Prikkeldraad
DE TUINBOUW VERGETEN!
Tweede Zeppelin-to.cht
KATHOLIEKE ARBEIDERS BIJEEN
Mgr. Aengenent in
hun midden
Lourdes in „Het Volktr
Niet verderfelijk
LEEFTIJDSBEPALING
OPENLUCHT-THEATER
NAT. WONINGRAAD
N i j verheidsonderwi j s
BETALINGSVERKEER
LOURDES EN LISIEUX
Tot het volgend jaar
uitgesteld?
Onderbreking van het Kamer-reces
omwille van den tuinbouw?
Dringend gewenscht om massa
ontslag en nieuwe loonsver
laging te ontkomen
Besprekingen tusschen Nederland
- en Duitschland
„Met groote ingenomenheid hebben
wij Uwen socialen arbeid
gevolgd”
AAN DEN RAND DER
VERNIETIGING
Voor den leerplicht
WOENSDAG 29 JUNI
CONTINGENTEERING
,.t
regeerlngssteun noodig,
onvoldoende zijw,
▼an
er
JAC. GROEN Az.
Groote verdiensten
(Vervolg).
t
J
de
IT
th
niet een loonende
kregen. Een credlet
door de omstandigheden gedwongen, door
nood verkeerende arbeiders gewerkt wordt.
(Hierna werd gepauzeerd).
'SORAVKNHAQE Geel, voor deel I: A. V. d.
Veen, Meerstraat, Lochem; Deel II: A. F. J. M.
v. d. Akker, Breda; O. L. L. Pop, Maastricht.
Naar wy vernemen, zullen Donderdag te
Amsterdam besprekingen aanvangen tusschen
vertegenwoordigers van de Nederlandsche Bank
en van de Dultsche Rijksbank. Deze bespre
kingen zullen betrekking hebben op enkele
onderdeelen van het betalingsverkeer tusschen
beide landen.
Begroetingsrede
Te omstreeks 4 uur kwam Haarlems kerk
vorst, Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, ter
vergadering.
De voorzitter, de heer A. O. de Bruyn, ver
welkomde Z. H. Exc. met de volgende rede:
Mr. J. Huges. die In de laatste dagen voor
Arnhem de besprekingen heeft geleid met de
In aanmerking komende personen en groepen
te Amsterdam en te Groningen, om te bereiken
dat de Zeppelin opnieuw een tocht over ons
land zal maken met landingen In die drie plaat
sen, deelt ons mede, dat na correspondentie met
dr. Eckener het thans wel vaststaat, dat een en
ander voorlooplg niet zal kunnen plaats vinden.
Een goede kans voor dien rondtocht zou er
nog zijn in einde October, doch naar de mee-
ning van mr. Huges. welke hij bereids ter kennis
van de andere belanghebben heeft gebracht, Is
dit tijdstip voor Arnhem volkomen ongeschikt.
Indien de tocht niet plaats kan vinden voor
b.v. ulteriyk 21 September as., moet het evene
ment tot een volgend jaar worden uitgestald.
dat het socialisme principieel moest worden be
streden, niet zoo algemeen werd aanstonds In
gezien, dat tegen het minstens even verfoeilijke
liberalisme ernstig de strijd moest worden aan
gebonden.
U was het. Excellentie, die een belangrijk deel
van ons volk mobiel gemaakt heeft voor dien
strijd, en niet het minst de Katholieke Arbei
dersbeweging heeft ten deze Uw wijze lessen
In practljk gebracht.
Hoogwaardige Excellentie,
De volgende maand is het 4 jaren geleden, dat
U den zwaren doch verheven last van het Bis
schoppelijk bestuur in dit Bisdom met opgewekt
heid op U heeft genomen.
Na 4 jaren gewacht te hebben meenden wij,
dat het oogenbllk gekomen mocht worden ge
acht een poging te doen, om Hem, die ons als
professor verliet, als Blsschop van Haarlem in
het midden van de leiders onzer Katholieke Ar
beidersbeweging te kunnen begroeten.
U heeft daartoe, welwillend als altijd, terstond
Uwe medewerking verleend.
Wij behoeven U niet uitdrukkelijk te zeggen,
Excellentie, dat Uwe aanwezigheid In deze Ver-
bondsvergadering ons hoogst aangenaam Is. Wij
zien achter Uwe Excellentie ook altijd nog den
welwillenden soclologle-professor van Warmond,
de kwaliteit, waarin U zich zoo uitermate ver
dienstelijk heeft gemaakt voor het gansche volk,
doch wel In het bijzonder voor de Katholieke
Arbeidersbeweging.
Wij denken, indien we het laatste overwegen,
voornamelijk aan twee gewichtige zaken: aller
eerst aan de sociale scholing van een groot
aantal leiders onzer beweging, waarbij de oud
sten onder ons.
Het Is. geloof ik, een Uwer grootste verdien
sten, dat U voor de arbeidersbeweging, en wel
In de moeilijke begln-periode, een staf behoorlijk
voor hun taak berekende leiders gevormd heeft,
welke, met alle gebreken overigens, In staat zijn
geweest de arbeidersbeweging te brengen tot de
hoogte en de diepte van het oogenbllk.
WU benutten deze eerste gelegenheid na Uw
heengaan als professor, om U daarvoor onzen
oprechten dank te betuigen.
