ONS BLAD
T
Joego-Slavië in de draaikolk
Het nieuws van hede'
overleden
F ransch-Engelsch
accoord
Ex-koning Manuel
ts
Nieuw kabinet in
Joego-Slavië
De Mandsjoekwo-
comedie
DE BAROMETER
Uitvinder van torpedonaaf
overleden
TREINRAMP IN BOHEMEN
TEGEN SABOTAGE DOOR
DE GROOTEN
’sKonings slappe en sterke
hand
Negen dooden, 30 gewonden
232.000 trekken steun
„NIETS MET V0N PAPEN
TE MAKEN!”
Nat. -Socialistische
verklaring
JOH. LAUWERS
ALKMAAR
PAYGLOP 3
Barometers ee Thermometers
MAANDAG 4 JULI 1932
Het Weer,
In een kringetje rond
Duitsch-Nationaal manifest
WERKLOOSHEID IN
f
FRANKRIJK
DE „ZEPP” BOVEN LONDEN
>r
CURTIS SCHULDIG
Zij vreesden terugkeer
der lijfeigenschap
Kortstondig heerscher
van Portugal
i
f
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 155
DIT NUMMER BESTAAT UIT
‘TIEN BLADZIJDEN
„QE KRUISTOCHT DER HELPENDE LIEFDE”
TELEFOONNUMMER 433.
CH-
iTS.
-70.
BCh.
voldoet
■iUte-
en
tu».
0
Koning Alexander
w
m.
lersche nota aan Engeland versenden.
M
en.
Vader en iljn toontje verdronken te Franeker.
Motorongeval te Duivendrecht eischt één doode.
Mrg. A. J. M. H.
d. Venne geheim kamerheer.
Kinderloos huwelijk
het
•P
Verdienstelijk bibliophiel
i
een
L)
n.
n)
Vele posten onveranderd
of een ander aan
De revolutie van 1910
»r
96.
129
in
f
Doch nog niet veroordeeld
2.
2
he
Q
Fmnsche werkloosheidcijfers.
Onsee spekuitvoer naar Dultschland bemoeilijkt.
Voorstel van Ged. Staten van Noord-Holland
om in 1932 een ton te bestemmen 'voor steun
aan de tuinders.
Voorstel der kleine staten ter
Ontwapeningsconferentie
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per losse regel 20 c.; ingez. med. 40 c
per regel; idem op pag. één 55 c. p. r.
BIJ contract sterk verlaagde prijzen.
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek.
sz.
ars
<H»
4 milliard Mark zweeft als
tot het gemeenschappelijk
de
van
Manuel, op wie thans de rechten op den troon
overgingen, nam na deze bloedige gebeurtenis
op nog niet 19-Jarigen leeftijd de regeeiings-
macht in handen. De glorie duurde niet lang
reeds op 16 October 1910 zag hij zich gedwongen
tengevolge van het openlijk uitbreken der revo
lutie. het land te verlaten en de wijk te nemen
naar Engeland.
De verdreven koning nam in aanvang met
zijn moeder zijn intrek in het slot Woodnorton
bij Londen. Later verhuisde koningln-weduwe
Amalia naar slot Bellevue bij Versailles, terwijl
Manuel zich in Fulwell Park bij Twickenham
vestigde.
In September 1913 trad Manuel in het nuwe-
Hjk met prinses Augusta Victoria van Hohen-
zollern-Sigmaringen, geboren den 19en Augus
tus 1890. Beider families waren al door vroe
gere huwelijken met elkaar verwant. Een oud
tante van Manuel uit het huwelijk van koning
Ferdinand II met Marla II da Gloria, inïantin
Antonia, was sedert 1861 getrouwd met den erf-
i
uit
en
prins, later vorst Leopold van Sigmaringen.
i den grootvader van prinses Victoria Louise.
De conversie der Engelsche oorlogsleening gun
stig ontvangen.
WegverlichUng met natrium
kend.
Kroonprins Leopold van België bezoekt enkele
Nederlandsche natuurterreinen.
Ude
Z8.
loot
dig
od.
I
15.
ld.
13.
ü-
Ls
n
r.
bespreking zijn de
bijeengekomen om
FLEMINGTON (New Yeraey) 2 Juli (Reuter).
