Prikkeldraad FEEST IN FRIESLAND Van de Pers-tribune MGR. DR. ZAVORAL Bezoek aan ’t Kasteel van Aemstel f 1 MAANDAG 4 JULI .u. Heb dank, o Heer DE AARTSBISSCHOP IN ZIJN GEBOORTESTAD Z.H. Exc. Mgr. J. H. G. Janten Mgr. Zavoral De Landdag Wat we wonnen Heemskerkiana Aangeboden „betrekkingen EERSTE KAMER VERKIEZING Ir. F och benoemd tot directeur Mr, A. Baron van Wijnbergen 3 Redevoeringen van Prof. Brandsma en Baron Van Wijnbergen, welke laatste tot eere-lid is benoemd Candidaat-stelling in dt Provinciale Staten Driemaandelyksche invoer vergunningen FRANSCH KOLEN CONTINGENT VERHOOGD DOMANLALE MIJN HULP AAN DE TUINDERS -- Ged. Staten van N.-Holland stellen voor in 1932 een ton te be stemmen voor steun Rede prof. dr. Brandsma Geen dividend Naaste toekomst Een woord van den Aartsbisschop Beteekenis van de Bond -- strijders Van de eerste ure. We zijn blij, meester van der Loos nog één hunner hier zien- om in hem allen te huldigen. Waren zij nog hier, zij zouden zich niet verloren hebben In lange nabetrachtingen, maar de oogen wjjd hebben open geaet voor de oogenbtfkkeljjke werkelijkheid. Feestrede v. Wijnbergen 7 van Oriesbach uit. k 99 dan eens onderbroken, niet afgebroken. tea dividend wanton uitgekeerd. k Als minister van binnenlandsche zaken was hij-eens ad Interim minister van justi tie. Er was een zaak bil de regeerlng aan hangig, die beide departementen aanging. Op de Witte informeerde een Kamerlid hoe het er mee stond. „O” zei Heemskerk, ,Jk heb juist als minister van binnenlandsche zaken 'van morgen een brief op pooten gestuurd paar den minister van justitie, want ik vind, dat die de zaak wel wat lang onder zich houdt.” „Excellentie", antwoordde de jonge man, „ik kwam u juist bedanken omdat ik in die betrekking ben benoemd....!” ,de Frlesche gequalifi- De heer D. Hans vertelt in „De Vrijheid” eenige anecdoten van wijlen mr. Heems kerk. Hier volgen er eenige: De Provinciale Staten van Zuid-Holland zijn bijeengeroepen tegen Vrijdag 29 Juli om 11 uur in het gebouw der Eerste Kamer voor de stem ming over de candldaten voor de Eerste Kamer. Dien dag sullen eveneens de stemmingen ge houden worden door de Prov. Staten van Gel derland, Overüsel. Groningen en Drenthe. wij der den eere- Op een zijner audiënties kwam een nog jonge man binnen. Minister Heemskerk herinnerde zich, dat deze onlangs al bij hem geweest was in verband met een solli citatie, maar hij herinnerde zich tevens, dat In de betrekking al was voorzien. .Mijnheer”, zei Heemskerk ocuniddel- Hjk, „het spijt mij zeer, maar die vacature is al vervuld. Het zou misschien toch niets voor u zijn geweest. Maar later mis schien. ...I” Zaterdagmiddag heeft Mgr. Dr. Method Zavoral. Abt van het Norbertljner-klooster Strahov te Praag; lid van X Permanent Comité voor de organisatie der Internationale Eucha- Hij was minister van binnenlandsche zaken en men vroeg hem subsidie voor be paalde zaken. „Mijnheer de voorzitter”, zei de mi nister in zijn antwoord, „wat is het sub sidiestelsel? Ik wandelde eens met mijn kinderen buiten, en we gingen bij een boerderij zitten om wat te gebruiken. Een van mijn kinderen brak een stukje' koek in kruimels en gaf dat aan een paar kip pen, die dicht bij ons liepen. Maar direct kwamen van alle kanten tientallen kippen aanstormen. Dat is het subsidiestelsel mijnheer de voorzitter!" Prat. Titus Brandsma was feestredenaar. We zijn niet meer dat eerste handjevol, we lijn thans alle Katholieken van Friesland sa men. Er behoeft geen dr. Schaepman meer te komen om de Friezen wakker te roepen en te - j njet graag in ons midden hadden en met hem de in te Aldus „Het Volk” in zijn zelfverheffing: Alleen „Het Volk” herdenkt een Rathe- nau waardig, de nlet-soclallstische pers acht het de moeite niet waard, den moord op een nobel mensch in herinnering te brengen en haar lezers afschuw voor zulk een moord In te boezemen. .Alleen ..Het Volk" zal er voor zorgen, dat de goede geest van Rathenau niet te ruggedrongen wordt in het luguber-mlsda- dige duister van het kapitalisme. „Heb