ONS BLAD Chili heeft zich omgewenteld z g NIEUW BESTUUR OUDE KOERS D G Regeeringsverklaring te Parijs Het premierschap Pruisen J Socialistische dictatuur DE NIEUWE DUITSCHE REGEERING in Noodverordeningen te wachten DE BAROMETER JOH. LAUWERS ALKMAAR PAYGLOP 3 Barometers en Thermometers De revolutie in Chili ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 133 WOENSDAG 8 JUNI 1932 Het Weer „PRINCE CHARMING” OP INSPECTIE De roode Kolonel in actie ONS NIEUWE FEUILLETON Neurath over Lausanne VENIZELOS TERUG DOOR NAZI'S OPGEËISCHT REVOLUTIE IN CHILI e, In den Senaat Oudst rij der spa rade te Washington DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN NVVNAWWUIIIUIIIIIW//MXM kloosterorden 3 o NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD TELEFOONNUMMER 433. o president De buitenland»che politiek Herriot Communisten willen lawaai maken 760 'O er Hoogste stand kablnet- aange- De Prins van Wales heeft in Hyde Park te Londen de politiereserve f geinsp ecteerd BU Semarang is een aoto in een aavtjn gestort en verpletterd. Twee dooden. Groote meerderheid voor regeering Z Verd. van den moord te Hemmen tot twintig jaren gevangenisstraf veroordeeld. O O Socialisten doen mee aan motie van vertrouwen veiligheid, onafhankelijkheid en evenwicht niet uit het oog verliezen, welke belangrijke voor waarden zijn voor den algemeenen vrede. Het zal pogen de groote beginselen van trouw aan de onderteekende verdragen en het gegeven woord te doen zegevieren als grondslagen van het vertrouwen en van de welvaart. Op deze wjjze zal Frankrijk medewerken tot een gelei delijk en wijselijk geordend wederopnemen der economische activiteit. De boodschap van den nieuwen oogstte veel bijval. Oproep der Christ, mijnwerkers- federatie tegen von Papen De Senaat werd geopend met een entreerede van den nieuw gekozen voorzitter Jeanneney. die oa. wees op de dringende noodzakelijkheid, dat onder de huidige omstandigheden alle par tijen samenwerken om aan de tegenwoordige crisis het hoofd te bieden. De hoop is gevestigd op de komende ccofc- Na Bouisson’s installatierede werd voorlezing gedaan van een boodschap van den nieuwen president der republiek Lebrun aan het par lement. Hulde wordt daarin gebracht aan de gedachtenis van Doumer, aan zijn voorbeel dig leven, zijn streven om binnen de grenzen van de grondwet een vereenlglng van alle Franschen te bereiken, ten einde aan de crisis het hoofd te bieden. De oplossing der finan- cieele problemen eischt kalmte en moed; er zullen krachtsinspanning en nieuwe opofferin gen worden gevergd. Overigens zullen regeering en Kamer alles doen om de vroegere we'vaart te herstellen, tn het moederland en in de koloniën. Frankrijk is verwikkeld in zeer belangrijke Internationale onderhandelingen. Als ijverig lid van den Vol kenbond is Frankrijk bereid geweest tot ernsti ge offers, welke de belangeloosheid van Frank rijk en zijn gehechtheid bewijzen aan de soli dariteit, welke moet voeren tot een politiek van wederzijdschen steun en hulp Doch Frankrjk moet in dit gemeenschappe lijk pogen zijn wettige bezorgdheid tan eigen Boodschap van den nieuwen president Herriot wenscht internationale samenwerking, doch zon der prysgeven van recht op veiligheid en aan den onvergeteljjken minister van bul- tenlandsche zaken Briand. Toen Bouisson Br lands werkzaamheid in het belang van den vrede herdacht, oogstte hij de instemming van de geheele Kamer met uitzondering van uiterst recntsch en de communisten. De Kamervoorzitter wees er vervolgens op. 4>t bet thans plicht Is met alle middelen bet pessimisme te overwinnen, dat te wijten is aan het verergeren der crisis en het misluk ken der internationale conferenties. Ook moet er voor worden gezorgd dat in het buitenland de meening gehandhaafd wordt, dat