n
ONS BLAD
I
I
I
„De steen rolt”
Het nieuws van heden
Na den krachttoer der
Rijksregeering
I
^.“^we’iTehouding der socialisten
landsche politieke doeleinden als grondslag heeft i -s
HET WERKLOOZENLEGER
F-
Hittegolf in V.S.
Reeds 20 dooden
Gevechten om de
Gran Chaco
JOH. LAUWERS
Fort door Paraguay
heroverd
DE BAROMETER
Poolsch dorp
afgebrand
2
Vele ernstige gewonden
Mussolini neemt
de zaken over
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
VRUDAG 22 JULI 1932
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 172
-f
Het Weer,
DE UITZONDERINGSTOESTAND TE BERLIJN
NEW YORK IN JULI
Henry Ford
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Tegen stakingspropaganda
Geen algemeens staking
Communistische rel
te Berlijn
17 dooden te Altona
Uruguay en Argentinië
Communisten gevonnist
Het vertrouwenspact
La
HET VLIEGONGELUK
VAN BATA
Oorzaak blijft onop
gehelderd
L
IA
„31 Juli moet het gericht worden
voor de wanregeering der
baronnen”
'J
wolkenkrabbers zyn de
trotsche getuigen van een
schielyk verdwenen
verleden”
De „Germanic?* ziet in de Prui
sische maatregelen een mili-
tair-politieke daad
„Vorwaerts” zinspeelt
op geweld
Wapenverordening van den
militairen bevelhebber
Hongarije en Joegoslavië
treden 'Toe
ADVERTENTIEPRIJZEN i
Per lossen regel 20 c; ingez. med. 40 g
p. regel; idem op pag. één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Grandi als ambassadeur
naar Londen
Het toezicht van de Ryhsweer in de straten der stad. Een militaire
auto voor de Ryks kanselarij.
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
RW f
3143-t
lat
Grandl wordt ambassadeur te Londen.
Staat TM bek» in Bolivia.
Gevechten aan de Gran Chaco.
Zware dorpabrand tn Polen.
Hittegolf In Amerika.
O O
io.
eerste
I
o
a
Si
iÊ-
ial-so.
ering.
Ernstig auto.ongeluk bQ Dedeinavaart, zes ge-
«ronden.
ele
ste
te
am
en
lOg
de
Volgens nog niet bevestigde radioberichten
zouden Paraguaysche troepen aan de Boliviaan
sche grens worden geconcentreerd. De regee-
ring van Paraguay heeft alle op het oogenbllk
In Europeesche hoofdsteden vertoevende offi
cieren teruggeroepen.
Volgens berichten uit La Pas heeft de Boll
vlaansche regeerlng eveneens voorberelctande
maatregelen getroffen en heeft daarvoor reeds
een credlet van de Bollvlaansche Staatsbank
gekregen.
ALTONA. 31 JuU (VD). Naar de officieels
persdienst van Altona mededeelt, hebben de
onlusten van Zondag thans zeventien dooden
geëlscht. Een 23-Jarige vrouw uit Altona is thana
aan de bekomen verwondingen overleden.
Het clearingwetje en het ontwerp tot steun aaa
de kippenhoudertf door de Eerste Kamer goed
gekeurd.
Britache Economische BUksconfereatie te Ot
tawa geopend.
LItwinow veroordeelt de
rentte.
lan
lep
ien
net
bo-
NEWYORK, 21 Juli. (Reuter.) Een hevige
hittegolf heerscht In de V. S. en zou gisteren
den dood van In het geheel 20 personen hebben
veroorzaakt. Te Chicago werd 106 Fahrenheit
geregistreerd.
Hoogste stand op Vrijdag uur vjb. MA
Stilstand
er-
xxi
en,
Sd
be
de
len
em
iet
:ns
ier
jes
je-
er-
snd
ge
la-
er-
ijjn
le
nt
er
op
Ag.
vat
.nd
eve
net
die
ste
in
de
en
toe,
j staking,
bevelhebber.
ran
la-
hlj
nd.