Onze piannen hebben getracht de door U
aangelegde wegen zoo goed mogelijk te begaan
en Ik geloof, dat zij het er in *t algemeen vrij
goed hebben afgebracht.
Uw tweede gnx te verdienste is de door U ge
brachte sociale scholing in het algemeen. U was,
Excellentie, vóór 20, 25 jaar, reeds wat thans
sommigen zouden noemen: een „radicaal" Ka
tholiek.
Voelde men vry algemeen en vrij gemakkeUJk.
der Kamer en omtrent plannen tot onderbreking
van het reces.... Omwille van den tuinbouw
Redactie.
Op 8 en 0 Juli as. wordt in het Palace Hotel
te Hilversum de jaarvergadering gehouden van
den Natlonalen Woningraad. Op deze vergade
ring zal de neer B. H. A. Allesle. wethouder voor
sociale aangelegenheden te Hilversum, een in
leiding houden over: „De ontwikkeling van de
Volkshuisvesting te Hilversum", Als punt van
bespreking komt op de agenda om. voor: „De
invloed van de huidige crisis op de exploitatie
van vereenlglngs- en gemeentewonlngen."
Met volkomen instemming plaatsen wy
hierboven alsnog dit klemmend betoog van een
bU uitstek deskundige op het gebied van
den nood in den tuinbouw: er kan op dit aam-
Het boek der Wlbauts.und keln Ende!
Het begint tamelijk vervelend te worden,
maar dit moeten we toch nog even vast
spijkeren:
Ons dunkt, dat prof. Kuyper zijn zaak w
nu wel bijzonder slecht begint te dienen.
Als hij vaststelt, dat het boek niet van de
schrijvers te scheiden is en dat hoogstaande
schrijvers geen verderfelijk boek kunnen
schrijven, dan speelt hij, zonder *t aldus te
bedoelen, gevaarlijk spel met de „hoog-
staand”-heid der Wlbauts.
Want alle katholieken en overigens alle
menschen, die 1 ernstig meenen met het hu
welijk en met de goede zeden, zullen, wsm-
neer zij voor *t dilemma geplaatst worden:
óf het boek niet-verderfelijk noemen,
óf de Wlbauts niet langer als hoogstaand
erkennen,
tot het laatste moeten besluiten, hoe
zeer wellicht ook noode.
De verderfelijkheid van dit boek is aan
geen twijfel onderhevig; twijfel daaraan
kan niet geduld worden.
En prof. Kuyper had dan ook de onaf
scheidelijkheid van boek en schrijvers beter
niet kunnen propageeren.
Hij wil ons toch niet dwingen ons res
pect overigens voor de Wlbauts te
laten varen?
Niemand zal zeggen, hoe hoog de verdiensten
van U, die mede de grondlegger onzer princi-
pieele organisatie Is, moeten worden gewaar
deerd; verdiensten in sociaal, in materieel,
verdiensten vooral in godsdienstig opzicht. In
dien men vergelijkt de verhoudingen In ons land
bij die van sommige andere landen, dan mogen
wij ons in menig opzicht gelukkig prijzen.
Dat Is voor een belangrijk deel Uw werk. Ex
cellentie.
Thans hebben wij het genoegen U, den oud-
leeraar van velen onzer, als Blsschop In ons
midden te begroeten.
Bij de Troonbeklimming van Plus IX Z.g.
dichtte Dr. Schaepman:
Als *t morgenrood na aakllg waken,
Zoo werd Uw komst, o Priestervorst begroet.
Zoo ook hebben velen onzer Uw komst als
Blsschop begroet.
Er werd gevreesd en gehoopt tevens.
Gevreesd, dat men U zou verliezen als vriend
en professor, en toch ook weer gehoopt, omdat
men wist, dat U vooral als Blsschop nóg meer
goed zou kunnen doen.
Als het morgenrood Is Uw komst als Blsschop
begroet, te meer en vooral omdat U terstond
te verstaan gaf, dat U de vriend der sociale
beweging wilde blijven.
Nadien hebben wij met groote ingenomenheid
Uw socialen arbeid in woord en geschrift ge
volgd, terwijl bij herhaaldelijk persoonlijk con
tact Uw blijvende genegenheid voor onze Ar
beidersbeweging gebleken Is.
Dat Gij Uw sociale roeping trouw bleeft,
mocht dit jaar nog eens overduidelijk blijken,
toen U allerdringendst aanbeval de leeringen
van „Quadrageslmo Anno" in practljk te bren
gen, omdat, zooals U het uitdrukte, .diep in
grijpende verbeteringen in de bestaande econo
mische verhoudingen" dienden bewerkstelligd
te worden.
Om al deze redenen zijn wy thans naar Haar
lem gekomen om In de gelegenheid te zijn U
In den kring onzer leiders te kunnen begroeten.
U daarbij de verzekering gevende, dat de ge
voelens. welke ons immer jegens U hebben be
zield, door het gezag Uwer Bisschoppelijke waar
digheid hunne bekroning hebben gevonden.
In het vertrouwen, dat Uwe welwillende ge
negenheid ons en ons werk ook in de toekomst
moge vergezellen, verzoek ik Uwe Excellentie wel
‘n oogenbllk In ons midden te willen vertoeven.
