ONS BLAD
Von Gayl haalt bakzeil
8
I
I
I
I
l
I
heden
Het nieuws
van
Oost-Groenland
Verkiezingen in
Roemenië
H
geweest
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
JULI 1932
DINSDAG ƒ9
VERDRUKTE ONSCHULD
DER NAZI’S
IN DIT NUMMER:
DE TERREUR IN
DUITSCHLAND
Naar uitstel te
Genève
DUITSCHE STEENKOOL
NAAR IERLAND
Zuid-Wales ongerust
Brüning licht de
kiezers in
DE BAROMETER
Hét zaad van den
burgeroorlog
W olkenkr abbers
te Londen
Nat. tsaranisten weer in de
meerderheid
JOH. LAUWE RS
ALKMAAR
PAYGLOP 3
Barometer! en Thermometers
Het Weer]
HET NIEUWE MUSEUM TE MAASTRICHT
i
Noorsche verklaringen
-* w
De verdrukte onschuld
Z.H. Exc. Mgr. Lemmens bezichtigt de noodkist
St. Servaas.
van
Z. Em. Kardinaal Bertram
Pater J. Cox te Rome
Definitieve uitslag
Ambassadeur Edge
3*
Aardbeving in Chili
Qe bedrogen gentleman
r
l$^xa\\\wniniii/f///////z^%
Von Gayl, de man van het
vermetel vertrouwen
Italië en Frankrijks
contingenten
Gestreng optreden der regeering
is noodzakelyk
Schrijven van Z. Em.
Kard. Bertram
Overeenstemming op verschillende
ontwapeningspunten, behalve
inzake luchtbombardement
Commissies blijven aan
het werk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Leider van een Amerikaansche
bedevaart
Deensche politici eischen een ver
wijdering der Noren utt het
bezette gebied
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c; ingez. med 40 c
p. regel; idem op pag een 55 c. p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
pa
X?
Hindenburg en
de botsingen
Hugenberg eischt een Prui-
sischen rykscommissaris
\1
NOORD HOLLANDSCH DAGBLAD
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No 169
te
oe
Hoogste stand op Dinsdag 1 uur nm TM
0’
I I
BOEKAREST, 1# Juli. (VD.) De definitieve
de Kamerverkiezing in Roemenië
Volgens een bericht van de ,X>aly Herald” uit
Dublin is de lersche regeeringsbeambte Thomas
McLaughlin naar Duitschland vertrokken, om
aldaar groote aankoopen van Ruhr-kolen voor
Ierland te doen, daar de lersche regeering den
Invoer van Engelsche kolen wil verbieden. Een
kolenuitvoer-ondernemlng in Zuid-Wales heeft
reeds van haar vertegenwoordiger in Dublin be
richt ontvangen, dat Ierland reeds tienduizend
ton Duitsche kolen heeft gekocht.
In Zuid-Wales bestaat groote bezorgdheid over
de ontwikkeling van den economlschen oorlog
tusschen Engeland en den lerschen Vrijstaat.
PARUS, 19 Juli (VD.). De Amerikaansche
ambassadeur te Parijs, Sir Walter Edge, die
sinds eenlge weken in de Vereenigde Staten
vertoefde en over wien te Parijs allerlei geruch
ten In verband met een eventueel aftreden wer
den verspreid, zal heden met de „Leviathan"
naar Frankrijk terugkeeren.
377 zetels
41 zetels
Regeeringsantwoord aan de Eerste Kamer inzake
steun aan varkenshouderij en nationale scheep
vaart.
Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over het
Godslasteringsontwerp.
O
SANTIAGO, 19 Juli (VD.). In Chili werd
Maandag een hevige aardbeving waargenoméh
11e ongeveer veertig seconden duurde. Nadere
bijzonderheden zijn nog niet bekend.
meerden
ZU zjjn
van alle
Van Gayl haalt bakzeil.
De Paus en het Zieken-Apostolaat.
Uit het Bagno ontsnapt.
Vermageringskudr.
Het Roeen-Kasteel.
Het Noorsch-Deensch conflict om Oost-Groen
land.