dank, o Heer....” In de Zaterdagochtend te Kerkrede gehouden jaarvergadering van de Domanlale Mijn-Maat- schaplj werd benoemd tot directeur de heer Ir. F o c k, thans bedrljfsingenieur dier mijn. Den heer Husmann werd op de meeat eervolle wijze ontslag verleend als directeur dier mijn en tevens benoemd tot commissaris. De voor zitter van den raad van oommissarissen, ba ron Mlchlels van Kessenlch, deelde mede, daar toe gerechtigd door den Minister van Water staat, dat bij K. B. benoemd is tot officier In de orde van Oranje-Nassau, de atgetwedèn directeur de heer Husmann. maar Het jaarverslag van de Domanlale Steenko lenmijnen werd goedgekeurd. Van het wliwt-< saldo werd ruim 360.000 af geschreven Br «al Het weekblad geeft nog enkele voorbeel den van dien aard en vervolgt: Slechts één behoorlijk baantje vonden we aangeboden, zonder dat de sollicitant geld behoefde te hebben om dat in te bren gen. Kapitaal weed hier dus niet verlangd, maar vakkennis ook niet. Alleen een beetje algemeene ontwikkeling werd a!s zwakke elsch gesteld. Heel de menschheld Is tegen woordig algemeen ontwikkeld, of acht het zich. Een beetje kennis van boekhouden, welke niemand vreemd Is in onze dagen, kon tot aanbeveling strekken. Een baantje dus, dat door iedereen kan worden waar genomen, en gehonoreerd zou worden om te beginnen met f 120 per maand. Heusch niet slecht In dezen tijd. Om Ieder een zijn kans te laten benutten, drukken we die advertentie hierbij over: „Gevr. v. spoed, alg. ontwikkeld pers., kennis van boekh. t. aanbev. Aanv. sal. f 120 per m. Br. m. postz. voor antwoord ond. no. Men ziet uit alle afkortingen, dat er geld was gespaard op deze advertentie, waarop ieder „pers.” mannelijk of vrouwelijk die maar werk verlangt, zou kunnen schrij ven. Dat zijn een half mlllioen menschen in ons land. Zeg nu maar weinig, dat er 500 brieven op zoo’n advertentie binnenko men; dan ontvangt de steller der adver tentie 500 postzegels i 6 ct. van 500 arme doodgesjochte menschjes, die er een hap eten voor uit den mond sparen De steller „verdient" dan op zijn annonce f 25 schoon. Het is schuimen op de armoe van ver twijfelde menschen. Gedeputeerde Staten van Noord-Hoiland, prae-advles uitbrengend op het voorstel van de heeren Miranda en Polak in de vergadering* der Prov. Staten van 1 December, stellen voor ben te machtigen over het Jaar 1932 een bedrag van 100.000 te besteden tot het verstrekken van tegemoetkomingen aan tuinders, wier pro ducten op de veilingen de onder goedkeuring van Ged. Staten vastgestelde minimumprijzen niet opbrengen, mits de tuinders van deze pro ducten afstand doen en indien, na overleg met dc commissie tot ifet instellen van een onder zoek naar de toestanden in den land- en tuin bouw in Noord-Hoiland. een naar het oordeel van Ged. Staten bruikbaar stelsel kan worden gevonden, dat de noodige waarborgen biedt voor een goede besteding van voornoemd bedrag 6 jaren nog zou het moeten duren, alvorens optrad het eerste Christelijk Kabinet, dat ons zou brengen de eerste, van zelf sprekend, bescheiden Arbeidswet. En thans na 50 jaren? Een complex van wetten en maatregelen voor arbeidersbescherming en arbeidersverzekering, die niet slechts bestaan, doch ook worden ten uitvoer gelegd en nageleefd, een complex van wetten en maatregelen, waarmede we aan de spits der volkeren staan. Daarom eerde spr. mannen als Talma en Aalberse. 1882: Veertien jaren reeds was het geleden om zijne politieke inzichten naar voren te brengen, om de door hem voorgestane politiek tot gemeengoed van ons volk te maken. Vijftig jaren geleden stichtte Schaepman voor Prieslands katholieken hun Frieschen Bond. Zondag heeft die Frlesche Bond te Leeuwar den gejubileerd. Die dag had dubbele beteekenis! om de gouden feestviering èn om de van Z. H. Exc. Mgr. Jansen, aartsbis- van Utrecht in zjjn geboortestad, in Dezer dagen was het tien jaar geleden, dat Walter Rathenau, de Dultsche staats man, vermoord werd, en weer Is de Pha- rlsaeër van „Het Volk” naar voren getre den in den