ONS BLAD
De koppige de Valera
F"—
r
1
I
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
levensloop en
Adolf Hitler ten
tooneele
Handhaving der
zedelijkheid
R.K. LYCEUM
Het nieuws van heden
KARAKTER
De tarievenoorlog
Na de hittegolf
De kerken weer in
brand
DE BAROMETER
Duitsche politie op
het pad
JOH. LAUWERS
A KM AAW
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1932
Het Weer1
HET KASTEEL RAMBOUILLET.
de Valera
■■maanni
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
Het Centrum genegeerd
r
Huiszoeking te Berlijn
KEERT JIMMY'S KANS?
Spaanse he furie te Grenada
Oliegebrek in Rusland
Oogstcampagne gehandicapt
Drie dooden
Heden onderhoud met den
rijks kanselier
Prof. Piccard wacht op
beter weer
De stryd tegen Griffith
en Collins
Wegens den feestdag van Onze
Lieve Vroaw-ten-Hemelopneming
zal het
Alle boeken en leeraiddelen veer het
Ml HITTER OORTMEIJER, Piygto*
Zware onweren in Engeland
Sir Casement, de „zwarte
protestant”
Hitler naar Hindenburg
Van bolsjewistische practyh naar
democratische theorie. Een
stembusoverwinning het
resultaat
Rykscommissaris voor Pruisen
tegen zedenverwildering
ADVERTENTIEPRIJZENi
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag. één 55ap. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
De „burgeroorlog”
DU schitterend gelegen oude koninklijke slot met prachtig
park, dient thans als buitenverblijf van den Franschen
president.
Tegen alles wat rood is
Door Lloyd George begenadigd
r
NOORD-HOLL. DAGBLAD
Maandag in beperkten omvang
verschijnen.
Onze kantoren zyn dien dag
gesloten.
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 191
V
Bloedige slag in Nicaragua.
i
r
4
Ernstige brand ia Wormerveer.
O O
een
en
ZURICH, 12 Aug. (Reuter). Tiet vertrek van
prof. Piccard naar de stratosfeer is uitgesteld
met het oog op de onweersachtige weerge
steldheid.
Piccard’s opstijging uitgesteld.
Hevige onweders in Engeland.
Hoogste stand op Zaterdag aar Tja 7C8
Vooruit
57
KLOGAU, 12 Aug. (W. B.) Op een woning
van een natlonaal-socialislsch groepleider wer
den vannacht drie schoten gelost.
1) Redmond Ha ward. Sir R. Casement bh 12.
2) 8. H. Bretterton. The Real Ireland bl. 27.
3) Trial of Sir R. Casement by S. Knoth.
4) Evidence on conditions in Ireland. Ameri
can Commission Washington 1821.
w
ALBANY (New York), 12 Aug. (Reuter.) De
vrienden van Johnny Walker, den populairen
burgemeester van New York, die beschuldigd
is van corruptie in de uitoefening van zUn
ambt, hebben bij het hooggerechtshof weten to
bewerken, dat den gouverneur van den
New York, Roosevelt (die op het oogenbllk can-
dldaat is voor het presidentschap der V. 8.),
verzocht wordt aan te toonen, dat hij met In
staat is in deze zaak een oordeel uit te spreken.
Dit Is de eerste stap van de vrienden van Wal
ker, teneinde te verhinderen, dat de gouverneur
de zaak berecht.
LONDEN, 12 Aug. (Reuter). Na een hittegolf
van verscheidene dagen Is hedenmorgen boven
Londen en verschillende andere deelen van
Engeland, Schotland en Ierland een hevig on-
weder losgebarsten, waardoor groote schade
werd aangericht, met name aan den graan- en
fruitoogst In het graafschap Hungtindon.
Ook In Ierland, ten Noordwesten van Ulster,
Is groote schade aangericht. Door blikseminslag
zijn hier hoolbranden ontstaan. In bet district
Londen alleen zijn 341 telefoonlijnen bulten
werking gesteld.
Het Sovjetblad „Za Industrlallzatsloe” van 21
Juli wijdt een uitvoerige beschouwing aan het
schandaal van het oliegebrek in Sovjet-Rusland
In oogsttijd. Het materiaal wordt gepubliceerd,
om er „de aandacht van den Executieven Raad
van Volkscommissarissen” op te vestigen.
