HET LIBERALE CIJFER
Prikkeldraad
E
I
J
I
i
f
In verleden, heden en
toekomst
KUPERS INTERPELLEERT VERDER
Loonen in de werk
verschaffing
1
I
-i
.1
I
f
WOENSDAG 22 JUNI
HULP VOOR RUSLAND
DE DURE SOVJETAUTO
Bede om uitkomst
BURGEMEESTER A. COLIJN
JACHT OP PRIMEURS
Katholieken Statenfractie in
Gelderland
en
VAN HET BINNENHOF
INDRUK TE LAUSANNE
Albarda verwacht van Nederland
MGR. F. JOOSTEN
Dr. KORTENHORST
DENKT ER ANDERS OVER
GEEN GELD VOOR SALARIS
Employé** leggen beslag
Practische daden
Benoemd tot Apostolisch
Vicaris
een daad van offer
vaardigheid
De heeren J. J. W. IJsselmuiden
H. Ruyter op de
voordracht
ij
F
Vertraagd bescheid
o
i'
Op Zorgvliet! begraven
het
5
t
zei
kwestie
ken hem daarbij moe-
Baconbereiding
i
Nieuwe klanken
De klap op de vuurpijl
den
tot
f’
genomen
gelijk waardig
De katholieke afgevaardigde heeft ten aan
zien van het bouwvak een practische daad ge
steld door een motie in te dienen, die nu eens
niet louter gebaar is. De groote rem. die Iedere
verbetering ten aanzien van de bouwnijverheid
tegenkomt, is het feit, dat men weliswaar weet
det de Regeering verlaging wenscht van de loo
nen, maar dat zoowel werkgevers als arbeiders
tot allerlei vermoedens en gissingen, die veelal
later worden tegengesproken, doch dan reeds
hun verkeerde uitwerking hebben gehad, door
dat allerlei agitators daarop hun gestook ge
baseerd hebben.
De N ederlandsch-Belgische
overeenkomst
i
c
De directie van den landbouw deelt mede, dat
gedurende de dagen 915 Juni zijn geslacht
voor baconbereiding 15.732 (voorafgaande 7 da
gen 15.522) varkens, terwijl werd uitgevoerd ba
con. afkomstig van 14.787 (14.780) varkens.
In Denemarken werden in dezelfde periode
geslacht 148 291 (155.974) stuks en uitgevoerd
171.580 (149.650) varkens.
De totale Invoer van varkens in Groot- Brit-
tannië beliep in de week van 611 Juni 233.859
<207.489) cwts.
v 1
Kan
komen.
BATAVIA, 20 Juni. (ANETA). De Tjtboenl
Tjipongpok-landen van de N. V. TJiboenl TJi-
pongpok Caoutchouc-Maatechapplj zijn geslo
ten onder mededeellng aan het personeel, dat
de directie geen gelden beschikbaar beeft om
de salarissen over de loopende maand te vol
doen waarop de employé'» beslag lieten leggen
op de roerende goederen der onderneming
er een nieuw liberalisme op
dat, sociaal-vooruitstrevend,
verwantschap zoekt en vindt van het
politieke met het religieuze beginsel?
En aam
komen, i
het* is in “zijn'"soort goed, maar~het soort
Nadat ook nog de afgevaardigden Wynkoop.
Braat en Peereboom een weinig constructief
betoog aan het lange debat hadden toegevoegd
de eerste hekelde naar gewoonte de 8. D. A.
P„ nummer twee zette de boeren tegen de ste
delingen op en nummer drie stookte in Llng-
beekschen stijl tegen de kloosters heeft mi
nister Ruys in tweede instantie geantwoord.
een ander,
(parlementair)
ontwerp-Pachtwet woordelijk opnieuw in te die
nen als initiatiefvoorstel, dat het toch een klein
kunstje voor haar moest zijn, 1 oude ontwerp-
de Geer tot voor alle partijen in de Kamer aan
vaardbare proporties terug te brengen.
DEN HAAG, 21 Juni 1932
Ir. Albarda, die heden eenige flnancleele be
schouwingen houden zou over de maatregelen,
die de SDAP tegenover de crisis en de werk
loosheid nemen wil, heeft geducht teleurgesteld.
Met dr. Kortenhorst en mr. Marchant kan men
als excuus aanvoeren, dat het ook niet wel mo
gelijk is, thans, nu de Kamer eigenlijk geen
klaren kijk heeft op de flnancleele aspecten en
op den staat van ons volksvermogen, ten aan
zien van belastingbeleid richtlijnen uit te stip
pelen, maar het neemt toch niet weg. dat me
nigeen, die Vrijdag den heer Kupers zijn elschen
hoorde stellen en die ook heden den heer Al
barda weder een kostbaar program van maatre
gelen hoorde ontvouwen, een meer uitgewerkt
financieel schema daarnaast verwacht had. In
plaats daarvan kreeg de Kamer in zeer kort be
stek alleen maar heffingen opgesomd, waarover
al bij tal van gelegenheden gedebatteerd is en
die de Minister van Financiën, naar hij reeds
meermalen verklaarde, in petto wenscht te hou
den tot het moment, waarop eenvoudig geen
andere uitweg meer te vinden is. Men kent het
lijstje al haast van buiten: opcenten op de in
komstenbelasting en op de dividend- en tan
tième-belasting, verhooging van de successie
belasting en Invoering van een Conjunctuurbe-
lasting en een weeldebelasting. De laatste hef
fing is al eens bij een vorige crisis aan de orde
gewast. Er bestaat nog altijd een oud ontwerp-
de Geer, dat echter veel te omvangrijk was.