tempel, minachtend, met opge heven hoofd den kapltallstlschen tollenaar daarachter voorbij schrijdend: „Heb dank, o Heer....” „Is het toevallig, dat met uitzondering van ons blad vrijwel de geheele pers zich met een kort berichtje van de Rathenau- herdenklng heeft afgemaakt? Tien jaar is het geleden, dat deze groote staatsman-be- drljfslelder-denker lafhartig is vermoord door personen uit de ultra-rechtsche groe pen, die thans, met den trouwen finan- cieelen steun van het groot-kapitaal, in Dultschland tot een voor geheel Europa ge vaarlijke macht zijn gegroeid. Het is onze taak te zorgen, dat Rathenau niet in het duister der vergetelheid wordt teruggedrongen. Het .kapitalisme is met den geest van Rathenau nog niet klaar!” Wellicht zal over enkele maanden, wanneer het verklezlngswerk een aanvang gaat nemen, de toekomst onzeker zijn, onzeker zijn wat in de komende periode de taak, in de Volksverte genwoordiging te verrichten, wezen zal. onzeker zijn voor welke vraagstukken men daar zal wor den geplaatst. Welnu, moge dan blijken, dat er zij onder ons katholieken groot en hartelijk vertrouwen, en dat. steunend op dat gegrond vertrouwen de kiezers hun afgevaardigden zen den ter Staten-Generaal. De enkele feiten, zoo even naar voren gebracht, kunnen stellig bij dragen tot het bewijs, dat in het verleden de afgevaardigden het vertrouwen der katholieke kiezers niet hebben beschaamd. Er is zoo schreef de Standaard 23 April IJ. door de economische verwikkelingen groot gevaar, ook onder onze menschen, dat de stof felijke dingen van het moment den blik op de lijnen der eeuwige beginselen verdoffen. Bestaat het gevaar ook bij ons? Het zal niet kunnen worden ontkend, maar onmlddelUJk sjj Wij kennen toch allen vele van zijn ge vleugelde woorden en van zijn grappen? „Die zaak bestaat slechts in de ge achte verbeelding van den geachten afge vaardigde." „Als het een stelsel is, mijn heer de voorzitter, tjan is het een stelsel van stelselmatige stelselloosheid”. „De heer ter Hall ziet niet veel verschil tus- schen kunst en amusement. Ik wel. Zijn rede b.v. was een amusement, maar een kunst was ze niet”. „Men zegt, dat de heer Talma in mijn kabinet evenmin thuis behoort als een varken in een synagoge. Maar een varken is immers nergens vei liger dan In *n synagoge?” „Och, als ik zie hoe slecht geestelijke arbeid In ons vaderland wordt betaald, dan denk Ik: was ik maar in den delicatessen-handel ge gaan!” De hand leggend op een stapel ingebonden Handelingen op de re- geeringstafel: „De welsprekendheid der Kamer, mijnheer de voorzitter, spreekt.... boekdeelenl” En komst schop Leeuwarden, waar Mgr. is geboren en waar in 1882 de Frlesche katholieke kiezers tot den eer sten landdag waren opgeroepen. ff Natuurlijk hadden Frieslands katholieken, hadden Leeuwardens katholieken vooral zich reeds Zaterdagavond opgemaakt om den op volger van Sint WUlibrord. om hun oudgewest- eh stadgenoot hartelijk welkom te heeten. Des Zondags heeft Monseigneur ter intentie van den bond de H. Mis opgedragen en in den namiddag de grootsche vergadering bijgewoond, waar het Tweede Kamerlid mr. A. baron Van Wijnbergen de feestrede hield. Te ongeveer negen uur Zaterdagavond was de Aartsbisschop te Leeuwarden aangekomen en aan X station feestelijk ontvangen. Er was een groote menigte rondom het station verzameld om Monseigneur blij te begroeten. Een aantal jeugdvereenigingen in uniform en met vaan dels stonden opgesteld om mgr. naar de 8t. Bo- nifaciuskerk te begeleiden, waar de kerkeljjke ontvangst overeenkomstig de liturgische voor schriften plaats vond. Zondagmorgen droeg de Aartsbisschop in de Bt. Bonlfaciuskerk pontificaliter het H. Misof fer op. Assistentenwaren hierbt): Presb. assis- tens: Deken J. H. Vaas v. Leeuwarden; troon- dlakens:: de dekens v. Wolvega en Heerenveen resp. G. Vaas en G. van Galkom; diaken en sub-diaken: past. H. Geveling en past. Th. v. Wijk v. Woudsend; caeremonlariusdr. J. Gee- dlng, seer. v. Z. H. E.; ad crucem et thuriba- lum: G. Pelgröm, past. v. Roodhuis; Ad