ONS BLAD Is er Crisis Spanje? D Gorgoeloff Doodvonnis over r VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS Het nieuws van heden Tegen een Parlements- dictatuur Braun zegt Papen de waarheid Tsjang Kai Sjek naar ’t front 1 Snelle groei der Kath. partij r Naar het avoi: ZIJN DAAD EISCHT HET I RS DE BARO Gorgoeloff ter dood veroordeeld IN DIT NUMMER: I ^uu._ TER4 JOH. LAUW DONDERDAG 28 JULI 1932 ZES TWINTIGSTE JAARGANG Np. 177 f 2 Het Weer, RUSLANDS STRIJD TEGEN DEN GODSDIENST Azana Ter verdediging van Jehol c Otto Braun J apansch luchtvaartmonopolie Von Gronau niet vejr Stille Zuidzee 3’ Gorgoeloff» slachtoffer A Geen verzachtende omstandigheden Over zyn afhankelijkheid van de nat.-socialisten Betoogingen te Keulen verboden geslagen Ontzettend vliegongeluk in Engeland U DIT NUMMER BESTAAT UIT ACHT BLADZIJDEN ADVERTENTIEPRIJZEN: Per lossen regel 20 c; ingez. med 40 c. p. regel, idem op pag een 55 c. p. regel Bij coqtract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces Omroepers zie de rubriek - Telefoonnummer 433 Afbraak van een prachtige kerk te Nischni-Novgorod. 5 I NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD De ramp van de JWlobe". ver- Crizto In Spanje? De Engelzch-Franache overeenkomst Het wederzien. de Gorgoelott de daad (Bijzondere correspondentie) 7*0 3. KJ Hoogste stand op 1 M.: 768 Want nog een van de merkwaardigheden, die 'als it In PAUJS, m Jun (Beater) De moordenaar van President Doumer, Gorgoeloff, Is ter do >d zeide dat ligt dn en door Bliksem in vliegtuig te frisch in het geheugerf van het Duitsche volk. De onophoudelijke dreigementen met het vallen van hoofden en andere manieren van ter dood brengen van politieke tegenstanders hebben op zijn minst genomen in dezelfde mate als de afschuwelijke communistische daden van ruwheid en moorden het politieke leven van geheel Duitschland vergiftigd. Ook thans wor den dagelijks overvallen gepleegd door natlo- naal-socialisten op leven en eigendom van an dersdenkenden. ten deele zelfs gewapenderhand. Slechts die voorbeeldige discipline en bezon- nenheld^van de republikelnsehe partijen heeft behoed voor bloedvergieten en burgeroorlog bij de ernstige Inbreuken op de staatsburgerlijke vrijheid, begeleid door een optreden, dat in strijd was met de grondwet in Pruisen. De „Vossische Zeitung” meldt, dat in de zit- KEULEN. 28 Juli (Reuter). In verband met de groote politieke opwinding zijn alle vergade ringen en demonstraties in Keulen op den ver- klezings-Zondag verboden, evenals het houden van spreekkoren en het verspreiden van strooi biljetten met propagan istische strekking. Brawn tegen von Papen. Tsjang Kai Sjek naar front. Gorgoeloff ter dood veroordi Steeds meer stemvee. De missionaris op Alaska. b Gronau lemens ia maken. tapan zijn T K el BUREAUX. HOF 6, ALKMAAR Telefoon Administratie 433, Redactie 633 ABONNEMENTSPRIJS: Per kwartaal voor Alkmaar Voer buiten Alkmaar f 2 85 Met geïllustreerd Zondagsblad f 0 60 hooger Dagblad uitgegeven door de HV Drukkerij De Spaarnestad Haarlem Verkoop van ruwe diamant te geset. -- Oh AJllen Iflnent, MONTREAL. 28 JuU. (Reuter.) V< heeft verklaard, dat hij niet voor een tocht over den Stillen Oceaan t De geruchten over zijn tocht naar onjuist. 