ONSBLAD
Frankrijk remt te Genève
r
II
I-
I
3
SPAANSCH OF CATALAANSCH?
Het Fransch in Vlaamsche scholen
3»
I
Het nieuws van heden
6
Behandeling in de Cortes
Een doornig vraagstuk
Nieuw Belgisch
Kabinet
Drie nieuwe leden
DE NIEUWE REGELING
Grieksch verkeer
ontwricht
Minderheidsklassen worden
overgangsklassen
Woelig Z.-Spanje
Steden onder water
Regeeringscrisis
in Japan
Saito’s streven naar een
nationaal kabinet
DE BAROMETER
Doodvonnis tegen
Verdere tuchthuisstraffen
2
Middelbaar onderwijs
eentalig
Voorwaarden der Fransche
socialisten
Massa-arrestaties rond
Sevilla
JOH. LAUWERS
34- Koerden
»^x\\\\\vuuiiiiif/f///////A*ze
i
DE VROUW
gJNSDAC 24 ME11932
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 120
Het Weer
DE OCEAANVLUCHT VOLBRACHT!
u
Hartelyke ontvangst
Het Brusselsch regiem
Staking steeds algemeener
Macia
Einstein kritiseert
„Versailles wilde Duitschland ten
deele ook de verdedigings
middelen ontnemen’
ONVRUCHTBAAR
COMMISSIEWERK
UIT HET LUCHTRAPPORT
GESCHRAPT
sr
Onderricht in de
tweede taal
n
h
3
ae
,1
Bgzonder onderwijs
moet volgen
DE OVERSTROOMING
IN ENGELAND
Door geheel Spanje gaat een
sterke anti-Catalaansche
strooming
e
van Amelia Earhart by haar aankomst
te Londonderry
Sjirokawa overleden
Voor deelneming aan regeering
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
s
tn
NOORD-HDLLANDSCB DAGBLAD
te
TELEFOONNUMMER 433.
6
d
at
omlaag
bestuurder
gestort;
A
ot
S
GENèVE, 23 Mei. (Reuter). In de landcom-
r
i
s
3
1-
sn
ie
rs
1
i
3
3
1
L
L
I
A
van
en
ATHENE, 93 MM. (Reuter.) Het agentschap
van Athene meldt: De spoorwegstaking Is ten
einde, het verkeer Is hervat.
Verder deelt het agentschap mede, dat In
Macedonië heden door de spoorwegbeambten
tot staking besloten was. Het spoorwegverkeer
kon echter na enkele uren worden hervat, daar
een deel van het personeel niet aan de staking
deelneemt.
sc he kinderen onder vorm van taalonderricht
en herhallngslessen gegeven en selfs daar wor
den de leervakken bij middel van het Neder
landsen aangeleerd.
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per losse regel 20 c.; ingez. med. 40 c.
per regel; idem op pag. één 55 c. p. r.
Bij contract sterk verlaagde prijzen.
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek.
Het nieuwe Belgische kabinet
Massa-arreutatie In de omgeving van Sevilla.
Doodvonnis tegen 34 Koerden in Turkije.
Du Grieksche spoorwegstaking geëindigd.
a
e
t
Tot allerhoogste kringen!
Maar ieder in zijn element.
En daarom, zonder liegen.
Ziet juist de man zdd’n type vrouw
Het liefst de lucht in vliegen!
Vtmchenbootje op de Noordzee b« Zandvoort
omgeslagen. Do beide opvarenden verdronken.
W^eefvllegtulg
sniln n sl
gVIKMMBo
Protest te Utrecht van spoor- en tramweg
personeel tegen de voorgestelde loonsverlaging.
Vier boerderijen In Heese bij Eindhoven, door
brand vernield.
Stand op Dinsdag 9 uur rn.: 758
Achteruit.
ALKMAAl
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
r.
I-
d
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden)
niet
lucht
nië!”
ATHENE, 23 Mei. De staking In Griekenland
neemt nog steeds een scherper karakter aan.
Thans is ook het spoorwegpersoneel in Mace
donië in staking gegaan en de Sim pion-express
is niet verder gekomen dan de Servisch-Griek-
sche grens. Het spoorwegpersoneel beeft de
meeste treinen midden op het traject verlaten
Met behulp van militairen trachten de autori
teiten de treinen althans naar de stations of de
depóts te krijgen.
