ONS BLAD
Bii.het overlijden van Bata
de Borinage
De staking
MACDONALD OVER LAUSANNE
m
Het nieuws van heden
Groote overstrooming in
VOOR EEN DICHTBEZET
LAGERHUIS
Moscou achter de
schermen
JOH. LAUWERS
ENGELAND HEFT
TARIEVEN
Op lersche artikelen
DE BAROMETER
IJSBARRIERE
GEBROKEN
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS woensdag 13 juli 1932
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 164
Het Weer
o
o
Britsch-Indië
De groot-schoenfabrikant Bata
door
HITLER DREIGT
Met burgeroorlog
Verklaring van Chamberlain
EINDE HITTEGOLF?
Bata voor en Bata na
De staking uitgebreid
Geen algemeene staking
Socialistisch partijbestuur
Interpellatie in de Kamer
Geen terugkeer tot het
Y oungplan
Positief Christendom
der Nazi’s
Hy heeft vertrouwen in de
behulpzaamheid van
Amerika
Eenparige bekentenis der gegrepen
communisten; documenten
die getuigen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
De eed van trouwkwestie
verdaagd
Geldschieter van den
Tsjechischen staat
Algemeene staking
te Ni velles
Het Vaticaan tegen een Duitsche
Nationale Kerk
Hevig onweer in
MACDONALD GEESTDRIFTIG BEGROET
WERKLOOZENHULP
IN AMERIKA
De man, die heel de wereld wilde
veroveren
By zyn terugkeer uit Lausanne werd de Engelsche premier Ramsay
MacDonald by zyn aankomst te Londen door een geestdriftige
menigte begroet.
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c.; ingez. med. 40 c
per regel; idem op pag. één 55 cp.r.
Bij contract sterk verlaagde prijzen.
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Ontroering in Praag
0.60 hooger.
Dagblad uitgegeven door de
Renkin over de staking
Minister Heyman
1
i
icht
over de
Lagerhzlsrede na MacDonald onr I e—nne
en
tot
vinden
Kardinaal Bertram
van Industrie en
Hoogste stand op Woensdag war v-m.: MS
Verdere v
weenkans.
Zon op 4.55, onder Voile Maan
Zondag 1SJ36 a-m. Lacht op 9.4«.
wetsontwerp inzake de verhooging van den tar-
weprijs (dat tot verhooging van den broodprijs
zou hebben geleld) in verband met de omstan
digheden te verdagen.
Verwachting: Meest zwakke veranderlijke
wind, betrokken tot zwaar of half bewolkt,
nog kans op regen of onweer, koeler.
Engeland
LONDEN. 13 Juli. (V. D.) Boven de Britsche
eilanden heeft zich op vele plaatsen een hevig
onweer ontlast, dat waarschijnlijk het einde van
de hittegolf zal brengen. Op vele plaatsen is door
het onweer groote schade aangericht. De regen
val was In vele districten geweldig. In Cranwell,
Lincolnshire en eenlge andere plaatsen werd
4 93 inches regen gemeten. Op vele plaatsen
sloeg de bliksem in. waardoor schade werd ver
oorzaakt.
In het noordelijk gedeelte van Londen viel de
regen als een gordijn en op vele plaatsen wer
den overstroomlngen veroorzaakt.
Verdachten intake den roofmoord te Arnhem
tot 3 jaar en 9 'maanden veroordeeld.
De staking in de Borinage. Moekon achter de
schennen. Socialistisch partijbestuur verwerpt
een algemeene staking.
BRUSSEL, 12 Juli. (Reuter). Het ondersoek
der documenten, welke In communistische cen
tra in beslag werden genomen, toont nauwkeu
rig aan, dat er voortgezette relaties waren ge
vestigd tusschen Moskou en de Belgische com
munistische partjj voor de organisatie en de
uitvoering van een revolutionnalre samenzwe
ring. Alle gearresteerde communisten erkenden,
dat het revolutionnalre plan en het uur. waarop
het zou worden uitgevoerd, door Rusland waren
herinnerde in zijn antwc >rd aan het bemldde
lend optreden der regeerlng, ten einde het con
flict te vermijden. Vervolgens noemde Heyman
als oogmerken der staking:
le. het weder Indlenstnemen van het geheele
personeel door middel van verkorte werktijden
en
3e. geen verlaging der loonen tot 31 December.
