Revoluties, die heilzaam waren 11 ONS BLAD Jp 1 „REDDER DER MENSCHHEID” Het nieuws van heden Matuschka bekent OVERVAL IN MAROKKO 16 Fransche militairen gedood HET LINDBERGH-DRAMA Nieuwe partij in Duitschland De bomaanslag op Mussolini Droomgezicht van Poolsch radio-laisteraar Hl •i -4 SÏÏS^ÏÏDE BAROMETER JOH. LAÜWERS DONDERDAG 16 JUNI 1932 ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 140 HE V£ Het Ween DE VETERANEN IN WASHINGTON De sterren van den nt hemel beloofd i ir 1 <1 Bovona ter dood veroordeeld Von Papen voorstander Senat Chili is de eerste republiek in Zuid- Amerika, die de verkeerde richting is ingeslagen MACHTELOOZE REGEERING Economische wereld conferentie DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN PROCES TEGEN GORGULOFF UITGESTELD „Tot groote werken in staat” •i’ll - PAYGLOP 3 I NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD o TELEFOONNUMMER 433. droog nacht zeen in den gouverneur-generaal 11 Juni. j .x Sancnea Cerro. bouwen Wordt Nederland uitgenoodigd onderscheiding staan ische autocratie Dr. Eckener in het Geestes-verschyning ler- Re- het ten» lot- D» go Naar de bladen melden, sou Gibson te Ge nève aan MacDonald de wenschelykheid heb ben betoond, dat tot de economische conferen tie te Londen alleen worden uitgenoodigd de groote mogendheden met uitzondering van Rus land. en nog een viertal belangrijke kleinere staten, namelijk Nederland. Argentinië, Brazilië en Spanje. dige te hooren. Na overleg te hebben gepleegd met de andere deskundigen, wees de rechtbank dit verzoek van den verdediger af. PARIJS, 15 Juni. (Reuter.) Het proces tegen Gorguloff wordt waarschijnlijk eerst in Augus tus en mogelijkerwijze zelfs eerst in October in behandeling genomen. dacha Ont- mève acht den Met de aanslagen beoogde hy niet, menschenlevens op het spel te zetten In de middagzittlng vertelt Matuschka dat hij door een geest geïnspireerd is. Deze geest PARIJS. 15 Juni. (Reuter) Uit Rabat (Fransch Marokko) wordt gemeld, dat aldaar gisteren inlanders een Pranschen proviandwagen hebben overvallen, die levensmiddelen en munitie zou brengen naar de kort geleden ten Oosten van Tilliguit opgerichte nieuwe post. De inlanders werden met aanzienlijke verliezen op de vlucht geslagen. De Pranschen verloren twee onder-offlcleren en 14 manschappen. ADVERTENTIEPRIJZEN: Per losse regel 20 c.; ingei. med. 40 c. per regel; idem op pag één 55 c. p. r. Bij contract sterk verlaagde prijzen. Voor de kleine annonces Omroepers zie de rubriek. De Tweede Kamer verwierp het wetsontwerp tot regeling betreffende de bevoegdheid der tand heelkundigen. Het Matuschka-proces te Weenen. Oprichtingsvergadering der .JDuitsche nationale partij te Berlijn. 1« Franscbe militairen in Marokko gedood. BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR. TEL: ADMINISTRATIE 435. REDACTIE 635 ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal, voor Alkmaar be- werd over Voor uitvoering crislszuivelwet is de medewer king der gemeentebesturen ingeroepen. O O it i e t t Ie Ie 'e een ma- een iltsche ilddag Inister ■t een dt in i over ver- tie te (omen »c hen stem- nsche par- n de ngen .Ind ra. r«y). rast. Matuschka’s oordeel over Weenen In Washington zyn de eersten van de honderdduizenden-oudstryders aangekomen, om op het Witte Huis de inlossing van de veteranen bons te eischen. De eerste groep gaat de trappen op van het Parle mentsgebouw. Voortdurende agitatie Ondanks Montero’s overwinning bleef de agitatie van zijn demagogische tegenstan ders onafgebroken voortduren. Geen middel tot onruststoklng versmaadden zij. De com munisten verwekten een oproer op de vloot, troebelen op straAt, stakingen In de mijndistricten. Voorloopig mislukten