Prikkeldraad
FINANTIEEL BEHEER
DER GEMEENTEN
Naar eigen filmcultuur
E
I
Van de Pers-tribune
I
Met twee maten
Kritiek op de kritiek van
het rapport-Welter
INTERNAT. EIDOPHON
OPGERICHT
DONDERDAG 28 JULI
HET LEVEN EENS LANDMANS
in (Slot).
V ertroawen
Hot ontstond de Eidophon?
Een Katholiek initiatief
De eerste stap
De studiecommissie samengesteld
REIZEN IN DUITSCHLAND
here uiteenzetting in het komende nummer.
Een valsche ,fiezem'
1
I
FRUIT NAAR FRANKRIJK
Commissie voor uitvoer benoemd
Sabotage
Deviezen-smokkelaars
De raad nam met betrekking tot bet
Als door een groot schilder vervaardigd, zoo doet deze foto uit
het leven van den landman in al zijn eenvoud aan.
Het doel
i
HET PACHTVRAAGSTUK
Geen reden tot ongerustheid
overigens de MlariaKB loonen
Nederland eens
wat
I
op de kritiek van de
het
lid en voorzitter van de Tweede Kamer der
o
lag
uit
rdè'
icn
i
Bij beschikking van den minister van eco
nomische Zaken en Arbeid is ingesteld een
commissie voor den uitvoer naar Frankrijk van
fruit en zijn in die commissie benoemd tot leden
C. Minnaar te Kruiningen. mr. L. Niemöller te
's Gravenhage. dr. J. M. Riemens te Naaldwijk
(tevens aangeweaen als voorzitterF. V. Val-
star te 1 Gravenhage en C. Zwaan te Rotter
dam
Zondebokken te maken.
Wij blijven bij het algemeen oordeel; In
den aanvang van dit artikel uitgesproken,
maar er bestaan voor de handelwijze van
vele gemeenten o.i. wel zóó veel verzach
tende omstandigheden, dat het niet aan
gaat, de gemeenten zóó maar te veroordee-
len.
Met veroordeelingen en verwijten komen
wij geen stap verder.
Van hooger belang is dat de gemeenten
in overleg met de Regeerlng midde
len beramen, welke de gemeentefinanciën
in zooverre kunnen saneeren, dat het Rijks-
budget daardoor uiteindelijk niet langer in
gevaar gebracht wordt.
Het mag dus niet langer blijven bij negatieve
actie, die uiteraard alleen bestaan kon uit pro
testen en verontwaardiging. Wij moeien komen
tot een onafhankelijke eigen productie en ex
ploitatie Daarom heeft de N.V de hand gelegd
op de ateliers der Terra-film te Berlijn, waar
onder vakkundige en artistieke leiding de sce
nario's zullen gerealiseerd worden. Enkele sce
nario's werden reeds goedgekeurd en ter ver
filming overgedragen. Hierbij zal het echter
niet blijven; mettertijd zal de onderneming ook
eigen bioscooptheaters gaan exploiteeren.
saerts, advocaat en procureur te Amsterdam
en H. M. G. M. Nelissen, uitgever te Bilthoven.
De commissie-Welter heeft bij voorbaat
het verweer der gemeenten willen weerleg
gen, dat de groote stijging der gemeente-
schulden voor een belangrijk deel het ge
volg Is van leeningen voor gemeentebedrij
ven: daarin toch zegt de commissie
schuilen groote risico’s.
Inderdaad! Maar de gemeenten hebben
niet voorzien, dat de heele bevolking zich
op een zooveel lager peil zou moeten gaan
instellen, dat de woningbouw o.a. betrekke
lijk gauw zóó riskant zou blijken; bo
vendien hadden en hebben de gemeenten
toch ook een beduidende sociale taak b.v. In
het opruimen van krotwoningen, en ten
slotte zijn er toch vele gemeentebedrijven,
die een goede niet te dure sociale
functie verrichten en behoorlijk rendeeren.
boven die van het Rijk uit, dan la dit
behoudens uit politieke oorzaken! te
verklaren uit het feit, dat gemeentebestu
ren den plaatselljken toestand beter kun
nen beoordeelen dan de Haagsche Regee
rlng en de loonen en salarissen meer in
overeenstemming hebben trachten te bren
gen met de plaatselijke behoeften; wij
hoorden ook de vraag stellen, of het Rijk
zjjn personeel (gedacht werd b.v. aan on
derwijs^ en post-personeel) niet.... te laag
bezoldigt.