De vergadering werd hierna voortgezet.
Voor de toespraak van Z. H. EXc. Mgr. J. D.
J. Aengenent, zie men het verslag elders in dit
nummer.
antwoordde daarop, dat
deze uiting van verontwaardiging alleen
het boek gold en niet de personen, die *t
schreven, personen, voor wie hij overi
gens groote waardeerlng gevoelde; de
heer Kropman noemde het boek juist daar
om zoo gevaarlijk, omdat de schrijvers
daarvan hoogstaande menschen zijn.
Maar prof. Kuyper heeft met deze ver
klaring geen genoegen gendmen; in „Het
Volk" schrijft hij nu:
Na eenige toelichting werden voorstellen tot
wijziging der statuten en van het Huishoudelijk
Reglement aangenomen.
De conclusies Inzake het Nijverheidsonderwijs
werden na korte bespreking en eenige aanvul
ling als volgt vastgesteld:
Conclusies inzake het
Nijverheidsonderwijs
I De R. K. Arbeidersbeweging, strevende
naar de economische, maatschappelijke cultu
reels en godsdienstige verheffing van den ar
beidersstand, heeft daardoor ook tot taak de
tot standkomlng van een goed geregeld Nijver-
heldsonderwljs te bevorderen. Op zijn béurt zal
t Nijverheidsonderwijs, dat nooit mag verstarren
en zich voortdurend moet aanpassen aan de altijd
wisselende toestanden in het bedrijfsleven, met
de daadwerkelijke en blijvende medewerking
der R K. Arbeidersbeweging ten zeerste gebaat
zijn.
II. Als Katholieke Arbeidersbeweging heeft
zy het recht en den plicht te vorderen, dat ook
by het Nijverheidsonderwijs geëerbiedigd worde
de katholieke levensbeschouwing dor ouders,
die In elk onderwys opvoeding zien, de opvoe
ding hunner kinderen willen doordringen met
de katholieke levensgedachte en elk neutraal,
godsdienstig Indifferent onderwijs om gewetens
beswaren principieel afwyzen.
In uitvoerige artikelen is de soclaal-de-
mokratische prof. R. Kuyper in „Het Volk”
het beruchte boek der Wlbauts komen goed
praten; het heette, dat hij er ook zijn
bezwaren tegen had, maar over ’t geheel
genomen beteekenden zijn artikelen een
verdediging van het minderwaardige en ge
vaarlijke product der Wlbauts, die bij het
stijgen der jaren hun verantwoordelijkheid
blijkbaar lichter zijn gaan voelen, mis
schien uit de mln of meer verontschuldi
gende overweging, dat zij niet zoo ernstig
meer genomen worden als voorheen
Prof. Kuyper dan leverde, zooals het een
demokraat betaamt, een verdediging.
democraat, een verdediging....
De Amsterdamsche katholieke wethouder,
mr. Kropman, schreef, dat hij het boek na
lezing in een hoek geworpen had.
volgens prof. Kuyper niet
Het verhaal van de H. Bernadette wordt
in het artikel als *n sprookje behandeld en
heel het Lourdes-leven zou niet anders dan
materieel-profytelljke massa-suggestle zijn.
We zullen aan dit fraais niet te veel aan
dacht verspillen; we slgnaleeren het al
leen maar als een nieuw bewijs voor de
steeds gepropageerde bewering, dat de so
cialisten. die in hun hoofdorgaan dergelijke
minderwaardige en valsch-tendentieuse
lectuur opdlsschenheelemaal niet te
gen den godsdienst zijn.
Dat de geweldige beteekenis van Lour
des, waar de grootste geesten der wereld
zich voor heilige raadselen geplaatst zien,
aan een Van Gasteren en een „Volk”-re-
dactle ontgaat, het zij zoo; ook dót is
een kwestie van cultuur; maar dit houdt
toch nog niet in, dat zij zich over deze
dingen zoo laatdunkend en minachtend
moeten uitlaten!
Waarmee ze overigens nauwelijks zelfs in
haar eigen milieu eer zullen inleggen.
Zondagnamiddag werd de eerste voorstelling
gegeven In het nieuw aangelegde openlucht
theater te Rimburg, in een romantische omge
ving gelegen. Er was vry veel belangstelling.
Met veel succes werd door het Zuld-Llmburg-
sche tooneel, onder leiding van J. Schillings op
gevoerd het bekende romantische drama „De
Bokkenrijders” van Hulb. Ubaghs, die de opvoe
ring bijwoonde.
Tot de medespelenden behoorde mevrouw Jo
Smits, die de rol van Judith de Jodin, vervulde.
De opbrengst der reeks voorstellingen is be
stemd voor de nieuw te bouwen, dringend nood
zakelijke kerk in het Lauradorp, door de paters
van Don Bosco. De rector, pater van den Bosch,
sprak een woord van dank voor de alom onder
vonden medewerking. De accoustiek In dit open-
lucht-theater, voor welks totstandkoming zich
vooral de directie van de Laura en Vereenlging
zich zeer verdlenstelyk heeft gemaakt, is prima.
A.s. Zondag gaat de premiere van de Heks
van de Brunssummerhelde of „De Meikoningin”,
schrijver J. v. d. Burgt, hoofd van een R. K.
Byz. school te Heerlerheide.