al hun pogingen, maar het steeds ernstiger worden van de economische crisis was hun tot kostbare hulp. Aan t einde van 1931 en in 1 begin van dit jaar was men tweemaal tot de afkondiging van een moratorium moeten over gaan. Het eerste schorste de af lossing van de staatsleenlngen, het tweede de rentebetaling. Het budget vertoonde een tekort van 225 mlllioen pesos; de goud voorraad slonk van 350 mlllioen tot 168 mil- lioen. Twee maanden geleden werd de goudstandaard losgelaten. De gevolgen van dezen gevaarleken stap bleken catastro- phaal; de peso daalde met de helft van haar waarde; de speculatie maakte zich van de 4 - i^geèachte moest vertegenwoor- Bede van den Volksraad. Meest matige Noord-OosteUjke of Oea- tellike wind, helder tot licht bewolkt, droog weer, iets wanner. Verdere vooruitzichten: warm weer. <riS|ChtVUr,*VC* wachting t> Fischer, een voormannen Staatspartij, <S per kwartaal, voor Alkmaar 2. Voor buiten Alkmaar2.85 Met Geïllustreerd Zondagsblad 0.60 hooger. Dagblad uitgegeven door de RV- Drukkerij De Spaamestad Haarlem Chili is langen tijd geregeerd door een senatorlsche aristocratie, die zelfs grooter Invloed had dan de president. Tegen de senatoren-regeering was, reeds vóór kolonel Ibanez door een staatsgreep de macht ver wierf, de oppositie steeds zeer hevig. Ibanez evenwel maakte aan de controverse een einde door de vestiging van een dictatoriaal regiem. Ibanez, een zeer energiek man, had aanhangers, die hem blindelings volgden, en tegenstanders, die al zijn daden af keur den. Maar niemand kan hem de verdienste ontzeggen, dat hij tegen het veldwinnend communisme in zijn land een verbitterden strijd voerde. Zijn fout was wellicht, dat ntj even hartstochtelijk te velde trok tegen de liberalen, waarvan senor Alessandrl de lei der was, en tegen allen, zelfs conservatie ven, die de rechten der volksvertegenwoor diging bepleitten, Ibanez hield het vijf jaar vol en hij regelde iridien tijd het befaamde Tacna-Arlca-conflict,\ dat zoolang de ver houding tot Peru vergiftigd heeft. - Hij had wellicht nog langer geregeerd, als de economische crisis het land niet voor de grootste flnancleele moeilijkheden geplaatst had. De dictator had de onvoorzichtigheid begaan ’s lands financiën nauw te betrek ken bij de salpeter-lndustrie, voornaamste bron van welvaart van het land. Door een Noord-Amerikaansch consortium geholpen, ttlchtte hij de „Coeach” een maatschappij, waardoor ’n gedeelte der aandeelen staats bezit werd. Ibanez rekende er op, dat met de winsten der „Cosach” de staatsbegroo- ting sluitend zou kunnen gemaakt worden. Ue gebeurtenissen sloegen die verwachting den bodem in. De koers van den Chill-salpe- ter daalde scherf», de concurrentie der syn- toetlscbe nitraten en de sterke verminde- »rweg, luiten- markt meester, zelfs van die der eerste le vensbehoeften. Tegenover deze gebeurtenissen stond de regeerlng uiteraard vrijwel machteloos. De uiterste linkerzijde buitte ze tegen haar uit. Alessandrl zelf trachtte tegen den stroom op te roeien, maar hij was zijn bondgenoo- ten te gematigd. In Alessandri’s plaats maakte senor Davila, oud-ambassadeur van Chili te Washington, met de revolutionnai- ren gemeene zaak, en nadat dezen zich van den steun van ontevredenen In het leger, op de vloot, en bij de luchtmacht verzekerd hadden, kon de verzwakte regeerlng den stormloop der roode elementen ónmogelijk weerstaan. In een paar uren was de om wenteling een voldongen feit. (Davila Is als te slap al weer door dicta tor Grove aan den kant gezet. Red.). En nu? De nleuwe.Junta” Is de gevangene van de uiterst lïnksche groep, die der com munisten. Haar programma en haar daden bewijzen het. Zonder twijfel is het Chileen sche