Waar echter de gedachte, om degenen, die on
danks den zeer treurigen toestand nog altijd
groote sommen kunnen verdoen aan de puur
ste luxe, een extra-last op te leggen, zeer sym
pathiek is, zouden we deze heffing nog eens bij
zonder willen aanbevelen.
Waarom heeft de SDAP zich niet eens aan
eene omwerking van het oude ontwerp gewaagd’.
Zij is zoo sterk in het ontwerpen van initiatief
voorstellen, zij ziet er zelfs niet tegenop, om een
door de Eerste Kamer verworpen Regeerings-
noodtoestand, waarin de land- en tuinbouw ten
gevolge van de thans heerschende economische
depressie verkeeren. In verband hiermede, en
ggelet op de conclusiën van de commlssie-de
Vries, dat een algemeene verlaging der spoor
wegtarieven niet kan plaats hebben, acht de
minister een maatregel waarbij steun niet
rechtstreeks, doch langs den omweg eener
vrachtverlaging geboden zou worden, niet wen-
scheljjk.
t
Vrachtverlaging aardappelen
Op vragen van de Kamerleden Kampschöer
en Van de Bilt betreffende lijdelijke verlaging
van de spoorwegtarieven voor het vervoer van
vroege aardappelen en een betere regeling ter
zake van de zg. reductie voor het vervoer per
spoor van land- en tuinbouwproducten heeft
minister Verschuur het volgende geantwoord:
Niet in het vorige jaar doch in het jaar 1930
werd een tijdelijke verlaging van de spoorweg
tarieven voor om. het vervoer van vroege aard
appelen toegestaan. Sindsdien worden van re-
geerlngswege op meer rechtstreeksche wijze
maatregelen genomen tot verlichting van den
F
Naar w(j vernemen, is Mgr. F. Joosten van de
Congregatie Scheut-Sparrendaal. die voor eenige
maanden benoemd werd tot apostolisch prefect
van Ta f Ung (Noord-Sjanst, China), door Z. H.
den Paus benoemd tot apostolisch vicaris van
Tatung.
Mgr. Joosten zou waarschijnlijk in Juli as.
als apostolisch prefect naar zijn missie zijn
vertrokken.
Nu hij tot apostolisch vicaris is benoemd, is
dit vertrek natuurlijk eenigen tijd uitgesteld,
tot na de H. Bisschopswijding.
Waar Mgr. Joosten deze wijding zal ont
vangen, is thans nog niet vastgesteld.
De nieuwe apostolische vicaris werd geboren
te Grubbenvorst (Llmb.) in 1874 en priester ge
wijd in 1899.
Mgr. Joosten is een stoere Limburger, dien
men zijn 58 jaren niet zou geven, vooral niet als
men bedenkt, dat deze missionaris zijn leven
lang, dertig jaren aan één stuk, zonder ooit
vacantle te nemen, gewerkt heeft onder het
harde klimaat van Midden-Mongolië.
In 1901 vertrok hij naar de missie in China.
In 1902 werd hij professor aan het Seminarie
te 81-Wan-tae en bleef dit tot 1907, waarvan
t jaren als directeur.
In 1907 werd pater Joosten missionaris in
het binnenland in Midden-Mongolië en bleef
•tear 20 jaar onafgebroken werkzaam.
In Augustus 1931, na een dertig-jarig verblljl
ta China, keerde Mgr. Joosten, te gelijk met zijn
“neder den weleerw. pater L. Joosten, die
°ok reeds 20 jaren mlssle-arbeid achter .den
nig heeft na*r het vaderland terug, waar hij
111 December van het vorige jaar aankwam.
Pater Joosten is de laatste maanden professor
J*weest in het Chlneesch in liet Mgr. Hamer-
h°te te Nijmegen.
De officieele mededeellng van de Neder-
landsch-Belglsche overeenkomst Inzake de we.
derzjjdsche verlaging der douanetarieven heeft
in internationale kringen te Lausanne groote
belangstelling gewekt. Men ziet de practische
uitwerking van deze overeenkomst algemeen in
een vergaande economische toenadering. Indien
de Scandinavische landen tot de Nederlandsch.
Belgische overeenkomst zouden toetreden, zou
men terstond In Europa een nieuw statenblok
krtigen. dat zijn handelsbetrekkingen onderling
op een geheel nieuwe basis had gesteld. De Ne-
derlandsch-Beiglsche overeenkomst beteekent de
eerste bres in de huidige Europeesche tolpolltlek.
Opgemerkt wordt, dat België door de over
eenkomst thans in nauwe relaties met Holland
komt en daardoor gedwongen wordt zich van het
protectionnistische Frankrijk los te maken.