Deze twee kwesties kunnen worden opgelost.
Zij zullen worden onderzocht door de gemeng
de nationale mijncommissie en de regeerlng.
die het hare zal bijdragen tot de oplossing.
gegeven op de souverelne vergaderingen der vak
bonden. De vergadering sloot zich overigens ge
heel aan bij de elschen der stakende mijnwer
kers, welke door tusschenkomst der regeerlng
zouden kunnen worden Ingewilligd. b.v. het prijs
geven tot verhooging van den tarweprjjs, on-
mlddeliyke staking van elke verlaging van loo
nen en werkloozenondersteunlngen en een bil
lijke verdeellng van den arbeid tusschen alle
betaalde krachten.
Intusschen heeft de Landbouwcommtesle uit
den Senaat reeds besloten, het debat over het
BRUSSEL, 13 Juli. (Reuter). De communis
tische agitatie in Henegouwen is snel tot zwij
gen gebracht door de energieke ordemaatregelen.
Overal Is de overheid den toestand volkomen
meester en overal heerscht kalmte.
Te Charleroi kon de burgemeester hedenmor
gen zelfs de bijzondere maatregelen betreffende
het openbare verkeer opheffen
De communistische pogingen vinden geen
weerklank in andere deelen van het tand.
LONDEN. 12 Juli (Reuter). Nadat Lansbury
(Labouropposltle) en Lloyd George (Liberalen)
MacDonald in het Lagerhuis waren bijgevallen,
zette minister Chamberlain Engeland** houding
uiteen inzake de oorlogsschulden. Engeland zou
alleen dan de schulden der geallieerden schrap
pen, wanneer Amerika de Engelsche schrapte
(applaus der ministers).
Op een vraag naar aanleiding van de door de
BIB. aangenomen resolutie ten gunste van
den gouden standaard, antwoordde Chamber-
lain. dat de regeerlng niet voornemens is, hier
toe spoedig terug te keeren.
SRINIOAR, 13 Juli, (Reuter). Een geweldige
overstrooming, tengevolge van het breken van
de groote Us barrière op bet Shyck-gebergte.
heeft in het dal van den Indus plaats gehad.
De samenvloeiende wateren zijn bij BkaraA
reeds achttien voet gestegen. Men verwacht,
dat de stortvloed weldra de brug bij Altock zal
bereiken, welke de hoofdverbinding vormt met
de noordwestelijke grens der provincie. Er
wordt gevreesd, dat de overstroomlngen even
ernstige afmetingen zullen aannemen als die
van 192».
BRUSSEL, 13 JulL (Reuter). De algemeene
raad der socialistische partij en het nationaal
oemlté der socialistische vakbonden, die heden
bijeenkwamen, ten einde de mogelijkheid eener
algemeene staking onder de oogen te zien, heb
ben deze mogelijkheid onmiddellijk verworpen
Besloten werd de arbeiders in de andere deelen
des lands aan het werk te doen blijven; de ar
beiders mogen zich niet bij eventueele stakin
gen aansluiten, dan nadat daartoe instructie is
BRUSSEL. 13 JulL (Reuter). In de Belgische
Kamer diende de socialistische afgevaardigde
Delattre een Interpellatie in over de staking en
de Incidenten, die zich daarbij hebben voorge
daan.
Delattre verklaarde, dat de opruiers geen suc
ces zouden hebben gehad, wanneer er geen diepe
ontevredenheid heerschte onder de arbeiders
klasse.
BemJddeItng»po*in3en **et viMchertjbedrtjf
mr. J. B. Kan r*« het op „wegens de passieve
houding van den minister".