communisme „onafhankelijk van Mos kou.” Maar voor hoelang? De nieuwe regeerlng belooft voorloopig de sterren van den hemel: nationalisatie der salpeter-lndustrie, confiscatie van kapita len en bezittingen. Dit beteekent, als er geen reactie komt, de volledige ondergang van 's lands financiën. Het communisme heeft thans, voor het eerst, in Zuld-Amerlka vasten voet gekre gen; het is zeker niet voornemens zijn ver woestenden Invloed te doen ophouden bij de Chileensche grenzen. Reeds heeft kolo nel Sanchez Cerro in Peru alle moeite den rooden stroom In bedwang te houden; na de „overwinning” in Chili zullen de moei lijkheden In Peru er zeker niet geringer op worden. Ook Peru heeft den goudstandaard opgegeven. Het bek is reeds van den dam. En ook boven Ecuador, Paraguay en ver schillende republieken van mldden-Ameri- ka trekken zich donkere wolken samen. Staat Latljnsch-Amerika opnieuw voör een reeks omwentelingen? Het Is niet uitge sloten. Maar de revoluties zullen ditmaal geen zuiverend karakter hebben. Zij kunnen de ellende slechts vergrooten. verscheen hem reeds In 1930 en was een voor komend man, met kaal hoofd, die hem duide lijk gemaakt zou hebben, dat hij met zijn energie en groote gaven een redder der i-enschheid ia en in staat groote werken tot stand te brengen. Wanneer hij de aanslagen zou kunnen volbrengen, dan zouden hierdoor de menschen immer volop werk hebben en werkloosheid eenvoudig niet meer bestaan en verder konden dan geen spoorwegongelukken van we&en aard ook, meer gebeuren. Om dit te bereiken, moesten echter eerst aanslagen gepleegd worden door middel van electrische kracht, gevoed door het water van den Donau. Matuschka spreekt dan lang over een cato- Zaterdag n-m- 1AS Licht op »A2 Zon op, 4.39, onder 9.22 Volle Maan (Van onzen specialen correspondent.) De belangstelling van het publiek voor het proces Matuschka was gistermorgen niet zoo groot als men had verwacht. Een sterke politiemacht zorgt voor de hand having van de rust en de orde en wie geen geldig toegangsbewijs heeft, wordt niet tot het gerechtsgebouw toegelaten. Op de tafel van het gerechtshof liggen als corpora delicti stuken rail, moeren, schroef- sleuteis, enz. Een voor een komen de getuigen In de zaal o.w, mevrouw Irene Matuschka, een dame van middelmatige lengte, slank, met sympathieke gelaatsuitdrukking. ZU ziet tamelijk bleek. Eén minuut vóór half tien wordt Sylvester' Matuschka door een politiebeambte in de zaai geleid. HU monstert met aandacht het publiek en neemt op de beklaagdenbank plaats. Op hetzelfde oogenblik komen de leden van gerechtshof met den president dr. Zeldler aan het hoofd, In de zaal. Onder ademloozespanning van het publiek wendt de president zich tot den beklaagde. Matuschka spreekt luid met een sterk Hon- gaarsch accent. Op de vraag welken godsdienst hl) heeft, roept hij lulde uit: Jk ben Roomsch- Katholiek”. President: „Wat is Vw beroep?” Matuschka: „Pleger van spoorwegaanslagen.” Op het antwoord van den president, dat dit toch geen beroep is, zegt Matuschka tenslotte dat hl) koopman geweest is. Hierna volgen de gewone formaliteiten, waarna de getuigen wor den opgeroepen. Toen de naam van mevrouw Matuschka op geroepen werd, keek de beklaagde haar knip- oogend aan. Mevrouw Matuschka werd medege deeld, dat zU Vrijdagochtend zou worden ge hoord. Op een vraag van den griffier of zij haar man toerekenbaar acht, antwoordde me vrouw Matuschka, dat zU haar man In jeen geval toerekenbaar acht. Toen zij bjj het verlaten van de' zaal haar man voorbij ging, sprong Matuschka in de bank op en wierp haar twee kushanden toe Daarbij vertrok hij het gezicht als een kind dat Matuschka wenkte hem met Oproep aan alle kiezers, die tus- schen nat.