Dat had hij
mogen doen.
Mr. Kropman
„Mij dunkt: men kan geen scheiding
maken tusschen het boek en de schrij
vers. Wanneer men het boek zóó be
handelt, treft men tevens de auteurs.
Daartegen ben Ik opgekomen”....
„Hoogstaande schrijvers kunnen nu Een
maal tjeen verderfelijk boek schrijven.”
verlangen tot werkeiykheid make in stryd met
de tot nu gevolgde houding, welke berust op
flctlën.
Den heer Van den Akker antwoordde zpr.,
dat de vraag of een prlester-studlefonds moet
worden opgericht in onderzoek te. en den heer
Bljsterveld, dat, als de R. K. Bond van Hotel-
geëmployeerden een concreet plan tot mede
werking Indient, hy op gunstig onthaal reke
nen kan.
Met den heer Loerakker Is de voorzitter er
van overtuigd, dat men niet van onderaf mag
gaan afbreken en dat de toestand ook In het
landarbeldersbedrijf zeer benauwend Is. Langs
welken weg de moeliykheden ook in dit bedryf
uit den weg kunnen worden geruimd, is het
bestuur echter nog niet duldeiyk. Hy vindt het
het best, dat de besturen met elkaar over dit
vraagstuk van gedachten wisselen.
Het jaarverslag werd hierna goedgekeurd.
Het financieel verslag ging zonder bespre
king onder den hamer door.
De aftredende bestuursleden H. Hermans.
Jos. Veldman, Maenen, Norbart en Guit wer
den herkozen.
De heer H. F. Timmermans werd als lid der
Commissie voor de Volksgezondheid herkozen.
Vóór de verkiezing van vier vertegenwoordi
gers In den Hoogen Raad van Arbeid werd na
eenige bespreking besloten, dat het Vertxmd
van oordeel Is. dat leden der Tweede Kamer
In den Hoogen Raad van Arbeid kunnen wor
den benoemd.
De hierna gehouden stemming had tot uit
slag, dat de heeren De Bruyn, Schutte, A. J.
Loerakker en A. van der Meys als vertegen
woordigers en de heeren J. Th. Nykamp, H.
Brouwer, W. J. Andriessen en A. van Hamers-
veld als plaatsvervangers werden herkozen.
Notarieele examens
Evenals vorige jaren. zal ook dit Jaar weder
om de groote Nationale Bedevaart naar Lour
des met vier groote extra treinen vanaf Roosen
daal vertrekken.
Op 18 Juli om 10 26 vertrekt de eerste trein,
die naar Lteleux gaat, met de pelgrims, die een
bezoek willen brengen aan het graf van de
kleine H. Theresia, om op 19 Juli tegen den
avond naar Lourdes te vertrekken.
De groote ziekentreln met meer dan 300 zie
ken, alsmede verplegend personeel, vertrekt op
19 Juli om 12.10 uit Roosendaal, terwyi de twee
treinen met pelgrims zullen volgen om rasp. 13.20
en 14.50 uur.
Met tusschenrulmten van ongeveer Mn uur
zullen de vier treinen op 20 Juli In den namid
dag te Lourdes aankomen.
Zoowel de zieken als de pelgrims, welke in
totaal met ongeveer 1600 naar Lourdes sullen
vertrekken, zullen vervoerd worden in doorloo-
dend D-trein materiaal, hiervoor beschikbaar ge
steld door de Nederlandsche en Fransche Spoor
wegen.
De voorbereiding is thans In vollen gang
binnen enkele dagen zullen aan de pelgrims
de zieken de Inlichtingen en alle verdere noodlge
gegevens verzonden worden.
In verband met de plaatsruimte In de treinen
is het niet meer mogeiyk nog pelgrims aam te
nemen. De gelegenheid te definitief gesloten.
Het comité tot samenstelling van Nederland
sche Bedevaarten doet hierby een beroep aam
alle Katholieken van Nederland om als voorbe
reiding voor deze groote Nationale Bedevaart
een Novene te houden ter eere van Onze Lieve
Vrouw van Lourdes, om door Hare voorspraak
af te smeeken een gunstige en voorspoedige reis
voor onze pelgrims en vooral voor onze arme
zieken sterkte en vertrouwen in deze voor hun
zoo moeilijk dagen.
Ook tydens het verbiyf te Lourdes, alwaar
mede met Z. H. Excellentie Mgr. Aengenent de
Nederlandsche pelgrims neerknielen by de Grot,
waar de H. Maagd verscheen aan t arme meisje
.Bernadette", zullen velen In Nederland In ge
dachten te Lourdes verblyven en hunne gebeden
vereenlgen met die hunner landgenooten te
Lourdéh.
Voor de Nederlandsche Katholieken ml ook te
Lourdes vurig gebeden worden, want het doel
der Bedevaart zal syn:
braak van onderuit”, zooals die tharu uitge
voerd wordt, doordat voor alle mogelyke loonen,
door de omstandigheden gedwongen, door in
Na de met applaus beantwoorde openingsrede
herdacht de voorzitter In enkele woorden den
overleden heer H. J. Stlns, voorzitter van den
RK Mynwerkersbond, In wien de RK. Arbei
dersbeweging een grooten voorman verloren
heeft.