1 Zaterdag vertrekt hij naar Chlcaj ting van hedenmiddag van den rijksraad de vroegere plaatsvervangende minister-president van de afgezette Pruisische regeering, Hlrt- slever, is verschenen om uiteen te zetten, dat de vroegere Pruisische regeering zich in den rijksraad voelt als de legitieme vertegenwoor digster van Pruisen. De rijksmlnister van bln- nenlandsche zaken von Gayl verklaarde hierop, dat hij in tegenwoordigheid van Hlrtsiefer de verhandelingen In de commissie niet zou ope nen. Toen Hlrtsiefer desondanks bleef, dreigde von Gayl hem met geweld uit de zaal te doen verwijderen. Hierop heeft Hlrtsiefer opnieuw scherp geprotesteerd, waarna hij de zaal verliet. ALKMAAR PAYGLOP 3 Barometers en Thermc Het dagblad ..Dairen Slmboen” deelt mede, dat zich te Tsjangstsjoen een Japansche maat schappij met een kapitaal van drie mlllloen yen heeft gevormd, die het monopolie voor het luchtverkeer in Mandsjoerije zal krijgen. De luchtvaartmaatschappij zal de luchtlijn Tokio- Moekden, Moekden-Tsjangtsjoen en Tsjangt- sjoen-Charbln tot het station Mandslrta ex- ploiteeren. Spoorwegongeluk In Duitschland. Origineele werkverschaffing In Chili. De strijd tuaschen 8. A. C. E. M. en bijgelegd. De politie te 's-Gravenhage heeft een persoon aangehouden, vermoedelijk medeplichtig aan den juweelendlefstal. sterken schijn van gelijk. Het tnak dan mis schien voor heldenmoed omwille van de weten schap doorgaan, als men zich aan de directeu ren van sterrewachten gaat aanbieden om per raket naar de maan te gaan, het wijst toch minstens op een zonderling soort misdadigheid, als iemand tevoren in zjjn notltle-boekje aan- teekent: „Dood van president Doumer, 6 Mei” Misdadigers zijn geen idealisten, loopen steeds niet van zijn eigen geestes-verdraallng. een ruime kans een ronde som gelds te ver grijpen, om aan het roer te komen. Azana heeft de tegenstellingen nog verscherpt door publiek te verklaren, dat hij geen en kele regeering zal ondersteunen, die hem ten val zou hebben gebracht. Een zware complicatie Is het ook, dat de socialisten, waarop de regeering tenslotte steunt, niet kunnen instemmen met een geheele nieu we nationaliteit, zooals de Catalanen dit wenschen. En Prieto, de socialistische mi nister maakte den toestand nog erger voor Azana door loslippig te verklaren, dat de Catalaansche kwestie niet mag en kan worden opgelost met een paar stemmen meerderheid. Dat is natuurlijk water op den molen van hen, die dit vraagstuk doen beslissen, niet door het parit maar door een volksstemming. LONDEN, 28 JuU. (V. D.). Bjj het vliegtuig - ongeluk nabij Farnham in Surrey zijn behalve de 23-jarlge Prins Otto von Erbach-Fürstenau ook de piloot Bruce Boesom en zijn moeder, me vrouw Bossom. zoon en echtgenoote van het La- gerhulslld voor Maidstone A. C. Boesom, om het leven gekomen. Hoe het ongeluk Is veroorzaakt, kon niet definitief worden vastgesteld Men vermoedt, dat het vliegtuig door den bliksem ge troffen werd, toen het tusschen Farnham en Elstead in een zwaar onweer raakte. De blik sem is waarschijnlijk in de benzinetank gesla gen. De lijken van de slachtoffers werden op groote afstanden van ellcaar en van de resten van het vernielde vUegtuig gevonden en waren bijna onherkenbaar verminkt. Een mantel, dien mevrouw Bossom had gedragen, is op een af stand van 5 KM. van de plaats van het ongeval teruggevonden. Prins Otto v. Erbach-Fürstenau logeerde ten huize van de familie Bossom. Verwachting: Matige, meest Zuid. Westelijke wind, meest zwaar bewolkt, met tijdelijke op klaring, waarschijnlijk nog regenbuien, weinig verandering In temperatuur. Hoogste stand: 766,1 Toulouse. Laagste stand: 746,0 Aberdeen. Zon op S.1S. onder 8.56 Nieuwe Maan Ueht op 9.26. BERLIJN. 