We
5.06, onder 9.05. L. K.
nam 302 Licht op 9.55.
Tegen het bevel tot arrestatie is geen beroep
mogeiyk.
De verordening treedt onmlddeliyk in wer-
king.
Onze Parijsche diplomatieke corres- I
pondent heeft een reis door de I
Vereenigde Staten gemaakt, om de I
situatie aldaar te bestudeeren. In I
dit artikel scheidt hij vaardig schijn I
van werkelijkheid.
Zsnkke
tot
bewolking.
I
dodhw-daiwaj, nt vuii, t». sj.r naar
Asuncion gemeld wordt, hebben de troepen
Paraguay het fort Pitiantuta na een strijd van
48 uur op de Bollvlaansche troepen heroverd.
Het Paraguaysche Ministerie van Oorlog
deelt mede, dat van de Paraguaysche troepen
drie man gedood en acht gewond werden. De
verliezen der Bollvlaansche troepen moeten
veel grooter zijn. Groote hoeveelheden munitie
werden buitgemaakt.
ontsnapt
plaats de
vrou-
Pruisische socialisten tegen algemeene
Wapenverordening van militairen ben
BOEDAPEST, 20 Juli (Reuter) De Hon-
?aarsche minister van Bultenlandsche Zaken
heeft den Franschen gezant te Boedapest doen
weten, dat Hongarije zich volgaarne by het tus-
schen Frankrijk en Engeland tot stand geko
men accoord van vertrouwen aansluit.
Naar voorts officieel uit Belgrado wordt ge
meld. heeft ook de Joegoslavische regeerlng
besloten tot het accoord toe te treden.
i De militaire bevelhebber voor de provincie
l Brandenburg en Berlijn, lult.-gen. Runstedt.
heeft aan de politie een verordening doen toe-
komen van het gebruik van wapens door de
i politie en een verordening Inzake de arresta-
tie van personen bij bepaalde delicten, die tot
i dusver niet kon geschieden.
De politie wordt erop gewezen, dat zij zoo
noodlg energiek en met spoed van de wapens
gebruik moet maken.
In de tweede verordening wordt bepaald, dat
arrestatie moet geschieden wanneer iemand on
bevoegd In het bezit van wapens Is. resp. wan
neer .het bezit van wapens geheim gehouden
wordt. De verordening luidt als volgt:
Wie met reden verdacht wordt een strafbare
handeling me. een wapen gepleegd of een wa
pen onbevoegd gedragen te hebben, of wie ge
zamenlijk met anderen op openbare plaatsen
gewapend verschenen is, wordt, ongeacht de
strafrechterlijke vervolging, gearresteerd.
1 Wie bjj een onderzoek naar wapens tegen
over de gewapende macht of de politie op des
I betreffende vragen het bezit van wapens ot
f munitie of andere hem bekende voorraden van
wapens of munitie geheim houdt, wordt onge-
i acht de strafrechterlijke vervolging gearres
teerd.
De Bollvlaansche generale staf spreekt alle
geruchten tegen, volgens welke de algemeene
mobilisatie zou zijn afgekondlgd ot reserves
zouden sUn opgeroepen.
Verwachting: Zwakke tot matigen
Noordwesteltjke tot Zuidwesteiyken
wind, afwisselende bewolking, waar
schijnlijk nog eenlge regen, zelfde tem
peratuur.
Verdere vooruitzichten: Weinig ver.
and ering.
Zon op
25 Juli,
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
MONTEVIDEO, 21 Juli (VB.) De regeerlng
van Uruguay heeft het aanbod van de regeerlng
der VB. om bemiddelend op te treden in het ge
schil met Argentinië, aanvaard.
Uitspraak van het Haagsche gerechtshof inzake
den overval te Schipluiden.
ROME, 21 Juli. (Reuter.) Donderdagmorgen
heeft de overdracht plaats gehad van de be
voegdheden der ministeries van bultenlandsche
zaken en corporaties aan Mussolini.