„op te ruimen”, enz. Verder protesteert hij tegen
de lakse houding der Pruisische politie, die
het aanplakken van zulk een biljet duldt.
uitslag van
luidt:
Nationaal-Tsaranlsten
Liberalen
Natlonaal-Soclallstlsche Cuza
en IJzeren Garde
Hongaarsche Partij
Overige partijen gemiddeld
van alle stemmen.
Het resultaat wordt door de Nationaal-Tsara-
istlsche pers met groote reserve besproken,
waar zonder het premiestelsel de oppositie de
■ld In de Kamer zou hebben gekregen.
{igjirgesteld, daar hjj hoopten 60 pCt.
ffimmen te behalen.
DÜBLIN, 18 Juni. De lersche Senaat heeft,
zooals bekend Is, in tweede lezing het wetsont
werp aangenomen, waarbij de lersche regeering
gemachtigd wordt tot het heffen van bijzondere
invoerrechten op Engelsche goederen.
Woensdag komt de Senaat opnieuw bijeen; er
zullen dan een aantal amendementen worden in
gediend. Daar de regeering deze wel zal verwer
pen, zou het regeerlngsvoorstel drie weken uit
stel lijden. Vermoedelljk zullen nu daarom
Senaats-amendementen aan de Dail (de Tweede
Kamer) worden voorgelegd, die ze zal verwerpen,
waarna het voorstel automatisch wet wordt.
Minister-President De Valera verklaarde tij
dens de behandeling, dat de lersche Vrijstaat
thans gedwongen is naar andere markten om te
zien. Zeker is echter, dat de hongerlgen in Ier
land in de toekomst niet meer hongerig zullen
zijn, daar van nu af meer levensmiddelen be
schikbaar zullen komen. Wanneer Ierland met
verlies moet verkoopen. dan moet het den invoer
zooveel, mogelijk beperken om de verliezen zoo
gering mogelijk te doen zijn.
trouwen gehad In illusies, vandaar dat zij
thans ziek wordt van teleurgestelde ver
wachtingen, en niemand nog veel vertrou
wen koestert in haar vrij illusoir gezag.
LONDEN, 19 Juli (V.D.). De raad van het
graafschap Londen heeft goedgevonden, dat In
de toekomst gebouwen van meer dan 80 voet
hoogte worden gebouwd. Het maximum is thans
v. 80 voet tot 100 voet verhoogd. Deze verhooglng
staat in verband met de staalconstructies, die bU den
bouw worden gebruikt, waardoor het brandge
vaar vermindert. Verwacht Wordt, dat spoedl
een bouwhoogte van 300 voet aal worden toe
gestaan.
16 zetels
14 zetels
K... 5 zetels
Nationaal-Tsaranlsten behaalden 45 pCt.
De groote Nationale Bedevaart naar Lourdes
en Lisleux.
PARIJS, 19 Juli. (Reuter). Uit Rome wordt
gemeld, dat de Itallaansche regeering voorne
mens is de nieuwe Franse he contlngenteerings-
maatregelen met repressallle-maatregelen te be
antwoorden.
Verwachting:
Matige tot zwakken.meest Westelijken wind
gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen regen,
iets warmer overdag.
Hoogste Barometerst.: 7703 te Valencia.
Laagste Barometerst.: 7473 te Haparanda.
.Zon op 5.02. onder 9.09 L.K.
Licht op 939.
FREIBURG 1. BREISGAU. 19 Juli. (W. B.)
Gisteravond heeft oud-RIjkskanseUer dr. Brü
ning hier een vergadering van 25.000 perso
nen toegesproken. Spr. zelde reeds geweten te
hebben, dat hij zijn post niet zou behouden, toen
hij sprak over „honderd meter voor het doel”.
Veel viel er in Lausanne niet meer te onderhan
delen na Brünlng’s onderhandellngen met de
mogendheden.
Dr. Brüning oefende crltlek uit op de huidige
regeering. die zich ermede tevreden stelt de ge
heel gereed liggende verordeningen uit de
schrijftafels der vorige regeering te nemen en
van kracht te verklaren.