27 JuU. (V. D.) De uit Zijn functie ontheven Pruisische minister-president Braun publiceert den uitveerigen, vol heftige aanklach ten staanden, brief aan den rijkskanseller Von Papen, waarin hij nogmaals uitvoerig het be kende. ook voor het staatsgerechtshof uiteen gezette standpunt der vroegere Pruisische re geering behandelt. Braun motiveert dezen open brief met er op te wijzen, dat hij geen ant woord heeft gekregen op zijn vorige schrijven aan den rijkskanseller, waaruit hij concludeert, dat de kanselier hem niet de gelegenheid heeft willen geven hem door de radio te repllceeren. Schrijver zou wenschen dat de onder de lei ding van den kanselier staande regeering even onafhankelijk van de nationaal-soclallsUsche partij was als de .grondwettige Pruisische re geering” dit was van de communistische partij. Het verlangen principieel en onmlddelltjk de aanhangers van de communistische partij an ders te behandelen dan die der nat.-soc. partij is in strijd met de rijksgrondwet. De door rechtsradlcalen gepleegde moorden op Erzberger en Rathenau, de veemmoorden en de tallooze andere politieke moorden zijn nog Volgens Russische berichten uit Peking doen aldaar geruchten da ronde, dat generaal Yen Bi Sjan, die een belangrijke politieke rol in Noord-Chlna speelt, de Chlneesche regeering heeft medegedeeld, dat hl) ontheffing van maarschalk Tsjang Hsue Liang uit alle func ties elscht en dat hij voorts zijn eigen benoe ming tot opperbevelhebber van alle Noord- Chlneesche strijdkrachten verlangt. Wanneer de Chlneesche regeering deze eischen niet sou InwilUgen, zou hij niet langer borg kunnen staan voor de orde in Noord-Chlna. Hjj ver klaarde voorts dat maarschalk Tsjang Hsue Llang als bevelhebber bij de Jongste gevech ten nabij Moekden volkomen had gefaald en derhalve niet langer aan het hoofd van het Chlneesche leger kon staan. -r"'x e toestand op politiek gebied is ook I daardoor gewijzigd, dat de katholieke tegenactie in beteekenis vooruit gaat. Deze heeft successen te boeken, waaraan een half jaar geleden* nog niet te denken was. Dit Is een groote verdienste van de „Accion Nacional”, die onlangs haar naam heeft moeten veranderen in „Accion Popu lar”, omdat het woord „nationaal** tot ver warring aanleiding gaf. De nieuwe partij wordt uitstekend geleid. Haar snelle uit breiding en groei zijn echter vooral te dan ken aan de Spaansche vrouw. Er behoort werkelijk moed toe, dat vrouwen en meisjes in aldoor grooter getale het kruis op de borst dragen, omdat er alle aanleiding voo? haar is te vreezen, dat zij op straat lastig gevallen zullen worden. Hde ongelooflijk het klinke, toch is het waar, dat dames uit de beste standen wegens openlijk dragen van het kruis gearresteerd zijn en met al lerlei geboefte in één cel den nacht moesten doorbrengen. Demonstraties der partij overtreffen alle verwachtingen en aldoor weer zijn het de vrouwen, die de mannen uit hun lauwheid opwekken. Zeker is het, dat het uit is met de overmacht van Azana en van zjjn minderheid in het parlement. De openbare meening wordt wakker. Het katholieke leven, het fundament van Span je, is ontwaakt. dienen aan een moord. Maar achter Gorgoeloff staat geen financierende fanaticus, geen orga nisatie van welke nationaliteit ook, geen per soonlijke haat, geen anarchisme. De rechter van instructie Fougery heeft dit uitdrukkelijk te kennen gegeven en als conclusie neerge schreven: „Le crime de Gorgoeloff est le fait d’un solitaire”4 (De misdaad van Gorgoeloff is de daad van een eenling.) Men vraagt zich af, of het niet minstens een inconsequentie is, om een officieel als ..solitaire" erkende te oor- deelen volgens de wetten, geschreven voor de normale meerderheid. Na de rechtszittingen van 25 en 26 is de pu blieke opinie dan ook sterk veranderd. Het heette eerst overal, dat Gorgoeloff een verkapte Sovjetagent was, een collega van de beruch te Gepeoe; maar de antwoorden, die hij geef’ op alle evidente fouten, die hij begaan heef’, cuhnineeren in zjjn patriotisme. „Mijn i4Mer- land is In gevaar.... Europa trekt zich aan van mijn arm land ik heb den presi- dlent