De scheepsbouwer Curtis, die zich uitgaf voor
tusschenpersoon in de Llndbergh-zaak. is schul
dig bevonden aan het hem ten laste gelegde
feit: het hinderen van het gerechtelijk onder
zoek door valsche rapporten.
De Jury, die vier uren lang beraadslaagd heeft,
beveelt Curtis in de clementie van het hof aan.
De rechtbank zal waarschijnlijk de eerste
dagen nog geen uitspraak doen.
at
sis
K.
ver
rd.
Jft
ld.
Zon op 4.47, onder 9.22. Eerste
Kwartier Maandag 11 Juli v.m. 4.27.
Licht op 932.
Fransch kolencontingent verhoogd. Percen
tage bepaald op 79.
Twee mensehen bjj een auto-ongeluk te Prin-
cenhage ernstig gewond.
u --
ion.
ten.
t*S.
NOORO HOLLANDSCH DAGBLAD
-
er.
en
I7«
Meest mat iff e Westelijke tot Zuidelijken
wind, half tot xwaar bewolkt, moffel Uk
enkele reffenbuien, zelfde temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Weiniff verande-
rin<.
rye
Br.
mL
m
ud
45.
pc-
EtS.
U)
WEmacwJtU. 3 JuU (Reuter). Hedenavond
zijn bij Beneschau (Zuld-Bohemen) twee treinen
in botsing gekomen. Hierbij werden negen per
sonen gedood en dertig gewond, van wie twaalf
zwaar. Het ongeluk had plaats tijdens een hevig
onweer.
Bloedige boerenopstand in Polen
WARSCHAU, 3 Juli (V.D.). In de ouurt van
Lisko in Oost-Oalicië is het Vrijdag tot een
bloedige botsing tusschen Oekraiensche boeren
en de politie gekomen. Volgens Poolscbe bladen
waren de boeren door Communistische propa
ganda tegen de Poolache landbezitters opgezet
Men zou hun verteld hebben, dat binnenkort
de lijfeigenschap weer zou worden ingevoerd
De boeren bewapenden zich met stokken en
allerlei landbouwgereedschappen, mishandelden
de landeigenaren en plunderden hun bezittin
gen. Eerst een vrij sterke politie-afdeellng
slaagde er in, door het gebruik van vuur
wapenen de uit eenlge honderden personen be
staande menigte te verstrooien. Gemeld wordt,
dat tot dusver vijf dooden te betreuren zijn en
meerdere gewonden, waaronder twee agenten
Verscheidene personen werden gearresteerd.
LONDEN. 2 Juli (Ruter). Ex-koning Manuel
van Portugal is hedeq plotseling tengevolge van
een verergering in de keelaandoening waaraan
hij reeds gerulmen tijd lijdende was, overleden
et Is te begrijpen, dat de koning on
der deze omstandigheden niets lie
ver zou willen dan terugkeeren tol
een krachtige dictatuur, die aan al deze
onaangename stemmen het zwijgen zou op
leggen. Maar volgens de laatste berichten
schijnt hjj dat toch met goed aan te dur
ven. De verwachting is. dat hij de oude re-
geering zal trachten te reconstrueeren met
behoud van Marinkowltch als premier. Da
politieke ontwikkeling van Joego-Slavië in
de naaste toekomst zal voor een groot deel
afhangen van de Internationale regeling,
welke ten behoeve van de hulpverleenlng
aan de Donaustaten zal worden getroffen.
Want het is vooral de economische nood,
welke de revolutlonnaire elementen tot
steeds grootere ontevredenheid aanhitst en
de staatkundige eenheid van het land on
dermijnt.
Poging tot moord en zelfmoord te Haarlem.
O O
i
PARIJS. 2 Juli (Reuter). Het aantal
steuntrekkende werkloozen In Frankrijk bedroeg
op 15 Juni J.l. 232.000.
In vergelijking met de vorige publicatie van
het eerste kwartaal van dit jaar beteekent dit
een vermindering met 27 pCt..
Een Juist beeld van den arbeidstoestand ge
ven deze cijfers evenwel niet, daar de werkloo
zen niet overal in Frankrijk statistisch worden
geregistreerd, terwijl bij veel maatschappijen ’n
kortere werkweek is ingevoerd, hetgeen in de
werkloosheld-statistiek niet wordt gemeld.