Reeds onmiddellijk nadat de oogst werkzaam
heden in Zuld-Rusland waren begonnen, Kwa
men er uit verschillende plaatsen rapporten
binnen, waarin werd gewezen op den gevaar
lijken toestand, ontstaan door een ernstig ge
brek aan olie.
De volgende telegrammen worden geciteerd:
..Het plaatselijk depot van de .jSoyvozneftorg
(Oliehandeldepartement) is leeg”.
„Er Is geen petroleum, ligroine (vluchtige
olie uit petroleum), noch benzine. De tractoren
staan stil”.
BERLIJN, 12 Aug. (WH.) De politie deed
heden plotseling een inval in de „Rotfront-
kAmpferhllfe". Détails en motieven zijn niet
bekend. Ook werden het Llebknechthuls, ha*
communistische hoofdkwartier en de sich In
dit gebouw bevindende drukkerij van de JRote
Fahne” doorzocht.
ook maar iets van de krijgskunst te kennen,
als commandant van het derde revolutlonnalre
batalllon benoemd en had als zoodanig een
fabriek tegen de Engelschen moeten verdedi
gen. De Valera’s vrienden zeggen dat hij dap
per gevochten heeft, anderen, dat hij alleen
zich niet „zonder een enkel schot overgegeven
heeft* 2). In leder geval, vanaf dit oogenbllk
begint zijn groote populariteit, terwijl Sir Rod
gers Casement door het gerecht veroordeeld
werd tot den strop, een vonnis dat den 3en
Augustus 1916 In de gevangenis van Penton-
vllle werd voltrokken.
Eenlge oogenbllkken voor zijn dood gaf Ca
sement het verlangen te kennen In de R. Ka
tholieke Kerk te worden opgenomen, en de
lersche schrijvers beweren, dat hij vóór zijn
terechtstelling zich bekeerde en het R. K. ge
loof dat bijna alle Ieren belijden, aannam.
Zijn laatste woorden op het schavot waren:
,Jk sterf voor mijn vaderland. O God. asm U
beveel Ik mijn stel” 3).
Ier door geboorte, maar protestant van ge
loof, behoorde deze „leider” tot de zgn. „zwar
te protestanten”, zooals de Engelsche geschie
denis hen noemt, de ergste vijanden der R
Katholieke Kerk, de „Pausenvreters" bij uit
nemendheid. Misschien dat deze famllle-tradl-
tie Rodgers Casement eerst een hindernis is
geweest om het katholieke Ierland te dienen.
Hij stond zijn geheele leven in Engelschen dl-
plomatieken dienst, vooral in de verre landen
van Afrika en Zuid-Amerika. Hij was op het
ministerie van buitenlandsche zaken een ge
ziene persoonlijkheid. Vooral Sir Edward Grey
hield van hem en was zijn voorspraak bij het
verkrijgen van zijn adellijken titel. HU was een
door en door eerlijk en onafhankelijk man. wien
men den bijnaam van den „Bayard” 1) had
gegeven.
In Dublin, waar de zoo slecht georganiseerde
eu voorbereide lersche revolutie, een jevo-
lutionnalr Komlté” nallet, waarvan de Valera
lid was (zijn revolutionnair debuut) werden alle
leden door den krijgsraad ter dood veroordeeld.
Een ander gerechtshof veranderde voor eenl-
gen de doodstraf in levenslange gevangenis
straf, en dit geluk had ook de Valera. Zijn rol
was niet zeer groot geweest. Hij was, zonder
Verwachting: Zwakke tot matigen Z..O.
tot Z.-W. wind, gedeeltelijk bewolkt,
waarschijnlijk enkele onweersbuien, nog
warm weder.
Van officleele zijde wordt thans bevestigd, dat
Adolf Hitler behalve door den Rijkskanseller,
ook door den Rijkspresldent zal worden ont
vangen. Belde besprekingen zullen tegen den
middag plaats hebben.
I Nu de naam van De Valera in ver-
I band met den hardnekkigen tarie-
I ven-oorlog tegen Engeland weer op
I aller lippen is, zullen onze lezers .met
I belangstelling kennis nemen van de
I hieronder volgende beschrijving van
ztfn karakter en leven met tot dusver
onbekende bijzonderheden.