LUIK, 12 Juli (VB.). Heden heeft de werk
staking zich uitgebreid tot de kolenmijnen van
de bekkens van Luik en Seealng. Een drietal
mijnen uitgezonderd, werd overal het werk
neergelegd.
In de streek van Bergen is het schijnbaar
kalm. Te Charleroi blijft het woelig; behalve
de gendarmen doorkruisen afdeellngen grena
diers met auto-mltrallleuses de straten der
stad, waar herhaaldelijk groote groepen stakers
trachten de winkels te plunderen.
De christelijke syndicaten van Charleroi heb
ben zich bij de socialisten aangesloten. Op en
kele modaliteiten na stellen zij dezelfde elschen
als de socialisten. Op een der pleinen te Char
leroi, waar de communisten onlusten verwek
ten, n.l. voor het Acht Urenhuls, werden ruim
100 betoogers aangehouden.
Als de kinderen in de tweede klasse der
volksscholen in Tjechoslowakjje hun leesboe.
ken opendoen, vinden ze op bladzijde 37 den
zin: Kto robl boty? en als antwoord: Bata! De
kinderen leeren dus op school: Wie maakt
schoenen? Bate! Zij, die dit op de school
bank hebben geleerd, zullen tater, als zff naar
het buitenland reizen en schoenen willen laten
om de warme goedkeuring van den
arbeid, welken mijn collega** en Ik verricht
hebben (applaus).
In het verloop van zijn rede verklaarde Mac
Donald nog. niet voor Genève te zijn als plaats
van bijeenkomst der Internationale economi
sche conferentie.
WASHINGTON, Juli (Reuter) De Se
naat keurde het wetsontwerp goed om 3.121
mlllioen dollar beschikbaar te stellen tot bestrij
ding der werkloosheid door middel van werk
verschaffing en het verleenen van rechtstreek-
schen steun.
LONDEN, 13 Juli. (Reuter.) Krachtens ver
ordening van het departement van Financiën
wordt met Ingang van 14 Juli een tarief van
20 pct, ad valorem gelegd op den Invoer der
volgende lersche producten: slachtvee, boter,
eieren, room, spek, bacon, varkensvleesch. ge
vogelte, wild en alle ander soort vleesch.
Verder zullen invoerrechten geheven worden
op schilderijen, teekenlngen, modellen en voor
werpen voor tentoonstellingen en musea,
brandhout enz.
Het is wel merkwaardig, hoe tal van groot
kapitalisten in de laatste jaren op bijzonder
tragische wijze om het leven zijn gekomen. De
Belgische bankier Löwenstein stortte op nooit
opgehelderde wijze uit bet vliegtuig, waarmee hij
het Kanaal over stak. De In ons land zeer be
kende Amerikaan van Lear Black viel van zijn
‘jacht In zee en verdween spoorloos. De wereld-
zwendelaar Ivar Kreuger sloeg de hand aan zich
zelf, toen zijn oplichterijen niet meer te verhei
melijken waren. De multlmillioenatr Reynolds
werd het slachtoffer van innerlijke ontreddering
of van de misdadigheid van zijn echtgenoote. het
Amerlksanache gerecht zal dit moeten onder
zoeken. En thans Is de Tsjechische setoenen-
koning Bate door den gruweljjken dood achter
haald op zijn hoogste vlucht.
PRAAG, 13 Juli. Reuter.) De dood van
Bata, die thans officieel van staatswege wordt
bevestigd, heeft groote ontroering verwekt. De
bladen brengen extra-nummers en bulletins
Het vliegtuig Is van geringe hoogte afgestort,
maar met zulk een geweld, dat het zich in den
grond boorde en geheel werd vernield. De pi
loot was op stag dood. Bate, zeer zwaar In
wendig gekneusd, leefde nog eenlgen tijd. De
oorzaak der catastrophe Is niet gerorwtateerd
Hevig onweer boven ons land. Bliksem eiseht
twee dooden en vier gewonden. Talrijke bran
den.
