede
lijke behoeften van het geheele volk, dan
wel naar de wlnstb»'rte van slechts be trek-
kelljk weinige machtigen?
Was het solldarlsme drager van sociale en
economische verhoudingen, dan wel indivi
dualisme?
Het antwoord op deze vraag is beslissend
voor de vraag, of de rijksoverheid genoemde
bedrjjfsraden zoo spoedig mogelijk dient in te
stellen.
Het Aprll-nummer van „Sancta Liduina”
gewijd aan de voorbereiding van het vijfde
eeuwfeest, administratie: St. Liduina-cftnlté.
Nassaulaan 53 Schiedam) is een bijzonder ver
zorgde aflevering geworden; dit zevende num
mer telt ook acht pagina’s tekst meer dan de
zes, die reeds eerder verschenen.
Uit het Inleidend artikel der redactie blijkt,
dat het jubeljaar thans is Ingezet en reeds
groote plannen In wording zjjn, óm het feest
der Nederlandsche Heilige op even waardige
als geestdriftige wijze te vieren. Kapelaan H
A. Ulleman zet verdef zijn onderhoudende blo-
graphle voort en hierop vplgt een beschrijving
van St. Liduina’^ tjpod. ontleend aan „Salnte
Lidwina de Schiedamdoor Pater Hubert
Meuffels. Na deze boeiende weergave van een
aangrijpend laatste stèrvensliur, treft men Weer
een overweging aan van Pater C. Keuters. M.
8. C. Pater B. Kruitwagen O. F. M. vervolgt
zijn reeks uitvoerige artikelen over het proces
der heiligverklaring. terwijl een contemplatieve
van Bethanie vertelt van de eerste jaren van
Llduina's ziekte.
Waarom valt de feestdag van de H. Lidwina
zoo dikwijls weg’ Op deze vraag geeft Pastoor
H. B. J. Warnink een antwoord, doch hij ein
digt dit met een nieuwe vraag: Zou de veree-
ring van de H. iJdulna al zoo groot zijn, dat
bevoegde personen een eerbiedig verzoek aan
de Kerkelijke Overheid kunnen doen om dezen
feestdag een hoogeren rang te verleenen, waar
door tevens wordt voorkomen, dat deze zoo dik
wijls wegvalt?
Het spel „Lydewljde" van Pastoor J. B. W
M. Möller, waarvan ook in dit nummer een ge
deelte voorkomt, zal tijdens het eeuwfeest in
Schiedam worden opgevoerd.
Verschillende afbeeldingen maken het num
mer dubbel aantrekkelijk en het bewaren
waard; naast oude gravures oju teekenlngen
van Fr. Bruno Groenendaal O. S. B. en J
Schmlerman. Zjj komen op het nobele papier
wel tot haar recht.
■tttU leven in een ekonomisch bultenge-
YY woon belangwekkenden tijd, en ware
het niet, dat er alom zooveel leed ge
leden wordt. we zouden ons kunnen ver
heugen in het leerzame, dat wij mogen
doormaken.
Er zijn in de achter ons liggende geschie
denis momenten geweest dat er nagenoeg
niets van eenig gewicht omging: we had
den de diligence; we kenden slechts de om
ons heen liggende buurten en het was maar
aan enkelen gegeven, hun horizon te ver
wijden. De trekschuit verplaatste onze
voorouders op voor hen nog vlugge wijze
en de lange reizen over korte afstanden
werden gekort door de Goudsche pijp en de
lange verhalen.
Doch nu gaat alles in razende snelheid:
wij stoomen met Pullmancars en Edelweisz
geheel Europa door; wij hebben maar het
knopje van de radio om te draaien, en wij
hooren muziek, hetzij in Londen, Parijs,
Berlijn, Moskou, terwijl gevoelige instru
menten Amerika en Indië in onze geluid
sleer kunnen brengen. Zeppelins doorkrui
sen in enkele dagen de geheele wereld en
de kranige K.L.M.-vllegers brengen brieven
en zelfs passagiers in luttele dagen naar
de Oost! Zoolang is het nog niet geleden,
dat onze overgroot-ouders met zeilschepen
naar Insulinde langs de Kaap de Goede
Hoop togen, een paar maanden niets dan
lucht en water zagen op scheepjes, die in
vergelijking met de machtige Oceaan-stoo-
mers van heden slechts notedopjes waren.
Toen is de machine gekomen; het kanaal
van Suez is gégraven; de telegraaf deed
haar intrede en de stoom veroverde de
wereld. Gebieden, die bijna onbereikbaar
waren, werden in het meer Intens worden
de verkeer betrokken en geleidelijk werd
een internationalisme ingeluid, dat uitein
delijk tot den oorlog van 1914 leidde.