T
Men zou denken, dat hiermede nu alles uit
was, o neen, integendeel, de Valera elschte, dat
het lersche parlement zijn wil zou volgen. Bij
zijn democratische beginselen bezit hij
heftig karakter, onbegrensde eigenliefde
een onbreekbaar geloof In zich zelf. De Valera
begint nu een gewapenden opstand tegen zijn
eigen vrienden Griffith en Collins en deze op
stand werd op precies dezelfde wijze gevoerd
als de opstand indertijd tegen Engeland. Bom
men, revolvers, kasovervallen, demoralisatie
van heel Ierland met het doel „Ierland tot een
georganlseerden chaos” te maken, kwamen er
aan te pas. De Valera spoorde aan tot het op
blazen van bruggen, treinen, stations, het doo
den van regeerlngspersonen enz. enz. En zeer
velen van de beste Ieren zijn door zijn bevelen
omgekomen. Een der eersten was Collins, de
zelfde vriend, die de Valera eens uit de gevan
genis had helpen ontvluchten. Ieren doodden
Ieren, en het woord van Gladstone dat „een
dubbele dosis van Kaïns boosheid den Ieren
deelachtig geworden is” werd meer dan be
waarheid.
Griffith, de oprichter der Slnn Feln-bewe-
glng was reeds onverwachts gestorven, doch
het leger van zijn opvolger behaalde tenslotte
de overwinning. Deze opvolger heeft de Valera
niet aan de galg gehangen, maar gaf hem
slechts één jaar tuchthuisstraf. Na weer uit de
gevangenis te zijn ontslagen en ziende dat zijn
eigen volgelingen onderling verdeeld waren,
richtte de Valera een nieuwe partij op. Van
bolsjewistische practjjken ging hij tenslotte
naar democratische theorieën over, wachtende
op eene overwinning bij de stembus.
Nu heeft hij dan eindelijk deze overwinning
gekregen, al is zij ook heel klein en thans re
geert hij met scherp geschut. Met de Valera
kunnen de Engelsche ministers maar niet klaar
komen. HU Is de man, die in zijn halsstarrigheid
thans zóó ver Is gegaan, dat Ierland met En
geland een tarievenoorlog Is begonnen. Hoe dit
alles eindigen zal. en In hoeverre Ierland hier
bij misschien ten onder zal gaan en met Ier
land ook de Valera, kan niemand vooruit zeg
gen. De toekomst moet het leeren. Dat de Va
lera echter nooit en In niets zal toegeven, daar
voor staat heel zijn levensgeschiedenis borg.
Eamon de Valera is in het jaar 1882 in
New-York geboren. Zijn moeder was eene
lersche. zijn vader een Spanjaard (anderen be
weren een Malteezer), zeer waarschijnlijk van
Joodsche afkomst. Nauwelijks 2 Jaren oud, ver
loor de Valera zijn vader door den dood. Zijn
moeder, welke zonder middelen van heataan
achter bleef, zond den jongen naar .Ierland,
waar hij door een oom op een,boerderij werd
groot gebracht Deze oom deed hem op school
en zond hem daarna naar de universltelt De
Valera had talent voor wiskunde. Na de hooge-
school te hebben afgeloopen werd hjj In Dublin
onderwijzer en prlvaat-docent in de mathesis.
De Valera’s wiskundig talent voelt men ook in
zijn politiek, en in Ierland houdt men er van
te zeggen, dat „voor de Valera het leven een
rekensommetje” Is en dat „de Valera alles on
derwerpt aan zjjn politieke formules.” Een
ding staat echter als een paal boven water: de
Valera Is onomkoopbaar en heeft zijn geheele
leven slechts voor zijn Idealen geleefd. Aan twee
burgeroorlogen nam hij deel. Hij was er de ziel
en de leider van.