De vermindering van het aantal werkloosen
is ten deele een gevolg van de selzoensopleving
Het huwelijk van Manuel en Victoria Louise
bleef kinderloos, zoodat het Huls Coburg-Bra-
ganza met den overleden ex-koning uitsterft.
Als kroonpretendent na hem erkenden de
monarchisten in September 1920 den in See-
bensteln (Beneden-Oostenrijk) geboren twee
den zoon Prins Duarte van den hertog Michael
van Braganza De hertog zelf heeft afstand
gedaan van zijn pretenties. Voordien waren de
monarchisten verdeeld in Manuelisten en Le-
gitrinisten.
Bruid en Bruidegom.
Wilt U een moderne en luxe
trouwplechtigheid, maak dan ge
bruik van de nieuwe FIAT trouw-
coupé en bijpassende FIAT volg
auto's van de Fa. A. DAM A Co.,
ALKMAAR, Telefoon 490.
Deze wagens zijn dagelijks te
BERLIJN, 2 JuU. (W.B.) De Dultsch-Natlo-
nate Partij heeft een verkiezingsmanifest uitge
vaardigd, waarin het oa. heet:
Op 31 JuU moet het .systeem" definitief uit
de regeerlng geschakeld worden. Dé nationale
oppositie moet een absolute meerderheid beha
len, waarvan de Dultsch-natlonalen een in
vloedrijk element moeten vormen.
Deze nationale oppositie is alleen tegen de
sociaal-democratie te voeren. Een sterke mid
denstand is de beste waarborg voor een levens
vatbare economie.
De christelijke kerken moeten beschermd
worden tegen de godloozen-be weging, doch zij
moeten strijden vo<- den natlonalen staat.
Bij het volksonderwijt moet de leuze: „Ge
lijke vorming voor aUen" plaats maken voor
den eisch: ..Voor ieder vorming overeenkom
stig aanleg."
Openbare scholen zijn te verwerpen, evenals
de centralistische strevingen van het „systeem
Tegenover het overdreven parlementarisme
van Weimar wordt het systeem van het leider
schap gesteld. Het republikeinsche staatssys
teem heeft In Dultschland volkomen gefaald.
Tot de Dultsch-nationale staatsidee behoort de
erfelUkv monarchie. Slechts een sterke regee
rlng zal bet Duitsche voljt uit de ketenen van
Versailles kunnen bevr^den. Boven een zooda
nig versterkt Rijk zullen de zwart-wit-roode
kleuren weer recht- van bestaan hebben.
LONDEN, 2 JuU (VX>.).
hedenmiddag verscheen het
Zeppelin”, den loop van de
boven Londen en vloog, begeleid door vele vlieg
tuigen, langzaam over de stad. Het weer was
uitstekend, hoewel het luchtschtp met een vrij
sterken tegenwind had te kampen. Op straten
pleinen en daken hadden zich duizenden men-
:chen verzameld om het luchtschip te bewon
deren en toe te juichen. De Zeppelin vloog
recht over het centrum van Londen naar de
autorenbaan en groette den daar aanwezigen
Hertog van York en zijn echtgenoote. door een
bouquet rozen naar beneden te werpen. Daarna
richtte het luchtschip zijn koers naar Hen-
worth. waar tienduizenden personen zjjn lan
ding afwachtten.
BELGRADO. 2 Juli (Reuter). De nieuwe re-
;eering, die heden door koning Alexander is
beëedlgd, staat onder leiding van den aftreden
oen minister van Binnenlandsche Zaken dr
Srschkitsch. Buitenlandsche Zaken komt aan
oen aftredenden minister Jeftic; Binnenland
sche Zaken aan Lazic, die als bekwaam be-
tuursambtenaar geldt.
De aftredende minister van Handel, Kramer
is minister zonder portefeuUle terwijl het
ministerie van Handel wordt bezet door staats
secretaris Mohoric. Tot minister van Justitie
is Schuenkowitsch benoemd.
De bezetting der andere portefeuilles Is on
gewijzigd.
In aansluiting aan deze
vijf credlteur-dogendheden
óen stand van zaken verder te bespreken.
