ONS BLAD
Pruisen, Beieren
het Rijk
en
I
i
1
H
RUSLANDS STRIJD TEGEN GOD
M
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het schrikbewind
Bolivia’s leger rukt
thans op
Het nieuws van heden
R»
t
HET KRAKENDE WEIMAR
IN DIT NUMMER:
Borah spreekt van
herziening
JAPAN STROOIT WEER
BOMMEN
DE BAROMETER
Bedenkt Ierland
zich?
JOH. LAUWERS
Chineesche stad bezet
MAANDAG ZB JULI 1932
Het Weer
HET BOLCHEVISME EN DE GODSDIENST.
De Rijkshervorming
f
Dr. Held
z
Een veerboot gezonken
Tot nu toe twintig dooden
Boliviaansch patriotisme
Senator Borah
Engelsche voldoening
Geestdriftige ontvangst
dat
1
Prachtige kathedralen, stille getui
gen van een vrome traditie,
verzinken onbarmhartig
in het stof
Anti-Engelsche tarieven niet
ingegaan
VON GRONAU OP GROEN
LAND GEDAALD
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Staking in Borinage
wordt doorgezet
Fanatieke haat tegen
het Christendom
f
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
ELF MILLIOEN WERKLOOZEN
IN AMERIKA
ADVERTENTIEPRIJZEN:
Per lossen regel 20 c.; ingez. med 40 c
p. regel; idem op pag één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
k
Belangrijke ommekeer op punt
van oorlogsschulden
Verbitterde stryd om Sao Paulo
BUENOS AIRES, 24 Juli. (Reuter)Een leer
tje van 1400 man Boliviaansche troepen, voor
zien van artillerie, is tegen de Paraguaansche
stellingen opgerukt.
Het anti-religieus museum te Moskou
Te Sebastopol is een kerk als
bioscoop ingericht
en heeft den stap, dien Beieren bij 1
Rljksgerechtshof deed, misschien wat
verkeerd opgevat. Men geloofde
daarin te moeten zien een soort van hulp
voor de afgezette Pruisische regeering. Te
gen deze opvatting treedt de Beiersche
Volkspartij scherp op. „Met de politiek van
deze regeering (Braun-Severing) heeft
Beieren niets te maken,” schrijft de offi-
cieele partijcorrespondentie. „Daarvoor
hebben tijdens den regeertijd de heeren
Braun en Severing wel gezorgd. Niet alleen
in groote kwesties, maar ook in kleine en
allerkleinste poogde deze Pruisische regee
ring altijd het bewijs te leveren, dat zij
geen benul had van Beleren. Op de confe
rentie der landen was deze regeering de
scherpste en gevaarlijkste tegenspeler van
Beleren.” Duidelijker kan iets wel niet wor-
den gezegd. Het gaat niet om hulp voor
Severlng-Braun. Beieren is alleen maar be
zorgd, dat het lot van Pruisen ook wel het
lot van Beieren zou kunnen worden. „Het
probleem Pruisen en Rijk en het probleem
der verhouding der andere landen, vooral
der drie Zuld-Dultsche tegenover het Rijk
zijn problemen van geheel verschillenden
aard. Dit heeft de wetgever van Weimar
niet ingezien en daarom heeft de grondwet
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 174
i
Staking in Borlnage wordt doorgeaet.
Twintig dooden bij veerpoatramp in China.
Boliviannoeh leger raki op tegen Paraguay.
Nog geen leraebe tarieven tegen Engeland.
Von Gronaa op Groenland.
H.H. Wijdingen in het Aartsbisdom.
DoodeltJfc motor-ongeval bij Zevenhuizen.
O
Pruisen, Beieren en het Rjjk.
Kroonprins Michael naar Engeland.
Het RosenkaateeL
D'r uit.
8,
Dreigend conflict btj de N.T. Centrale Bakkerij
te IJmuiden.
Drie boerderijen en vijf hooiklampen te Zwolle
door brand vernield.