Conferenties te Almelo en Hengelo
vraag, of bij de re ree ring moet worgen aange
drongen op steun aan de textielindustrie.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
N.V- Drukkerij De Spaarneztad Haarlem
BRUSSEL. 13 Juli. (VB.). De algemeene
staking, waartoe de vakvereentgingen zouden be
sluiten, is te Nivelles (Brabant) reeds uitge
broken.
Hitler dreigt thans openlijk met den burger
oorlog. HU zet alle feiten op den kop, beweert,
dat de nazi’s niet overvallen, maar altijd aan
gevallen worden, wat natuurlijk volkomen non
sens, maar een hoogst gevaarlijke nonsens is.
Wij ontvingen volgend zeer ernstig bericht:
MÜNCHEN, 13 Juli. (VB) Onder het op
schrift: „Nu is het genoeg" houdt de „Vólklsche
Beobachter" (lijforgaan van Hitler) zich bezig
met de bloedige gebeurtenissen van Zondag en
schrijft o.a.: .Nog nooit heeft de roode furie
meer vrijheid voor zijn brutale terreur gehad
dan nu. De staat moet zich het gevaar waarin
hij verkeert, bewust zijn, wanneer hij het zoo
ver laat komen dat hij niet meer in staat is het
leven van zijn volksgenooten te beschermen. Er
zou eenmacht kunnen ópstaan die dier plicht
tot den haren maakte. Gayl is misschien wel van
goeden vil, maar hij beeft niet den moed om
tot daden te komen. Het uur zal komen*dat
geen macht en geen wet zal kunnen verhinde
ren, dat de aangevallenen naar de wapenen
grijpen en zich verweren."
Aan het slot van het artikel wordt gezegd:
..In Hagenow hebben de nationaal-socialisten
van hun recht van noodweer gebruik gemaakt
en in weinige minuten waren de tegenstanders
verdwenen. Dit moge een waarschuwing zijn
voor Van Gayl en een voorbeeld voor allen die
zich illusies maken over de rust van het tand.
Wij hebben onzen plicht meer dan vervult Wjj
hebben gewaarschuwd, hebben geen practlsche
raad gespaard en verantwoording afgelegd.
Meer kunnen wij niet doen. Nog eenmaal
elschen wjj bet onderdrukken van de terreur''
LONDEN, 13 Juli. (ReuterJ De vergaderzaal
van het Lagerhuis was heden stampvol met
menschen. die MacDonald’s verklaring over de
conferentie van Lausanne wilden hooren.
MacDonald begon met te verklaren, dat de
conferentie van Lausanne geleid heeft tot de
regeling der herstelkwestle, welke sinds den
wereldoorlog de grootste economische moeilijk
heid vormde. Zoolang de herstelbetalingen
voortduurden, was een volkomen economisch
herstel onmogelijk. Het herstel tn Duitschland
is voorwaarde voor een herstel in de wereld.
De gedachte, dat de wereld met een oplossing
had kunnen wachten tot den laatsten oordeels
dag. noemde MacDonald belachelijk.
De eerzte teak der conferentie was. te onder
zoeken hoe de bjj de herstelkwestie betrokken
mogendheden, waaronder MacDonald ook Ame-
repareeren, den hotelportier de opdracht ge
ven: Stuur mjjn schoenen naar Bata! Naar
Bata? Jawel, naar Bate! Want de scholier In
TsjechoslowakUe leert niet, dat de schoenma
ker de schoenen maakt. De schoenmaker van
TsjechoslowakUe is eenvoudig Bata, de man,
die van eenvoudig handswerkm^n tot koning
van de schoenenstad Zlln is opgeklommen. De
ondervindingen, die men sedert den oorlog met
economische reuzen constructies heeft opge
daan, zijn wel niet juist schitterend, maar het
kan zijn, dat Bata een uitzondering vormt.