Te Salonikl zijn het trampersoneel en te Volo
de tabaksbewerkers in solidarlteitsstaklng ge
ld*».
Hoewel geruchten de ronde doen, dat de voor
malige dictator Pangalos plannen zou hebben
om In te grijpen, verklaart de regeerlng den
toestand meester te zün en heeft zij alle voor
zorgsmaatregelen genomen om de rust in ge
heel Griekenland te bewaren.
welken Invloed dat Statuut op Spanje’s po-
- ---1 hangt
van
van
een
Wat het Brusselsch regiem betreft: dit zal
slechts toepasselijk zijn op het beperkt getal
gemeenten der Brusselsche agglomeratie die
opgesomd worden in het bestuurlijk statuut. In
deze gemeenten zullen de kinderen alle voor
name leervakken leeren bij middel van hunne
moedertaal, slechts Fransch taalonderricht en
herhaUngslessen zullen aan Vlaamsche kinde
ren te Brussel in 1 Fransch worden aangeleerd
dit taalonderricht en deze herhallngslessen
mogen nimmer 1/3 van den uurrooster over
treffen en ter verwerping der vroegere amen
dementen Petltjean wordt geen andere ver
zachting geduld, dan dat te Brussel vroeger
dan elders, met het onderricht der tweede taal
mag worden begonnen.
De nieuwe regeling inzake Fransch onder
richt in Vlaamsche scholen.
Nederiandsche logger op het eiland Baltruns
gestrand.
over
vérgaande
eischen
Barcelona
zich op
krachtige
ANGORA, 33 Mei. (Reuter.) Het gerechtshof
te Adana heeft heden In het massa-proces te
gen de rebellen uit het Araratgebied het oor
deel uitgesproken. Het doodvonnis werd geveld
tegen 34 Koerden, van wie er drie bU verstek
werden veroordeeld. Verder werden vrijgespro
ken 179 beklaagden, van wie er 88 niet ver
schenen waren.
De overige 58 beklaagden werden voor het
meerendeel veroordeeld tot tuchthuisstraffen
van io jaar, sommigen kregen echter U en
24 jaar.
de gewestelijke taal. De overgang wop
elndigd met het 13e levensjaar, zoodat I
middelbaar onderwijs in Vlaanderen
Fransche klassen meer zullen best
gemeentebestuur oordeelt
SEVILLA. 33 Mei (Reuter). In talrijke plaat
sen in de omgeving van Sevilla hebben steeds
weer nieuwe schermutselingen plaats tusschen
stakers en civiel-gardlsten. terwijl ook steeds
nieuwe bommen worden ontdekt.
De kapitein der Guardia Civil, dl Cazalla della
Sierra, ontdekte een terroristenplan, hetgeen tot
de arrestatie van 80 Individuen leidde. Te Gua
dalcanal werden 100 personen Ingerekend.
GENèVE, 33 Mei. (Reuter). Prof. Einstein, die
met lord Ponsonby naar Genève is gekomen,
om er indrukken op te doen van de ontwape
ningsconferentie, ontbood hedenmiddag de
persmannen bjj zich. Einstein bleek voorstan
der van zeer radicale ontwapening te zijn en
oefende scherpe kritiek uit op de Geneefsche
methodes.
Vooral keurde hjj het werk af der militaire
deskundigen, die zX niet confereerden over
ontwapening, maar over de beste middelen voor
oorlogvoering
Lord Ponsomby verklaarde, dat men op het
oogenblik verder dan ooit is verwijderd niet
alleen van de ontwapening maar ook van de
begrenzing der bewapeningen.
Het gemeentebestuur oordeelt Zelfstandig
over behoud of afschaffing van deze overgangs
klassen volgens de plaatselijke noodwendig
heden. Bemoeiing van het staatsbestuur met de
zaak der overgangsklassen mag slechts gebeu
ren In het raam der gewone wetgeving voor
de gemeenten, geen enkele bijzondere dwang
mag te dezer zake aan de gemeentebesturen
worden opgelegd, de bepalingen der gemeente
wet zullen slechts worden Ingeroepen voor het
geval van sabotage, door een of ander gemeen
tebestuur, van overgangsklassen waarvan het
volkomen duidelijk is dat zij voor de plaatse
lijke noodwendigheden onmisbaar zijn.
De Oceaan is door een vrouw
Ten slotte overvlogen.