Binnenkort is de benoeming te wachten van
den afgetreden minister van bultenlandsche za
ken Grandl tot ambassadeur te Londen. Men
meent echter niet, dat hij de eerste maanden te
Londen zal komen resldeeren.
De Italiaaruche ambassadeur in Turkije is met
spoed door Mussolini teruggeroepen om een be-
langrVken post op zteh te nemen.
BUREAUX, HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS,
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar f 2.85
Met geillustreerd Zondagsblad f 0 60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N-V. Drukkerij De Spaarnestad Haarlem
Hongarije en Joego-SlavU tot het swiinsses
pact teegeireden.
Installatie adviescommissie inzake propaganda
NederL fabrikaat.
1
De militaire bevelhebber voor Groot Berlijn
en de provincie Brandenburg heeft in een
schrijven aan de commissarissen van politie te
Berlijn en in de provincie Brandenburg betref
fende het verdere optreden tegen de versprei
ders van vlugschriften, waarin tot de algemeene
staking wordt opgewekt, het volgende medege
deeld:
De algemeene staking als politiek strijdmiddel
tegen de verordening van den Rijkspresldent
d.d. 20 Juli 1933 beteekent een wezenlijk in ge
vaar brengen van de openbare orde en veilig
heid. De opwekking tot een zoodanige alge
meene staking, door woord en geschrift (dag
bladen, pamfletten) beteekent derhalve hande
len in strijd mgt paragraaf III der verordening
van den Rijkspresldent. Tegen sprekers, sa
menstellers en verspreiders van vlugschriften,
waarin tot algemeene staking wordt aange
spoord, is derhalve paragraaf in van de ver
ordening van den Rijkspresldent van toepas
sing.
WARSCHAU, 21 Juli. (V. DJ Het dorp
Bodlibozyce bij Radom is in den nacht door
een geweldigen brand verwoest. Honderd twin
tig huizen werden in de asch gelegd. Veel vee
is in de vlammen omgekomen. Verscheidene
personen, onder wie drie brandweerlieden, zijn
met ernstige brandwonden in bedenkelijken
toestand naar het ziekenhuis in Radom over
gebracht.
BERLIJN, 21 JuU (W. B.) Omstreeks
middernacht hadden een 200-tal communisten
zich op den Kottbuserdamm in Oost-Berljjn
verzameld, waar zij een tram en een autobus
aanhielden en de passagiers dwongen uit te
stappen.
Daarna sneden zy de electrlsche leiding van
de tram door en trachtten de autobus, na alle
ruiten te hebben verbrijzeld, omver te wer-
door het Ueberfall-com-
tnando werd verhinderd.
BU het verschijnen van de poUtle vluchtte*
de daders en openden vanuit schuilhoeken
het vuur, dat door de politie werd beantwoord.
Politiemannen werden niet gewond; een van
de demonstranten overleed kort nadat hij tn
het ziekenhuis was gebracht aan de bekomen
verwondingen.
Hedenochtend Is de ..Rote Fahne" niet ver
schenen, aangezien de drukkerij wegens hei
drukken van verboden pamfletten gesloten is.
Te Gelsenkirchen zijn gisteravond leden van
het Ijzeren Front en Natlonaal-SoclaUsten
slaags geraakt. Drie Front-mannen werden ern
stig gekwetst; de dader is gearresteerd.
BUENOS-AIRES, 21 Juli, (V. D.) Naar uit
1 van
DORTMUND, 31 JuU (W. BJ. Gisteren
heeft de gezworenen-rechtbank, alhier, uit
spraak gedaan In het proces tegen elf commu
nisten. die op 30 Februari J.l. een gevecht heb
ben geleverd met Natlonaal-SoclaUsten .waarbij
een Nationaal-Socialist door een schot in ‘de
borst werd gedood.
De aanvoerder van de communisten werd we
gens doodslag veroordeeld tot 10 Jaar gevange
nisstraf met 10 jaar eerverlies.
De overige beklaagden kregen straffen, va-
rieerende tusschen 1 Jaar en drie maanden
gevangenisstraf tot 3 jaar gevangenisstraf.