Tot zijn 35ste Jaar was de Valera tamelijk
onbekend in Ierland. De beruchte ,J31nn-Feln"-
beweglng 1b door anderen vóór hem georgani
seerd. De stichter er van was de journalist
Griffith, die later haar aanvoerder en tenslotte
hoofd der lersche regeerlng werd. Ook deze
man was door en door eerlijk. Hij had voor
een lerschen politicus tenminste een geluk
kigen dood. Hjj stierf nl op het oogenbllk, dat
de lersche burgeroorlog op zijn felst woedde,
tengevolge van eene beroerte. In zijn zakken
vond men in het geheeltwee pences
(is 10 HoÜ. centen) en noch in zijn portefeuille,
noch In zijn lessenaar, noch op de bank, liet
hjj ook maar één enkelen cent na. Dit was de
erfenis voor vrouw en kinderen van het hoofd
der lersche regeerlng, den stichter van een
groote politieke partij, eene partij die onder zijn
leiding zooveel In de wereld van zich heeft doen
spreken.
Op den 3en Augustus 1814. eenlge ©ogen
blikken vóórdat Engeland Duitschland den
oorlog verklaarde, stond John Redmond, het
hoofd der lersche partij In het Engelsche par
lement op, om In een kleine rede plechtig het
Britsche volk te beloven, dat Engeland op de
„loyale, vriendschappelijke en effectieve hulp
van Ierland In zijn strijd tegen den buiten-
landschen” vijand kon rekenen. Het oudste par
lement der wereld ontving deze verklaring met
luidruchtig applaus. Deze verklaring kwam wat
onverwacht, want Engelschen en Ieren waren
In het geheel niet zulke groote vrienden. Ho
merule was er nog niet, en het protestantsche
Ulster (Noord-Iersche provincie, bewoond
hoofdzakelijk door nakomelingen van Engel
sche nederzettingen) dreigde steeds met op
stand.
Redmond heeft tot op zekere hoogte woord
gehouden. Ierland gaf het Britsche leger 170
duizend vrijwilligers en dat Is ongeveer even
zooveel als het in overeenstemming met zijn
bevolkingscijfer kon geven. Doch John Red
mond heeft eigenlijk door deze hulp aan En
geland levenslang zijn populariteit verspeeld,
omdat hij vergeten had „Engeland slechts op
eekere voorwaarden deze hulp te verleenen.”
Hij stierf niet zeer lang daarna, geheel alleen
en vergeten.
En nu komt In Ierland een zeer bekende Ier
tot een geheel andere conclusie. Ook hij vindt,
dat Ierland „loyale, vriendschappelijke en ef
fectieve hulp" moet verleenen. doch niet aan
Engeland maar aan Duitschland. En deze man.
die als gevolg van zijne meenlng zoo tragisch
aan zijn einde kwam, was Sir Rodgers Case
ment.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
GRENADA, 12 Aug. (Reuter). Troepen extre
mistische elementen, blijven door de straten
trekken en hebben Vencheidene branden ge
sticht Het klooster van Tomasas is afgebrand,
evenals de 8L Nlcolaaskerk. De autoriteiten
hebben krachtige maatregelen genomen om de
orde te herstellen.
Generaal Gonzales, dlvlsle-commandant van
Sevilla, is afgezet. Generaal Sanjurjo Is heden
langdurig ondervraagd door den procureur der
republiek en een speclalen rechter, die door het
Opperste Gerechtshof was aangewezen.
Markies Esqulval. In wiens huls te Sevilla
generaal Sanjurjo zijn hoofdkwartier had ge
vestigd, Is gearresteerd.
i
BERLIJN, 12 Aug. (WB.). De rijksregeering
heeft zich In haar regeeringsverklarlng uitge
sproken voor de handhaving van de grond
slagen der christelijke beginselen en zedelijk
heid.
In overeenstemming hiermee heeft de rUks-
commlssaris voor Pruisen, Dr. Bracht, besloten
maatregelen te nemen' tegen de verwildering,
die vooral In de groote steden Is op te merken.
In het bijzonder richt Dr. Bracht zich tegen
de schaamtelooze schending van de eer en
waardigheid der vrouw, die een vernletlglngs-
verschUnsel Is van de christelijke cultuur en
zedelijkheid. In een ambtelijke verklaring wordt
vooreerst gewezen op de naaktvoorstelllngen In
theaters en revues, die evenzeer verboden die
nen te worden als de bediening in café's door
vrouwen, die In haar spaarzame kleedjj een ge
vaar voor de zedelijkheid zijn. Scherp worden
de vrouwen veroordeeld die door prjjsrechters
en voor een groot publiek him lichamelijke aan
trekkelijkheid laten taxeeren. om als schoon
heidskoningin bekroond te worden. Deze dingen
zijn een teeken van cultureele aftakeling en
moeten In de toekomst met de scherpst: maat
regelen worden bestreden.