Tsjao-Jan na luch «bombardement door Japan
ners beset.
het verkeer op den
spoorweg bemoeilijkt.
i-
Zon op 5.10, onder 9.01.
Kwartier njn. 3.02.
Tweedaagse!» congres van den B.K. Bond voor
Groote Gezinnen te Heerlen.
gani
schi
Borah voor ipogeHJke herziening der oortags-
schulden.
IT
IU
Hoogste stand op Maanuag 1 uur Mn. 700
Stilstand. --
De „Daily
van-Senator
ALKMAAR
PEKING, 24 Juli. (VB.) Volgens een telegram
uit Tsjlfpe is in het dorp Cinsi een ^Veerboot
welke W- sterk belast was. gezonken. 34 Personen
worden vermist. Tot nu toe konden twintig UJ-
ken worden geborgen.
LONDEN, 25 Juli. (Reuter). Volgens de bladen
heeft de regeering van den lerschen Vrijstaat,
tegen de verwachting in. nog geen gebruik ge
maakt van de Zaterdag aangenomen wet inzake
de heffing van invoerrechten op Britsche goede
ren.
In Dublin gaat het gerucht, dat achter de
schermen onderhandelingen worden gevoerd,
welke moeten leiden tot een heropening van de
Britsch-Iersche besprekingen.
De Bolsjewistische staatsleer, die in het roode
Rusland met geweld In praktijk is gebracht,
predikt het meest ongerepte, het zuivere mate
rialisme en 'n cultuur van deze wereld. Daarom
zijn alle wetten en verordeningen der nieuwe
bewindvoerders in wezen gericht tegen den
godsdienst, tegen christendom en kerk. Reeds
jaren lang is men bezig om iedere uiting van
geloof overal waar deze aan den dag treedt met
alle mogelijke middelen te bestrijden en uit te
roeien.
Prachtige kathedralen, stille getuigen van een
oude, vrome traditie, verzinken onbarmhartig in
het stof: met dynamietpatronen liet men de
zware gewelven der Godshuizen in de lucht
vliegen en op de plaats waar eens beroemde
bedetempels stonden, worden thans profane ge
bouwen opgericht.
Als de kerken niet met den grond werden
gelijk gemaakt, dan werden ze toch in leder
geval gesloten en aan den eeredienst onttrokken:
de torens werden van hun klokken beroofd of
ontwijd. In vele kerken heeft men de altaren
afgebroken en in het priesterkoor een projectie
scherm voor bioscoop-doelelnden opgesteld. In
plaats van feestelijke godsdienstplechtigheden
krijgt het volk propagandistische Sovjet-films te
zien. Op de kerkdeuren zijn groote plakkaten
aangebracht in schrille kleuren, waardoor de
aandacht van de voorbijgangers wordt getrok
ken op de reclame voor de Russische films.
In de kerkportalen ziet men nog de leege
WASHINGTON. 25 Juli. (Reuter.) Het aantal
werkloozen in de Vereenigde Staten wordt door
het arbeids-bureau op elf millioen geschat.
Volgens de rapporten neemt de werkloosheid
niet meer zoo snel toe als in het begin van
het jaar.
de gewijde klokken naar beneden gehaald. Er
zjjn nog heel veel bronzen klokken die op het
kerkplein op den smelter liggen te wachten.
Er is natuurlijk niemand in Rusland, die zich
tegen het schrikbewind der Sovjets durft te ver
zetten: dat staat gelijk met zelfmoord plegen.
De roode dictatuur achtervolgt iedere tegen
spraak met woest geweld.
Wanneer er hier of daar, om een of andere
reden, een kerk nog niet gesloten is, en wan
neer men op een enkele plaats nog eens in stil
gebed zijn hart tot God verheffen kan, dan kan
men er steeds van verzekerd zjjn, dat in de
onmiddellijke nabijheid van die kerk een anti
godsdienstig museum staat, als middelpunt van
een felle propaganda der godloozen. En hU, die
door het gif van den haat tegen den godsdienst,
zooals die zich in de pers, door de reclame, in
het openbare leven breede baan gebroken heeft,
tot nog toe niet besmet werd, hij zal in dit
museum der godloozen zulke verschrikkelijke
voorbeelden van fanatieken haat tegen alles wat
met kerk en christendom in verband staat,
vinden, dat hjj, ingeval hij nog een vonkje gods-
dlenstlgen geest in zijn hart draagt, vol ont
zetting zijn gezicht zal afwenden van zooveel
onbeschaamdheid.