Deze waardeerende woorden werden door de
vergadering staande aangehoord.
Bijzonder welkom werd dan geheeten de dele
gatie van den Jonge Werkman”, welke voor
het eerst In een verbondsvergadering aanwezig
te. De voorzitter noemde het 4verheugend, „de
Jonge Werkman" te kunnen begroeten, omdat
deze toch vormen moet de boste, waarop de
R.K Arbeidersbeweging in de toekomst zal
worden voortgebouwd; omdat daaruit zullen
voortkomen de mannen, die de RK. Arbeiders
beweging In de toekomst zullen hebben te lei
den.
Voorts werd een groot aantal eerw. geestelijke
adviseurs verwelkomd.
In behandeling kwam dan het jaarverslag
over 1931
De heer Oommers (R.K. Bouwvakarbelders-
bond) bespreekt de houding van het meerendeel
der RK. Kamerfractie Inzake de contract-loo-
nen der bouwvakarbeiders. Hy vraagt zich af,
of deze houding door de katholieke arbeiders
wel voldoende begrepen zal worden. Het be
stuur komt, met volkomen erkenning van de
maatregelen, die door de Regeering moeten
worden genomen, op tegen het standpunt, in
genomen ten opzichte van de bouwvakarbei
ders. Hy acht dit niet rechtvaardig, omdat men
aan hulpverleening, die voor anderen wel toe
gepast wordt, op onrechtvaardige wyze wil ont
komen.
De heer Van den Akker (Hrl. R.K. Volks
bond) geeft In overweging en beveelt ten zeer
ste aan. bet stichten van een fonds, waaruit
hulp kan worden verleend aan arbeiders, wier
kinderen roeping tot het priesterschap gevoe
len. In de studie-kosten
De heer Bljsterveld (Hotel-geémployeerden)
verzocht het bestuur, dat het Werkliedenver
bond meer zal doen voor de katholieke arbei
ders In het hotelbedryf. omdat, naar hy mede
deelt, velen van hen hun katholiciteit dreigen
te verliezen en ten gronde dreigen te gaan.
Door den heer A. J. Loerakker (8t. Deus
Dedlt) werd beschreven de toestand in het
landarbeldersbedrijf. Onnoemelijke lage loonen
worden betaald en hoe zullen daarbij de con
tracten gehandhaafd biyven? Gezegd te, dat
ongemotiveerde aanslagen tot loonsverlaging
moeten en zullen gepareerd worden Maar er
te. thans een onvermljdeiykheld. Over de gan
sche linie verkeert het bedryf In moeilijkheden
en de arbeiders ondervinden daarvan den weer
slag. tartend elke beschrijving. Spr. te er van
overtuigd, dat er gewerkt zal moeten worden niet
alleen tot behoud van het bereikte, maar voor
al. en met alle middelen, om tegen te gaan „af-
Na de pauze beantwoordde de voorzitter
opmerkingen naar aanleiding van het jaarver
slag. Allereerst dankte hy voor het In het be
stuur gestelde vertrouwen.
De critlek van den heer Gommfrs achtte hy
zeer juist. Laat ons hopen, dat de regeering
van standpunt verandere en de rechtvaardige
De Tweede Kamer Is op reces.
De voorzitter oordeelde, dat de vacantle
wel verdiend was.
Inderdaad was het zittingsjaar 1931-32,
wat betreft het werk, wel een record
jaar Regeering en Kamer hebben in dit
jaar terdege hun aandacht geschonken
aan de economische crisis; de velerlei wet
ten en maatregelen tot afweer van den
hierdoor ontstanen nood getuigen hiervan.
.Voor den landbouw in het algemeen
kwamen, behalve de reeds bestaande wet
ten zooals de tarwewet tot stand de
steunwetten voor de melkvee-, de pluimvee-
en de varkens-houderij. Die steunwetjes
waren dringend noodig, en men moet er
dan ook niet een zoodanige waarde aan
hechten, dat men nu al zou kunnen zeg
gen: het gaat weer goed in den landbouw!
dan toch zou men zich schromelijk ver
gissen. Indien onze export van landbouw
producten zich niet herstelt, dan is er
vooralsnog geen sprake van, dat „boeren”
een loonend bestaan zou opleveren. Maar
van de steunwetten wordt terecht
toch verhoopt, dat zij den boerenstand
voor den totalen ondergang zullen vrij
waren. En als zoodanig hebben ze dus haar
groote beteekenis
Met groote voortvarendheid is er aan
gewerkt en hiervoor mag, speciaal aan
Minister Verschuur, een woord van hulde
niet onthouden blijven.
Het valt mij, dit alles overwegend, moei
lijk om desondanks nog een klacht te
uiten. Het is een tijd, waarin het voor een
leder wel duidelijk is. dat regeeren buiten
gewoon moeilijk is en dat men het
vooral thans niet zóó goed kan doen,
of er blijft altijd nog veel te wenschen
over. Het is, helaas, echter geen kleinig
heid, waarop ik voor de zooveelste maal (en
nadat over dit onderwerp in dit blad on
langs nog redactioneele artikelen zijn ver
schenen), de aandacht meen te moeten
vestigen.