Het leven aan de Duitsche meren, rivieren
en badplaatsen heeft vormen aangenomen, die
grootendeels met het parool: lucht, licht en
zon niets meer te maken hebben. Al zijn deze
toestanden grootendeels uit het buitenland af
komstig, zij moeten toch het Duitsche aanzien
bU de buitenlanders schaden. De rUkscommls-
saris heeft dan ook het naaktbaden en het
bezoek aan café’s In badcostuum voorzoover
deze niet onmiddellijk aan het badstrand liggen
verboden en door politieverordeningen on
mogelijk gemaakt. De politie heeft bovendien
opdracht gekregen tegen opvallende gedragin
gen strenger dan tot nog toe op te treden.
De scholen voor lichaamscultuur maakten
mogelijk, dat in groote Berlijnsche theaters
naaktvoorstelllngen voor kinderen, jeugdige
personen en volwassenen van beiderlei ge
slacht worden gegeven onder het voorwendsel
van een nieuwe „proletarische cultuur.” Het
Duitsche volk verwerpt In zijn groote meerder
heid een dergelijke cultuur. Voortaan zullen al
deze voorstellingen door de politie worden ver
hinderd. De politie zal hebben te letten op
ëventueele ontduiking van dit verbod.
BERLIJN, 12 Aug. (W.B Naar wij vernemen
zal de ontvangst van Adolf Hitler door den
Rijkskanseller Zaterdagmorgen plaats hebben.
Kapitein Roehm en de leider der Berlijnsche
Stormafdeellngen, graaf Helldorf, zijn Vrijdag
op de rijkskanselarlj verschenen, om de be
spreking voor Je bereiden.
In politieke kringen beoordeelt men het uit
zicht op een overeenkomst met de nationaal-
soclallsten over een presldlaal-kablnet weer Iets
gunstiger. De „Angrlff” elscht heden weer met
allen nadruk: „eindelijk de alleen mogelijke
conclusie getrokken wordt uit de rjjksdagver-
klezlngen, d.w.z. Adolf Hitler te belasten met
de leiding van den staat.” In een groot aantal
andere bladen wordt de mogelijkheid behan
deld van een regeeringsomvormlng, waarbij Von
Papen leider van het kabinet blijft, terwijl
Hitler Pruisisch minister-president en tege
lijkertijd vice-kanseller in het Rijk zou worden.
Volgens deze combinatie zou dr. Prick rijks-
mlnister van binnenlandsche zaken worden en
dr. Bracht minister vaU buitenlandsche zaken.
Men moet echter eerst afwachten hoe het con
tact tusschen Von Papen en Hitler morgen af
loopt.
In nat.-sociallstische kringen wordt overigens
bevestigd, dat Hitler ook door den Rijkspresldent
zal worden ontvangen.
Naar het nieuwsbureau VD.Z. uit goed In-
gellchte kringen verneemt, schijnt men niet
van plan te zijn de ultnoodlglng van het Cen
trum aan te nemen om de Pruisische regeerings-
kwestie te bespreken, alvorens Adolf Hitler een
besluit heeft genomen. In leder geval zal ook
Maandag as. de bespreking tusschen Duitsch-
Nationalen, Nat.-Soc. en Centrum niet plaats
vinden. Dultsch-natlonalen en nat.-soclalisten
hebben aan het Centrum medegedeeld, dat zjj
op het voorgestelde tijdstip geen vertegenwoor
digers konden sturen.
Zon op 5.41, onder 8.28. VoHe Maan
Dinsdag v.m. 8.82. Licht op 8.58.
In Ierland echter was in dien tusschentijd
de „burgeroorlog” uitgebroken d. w. z. geen
open burgeroorlog, maar Iets wat met dien
naam bestempeld werd en waarop de Engel
schen antwoordden door de opstandigen dood
te schieten en kasteelen en boerenhofsteden
neer te branden. In 1920 werden door de Ieren
54 Engelsche officieren en 182 polltle-agenten
gedood, 69 gerechtshoven en 533 kazernen In
brand gestoken en 998 maal werd de post over
vallen. De Engelschen In dien zelfden tijd
doodden 105 opstandelingen en 98 beambten en
brandden 323 particuliere hulzen, 2C fabrieken,
255 magazijnen. 32 coöperaties en 171 boeren
hofsteden af, In het geheel waren er in 14
maanden 22.279 „raids”.