ml- tram: J. Verhoef, past. v. Makkum;ad gremiale: W Knuif, kap. te Harlingen; ad palmatorium: J Westermann. kap. te Sneek; ad librum: Pa ter A. Strijbosch O. P.; ad baculum: pater F. v. d. Elzen O.P.; acoiythi: s. Bouwhuis en P. Graafsma. kapelaans der Bonifaciuspar. Het zangkoor voerde de vierstemmige Mis Mater Admlsatilis” van Oriesbach uit. Het blad begaat een vergissinkjereeds dagen vóórdat „Het Volk” Walter Rathe nau herdacht, verscheen er in ons blad een zeer waardeerend herdenkingsartikel. Maar *t is niet dit blundertje, waan wijzen wilden: ’t is de predlktr eigen voortreffelijkheid, welke „Het Vok” niet achterwege heeft kunnen laten, waar op wij even de aandacht wilden vestigen. U herinnert zich ongetwijfeld nog wel, wie het kindje van Lindbergh vermoord heeft. De Amerikaansche politie en Justitie (lof zij dezen beiden instituten van onbesproken levenswandel!) hebben het groote geheim nog steeds niet weten te onthullen, maar in „Het Volk” is het raadsel al lang opge lost: het kapitalisme was de moordenaar, en ’t is alleen de anti-kapitalistische socia list, die het recht heeft, verontwaardigd te zijn over sóó’n misdaad.... Met de opperst-bewuste vroomheid van den Pharlsaeër vóór In den tempel heeft een hoofdartikelen-schrijver in „Het Volk” namens alle rechtgeaarde partijgenooten zijn oogen ten hemel gericht en demon stratief „gebeden”: „Heb dank, o Heer, dat wij niet zijn als dezen, kapitalisten, uitbuiters, uitzuigers, ja zelfs moordenaars van een onschuldig, lief kind, moordenaars, moordenaars om wille van het kapitalistisch goud In het Beursgebouw werd des middags de feestvergadering. meer bekend als „de Frlesche Landdag” plaats. Het podium was rijk met Vaandels, bloemen en platen getooid. Bjj zijn binnenkomen werd Mgr. door de 2500 aanwezigen begroet met „Aan Uo Komng der Eeuwen". Gasten In. deze bijeenkomst waren o.m. prof. De Jong van Rijsenburg, het dageljjksch bestuur der Partij: mr. Gosellng, mr. Teulings A. C. de Bruyn, baron van Voorst, mr. Kolfschoten. (Van mr. Aalberse was een telegram ontvangen, mel dende dat een aanval van spit hem noopte thui®te blijven)voorts waren er vertegenwoor digers der RUkskieskringen Tilburg. Den Hel der en Groningen, het Eerste Kamerlid Visser en het Tweede Kamerlid Keestra. Mr. KOCH sprak een woord van begroeting en dank tot den Aartsbisschop. Aan baron van Wijnbergen, die voor de 25ste maal op landdag het woord voert, bood spr. het lidmaatschap van den bond aan. Een hartelijk woord wijdde de voorzitter aan de nagedachtenis van wijlen het Kamerlid Van Vuuren^n trad vervolgens in een beschouwing over Schaepman’s werken met de Friezen, van wie hjj er velen met eere noemde. De vergadering kreeg van pastoor Overmeer kennis, dat in de zaal aanwezig was de oud- zouaaf Epkemeyer uit Sint Nicolaasga, die ook de eerste bijeenkomst met dr. Schaepman heeft meegemaakt. Dit was voor de aanwezigen aan leiding den getrouwe spontaan te huldigen. Pastoor Overmeer vroeg uit naam van den Aartsbisschop dat de katholieken toch eens wat beter en steeds om de oud-zouaven zou den denken. Mgr. stalde terstond X voorbeeld en gaf honderd gulden. De heer Casparie uit Sneek bood namens de afgevaardigden aan het bestuur een voorzitters hamer aan uit Brom’s edelsmederlj. Wie de lijst van „aangeboden betrekkin gen” in sommige groote dagbladen leest, begrijpt niet, dat er nog werkloozen zijn, waar toch dag-aan-dag zooveel baantjes worden aangeboden. Wie de bedoelde an nonces echter aandachtig leest, zal ervaren, dat het meerendeel dier annonces geplaatst is met de bedoeling om het gespaarde geld machtig te worden van de werkzoekenden, terwijl a&n hun persoon als werkkracht in het geheel geen behoefte bestaat. Ter waarschuwing van de goedgeloovlgen geeft het .Algemeen Weekblad van den Middenstandsbond” een artikeltje waaraan het volgende Is ontleend: We hebben hier voor ons een willekeurig genomen nummer van een groot blad. Zoekt u een betrekking? We zullen u helpen, dat ééne nummer van dit blad zij onze gids. We