De Oceaan heeft daar het hoofd
Met golfjes bij gebogen....
De Oceaan met al zijn macht
En heel zijn despotisme
Is overvleugeld door een vrouw
Met vrouw’lijk optimisme!
De vrouwnu ja, wat lukt haar niet
Sinds zij getransformeerd is?
En bovendien nog door de wet
Vólkomen ge-mijnheer-d is?
Haar energie, haar moed en kracht,
Daarop valt niets te dingen.
Want zij behoort thans door haar
vlucht
lltieke toekomst hebben zal. Alles L
af van het gebruik, dat de Catalanen
hun Statuut maken. Het is in handen
nationalistische elementen niet slechts
scherp wai>en, het is óók tweesnijdend.
Het onderricht der tweede taal in bet lager
onderwijs mag door de gemeenten en de over
heden van aangenomen en aanneembare scho
len slechts vanaf bet 5e studiejaar van het
lager onderwijs worden ingericht. (Slechts In
de taalgrensgemeenten, en daar waar 20 pro
cent anderssprekenden wonen, mag vanaf het
3e studiejaar worden begonnen).
De staat zal de kosten dragen van den leer
gang der tweede taal welke, bulten den gewo
nen uurrooster, vanaf het 5e studiejaar, op
verzoek van ouders van 35 leerlingen dient te
worden ingericht.
(Dat is de bepaling welke door de Waalsche
socialisten wordt verworpen, blijkbaar om elk
onderwijs van het Vlaamsch als tWeede taal In
Wallonië onmogelijk te maken).
Voor het middelbaar onderwijs wordt gere
geld. dat „een” tweede taal dient te worden
onderwezen, wanneer deze tweede taal Engelsch
of Dultsch is wordt het als gewoon taalonder
richt bechouwd met 4 uur per week, wanneer
de tweede taal Fransch is of Nederlandsch.
wordt het grondig onderwezen, echter alleen
ais taalonderricht, terwijl alle leervakken aan
geleerd worden bij middel der gewesttaal zon
der één enkele uitzondering.
een vrij groote mate van autonomie ge
weest, maar hij is er óók overtuigd van,
dat als het Spaansch in Catalonië vreemde
taal wordt, de Spaansche eenheid In groot
gevaar verkeeren gaat. De gevolgen van
het verloren gaan dier eenheid zijn onme-
telijk; zeker is, dat de Spaansche macht
en het Spaansche prestige een geduchten
missie der ontwapeningsconferentie werden
heden de besprekingen over de omschrijving
der kanonnen met aanvallend karakter beslo
ten met de aanneming eener resolutie.
Vastgesteld wordt, dat men het er niet over
eens is geworden, hoe groot het kaliber van ka
nonnen moet zijn, willen zU tot de aanvalswa
penen gerekend worden. Een aantal staten on
der leiding van Frankrijk hebben elke definitie
van aanvalswapenen zooveel mogelijk vermeden
en hebben getracht de grens voor kanonnen
met aanvallend karakter zoo hoog mogelijk te
stellen.
De Dultsche delegatie daarentegen heeft ge
streefd naar een zoo nauwkeurig mogelijke om
schrijving van aanvals-kanonnen en naar
vaststelling van een maximum-kaliber over
eenkomstig de bepalingen van het verdrag van
Versailles.
In ieder geval is ondanks het Fransche verzet
in de resolutie de vordering opgenomen, dat
het aanvallend karakter van kanonnen van een
eventueelen aanvaller zal afhangen van de mate
van bewapening, waarover de verdediger be
schikt. Practisch beteekent dit, dat tegenover
een zwak bewapenden staat de bewapening
van een zwaarbewapenden staat als bijzonder
zwaarwegend wordt erkend.
Teekenend voor de houding der Fransche de
legatie zijn ook de besprekingen van heden In
de luchtcommmissle. Aan de commissie was een
rapport voorgelegd, waarin wordt vast gesteld,
dat de oorlogsmiddelen van eiken aard, welke
bestemd zijn om uit de lucht omlaag te worden
geworpen, als een bedreiging voor de burger
lijke bevolking moeten worden beschouwd.
De Fransche delegatie stelde nu voor dezen
zin te schrappen. Het voorstel werd met 18
tegen 11 stemmen aangenomen.
Duitschland stemde natuurlijk tegen.