Verder richtte hij onder grooten bijval aanval
len tegen de Natlonaal-Socialisten. Hef Is de
taak der Centrumpartij diegenen op te volgen,
die ontgoocheld zullen vluchten, als de Nat.-8o-
:lalisten zullen hebber» bewezen, nog geen ^Jjf
procent hunner programmapunten te kunne:,
litvoeren zonder het Duitsche economische leven
te ruïneeren.
laatste weken voor de Rjjksdagverkiezing tegen
de hand over hand toenemende terreur der ra
dicale partijen met doortastende gestrengheid
op te treden.
Een toegeeflijke houding bU dergelijke toe
standen zou de ondermijning van het staatsge
zag tengevolge hebben, hetwelk een heilig ge
bod der christelijke ordening is.
In binnen- en buitenland wordt op de smar
telijkste wijze gevoeld, hoe verruwend en de-
moraliseerend een dergelijk drijven op de op
groeiende jeugd werkt, welks edele zedelijke
vorming tot dusver werd beschouwd als de
hoogste taak van den staat.
verwildering in Duitschland is zóó erg ge
worden, dat zelfs von Gayl moet erkennen,
dat zijn al te goed vertrouwen deerlijk
beschaamd is. De bloedige botsingen te
Altona hebben hem eindelijk één oog ge
opend.
BERLIJN, 18 Juli. (W. B.) Volgens de „Vossi-
sche Zeitung” heeft rjjkspresldent von Hinden
burg in een bjief aan een Mecklenburgsch oud-
mlnlster oa. naar aanleiding van de politieke
botsingen geschreven, dat de dingen vaak anders
toegaan, dan ze In de bladen worden afgeechll-
derd. HU zal échter de gebeurtenissen nauwkeu
rig volgen en als de botsingen nog grooter om
vang zouden aannemen en tot gewoonte worden,
zou hU niet aarzelen met dé hem daartoe doel
treffend voorkomende maatregelen In te grij
pen.
De leider der juridische afdeellng van de gouw
BerlUn der NB.D.A.P. heeft den rUksminlster
van Bmnenlandsche Zaken een telegram gezon
den, waarin hU protesteert tegen den Inhoud van
een in BerlUn verspreid communistisch aanplak
biljet, waarin wordt aangespoord om de nazi's
BUREAUX.- HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.85
Met geïllustreerd Zondagsblad 14) 60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
aardig mondje Fransch oogen-
een niet onaanzienlijk succes,
geëischte milllarden-schuld der
herstelbetalingen bleef slechts
goudmark
■a noodgedwongen begint de Rijksregeerlng
nu bakzeil te halen, maar zij doet het
weer op een allerminst afdoende wijze.
Zij heeft thans alle demonstraties in de
open lucht verboden, en gewaarschuwd, dat
dit verbod slechts een eerste maatregel is,
welke door andere en strengere zoo noodlg
zal worden gevolgd. Zoo overweegt zij o.a.
de doodstraf te stellen op het hanteeren
van wapenen en bonuneh In het openbaar.
De staat van beleg, waarom de Nazi’s
schreeuwen, ligt evenwel niet In haar voor
nemen. Het is wel merkwaardig, dat de
Rijksregeerlng haar demonstratie-verbod
hoofdzakelijk richt tegen de Communisten.
Zij redeneert daarmee geheel In de lijn van
de Nazi’s, die thans de rol van de door een
roode terreur verdrukte onschuld trachten
te spelen. Zeker, de meeste bloedige geweld
daden worden door de Communisten ge
pleegd, maar ook de Nazi’s maken zich ter
dege daaraan schuldig. Bovendien, sinds de
Nazi’s hun uniformen terug hebben, laten
dezen geen gelegenheid voorbijgaan om
schietpartijen te provoceeren. Worden zij
echter het slachtoffer van hun provocatie,
dan werpen zij de schuld geheel daarvan
op degenen, die zij hebben getart. In Altona
is het zoo gegaan en -zoo gaat net vaak ook
elders. Indien de Nazi’s zich van ergerlijke
provocaties zouden onthouden, zouden zij
hun tegenstanders geen kans voor geweld
daden geven. In vele gevallen zijn zij dus
zoo niet in eerste, dan toch in tweede instan
tie aansprakelijk voor de politieke moord
partijen, v^elke in Duitschland aan de orde
van den dag zjjn. In laatste instantie moet
de verantwoordelijkheid echter op de RUks
regeering zelve worden geschoven, want
deze heeft door de opheffing van het
unlform-verbod niet alleen een werkzaam
agltatle-middel aan de Nazi’s teruggegeven,
maar ook Reichsbanner en Ijzeren Front
tot krachtiger tegenweer gedwongen. De
slapheid en de halfslachtigheid der regee
ringVonPapen—VonGaylVon Schleicher
Is de kracht der geweldenaars. Hoe eerder
rij geheel terugkeert op de dwalingen haars
weegs en het unlformverbod weer In wer
king stelt, hoe beter het voor het arme,
verdwaasde Duitschland zijn zal. De sympa
thie van de Nazi’s zal zij daardoor wel ver
spelen, maar deze sympathie is zoo lang
zamerhand toch reeds in haar tegendeel
verkeerd.