Een behoorlijke bezoiuiglng heeft ook in
het algemeen belang toch wel degelijk haar
waarde; al mogen de salarissen en loonen
niet boven peil gehouden worden om daar
door kunstmatige koopkracht te kweeken,
het voordeel van de grootere koopkracht
bij goede bezoldiging mag evenmin wegge-
cjjferd worden: in verschillende steden blij
ven vele zaken behoorlijk floreeren, dank
zjj mede de gemeente-salarissen en -loonen.
negeeren?
niet vol-
Dinsdagvoormlddag werden aan het grens-
kantoor Vaaiserquantier bij Vaals twee perso
nen, een man en een vrouw aangehouden, die
zich In een taxi naar Vaals wilden begeven. De
personen waren in het bezit van 4240 mark, die
ze heimelijk naar Holland wilden brengen. Het
geld werd in beslag genomen. <r
Enkele V. A. R. A.-leden en JUuDoglds”-
abonnees zijn In opstand gekomen tegen
een schunnigen roman van A. M. de Jong
in het V. A. R. A.-orgaan.
Men moge het lichtelijk naïef vinden,
dat deze lieden na zooveel jaren
ondervinding de ontdekking doen,
tnoreel-gevaarlijk de roode pers is «i
Het gaat met de Socialisten nu toch wel
sterk berg-afschrijft „De Nederlander
Na het gedrang in de raden van Amster
dam, Rotterdam enz., komt nu in Rotter
dam de sabotage.
Partijbestuur omtrent de regeling van
Pacht vraagstuk v^o advies te dienen;
verzoekt aan de Commissie, dit advies neer
te leggen in een gemotiveerd verslag en daarbij
zoo mogeluk een regeling in concrcten vorm te
formuleeren, hetzij als ontwerp van wet, hetzij
in een aantal stellingen, welke de grondslagen
voor een zoodanige regeling aangeven.
En dan verbazen en ergeren de hèeren
er zich nog over, dat de katholieke geeste
lijkheid waarschuwt tegen de 8. D. A. P. en
haar pers!
Commercieele grondslag
De grondslag, waarop de onderneming is ge
bouwd, is van zuiver commercleelen aard. Daar,
om hebben Dr. Könemann en de heer B. J.
Brenninkmeijer besloten de vindingen van Dr.
Könemann en het kapitaal besteed aan den
voorbereidenden arbeid om tot oprichting der
vennootschap te komen (in totaal uitmakende
circa 500.000), alsmede de daardoor verkre
gen rechten uit bovenvermelde contracten In de
7 Ir. H. Bemelmans. directeur der R. K.
Landbouwwinterschool te Roermond, als lid.
8 Mr. F. M. A. Haffmans, notaris te Helden
(L.j, als lid.
9 Jhr. mr. C. M. O. van Nispen tot Sevenaer,
advocaat en procureur te Vught, als Ud en
secretaris.
De opdracht der Commissie is neergelegd in
een besluit van het Partijbestuur, luidende als
volgt:
Het Partijbestuur van de R. K. Staatspartij,
in vergadering bijeen op Zaterdag 25 Juni 1932;
uitgaande van den toestand, zooals die is
ontstaan na de verwerping van de voorstellen
van wet tot nieuwe regeling der pachtovereen.
komst;
gelet op de motie van de Rjjkskieskringorga.
nisatie Utrecht, voorgelegd aan de vergadering
van den Partijraad der R. K. Staatspartij van
27 en 28 Met 1932. op het, naar aanleiding van
die motie, door het Partijbestuur uitgebrachte
prae-advies. op de gedachtenwisseling ter voor,
noemde vergadering en op de. besluiten door
haar genomen;
doordrongen van bet groote belang van een
behoorlijke regeling van het Pachtvraagstuk en
van den plicht der R. K. Staatspartij om alles
in het werk te stellen, een zoodanige regeling,
zooveel in haar vermogen is, te bevorderen;
vooropstellende, dat In een regeling van het
pachtvraagstuk het sociale karakter van den
grondeigendom volledige erkenning behoort te
vinden;
Besluit:
«en Studiecommissie te henry*men twn het
lijk stof doen opwaaiende ,3eiem" was ge
drukt op verzoek van menschen, die tot de
Anti-Fascisten behooren, zulks teneinde
voor het oog der buitenwereld tweedracht
te doen heerschen in onze rijen. Een nadere
behandeling hiervan kunnen wij voor den
rechter tegemoet zien!