TOKIO, 33 Mel. (V. D.) Officieel wordt mede
gedeeld. dat generaal Sjirokawa. die bij den
bomaanslag te Sjanghai ernstig gewond werd
in den afgeloopen nacht aan de gevolgen is
overleden.
PARIJS, 33 Mei. (Reuter). De meerderheid
van het Congres van de departementale fede
ratie van de socialisten stemde voor deelname
aan de regeerlng, mits geen enkele nationale
eenheid at concentratie sou zijn uitgesloten
en de radlcaal-soclallsten deelnemen aan MS
minimum-program.
De Socialistische federatie van Lyon heeft met
180 van de 200 stemmen een resolutie aange
nomen, waarin wordt verklaard, dat de socia
listen met een regeering mede willen werken.
Indien binnen een jaar een minimum-program
wordt doorgevoerd, waarin os. staat, dat de
militaire uitgaven tot den stand van 1928
moeen worden teruggebracht en Frankrijk op
de Ontwapenings-conferentle een nieuwe
houding ten aanzien van de afschaffing van
aanvalswapenen moet aannamen.
De Marseillaansche socialisten eischen bestrij
ding van de werkloosheid door Invoering van
de veertig-urlge werkweek, vermindering van de
militaire uitgaven, terwijl Frankrijk zich In zijn
buitenlandsche politiek duidelijk op het stand
punt van gelijktijdige en gecontroleerde ont
wapening behoort te plaatsen.
j
Verwachting:
Zwakke tot matigen, Zuidweatelfjke tot
Noord-Westelijken wind, zwaar bewolkt
met lijdelijke opklaring, waarschijnlijk
regenbuien, weinig verandering In tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: nog weinig ver
andering.
Nachtvorstverwachting: geen nachtvorst.
LONDEN. 23 Mel. (V.D.) De overstroomlngen in
Midden-Engeland hebben Maandag opnieuw
ernstiger afmetingen aangenomen. Nieuw ont
stane meren hebben zich reeds geweldig uitge
beeld. terwijl zij hier en daar een diepte heb
ben van 4 15 Meter. De jeugd zwemt In de
geteisterde plaatsen van huis tot huis. Tien
duizenden telefoon- en telegraaflijnen zijn ge
stoord, terwijl groote vertraging is ontstaan
op het spoorwegnet. Vefe steden, os. Dawley,
Bridge. Ashbey en Stratford, staan geheel onder
water. Het verkeer met de in de bovenste ver
dieping hunner hulzen verblijvende bewoners,
kan slechts worden onderhouden door middel
van booten. In de stad Derbey alleen reeds
wordt de schade op 6 mlllioen gulden geschat.
Talrijke personen zijn verdronken. Veie huizen
zijn Ingestort. Het Shakespeare-theater te
Stratford Is geheel door het water Ingesloten.
TOKIO, 23 Mei. Reuter.) Omtrent de pogin
gen van Saito tot kabinetsformatie wordt me
degedeeld, dat Takahashi zich er mede accoord
zou hebben verklaard, de portefeuille van Fi
nanciën in het nieuwe Kabinet te behouden.
In flnancieele kringen wordt dit bericht
gunstig opgevat.
Saito heeft tevens een onderhoud gehad met
Sasukl, den voorzitter van de Salyukai-parttj,
en hem verzocht een post In het nieuwe ka
binet te willen aanvaarden.
Men gelooft, dat Sasuki morgen, na met de
andere leiders zijner parQj ruggespraak te heb
ben gehouden, op het verzoek zal antwoorden
Verder beeft Salto een ultnoodlging gericht
aan Wakatsoekl. om deel uit te maken van
bet kabinet. Op deze wijze riep Salto de mede
werking in der Mlnsalto-partlj. welke sedert de
demissie van het kablnet-Wakatsoekl in De
cember jX in de oppositie Is geweest. Wakat
soekl zou echter hebben geweigerd, doch wel
den steun zijner partij hebben beloofd.
Duidelijk blijkt dus. dat Salto zich de mede
werking van de beste koppen des lands, onge
acht hun politieke schakeertng. tracht te ver
zekeren.
Tegelijkertijd zoekt hij de vriendschappelijke
medewerking der twee partijen, teneinde het
hoofd te bieden aan deze crisis, welke alge
meen wordt erkend als een der ernstigste, die
Japan had op te lossen.
houden met den technischen Inhoud dezer ar
tikelen en deze als voorbeeld te gebruiken.