Echter is men in welingelichte kringen van
meening. dat door de NederlandschBelgische
overeenkomst de vraag wordt opgeworpen in
hoeverre deze beide staten de wederzijds over
eengekomen jaarlijksche verlagingen der tarfc-
ven met 10 tegelijkertijd ook moeten toestaan
aan alle andere staten, met welke zij een meest-
begunstigingsclausule hebben. Men staat op
het standpunt, dat deze mogendheden thans,
evenals Duitschland na het tot stand komen van
he DultschRoemeensche en het Dultsch
Hongaarsche handelsverdrag, verplicht zijn
onderhandelingen te openen met de staten,
waarmede Nederland en België meestbegunsti-
gings verdragen hebben gesloten.
Aangezien Duitschland ook tot deze staten
behoort, wordt de NederlandschBelgische
overeenkomst van Duitsche zijde toegejuicht,
aangezien de Duitsche regeertng sedert jaren
op het standpunt staat, dat de over
winning van de economische handelsbelemme-
ring en de verlaging der douanetarieven slechts
mogelijk is langs den weg van overeenstemming
tusschen groepen van staten, om als eerste
etappe te dienen naar een overeenkomst voor
ceheel Europa.
BATAVIA, 20 Juni (ANETA) De beëindi
ging der behandeling door den Raad van
Justitie van de zaken tegen den journalist De
Wit en den archlef-ambtenaar van het De
partement der Marine Noya, trok zeer groot#
belangstelling.
De Officier van Justitie elscht tegen be
klaagde F. M. De Wit terzake van sub 1 van
het ten laste gelegde (uitlokking tot het mis
drijf bedoeld bij artikel 113 van het Indisch
Wetboek van Strafrecht) vrijspraak, terzake van
sub 2 van het ten laste gelegde (artikel 115
Juncto 120 van het Indisch Wetboek van Straf
recht) te zamen met het sub 3 en 4 ten laste
gelegde (omkooping) twee jaar gevangenisstraf
onder aftrek van preventief. De Officier vor
dert teruggave der in beslag genomen stukken
van het Departement der Marine. Hij verzoekt
zoo sober mogelijke motiveertng van het vonnis
ten aanzien van het karakter van het geheime
stuk.
Vervolgens neemt de Officier van Justitie re
quisitoir tegen Noya in de tegen deze aanhan
gige zaak. De Officier elscht tegen hem wegens
het aan onbevoegden In handen spelen van ge
heime defenslestukken tegen betaling, alsmede
het aannemen van geld in strijd met zijn plicht
als ambtenaar twee jaar gevangenisstraf onder
aftrek van preventief.
„Het is,” zoo schreef de heer (X), „een
kabinet sui generis, van eigen soort.
ezien dit soort nooit is voorge-
.reeft het kabinet dan nog het
voordeel, dat men er niet van zeggen kan:
De klap op de vuurpijl is echter in den soci-
aal-democrayschen hoek nog steeds eene cri
sisheffing op het restant van ons nationaal ver
mogen. Als men aanneemt, dat dit nog 10 mil
liard bedraagt, dan brengt een heffing van l
pCt. 100.000.000.op. Over de moeilijkheden,
die aan zulk een heffing vastzitten men on
derschat bijvoorbeeld schromelijk de mate, waar
in de contrlbuabelen van eene dergelijke heffing
zouden moeten overgaan tot verzilvering van
hun bezit tegen afbraakkoersen, redeneert
men eenvoudig heen. En bovendien vergeet de
heer Albarda. dat zelfs de opbrengst van deze
heffing nog maar een druppel is in de zee van
uitgaven, waarvoor men zou komen te staan, in
dien men eens overging tot navolging van zijn
adviezen. Want niet alleen herhaalde de leider
der roode fractie nog eens alle desideraten van
den interpellant. maar hij opperde bovendien
een gedachte, die zeer zeker van groot idealis
me getuigt, maar die bij uitvoering alleen al
meer dan de baten van de crisisheffing op het
vermogen zou opslokken. Ir. Albarda zou het
zoo prachtig vinden, indien Nederland te Lau
sanne een voorbeeld stelde van offervaardigheid
door aan te bieden: kwijtschelding van de vor
deringen op het buitenland, die nog altijd oo
zijn begrootlng voorkomen, mits men ter her-
stelconferentle tot resultaten komt. Het betreft
hier een bedrag van maar even 120.000.000
waarin o.a. eene vordering op Duitschland ad
102.000.000.voorkomt terzake van het aan
dit land verstrekte credlet, een bedrag:, dat voor
ons eigen land van zeer groote beteekenis is. ter
wijl het in het complex van de geweldige cij
fers, die te Lausanne aan de orde zijn, een nie-
tlgen Indruk maken zou.
Dr. Kortenhorst wees daar terloops terecht
op. Hij vindt veel fraaier het voorbeeld dat
Nederland en België te Lausanne ten aanzien
van de handelspolitiek gegeven hebben met
hunne overeenkomst tot wederzijdsche verla
ging der tarieven, waartoe elk ander land, zoo
het van denzelfden goeden geest bezield is, kan
toetreden.
„De Vrljzlnnlg-Demokraten zijn ééns in
de gelegenheid geweest te laten zien, hoe
zij een tot regeeren bekwaam ministerie
zouden kunnen vormen.
Die poging is afgestuit op den onwil van
de Roomsch-Katholieke Staatspartij.
De belangstelling, waarmee men in
katholieke kringen naar de samenstelling
en het program van een demokratisch
kabinet uitziet, is niet oprecht.