Laatste
Licht op 9.3 L
constructiefout, plaatsen waar vroeger als een teeken van het
Deze fout kan echter niet worden hersteld
alléén door de verhouding van Pruisen te
genover het Rijk opnieuw te regelen.
De tijd schijnt te zijn gekomen,
Beieren In naam van het nlet-Pruislsche
DiiltAchland duidelijk zegt, hóe de grond-
Verwachting: Meest matige aanvan
kelijk tjjdelljk wellicht toenemende Zul.
deljjke tot Westelijken wind, zwaar be
wolkt
geloof der voorvaderen de beelden der Heiligen
stonden. Dan komen we weer voorbij een kerk
waar de deuren gebarricadeerd zijn en waar de
torens klagend hun spits ten hemel heffen.
De galmgaten vertoonen de sporen van de
woede der geloofsvervolgers. Met geweld werden
I
I
K9
WASHINGTON, 24 Juli (Reuter). Gteteravon-i
heeft Senator Borah voor de microfoon een rede
gehouden, waarin hij voorstelde in aansluiting
op de Conferentie van Lausanne, onmiddellijk
een Wereld-Conferentle te houden, welke moet
beslissen over de oorlogsschulden en andere na-
oorlogsche problemen.
Indien de politiek van Lausanne wordt ver
volgd, zeide Borah,
dan zal eens de
tijd komen, dat in
het belang van het
Amerikaansche
volk de oorlogs-
sch ulden - kwestie
wordt herzien.
De schulden zijn
rechtvaardig, doch
belang van oet
Amerikaansche
volk kan meebren
gen dat als on
derdeel van de re-
/geling van de na-
oorlogsche proble
men zooals her
stel- betalingen,
ontwapening, her
stel van den gou
den standaard en
stabilisatie van het
het Oosten, de oorlogsschulden ge-
Een Boliviaansche mlUionnair heeft aan het
nationaal leger 15 vliegtuigen aangeboden.
De Duitsche generaal Kundt is benoemd tot
chef van den Boliviaanschen generalen staf.
He? ministerie van oorlog van Paraguay ont
kent de berichten omtrent mobilisatie. Er zijn
eenige reservisten opgeroepen om de militaire
opleiding te completeeren.
De Paraguaansche blad „El Liberal” vreest
een BolivlaanscHbn aanval.
lerln ligt wel de reden, dat de vele
kwesties der partijpolitiek, die thans
meer dan ooit aan de orde zijn, pas
na 31 Juli zuilen worden opgelost. Pas na
de verkiezingen zullen de partijen in staat
zijn, om het effect te beoordeelen, dat de
jongste gebeurtenissen op de massa der
volken heeft gehad. Eerst dan zal men
weten, of er een meerderheid is gekozen,
die in staat is een parlementaire regeering
te dragen.
In leder geval is de termijn voor de ver
kiezing zóó nabij, dat het doelloos is, met
ingrijpende besluiten op de gebeurtenissen
vooruit te loopen. Van het meest actueeie
belang is echter de groote grondwettelijke
kwestie, die door de benoeming van *n com
missaris is opgesteld: de kwestie van de re
geling der verhouding tusschen het Rijk
en de landen. Over dit thema zijn sedert
het bestaan der grondwet van Weimar
heele bibliotheken geschreven. Schier niet
te overzien zijn de vele voorstellen, moties,
commissiebesluiten en programmatische
verklaringen. Reeds dikwijls heeft dit pro
bleem zich ontwikkeld tot scherpe debat
ten tusschen het Rijk en München en
waarschijnlijk zou het reeds zijn opgelost,
als de Rijkspolitiek in de laatste jaren niet
Zoo zwaar belast was geweest met andere
zorgen en ellende. Nu lijkt het echter, of de
Rijkshervorming niet meer van de agenda
zal verdwijnen.