„Waar wij eilaas! geen groote ruim
te mogen vergen voor nadere uiteenzettin
gen, willen wij de Redactie verzoeken wat
meer aandacht te besteden aan „De Fas
cist”, welke op Zaterdag 30 Juli as. ver
schijnt, en hopen wij, dat zij daaruit Iets
wil ovememen van de waarlijk origlneele
wijze waarop de Anti-Fascisten in ons land
te werk gaan, teneinde het Fascisme te be
strijden”.
De Inhoud van het vervalschte nummer
van „De Bezem” is natuurlijk van a tot z
gefantaseerd en onjuist. De organisatie ver
heugt zich In een ongekenden welstand
Van een schisma binnen de beweging is
geen sprake. En de heer Haighton zal In t
volgend nummer van „De Fascist” duchtig
getracteerd worden, terwijl men een ge
rechtelijke vervolging overweegt.
De aaneensluiting zal dus langzaam
voortgaan.
Wanneer de credietwaardigheld van vele
gemeenten „geschokt” is zoo wordt te
gengeworpen dan is dit heusch niet
steeds aan reëele oorzaken, doch maar al
te vaak aan kunstmatige beïnvloeding te
wijten.
De krisis stelt mede dank zij vele maat
regelen van het Rijk vele gemeenten
voor groote en ernstige problemen: welke
onvermoed-belangrijke kapitalen moeten
er door de gemeenten niet besteed worden
aan werkloosheidszorg, nog afgescheiden
van de subsidies aan de werkloozenkafsenl
Hoe enorm heeft de crisis ook de armen
zorg verduurderd! Zooiets fataals heeft
niemand kunnen voorspellen.
echter zóó onvoldoende, dat
zij zooals reeds bleek uit een entrefilet
in ons blad allerminst content konden
zijn.
Zóó vergaat het den klelnzieligen dom
per, die meent te moeten protesteeren te
gen het Immoreele. dat de partij pers hem
opdischt
Nu komt
echter de schrijver van den
roman van een reisje
door den Balkan (op die verre dure reis
heeft hij natuurlijk Ijverig zitten phlloao-
pheeren over de schandelljk-ongelijke ver-
deeling der aardse he goederen!) thuis,
en hij vindt daar persknlpse^s en brieven,
waaruit hem duidelijk wordt, dat zijn ro
man (hoe is 't mogelijk!?) hier en daar als
niet geheel zuiver op de graat wordt be
schouwd.
Ha! ha! *n Prachtgelegenheid om al die
zedelijkheidsapostelen In
fijntjes van hoon en spot te dienen:
Aldus schrijft A. M. de Jong in een arti
kel, dat de redactie van „Het Volk” als een
publicatie van de eerste orde met een groot
opschrift over twee kolommen heel opval
lend plaatst.
Zie! Zóó wordt door de roode journalis
tieke leiders de man bediend, die een er
gernis- wekkenden roman schjjft, en die er
zich met pedanterie zelfs op verheft, dat
hij altijd een zeer onvolkomen beoordeelaar
geweest is van wat al dan niet zedelijk is!
Met klompen aan kun je voelen, naar
welken kant de liefde van de Journalistieke
leiding der 8. D. A. P. uitgaat.
ndanks dit alles, zoo zegt ons méér
(J dan één gemeentebestuurder, zou ds
wal het schip nog wel gekeerd heb
ben, als de gemeenten maar niet zoo be
perkt waren geworden In haar belasting
heffingen en als haar Inkomsten maar niet
voor een tijdperk van vijf jaar „bevroren”
waren.
En hiermede hebben wij zoo eerlijk moge
lijk, zij het ook In kort bestek, de kritiek
weergegeven, welke de gemeenten zullen
kunnen uitoefenen
commissie - Welter
Het verweer is lang niet overal even sterk,
maar het lijkt ons in ieder geval onjAlst om
Ha AAmAAYztun nu maar TnnrfpF mPPr tn'
De Eidophon zal dus, wil zij een breed-
katholteke onderneming zijn, naast sterke
katholieke tendenzfilms ook minder tenden
tieuze films moeten uitbrengen, die het publiek
boeien en den menschen vreugde en blijheid
geven, zonder hun smaak te kwetsen en hun
gevoelens en gedachten verkeerd te richten.