Des middags om 5 uur begaven de Rjjkskan
elier en minister Von Neurath ditmaal In
jezelschap van den minister van Financiën
Von Schwerin-Krosigk, zich weder naar Mac
Donald om het Duitsche standpunt nog eens
nader toe te lichten, waarna de commissie aer
crediteur-staten opnieuw bijeenkwam voor een
bespreking, welke in het begin van den avond
nog voortduurde.
De president van de Bank voor Internatio
nale Betalingen te Bazel, MacGarrah, die gis
teravond te Lausanne was aangekomen, heeft
heden een onderhoud gehad met MacDonald.
D eBrltsche premier heeft na de besprekingen
van heden te kennen gegeven, dat hij zijn
oorspronkelijk op as. Dinsdag vastgesteld ver
trek uit Lausanne voorlooplg heeft uitgesteld.
In verband hiermede verwacht men, dat
Conferentie niet voor midden of einde
deze week zal worden beëindigd.
Te Utrecht werd een grootsche betooging gehouden om op te wek
ken tot liefdadigheid en offerzin. Tydens het pontificaal Lof in de
open lucht. Van links naar rechts op het rustaltaar Deken Knuvelder,
Z. H. Exc. Mgr. Jansen en kanunnik van Schaik
versekeringsclausule schijnt
daarentegen geheel uitgeschakeld te xijn.
Van de zijde der andere leden van
Bureau. Italië. België en Japan, met wie verdei
overlegd werd, schijnen geen ernstige bezwaren,
meer te verwachten te zijn, zoodat waarschijn
lijk in den loop fan den avond of Zondagmorgen
het project klaar zal zijn, waarover aan ge
allieerde zijde eenig optimisme bestaat, nadat
het eerste ontwerp, zonder formeel te zijn voor
gelegd, ondoorvoerbaar en ongeschikt was ge
bleken. f
Een prognose omtrent het opnemen door de
Duitschers van dit nieuwe voorstel Is nauwe
lijks te stellen. De genoemde cijfers liggen ech
ter nog zoo dicht bij die welke vroeger bij ge
ruchte bekend zijn geworden, dat er nauwelijks
een belangrijke vooruitgang in te zien is.
Duitschlands bezwaren
Voorstel, waaromtrent „eenig”
optimisme bestaat
Kort voor 6 uur
luchtschip „Graf
Theems volgend.
Té Schweinfurt is Zaterdag op 65-Jarigen
leeftijd overleden Kommerzlenrat dr. Ing. Ernst
Hei-ha een der mede-oprlchters en dlrecteur-
generaal van de Ftchtel St Sachs A.G. De over,-
ledene heeft vooral bekendheid verworven dóór
de uitvinding van de bij alle wielrijders be
kende Torpedo-vrijwiel terugUapremnaaf. en
verder van de Sachskogellagers, die ook voor
de automobiel-lndustrie van groote beteekenls
■Un.
Onwettige daden”
S poorwegzóne
MÜNCHEN, 3 JÜ11 (W.B.). Op den gouwdag
van de gou* München-Opperbeleren der NS.
DAT. wees de gouwleider Adolf Wagner er op.
dat men de Nat Socialisten éterantwoordelijk
poogde te stellen voor de politiek en de nood
verordeningen van de regeerlng von Papen.
Misschien zelfs voor wat in Lausanne als re
sultaat bereikt wordt! voegde hl) er aan toe.
D. N3 DA P. kon deze aanvallen prijzen met
de volgende duidelijke constaleering: „Wij dul
den de regeerlng von Papen niet, want men
beeft ons niet gevraagd. Wij binden ons niet
aan deze regeerlng. wij geven haar geen vol
machten want wij hebben met deze regeerlng
niets te maken. Wij zien alleen toe. dat zij ons
het recht teruggeeft, dat zij ons tolnogoe ont
nomen beeft.
gowina den vorm van een agglomeraat van
republieken dient aan te nemen. De koning
Alexander nog meest welgezinde tegenstan
ders van het huidige régiem willen zich te
vreden stellen met een dubbel-monarchie
Servië-Kroatlë met een behoorlijke mate
van zelfbestuur voor de Slovenen binnen
het koninkrijk Kroatië
LAUSANNE, 2 Juli (Reuter). De Zaterdag
heeft zwaar werk gebracht voor het Bureau der
Herstelconferentle, zonder dat van Duitsche
zijde onmiddellijk hieraan werd deelgenomen
Het ging erom, de Vrijdagavond in beginsel
opgestelde plannen na Herriot’s aankomst uit te
werken, d wz. het schematisch plan met ge
tallen en definitieve opgaven aan te vullen Het
Is nog niet zoover gekomen, dat een gereed
project op tafel ligt, waarover de Duitsche de
legatie zich zou kunnen uitspreken.