Frankrijk gunstig staat tegenover de oplossing der In ternationale problemen. welke onoplosbaar schijnen als men ze afzonderlijk behandelt. Toen Herriot begon met zijn verklaringen over de buitenlandsche politiek, sprak hij op plechtlgen toon en onderstreepte hij elk woord. De regeering zal zich in de buitenlandsche politiek laten leiden door de zoo dringende noodzakelijkheid van de algemeene organlsee- ring van den vrede in Europa en de geheele wereld. Zij zal alles doen wat in haar oerelk ligt, om by te dragen tot een politiek van ontspanning, een economische entente en de moreele ontwapening. Inzake de herstelbetalingen kan Frankrijk zich echter zijn rechten niet laten ontzeggen welke gegrondvest zijn op de verdragen, en welke door de eer der onderteekenlngen be schermd worden De wereld zou. als zij aan den invloed van het recht werd onttrokken 1 weer onder den Invloed komen van het ge- 1 weid. De Fransche regeering Is zich, als zij deze grondbeginselen op den voorgrond stelt, bewust geen egoïstische voorrechten te ver- dedigen. doch algemeene wereldbelangen Overigens is de Fransche regeering bereid over elk voorstel te onderhandelen en leder Initiatief te ondernemen, dat tot grootere sta buitelt der wereld of tot een oprechte ver zoening kan dienen. In overeenstemming met het Volkenbondsstatuut dat de grondwet voor de geheele toekomst Is en tn den geest van het Kellogg-pact tot uitbanning van den oorlog, zoekt de Fransche regeering niet enkel veiligheid voor Frankrijk zelf, doch voor alle volken, daar volgens Fransche opvatting voor allen hetzelfde recht geldt. Het feuilleton, waarmee wij heden een aanvang maken, voert onze be langstellende lezeressen en lezers naar het Zuiden van Frankrijk, waar te midden van sinaasappeltuinen, olijven en weelderigen bloementooi, hun aandacht geboeid wordt door een tweetal vrouwen, van wie de eene, gevormd door het harde leven, zich alles ontzegt om een eereplicht te vervullen, en de andere, die nog alles van het leven verwachten mocht, haar blijde jeugd heeft ingezet om de vervulling van dien eereplicht tot een goed einde te helpen brengen. Een roman vol spanning en edele gedachten. BERLIJN, 7 Juni (Xvö). Inzake de benoeming van den nieuwen Prulsischen minister-president wordt van Nat. Socialistische zijde verklaard, dat hiervoor slechts de candldatuur van een Nationaal-Socialist In aanmerking komt, en dat men zal weigeren zijn stem aan een ande ren candidaat te geven, ook aan een Duitsch- Nationaal, daar de sterkste partij in den Land dag den post van minister-president moet be zetten. Landdag-presldent Kerrl heeft het Senioren convent van den Prulsischen Landdag voor U. Vrijdag bueengeroepen. In deze zitting sal een beslissing worden genomen Inzake het eventueel vervroegd bijeenroepen van den Landdag wat, zooals men weet, door den RijkskanseUer Von Papen was verzocht. ooals men In Europa op regeerlngscrl- ses geabonneerd is. zoo is men het in Zuid-Amerika op revoluties. Bij de Europeesche regeeringscrisis vallen er ge woonlijk alleen maar politieke lijken, maar in Zuid-Amerika vallen er doorgaans ook enkele werkelijke. Erg veel verschil maakt dat niet uit, want sinds de volkeren In en grooten wereldoorlog gepoogd hebben el kander als schadelijk ongedierte met de nieuwste vindingen der verdelgingstechniek uit te .Jlltten”, telt een menschenleven méér of minder niet meer mee. De Spaan- omdat ze niet met de verwachte bloedbaden en massa-gruwelen gepaard ging, waardoor *n eenigszlns behoorlijke revolutie zich toch dient te kenmerken. Zie, de klassieke revo lutie in Frankrijk van 1789 met de nimmer rustende snijmachine, aanbevo’en door den „geneesheer" Guillot. met krijschende scha ren bloedgierige pétroleuses en trlsteuses. en de omverwerping van het