BERLIJN. 21 JuU Het Partijbestuur en de
Partijraad van de Dultsche Sociaal Democra
tische Party, die Donderdag hebben vergaderd,
hebben met algemeene stemmen de volgende
resolutie aangenomen
„De Partijraad van de 8. D. P. brandmerkt
voor het geheele Dultsche volk en voor de ge-
heele wereld de gewelddadige en in strijd met
de grondwet zijnde actie van de Rijksregee
ring tegen de Pruisische Staatsregeering. HU
spreekt zijn erkenning en dank uit aan de
Partijgenooten In de Pruisische Staatsregee
ring en aan den Berljjnschen PoUtie-president
voor hun waardige houding op 20 Juli.
Het gewelddadlg*lngrUpen, dat door de nat.-
sociallsten geëischt en door de RUksregeering
voltrokken is, heeft den verantwoordelUken
arbeid voor den wederopbouw door de sociaal
democratische partU In den Prulslschen VrU-
staat, voorlooplg onderbroken. Evenals in het
Rijk is thans ook In Pruisen de alleenheer
schappij van enkelen gevestigd en elke invloed
van de breede werkende massa ten volle uit
geschakeld. Het ligt evenwel in handen van het
volk door de verkiezing van sociaal democraten
op 31 Juli de gestoorde rechtsorde van de re
publiek te herstellen en zich zelf weer passen
den Invloed op de openbare zaken te verschaf
fen.
De 31ste Juli moet een dag van het gericht pen, hetgeen echter
worden voor de wanregeering der baronnen en
hun nationaal-socialistlsche helpers. Het mag
niet gelukken de aandacht af te leiden van
het feit, dat Hitler en zijn partij voor den soci-
aal-reactionnalren koers, die thans gestuurd
wordt, de volle verantwoordelijkheid dragen.
Zonder Hitler geen hongernoodverordenlng.
De communistisch^ leiders, die sinds Jaren
schouder aan schouder met de natlonaal-socia-
listen den strijd tegen Braun en Severing ge
voerd. hun omverwerping, hun afzetting en
hun in staat van beschuldiging stelling ge-
eischt hebben, roepen thans in verband met
de afzetting van Braun én Severing tot de al
gemeene staking op.
De Dultsche arbeidersklasse zal zich de keuze
van haar middelen en het uur van handelen
niet door de bondgenooten der nal
clalisten in strijd tegen Braun en
laten voorschrijven.
Het is thans zaak, met volle activiteit en dis
cipline en eenheid alle krachten voor den ver-
klezingsstrUd en de overwinning der sociaal-
democratie te concentreeren. Voor den verde
ren strijd moeten de organisaties in den staat
van hoogste gereedheid worden gebracht. Weg
met het Hakenkruis en zijn beschermers! Leve
de soclaal-democratle! Leve de vrijheid 1”
PRAAG, 31 JuU (Reuter). De ministerieels
Commissie van onderzoek naar het vliegonge
luk van den schoenenkonlng Bate heeft haar
rapport gepubliceerd.
De Commissie legt er den nadruk op, dat zU
niet in staat is geweest de oorzaak van het
raadselachtig ongeval op te helderen. Het ver
slag spreekt van twee mogelijkheden.
De grootste waarschijnlijkheid heeft de ver
onderstelling. dat de piloot in den dichten ne
vel de orienteering is kwijt geraakt. Bij het po
gen om de aarde te naderen, zou hij de hoogte
van zijn toestel foutief geschat hebben en met
volgas tegen den grond gevlogen zijn. Als twee
de mogelijkheid noemt het rapport een stuur-
defect.
Bata had bjj het vertrek van het vUegtulg
naast den piloot plaats genomen.
BERLUN, 31 JuU (VD.) Verschillende och
tendbladen bespreken heden nogmaals de be
noeming van een Rljkscommlssarls in Pruisen
en het afzetten van alle Pruisische Ministers.