gedood, enkel en alleen om de doorvoering van mijn anti-sovjet-ldeete verwezenlijken.” Zij die het karakter en gedeeltelijk ook het leven van Gorgoeloff niet, kennen, zullen deze combinatie waarschijnlijk niet begrijpen. Terecht vroeg de voorzitter Dreyfus, na een van dergelijke uitlatingen: .Waarom doodde u dan den man, die vier zoons op bet slagveld* der geallieerden verloren heeft, een slagveld waar toch ook Rusland op verdedigd werd?” En zijn antwoord hierop is karakteristiek: De persoon Doumer was mij onverschillig. Zijn functie was voor mij een reden tot den moord. Eens heb ik Frankrijk liefgehad, maar toen men mij verraden heeft en het mij duidelijk werd, dat de Fransche politiek anti-Russlsch was. heb Ik besloten Üen leider van deze poli tiek te dooden. Mijn daad is een propaganda- daad. Voor qiijzelf deed ik niets. Als men mijn idee maar eerbiedigt. Voor de rest.... Qu’on me guillotine tout de suite! Je ne demande qua mourlr! Laat men mij onmiddellijk guillo- tineeren. Ik vraag slechts te sterven. Een antl-sovjet-agitator. die geen last heeft van een vertroebelden geest, vindt nog altijd een menigte middelen, die tot zijn doel kunnen voeren, sterk verschillend van die, welke Gorgoeloff te baat genomen heeft. En tegen deze opwerplng heeft de beklaagde niets In kunnen brengen. Hij kende daarvoor het excuus Een merkwaardig maar tevens heel droevi, boek zou te schrijven zjjn over het leven van den man, die zich niet genoeg bewust is, daL- zijn schot niet alleen de borst raakte van pre sident Doumer. maar oek het nationale respect voor het staatshoofd, van wlen mem/s hij geen vijanden had.... Voorloop|g boek verspreid geschreven In kranten de belangrijkste pagina's ervan loopt meer ver wondering dan verontwaardiging. Maar wat den aandachtigen lezer zoo verbaast, is dat «ie voorafgaande bladzijden bijna noodzakelijk de laatste tot gevolg schijnen te hebben Met een stelselmatige nauwkeurigheid zijn de gangen van dezen man nagegaan en een on stuimig brok leven. mét groote apathische stukken daartusschen, Is voor den dag gekomen. Het is een van die levens waarin de vergroei ing van het element van de geestelijke afwij king het pleidooi der advocaten zoo gemakke lijk, en het vonnis der rechters zoo moeilijk maakt. De psychiaters Truelle. Roques de Fursac en Genii Perrin verklaarden, dat de be klaagde Inderdaad In het bezit was van zijn verantwoordelijkheid en redelijk aansprakelijk gesteld worden,kan voor zjjn daad Maar dat hun terrein geenszins het terrein is, waarover de onfeilbaarheid wandelt, blijkt uit de mee ning van niet minder deskundige collega’s, die met overtuiging beweren, dat Gorgoeloff een dier ontoerekenbare Individuen Is, waarvan de volksdond zegt, dat zij een „kronkel" In de hersens hebben. De feiten geven aan de laatsten althans een NANKING. 28 Juli. (V. D.) Maarschalk Tsjang-Kai-Sjek heeft van de Chlneesche cen trale regeerlnfr^epdracht gekregen zich naar Peking te begeven om daar het opperbevel op zich te nemen over alle Chlneesche strijdkrach ten ter verdediging van de provincie Jehol. Volgens hier ontvangen berichten hebben «e- venhonderd Chlneesche vrijwilligers een aan val gedaan op het door Japanners bezette plaatsje Soeltsjoeng tusschen Tsjlntsjau en Sjan Hal Kwan. De aanval zou echter zijn afgeslagen na een gevecht, waarbij tweehon derd Chineezen zouden zijn gedood, terwijl de Japansche troepen slechts zes dooden zouden hebben verloren. te constateeren vallen bij dit proces, is het pleldoo van twee advocaten, Henri Geraud en Marcel Roger. Dezen beroepen zich natuurlijk op een argument, dat Gorgoeloff steeds zorgvuldig vermeden heeft aan te voeren: zijn klaarblijke- lijke