Tsaristisch be wind in Rusland aan het eind van den oor log, waarbij - de motoren der vrachtauto’s moesten razen om de angstkreten van hét menschelijke slachtvee der bolsjewisten en het knallen der executeerende geweren en revolvers te overstemmen, dat waren echte revoluties. Bij deze vergeleken was die van Spanje maar kinderspel. Maar de Spanjaar den zijn, sinds bun onoverwinnelijke vloot werd overwonnen en zij het moesten afleg gen tegen het met Nederlandsehe koppig heid tachtig Jaar lang volgehouden verzet, kinderen gebleven, vooral in de zwarte kunst der groote menschen, welke politiek genoemd wordt. BOCHUM, 7 Juni (WB.) De vakvereenlglng van Christelijke mijnwerkers in Duitschland heeft een oproep gepubliceerd, waarin oa. ge sproken wórdt van verontrusting onder de ar beiders door jongste politieke ontwikkeling. De nieuwe koers, zoo wordt gezegd, richt zich hoofdzakelijk tegen de sociale en politieke ge lijkgerechtigdheid der werknemers Men meent daarom te moeten constateeren. dat de nieuwe koers, trots nationale prestaties, zich richt tegen de vakvereenlgingen en tegen de werknemers. LONDEN. 7 Juni (Reuter) De nieuwe Dultsche minister van Bultl. Zaken, von Neu rath, uit te zich giste ten optimistisch over de te verwachten resultaten der conferentie van lausanne en der ontwapeningsconferentie en verklaarde, dat da Dultsche buitenlandsche po Utlek op haar eenmaal ingeslagen weg zal voort gaan. Hij had te Berlijn gesproken met Dr. Briinlng en meende te mogen zeggen, dat de oud-Rljks- kanselier zich met de Verandering aan het ml nlsterle van buitenlandsche zaken kon vereenl- gen. Von Neurath zeide er eveneens als Dr. Brtl- nlng van overtuigd te zijn, dat de huidige eco nomische depressie slechts door samenwerking tusschen alle landen kan worden weggenomen Hjj begroet daarom het Engelsche voorstal tot het houden van een economische wereld conferentie In Londen. Ten slotte verklaarde de nieuwe minister dat het hem speet Londen te moeten verlaten HU was er zich van bewust, dat de jaren die hij hier had doorgebracht voor hem van groote HU was vol bewondering voor de wUze waarop Grog^-Britannlë een oplossing voor zUn moei lijkheden had trachten te vinden. ADVERTENTIEPRIJZEN: Per losse regel 20 c., ingez. med. 40 c. per regel; idem op pag. één 55 c. p. r. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces Omroepers zie de rubriek. BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR. TEL: ADMINISTRATIE 455, REDACTIE 455 ABONNEMENTSPR IJS: Per kwartaal, voor Alkmaar 2. Voor buiten Alkmaar2.85 Met Geïllustreerd Zondagsblad 0.60 hooger. Dagblad uitgegeven door de R.V- Drukkerij De Spaarneztad Haarlem 1 AtHeNE 7 Jan. (Reuter). Het nieuwe Griekzche kabinet-Venlzslos is gisteren voor de Kamer verschenen. In de regeeringsverklaring welke wegens ongesteldheid van Venlzelos door Mlchala Kopoelos werd voorgelezen, wordt ge zegd, dat de regeering er naar zal streven ver anderingen in de grondwet aan te brengen naar het voorbeeld van art. 48 der grondwet van Weimar in Dultachland. De Kamer sprak daarop haar vertrouwen in de regeering uit. leensche obligaties, hun spaarduitjes aan de nu verdreven regeering hebben toever trouwd, zullen het niet minder doen. De roode kolonel heeft zich evenals generaal von Schleicher in Duitschland, die als de eigenlijke crisismaker tegen Oröner en Bru ning wordt gedoodverfd, min of meer op den achtergrond gehouden, «oen de be stuurswisseling een feit was geworden. Zoo als von Schleicher de rijks weer achter zich heeft, zoo steunt Grove op het legér. Von Schleicher liet ijet Rij kskansellerschap over aan von Papen, Grove laat de leiding van de Chileensche regeering officieel over aan het trio van Generaal Arturo Poega, Don Carlos Davila, en den grootmeester der VYij - metselaarsloge Matte. Don Carlos Davila, de vroegere gezant van Chili te Washington, leidde den opmarsch der rebellen, welke door kolonel Grove was voorbereid en ont ving met zijn plaats In het regeerlngsdrie- manschap dus zijn belooning. sche revolutie stelde alleen al diep teleur, - SANTIAGO. 