Deze man stond in TsjechoslowakiJe alleen te
genover een le^er van meer dan 30.000 schoen,
makerspatroons. hun knechts en dier gezinnen;
tegenover honderden schoenenhandetaars,
schoenenfabrikanten en de fabrikanten der
ruw-leder.branche.
Bata zelf gaf aan 30.000 personen werk; het
aantal geproduceerde Schoenen is enorm, de prij
zen zijn ongelooflijk laag. Van den primitieven
werkmansschoen tot den goedzlttenden wandel
schoen, fabriceert Bata alles. Maar dat was nog
niet genoeg. Bata heeft ook de reparatie van
schoenen ter hand genomen. Tot In het kleinste
dorp is hij binnengedrongen en levert tegen
prijzen. waarvoor tot nu toe geen schoenma
kerspatroon, geen schoenenfabriek heeft kunnen
leveren. Niets te dus natuurlijker, dan dat Bata
de kleine en groote schoenen-producenten lang
zamerhand geheel en al verdringt De Duitsche
ex-rijkskanselier, dr. Brüning, heeft op een con
gres van middenstanders verklaard, dat de staat
alle reden heeft, om den alleenstaanden, zelf
standigen ondernemer te beschermen, daar deze
het zekere fundament van elk staatshutehouden
vormt. Dr. Brüning sprak tegen het streven, om
alles in één hand te vereemgen en gaf de be-
teekente van 'den zelfstandigen ondernemer de
eerste plaats. In Praag was men n andere mee
ting toegedaan; dit blijkt uit het geval Bata. HU
werd in alle opzichten gesteund en het te be
kend, dat een wensch van Bata voor Praag zoo
goed als een bevel was.
Dertigduizend schoenmakerspatroons, hun
knechts en allen, die met de leder-branche maar
iets uitstaande hebben, gingen gebukt onder
de zware, harde vuist van vorst Bata. Merk
waardig te, dat de publieke opinie in Tsjecho-
slowaklje zoo weinig over heeft voor dit zeer
aanzienlek gedeelte van den middenstand. Het
eenlge, wat de slachtoffers kunnen doen onder
de gegeven omstandigheden te protesteeren in
vergaderingen. Maar bun noodkreten werden
niet geboord. Regeerlng en parlement vreesden
koning Bate, die in al zUn zichtbaarheid een on
zichtbare macht was in 't officleele staatswezen.
De nationale trots ging prat op koning Bata.
Wel werd hU door tienduizenden vervloekt, maar
het koor der vloeken werd overstemd door dat
dergenen, die vol bewondering waren voor de
energie en bet succes van den «akenkonlng
Bata.
DUBLIN, 13 Juli. (Reuter.) Met 71 tegen «1
stemmen heeft de lersche Kamer de door den
Senaat In het wetsvoorstel betreffende den
eed-van-trouw aangebrachte amendementen
afgewezen. Het voorstel zal dus 18 maanden
worden verdaagd.
De Valera verklaarde levendig te wenschen,
dat een overeenkomst met Engeland In de
In een merkwaardig democratlschen tijd le
ven wjj. Tientallen kronen heeft ons geslacht
over de keien zien rollen. Konlngen zijn zeld
zaam geworden. Konlngen In dynastieken zin
Maar ziet onze democratische tegen
woordige tijd heeft toch konlngen in over
vloed. Konlngen in kapitaltetischen zin
Spoorwegkoningen, oliekoningen, kauwgumml-
konïngen; men kan deze koninklijke reeks met
tientallen vermeerderen. Telkens worden nieuwe
kapitalistische tronen opgericht, worden konln
gen van t kapitaal gekroond. ZU voeren hun
stamboom niet op lange reeksen van geslachten,
zU hebben geen „Ahnengalerie", neen, zU wor
den geboren en voorbands getogen ate kran
ten- en krullenjongens en stormen dan In ra
zend tempo langs de sporten van de maatschap
pelijke ladder naar boven, naar hoogste hoog
ten. Arbeid, durf, energie, kracht, initiatief, dat
zijn de factoren die ben op het kussen brengen.
En geluk!