Den productie van louter Heiligenlevens zou
spoedig den dood dér N.V. tengevolge hebben en
iedere ernstige film ónmogelijk maken. Het
juiste evenwicht en de spannende afwisseling
kan het groote doel alleen bevorderen.
vennootschap In te brengen tegen betaling In
contanten van slechts 1000 en overgave van
ten hoogste 39 oprichtersbewljzen.
Eerst uit een gedeelte van de overwinst, na
dat aandeelhouders een dividend van 5 pet.
'i jaars over hun kapitaal hebben ontvangen,
zal het in den voorbereidenden arbeid geïnves
teerde kapitaal van circa 500.000 met rente
worden terugbetaald.
Het doel, dat de vennootschap beoogt, be
staat in het op zuiver commercleelen grondslag
behartigen van een groot cultureel belang.
Het doel der venootschap is het groote te
kort en het daaraan verbonden gevaar voor de
godsdienstige, rultureele en sociale beginselen
der Christelijke wereld weg te nemen.
De middelen, die de vennootschap zal aan.
wenden om haar doel te bereiken vindt zij In
het produceeren en exploiteeren van filmen,
in juiste werkelijkheid weergevende het leven
en de verhoudingen der menschen, echter zoo
dat zij den toets der christelijke moraal kun.
nen doorstaan.
n een tweetal artikelen hebben wij
zoo objectief mogelijk de kritiek
weergegeven, welke de commissie-Welter
gich op het financieel beheer der gemeen
ten veroorloofd heeft.
Ondanks al die goedbedoelde objectiviteit
kloeten de beide artikelen menlgen gemeen
tebestuurder, die zich ernstig verantwoor
delljk gevoelt, wel zooveel pijn gedaan heb
ben, dat wij niet anders dan een daad van
eenvoudige rechtvaardigheid verrichten,
wanneer wij tegen de hierbedoelde kritiek
van het rapport-Welter ook eens enkele ge
meentelijke bedenkingen aan voeren, op
deze kritiek dus eenlge kritiek oefenen.
Tot onze spijt moeten wij erkennen, dat
de commissie-Welter oX gelijk heeft, wan
neer zij het Nederlandsche gemeentebe
stuur in het algemeen een te royaal
en een niet genoegzaam voorzichtig finan
cieel beheer verwijt.
Het kan niet ontkend worden, dat de ge
meenten we spreken Alsmaar in 't alge
meen tamelijk gemakkelijk geld pleeg
den uit te geven en te leenen, en dat zij
zich voor den dag van morgen niet al te
zware zorgen gemaakt hebben; in de vette
Jaren voelde en gedroeg men zich rijk en
in zijn welvaart en flnancieele opgeruimd
heid vergat men reserves te kweeken voor
de magere jaren; de veelal boven de ra
mingen uitkomende middelen-opbrengsten
werden niet aangewend tot extra-delging
van schulden, maar werden meestal opge
teerd in gepaste blijmoedigheid.
Dit zijn feiten, welke nu eenmaal niet te
loochenen vallen en de daarop gerichte
kritiek zullen de gemeenten, wien dit aan
gaat, zich dus graaf of niet graag
moeten laten welgevallen.
Zou intusschen eenzelfde kritiek ook niet
op het beheer van talloos vele particuliere
ondernemingen toe te passen zijn?....
Er bestaat dus geen grond tot wantrouwen.
Katholiek Nederland en vooral zij, die de film
kennen en liefhebben, heeft het zich tot een
eer te rekenen de Internationale Eidophon N.V.
daadwerkelijk te steunen. Temeer, omdat deze
internationale onderneming voornamelijk een
Nederlandsch initiatief Is.
Wij zullen op deze grootache onderneming
nog meerdere malen terug moeten komen.
Dbg.
Moeten wij vertrouwen hebben in deze onder
neming? Wü antwoorden: Ja! De veraekering
is gegeven, dat de Internationale Eidophon de
cultuui^ zal hooghouden, d.wx., dat zij zich niet
zal bepalen tot het vervaardigen van films met
een goede, of minstens aannemelijke strekking, schunnig-bevonden
maar dat deze films zullen vertoond worden In
een vorm, die den smaak streelt. Van <ie Eido
phon zullen wij mogen verwachten, dat zij een
blijvende reeks films zal maken, die naar In
houd en vorm van edele strekking en beschaafd
aanzien zullen zijn, onverschillig of zij den
diepen ernst of de gezonde levensblijheid ver
kondigen
Dit eischt een toelichting.