Zoodra die belangstelling oprecht mocht
worden, hebben de heeren maar de stuk
ken na te slaan, die betrekking hebben op
de mlnlsterieele crisis van 1925’26.”
M'nheer (X) vergeve ons de verzuchting:
Of hij daarvoor nu zoo ongeveer twee
maanden noodig gehad heeft! Om zóó’n
antwoord te fabriceeren!
Hij vertelt ons niet het minste nieuws
en we behoeven niet eens de stukken van
1925'26 na te slaan om ons weer te her
inneren, wat Mr. Marchant indertijd be
doelde met een demokratisch kabinet, dat
hij zoo graag in elkaar geflanst had.
Inderdaad is Mr. Marchant’s poging af
gestuit op den onwil van de R. K. Staats
partij, maar.... dat dank je de koekoek!
Mr. Marchant heeft toch heel exprès
„niet om de mérites van de zaak” (het ge
zantschap bij den Paus) maar.... om als
kabinetsformateur aan bod te kunnen
komen! het kabinet-Colijn in 1925 kapot
gemaakt, en daarmede toch zeker de ver
plichting op zich
minstens
kabinet te vormen^ I
Hadden de katholle
ten steunen?
Nadat hij opzettelijk hun kabinet kapot
gemaakt had?
En hadden de katholieken toen ook maar
meteen naar zijn program-pijpen moeten
dansen?
Ja! Als In de politiek dergelijke ln-zlch-
zotte en onmogelijke elschen gesteld kon
den worden, dan zou het ook voor de
katholieken een peuleschilletje zijn in
Nederland een volmaakt parlementair
kabinet te formeeren.
A la minute!
1 Is alevel ’n beetje anders!
Het Hollandsch Doopsgezind Eml-
granten-Bureau, dat zich te Rotterdam be
zig houdt met het organlseeren van hulp
voor kolonisten van Nederlandschen oor
sprong in Rusland, bericht ons, dat het
vandaar een menigte brieve^ heeft ontvan
gen, ten deele bedankbrieven voor de ont
vangen levensmiddelen, kleerenpakketten,
ten deele hartroerende smeekbeden, van
menschen, die nog geen pakketten hadden
ontvangen.
Een hunner schrijft dato 7 Mei:
■n Tijd geleden veroorloofde m’nheer
(X) in ,J3e Vrljzlnnlg-Demokraat” zich
een grapje over ons extra-parlementalr
kabinet, dat door z’n vrienden zoo heet
te het heel netjes als parlementair be
schouwd en behandeld wordt:
„Wtj zijn vluchtelingen, hebben alles ver
loren wat ons lief en waard was en wat de
mensch voor levensonderhoud noodig heeft.
Wanneer gij ons met iets helpen kunt, help
ons dan, want mijn kinderen lijden gebrek
en het is zeer hard voor ’t hart van een
moeder wanneer de kinderen niet meer het
noodige voedsel én dé noodige kleedlng
hebben. Het valt zwaar in Rusland te leven,
vooral Indien men er vreemd, eenzaam en
zoo arm is.”
Een briefkaart van denzelfden datum be
richtte:
.Aangezien wij hier slecht voorzien zijn
van levensmiddelen, deel ik u mijn adres
mee en vraag u dringend om hulp. Mijn
man is naar Archangel gedeporteerd, en wij
bevinden ons in een treurigen toestand.
Zelf ben ik ziekelijk, ik smeek u om hulp.”
Uit een brief, dato 8 Mei:
„Van een predikant heb ik uw adres ge
kregen en op zijn raad wil ik met mijn ver
zoek tot u komen. Ik vraag niet voor mij
zelf, maar voor mijn moeder en mijn twee
zusters. In den herfst moest ik het huis
uit en nu werk ik in de kolenmijnen. Mijn
moeder en zusters zijn nog thuis, moeder is
oud en zwak en moet werken, zonder brood.
De zusters gaan werken in het kollektief, en
als zij thuiskomen hebben zij nog niet ge
noeg brood om zich te verzadigen, aan
vleesch of zoo iets valt niet meer te den
ken. Zelf kan ik ze ook bijna niet helpen.
Want ik heb het ook zoo krap, vandaag heb
ik nog brood genoeg tot van avond, maar
ik weet niet of ik morgen nog wat hebben
zal.”
Uit een brief, dato 20 April:
,Jk dank u ook voor het pakket, dat gij
mij gezonden hebt. Ik heb mij er zeer over
verheugd, omdat ik met mijn dochter, die
reeds veertig jaar ziek is, uit mijn huls ben
gezet.”
Uit een ongedateerden brief:
„Het was voor ons een groote vreugde
zoo onverwachts een zending te ontvangen.
Wij en nog velen met ons hebben ’n zwaren
winter doorgemaakt, er zijn ook menschen
van honger gestorven.”
Uit een brief, dato 10 Mei:
„Wjj zijn allen hongerig en slap. Wij eten
een dunne soep, brood is niet in huis. Ook
is het moeilijk voor mij, de kinderen te
troosten als zij van honger schreien en om
een stukje brood smeeken. Ik heb drie kin
deren die steeds uitkijken naar brood. Ik
zie eiken nacht het aanbreken van den dag
met schrik tegemoet, want zoodra de kin
deren de oogen opendoen, huilen zij om
brood, en ik kan hun geen ontbijt geven.”