Er is een groote kategorle van menschen. geten werd: de steun aan den tuinbouw,
die bitter gestemd zijn, ondanks de zeer
te waardeeren pogingen van den Staat om
in het algemeen den crisis-slachtoffers hulp
te bieden: menschen, die óók, evenals al
len die den grond bewerken, in de produc
tiviteit van den txidem hun bestaan moe
ten vinden, die gewend zijn hard en lang
te werken, voor wie nooit sprake is ge
weest van een 8- of 10-urigen werkdag
voor wie het woord „vacantle" zijn betee
kenis heeft verloren zoo gauw zij fle school
banken verlieten. Het geldt hier een klasse
van ondernemers, die, omdat het buiten
land voor hun producten niet alleen de
hoogste invoerrechten heeft t>epaald. maar
ook het allereerst (n.l. reeds in 1925) en
voor wie dus de klappen van de crisis niet
alleen het zwaarst waren, maar die deze
al moesten ontvangen, voordat er voor de
anderen nog sprake van was.
Vadertje- Staat, zelf in moeilijkheden
verkeerende, deed toch zijn best om voor
z’n kinderen te zorgen, maar behandelde
helaas één van zijn kinderen, en nog wel
bet kind, dat het meest z"n zorgen behoef
de, alsstiefkind!
Eens was dit kind (hoewel niet de oudste)
een flink ontwikkelde knaap, waar vader
trotsch op was en die door hem toch niet
als een troetelkind behandeld werd. Dat
kind was van groote beteekenis voor ons
economisch leven en in de oorlogsjaren
moest het ook (en niet zoo weinig!) mede
werken in het belang van zijn toen zwak
kere broertjes en zusjes. In lateren tijd
was het ook deze knaap, die met de andere
onze handelsbalans door zijn groote uit
voerwaarde zeer gunstig beïnvloedde. Vader
getuigde talrijke malen van dien gezonden
jongen en wat meer beteekende: van zijn
onmisbaarheid voor de instandhouding van
het gezin.
Om bij land- en tuinbouw te blijven: de
Staat nam steunmaatregelen voor schier
elk bedrijf! Nog eens: die maatregelen
waren dringend noodig en de tuinders zijn
er heusch niet jaloersch om. Maar vergeten
waren, toen deze week de deuren der
Kamer zich sloten achter de op vacantle
gaande leden, de.... tuirfders. Verge
ten was de-tuinbouw, het bedrijf waar men
juist aantteft de door de crisis het aller-
gjetroffenen en waar het aantal
haar verhouding het allergrootst
Louis van Gasteren maakt een reisje
door de Pyreneeën en hij heeft ook Lour
des bezocht. Niet als pelgrim, zooals jaar
lijks honderdduizenden uit alle oorden der
wereld optrokken naar het genadeoord, om
er troost en opbeuring, genezing wellicht
van ziels- en lichaamskwalen te vinden.
Voor hem, den acteur, is heel de Lourdes-
affaire niets anders dan een handig opge
zet tooneelstuk, waarvan de regie perfect
in orde is. Maar langer dan vier dagen
moeten ook de pelgrims niet in Lourdes blij
ven; de intelligenten onder hen kijken toch
al door de mise-en-scène heen en hl), van
Gasteren, heeft niet eens vier dagen noodig
om heel die poppenkasterij door te hebben.
Dan wordt er verder hopeloos gebadi
neerd over de verschijningen en over de
ontwikkeling van Lourdes tot bedevaart
plaats, alles in den geest van: .Daar heb
ben die katholieken toch maar een aardig
zaakje van gemaakt, twee vliegen in een
klap, er wordt financieel een aardig slaatje
zwaarst i
van deze
is.
Men heeft onlangs in dit blad trachten
aan te toonen dat de noodtoestand in den
landbouw buitengewoon groot is. Ik wil
dit niet tegenspreken, maar in de nationale
land- en tuinbouwkringen gaf men (en
geeft men nog) grif toe, dat nergens de
steun méér noodig is dan in de streken,
waar de tuinbouw reeds 3 jaren aaneen
door de crisis is getroffen, en wèl op een
wijze, als In geen enkel bedrijf het geval
is. Als men de artikelen, hierover door de
redactie geschreven, goed heeft gelezen en
men heeft daarbij overwogen, wat een op
brengst van 20 of 30 pCt. van het normale
beteekent, dan behoeft hiervoor werkelijk
geen nader bewijs te worden aangevoerd.
Ik aarzel niet te verklaren, dat, als met
name de Noord-Hollandsche tuinbouw en
ook de vollegrondscultuur in andere stre
ken van ons land nog één jaar zullen moe
ten meemaken als “t laatste jaar, het met
den tuinbouw practisch afgedaan is. Het
bedrijf kan niet meer in stand blijven, als
niet tenminste de productiekosten er uit
komen. Dat levert nog niet meer dan een
„minimumHjdersbestaan”, maar dan wordt
althans de totale Ineenstorting voorkomen.
Welnu, dót is het, wat de Regeering
schijnt vergeten te hebben. De Kamer
het moet erkend niet geheel en al, want
in het voorlooplg verslag over de verstrek
king van rentelooze credieten aan den tuin
bouw in West-Friesland, was een aandrang
merkbaar op de Regeering, om ook voor
den tuinbouw met een algemeene steun-
wet te komen. O, ja, die rentelooze credie
ten, dat was toch steun aan den tuinbouw?