7 Juni. (Reuter.) De nieuwe regeering in Chili besloot met de confiscatie van het Cosach-concern te wachten, totdat de kwestie door deskundigen is onderzocht, ver klaarde de minister van Financiën Larrique De beslissing in deze kwestie zal worden voor gelegd aan een nieuw parlement, dat In No vember bUeen zal komen. Larrique verklaarde verder, dat de banken geen vrees behoefden te hebben voor bet nieuwe bewind; zU waren voor 3 dagen gesloten, daar het publiek zUn beleggingen terugnam. Zooals reeds gerectificeerd werd. Is president Montero niet afgetreden; hU droeg alleen de macht over aan de revolutionnalre leider*, toen hU sag. dat de troepen zijn regeering niet meer steunden. Montero is gevlucht naar de Argen- tUnache amhazaado. HU zei aan de nieuwe machthebbers worden uitgeleverd, op voor waarde, dat de persoon van den ex-presldent wordt geëerbiedigd. Generaal Puga is reeds als minister van Btnnenlandache Zaken afgetreden en vervan gen door Merino. De junta heeft een zeker aantal hooge ambtenaren en militaire comman danten vervangen. De nieuwe regeering ontkent stellig de ge ruchten over een ontbinding der kloosterorden Leger en vloot stemmen met het nieuwe be wind in. De leider van het regeerende driemanschap dr. Davila, deelde mede, dat het in de bedoe ling ligt een wetgevende vergadering bijeen te roepen ter vaststelling van een nieuwe grond wet. terwijl verder presidents- en nieuwe par lementsverkiezingen gehouden zullen worden. De geruchten over aftreden blUken onjuist te zUn. Het Hoog Gerechtshof heeft echtei oa besloten alle rechtbanken In het land te slui ten als protest tegen de nieuwe regeering On danks de verklaringen van Davila neemt men aan. dat vermogens en eigendommen zóó zwaar belast zullen worden, dat men practise!) van onteigening zal kunnen spreken. Tactische regeerings verklaring De regeeringsverklaring van den nieuwen minister-president Herriot. het hoogtepunt van den dag. is een zeer handige Inzet geworden van de politieke werkzaamheid van het kabi net. Op het gebied der binnenlandsche politiek werden de socialisten gepaaid door de aankon diging van een nflbieldtng van «en werktoo- zensteun. terwUl op het terrein der buitenland sche politiek de onaantastbare aanspraken van FrankrUk werden verdedigd. op een wUze. waarmee de geheele kamer met inbegrip van Herriots voorganger Tardieu instemming be tuigde. De inhoud der regeeringsverklaring kan als volgt worden samengevat: De regeering zal in het binnenland een po litiek van financieel herstel ontwikkelen Een tn bUzonderheden gaand program zal worden opgestëld van groote werken tot lenigen der werkloosheid en tot reorganisatie van het transportstelsel. De totnogtoe in het Fransche bedrijfsleven geldende beschermingsmaatrege len moeten worden verbonden met een uitge breid stelsel van internationale verdragen. De regeering zal krachtig werken tot economische ontwikkeling dpr koloniën. De sociale verze keringen zullen verbeterd worden, rekening houdend met geoefende crltlek. Besloten is het gratis onderwUs uit te brei den tot de middelbare scholen. Een wetsont werp zal worden ingediend tot amnestie voor politieke vergrUpen. Verwachting: Zwakke tot matigen wind alt Westelijke richtingen, meest zwaar bewolkt of betrokken, waarschijnlijk eewj- ge regen, «elfde temperatuar. Verdere vooruitzichten weinig verandering. Nacht vorst verwachting: weinig of geen nachtvorst. Zon op 4.41, onder 9.18. Eerste Kwartier Zaterdag 11 uur n.m. Licht on 