Uit een brief, dato 22 Mei:
„Ofschoon ik uw juiste adres niet heb,
schrijf ik in het vaste vertrouwen, dat
deze brief- in milddadige handen komen zal
en harten zal openen, die zich over ons er
barmen. Ach, hoe groot is de nood en hoe
verergert deze nog van dag tot dag. Ik, de
vader van ’t gezin, ben door honger en
zwakte tot geen arbeid meer in staat. Ook
mijn vrouw lijdt in de hoogste mate door
honger, en haar longen zjjn zeer aange
daan. Daarbij nog vier kleine kinderen, die
nog niet werken kunnen, en die van hon
ger bijna niet meer op hun voeten kun
nen staan. Allen zijn wij bijna naakt en
loopen blootvoets. En wat het meeste pijn
doet, is de honger. Onze voeding bestaat
tegenwoordig uit onkruid, allerlei wortels en
water.”
s war elnmal.... een machtige libe
rale beweging in Nederland, welke in
1891 met 53, en in 1894 zelfs met 57
zetels in de Tweede Kamer boven de vol
strekte meerderheid uitkwam.
Dat was een schoone tijdvoor
liberalisme en voor de liberalen.
Maar tusschen 1894 en 1897 raakte de
partij over haar zenith heen: in 1897 wa
ren er al drie geconcentreerde vrijzinnige
partijen noodig om de mln of meer libe
rale staatsidee nog even boven de meerder
heid te doen uitkomen (met 52 zetels), en
vier jaren later daalde het cijfer tot 35, om
(na een korte opleving in 1905 tot 45) in
den nieuwen tijd af te zakken tot 15, waar
van er nog maar 8 aan de eigenlljk-ge-
zegde liberalen, oftewel vrijheidsbonders
toebehooren.
De hoofdredacteur van „De Avondpost”,
die voor politieke feiten een onbevangen
blik pleegt te toonen, gaat in zijn blad eens
na. waaraan deze val is toe te schrijven, en
hij stelt zich daarna de vraag, of een nieu
we bloei van het liberalisme zich nog eens
in cijfers demonstreeren zal.
Numeriek ging het liberalisme zoo sterk
achteruit door de invoering van het alge
meen kiesrecht in combinatie met het even-
redlghéidsstelsel (ontkend wordt in ,J)e
Avondpost” niet, dat de liberalen in vroe
gere tijden onder het census-kiesrecht bo
ven hun stand hebben geleefd en dat Juist
daardoor de afbraak zich zoo sterk demon
streerde); voorts ging de oprichting van
allerlei groepen en kleine partijen, die on
der het nieuwe stelsel een kansje waagden,
bijna steeds ten koste van de vrijzinnigen,
terwijl naast den groei der sociaal-
demokratie en den wassenden invloed der
rechtsche partijen de vrijzinnigen zich
nog voortdurend de weelde van de ver
deeldheid bleven veroorloven.
elke toekomst het liberalisme nu in
Nederland tegemoet gaat?
,J)e Avondpost” kan zijn verwachting in
cijfers niet optimistisch uitdrukken: het
liberalisme beschikt niet over pakkende
leuzen en bovendien is de rol van de libe
ralen in ons land op menig punt uitge
speeld; de taak der liberalen is tegenwoor
dig niet meer het bereiken, het veroveren,
maar het handhaven, en voor het laatste
is minder geestdrift te wekken dan voor
het eerste.
Voorts hebben de liberalen zich in de so
ciale politiek wel wat erg geïsoleerd, en ten
slotte worgt ontegenzeglijk het gemis aan
leiders gevoeld-
Toch geeft „De -Avondpost" den moed
niet op: al gelooft het blad ook niet, dat
een sterker bloei der liberale gedachte zich
in cijfers zal gaan openbaren, het staat
volgens genoemd blad vast, dat de po
sitie der liberale gedachte, Ideëel, in ons
vaderland nog bijzonder sterk is en dat deze
vastgeworteld zit in onze nationale tradi
ties, opvattingen, zeden en wetten.
Wil het liberalisme in de toekomst echter
een rol blijven spelen, dan zal het op de
nieuwe teekenen van den tijd zeer nauw
keurig acht moeten slaan.
En wA&rop denkt u nu wel, dat het libe
ralisme, volgens het liberale orgaan, in het
bijzonder zal moeten letten, wil het niet
geheel op den achtergrond geraken?
Ten eerste zal het zich verzettend te
gen elke dictatuur aan den anderen
kant dienen te beseffen, dat een slappe
vrijheidsopvatting, die iïles toelaat, even
erg is als zóó’n dictatuur, en voorts zal
het moeten inzien, dat de taak der liberalen
op sociaal gebied nog niet afgeloopen is
(neen! zegt u dat wél!) en dat zij zich,
wat dit betreft, in latere jaren wat Al te
zeer in een uitzonderingspositie heeft ge
steld.
-j—v it alles is voorzeker heel raak en moe-
I dig opgemerkt. Maar nu komt er iets,
wat ons op dit moment nog veel ster
ker interesseert:
Maandagavond is er ten Provinciehulze te
Arnhem vergadering geweest van de Katholieke
Statenfractie in Gelderland.