Ja zeker (althans in een bepaald deel) en
met opzet vermeld ik dit Maar het betreft
hier een credlet (laten we dit goed begrij
pen) aan personen die anders reeds in het
Vorig jaar hun bedrijf niet meer in stand
hebben kunnen houden, een credlet dat
zij weer terug moeten betalen, een credlet:
dat geen nuttig effect heeft, indien nu
niet een loonende opbrengst wordt ver
kregen. Een crediet aan 2800 personen, voor
l »wle geen andere crediet-mogelijkheid meer
overbleef, een crediet, waarvan alle ande
ren (en dit zijn er duizenden! die door de
I funeste uitkomsten in het laatste jaar mls-
I schien in dezelfde omstandigheden ver-
I keeren, verstoken bleven.
En dan nog niets voor de andere streken,
I voor Kennemerland, voor de Venen en
I voor andere centra, waar ook zeer velen
I onder dezelfde, niet langer te dragen moei-
I Wkheden gebukt gaan.
Maandagmiddag heeft op het departement
van Waterstaat te Den Haag een belangrijke
conferentie plaats gehad tusschen den minister
van Waterstaat, de hoofdambtenaren van het
departement afd. Mynwesen, de directies der
mijnen en de vertegenwoordigers der vakorga
nisaties.
Zoowel door de myndlrecties als de afgevaar
digden der vakvefeenlglngen werd in het by-
zonder aangedrongen op contingenteerlng. De
vertegenwoordigers der particuliere mynen we
zen er den Minister op, dat, wanneer een even-
tueele contingenteerlng niet tot stand zou ko
men, de particuliere mynen genoodzaakt zou
den zijn by de arbeiders opnieuw te moeten
komen met verdere loonsverlaging en massa
ontslag.
Minister Reymer zegde toe, dat de regeering
de wenschen en verlangens der myndlrecties
en vakorganisaties in ernstige overweging sou
nemen.
In het Staatsblad is afgekondigd een Kon.
Besluit waarby het volgende Is bepaald:
De kinderen, die in het tydvak van 16 Juli 1932
tot en met 15 Juli 1933 tot een school voor ge
woon lager onderwys worden toegelaten, moeten
by het begin van het schooljaar of van den
schoolcursus den leeftyd hebben bereikt
vyf jaren en negen maanden.
De kinderen, die in het tydvak van 16 Juli
1933 tot en met 15 Juli 1935 tot een school voor
gewoon lager onderwijs worden toegelaten, moe
ten by het begin van het schooljaar of van den
schoolcursus den leeftyd van zes jaren hebben
bereikt.
Onder schooljaar of schoolcursus wordt ver
staan de in het leerplan der school vastgestelde
klasseduur.
middelbaar en lager onderwys op dag- en
avondscholen èn de opleiding volgens het leer
lingwezen.
Op de eerste plaats bedoelt de wet het parti
culier initiatief tegemoet te treden en het te
prikkelen en te steunen.
Het subsidie, dat de wet in het vooruitzicht
stelt, is 70 pCt. van de kosten van Rykswege
en 30 pCt. van Gemeentewege. De wet kent èn
byzondere èn openbare scholen, doch geeft aan
de byzondere scholen den voorrang.
Met bijzondere scholen worden bedoeld scho
len. welke uitgaan van en in stand gehouden
worden door rechtspersoonlijkheid bezittende
vereenlglngen, die zich de bevordering van het
nijverheidsonderwijs ten doel stellen.
Met openbare scholen worden bedoeld scho
len, welke uitgaan van en in stand gehouden
worden door Rijk en Gemeente, of door belde
te zamen.
De wet maakt geen onderscheid tusschen
confessioneel en byzonder onderwys.
Ten overstaan van rechtspersooniykheid be.
zittende vereenlglngen, welke zich de bevorde
ring van het nyverheidsonderwys tot doel stel,
len, kunnen ook leerlingcontracten volgens de
NyverheidsonderwUswet worden afgesloten.
By het leerlingwezen volgens de Nyverhelds-
onderwyswet treedt de werkgever of patroon
op als opvoeder, die de belangen van de aan
xyn zorgen toevertrouwde jeugd heeft te
dienen.
IV. De wet, zooals zy thans luidt, waarborgt
geen geiykstelllng van confessioneel en neutraal
onderwys, geeft geen vryheid van oprichting
er Inrichting van noodlge katholieke Nyver-
heldsscholen en doet de voorstanders van con
fessioneel onderwys afhankelyk zyn van het
inzicht en de medewerking van overheidslicha
men en overheidspersonen.
V. Terwyi onvermoeid gestreefd worde naar
verbetering der wet, worde deze intusschen zoo
veel mogeiyk dienstbaar gemaakt aan de vak
opleiding der Katholieke jonge arbeiders (sters).
Daartoe moeten de Katholieke Vakbonden
samenwerking zoeken o. a. met de katholieke
jeugdvereenlgingen, om binnen de lynen der
Bteschoppelyke bepalingen te komen tot:
1. de oprichting en instandhouding van ka
tholieke scholen voor dag- en avondonderwys
2. het afsluiten van leerlingcontracten vol
gens de Nyverheidsonderwyswet ten behoeve
van jeugdige katholieke arbeiders en arbeid
sters; waar mogeiyk binnen het raam der be
staande regelingen, die door de Bedrljsorganl
saties zyn tot stand gebracht.