9.48. De radicaal-socialisten en socialisten zUn het eens geworden over een gemeenschappelijke motie van vertrouwen in de regeering, die in stemming zal worden gebracht na afloop van de debatten over de tngedlende interpellaties. Na de voorlezing der regeeringsverklaring be sloot de Kamer éénstemmig tot vrUlating van den in de gevangenis zittende communistischen afgevaardigde Ramette. Daarna begonnen de discussies over de interpellatie naar aanleiding van de algemeene politiek. e omwenteling, welke zich zoo juist tn het Zuid-Amerikaanse he salpeter - land Chili heeft voltrokken, is over eenkomstig het recente Spaansche voor beeld (Chili stond tot 1810 onder Spanje’s beheer, zoodat er vermoedelijk nog wel eenige Spaansche nawerking te constatee ren valt) buitengewoon onbloedig verloopen. In den meest letterlijken zin des woords kwam de revolutie er uit de lucht vallen, want zij ging uit van de militaire vlieg- achool Bosque, gelegen in de onmiddellljke nabijheid van Santiago de Chili. In tegen stelling met de in Zuid-Amerika gebruike lijke beoogde deze revolutie nu eens niet enkel een persoonsverwisseling in het presl- dentspaleis. maar ook een algeheele omzet ting van het tot dan toe gevoerde regiem, dat liberaal was en zich economisch op het buitenland instelde. De economische crisis heeft zooals overal elders ook in Chili de mentaliteit rijp gemaakt voor een regee ringscrisis. daar men aan de gezaghebbers, die vergeefs trachtten op te roeien tegen den razenden bergstroom van het finantieele verval, verweet, dat hun dit niet gelukte. De roode kolonel Marmaduke Grove, wiens po litieke overtuiging, indien men dit tenmin ste een overtuiging noemen mag. een won derlijk mengsel van socialisme, nationalis me, militalrlsme en fascisme moet zijn, heeft met de naar hem overloopende regee- ringstroepen president Montero tot ontrui ming van het presidentieele paleis gedwon gen. Met voortvarendheid werd een nieuwe regeering gevormd, waarin Grove als de sterke man de portefeuille van oorlog voor zich zelf reserveerde Evenals von Hinden burg in Duitschland na den val van Bru ning het decreet tot ontbinding van den Rijksdag onderteekende. omdat deze in zijn samenstelling niet meer beantwoordde aan den wil des volks, heeft het nieuwe be wind in Chili op gelijkluidende gronden het congres naar huls gestuurd. Maar terwijl Hindenburg een kabinet sanctioneerde, dat waarae geweest zUn. het dichtst bij den door Hitler herhaalde- lijk bij den politieken neus genomen Ge- heimrat Hugenberg staat en dus de smalste zoo niet de malste zijde van de rechtsche reactie in Duitschland vertegenwoordigt, zocht Grove zijn ministers uit de groote groep van de tot in het volk doorgedrongen oppositioneels partijen. rove, die het goede van Mussolini, Ke mal Pasja, den Turkschen premier, en Hitler in zich meent te kunen ver- eenlgen met sterk socialistische neigingen, wil van Chili een soclalistlschen staat ma ken, waarin alleen de particuliere eigendom blijft voortbestaan in een door den staat sterk beknotten vorm. Het buitenland, dat hem zijn politieke ▼oorbeelden leverde in het hierbovenge- noemde wonderlijke driemanschap, wil hij hoogst ondankbaar den rug toe keeren. Zoo vermeldt, naar verluidt, zijn regeeringspro- gram als een der voornaamste punten: uit schakeling van het buitenlandsche kapitaal uit de Chileensche handel, industrie en openbare werken. Van deze mededeellng is Amerika, dat ongeveer 700 millioen dollar in Chili belegd heeft, hevig geschrokken en de Nederlandsehe beleggers, die verlokt WASHINGTON. 