In deze vergadering werd de kwestie van
candldaatsteljing van leden voor de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal besproken, en werden
hieromtrent besluiten genomen..
Naar verluidt komen op de definitieve voor
dracht voor de heeren J. J. W. IJsselmuiden.
lid van den Gemeenteraad en lid van de Prov.
Staten van Gelderland en H. Ruijter, secretaris
van den A. B. T. B„ resp. als no. 2 en no. 3
van de voordracht.
Honderden en nog eens honderden waren uit
de gemeente Nieuwer-Amstel gekomen naar de
begraafplaats „Zorgvlied" aan den Amsteldtjk
om aan hun burgemeester, den heer A Colijn,
de laatste eer te bewijzen.
Onder deze honderden merkten we op de wet-
h uders en de Gemeenteraadsleden van Nieu
wer-Amstel. den gemeente-secretaris en tal van
hoofdambtenaren en ambtenaren; wethouder
mr. Kropman en den gemeente-secretaris den
heer J. Roovers van Amsterdam, de burgemees
ters van Mijdrecht, Ouder-Amstel. Uithoorn.
Haarlemmermeer en Lelmuiden. Voorts waren
er aanwezig oud-wethouders en oud-raadsleden
en de vroegere secretaris der gemeente Nieuyer-
Amstel, leden van vj i commissies en corpora
ties, waarin zijlen de heer A. Colijn zitting had;
kapitein Versteeg van de marechaussee; de
heer D. W. Wentink. inspecteur van de Volks
gezondheid, majoor Schel van den Vrijwllligen
Landstorm, de heeren Dellaert. havenmeester
van Schiphol en Thomson als vertegenwoordi
ger van de K. L. M.
Toen de kist was opgebaard in de aula van de
begraafplaats, gedekt door een krans in de na
tionale kleuren van de K. L. M schaarden zich
de gene --•Igden onder het spelen van psalm 42
om de baar.
Allereerst trad naar voren de heer J. van Al
tena. loco-burgemeester van Nieuwer-Amstel. Hij
bracht een woord van hulde aan dezen grooten
man. aan wien Nieuwer-Amstel zooveel heeft te
danken en een laatsten groet van de geheele ge
meente.
De heer C. Baas, lid van Provincia.e Staten,
herinnerde eraan, dat de A.-R. Statenfractie in
den laatsten tijd wel zwaar wordt getroffen.
Eerst door het heengaan van den heer Spier,
thans ook de voorzitter. Mede namens de Chris-
telil H. arisr leden van Provinciale Staten
brach spr. dank voor t. .geen de ontslapene
hr gedaan voor het gewsst. Het was een man
van groote kracht en met een warm hart, zei
spr. Wij znller hem zeer missen.
De heer ”an Stekelenburg. secretaris van
Nie_ er-An .cl, dankte namens het gemeente-
personeel t de overledene als een vader
lier
Namens de burgemeesters uit den omtrek
sprak mr. A. Slob. burgemeester van Haarlem
mermeer. Meer dan 20 jaren heeft spr. den
overledene gekend en met hem vergaderd in
commissies van allerlei aard. Ge waart
spr. een man van practlschen zin. een man
met een hart van goud. Ook dankt spr. voor
hetgeen burgemeester Colijn heeft gedaan voor
den landbouw voor den Gewestelijken Land
storm. Spr. besloot met e<.n troostwoord tot de
familie.
Verder werd het woord gevoerd door den heer
C. van Zuylen namens de A.-R. Raadsfractie,
dr. van Gelder, directeur van het Melkcontröle-
statlon; den heer M. Lulofs, secretaris van den
Middenpolder, van welks bestuur de heer Co
lijn voorzitter was; den heer R. Venema, na
mens de commissie van Toezicht op het Lager
Onderwijs; pr mr. F. G. Scheltema namens
de Amsterdamsche Melkcommissle. waarvan de
heer Colijn lid ^os; de., heer G. F. Feith. na
mens ,dA commissie yau. jo^flcjit, m Aej.t#?ken-^
o derwijs, den heer Esschausier, namens de
Turnvereenlging ..Odin”, den heer Rosen, als
vriend, den heer Coppens. voorzitter van de
Vereenlging „Gemeentebelangen”; den heer J.
Kolk, namens den Coöp. Boerenleenbank te
A stelveen, den heer J. Sleeboom namens den
forensenbond te Nie'iwer-Amstel en tenslotte
door ds. H. Buurman te Amstelveen.
Het gesprokene werd uitgezonden, oixlat allen
op de begraafplaats konden hooren wat gezegd
werd.
Hierna dankte een schoonzoon van den over
ledene. dr. M. W. van den Berge, namens de
famlli.' alle i en in het bijzonder de sprekers
voor de laatste eer aan zijn schoonvader be
wezen.
geheel in het onzekere verkeeren omtrent de
juiste concrete voorwaarden, welke de Regee
rtng stelt voor het weder verleenen van bouw-
credieten. Op het bekend maken van die con
dities dringt de motie aan. En Inderdaad zal
men, als de Minister hier meer licht verspreidt,
een belangrijken stap verder zijn. Mr. Marchant,
die later op den middag eveneens dit thema had
willen aanroeren, zag daar dan ook van af, om
dat hij het den voorsteller der motie niet ver
beteren kon.