Met groote belangstelling aldus von Frei
berg neem ik kennis van de verklaringen van
een zoo bevoegden autoriteit, als de Fransche
minister van Marine is. dat het verdrag van
Versailles Duitschland ook de verdedigingsmid
delen heeft willen ontnemen.
GENèVE, 23 Mei. In de vlootcommissie zette
de vertegenwoordiger van Hongarije heden uit
een, waarom hjj meende dat de op de Donau
gebruikte verdedlgingsvaartuigen. de z.gn. mo
nitors. Indien zü van een bepaalde grootte wa
ren. als aanvalswapens beschouwd moesten
worden.
HIJ wees erop, dat het verdrag van Trianon
aan Hongarije verbiedt, er river-monitors van
bepaalde grootte op na te houden.
De Fransche minister Dumont verklaarde
daarop, dat de verdragen van Trianon en van
Versailles een samenhangend en ondeelbaar ge
heel vormen. HU achtte het niet juist, dat men
een politieke kwestie in de commissie bracht,
door voorstellen van technischen aard te ver
dedigen met behulp van afzonderlijke artikelen
uit de verdragen.
Dumont verklaarde verder met nadruk, dat
men door de ontwapenlngsbepalingen Duitsch
land en zijn bondgenoote ook had willen beroo-
ven van een deel hunner verdedigingsmiddelen.
Zoo waren b.v. de Rijnland-bepalingen ge
schrapt. terwijl deze toch uitsluitend voor ver
dedigingsmiddelen dienden.
De Duitse he vertegenwoordiger admiraal Von
Freiberg constateerde echter, dat het Verdrag
van Versailles een aantal technische artikelen
bevat en voor de werkzaamheden der Ontwape
ningsconferentie zou het buitengewoon nuttig
kunnen zijn, bij elke gelegenheid rekening te
De regeeringscrisis in België loopt ten einde
De liberalen hebben zich laten vinden voor een
accoordverklaring met een regeeringsprogram,
dat de vrijwel volledige inwilliging behelst van
de eischen der Vlaamsch-Katholieken (Vati
Cauwelaert ca) Inzake de schoolkwestie.
De regeling van het taalvraagstuk in de
scholen, welke minister-president Renkin als
grondslag heeft genomen voor de overeenstem
ming tusschen de partijen, behelst blijkens de
Inlichtingen van de Brusselsche „Standaard”
het volgende:
De bestaande Minderheidsklassen, met name
de Fransche klassen in het Vlaamsche land,
waartegen de Vlaamsche katholieken zoo fel
gekant waren, worden alle omgezet in Over
gangsklassen, waarin de kinderen geheel wor
den gevormd tot het volgen van onderwijs In
[t be-
frjhet
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR.
,1H-: ADMINISTRATIE 435, REDACTIE 633
ABONNEMENTSPRIJS:
^er kwartaal, voor Alkmaar 2.
Voor buiten Alkmaar2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
0.60 hooger.
Dagblad uitgegeven door de
H.V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
kreten: ,Xeve Catalo-
onmiddellijk beantwoord
van
uit
zeer
wijze
in tal van ma
nifestaties,
waarbij de stu
denten ’n groo-,
te rol spelen.
Incidenten zijn
de
de
worden i
met: „Dood aan het Statuut! Weg met Ma
cia!” Op hun demonstraties hebben de
studenten stakingen doen volgen. Kamers
▼an Koophandel hebben scherp gestelde
protesten naar Madrid gezonden, en pro
fessoren hebben de Cortes bezworen de
eenheid van het land niet In gevaar te
brengen. Vele dier gebeurtenissen hadden
▼ermeden kunnen worden als de Catala
nen, in hun ijver het Statuut te verdedigen,
zich niet hadden laten verleiden tot het
gebruiken van woorden en uitdrukkingen,
die slechts bestemd konden zijn de harts
tochten aan te wakkeren
Ondanks den sterken druk, dien de publieke
opinie tracht uit te oefenen, schijnen de
Cortes niettemin bereid één Catalaansch
Statuut te aanvaarden, al Is het zeker, dat
er tusschen dit Statuut en het Charter,
dat de Catalanen zélf opstelden, belang
rijke verschillen zullen zijn. Die verschillen
zullen betrekking hebben op bijna alle be
twiste punten, op de flnancieele vraagstuk
ken, de rechtspraak, de handhaving der
openbare orde en het onderwijs. De kwestie
der verdeeling der belastinggelden zal eerst
ernstig en met vrucht onder oogen gezien
kunnen worden als nauwkeurig vastgesteld
zal zijn, welke openbare diensten voortaan
door het Generalaat bekostigd zullen moe
ten worden. Dit is ten slotte een zaak van
cijfers en techniek; de massa des volks
interesseert er zich weinig voor
Het zwaartepunt van het probleem ligt
elders. Niet in het vraagstuk van de hand
having der openbare orde, dat veel van
zijn belang verloren heeft sinds de rust in
Barcelona is teruggekeerd, noch in de so
ciale wetgeving, ondanks de belangstelling,
die de socialistische elementen daarvoor
aan den dag leggen de werkelijke moei
lijkheden liggen op het terrein van de taal
en het dhderwijs.