Wij weten dat er menschen zijn, die van een
katholieke onderneming verwachten: uitslui
tend en specifiek katholieke films, die niets
anders doen, dan tendentleus-rellgieus propa
ganda maken voor het katholicisme Deze op
vatting Is grootendeels juist, mits we elkaar
goed verstaan. Iedere film, die binnen de gren
zen der behoorlijkheid het waarachtige leven
uitbeeldt, het streven van den mensch met zijn
Hjden en vreugde, de waarachtige waarde van
het leven met al zijn diepten, lichten en duis
ternissen, kan men een katholieke film noemen.
Een katholieke film beteekent niet een brave
film van het leven van een Heilige, noch Jiet
bulderen tegen het kwaad en het zoete prijzen
van de goede daad. De katholieke film betee
kent: uitbeelding van het leven ook het ko
mische leven in Xjn betrekkelijkheid; het
leven dat God ons gaf en waarin wU falen en
slagen, doch dit alles gezien, met open oogen
op de eeuwigheid gericht; de gezonde kijk in
het volle leven gezien door het Indringend oog
van den filmkunstenaar, die nooit het einddoel
van alle leven uit het oog mag verliezen.
De Koninklijke Nederlandsche Automobiel
Club deelt ons het volgende mede:
Van vete zijden bereiken ons vragen aan-
van den Ned. R. K. Landarbeidersbond, als lid. gaande de al dan niet wenschelijkheld om op
dit oogenblik met den auto in Duitschland te
reizen.
Hoewel uiteraard de naderende verkiezingen
van 31 Juli nog allerlei verrassingen kunnen
brengen, is onze Indruk, welke door een be
zoek ter plaatse nog werd bevestigd, dat men
noch In het Rijnland, noch elders tot dusverre
in geen enkel opzicht hinder ondervindt. Zelfs
in Noord-Duitschland werd In het geheel geen
last ondervonden. Men 'zal echter vanzelfspre
kend verstandig doen zich van alle inmenging
te onthouden en verdient het ook nu aanbeve
ling geen gevolg te geven aan verzoeken om te
mogen mederijden. Het voeren van een
op den auto moet worden ontraden.
lijk dat in iedere gezonde en fatsoenlijke
democratie vanzelf spreken zou.
Maar zij vraagt onnoodig stemming aan;
verlaat dan grootendeels de zaal; maakt
daardoor, dat het voor een stemming be-
noodlgde ledental niet meer aanwezig Is
en legt daardoor het werk lam.
De minderheid wil dus regeeren. In
een verklaring zegt zij zelf: een fractie,
dié één derde van de Rotterdamsche be
volking vertegenwoordigt, laat zich niet
overstemmen en zij zal de middelen we
ten te vinden om de rechten van de frac-
tife en van haar leden te doen eerbiedi
gen!
Eqn derde is eflhter, gelijk men weet,
minder dan de helft. Over welke „rech
ten” spreekt men dan? Over het recht om
den wil der meerderheid te
Maar dat „recht” bestaat
gens de democratie!
Moeten wij Inderdaad de 8. D, A. P. al
meer zien zakken?
„Er komt nogal wat „onzedelikheid”
voor In mijn roman. Net als in het leven
om ons heen, in onze hoog-christelike
maatschappijtje, na vijftien eeuwen chris
tendom, ja, na bij bijna vier eeuwen calvi
nisme! Onzedelikheid echter bedrijft men
bij ons achter gezellig gesloten gordijntjes
en als men er mee klaar is, trekt men zijn
zwart-garen handschoenen en zijn uitge
streken gezicht aan. treedt naar buiten en
praat zalvend over de deugd en de noodza-
kelikheid van een hoogstaande publieke
moraal, die daarin bestaat, dat men over de
ondeugd zwijgt, tenzij dan op de kansel,
waar men haar geweldig met pek en zwa
vel bedreigt bij gelegenheid van de eeuwige
verdoemenis. Ik oordeel niet over de zede-
11 ke of onzedelike strekking van mijn boek:
ik vrees, dat ik al m'n leven een zeer onvol
komen beoordeelaar geweest ben van wat
al dan niet zedelik is. En bovendien kom
ik juist terug van de Balkan, waar ik geen
mens gezien heb met zwart-garen hand
schoenen en betreurenswaardlg weinig i
vensters met gordijntjes: een zedeloze
horde!”
rkend moet worden, dat het Rijk bij
de Inwerkingtreding van de wet op
de nieuwe flnancieele verhouding zich
tegenover de gemeenten heel royaal gedra
gen heeft, maar daar staat tegenover, dat
het Rijk jegens de gemeenten heel wat had
goed te maken uithoofde van de decennia
lange flnancieele verongelijken, waarvan
de gemeenten na de verouderde ultkee-
ringswet van 1897 het slachtoffer zijn ge
feest.