7 Juni (Reuter) De poli tie verklaart een communistisch complot ont dekt te hebben. De conununistn willen een uit honderd vin bun beste mannen bestaande macht vormen, teneinde de politie vanavond tijdens de parade der oud-strüders te bestrij den Zooals men wee* zUn er reeds 4000 wen- iooee oud-striiders te Washington. terwUl nog een even groot aantal verwacht wordt. moeilUkheden in den weg leggen, omdat dezen De communisten willen den oud-stri)ders geweigerd hebben een andere vlag te verton nen dan de Amerikaanache eu niet toelieten dat de roode vlag geheechen werd. Het Huls van Afgevaardigden heeft een wets voorstel aangenomen, waarbu aan communisten en anarchisten de immigrate verboden wordt Verder een wetsvoorstel aangenomen, waarbij bepaald wordt, dat de bemanning van alle sche pen der Ver. Staten voor twee derden moet be- zaI de nieuwe regeering in Chllle haar program van nationalisatie der voor naamste industrieën, van naasting -an de helft der groote vermogens, van het opleggen van een verplichting tot arbeid aan alle Inwoners, van het steunen der werkloozen met de aan particuliere kapita listen ontnomen, gelden, en van t weren van buitenlandsch kapitaal, zal kunnen verwezenlijken, moet worden af gewacht. De directe gevolgen zoowel voor den eco- nomischen toestand van het binnenland, als vooi de geldschieters uit het buiten land, zijn nog niet te overzien. Eerst zal het nielwe regiem in Chili zich moeten consolldeeren. want dat niet allen met het experiment van den rooden kolo nel tevreden zijn, bewijzen de pontra-revo- lutionaire pogingen, ^velke in sommige dee- len des lands beproefd en, naar het beet, al weer mislukt zijn. Carlos Davila, lid van het PARIJS, 7 Juni. (Reuter.) In tegenwoordig heid van zoo goed als alle afgevaardigden en onder grooten aandrang van het publiek. Is de nleuwgekozen Fransche Kamer Dinsdag middag voor haar eerste zitting bijeengekomen De belangstelling voor de regierlngsverklartng, die de nieuwe premier Herriot zou afleggen, was begrupelUkerwUze groot. Overeenkomstig het protocol was het woord allereerst aan den herkozen Kamervoorzitter Bouisson. Deze bfecht hulde aan de nagedach tenis van den vermoorden president Doumer PARIJS. 7 Juni. (Reuter.) De Kamer heoft de motie van vertrouwen in het Herriot met 390 tegen 153 stemmen nomen. SANTIAGO. 7 Juni. (Havas). Davilla, lid van bet driemanschap dat zich aan het hoofd van Chili heeft geplaatst, ontkent dat in Zuid- Chili een contra-revolutie is uitgebroken. De Reuter-correspondent in Valparaiso weet mede te deelen, dat op he t oogenblik in het gehïele land volmaakte rust en orde heerscht. Vaz Dias meldt: De toestand in Chili wordt zeer ernstig geacht, daar het grootste gedeelte der bevolking, tegen de nieuwe regeering party zou hebben gek ossen. De censuur wordt scherp doorgevoerd. Uit protest tegen de oensuurmaatregelen be spreken de dagbladen de gebeurtenissen in bet geheel niet. Doctoren, advocaten en kooplieden overwegen een proteststaking. Er wordt een wet verwacht waardoor alle re'igieuze orden zullen worden ontbonden en de keirken gesloten. Monniken en nonnen hebben in particuliere woningen toevlucht gezocht Toch schijnen de nieuwe bewindvoerders het op dit punt niet eens te zUn. Verscheidene protest vergaderingen tegen de nieuwe regeering zUn door de politie uiteengejaagd. Zelfs is er In een bericht sprake van. dat de nieuwe regeering weer is afgetreden, vooral onder druk van Washington en Londen. rentte te Lauaanne, waarvan men krachtig* maatregelen verwacht, die er toe zullen leiden, dat de hangende problemen tot eèn oplossing zullen worden gebracht. De regeeringsverklaring werd tn den Senaat voorgelezen door den minister van justitie Renoult. De Tweede Kamer heeft vei worpen de motie- Days betreffende ontheffing van premiebeta ling der sociale verzekering. Dr Posthuma naar FarU», In verband met de moeilUkheden den aitvoer van znivelprodne- ten. 4 4 4 4 4

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 1