Volgens berichten uit Salta hebben 25 Boli
viaansche vliegtuigen Villamonte overvlogen in
de richting van de Paraguaansche versterkin
gen.
De lichtingen 1930 en 1931 zijn gemobiliseerd.
Volgens berichten uit Rio de Janeiro wordt in
de omgeving van Sao Paulo een verbitterd ge
vecht geleverd tusschen rebellen en regeerings-
wet er moet uitzien, wil zij gelijk recht
laten gelden voor alle landen.” Dit is dus
het Beiersche standpunt. Heer von Papen
heeft verklaard, dat de commissaris van
Pruisen maar tijdelijk is en dat de zelf
standigheid van Pruisen zal blijven be
waard. Dit is het standpunt van von Pa
pen persoonlijk. Maar achter hem staan
geweldige krachten, die in het openbaar
streven naar bruske unificatie van het
rijk. Hitler en Hugenberg willen met het
systeem der bondsstaten breken. Men kan
zich denken, .wat Beieren te verwachten
heeft, als de rechtsche koers boven Papen’s
achtbaar hoofd uitwast. De eisch van
Beieren, dat tegen de verjaarde unificatie
zal worden opgetreden, is zeer dringend.
De gebeurtenissen ontwikkelen zich snel en
niemand kan zeggen, waar morgen de reis
heen gaat. Beieren heeft getoond trouw te
zijn tegenover het rijk, maar rijkstrouw
staat niet gelijk met onvoorwaardelijk bui
gen voor den wil van Berlijn of van Hitler
en Hugenberg.
Het Is een gevaarlijk spel om de idee van
„Rijkstrouw” In contact te brengen met
het gezonde federalisme. Niet door het fe
deralisme komen de fundamenten van het
rijk in gevaar, maar door het niet-Duit-
sche centralisme, dat er naar streeft het
zuiden tegen het noorden in de oppositie
te jagen.
BERLIJN, 24 Juli (V. D.) Von Gronau.
die met ztjn Groenlandwal D. 2053 den nacht
van Zaterdag op Zondag nog op IJsland heeft
doorgebracht, is Zondagmorgen om 11 uur 25
(IJslandsche tijd) te Reykjavik opgestegen.
De tocht gaat naar Groenland, waar de stad
Ivlgtut doel der reis is.
Nader wordt gemeld, dat Van Gronau Zon
dag 19 uur Greenwichtljd te julianehaab, een
iistrlctshoofdstad aan de Zuld-W^stkust van
Groenland, te aangekomen. HU werd door de be
volking enthousiast ontvangen.
Dat te de geest van het nieuwe Rusland. Dat
te de „voorlichting” en het „licht" dat de Sovjet-
ster aan Rusland geschonken heeft.
De anti-godsdienstlge terreur is in Rusland in
den loop der Jaren niet, zooals men wellicht zou
aannemen, verminderd, integendeel, zij te ge
vaarvoller dan ooit. De foto’s die wij op deze
pagina publiceeren zijn origineele opnamen van
onzen eigen reis-redacteur, die juist dezer dagen
uit Rusland is teruggekeerd. De opnamen spre
ken voor zich zelf. En toch te deze strtjd tegen
de bedehuizen niet het meest gevaarlijke In de
campagne der Sovjet-machthebbers. De vervol
ging die werd ingesteld tegen bisschoppen en
priesters heeft veel rampzaliger gevolgen gehad:
in de laatste Jaren te het aantal geestelijken,
dat nog in staat te te werken, op ontzettende
wijze verminderd.