De uitkeerlngen waren voortdurend on
toereikend en ondanks dat legde het Rijk
den gemeenten nog telkens meer nieuwe
jwettelljke, flnancieele verplichtingen op.
Men denke hierbij eens aan de kosten
der onderwljswetgeving voor de gemeenten;
ontzettende kapitalen moesten gevoteerd
worden voor scholenbouw! Waarbij eerlijk
heidshalve anderzijds weer te erkennen zij,
dat de gemeenten daarin vaak veel te
royaal handelden (schoolpalelzen lieten
bouwen!) en ook met boventallige leer
krachten allesbehalve zuinig waren.
NA de rechtvaardiger werkende wet van
1929 deed zich weer het bezwaar gelden, dat
de gemeenten In haar belastingheffingen
sterk beperkt waren.
Waarna tenslotte de krisis de oorzaak ge
weest Is, dat vele gemeenten In abnormaal,
fax méér dan abnormaal ongunstige positie
geraakten.
■a wen heeft de gemeenten verweten, dat
zij haar personeel over het alge
meen steeds ruimer honoreerden
dan het Rijk dit deed; in de Eerste Kamer
is onlangs een vergelijkende staat van sa
larissen en loonen van het Rijk en enkele
gemeenten overgelegd, waaruit bleek, dat
de gemeenten vrijwel steeds hooger bezol
digden.
Hiertegenover wordt echter opgemerkt,
dat de vergeleken rangen van personeel
lang niet altijd correspondeerden en dat de
vergelijking dus lang niet altijd deugde;
bovendien wordt van gemeentelijke zijde
beweerd, dat de contröle op de ambtenarij
vooral ook ten aanzien van de bevorde
ring bij de gemeenten veel beter is dan
Ml het Rijk.
Het bereiken van een groot doel kost jaren
van strijd!
Deze strijd werd gestreden In katholiek Ne
derland, in de heele katholieke wereld, waar
tnen met ontzetting de gevolgen zag van de
slechte film, die de publieke beschaving, de pu-
biiêke moraal, den publieken smaak heeft
opgeofferd aan de glorie van den wansmaak.
Deze beeft de macht van het zichtbaar bewe
gende beeld gekend en met angstwek
kende juistheid gezien, dat vrijwel niemand
ontkomt aan den Invloed van het spel der
schaduwen op het tooverdoek in de bioscoop.
Wekelijks hebben laffe verhalen, valsche le
vensbeelden en vaak Immoreele voorstellingen
niet minder dan 250 mlllloen menschen gelokt.
Hoevelen hiervan zullen ontkomen zijn aan den
ban van de fasclneerende, opdringende werking
van de films?
Niet alles mogen we veroordeelen. maar we
overdrijven niet door te verzekeren, dat meer
dan 95 pct. van de filmproductie óf direct
schadelijk óf volstrekt onbeduidend Is voor het
leven en denken van den mensch en in vele
gevallen zelfs voor zijn gezond genoegen.
Eer dan de katholieken hebben de Russische
communisten de krachs van de film erkend.
Hun grootte leider Lenin was een der eersten,
die inzag, welk machtig wapen de film kon
zfln voor de verbreiding van een cultuur, goed
of slecht. Het was tot dusver alleen de wan-
cultuur, die van de voordeelen. door de film
geboden, kon proflteerenen het katholicis
me moest tevreden zijn met enkele zoete, wei-
nlg-overtuigende en dilettantische films, die
ver achter bleven bij wat de kinderen der duis
ternis hadden tot stand gebracht.
Uit een en ander volgt, dat de Internatio
nale Eidophon N.V. de vrije beschikking heeft
over een eigen geluidfilm-systeem. dat zij de
geluidfilmsystemen van anderen, zoowel de be.
staande als de komende, zonder patentenstrijd
kan aanwenden en dat de vrije beschikking over
de apparaten naar Tobis. KI ank film Systeem
haar belangrijke voordeelen biedt.”
Het secretariaat der R. K. Staatspartij deelt
ons mede, dat de commissie ter bestudeertng
van het Pachtvraagstuk. tot instelling waarvan
In de Partijraadsvergadering van 27 Mei 1932
werd besloten, als volgt is samengesteld:
1 Mr. J, R. H. van Schalk te 's Gravenhage.
lid en voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten.Generaal, als voorzitter.