Zoo Iemand was Bata. Een nieuwe koning, de
achoenenkoning.
Bate te door zijn schoeiselondememlngen een
koning geworden In een der jonge na-oorlogsche
staten, in TsjechoslowakUe. En zijn residentie
was Zlln, de stad van schoenen, laarzen, pan
toffels en sandalen. HU beheersebte zUn land.
Maar de grenzen van zijn land werden hem te
nauw. Evenals de vroegere werkelUke konlngen
op het toppunt van hun macht naar uitbreiding
hunner gebieden streefden, voelde ook hU zich
gedwongen imperialistische banen op te gaan.
HU wilde de keizerlijk gelaarsde kat van Euro
pa worden.
Zlln moest tegenhangers krUgen bulten de
perken van TsjechoslowakUe. Bata begon zijn
veldtocht. HU mobiliseerde geen soldaten, ma r
arbeiders. De expansie begon.. HU trok naar
Duitschland. Zwitserland en andere landen.
Voorts richtte hU in alle steden van Europa
schoenenwinkels op. Nog onlangs opende hU
in verschillende metropolen van ons oude we
relddeel schoeteelpaleizen.
NatuurtUk vond Bata ook barrikaden op zijn
heirbaan. Het protectionisme van sommtge
Europeesche staten zat hem leeltjk in den weg
Niet alleen Nederland kent „schoenenwetjes.’'
In TsjechoslowakUe was de toestand echter
anders. Hier te het Juist de regeerlng, welke
voor Bata alle wegen vrU maakte en aan zUn
elschen toegaf. Omtrent de redenen van deze
houding heeft een Fransche onthulling ophel
dering gegeven: tusschen Bata en de Tsjecho-
sl owaakse he regeerlng moeten er financieele
betrekkingen hebben bestaan en Bata moest
een deel van zUn winst aan den staat afleve-
ren. In *t Jaar 1930 moet dit aandeel voor den
staat 50 mlllioen kronen hebben bedragen. Het
rUksverbod der Tsjechoslowaaksche leder- en
schoenenproducenten heeft op grond dezer ont.
hulllngen, een aanvrage aan het ministerie
voor bandel gericht, waarin een verklaring
omtrent de kwestie Bata wordt geëtecht.
ALKMAAR
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
De „Osservatore Romano” ruimt een groote
plaats in voor een rede van Kardinaal Ber
tram in Gleiwjtz en vestigt daarbU de volle aan
dacht op de passage uit de redevoering van de
zen kerkvorst:
„Er bestaat enkel en alleen het positieve
Christendom van den H. Bonifacius en den H.
Adelbert, die
beiden door de
opvolgers van
Bint Petrus
den Prins der
Apostelen in
iome gezonden
«Mn**.
Verder brengt
het offlcieele
Vaticaansche
orgaan naar
voren, dat
de Dultsch-
bisschoppen
genoodzaakt
waren om dt
ideeën van een
Nationale Kerk
los van Romr
onvoorwaarde-
hjk te verwer
pen, zooate zU
ook steeds de aanvallen op de chrtetelUke re
deleer moesten afweren, zooate die tot uiting
komen In de Rassen-theorie van sommige par
tijen. Op de woorden van den kardinaal, die
betrekking hebben op de onrustige tUden en
de sociale wanorde, legt het PauselUk blad den
vollen nadruk ate het zegt:
„Ook in de vraagstukken die zich in het eco
nomische en sociale leven voor doen, moe
ten wü gewillig gehoor verleenen aan het
richtsnoer dat de kerk aangeeft, omdat de ze-
BRUSSEL, 13 Juli (Reuter). In alle streken.
5^ar de staking heerscht, is de toestand kalm
In de Kamer verklaarde de socialistische lei
der Van der Velde, dat de socialisten een motie
indienen, waarin voldoening wordt geeischt voor
de arbeidersklasse.