Toen volgde de dood van den burgemeester
van York, veroordeeld tot twee Jaren gevange
nisstraf wegens het niet ten uitvoer brengen
van zekere bevelen, een vrijwillige dood door
het weigeren van voedsel, maar een dood, die
de geheele beschaafde wereld op stejten zette.
Ierland was geen kolonie. Geld en menschen,
waarmee het de publieke opinie in Amerika
moest mobillseeren tegen Engeland, kon het
evenwel bijeen brengen. Een Amerikaansch
comité van 150 leden, onder wie bisschoppen,
senatoren en geleerden, begon een onderzoek,
en de slimme Lloyd George voelde maar al
te goed uit welken hoek de wind waalde. 4),
doch wist ook, op welke wijze een voor Enge
land voordeellg verdrag met Ierland was te
verkrijgen. Het was hem bekend, dat de lei
ders der lersche revolutie niet meer eensge
zind waren. En terwijl Griffith en Collins vóór
het aanvaarden van het Engelsche voorstel
pleitten, was de Valera er tegen. HU wilde
alleen de volledige onafhankelijkheid van Ier
land, en na heftige debatten met 64 stemmen
vóór en 57 tegen, nam de Dall Eireann het ver
drag aan. De Valera nam zijn ontslag als pre
sident en Griffith volgde hem op, de Engel
schen gingen uit Ierland weg en een vrij Ier
land was geboren.
HAMBURG, 12 Aug. (W.B.). Sedert Vrijdag
morgen vroeg verricht de politie huiszoekingen
op groote schaal bij bekende communisten en
In communistische bureaux, vereenlgings-
lokalen, etc.
Verscheidene bureaux werden door de politie
bezet.
Over het resultaat dezer huiszoekingen heeft
de politie nog geen mededeellng verstrekt.
Te Sonneberg (ThUringen) heeft de politie
een huiszoeking gedaan In het Volkshaus. Vol
gens een mededeellng van de politie werd In
de woning van den Reichsbanner-leider Velt,
welke zich In het Volkshaus bevindt, een leger
pistool, zeven automatische pistolen, 226 kogels
en andere munitie gevonden.
Bij den soc.-dem. leider Brandei, die in het
Volkshaus woont, werden eveneens geweren en
pistolen ontdekt en in beslag genomen.
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
TtUfoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS,
por kwartaal voor Alkmaar f 2
Voor buiten Alkmaar f 2.85
fM geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
BU de troebelen te Grenada en Cordoba, waar
de bevolking heftig te keer gaat tegen de
monarchistische beweging, zUn drie dooden en
verscheidene gewonden gevallen.
Generaal Gomez Sanchez, Inspecteur der
civiele garde, is gearresteerd.
De Valera bleef, tegen alle verwachtingen in,
niet lang in de gevangenis, doch zUn gevan
genschap had hem overal bekend gemaakt.
ZUne lersche medegevangenen hadden hem als
hun voorzitter In de gevangenis gekozen en zoo
leerden zU zUn doortastend beleid bU onder-
handelingen met de gevangenisbewaarders
kennen. HerhaaldelUk drong zün naam zelfs
in de dagbladen door. Het was natuurlUk. dat
de bloedige onderdrukking van deze veronge
lukte revolutie, vooral het doodvonnis, vol
trokken aan 16 bekende Ieren, een ontzetten
den haat bU de lersche bevolking tegen de En
gelschen wakker riep.
Na de regeerlng van Asquith kwam die van
Lloyd George en hU begenadigde de voor het
leven .veroordeelden, o.w. ook de Valera zich
bevond.
Reeds vóór zUne begenadiging was hU door
,Hinn Feln” gekozen als een hunner toekom
stige leiders, en toen hU in vrUheld was ging
zUn ster met buitengewone snelheid omhoog.