Nadat ’s morgens tusschen de crediteur-staten
nog geen overeenstemming over de hoogte der
cijfers en over de z.g. verzekeringen tegenover
het mogelijk gedrag van Amerika In de schul
denkwestie bereikt was, kwamen na den mid
dag Herrlot en MacDonald -met hun mede
werkers opnieuw bijeen. Volgens mededeellngen
uit goede bron zou tegen vijf uur een overeen
komst tusschen deze beide bereikt zjjn. Daarbij
is echter een eisch té voorschijn gekomen, die
nog steeds om de
Duitsche bijdrage
fonds
De kwestie der
Het Huis Coburg-Braganza
De laatste koning van Portugal, Manuel II,
wiens doodstijding ons onverwacht bereikt, is
slechts 43 jaar oud geworden. De revolution
naire verwikkelingen die zijn korten regeerlngs-
t<jd inleidden en beëindigden, leven nog in veler
herinnering. Zij liggen nog geen kwart eeuw
achter ons.
Manuel werd 15 November 1889 geboren uit
het Huis Braganza-Saksen-Coburg. dat sedert
het jaar 1837 den troon van Portugal in bezit
had. Zijn overgrootvader. Prins Ferdinand van
Salajen-Coburg en Gotha, trouwde in 1836 met
Malta II da Gloria. Koningin van Portugal uit
hetëHuis van Braganza, en werd in 1837 als
Ferdinand II Koning van Portugal. Na zijn dood
op 15 December 1885 volgde zijn zoon Lodewyk
hem op. Op dezen volgde in rechte lijn Carlos I.
die in 1886 trouwde met Amalia. Prinses van
Bourbon. Uit dat huwelijk sproten twee zonen.
Don Lodewijk-Philips en Manuel.
De stijgende ontevredenheid van het Portu-
geesche volk met de dynastie deed zich op ruwe
wijze gelden op den levensweg van den infant
Manuel. Reeds in het begin dezer eeuw was
een crisis begonnen, die het gevolg war van
den hopeloozen financieelen toestand de
groeiende afhankelijkheid van het buitenlano
en de parlementaire corruptie. Deze crisis
leidde begin 1908, toen Carlos I het met een
dictatoriale regeerlng wilde probeeren. tot de
vermoording van den koning en den troonop
volger, kroonprins Lodewijk-Philips. Zij vielen
op een rit naar Lissabon door karabijnschoten.
De tweede zoon des konlngs, Manuel, werd
bij deze gelegenheid licht gewond.
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR.
TEL: ADMINISTRATIE 433, REDACTIE «33
ABONNEMENTSPRIJS:
Per kwartaal, voor Alkmaar f2.—
Voor buiten Alkmaar2.85
Met Geïllustreerd Zondagsblad
4 f 0.60 hooger.
Dagblad uitgegavan door da
N.V- Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
Twee Nederlandsche makelaar» la DnitechlanJ
gearresteerd wegens overtreding deviezenver-
Doitach-nationalen voor erfelijke monarchie.
Ex-koning Manuel van Portugal overleden.
Nat-soelalisten verklaren niets met von Papen
te maken te hebben.
Curtis schuldig bevonden.
Fransch-Engelsch accoord te Lausanne
treat voorstel aan Dultschland.
Bloedige boerenopstand in Polen.
Overval op commissaris der douane in Mand-
sjoertie.
De „Graf Zeppelin” boven Londen.
Voorstel der kleine staten tot voortzetting der
Ontwapeningsconferentie.