2 Mr. J. J. A. H. Hou ben te Breda, lid van
het bestuur der R K. Staatspartij, als Ud.
3 Prof. dr. W. J. M. Koenraadt te Hoeven
(N-Br hoogleeraar aan het Groot-Semlnarle
aldaar, als lid.
4 G. W. J. van Koeverden te Buren (Geld),
lid en onder-voorzitter van het hoofdbestuur
van den A.B.TB., als Ud.
5 Mr. F. I. J. Janssen te Maastricht, lid van
de Eerste Kamer der Staten-Generaal en
onder-voorzitter van de Katholieke Fractie dier
Kamer, als Ud.
6 A. J Loerakker te Haarlem, lid van de
Tweede Kamer der Staten-General, voorzitter
werkloosheids-vraagstuk ’ll besluit. De
meerderheid was* overtuigd, aldus goed te
handelen. De minderheid achtte het besluit
verkeerd.
Dit laatste is haar volkomen recht.
Maar.... nu komt het: de minderheid
„Het onderzoek wees uit, dat deze, waar- zich niet bij de meerderheid neer, ge-
isterenochtend bevatte het „Vad.” een
Qt bericht over een nummer van ,JOe
Bezem”, waarin o.a. het royement van
den heer Baars gelijk men weet de leider
der Bezemgroep met ongeveer 75 pCt. der
leden.
Het blijkt thans, dat dit nummer een
mystificatie geweest is, vermoedelijk uit
gaande van een anti-fascistische organisa
tie, die zooals de heer Baars aan het
„Vad.” later meedeelde waarschijnlijk
onder leiding staat van een zekeren dr. A.
Haighton, voormalig lid der partij en die
onder verdenking staat in opdracht der
Zuid-Slavische Regeerlng het fascisme te
bestrijden.
In een brief aan de redactie van het bo
vengenoemd blad deelde de heer Baan nog
mede:
„Tot onze groote verwondering verscheen
er” Maandagmorgen JJ. aan ons Hoofd
secretariaat een blad, hetwelk onder den
kop van „De Bezem” zooals deze tot voor
vier weken verscheen de wereld was in
gezonden. Een nader onderzoek onzerzijds
volgde, daar door den eenigen Hoofdbe-
stuurder van den Fascistenbond „De Be
zem” Coöp. Uitg. Bedrijf U-A. die volgens
de statuten de vereeniging in- en buiten
rechten vertegenwoordigt geen opdracht
was gegeven tot het drukken van een der-
gelijk orgaan, vooral waar men sinds 9 Juli
JJ. was overgegaan tot uitgave van ,J5e
Fascist” met symbool ,J>e Bezem”, terwijl
zulks het orgaan was geworden van de sa
menwerkende Fascistische Organisaties in
i Nederland en Koloniën. Hierover volgt na-
Op deze vraag geeft het prospectus der N.V.
een duidelijk antwoord.
„De Internationale Eidophon N.V. dankt
haar ontstaan aan het feit, dat Dr. H. Köne
mann, Duitsch R.K. priester en geleerde, een
geluidsfilmsysteem heeft uitgevonden, zoowel
voor opname als weergave, dat in deskundige
vakkringen wordt erkend als behoorende tot
de beste der bestaande systemen, die tot op dit
oogenblik in exploitatie zjjn gebracht, alsmede
aan de omstandigheid dat Dr. Könemann den
Nederlandschen ondernemer, den heer B. J.
Brenninkmeijer, bereid heeft gevonden zijn ge
luidsfilm te financieren.
De voornaamste vinding van Dr. Könemann
bestaat hierin, dat door zjjn systeem, speciaal
door de door hem ontworpen lichtbron, het
geluid beduidend helderder wordt opge
nomen en weergegeven dan door andere
bestaande systemen. Deze vinding, alsmede een
groot aantal neven.vindingen zijn in de ver,
schiUende landen der wereld geoctrooieerd; in
andere landen is de octrooi-aanvrage nog han
gende.
Deze vindingen en hare financiering hebben
geleld tot het afsluiten van contracten met
wereldconcerns, die de filmindustrie beheer.
schen, waardoor de Internationale Eidophon
N.V. metultsluitlng van patentenstrijd het Dr.