Sedert de Invoering van de onafgebroken
arbeidsweek kent Rusland geen Zondagen of
kerkelijke feestdagen meer. Juist de hooge
kerkelijke feestdagen der christenheid, zooals
Kerstmis, Paschen en Pinksteren, wanneer de
jubelende klokkenklank de geloovlgen opriep om
het H. Offer te vieren, zijn thans In het Roode
Rusland dagen geworden, waarop de godloozen-
propaganda alle krachten inspant om de laatste
herinnering aan kerk en godsdienst uit te
delgen.
Pater Muckermann 8.J. heeft het in zjjn
brochure: „Het Bolsjewisme dreigt!" zoo juist
gezegd: „Ieder die in Rusland een burgerlijk
verleden heeft, te reeds verdacht. Als hjj niet,
evenals zoovele vroegere officieren, daarom
alleen reeds doodgeschoten werd, omdat hjj tot
een hoogere klasse behoorde, dan werd hjj toch
in leder geval onder de uitzonderingsbepalingen
gesteld. HU kreeg geen of onvoldoende levens
middelenkaarten. Hij mocht slechts onder con-
tróle in een der staatsbedrijven werkzaam zijn.
Hij behoort tot dat sport, dat gedoemd te om
uit te sterven.
Alleen technische specialisten kunnen In Rus
land nog carrière maken, en de kunst komt
slechts in aanmerking wanneer zij geschikt te
om propaganda te voeren voor het bolsjewisme.
Juist in den strijd tegen den godsdienst blijkt
duidelijk, dat de terreur werkelijk diepere wor
tels heeft dan louter economische noodzaak.”
tot betrokken, af en toe regen.
Weinig verandering in temperatuur.
Hoogste barometerstand 767.5 te Jan
Mayen.
Laagste barometerstand 7493 te Ma-
linhead.
zilver in
schrapt zullen worden.
Lausanne heeft een begin gemaakt aan het
einde van een lange periode van menschelljk
lijden.
Er bestaat gegronde hoop op een beteren tijd.
De rede van senator Borah over de herzie
ning van de oorlogsschulden wordt van veel be
lang geacht, aangezien Borah tot nu toe voor
een van de voornaamste tegenstanders van de
herziening gold.
Vermoedelijk zal deze rede grooten Invloed
uitoefenen op de verstokte tegenstanders.
Waarschijnlijk te deze ommekeer te danken
aan de steeds grooter wordende stroomlng on
der de Amerikanen, dat de economische reac
tie. welke een gevolg te van de betaling van de
oorlogsschulden, een groote belemmering te
voor den handel van de Vereenigde Staten, en
dat men deze terwille van een algemeene
regeling zal moeten opgeven.
Deze opvatting wortelt steeds meer onder
de ontwikkelden, doch wordt fél bestreden
door de tegenstanders in het Congres, die on
dersteund worden door de Hearst-pers.
van Weimar een zware i~-
troepen. De opstandelingen beweren de regee-
ringstroepen te hebben verslagen en den opper
bevelhebber dezer troepen, generaal Tavera, te
hebben gevangen genomen.
Deze berichten werden van regeeringszijde op
de meest besliste wijze gedementeerd. Regee-
ringsvliegtuigen hebben het *t Italiaansche
stoomschip „Capacita” onmogelijk gemaakt
25.000 gallons Russische petroleum aan land te
brengen.
Te Rio de Janeiro hebben studenten groote
demonstraties gehouden tegen de regeering.
waarbij het aftreden van den president werd
geëischt.
LONDEN. 25 Juli (Reuter)
Mail” noemt de „Bekeering
Borah" een feit van groote beteekenis en zegt,
dat nu de grootste tegenstander van de annu-
leering van de schulden in Amerika, thans van
der president eteeht met Europa te onder
handelen over de herstel- en schuldenkwestte,
het herstel van den gouden standaard. de
zilverkwestie in het verre Oosten enz. enz.
De medewerking van Borah moet zeer hoog
geschat worden, want niemand heeft zooveel
invloed op de stemming van het Amerikaansche
volk als hl).
BUREAUX, HOF 6. ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS,
Perk wartaal voor Alkmaar. f 2.