Voor „sterke" regeering en
erfelyke monarchie
SJANGHAI. 3 Juli (Reuter). De Japansche
^adviseur", vergezeld van verscheidene zooge
naamde polltie-agenten van Mandsjoekwo. met
geweren bewapend, zijn In het huls van den
commissaris der douane te Antoeng binnenge
drongen en hebben hem gedwongen de archie
ven over te geven, aldus meldt een telegram van
den commissaris aan den inspecteur-generaal
der Chineesche douane. Toen de commissaris
den onderzoeker der douane naar het Japansche
consulaat stuurde om bescherming te vragen,
verklaarde de vice-consul geen enkele bevoegd
heid te hebben in dit geval te handelen, on
danks het feit dat Antoeng ligt in de spoorweg-
zóne van Zuld-Mandsjoerlje, waar de Japanners
het volledig beheer uitoefenen. Als gevolg van
het inbeslagnemen der archieven zijn enkele
Japansche beambten met ontslag gegaan, ter
wijl de Chineezen In panlschen schrik de vlucht
Samen. Drie van hen werden gearresteerd.
De Japansche adviseur weigerde den commis
saris toe te staan met het dougnewerk door te
gaan, ook niet tljdelijk. De Japansche consul
stelde hem daarna gerust, dat geen enkele her
haling van „dergelijke onwettige daden van
Mandsjoekwo” meer in de spoorwegztae zulten
platte vinden.
GENèVE, 3 Juli. (Reuter.) Zaterdagmorgen
hebben de gedelegeerden van Nederland,
België. Spanje. Zweden, Noorwegen. Denemar
ken. Zwitserland en Tsjecho-Slowaklje den
voorzitter der Ontwapeningsconferentie Hender
son voorstellen gedaan, om de werkzaamheden
der conferentie voort te zetten. Zij richten zich
tegen een verdaging zonder meer, zooals Frank
rijk en Engeland schijnen te willen. De confe
rentie moest reeds nu de volgende concrete be
sluiten nemen
1. volstrekt verbod van bommenwerpen
vliegtuigen, met inbegrip van oefeningen
oorbereidingen van luchtbombardementen;
beperking van de maximale tonnenmaat
voor militaire vliegtuigen op 1.600 K.G.;
3. beperking der legervitgaven;
4. vorming van een permanente bewape-
nngscontröle.
Naar verluidt, te Henderson deze voorstellen
gunstig gezind.
LAUSANNE, 3 JuU. (WB.) Reeds om negen
uur hedenochtend begaf rkskanselier von Pa
pen zich met den minister van Buitenlandsche
Zaken von Neurath naar MacDonald om het
jogste voorrtel der vijf mogendheden ter rege
ling van hhet vraagstuk der oorlogsschulden te
spreken. Aan het onderhoud met de Duitsche
ministers nam ook de Brtsche minister van
Financiën, Neville Chamberlain, deel.
Nadat MacDonald het vojr.it al had toege-
hcht, werden de Duitsche bezwaren legen het
plan der vijf mogendheden uitvoerig besproken.
De Duitschers konden zich vooral op grond van
de volgende drie punten niet met het voorstel
vereenigen:
le. de hoogte van het gevraagde bedrag;
2e. de kwestie van de garanties, de in het
men om de uitgifte van tranches der geëlschte
voorgestelde systeem zouden worden opgeno-
obllgaties afhankelijk te maken van een be
paalde stand van de economische en financieele
situatie;
3e. de garante-clausule met betrekking tot
.Unerika’s vorderingen op de vroegere geallieer
den; deze clausule zou wel is waar in de voor
bestelde overeenkomst-zelf niet worden opge
nomen, maar wel, naar vernomen werd, deel
uitmakeh van een protoco
ulend document.
Don Manuel wijdde zijn tjjd voornamelijk
aan zjjn liefde voor boekenverzamelen HU
heeft een zeer waardevolle bibliotheek bijeen
gebracht, waarin alle drukkerijen, die in de
16e eeuw in Portugal gebloeid hebben ver
tegenwoordigd zijn en evenzoo werken van Por-
tugeesche auteurs, die in dien tijd in het bui
tenland gedrukt zijn. Daarnaast bevat de ver
zameling manuscripten uit dezelfde periode
met miniaturen en koninklijke autographen
Don Manuel gaf In 1927 een rijk geïllustreerden
catalogus van zijn boekenverzameling uit De
tekst* Is in het Portugeesch en Engelsch gesteld
en het voorwoord Is door den ex-konlng zelf
geschreven.