Men kent de stelling der Catalanen: zil
willen een Catalaansche universiteit, zij
wenschen gezag over het onderwijs in al
zijn trappen en geledingen, en zich alleen
verbinden tot de concessie, dat degenen
die er den wensch toe te kennen geven
onderwijs in het Spaansch zullen kunnen
krijgen. Senor Campelans, een der invloed
rijkste Catalaansche afgevaardigden, ver
klaarde dezer dagen, dat de Catalanen be
reid waren op alle punten concessies te
doen, behalve op het gebied der taal.
Het is juist dit punt, waaraan ook Ma
drid het grootste belang hecht. Zoowel
rechts als links is men over de aanspra
ken der Catalanen op dit gebied on
gerust. De socialisten, die door hun aantal
•oo goed als door l:un eenstemmigheid
een zeer belangrijk element in de regee-
ringsmeerderheid vormen, schijnen voor
nemens zich tegen de Catalaansche eischen
op dit stuk hardnekkig te verzetten. Tenzij
zij het hoofd buigen voor den wil van den
minister-president, die op «een compromis
aan stuurt.
Senor Azana Is altijd voorstander van
Sinds eenlge dagen verkeert Spanje in
een staat van groote opwinding. Het uur is
eangebroken, waarop het Catalaansch pro
bleem geregeld zal moeten worden en het
reheele land voelt, dat deze regeling voor
Spanje’s toekomst van het allergrootste
belang is. Het is hier inderdaad meer een
Kwestie van aan voelen dan van begrijpen,
want het vraagstuk moge in zekeren zin
van politleken aard zijn, het is nog meer
Baak van sentiment.
Het probleem der Catalaansche autono
mie is doornig In de hoogste mate en meer
dan één ander geschikt de Spaansche
eenheid in gevaar te brengen. Niet alleen
is er een aantal technische vraagstukken
mee verbonden de Hchtige verdeeling
tusschen de regionale en landelijke auto
riteiten over de justitieele macht, de belas
tinginning enz.. maar het raakt recht
streeks Spanje’s toekomstige ontwikkeling.
Regeerlng en Cortes, die er thans over be
raadslagen, dragen een zware verantwoor
delijkheid.
De debatten In de volksvertegenwoordi
ging zijn aangevangen in een atmosfeer,
zwaar van spanning. De positie der Catala
nen, die verleden jaar zeer sterk was, is
sinds eenlge maanden veel zwakker ge
worden. De consolidatie der republiek
heeft anderen elementen gelegenheid gege
ven naar den voorgrond te treden. De
„Esquerra”, de leidende politieke formatie
in Catalonië zelf, heeft, met haar aanvoer
der, kolonel Macia, aan prestige ingeboet.
Dat heeft tot onvermijdelijk gevolg gehad,
dat het Statuut, door de Catalanen ont
worpen, en waarvan de aanvaarding, na de
aanneming der artikelen 11 en 12 van de
grondwet, verzekerd scheen, op losse
schroeven Is komen te staan. De heftige
taal, die sommige woordvoerders van het
Catalanisme plegen te gebruiken, heeft de
eigenliefde, en óók de vaderlandsliefde,
van andere Spanjaarden gekwetst. En het
eerste artikel van het Statuut, waarin
stipuleerd wordt, dat Catalonië een
geerende staat
is, is weinig ge-
schikt het wan-
trouwen der
Castilianen te
verminderen.