kunnen u aanbieden: een betrekking als directeur In een automobielbedrijf. Wat u bent, doet of kent, hoe oud u Is daar wordt niet naar gevraagd en dat doet dan ook niets ter zake, mits u maar beschikt over 75.000 gulden. Ook van eert ander bedrijf kunt u direc teur worden. De aard van het bedrijf wordt zelfs in het geheel niet genoemd. Als u maar deel neemt in het kapitaal „om een goed beheer te verzekeren", dan bent u de geschikte man, die het baantje krijgt. daaraan toegevoegd, dat onder degelijke, prin cipieels leiding het gevaar niet behoeft te wor den geducht. En van niet gering belang Is het daarom, dat deze feestviering van den Frieschen Bond valt op een tijdstip, waarop de verkiezingen zijn in zicht, wijl Juist deze feestviering niet slechts de katholieke Friezen, maar gansch, ons ka tholiek kiezerscorps er toe brengt een blik te slaan in het verleden, om dan klaar in te zien, dat zjj door trouw te blijven aan de Katholieke Staatspartij het mooie van de politiek zullen bekomen, wat ik U zooeven noemde, tevens de behartiging hunner stoffelijke belangen voor treffelijk gewaarborgd weten, wat op beden weder zoo heerlijk gedemonstreerd wordt door den niet genoeg te prijzen en te waardeeren, schier bovenmenschelljken arbeid van onzen kranlgen Minister Verschuur. Zeker de tijden zijn somber, doch slaan we een blik over Europa, dan mogen we ons toch gelukkig prijzen hier te leven, hier in Neder land. Schaepman heeft het soO juist en schoon gezegd: Al waart ook steeds de ellende Door X arme menschenlot Tot aan der wereld ende Bljjft ons het brood van God. Aan u katholieke Friezen dank, duizendmaal dank voor alles, wat in de afgeloopen 50 jaar hier op staatkundig gebied werd tot stand gebracht; het moge aan u en aan degenen, die na u komen, gegeven worden tot in lengte van dagen, onder even voortreffelijke leiding, als thans uitgaat van uw krachtig Bondsbestuur, dat heerlijk werk voort te zetten. De heer Van der Zee deed mededeellng, dat 5 plaatselijke afdeelingen van jongeren in de politiek (1825 Jaar) zich vereenlgigd hadden tot een prov. bond. Het R. K. Frieech Staatkun dig Jongeren Verbond. Deze mededeellng bracht enthousiasme in de vergadering, wat nog verhoogd werd toen een der Jongeren, in een geestdriftig woord opwekte tot medewerken. Z. H. Exc. Mgr. Jansen sprak met een har telijk woord zjjn vreugde uit over deze uiting van jong leven, welke de toekomst van den bond waarborgt. Met vreugde was Mgr. .Als Aartsbisschop” naar zijn geboortestad gekomen en alles ge schonken wat hem mogeljjk was: een liturgi sche ontvangst, een pontificale H. Mis en nu wilde Mgr. een kort woord spreken. Mgr. huldigde het werken van den Frieschen Bond, die Schaepman trouw bleef toen hjj werd uitgestooten. Naar de Frlesche Landdagen waar Schaepman sprak, werd in het geheele land geluisterd. x In Mei 1901 gaf Schaepman op den landdag aan de Friezen drie gedachten mee: doordring u in den politieken strijd, dat we leven in een land met gemengde bevolking, toon u dus Ka tholiek; geef geen ideaal op. wees 'n man van de daad: bewaar de eenheid, eerbiedig elkan ders vrijheid en doe alles in liefde. X Was geen wonder dat de Friezen Schaep man minden. Tenslotte benutte Mgr. deze gelegenheid gaarne, hier pastoor Ovenneer te huldigen als een bescheiden priester, maar als Iemand, die naast zijn parochiewerk alles heeft over gehad voor de bevordering van de katholieke zaak in Friesland. (De vergadering rees van haar ze tel en bracht met den Aartsbisschop hartelijk hulde aan pastoor Ovenneer, den werkzamea secretaris van den Frischen Bond). In de middagbljeenkomst werden door ver schillende der gasten o.a. door mr. O. ooseinai als voorzitter van het bestuur der R.K. Staats partij harteljke woorden van gelukwensch ge sproken. Teneinde aan de tot dusver geregeld voor komende contlngent-overschrljdingen een einde te maken, heeft de Fransche regeerlng het totale contingent voor den Import van steen kool, bruinkool en bijproducten weer tot 70% verhoogd. Bjj vroegere besluiten