Könemann-systeem ongestoord over de geheele
wereld kan exploiteeren, terwijl zij andeée vin
dingen. welke in handen der bedoelde wereld-
concerné zijn of komen, eveneens over de ge
heele wekeld kan aanwenden (toekomstige vin
dingen zullen voor zooverre thans Is te voorzien
voor hare exploitatie.:
zjjn van de octrooi.rechten, welke die wereld
concerns bezitten
Verder heeft de Internationale Eidophon
N.V. door genoemde contracten zeer beduidende
voordeelen verkregen In verband met de aan
schaffing van opname- en weergave-apparaten.
waarin zoo spoedig mogel(jk de vindingen van
Dr. Könemann zuUen worden Ingebouwd.
Deze contracten zjjn afgesloten met Klang,
film G m bH, en Tonblld-Syndlkat AG. (To.
bis) te Berlijn, welke Europeesche groepen ver
bonden zjjn met de Western Electric en Radio
Corporation In Amerika door de Parijsche over
eenkomst van den zomer 1930. f
van
hoe
welk
bederf vooral de jeugd daarin dreigt, maar
X valt in leder geval met voldoening te
constateeren, dat hun eindelijk een licht Is
opgegaan.
Het Is dezen socialisten, die prijs bleien
te stellen op meer fatsoen en minder zeden
bederf in hun omgeving, echter niet ge-
makkelljk gemaakt, van hun opstandigheid
te doen blijken tegenover de partijgenoo-
ten; In de reeds meer genoemde buurtbla-
den hebben zij er zich over beklaagd, dat
hun protesten niet baatten en eerst toen
zij elders publicatiegelegenheid hadden
gevonden, werd van hun opmerkingen no
titie genomen.
Intusschen
rr Ijn er voor den financieel weinig gun-*
j stigen toestand, waarin zooveel ge
meentebesturen verkeeren, echter geen
excuses aan te voeren? Zijn deze wel zóó
schuldig als het Openbaar Ministerie in
het rapport-Welter aan het woord het
doet voorkomen? Behoort de rechter geen
rekening te houden met zekere verzachten
de omstandigheden?
Allereerst de opmerking, dat Inzoover
de commissie-Welter terecht de flnancieele
ruimhartigheid van de gemeenten bekriti
seert deze kritiek voor een niet onbe
langrijk deel mede-geëndosseerd moet wor
den door Gedeputeerde Staten der provin
ciën en door de Regeerlng: is het hooger
en hoogste toezicht steeds scherp genoeg
geweest? hadden Gedeputeerde Staten niet
vaker nloeten ingrijpen? had de Kroon niet
vaker van haar vernietigingsrecht gebruik
moeten maken? hadden voofal de gemeen-
tebegrootlngen niet voortdurend meer kri
tisch bekeken moeten worden?
t Is natuurlijk geen verheffend gebaar, de gemeenten nu maar zonder meerjtot de
wanneer de bekritiseerde gemeenten aan motor.
hoogere instanties thans toevoegen: „Had
dan maar beter op ons gelet!”, maar het
feit blijft bestaan, dat Gedeputeerden en
Regeerlng mede verantwoordelijk zijn voor
den thans In de gemeenten geschapen toe
stand.
Dit zal nu anders worden, naar men mag
hopen. De eerste stap werd gezet in de goede
richting en het is een stap van groote beteeke-
nis. Reeds maanden geleden werden berichten
gepubliceerd over de voorgenomen oprichting
van een Internationale katholieke filmmaat
schappij. De berichten wekten hier en daar
trouwen Men vroeg zich af. door de erek-
ring geleerd, „Hoe zal dit gaan en mag men
vertrouwen, dat niet alleen het katholicisme
maar ook de film als uitingsmiddel zal geres
pecteerd worden?"
Welnu, wfj kunnen alle wantrouwen laten
varen, sinds dezer dagen werd opgericht de
Internationale Eidophon NV., gevestigd te
Amsterdam, Keizersgracht 409. Een internatio
nale onderneming dus. waarvan de directie be
staat uit Dr. H. Könemann te Berlijn. Pr. A. M.
Smithuysen te Amsterdam en Dr. R. Belssel te
Berlijn (onderdirecteur). De commissarissen
der onderneming zijn: B. J. Brenninkmeijer.
Industrieel te Baden; Mr. J. B. Bomans, lid
van Oed. Staten van N.-Holland; B. A. H.
Deiters, industrieel te Bussum; J. H. de Jong,
industrieel te Utrecht; Mr G. A. J. M. Mut-
heele weteld kan aanwenden (toekomstige vln.
vèrre t_
mogelijkheid afhankelijk