In de politiek heeft Manuel na zijn verdrij
ving uit Portugal niet meer van zich doen
spreken.
□en koning Alexander van Joego-Sla
vië in Januari 1928 met een eigen-
handlgen staatsgreep zich dictato
riale bevoegdheden toeëigende. begon een
atraf voorlooplg bewind, dat als eerste en
voornaamste doel had de nationale eenheid
te bevestigen van het uit heterogene, volks-
deelen In elkaar gezette rijk. Er moest een
einde gemaakt worden aan het nuttelooze
gekrakeel der partlj-leiders, die elke opbou
wende en constructieve politiek onmogelijk
maakten. Generaal Zlvkowitch werd tot
eersten minister benoemd. Hij was de ster
ke hand, die niets anders had te doen dan
de orders van het koninklijke hoofd zoo
■tipt mogeUJk uit te voeren HJj kweet zich
van deze taak met militaire gehoorzaam
heid en „rückslchtskelt”. Maar hoe fel t
nationalistische vuur onder den smeltkroes
ook gestookt werd, de Serviërs, Slowenen,
Kroaten en Macedonlërs bleken te hard om
zich tot één harmonisch geheel te laten
verbinden. Bovendien sloeg de tot een or
kaan aangroeiende wereldcrisis de vlam
men van het nationalistische vuur terzijde,
zoodat de ongelijksoortige elementen in t
volk sterk afkoelden en donkere slakken
vormden, welke zich niet lieten vervormen
naar ’s konlngs wil. De oppositie tegen ge
neraal Zlvkowitch en dus indirect ook te
gen den koning nam tenslotte een zoo drei
gende houding aan, dat Alexander om zijn
koningschap te redden zich in het begin
van dit jaar genoodzaakt zag zijn trouwen
dienaar naar huis te sturen. Het heette, dat
door den val van Zlvkowitch n’ begin werd
gemaakt met de liquidatie van de konink
lijke dictatuur. Het houden van onvrije
verkiezingen, waarbij de oppositioneele
partijen practisch waren uitgesloten, het
afkondigen van een éénzijdig door den
koning opgestelde grondwet en het vormen
van een schljn-parlement, waarin uitslui
tend de gunst des koning in plaats van de
gunst des volks de zetels verdeelde, dit a>-
ha had echter de te doorzichtige bedoe
ling om de dictatuur slechts In een consti
tutioneel en parlementair pakje te verklee-
den. Deze koninklijke maskerade misleid
de de oppositie niet. Zij werkte achter de
schermen net zoo lang, tot Zivkowltch, die
niets dan zijn „Schuldlgkeit” jegens den
koning had gedaan, werd afgedankt. De
sterke hand had gefaald, thans wilde
Alexander het met een slappe probeeren.
-r-^ e opvolger van Zlvkowitch. Marinko-
J witch kreeg de opdracht geleidelijk
verandering te brengen In het dicta
toriale regeerlngssysteem en Joego-Slavië
zachtjes gaar te stoven voor de democratie
met een normale volksvertegenwoordiging.
Doch deze politieke keukenmeester beant
woordde niet aan de op hem gevestigde
verwachtingen. De krachtige figuur van
Zlvkowitch vereenlgde rond zich allen, die
de Invoering van ’t parlementaire stelsel
als ’n aanslag tegen de eenheid van den
staat beschouwden, én maakte *t den nieu
wen functionaris danig lastig. En zoo Is
thans na drie maanden ’t regeeringsscheep-
je van Joegoe-Slavië weer verzeild In de
draaikolk van ’n crisis. Het aanzien des ko
nlngs. dat door Zlvkowitch krachtig, zij het
ook kunstmatig, op peil werd gehouden, is
onder Marinkowltch bedenkelljk gaan da
len. Men schroomt niet meer tegen
den koning te demonstreeren en openlijk
te verkondigen, dat een federatieve staat
met een federaal parlement in Belgrado
wenschelijker is dan de geforceerde eenheid
van het oogenbllk. Zelfs zijn er. die er geen
geheim van maken, dat huns Inziens een
dergelijke federatie van een autonoom
Servië. Kroatië, Slovenië en Bosnië-Herze-
Suaarmanslaau. Oase farieves
zys zeer billyk.
I