was het contingenta- percentage op 60% bepaald, doch er was nog een extra-contingent van 130.000 beschikbaar gesteld, waardoor het in feite tot 68% toe kon bedragen. De nieuwe regeling geldt, volgens de „Tel.” voorlooplg voor de maand Juli, maar zij zal worden verlengd, tot een verbetering in het kolenverbruik wordt geconstateerd, dat sedert verscheidene maanden stationnalr is gebleven. Met de bepaling van het contingent op 70% beoogt men vooral tegemoet te komen aan de buitenlandsche mijnen, die zich ver- plicliten, om in haar nationaal contingent voor den export naar Frankrijk by te dragen, uit sluitend in den vorm van kolen voor huis brand. Ter regeling van den invoer heeft de Fransche regeerlng besloten, driemaandelljksche Invoervergunningen te verstrekken. Mijnen en importeurs, die daarop reflecteeren, mogen echter per maand slechts 80% van het hun toekomende contingent importeeren. De Invoer der resteerende 20% kan pas aan het einde der periode van drie maanden geschieden, omdat de rechtswetenschap aan onze unl- versiteiten was verstard tengevolge van een wetenschappelijk ghetto, waar nooit eens een ander frlsch geluld kon doordringen. Heeft de heer Pelt nooit daarover de klach ten van een prof. Simons, loffelijke ultzon- derlng op dit systeem, dank zij een vergis sing, gehoord? Van een prof. Bonger, prof. Kranenburg in de Eerste Kamer en prof. Pompe, de eerste katholieke hoogleeraar In net strafrecht die eindelijk drie jaar geleden tot onze openbare unlversltelten kon doordringen? Blijkbaar Is dit niet het geval. De schrij ver van het artikel In „De Vrijheid” heeft nooit anders ingeademd dan de muffe en duffe atmosfeer van de eenzijdige liberale wetenschap en vermoedt nog altijd, dat daar bulten geen echte wetenschap is. Wat niet liberaal Is, noemt hij sectarisme. En begrijpt niet eens, dat hij met een derge- UJke bekrompen beschouwing als dit arti kel, zich zelf denatureert tot den meest onsympathieken aectarlër welke denkbaar is. Maar dat een blad als „De Vrijheid” aan een dergelijk artikel plaats inruimt, maakt het individueele geval tot typeerlng van wat we zouden kunnen noemen de domme liberale mentaliteit van het jaar 1932.” Met voldoening zjj geconstateerd, dat hier in dezen Frieschen Bond de beteekenis van onze Nederlandsche Christelijke Staatkunde, van onze christelijke coalitie Juist is gevoeld ge. bleven, de christelijke coalitie, waarvan niet gelijk politieke tegenstanders soms meenen te mogen zeggen eerste doel is het behalen van voordeelen voor de rechtsche partijen. Neen, de christelijke coalitie is daarom zoc mooi, voert daarom de Staatkunde op zoo hoog peil, wijl een leder, van den Minister der Kroon tot het meest eenvoudig lid der plaataeljjke kiesver. eenlging toe. die haar aanhangt en door haar wenscht te voeren een christelijke politiek, ge lijk ze door Schaepman werd voorgestaan, een maal op zijn sterfbed met vertrouwen tot Christus zal mogen zeggen: Door mijn poli tieken arbeid heb Ik er naar gestreefd, dat Uw leer zoude ten grondslag liggen aan Wetgeving en Bestuur, er naar gestreefd op het staatkun dig terrein U te belijden en te doen belijden voor de menschen wil mij nu ook belijden voor den Vader die in den hemel is. 1 het Gedenkboek Schaepmaniaan seerd. Dank eindelijk, wilt en kunt en moet gij, de thans levende generatie, brengen wederkeerig - aan elkander, voor den steun, den kostelljken steun, dien gij over en weer van elkander ont vangen mocht en die er toe geleld heeft, dat hier in Friesland op politiek gebied de ver trouwelijke samenwerking gevonden werd en 1 nog wordt, die vóór alles noodig is. 1 Slechts een enkele greep hier en daar om te doen zien wat de laatste 50 Jaren werd be reikt. terwijl het resultaat voor een niet te onderschatten deel verkregen werd door den bezielenden invloed, van hier uitgaande, door de richting, hier aangegeven, dit laatste weer een gevolg van het feit, dat dr. Schaepman juist de Frlesche Landdagen gebruiken wilde Verplaatst u voor een oogênblik 50 jaren terug. 