BRESLAU, 19 Juli. (W. B.). Namens de
In de Fulda-stad bUeen zijnde bisschoppen
heeft de aartsbisschop van Breslau, Z. Em.
Kardinaal Bertram, een schrijven gericht aan
rUkskanselier von Papen en den rUksminlster
van Blnnenl. Zaken, von Gayl, waarin hU de
rUksregeering dringend verzoekt, In de twee
BOEKAREST, 19 Juli. (VD). Tot dusverre
zUn de Roemeensche verkiezingsresultaten uit
50 van de 72 kieskringen bekend. Volgens deze
uitslagen hebben de nationaal-tsaranisten de
vereischte 40 van alle stemmen reeds
eenlgszins overschreden. ZU hebben ongeveer
47 van alle stemmen veroverd, hetgeen op
grond van het premiesysteem 73 van alle
zetels beteekent.
De opkomst van deze verkiezingen was ten
gevolge van de tropische hitte, het werk op de
velden en het volledig gebrek aan belangstel
ling In de steden niet zeer groot. De liberale
partU is In de steden ook In Zevenburgen
de sterkste geworden. De nationaal-tsaranistl-
sche successen blUven beperkt tot het land,
waar echter ook de nationaal socialistlsche
agitatie der Cuzlsten en van de Ijzeren Garde
groote winst onder de landbevolking heeft
gemaakt. Deze belde zUn hiermede 8e derde
partU van Roemenie geworden.
De verkiezingen zUn volkomen rustig verloo-
pen Opvallend Is het krachtig opkomen der
extreme partUen. -
■px e regeerlng-von Papen maakt wel een
I J zeer droevige figuur. Te Lausanne be
haalde de „weltfahlge” rljkskanseher
met z’n
schijnlijk
Van de
Duitsche
een restant van drie milliard
over. Von Papen keerde In de beste stem
ming van het Lausanne-feest naar Berlijn
terug, maar toen hij eenmaal thuis was en
zich in den spiegel niet zonder zelfvoldaan
heid bekeek, bleek al spoedig, dat. de
geallieerde „gentlemen” hem stilletjes een
grotesken neus hadden opgezet, een ge
drochtelijk en potsierlijk exemplaar uit den
Internationalen winkel van schertsartlke-
len, die zich In de geregelde klandizie der
heeren diplomaten mag verheugen. Von
Papen schrok en beweerde bij hoog en bij
laag tegen allen, die hem uitlachten, en
dat waren nagenoeg alle Duitschers dat
hij dit carnavalsgrapje hooglijk afkeurde
en dat het zonder zijn medeweten was ge
schied. Zijn figuur werd er slechts droevi
ger door, want men laat zich niet voor den
gek houden, zoolang men nog bij zjjn posi
tieven is. Er bleek dan ook geen partij In
Duitschland meer bereid zich met het ge
zelschap van dezen beetgenomen feestgan
ger te compromltteeren. Vooral zijn vroe
gere vrienden, de Nazi's en de Duitech-
nationalen, beijverden zich om hem met
den hoon van het leedvermaak te overla
den. Dat was heel ondankbaar van hen.
want von Papen en zijn ministers hadden
zich toch stipt gehouden aan de afspraak
met de Nazi's en door het onverantwoor
delijke opheffen van het demonstratie- en
unlformverbod den bedongen prijs voor de
tolerantie der rechts-radicalen prompt
betaald. D« regeering-van Rapen heeft ver
ier-
GENEVE 19 Juli. (Reuter). Havas deelt me
de, dat in de gisteren gehouden besprekingen
tusschen de Amerikaansche, Engelsche, Fran-
ache en Itallaansche delegaties, overeenstem
ming is bereikt inzake de praeambule van de
motieBenesj.