Voorts heeft Dr. Kortenhorst zich aangesloten
bij het dringend betoog van zijn fractiegenoot
Loerakker omtrent de loonen in de werkver
schaffing. Deze loonen wil men in principe
lager houden dan in Het vrije bedrijf. Een in
het algemeen juiste stelling, dat gaf de heer
Loerakker toe. want anders neemt men den
prikkel weg. om langs den normalen weg In dat
vrije bedrijf werk te zoeken. Maar dit motief
geldt op het oogenblik, nu het vrije bedrijf geen
enkelen arbeider meer opneemt, niet meer. En
T)r. Kortenhorst bracht de Regeering nog eens
onder het oog, dat te dezer zake „rücksichtslos”
vasthouden aan het beginsel de Overheid wel
eens blindelings over kan leveren aan een loon
politiek, welke niet meer zedelijk verantwoord
is. Dat vooral voor de landarbeiders de loonen
allertreurigst zijn, heeft de heer Loerakker ten
zooveelsten male met klem uiteengezet. Om aan
deze groep van wel zeer getroffenen tegemoet
te komen, vroeg hij, of het niet mogelijk is,
desnoods de landeigenaars te dwingen, tijdelijk
een stukje grond aan- hen af te staan. Opdat
dit stukje grond zoo interpreteeren wij
althans deze gedachte dezen menschen in
natura oplevere, wat zij door het buitengewoon
lage peil van hun geldloon anders tekortkomen.
Ook de sociaal-democraat Hiemstra, de
Christelijk-Hlstorische afgevaardigde Bakker en
de Vrijheidsbonder Dr. Vos hebben met nadruk
plattelandsbelangen bepleit.
Mr. Marchant kon zich volkomen aansluiten
bij Dr. Vos in diens betoog, dat de motie-
Kupers, welke vraagt, dat het Rijk 5/8 van de
koeten der steunregelingen en Werkverschaffin
gen voor zijn rekening nemen zal, niet aanne
melijk is. Te groote verschillen tusschen de ge
meenten onderling maken, dat dit een absoluut
verkeerde .tactiek zou zijn. En bovendien gaat
het toch niet aan de heer Smeenk wees
daarop de gemeenten maar in het algemeen
te laten beschikken over een uniform percen
tage van Rijksgeld.
De Crisis-commissie weer
ten tooneele
Dat de crisis-commissle-Kan weer in het
debat zou opduiken, was te voorzien. Zoowel
Dr. Kortenhorst als de heer Hermans zagen
voor haar een goede taak in het beramen van
middelen korter arbeidsduur of een rouleer
systeem ter betere verdeeling van den nog
voorradigen arbeid. Inderdaad valt hier bij
georganiseerd overleg en voldoenden goeden wil
bU alle betrokkenen zeer veel, dat vooral ook
van groote moreele waarde is, te bereiken.
De heer Hermans drong verder aan op de
noodige maatregelen tot behoud van werkge
legenheid, met name door veelvuldiger toepas
sing van de Crlsislnvoerwet, en op maatregelen
tegen hier te lande werkzame vreemdelingen.
En ernstig waarschuwde hjj de Regeering, dat
zij toch zoo weinig mogelijk aanleiding geve
Het is niet «onder leedvermaak, dat de
Duitsche „Reichsbote” de auto beschrijft,
welke de Sovjetgezant te Berlijn, de heer
Leo Chintschuk, per boot uit Amerika heeft
laten komen, nJ. een zeer luxueuse Cadillac,
welke in Duitschland niet voorradig was en
die alzoo speciaal uit Amerika naar
Duitschland getransporteerd moest worden.
De auto kost 44.000 Mark. Het is een 16-
cyllnderwagen, model 1932.
Van het bedrag aan den wagen besteed,
aldus rekent de Reichsbote uit, kunnen 100
werklooze gezinnen met 1 kind bijna een
jaar lang onderhouden worden. Het blad
hoopt, dat de Rote Fahne deze rekensom
aan haar lezers zal willen voorleggen.
Lichten wjj uit zjjn rede de hoofdzaken, die
ietwat nieuwe klanken waren, dan kunnen wij
kort zijn. Want bij al de welwillendheid, die
dezen bewindsman siert, Is ook hij gebonden,
zoodra een te verregaand beroep op de finan
ciën gedaan wordt. Het verstand dient dan het
goede hart de baas te blijven.
Ten aanzien van de werkverschaffingen ver
klaarde de minister, dat ook de regeering op
het standpunt staat, dat daar de loonen niet
steeds lager moeten zijn dan in het vrije be
drijf. Maar een marge is vaak noodig. omdat al
eens gebleken is, dat bij opheffing eener werk
verschaffing de betrokkenen onmiddellijk werk
vonden in het vrije bedrijf.
Dat geen voornemens bestaan omtrent alge
meene verlaging van de steunnormen, werd
opnieuw met nadruk verzekerd.
Wat de betere verdeeling van de nog voorra
dige werkgelegenheid betreft, zal worden over
wogen, of daarover samensprekingen tusschen
de betrokkenen kan worden bevorderd.
De beide moties-Kupers bleef de minister af
wijzen. In het algemeen 5/6 van de crisis
uitgaven der gemeenten voor rekening van het
Rijk nemen is financieel onmogelijk, doch wél
kon misschien in sommige gevallen voor
meer dan 75 pet. door het Rijk worden bijge
dragen.