3. toezicht op de naleving dier contracten,
opdat de leerlingen hun opvoeding ontvangen
in katholieken geest.
Voor af zonder lyke vakken, zooals mynarbeld,
metaalarbeid, textiel, schoenmakerij enx, zyn
in de centra dezer industrieën katholieke scho
len zeer goed mogeiyk.
Daarnevens worde gezorgd voor een econo-
mtech-julste en doeltreffende verdeeling van
de katholieke nyverheldsonderwysscholen over
het geheele land.
Door vereenlglngen, door H.H. E.E. de Bis
schoppen daartoe aangewezen, kan de econo-
misch-juiste en doeltreffende verdeeling dier
scholen over de verschillende deelen van het
land worden gewaarborgd.
VL In verband met het In V genoemde, be
noeme het R. K. Werkliedenverbond een com
missie, wier taak het te, binnen de lijnen der
Bteschoppelyke voorschriften, de Nyverhelds-
onderwljswet zooveel mogeiyk dienstbaar te
maken aan de verlangens der R K. Arbeiders
beweging op bet gebied van het Vakonderwys.
VIL By eventueele wetswyzlglng worde aan
de ouders de vrijheid gewaarborgd van op
richting en inrichting van confessioneels ny-
verheldsscholen.
Waarborgen tegen onnoodlge uitgaven moe
ten door de Overheid geëtecht worden. Zy
dienen echter geiykeiyk geldend voor allen te
zyn en in de wet vastgelegd.
In geen geval mogen voorstanders van het
confessioneel onderwijs afhankelyk zyn van
het subjectief inzicht van overheidspersonen
of overheidslichamen.
VUL Uitbranding van den leerplicht tot vak-
of beroepsopleiding kan, hoe nuttig 'n geschool
de, degeiyk-onderlegde en algemeen-gevormde
arbeidersstand voor geheel de samenleving ook
te, door de Katholieken niet worden aanvaard,
tansy met de levensbeschouwing der ouders
voldoende rekening worde gehouden.
IX Fabriek»- en bedryfsscholen zullen als
regel In strijd syn met de vrijheid en het recht
Nog eens: de tuinbouw heeft, met name
in de streken waarvan het de Regeering en
de Kamer toch ook wel bekend is, dat er
duizenden den strijd om het bestaan niet
meer kunnen volhouden, een zoodanigen
regeerlngssteun noodig, dat, indien dit
jaar de prijzen der producten weer totaal
onvoldoende zijm, voorkomen wordt, dat
daardoor het bedrijf vernietigd en de tuin
der aan het pauperisme overgeleverd wordt.
Het schijnt wel, of men In Den Haag de
gedachte Is toegedaan, dat het met den
tuinbouw nog welletjes gaat. Berichten on
der het hoofd West-Friesland, onlangs (toen
in dit gewest nog in het geheel geen pro
ducten werden aangevoerd) gelanceerd in
de pers, als zou men daar over den gang
van zaken tevreden moeten zijn, hebben
hier geen goed aan gedaan.
Inderdaad, het verloop met de voorj aars
groenten Is niet zoo ongunstig, als men wel
vreesde; de productiekosten kwamen er tot
heden wel uit. Maar als een zwaard van'
Damocles hangt lederen dag den tuinder
de mogelijkheid boven het hoofd, dat met
de nadering van den grootsten aanvoer, de
prijzen tot een allerlaagst peil kunnen
zakken. Dan is het ook metéén met het
uithoudingsvermogen gedaan, want dat
bestaat bij de .meesten niet meer. En dan
helpt het ook niet meer, als er met gezwin
den spoed een maatregel wordt overwogen:
die maatregel toch zou eventueel direct
moeten kunnen werken Het zwaard van
Damocles blijft hangen en als het valt,
beteekent hetde dood!
Het is daarom, dat de tuinders bitter
gestemd zijn en zij zich afvragen, waarom
men hun bedrijf toch van lederen regee-
ringssteun uitsluit. Wij zouden hun willen
aanraden, nog niet alle vertrouwen in de
regeering te verliezen. Het wil er bij ons nog
maar steeds niet in, dat men allerwege
het bedrijfsleven steunt, terwijl men den
tuinbouw aan de vernietiging prijs zou
geven. Een dergelijke verantwoording zal
de Regeering niet op zich durven nemen.
Voor zoover de Minister aarzelt (en mis
schien denkt, dat de toestand gunstiger is
dan wel wordt gezegd) laat hij zich dan
eens voorlichten door de burgemeesters
in de meest getroffen gemeenten of
liever nog door de plaatselijkecrlsis-
comlté’s
Wij gunnen den Kamerleden hun va
cantle. maar het is dringend noodig dat
zij zeer spoedig uit hun rust worden op
geroepen ter behandeling van wat op
crisisgebied het meest noodig is, doch ver-
beeld niet genoeg gehamerd worden.
Intusschen meenen wy wel als onze meenlng
te mogen uitspreken, dat de schrijver zich iets
te pessimistisch toont omtrent de gezindheid
uit geslagen en een massa geloovigen krij
gen hier nog bovendien hoop en troost en
„vastigheid” in het geloof!”