De „Germania” schrijft onder den titel: JJe
steen rolt”, on.: Dit is “n weg van experimenten
in strijd met de grondwet, van welken men niet
weet of hü ook weer terugleidt, of dat hij ten
slotte in nog gevaarlijker experimenten zal ein
digen. Wat de regeerlng thans begonnen is, is E E 1
Dat bij deze actie evenals bij de uit het duister
te voorschijn gekomen en in het duister voor
bereide vorming van de huidige regeerlng, een
vroeger Ud van het Centrum aan de leiding
deelneemt, is een smartelijke verrassing. Tegen
31 JuU is het geheele Dultsche volk opgeroepen
om te beslissen over de vraag, of het geregeerd
wenscht te worden onder den staat van beleg
van militairen, of door breedzlende politieke
leiders. i
De „Börsenkurier” betoogt, dat het te betreu
ren is dat de hoogste beambten van een staat
geen gevolg wlUen geven aan een verordening
die op grond van’de grondwet is uitgevaardigd
omdat zij deze In strijd met de grondwet achten
ZU moeten zich, tot het Rijksgerechtshof een
beslissing heeft genomen, hierin schikken. De
onpartijdigheid van het Rijksgerechtshof staat
buiten twijfel.
De soc.-dem „Vorwaerts” verklaart, dat Se
vering slechts voor het geweld is geweken en
betoogt dat de gang van zaken voor de sociaal-
democratle de verplichting Inhoudt, den strijd
tegen da- nationaal-socialistlsche terreur in
het rijk met vertienvoudigde energie voort te
settea. De strijd kan onder de huidige omstan
digheden nog als verkiezingsstrijd gevoerd wor
den. Hij zal op 31 JuU zeker niet ten einde zijn
en van de verhoudingen, die dan zullen ont
staan, zal het afhangen, met welke middelen
hfj verder zal worden gevoerd.
De „Kreuzzeltung”, het orgaan van den
Stahlhelm noemt het optreden van de rijksre
geering een verlossende daad. De .Deutsche
Tageszeitung” roept de rijksregeering toe: Nu
doortasten.
De ..Frelheltskampf". het nat.-soc. blad uit
Dresden verklaart, dat het er thans om gaat
het Marxisme geheel te verdrijven opdat de
weg vrijgemaakt worde voor den bjj de Pruisi
sche verkiezingen duidelijk gebleken volkswil
Van het succes der actie van het rijk zal het
afhangen welke houding de nat.-soc. verder
zullen innemen jegens de regeerlng von Papen
Mocht weer een poging worden gedaan tot het
vormen van een front van landen tegen het
rijk, dan -al men de nat.-soc. in een front
vinden ter verdediging van de rljkseenheid
Wij waarschuwen op het laatste oogenbllk alle
opruiers tot een burgeroorlog, moordbendes en
oproerige landsminlsters.
langzamerhand rijp gaat worden voor de revo-
lutlonnaire propaganda.
De dure winkels doen bijna geen zaken meer.
De geweldige warenhuizen, die de New-Yor
kers uit hang naar het kolossale en uit den
aandrift om elkaar aldoor maar weer te over
treffen, in de laatste tien jaren hebben ge
bouwd, staan voor drie kwart leeg, ’s Avonds
wanneer de lichten der stad worden ontstoken,
schijnt het, dat de reusachtige wolkenkrab
bers, die zich tot 3400 Meter verheffen bo
ven deze stad, alleen er maar zyn, om de
verbeelding op te wekken en dat deze melan
cholieke en trotsche getuigen van een zoo
schielijk verdwenen verleden geen praktisch
nut meer hebben. En inderdaad, op *n paar
uitzonderingen na zyn alle vensters somber en
zwart en de wonderbaar op elkander gestapel
de étages vertoonen geen enkele activiteit.
By degenen, die nog werken, die nog een
betrekking hebben, die nog een kleine of groo
te onderneming in het leven hebben kunnen
houden, ontwaart men een groote wanhoop en
een onmeteiyke verbittering tegen de regeer
ders van het land.