In betrekking tot het bouwvak ging de be
windsman eenlgermate in de richting van de
motie-Kortenhorst Hij zal de organisaties bin
nenkort bijeenroepen, om te zien, welke bezwa
ren er tegen 1 Regeeringsstandpunt zijn. Of de
Katholieke afgevaardigde op grond van die ver
klaring morgen vóór de stemming zijne motie
zal Intrekken?
Tenslotte heeft Minister Ruys den heer Her
mans toegezegd te zullen overwegen, op welke
wijze het publiek tijdig met het rapport-Welter
en de voornemens der regeering te dien opzich
te kan worden In kennis gesteld. Als men eens
de Duitsche methode volgde en b.v. één der
ministers eens voor de microfoon van het Al
gemeen Programma de Nederlanders van den
ernst der tijden op de hoogte bracht?
Het idee-Albarda van de heffing In eens op
bet vermogen noemde de bewindsman .Avon-
turierspolitiek”. Inderdaad, daar heeft het veel
van. Uitgaven, die men misschien nog verschil
lende jaren zal zien weerkeeren. zijn niet uit
het vermogen te bestrijden. Dan nog liever ter
verlichting van den rentelast de opbrengst van
zulk een heffing besteed aan delging van vlot
tende schuld!
Vermelden wjj tot slot dat ds. Langman ge
ïnstalleerd werd als opvolger van
staatsraad benoemden mr. Schokking.
deugt niet.”
In ons blad van 23 April spraken wij
naar aanleiding van dit grapje van „ge
makkelijke kritiek” en „goedkoope scherts”.
„Laten de vrijzlnnig-demokraten er eens
iets beters voor in de plaats geven,” zoo
klonk onze uitnoodlging; ,jnet wat voor
'n écht parlementair kabinet zou Mr. Mar
chant voor den dag willen enkunnen
komen?” vroegen wij, en we besloten:
„We zien belangstellend uit naar het In
zich zelf goede kabinet van de goede soort,
waarmede Mr. Marchant ons gelukkig kan
maken.”
Om het bewijs te leveren van zijn door
niets te weerhouden vooruitstrevendheid
dient de heer (X) ons In „De Vrijglnnlg-
Demokraat” van..18 Juni IJ. prompt van
antwoord, en van wat voor ’n antwoord!
„Zij (de liberale gedachte Red.)
zal oog moeten hebben voor de rell-
gleuse stroomlngen, die meer en meer aan
het wassen zijn en zij zal zich bewust die
nen te worden van haar verwantschap met
diegenen daaronder, waarmee haar eigen
geestelijke beginselen het meest In overeen
stemming zjjn. Er ontstaat allerwege een
zoeken naar het verband tusschen het po
litieke en het geestelijk (rellgleuse) begin
sel. Onder de sociaal-democraten neemt de
rellgleuse beweging al een bijzondere plaats
in en Henriette Roland Holst zingt het in
haar jongsten dichtbundel („Vernieuwin
gen”) uit:
O socialisme, nu moet ge weer leeren
Te buigen voor een Innerlijke macht.
En thuis te raken ook in andere sferen
Dan die, waarin ge uw groot werk hebt
volbracht.
De Utrechtsche Remonstrantsche predi
kant dr. L. J. van Holk kwam in het
maandblad „De Smidse” tot de conclusie,
dat wat hij noemt het beginsel der „evan
gelische democratie” het meest wordt ge
vonden bij de vrljzinnig-democraten (die
hun jaarvergadering tegenwoordig door een
„wjjdingsstonde” vooraf laten gaan), en on
langs is opgericht de „Vereenlging van Vrlj-
zlnnlg-Godsdienstlge Liberalen.” De Libe
rale Studieclub, welke zich te Rotterdam
vormde, noemde uitdrukkelijk in een pro-
gram-omschrijving de Tien Geboden en de
Bergrede als zedelijke grondslagen ook voor
liberaal staatsbeleid. Zoo kan er een nieuw
liberalisme opkomen, dat, sOciaal-vooruit-
strevend, verwantschap zoekt en vindt van
het politieke met het rellgleuse beginsel.
Doet het dit laatste niet, dan zal, naar
onze vaste overtuiging, de oude Idee voor
velen haar bekoring verliezen.”
De liberale vermaning lijkt ons van bij
zonder actueel belang, nu juist dezer dagen
een ander gezaghebbend liberaal de
hoefjjzerredacteur van het „Handelsblad”
voor het heidendom (op Ball) dezelfde
rechten opeischte als voor het christendom,
Ja, het heidendom eigenlijk in een extra
begunstigde positie wilde houden door een
christendomsverbod.
In liberalen kring schijnt men het wel
zeer oneens over de wenschelijke verhou
ding van liberalisme tot christendom.
Opnieuw mogen wjj hier de vraag stellen
Wat hebben wij in dit opzicht aan de
liberalen?
Zal de christelijke gedachte In staat blij
ken, het liberalisme voor zekere geesten
aantrekkelijk te doen blijven, of zal' het
liberalisme op het voorbeeld van den
„Handelsblad”-redacteur het christen
dom hooghartig blijven bezien als in cul
tuurwaarde gelijk aan het heldendom?