-socialisten en Centrum in- ring van den export ruïneerden Chill’s In dustrie, en daarmede het staatsbéggetrSet eenige resultaat van Ibanez’ politiek was, dat een groot deel der rijkdommen van het land onder Noord-Amerlkaansche con trole kwam. De revolutie werd onder die omstandig heden welhaast onvermijdelijk. Ibanez en zijn dictatuur moesten het veld ruimen. Door wlen zou hij als president worden op gevolgd? Door den liberaal Alessandrl of den conservatief Montero? Met groote meerderheid opteerde het Chileensche volk voor den laatste. Alessandrl had niet slechts de liberalen, maar ook de socialisten en communisten achter zich, en dat maakte zijn candidatuur bij de gematigde elemen ten terecht verdacht. Op de vraag van den president, of hij al eens in Parys was geweest, antwoordde Matuschka. dat hij zich dat niet kon herinneren. Op de verdere vraag, hoe hem Weenen was bevallen, antwoordde hU, dat hl) Weenen mooi maar zondig vond. Naar de Stephan-kerk gingen de menschen slechts om elkaar hun mooie toi letten te toonen. De aanslagen had hU ge pleegd en hy had gehoopt, daardoor tot rust te komen. HU wilde dat alle kranten over hem Als Matuschka met zijn verklaring zoover Is. schorst de President de zitting voor de middag pauze. huilt. Mevrouw de hand toe. De griffier begon daarop met de vporlezing van de dagvaarding, die dertig pagina’s lang is. Na voorlezing van de acte van beschuldiging vroeg de verdediger van Mataschka, dr. Ettlin ger. het woord om erop te wU»en, dat Matusch ka geen medeplichtigen had gehad en finan cieel geen voordeelen bU de aanslagen had ge had. Het juiste inzicht In de geestelUke con stellatle van den verdachte zou de rechtbank niet gemakkelUk kunnen verkrijgen en de vraag, wat de drijfveeren voor Matuschka’s daden zijn geweest, is dan ook nog met opge lost. Slechts een wetenschap kan dit hiaat aan vullen, nX de Indlvidueele psychologie. Der halve verzocht dr. Ettlinger de Rechtbank den psycholoog praL dr. Alfred Adler als dbskun- (Van een terzake deskundigen medewerker) e revolutie In Chili, die president I Montero vorige week tot aftreden noopte, is een ernstige en zeer be denkelijke gebeurtenis. Deze omwenteling heeft niets gemeen met de reeks revoluties, die In de beide laatste jaren een aantal der Zuld-Amerlkaansche republieken schokten. Die revoluties toch waren voor het meeren- deel heilzaam. De revolutionnairen keerden zich tegen de presidenten, die, de grondwet op zij schuivend, naar persoonlijk Inzicht regeerden. Deze dlctators-presldenten kon den van hun positie misbruik maken zoo lang ’s lands zaken reden tot tevreden heid gaven in bloeiende landen breekt geen onwenteling uit maar zij werden de een na den ander weggevaagd, toen In dagen van economische depressie blijken ging op hoe schromelijke wijze het geld van den staat verspild werd. De verkiezingen, die na de revoluties plaats hadden, brachten overal patriottisch- conservatieve bewindslieden aan het roer. Het Is dui delijk dat men ook van hen niet verwach ten kon einde te ken aan crisis, die de geheele wereld teistert en waarvan zoo wel de oorza ken als de ge volgen inter nationaal zijn, maar zeker Is, dat een einde kwam aan de corruptie, aan een ongrond wettig systeem en aan een willekeur, die zooveel ellende veroorzaakt hebben. Zuid- Amerika ging, in zijn geheel, zijn be staan opnieuw bouwen op den steviger» bodem der werkelijkheid, en de gematigd heid, de vaderlandsliefde en de afkeer van avonturen der nieuwe regeerders waren evenzoovele waarborgen voor toekomstig succes. Ook Chili, dat steeds doorging voor een der rustigste republieken, had zich een con servatieve regeerlng gekozen. En thans heeft het een