De republikeinen, die nu al 13 Jaar de macht
in handen hebben, worden er van beschuldigd,
geen capaciteiten te bezitten en niet vooruit
ziende te zyn geweest. Dit wil nog niet zeggen,
dat de democraten groote kans hebben op
succes, want de Amerikaan heeft genoeg door
zicht, om te weten, dat niet alleen een ver
wisseling van personen het land van den on
dergang kan redden. In al de streken, die ik
bezocht, heb ik maar drie industrieën gevon
den, die om verschillende redenen
zyn aan de crisis. Op de
kauwgummi-industrie, die mannen en
wen in Amerika de bekende kauw-satisfactle
voor 5 cents bezorgt. Dan de groote zeep- en
parfumfabrieken, wat bewijst, dat de vrouwen
er de voorkeur aan geven om goedkoope ja
ponnetjes te koopen en rudimentair voedsel tot
zich te nemen boven afstand te doen van de
coquetterie. En dan is er tenslotte de industrie
van de goedkoope auto, speciaal die van Hen
ri Ford. Dit laatste geval is het Interessantste.
Er waren in Amerika bijna 25 millioen auto's
in omloop, toen de crisis uitbrak. De rijbewy-
zen zyn nu met 2 millioen verminderd. Niet
tegenstaande dit heeft Ford zyn productie
kunnen opvoeren tot 4500 wagens per dag.
Natuuriyk worden al die wagens niet direct
verkocht aan het publiek en een zeker per
centage biyft by de agenten, maar dit per
centage is niet groot, daar de activiteit der
Ford-werken nog altyd in stygende UJn gaat.
Toen ik te Detroit was, bezocht ik Ford en
vroeg hem naar de redenen van zyn succes.
JEr zyn twee oorzaken," zeide hy my. „Ten
eerste heb ik myn flnanqiën gezond gehouden.
Ik heb niet meêgedaan aan die aldoor herhaal
de emissies, die uitgingen van de zucht naar
speculatie. En dan heb ik altyd vloeiende
middelen in handen gehouden om de zaken op
gang te houden. Ik heb geen schulden ge
maakt en steeds goedkoop kunnen fabrlceeren.
De tweede oorzaak is, dat ik een nieuw model
op de markt hèb gebracht. Ik heb een pro
duct aangeboden, aantrekkelijk door goed
koopte en heb daardoor weer veeT geld in cir
culatie gebracht. Ik hoop dat men van deze
twee ervaringen zal profiteered
De bestudeering der oorzaken der Amerikaan-
sche crisis en de voorspellingen, die men er uit
kan afleiden, hebben vooral voor die landen
s groot belang, die, zooals Holland, tot nu toe op
sollede wyze vastgehouden hebben aan den
gouden standaard. De dollar was en is nog het
type van zulk overvloedig gedekt en gewaar-
oorgd geld, dat geen schok hem scheen te
deren. Ofschoon het creditvan den staat nog
machtig is en er verre van af is. uitgeput te
raken, begint men zich toch in Wallstreet ang
stig te maken en men verklaart, dat er een
unie va" de machtigste banken moet komen,
om de obligaties op zeker peil te houden. Ove
rigens schynt niets de catastrofale baisse der
aandeelen te kunnen tegenhouden. Onder deze
omstandigheden is het van het grootste belang
voor Frankryk, Nederland en Zwitserland, de
drie eenlge rijken in Europa, die nog beschikken
over een grooten goudvoorraad, van naby zich
op de hoogte te stellen van de merkwaardige en
nog steeds niet goed begrepen verschijnselen,
die zich ontrold hebben in de Vereenigde Staten
sedert den eersten „Zwarten dag” midden Oc
tober 1929.
Van week tot week is het verminderen van
alle waarden erger geworden. Alle maatregelen,
die men heeft geprobeerd, schynen niets te
hebben geholpen. De Amerikaansche kranten
melden, dat er van acht tot tien millioen werk-
loozen zyn en de flnancieele telegrammen lee-
ren ons, dat geen enkele onderneming van den
Staat zelf het publiek nog vertrouwen inboe
zemt. Ik ben nu hier vier weken, ik ben in
New-York geweest in flnancieele kringen, -k
heb Chicago, Detroit en Pittsburg bezocht, de
centra dof industrie en Ik was te Washington
In contact met de regeerders van dit land.