De belangentegenstellingen werden te
groot; men vocht om de wereld-expansie,
eerst met ekonomlsche wapenen, daarna
met hét brute geweld. En na den oorlog
is de wetenschap nog steeds meer vooruit
gegaan; er scheen geen bijhouden aan. De
auto, de draadlooze. de radio, het vlieg-
wezen, de electriciteit met haar tallooze
weldaden. De wereld scheen één geheel te
worden
Dit was echter niets dan schijn. Hoe meer
de wetenschap zich perfectionneerde en
hoe intenser het vervoerwezen werd, des
te meer trokken de landen zich terug bin
nen de ’«4gen veilige grenzen. Het eigen
fabrikaat werd gepousseerd als de eenlge
uitkomst in den ekonomischen nood, die
het opdrijven van het productie-vermogen
veroorzaakte en de ekonomlsche wetten rie
pen een dwingend „halt” toe aan den té
vluggen vooruitgang.
Doch ook het nationale streven bleek al
niet meer voldoende te zijn; en wij schijnen
wel terug te gaan naar de grijze oudheid;
binnen de eigen landsgrenzen toch begin
nen de verschillende eenheden, de verschil
lende groepen haar eischen te laten hooren.
Koopt In eigen streek.... bevoordeelt de
eigen menschen uit uw eigen rayon is de
nieuwe leuze. Nu de export-landbouwbe-
drijven hun uitvoer zagen stagneeren en
De instellingen dienen dus hervormd, de
grenzen van‘het publiek recht dienen terwüle
van het algemeen welzijn uitgezet. Quadra
gesimo Anno denkt hierbij op de eerste plaats
aan d taak van den staat.
Naar een betere toekomst
Wjj zien dat mogelijk in en door het staats-
gezag Ingestelde bedrjjfsraden. Dat is geen
nieuw denkbeeld, dat bewijst het door geheel
ons katholieke volk welwillend
Paaschmanlfest 1919 Dat was kort nadat
poging tot revolutie was voorbereid.
De groote. sociaal-economlsche gedachte
van de pubUekrechteltjke bedrlffsorganisatle
was te machtig en te rUk aan Inhoud om, met
kans op succes, verloochend te kunnen wor
den. In 1922 heeft gelijk spreker duidelijk
aantoonde de katholieke Staatspartij die
gedachte tot de hare gemaakt. In 1924 deed
de Hooge Raad van Arbeid zjjn belangrijke
meerderheidsultspraak. In 1929 kwam de be
drijfsorganisatie op het actieprogram der R.K.
Staatspartij.
Ook ons Internationaal Christelijk Vakver
bond had zich inmiddels in zjjn „Economisch
Wereldprogram” voor de publlekrechtelUke be-
drijfsorganlsatle uitgesproken. By een goede
bedrUfsorganisatle is de eerste eisch, dat de
rechtspositie van den arbeider, waaraan thans
veelal nog bUna alles ontbreekt, naar recht en
billijkheid geregeld wordt. Dan zal het o. m.
onmogelUk zUn, dat de werknemer onrechtma
tig, eenzUdig beoordeeld, naar willekeur ont
slagen wordt; zal bU noodzakelük ontslag door
vooraf gemaakte reserves gezorgd moeten
worden voor voldoende verzorging; zal het
onmogelUk zUn, dat de arbeiders door te sterk
doorgevoerde rationalisatie worden uitgebuit:
zal voor tUdlge pensioneering behooren te wor
den gezorgd; zal zekerheid bestaan, dat de
belooning rechtvaardig is. zooals overeenkom
stig Q. A. de arbeider ook deelen zal in de
winst van het mede door hem vervaardigde
product, zal de arbeider als mensch, niet als
een hond of als een winstobject worden be
handeld; als mensch als Christ&imensch. die
allereerst tot taak heeft zUn ziel voor de
eeuwigheid te stellen.
Onze vrUwel algemeen gangbare opvatting
van bedrUfsorganisatle vindt bekrachtiging in
Q A
Na er op gewezen te hebben, dat ook door
ons Katholieken op diep ingrijpende verbete
ringen in de bestaande economische verhou
dingen wordt aangedrongen, heeft aldus
spreker Z. H. Exc. Mgr. Aengenent zUn
diocesanen voorgehouden, dat hU het „als een
heiligen plicht beschouwde hun nader omtrent
het merkwaardige PauselUke document Qua
dragesimo Anno in te lichten, dien zendbrief
,,’n nieuw bewUs van de groote wijsheid en
den onverschrokken moed der Pausen.” En de
Bisschop riep al zUn priesters op allereerst dte
•deeën in Q. A. neergelegd, in zich op te ne
men en ze als apostelen te verkondigen.
Verlangend naar Katholieken van woord en
daad heeft het bestuur van dezen Katholie
kendag besloten op deze vergadering te doen
behandelen de vraag of hetgeen wU Katholie
ken van Nederland verstaan onder bedrUfs-
organisattie past in de sociale apologie van
Pius XI.
Spreker wyes vervolgens op het wetsontwerp
Verschuur, dat hU in groote lUnen behandelde
en ,waarvan hU getuigde: Het kan worden be
schouwd als een eerste stap in de goede rich
ting: er wordt een schuchter begin gemaakt
van sociaal-economlsche ordening, een begin
waarop verder kan worden voortgebouwd.