socialistische, In afwachting van een communistische. De roode theorie ën zegevieren in het land, sinds een week. Chili is de eerste republiek, die thans de richting Inslaat, die alle andere staten van Zuld-Amerlka de verkeerde achtten. De gevolgen van di/t feit kunnën, als zich niet spoedig een heilzame reactie voordoet, onafzienbaar zijn. ROME. 15 Juni. (V. D.) In het proces teger de plegers van den bomaanslag op Mussolin: en hunna medeplichtigen is heden door hel bUzondere gerechtshof ter bescherrfing var den staat tegen half twaalf des avonds vonnü gewezen. De voornaamste beklaagde, de 29-jarige koop man Bovone, is volgens den eisch ter dood ver oordeeld. Zes beklaagden, waaronder de Ooa tenrUksche danseres Margarete Blaha werder tot 30 jaar elk en twee beklaagden tot 1* jaai gevangenisstraf elk veroordeeld. Het doodvonnis zal Donderdag bU het "gQ breken van den dag ten uitvoer worden ge legd. BERLIJN, 16 Juni Gisteren heelt de stich ting plaats gehad van de nieuwe burgerlijke party, welke „Dultsche Nationale Party” zal heeten. Ongeveer 200 persooniykheden waren aanwezig. Dr. Dlngeldey, de voorzitter van de sterk in verval zUnde Dultsche Volksparty en dr. der der zouden aanhangers zyn van de nieuwe party. Het schUnt, dat zy zich ook kan verheugen in de sympathie van rUkskanselier von Papen en minister Schleicher Dr. Eckener was niet op de vergade ring aanwezig. hU had zich telegra fisch laten veront schuldigen. Tijdens de sprekingen men het er eens. dat de nieuwe party geen belan genvertegenwoor diging mocht maar een grool digen en wel de gedachte der verantwoorde lijkheid van den enkeling bU vrywillige ver binding aan het geheel. Er werd besloten een werkcommissie opdracht te geven aan alle tusscben de nationaal-socia- listen en het Centrum staande partijen en der- zelver kiezers een oproep te zenden, waarin er toe wordt opgewekt om. by achterstelling van alle tot dusver geldende party- of persooniyke belangen, het burgerdom tot een groote poli tieke beweging aaneen te sluiten, teneinde voor de toekomst zeker te stellen, dat het Dultsche burgerdom tegenover de radicale stroomlngen van rechts en links, den Invloed erkent, die noodzakeiyk is om volk er. rijk economisch en cultureel voor ernstige schokken te sparen. De werkcommissie werd samengesteld uit degenen die de uitnoodiging tot deze vergadering had den opgesteld. Ook dr. Eckener neemt er dus sitting In. Beklaagde bekent Onder doodeiyke stilte in de geheele zaal vraagt de president Matuschka dan opnieuw of hy schuld bekent. De beklaagde antwoordt bevestigend en keert zich dan opgewonden tegen zyn verdediger, wlen hy verwyt, dat hU de zaak verkeerd heeft aangepakt. Hoewel hy lulde schreeuwt, is wat hy verder zegt onverstaanbaar, aangezien hy om de paar woorden Duitsch. weer in het Hon gaarsch verder gaat. EindeUjk verzoekt de pre sldent hem rustig zyn relaas te willen doen, waai-na hy weer beter verstaanbaar wordt. HU was voortijdig van het gymnasium ge gaan en diende in 1913 een jaar bU yet 6e Honved-Infanterieregtanent. HU schilderde voorts zyn oorlogsjaren, rijn krijgsverrichtin gen en de daarby verkregen zyn opleiding in een recrutenschool en zyn frontdienst, waarbU hU commandant van een mltrailleurafdeeling is geweest. Onder groote opwinding, weenend en schreeuwend. beschrUft hy een groot gevecht, dat hy beeft meege maakt, waarbU om hem heen alleen reeds twin tig officieren gevallen zyn. Alle acht machine geweren die hy commandeerde, heeft hij ach ter elkaar door laten schieten, en de dooden lagen meters hoog om hem heen. Matuschka vertelt dan van zyn huwelyk. zyn handel in petroleum en andere waren te Can- tavir. Te Boedapest hield hU een warenhuis en was eigenaar