ontoerekenbaarheid. Er zijn feiten te over uit het verleden van hun cliënt, die dit argu ment ten sterkste kunnen bevestigen. Onge rekend nog de voorvallen, die tot een geestelijke afwijking bij hem hebben kunnen lelden, zoo als de ontploffing van een zware granaat in Gorgoeloff» onmiddellijke nabijheid en ernstige ziekten, waar hij langen tijd aan lijdend is geweest. Intusscben Is de figuur van dezen moorde naar niet ontbloot van een grootsche allure, 1 die lijders aan sensatle-zucht in breede stroo- men deed trekken naar de „Assises de la Seine” Ieder Franschman adoreert het tooneel. En als het tooneelgebaar te zien is in de rëeele wereld, smult hij er eens zoo gretig van. Inderdaad ligt, er Iets ondoorgrondelijks, iets fataals en onverbiddelijk» in de woorden en be wegingen van den beklaagde. Als hij zegt, dat hij innerlijk gedreven wordt „door een rechter die strenger Is dan al)»- andere rechters”, gaat dit vergezeld van een -zoo eerlijke geste, dat men er in gelooven gaat. Er is een ontroerend - trillen in zijn stem, wat getuigt van de Inge- houden smart In zijn binnenste, als hij dch bruusk, maar toch sterk en grootsch naar de - zaal wendt en uitroept „Lujjter, o .Frankrijk mijn land gaat ten onder.Amerika werkt mee met de Sovjet. - IJultschland werkt mee. gaat gij ook mëewerken mijn land te vertrap pen?" Het zijn deze plotse oplevingen van een feilen patrtottengeest, die de verontwaardigden gesust en de onverschilligen medelijdend ge stemd hebben. In hoeverre schakelt een dweep zieke bevrijdlngszucht het verantwoordelijk heidsgevoel uit? Is het aan ons om daarover te oordeelen? Komt het zelfs psychiaters toe? W(j weten alleen: deoperatie die dit complex van geestelijke afwijkingen en misdadigheid onder het Juridische mes ondergaat is een zeer moei lijke, en ook de knapste chirurg zou zich hier pijnlijk kunnen vergissen.... Intusschen hebben de procureur-generaal en de jury zich voornamelijk laten leiden door de overweging, dat de moord op een staatshoofd door een vreemdeling, die gastvrijheid geniet I In dienst staat, met den dood dient te worden I gestraft. Verzachtende omstandigheden hebben zij niet villen laten gelden. 1 XTOg korten tijd gel eden geloofde men, dat de regeering van Manuel Azana, die In December van het vorige jaar is gevormd, vast In het zadel zat. Want de minister president had het niet alleen klaar gespeeld, in vele gevallen, ook bij het na men van willekeurige maatregelen, in het parlement zijn wil door te voeren met be hulp van een meerderheid, maar had ook de openbare meening aan zjjn zijde gehad, omdat breede burgerlijke kringen gaarne aommige dlctatorische maatregelen veront schuldigden, als zij maar het bewaren van orde en rust tot effect hadden. Het was dan ook zonder twijfel een groot succes voor het zittende kabinet, dat een staatsgreep, die voor 28 Mei U. door com munisten, anarchisten en syndicalisten was voorbereid, nog op tijd Werd ontdekt en on derdrukt kon worden. Maar toch hebben de détails, die bij deze gelegenheid bekend zjjn geworden, veel onrust gebaard, vooral om het feit, dat de syndicalistische pers di rect een appèl stuurde aan alle provinciale organisaties, zich door de mislukking van den greep naar de macht niet te laten ont moedigen en zich er op voorbereid te hou den, dat de herhaling van het experiment op een gunstiger oogenblik zeker en gewis zou geschieden. Het PostvHertuic de „Ibta” hedenmorgen naar Indië vertrokken. De drievoudige moord te Putbroek komt 22 Angaotne voor het Bot he Gerechtshof in be- handeUiif. Congres van den R. K. Politiebond te Tilburg. Hout- en kistenfabriek te Zaandam door het vuur vernield. e reden echter, waarom de