Vele der meest bekende revolutionnairen
waren ten onder gegaan en hU was de aange
wezen man hen te vervangen. WU zien hem
dan ook binnen korten tUd aan het hoofd der
„Slnn Feln" (wat wil zeggen „WU Zelf) -be
weging, waar hU zich uitspreekt voor een Ier
land als dominion en als zoodanig deel van
het Britsche RUk. De Engelsche regeerlng nam
hem echter weer In' hechtenis en stopte hem
opnieuw in de gevangenis, ditmaal In Lincoln,
waaruit hU echter den 3en Februari 1919 wist
te ontsnappen en wel op een zeer romantische
wijze.
’s Avonds kwam altUd een priester om met
de gevangenen te praten, en ^prekende met
de Valera, legde de goede pater den sleutel
van de gevangenisdeur op tafel. De Valera be
droop met een waskaars den sleutel en ver
kreeg op deze wUze een afdruk, dien hU zUne
vrienden buiten de gevangenis wist te doen
toekomen. ZU maakten voor hem juist zulk
een sleutel en, In een brood gebakken, wisten
zU hem dezen In handen te spelen. Doch de
sleutel paste niet In het sleutelgat. Een van
de medegevangenen, een vriend van de Va
lera, wist hem langzamerhand passend te ma
ken, en op een goeden dag opende de Valera
de deur van zUn cel en ontkwam ongehinderd.
Deze ontvluchting bracht heel Engeland op
de been. Niet alleen de geheime politie, maar
ook de reporters der dagbladen. Doch de vluch
teling werd niet gevonden, en de populariteit
van de Valera steeg daardoor enorm.
Inmiddels was in Ierland de openbare mee
nlng veranderd. De Slnn Feiners, die vroeger
In de minderheid waren, verkregen allengs een
kleine meerderheid en een leder sprak over de
te verwachten revolutie. Dit was begrUpelUk.
Wie gedacht had dat, nadat Engeland sinds
11 November 1818, vUf tot «»s mlUloen solda
ten vrU kreeg, alle kans voor een lersche revo
lutie verkeken was, kwam bedrogen uit. Het
woord van Lord Cecll: ..Ierland aanvaardt In
principe nooit logische besluiten” werd waar
heid. De lersche „Dall Eireann”, de Slnn Feln-
sche Nationale Vergadering, verklaarde In Ja
nuari 1818. dat Ierland een onafhankelUke re
publiek was, en de Valera werd gekozen als
„Wanneer er niet spoedig stookolie komt, zal
de oogstcampagne mislukken”.
„Wegens het gebrek aan stookolie staan de
tractoren ten deele stil.”
Dergelijke telegrammen werden, nog steeds
volgens het officleele blad, ontvangen van den
Noordelüken Kaukasus. het gebied van de
Zwarte Aarde en de Oekraïne.
Het blad voegt eraan toe: j
^an den vooravond van de oogstcampagne Is
ontdekt, dat de in de meeste streken de toe
stand wat betreft de motor-olle kritiek was.”
Zooals gewoonte Is in Sovjet-Rusland, doet
het eene departement het andere verwUten voor
het .schandaal", maar het Is duldelUk, dat het
olle-departement In gebreke bleef bU de voor
ziening van de noodzakelUke olie om redenen,
die niet worden opgegeven.
„Triomph-Aire”, wat zoo Iets als minister-pre
sident of hoofd van den staat beteekent.
IndertUd had Parnell de leuze „Van Enge-
land Is nooit Iets goeds te verwachten" In
zwang gebracht, en gedachtig aan deze leuze
ging de Valera, verkleed als een matroos, naar
Amerika om daar geld te verzamelen voor de
geheime lersche regeerlng, die de Engelschen
verjagen moest. In deze eerste na-oorlogsjaren,
toen de Amerikanen veel meer geld hadden
dan thans en op Europa gebeten waren, is
deze reis voor hem een groot succes geworden
Niet alleen moreel wilde de publieke meenlng
de Valera helpen, doch ook materieel, en de
bUdragen in een fonds ter verwezenlUking van
lerlands onafhankelUkheid bedroegen In kor
ten tUd meer dan vUf mlllloen dollar.
s
Verdere vooruitzichten: weinig veran-
dering.
Jaarvergadering der Reedenvereenlging voor
de haringvissch'erU.
Hitler heden naar Von Papen en Hlndenbvrg.
Kerk en klooster In brand gestoken In Grenada.