van drie hulzen. Later stichtte hU een naamlooze vennootschap, waarvan hU directeur en president-commissaris was ge weest. In 1937 was hy voor de tweede maal naar Weenen gegaan om te trachten huizen te koopen. strophe, tranen wellen in zyn oogen en zUn stem is geheel verstikt wanneer hy vertelt, dat even voor den aanslag in Bia-Torbagy een mensch in wanhoop op hem was komen oe. loopen en hem smeekend verzocht zyn kinde ren toch vooral geen kwaad te doen. Lang heeft hU met zich zelf geworsteld, niet wetend wat te doen, doch de geest zou hem toen met geweld tot het plegen van den aan slag hebben aangezet. Niettegenstaande de vele tragische passages in het proces, werden deze nu en dan afge. wlsseld door enkele humoristische opmerkin gen. Zoo vertelt Matuschka, dat wanneer hy lief, 'desbrieven schreef, daarin altyd stukken uit brieven van Bismarck waren opgenomen. Ach teraf betreurde hy dit zeer, daar bü hem on- omstooteiyk vast staat, dat zyn geest verre boven dien van Bismarck uitblinkt. Matuschka betoogt verder de groote waarde van het groente eten om de kracht der vita minen Hy wyst voorts op het prachtige ras der Eskimo's en tracht aan te toonen. dat dit ras zich alleen door het sterk gebruik van vita minen zoo krachtig heeft ontwikkeld. Matuschka beweert absoluut geen slecht mensch te zUn en is ook overtuigd dat de men schen hem niet als zoodanig beschouwen. HU veronderstelt, dat de procureur-generaal deze meening ten volle deelt. Algemeen kreeg mén den indruk een volsla gen krankzinnige te hooren. Heden zal het getuigenverhoor een aan vang nemen. Mevrouw Morrow, de moeder van mevrouw Lindbergh, is scheep gegaan naar Engeland. De waarnemende Britsche consul Shepherd, die belast is met het uitbrengen van een rapport over den zelfmoord van Violet Sharpe, wier ouders, naar men weet, in Engeland wonen, heeft een onderhoud met haar gehad en hoopt 28 dienstboden van deze te hooren. HU zal ook overleg plegen met Lindbergh. ZUn rapport zal een overzicht bevatten van de commentaren der bladen. Het is niet waarschUnlUk, dat Shepherd documenten zal vragen aan gouver neur Moore of kolonel Schwarzkopf. Shepherd vertegenwoordigde Groot Brittan- nlë bU de begrafenis van Violet Sharpe, die Woensdag plaats vond. In het Engelsche Lagerhuis heeft staats secretaris Eden verklaard, dat hü de persbe richten over Violet Sharpe had 'gelezen, doch dat hU geen enkele Informatie bezat, die aan leiding gaf tot protesten aan de Ver. Stoten wegens de behandeling van Violet door de politie van New-Yersey. Eden zeide den alge- meenen raad van New-York om een rapport te hebben gevraagd. Vermeldenswaardig In verband met het ge val Lindbergh is nog het volgende. De Poolsche Radlo-Omroep drukt laatste nummer van zUn weekblad een brief af, dien hU twee weken na het verdwenen van het zoontje van Lindbergh van een luisteraar uit Lublin hggft ontvangen. In dien tyd, toen omtrent de tragische ontknooplng van het drama nog niets bekend was, schreef de Pool sche luisteraar, dat hy in een droom had ge zien, dat het kind dood en niet ver van het ouderlUk huis begraven was. De schryver van den brief had reeds meermalen in zyn leven profetische droomen gehad omtrent ernstige gebeurtenissen die later inderdaad in vervul ling gingen; hy‘verzocht derhalve aan de om- roep-maatschappy de Amerikaansche autori teiten in kennis te stellen van zUn nachtelUk visioen. De directie van Polski Radjo heeft den Inhoud van het schrijven indertUd niet gepu bliceerd. maar thans, nu de voorspelling uit gekomen is, drukt zU den brief sl in haar or gaan. De brief Is gedateerd 14 Maart 1932. ALKMAAR Barometers en Thermometers

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 1