stelling van het kabinet-Azana niet meer zoo op timistisch is te beoordeelen als tot dusver, is een andere. Volgens de goed in gelichte „Germania” wordt er gerekend met gen spoedige en niet meer te vermijden mi nistercrisis. Er is echter nog twijfel, omdat niettegenstaande de vele tegenstellingen tusschen de elementen, die deel genomen hebben aan het tot stand komen der repu bliek en sinds dien behooren tot een min derheid, die zonder noemenswaard verzet domineert, er een nog stevige eenheid be staat. Wat ook natuurlijk is, omd» deze elementen gemeenschappelijke loelangen hebben en alles, wat de revolutie hun schonk, op tiet spel zouden zetten, wan neer deze eenheid in scherven ging. Zeker is echter, dat Azana een verkeerde rekening heeft'opgemaakt, toen hij meende, dat hij voor het zomerreces nog met dezelfde ge makkelijkheid als tot dusver twee wetsont werpen van eminente beteekenis door het parlement had kunnen laten aannemen, en dat hjj de openbare meening op dezelfde wijze kon verwaarloozen als tot nu toe. Het gaat om een reeds lang behandeld en be sproken ontwerp voor agrarische hervor ming, dat tot basis heeft een gelijke ver- deellng van het grondbezit en om het Ca talaansche statuut, dat door de Catalanen wordt geëischt, tfr verkrijging van grootère poUtieke en economische zelfstandigheid. Indien het Azana niet zou gelukken om voor deze beide kwesties een bevredigende oplos sing te vinden en indien hij gedwongen zou worden ter vermijding van een regeerings- erisis de oplossing dier vraagstukken tot in den herfst te verdagen, dan zou dit een be vestiging zijn van de aldoor zich meer ver breidende meening, dat het werk van de Constitutante fettelijk reeds in December van het vorige jaar met de goedkeuring der grondwet afgeloopen was. De agrarische hervorming heeft, hoe diep insnijdend de economische gevolgen ook voor de volkswelvaart kunnen zijn, maar heel geringe belangstelling. De oorzaak daarvan zal wel zijn, dat er maar heel wei nig grootgrondbezitters, die het loodje moe ten leggen, in het parlement zitten en trouwens weinig om hun meening worden gevraagd. Van de andere zijde komt alleen de socialistische partij sterk voor deze her vorming op. De andere partijen maken geen moeilijkheden. Heel anders is het met het Catalaansche vraagstuk. Men had er absoluut niet op ge rekend, dat de bevolking van heel het land zich zoo hartstochtelijk met deze kwestie bezig houdt, terwijl het tegenover alle an dere gebeurtenissen, ook van het grootste belang, zoo Indolent blijft sedert den val der monarchie. Dit is toe te schrijven aan het feit, dat men in heel Spanje de Cata lanen niet „mag” en vooral aan de on rust, die overal ontstaat over het In geVaar brengen der nationale eenheid. Drukkend jwerkt het op het kabinet, dat Lerroux, de leider der radicale partij, die eerst met Azana in de republikelnsehe alliantie ver- eenigd was, maar in de oppositie gedwon gen werd, toen een jaar geleden het. regee- ringsbloc met de socialisten werd gevormd, klaarblijkelijk iedere gelegenheid wil aan- In zjjn requisitoir had de procureur-genei verklaard, dat hij hoopte, dat de gezwotei zich niet zouden o eeren. door verzat lende omstandig! den te doen geld Voor iemand I Gorgoeloff kora leen strafkolonie rktng n|i het schavot had nog/w dat 2 u vallende vragen aan d? jury zouden (wa den gesteld, nX of de beklaagde krankzinnig was op het moment dat en of hU handelde onder drang van een waaraan hij niet kon weerstaan. Het Hof wees dit fl^soek echter af Zwitoeneh Invoerrecht op aardapi hoogd. De tweede dag der Vlerdaagoche marachen. Verlaging der Rotterdamsche havent

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 9