De conferentie sou zich uitspreken voor
wiwsiIUke vermindering der bewapeningen,
met name van het zware aanvalsmateriaal.
Verder zou de tonnenmaat der tanks beperkt
worden, de chemische en bacteriologische oor
log, alsmede het gebruik van vlammenwer
per» verboden, terwijl een permanente ont-
wapeningscontróle zou worden ingesteld.
In de kwestie van het luch(bombardement
en de door de Franschen gewenschte, doch
door Amerikanen. Duitschers en Engelschen
verworpen intematlonaliseering der burger-
lUke luchtvaart is nog geen overeenstemming
bereikt, ook niet in de kwestie der zware ar
tillerie. Wat den bommenoorlog betreft, is men
het o.a. over oneens, of het bombardement ge
heel of gedeeltelUk zal worden verboden. Her-
riot zou in een algeheele afschaffing alleen
dan toestemmen, wanneer de anderen de in-
temationallseering der civiele luchtvaart aan
vaarden.
Verder zal tUdens de verdagen nog gezocht
worden naar formules inzake de legersterkte
en de legerbegrootingsbeperklngen, om deae
kwestie na de hervatting te kunnen afhande
len.
Met het onderzoek naar de kwestie van wa-
penfabrlcage en wapenhandel zal zich een spe
ciale commissie bezig houden.
Herriot zou voornemens zün tot aan he*
einde der conferentie in Genève te bhjven.
groot de ontgoocheling na Lau
sanne voor de rijksregeerlng ook moge
zijn, grooter en van meer
directen Invloed is die, welke gevolgd Is op
de opheffing van het door Hindenburg en
de regeering Brüning Indertijd uitgevaar
digde uniform- en demonstratie-verbod.
Toen dit allernoodzakelijkste verbod op
het psychologisch meest gevaarlijke pogen-
blik n.l. in het vooruitzicht van den ver
kiezingsstrijd, met goedvinden van den
ouden o heer Hindenburg ongedaan werd
gemaakt, deed de rUksminlster van bln-
nenlandsche zaken von Gayl een beroep
op de politieke partUen om zich de opnieuw
verleende vrijheid waardig te toonen en te
zorgen, dat de verkiezingsstrijd rustig zou
verloopen. Ieder kind kon op z’n tien vin
gertjes na-tellen, dat dit beroep niet het
minste effect zou hebben en de vrijheid
van demonstreeren en geüniformeerd para-
deeren als olie zou werken op het overheete
politieke vuur. Maar von Gayl gedroeg zich
argeloozer dan het meest argelooze kina
en zit nu met de aangebrande peren. Er
Is een politieke guerilla in Duitschland los
gebroken, die steeds meer slachtoffers
eischt. De Nazi’s en de communisten, de
Relchsbahner-leden en de Uzeren-fronters
gedragen zich als houders van een jacht-
acte op schadelUk wild. ZU schutteren op
hun politieke tegenstanders los, want ir
hun bloed-doorloopen oogen bestaat er
geen schadeUjker wild dan dat van hun
w”He t»genp-»rtH. Vooral de communiste!
munten uit In agressiviteit. De Ujken der
ucscuouweu zu als de
zaden, waaruit de burgeroorlog moet op-
groeien. En van den burgeroorlog verhopen
«U winst voor het bolsjewisme. De politieke
Ierland wil zijn steenkool uit Duitschland <aaa
betrekken.
De vertoesinssaitslac in Roemenië.
De eonferentie te Ottaway. Delegaties
Quebec.