Voor buiten Alkmaar 1 1 f 2.85
Met ge/llustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V.Drijkkerij De Spaarnestad Haarlem
»t nieuwe régime in Pruisen is aan zijn
daden nog niet te kennen. Het be
noemen van een Rljkscommissaris
heeft natuurlijk vele administratieve en
personeele maatregelen ten gevolge, die
uitgevoerd moeten worden, voordat de za-
kelijke arbeid kan beginnen. Een dictatuur
legaal of illegaal, gewettigd of niet ge
wettigd zou met zichzelf in tegenspraak
komen, wanneer zij op de leidende posten
In den staatsdienst de mannen liet, die
met het vroegere régime nauw waren ver
bonden en tegenover het nieuwe in scherpe
oppositie staan. De groote „vernieuwing”,
het virement belemmert natuurlijk den
der staatsmachine. Het heeft er allen
1 van, dat de nieuwe macht rustig
haar taak kan volvoeren. De massa der
Duitsche bevolking is door de „revolutie
van boven” minder in opgewondenheid ge
raakt dan door een sensationeele voetbal
match. Dat de bladen van het krakende
Weimar, de Centrumpers en die der so-
ciaal-democratie heftig te keer gaan, is
niet verwonderlijk. De Rijksexecutie voltrok
fcich een paar dagen voor de verkiezingen
en kan daarop grooten invloed uitoefenen.
Critiek aan het gisteren, persoonlijke ge
voeligheden en propaganda voor het mor
gen zjjn dikwijls moeilijk te onderkennen.
Het eene vloeit veelal in het andere over.
Houdt men zich echter niet aan woorden,
maar aan daden, dan moet men den leiders
van de nogal bont gegroepeerde oppositie
het getuigenis geven, dat zij in een geheel
buitengewone situatie rust en bezonnen
heid hebben bewaard. En dat de massa's
zeer gewillig de leuze van de orde niet te
verstoren opvolgen, ja, dat deze leuze
eigenlijk overbodig was, is een bewijs voor
het al lang bekende feit, dat het enthou
siasme voor de grondwet van Weimar in de
laatste tien Jaren aan spankracht heeft
verloren.
- yf-
TOKIO, 24 Juli (V.D.). Officieus wordt ge
meld. dat Japansche bombardementsvliegtuigen
TsjaoJan opnieuw met bommen hebben be
strooid. Er werden 40 bommen geworpen, waar
door de stad gedeeltelijk verwoest werd. Na vrij
langdurige gevechten zijn Japansche troejjan
Tsjao Jan binnengetrokken en hebben zi^de
stad bezet.
Naar het Japansche ministerie van Oorlog
mededeelt, hebben de Chineesche autoriteiten
tegenover het Japansche opperbevel verklaard,
dat alle etechen van het Japansche opperbevel
zullen worden tngewUUgd. Zij zullen er zorg
voor dragen, dat den verdwenen Japanschen
stafofficier niets zal worden misdaan.
Op grond van deze verplichting heeft de Ja
pansche minister van Oorlog. Araki. den op
perbevelhebber Instructie gegeven Tsjao-Jan
binnen 24 uren weer te ontruimen.
Nog In den loop van Zondag zou de stad
worden ontruimd.
De gevechten tusschen de Japansche troepen
en de Chineesche vrijscharen in Mandsjoerije
duren nog steeds voort.
De Chineezen hebben
Noord-Mandsjoerijschen
terwijl tegelijkertijd schermutselingen tusschen
Japanners en Russen worden gemeld.
De Russische consuls-generaal te Charbln en
Moekden hebben verklaard, naar Moskou te
willen vertrekken.
LA LOUVRIERE. 24 Juli (Reuter). Heden
middag hebben de mijnwerkers een referendum
gehouden over het al of niet hervatten van den
arbeid. 83 pet. stemden voor staking, welke dus
Maandag zal worden voortgezet.
De geruchten over de voorbereiding van een
putsch van de communisten worden niet be
vestigd.