Ben sterke anti-
Catalaansche
strooming gaat
door het land.
De' ontevreden
heid over de
knak zouden krijgen.
Daarom zal Azana alles doen de par
tijen, die elkaar thans met grof geschut
van woorden bekogelen, tot het sluiten
van een eervollen Vrede te brengen. Hij
wacht daarvoor zijn uur af. Azana spreekt in
het algemeen weinig, maar als hij het
woord neemt, is wat hij zegt meestal be
slissend. Wat de veelomstreden kwestie
der universiteit betreft, is het zeer wel
mogelijk, dat de premier voorstellen zal de
Barceloneesche Hooge School tweetalig te
doen zijn.
Tegenover de 45 Catalaansche Cortes-
leden, die weten dat hun positie niet meer
zóó sterk is als verleden jaar, blijft de re-
geeringsmeerderheid een ferme houding
handhaven. Deze houding Is, hoeveel sym
pathie men voor Catalonië, dat lange ja-
ren onderdrukt is, hebben moge, vermoe
delijk in overeenstemming met de belan
gen van het land.
Het verleenen van te ver gaande autono
mie aan Catalonië zou insluiten, dat aan
de eischen van Basken e.a. geen enkele
grens meer zou kunnen worden gesteld.
Spanje zou op den duur In een aantal klei
ne staatjes uiteenvallen; de Spaansche toe
komst zou geen vooruitzicht meer bieden.
De debatten, die thans te Madrid ge
voerd worden, hebben weinig opwekkends.
Hoe sneller hun einde komt, hoe beter dat
zijn zal. Maar zelfs Indien de partijen in
het geding zich vereenlgen op een Statuut,
dat wederzijds zoo geen genoegdoening
schenkt dan toch aanvaardbaar is, dan
nog zal de toekomst eerst kunnen leeren.
Voorwaarden der Fronscbe Socialisten voor
deelneming aan regeerinr.
O O
BRUSSEL, 23 Mei. Het nieuwe Belgische ka
binet is als volgt samengesteld:
Premier en minister van Financiën: Renkin
(Kath. Conaerv.).
Blnnenlandsche Zaken: Carton <Kath. Cons.).
Landsverdediging: Crockaert (Kath. Conaerv).
Industrie, Arbeid en Sociale voorzorgHeyman
(VI. verteg. Chr. vak vereen.).
Koloniën: Tschoffen'(Waalsch verteg. Chr.
vakvereen.).
Landbouw: Van Dievoet (VI Kath.).
Openbare Werken: Sap (VL Kath.).
Buitenlandsche Zaken: Hymans (liberaal).
Justitie: Cocq (liberaal).
Onderwijs: Petltjean (liberaal).
Telegrafie: Bevesse (liberaal).
Verkeerswezen: Forthomme (liberaal).
Dernieuwe leden In bet kabinet zijn derhalve:
Tschoffen. Forthomme en Sap.
De nieuwe minister van Koloniën. Tschoffen,
del reeds vroeger deze functie heeft bezet, komt
in de plaats van Crockaert, die de portefeuille
van landsverdediging op zich neemt. Crockaert
wordt beschouwd als aanhanger van het
Franseh-Belglache militaire verdrag.
Er Is een bepaling aanvaard, waardoor bij
zonder onderwijs, dat niet de taalregellng aan
vaardt welke door de nieuwe onderwijswet
wordt voorzien, ook niet in aanmerking kan
komen voor aflevering of homologeering van
(wettelljke) diploma’s. Door deze sanctie, de
meest radikale welke te vinden is. zal tevens
het bijzonder katholiek onderwijs genoopt
worden het taalreglem, ingevoerd door de nieu
we wet, te aanvaarden, en dus alle leervakken
bij middel van het Nederlandsch, aan te lee
ren. Daardoor wordt tevens aan de vertegen
woordigers van het officieel onderwijs een wa
pen uit de hand gerukt tegen het bijzonder
onderwijs.
De algemeene taalregellng in lager en mid
delbaar onderwijs is dat alle leervakken, zon
der één uitzondering worden aangeleerd bU
middel van de gewestelijke taal, slechts
Fransch taalonderricht wordt In het Fransch
gegeven in het Vlaamsche land. Deze bepaling
is algemeen.
Te Brussel wordt het Fransch aan de Vlaam-