Von Papen villen
politieke
BERLUN, 18 Juli (V. D.) Dr. Hugen
berg heeft heden een redevoering uitgespro
ken, waarin hU o. de lactste maatregelen
van de rUksregeering besprak ter onderdruk
king van de dreigend toenemende onlusten.
Alles hangt er van af, aldus de Dultsch-
natlonale leider, of de regeering er in zal
slagen haar wil door te zetten. ZU mag niet
langer aarzelen het kwaad aan den wortel aan
te tasten. Vooral In Pruisen is de toestand,
tengevolge van de houding der politie, ernstig.
Toch verwacht men, dat de rUksregeering
hieraan een einde m .akt, door een krachtig
besluit, nJ. door het instellen van een rijks-
commlssarls, die de noodlge volmachten moet
krügen. Wanneer dit niet geschiedt, neemt
de regeering Von Papen een groote verant-
woordelUkheld op zich. WU kunnen een re
geering, die niet tegen het oogenblik is opge
wassen, niet volgen.
Men ziet dus, dat6 de Duitsch-natlonalen,
openlUker dan de Nazi’s
gebruiken als „itvoerder van hun
eischen.
OSLO, 19 Juli (Reuter) Het Noorsche
ministerie van bultenlandsche zaken publiceert
een mededeeling naar aanleiding van de jong
ste Deensche nota inzake Oost-Groenland,
waarin wordt medegedeeld, dat de Noorsche re
geering gisteren de kwestie door haar legatie
in Den Haag aan het Perm. Hof van Justitie
heeft doen voorleggen. ZU verklaart In het des
betreffend document, dat de bezetting van
Oost-Groenland wettelUk is en dat het betrok
ken gebied moet vallen onder de Noorsche sou
vereinltelt.
Verder verzoekt Noorwegen, het Haagsche
Hof dat tegen zUn staatsburgers geen geweld
zal worden gebruikt. Dit verzoek geschiedt naar
aanleiding van het feit, dat de Deensche re
geering nog niet, zooals zU heeft aangekondlgd,
het geschil aan het Haagsche Hof heeft voor
gelegd, terwUl de voorzitter der Groenland-
commissie van het Deensche parlement en de
leider der Deensche conservatieve partU in de
pers krachtig hebben aangedrongen op het ge
bruikmaken van geweld.
Genoemde Deensche commlssle-voorzltter
heeft verklaard: „Deze menschen (de Nor»
In Oost-Groenland) moeten beschouwd worden
als in politiek opzicht gevaarlUke vreemdelin
gen. daar zU in een onder Deensche souve-
relnlteit staand gebied een actie voeren, welke
de losmaking van het gebied beoogt. Men gaat
dan ook niet buiten de grens van politiemaat
regelen. welke zelfs volgens d« meening van de
meest vreedzame menschen geoorloofd zUn.
wanneer men de geheele Noorsche bevolking
aan de Frederik VI-kust collectief naar Noor
wegen terugstuurt.”
De leider der Deensche conservatieve partU
heeft geëischt, dat de Deensche regeering on
omwonden zou verklaren, dat het politiegezag
in O»st -Groenland, ongeacht de gevolgen, zou
worden aangewend.
De Noorsche regeering heeft zoowel dit als
het vorig jaar haar vertegenwoordigers in
Oost-Groenland last gegeven, de Deensche bur
gers in het bezette gebied met de uiterste con
sideratie te behandelen.
Indien Denemarken aan het Haagsche Hof
verklaart, geen geweld te zullen gebruiken, zal
Noorwegen zUn desbetreffend verzoek weder
intrekken.
Onder de verschillende Amerikaansche bede
vaarten, welke tegenwoordig bUna dagelUka
te Rome arriveeren, wekte gisteren bUzonder
de aandacht een bedevaart uit Pittsburg, onder
leiding van pater James Cox, de bekende or
ganisator van de kerkelUke hulpactie voor
werkloozen.
Men herinnert zich, dat pater Cox eenlgen
tUd geleden optrad als leider van 50.000 werk-
looze oudstrUders. die een marsch ondernamen
naar Washington. Ook hebben wU destUds een
verhaal gegeven over de door hem gestichte
werkloozenstad.
760
•-
•te