1882: begeesteren. Niet, dat we hem vandaag En daarom nuchter als wij Friezen zijn .Aljucht en rjucht”, hoe blij ons de dingen stemmen, welke wij heden herdenken, de tra ditie legt ons op. toch een ernstig woord te spreken en rond ons te zien om te weten en te hooren, wat de dingen van den dag ons zeggen voor vandaag, wat ze van ons kleine groepje eischen. Ja, we zijn maar een kleine groep, 25.000 Katholieken in heel Friesland, maar door onze eenheid sterk, nemen we toch een plaats in, die vele groepen ons benijden. En dan denk ik niet alleen aan de bekende mannen. Bekhuis, Stockmann, BrenninkmeUer, van der Loos, de Boer, mijn eigen vader en zoovele anderen, maar evenzeer -aan mjjn moe der en zoovele Frlesche moeders en vrouwen, die In het verborgen den stillen invloed, dien zjj hebben in het Frlesche gezin, hebben aan gewend om den grondslag van onze eenheid zoo diep te fundeeren. dat het niet gemakkelijk zal zijn, daarin een bres te schieten. Ook kunnen we nog beter uitkomen voor hetgeen we willen. Maar wjj willen en durven toch „Ons Noorden” vergelijken met den bazuin van Gedeons strijders. „Ons Noorden" is met den Frieschen Bond gegroeid en is er nog al tijd het orgaan van. Het moge dit blijven en het als een eere-titel beschouwen. Wat wij nu willen? Dat antwoord is het devies van Schaepman, op wiens „credo" „ik geloof” volgde „pugno” „ik strijd”. Maar het zal een strijd zjjn, in gegeven door de liefde eerst tot God,' maar dan evenzeer tot de menschen. Onze lust tot strijden voor een ordening onzer zieke maatschappij naar Christelijke be ginselen. wordt in niet geringe mate verleven digd door ons bewustzijn, iets te kunnen. Dat bewrustzljn wortelt In ons vertrouwen in de menscheljjke natuur, in ons vertrouwen op God, die den drang naar vervolmaking in die natuur neerlegde en ons middelen geeft om aan dien drang te voldoen. Wjj staan niet alleen. Wjj strijden met God voor de door Hem gewilde orde. Heden juichen we, dat onze vaderen ons daarom samenbrachten, ook in het maatschap pelijk leven, ook in de politiek. En allen samen vernieuwen we het Verbond, vóór 50 Jaar ge sloten. Wij kunnen niet blind zjjn voor hetgeen door die eenheid in 50 Jaar verkregen is en zijn oprecht blij, dat steeds die eenheid groeide en nu ons allen omvat. Zij moet blijven groeien, vooral Innerlijk steeds sterker worden. Hetgeen wjj daardoor verkrijgen, moge by allen verwon dering wekken en hen doen begrijpen, dat slechts een terugkeer tot de Christelijke begin selen de maatschappij nog redt. In het oude Frlesche wapen staan de Friezen als wachters naas|>, den troon der Moeder met het Goddelijk Kind. Wij willen er nog staan om hare zending te doen vervullen. Christus te laten zien aan de wereld als haar heil en be houd. Het slotwoord werd gesproken door den bondssecretarls pastoor W. F. A. Ovenneer. Als ’n bevestiging der goede wenschen voor de toekomst van den bond en zijn leden gaf de Aartsbischop zijn zegen. Met het zingen vqn het Frlesche Volkslied werd de feestelijke bijeenkomst beëindigd. Plichtsgetrouw altijd en in alles toonen op heden de Katholieke Friezen ook den plicht tot feestvieren te verstaan, waarvoor hun, naast een woord van welgemeenden gelukwensch, gaarne van ganacher harte oprechte hulde zij gebracht. Plicht tot feestvieren rust op hen. Dank daarvoor gebracht vóór alles den goe den God, die de katholieke Friezen wilde uit- i verkiezen, om te mogen verrichten, wat de laatste halve eeuw hier op staatkundig gebied, vóór alles te Zijner eer. werd verricht. En het was voor u geen verrassing het mocht voor u geen verrassing wezen, maar het was van zelf sprekend, dat. nu een zoon van Friesland, een Leeuwarder Jongen, op den zetel van den H. WUlibrord werd geplaatst, deze als aartsbisschop naar Friesland zou snellen om namens u, in nauwste vereeeniging met u, God op dezen dag lof, dank en eer te brengen door X beste, wat wjj bezitten, het hoogheilig offer der MIs. Dank brengt gij heden aan het voorgeslacht, Dankbaar zljt gij uwen grooten, onvergeta, lijken