Toen ik op 1 Juni in Amerika aankwam, ver
beeldde ik my, dat ik na bestudeering der do
cumenten en statistieken, waarover wy in
Europa beschikken, volledig op de hoogte was
van de crisis, die bok het nieuwe continent zoo
hard bezocht. Binnen een paar dagen begreep
Ik, dat men haar alleen ter plaatse kan begrij
pen. zy bevat elementen, die ook in alle andere
landen voorkomen: overproductie, verarming
van den kooper en de laagte der prijzen. Maar
behalve deze zyn er nog zuiver Amerikaansche
elementen. In heel Europa kent men niet dat
wat de Amerikanen „pyij^mlding” noemen, dat
wil zeggen de enorme opeenstapeling van finan-
cieele emissies, die in de laatste 10 jaren In
Amerika gebruikelyk zyn. De eenlge Europeaan,
die zich daar ook aan bezondigde, was Yvar
Kreuger en hy deed het met Amerikaanse!)
geld. Deze geheel op credlet opgebouwde natio
nale economie moest veel dieper Ineenstorten
dan de Europeesche economieën, zoodra de
normale transacties onmogelyk waren geworden
Maar laat ons eerst Iets zeggen over het
Ulteriyk aspect van menschen en dingen al
vorens de diepere oorzaken te ontleden. Voor
een Inwoner van een onzer Europeesche steden,
hoe dan ook min of meer onder den Indruk
der malaise, ziet New-York op den persten blik
er nog uit als een bloeiende, voorspoedige stad.
Indien ge Zondags Manhattan verlaat om naat
Long Island of New Yersey te gaan, zult ge de
wegen bedekt vinden, letteriyk bedekt door een
aantal auto's, dat zonder eenlge overdryvlng
dat van Londen of Parijs acht A tienmaal te
f’ boven gaat. De auto’s zyn niet duur. Beziet
men ze nader, dan bemerkt men, dat ze over
het algemeen niet nieuw zyn. Men kan ze bij
gelegenheldjes koopen voor 40 dollar. Al die
Zondagsryders zien er niet ult, of ze last heb
ben van de malaise. Indien ge de wedstryden.
vooral de base-ball, bezoekt, maakt u de erva
ring. dat de enorme speelplaatsen tot berstens
toe zyn gevuld, hoewel de prijs der plaatsen
15 tot 20 dollar bedraagt. De gemiddelde restau
rants zien er nog fleurig uit. Maar als ge met
de menschen praat en ze uithoort, dan komt
u tot de conclusie, dat alles maar schyn is van
wat er nog over is uit de goede Jaren. De men
schen gaan nog naar veel dingen met hun zak-
geldje, maar ontzeggen zich vele andere dingen.
Anders zyn er des zomers In New-York vyftlj
theaters open, nu maar negen. Men kan nög
A la carte eten, maar negen tienden der be
zoekers bestelt bescheiden maaltyden tegen
vasten prijs. De vrouwen schynen er nog coquet
uit te zien, maar zy gaan gekleed in sensa
tioneel goedkoope confectie, in japonnen van
310 dollar. Heur natuuriyke schoonheid ver
hoogt deze bescheiden dracht.
Maar gaat gij naar het groote plein van
Union Square, dan vindt ge heel een volk van
werkloozen, dat naar een volksredenaar luistert,
wat vroeger niet bestond.
In de wyken van het Oosten en Westen, tus-
schen de 10e, 9e, 3e en le Avenue, staat men
verbaasd, te zien, hoe op elk uur van den dag
de mannen by duizenden in hemdsmouwen voor
hun hulzen flaneeren en indien ge van New
York uw waarnemingen uitstrekt naar Chicago.
Detroit en Pittsburgh, dan krijgt ge den Indruk,
dat dit groote volk van werkloozen genoeg be-
Bint te krijgen van zyn nietsdoen en dat het