Minister-president Renkin verklaarde: de
eerste taak der regeerlng is te waken voor het
welzun der arbeidersklasse en een zich voor-
doend conflict in samenwerking op te lossen
De Regeerlng tracht onophoudelUk door haar
bulten- en blnnenlandsche politiek de gevolgen
der crisis zooveel mogelijk te verzachten.
De socialistische partij werd Verrast door de
staking, de regeerlng echter niet. Wanneer zy
snelle maatregelen nam, dan was dit ofe het
complot te verijdelen.
De orde zal gehandhaafd worden. De krach
ten, welke de wet ons ter beschikking stelt
zullen ter plaatse blijven, zoolang dit noodlg zal
zijn.
In geweten verklaar ik, dat ik door het ver
dedigen der orde het belang van allen ver
dedig.
Morgen wordt over de Ingediende moties ge-
xt/rnd
aan de herstelbetalingen, hetgeen een groote
vooruitgang te.
Wanneer een regeerlng Europa wil lelden
naar het herstel, moet zU de wortels van bet
kwaad doorkappen. Dit is gedaan te Lausanne.
Alvorens een land naar Amerika kon gaan,
moesten de Europeesche naties hun eigen zaken
nazien, hetgeen tevoren nooit was geschied.
Wil Europa rUn economische en financieele
problemen oplossen, dan moet het een oplos
sing zoeken voor zUn politieke kwesties.
Duitschland moet teruggehaald worden In den
kring der gewone Internationale relaties en
zUn stem moet gehoord worden, evenals dis
der andere naties aanhoord worden, wanneer
zy wU* zün en verworpen worde»- wanneer *U
niet verztandlg rUTvIjtL^ëfT"gelukkig te kunnen
verklaren, dat^Ütisanne ons nader beeft ge
bracht tot FrankrUk, Frankrijk tot Duitschland
en FrankrUk en Duitschland tot ons. WU moe
ten ons inspannen, de bestaande moellUkheden
te verhelpen.
De Britsche regeerlng zal zeker blUven me
dewerken en voortgaan haar goede diensten
te besteden aan den vrede.
De te Lausanne begonnen taak opent nieuwe
wegen, wellicht zeer breeds wegen. Ik vraag de
Kamer
rika noemde, tot toenadering xonaen worden
gebracht.
Met een toespeling op het zg gentlemen-
agreement. herinnerde MacDonald eraan, hoe
rUkskanseller von Papen hem VrUdagmorgen
JJ. de vraag had gesteld, of MacDonald hem
garandeerde, dat er een nieuwe mogendheden
conferentie zou volgen, voor het geval het Lau
sanne-plan mislukte. MacDonald had toen be
vestigend geantwoord; in het andere geval zou
men eenvoudig zUn teruggekeerd tot bet
Young-plan.
Doch de overeenkomst zal niet mislukken,
of als het in gevaar verkeert en er een kans
Is haar te redden, dan zal de Britsche regee
rlng er zich mee belasten, haar uit bet vuur
vandaan te halen. Al het mogelUke moeten we
doen, opdat de overeenkomst een succes wordt.
Ik wensch zoo vervolgde MacDonald
heel duidelUk te zeggen, dat niemand het recht
heeft, op Amerika af te geven wegens de door
dit land aangenomen houding. Ook weet Ik.
dat Amerika nooit een verplichting op zich
heeft genomen, noch op eenigerlel wijze te
kennen heeft gegeven, onder welke voorwaar-1
den het bereid was met ons een regeling te
treffen. Ik geloof echter, dat geen enkele natie
ter wereld meer bereid te, ons de hand toe te
reiken, dan Amerika en zUn volk, opdat wU
uit de moellUkheden vandaan komen, welke
ons omringen (applaus).
Ik wensch verder volkomen duidelUk uiteen
te zetten, dat alles wat Lausanne deed, was
het terecht brengen van de Interne moellUk
heden van Europa en het aannemen van voor
stellen, welke de te Lausanne vertegenwoor
digde naties essentieel en mogelUk achtten.
Artikel 1 van het acoord maakt een einde