stichter, dr. Schaepman, grootscher en zaliger gedachtenis, die uwen Bond in het leven riep, en hem aanstonds een stevigen, forschen duw In de goede richting gaf. die op heden zijn uitwerking nog niet verloren heeft. Zal ik meer namen noemen Neen, laat ook Ik mij mogen bepalen, om in dien eenen allen saam te vatten, tot het noemen, naast Schaep- man. van Bekhuis, door pater Molkenboer in zoo terecht als par excellence” ristlsche ^bngressen, een bezoek gebracht aan onze Amsterdamsche bureaux. Monseigneur werd begeleid door den gezant van Tsjecho-Blowakije bij het Nederlandsche Hof Z. E. Miroslav Piesinger Bozlnov. alsmede door den kamerheer van Z. H. den Paus, Dr. J. J. R U c k 1 en diens echtgenoote Op zijn tocht van Den Haag naar Amsterdam vertoefde X hooge gezelschap allereerst eenlgen tjjd te Warmond, waar onder leiding van den president Mgr H. J. M. Taskin de gebouwen van het Groot-Seminarie werden bezichtigd. Te Haarlem werd een bezoek gebracht aan Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, waarna de kathedraal in oogenschouw werd genomen. Vervolgens werden de buitenlandsche gasten op het raadhuis door den burgemeester begroet. Hartelijk onderhield de Hoogeerwaarde Abt zielf met den Haarlemschen magistraat, die Mgr. Zavoral en zijn begeleiders te zijnen huize noodigde voor de lunch. Te ongeveer half vijf arriveerden de hooge bezoekers voor het .Kasteel van Aemstel” aan de N.Z. Voorburgwal, waarzij door directie en hoofdredactie werden ontvangen. Monseigneur had voor zijn bezoek wel een ge lukkig oogênblik uitgekozen. De avondbladen waren reeds verschenen, zoodat de technische en redactloneele afdeelingen rustig konden worden bezien. Vol belangstelling liet Monseig neur zich de werking van de machines verkla ren en met evenveel Interesse bezichtigde het gezelschap de verschillende afdeelingen van redactie en administratie. BU zjjn bewondering voor de technische outiUage van het bedrijf voegde Monseigneur zijn groote waardeerlng voor de Katholieke pers in Nederland. Van onze bureaux begaf het geselschap zich naar Hilversum, waar Mgr. Zavoral voor de K.R.O.-microfoon in de Tsjechische taal een toespraak hield tot de Katholieken van Neder land richtte, en het gebouw bezichtigde. sinds door de Bisschoppen was uitgevaardigd het mandement over het onderwijs, en tn ste. de van verbetering trad verslechtering in, wat de wetgeving betreft; sedert 1878 toch ging het Bijzonder Onderwijs zwaar gebukt onder de wet-Kappeyne. die de In 1848 bevochten vrijheid van onderwijs Illusoir trachtte te ma ken. En. thans? Reeds jaren is voor het lager onderwijs het Ideaal: „het katholieke kind op de katholieke school” verwezenlijkt; wij heb ben verder op tal van plaatsen onze katholieke vakscholen, onze katholieke middelbare scholen, te Tilburg de R.K Handelshoogeschool.te Nij megen de RK. Unlversltelt. en eindelijk te 'S-Hage ons RK Centraal Bureau voor onder wijs en opvoeding, zoo terecht geroemd, zoo wel in binnen- als buitenland. 1882: Zeker, niet het minst door den arbeid van dr. Schaepman. waren de katholieken wat naar voren geschoven. Maar wie den toestand van toen, wie de positie en de daarmede ge paard gaande invloed der katholieken; van toen vergelijkt met dien op heden, zal stellig met dankbaarheid worden vervuld. Maar den katholieken van heden zij gesmeekt toch ern stig te beseffen, dat het verkrijgen van zffi>- danige positie en invloed uiterst langzaam plaats vindt, met ontzettend veel moeite gaat gepaard, terwijl er zoo weinig noodig is om het verlies er van in weinig tijds te doen plaats hebben, ^ergete men het toch niet. 1882. Men leeft onder de liberale orerheer. schlng en voelt den druk. Enkele jaren later zullen Schaepman en Kuyper elkaar vinden, in en door hen de Christen.belijders op politiek terrein tot samenwerking worden gebracht, en gaat zoo worden ingeluid eenig in Europa een tijdvak van Christelijke Staatkunde, meer dan eens onderbroken, niet afgebroken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 5