De toekomst
het kapitalisme
van
Van de Perstribune
I
Beoordeeling
J
VRIJDAG 26 AUGUSTUS
Afgesloten Zuiderzee
GRAMOFOON EN OMROEP
Het offensief begonnen
HET MAALPERCENTAGE
Ventarbeid jeugdige personen
Wijziging Arbeidsbesluit 1920
Opgepast
Ontoerekenbaar verklaard
Reginald Foort in ons land
Indische Postvluchten
Voorschotfondsen voor
den middenstand
Artikel 2 der Tarwe wet bljjft
ongewijzigd
Jubileum-gave aan de Haftxe in
het Bisdom Haarlem
De Centrale Raadsvergadering
te *s Heerenberg
R.K. NATIONAAL TEHUIS
„LUCTOR ET EMERGO”
Zon^prlinge keuze
H
DE MOORD TE NAALDWIJK
„DE HANZE”
IN HET AARTSBISDOM
-•
Verdachte tot vyf jarfn gevange
nisstraf veroordeeld
Mgr. Mar. Ivanio» te Heeswijk
Telegram van den H. Vader
Bescherming van onze
fruitteelt
Comité tot oprichting van een
gedenkteeken op den
afsluitdijk
IV.
Begin 1930
voor die
op
MS
K>"
niet in aanmerking
1
,JL
A
CU8
naar
ten kan voorzien, kan er, meent het blad,
A
De Minister van Economische Zaken en Arbeid
heeft bij den Hoogen Raad van Arbeid een voor
ontwerp van een algemeenen maatregel van be
stuur tot wijziging van het arbeidsbesluit 1920,
vergezeld van een memorie van toelichting, aan
hangig gemaakt.
zijn
nden
van
ard-
blto-
ken,
be-
Bij gelegenheid van het altreden van den
heer C. J. Ph. Zaalberg als directeur-gene-
raal van den arbeid, hebben wij in ons blad
den heengaanden leider aan het woord ge
laten.
Mr. E. EUas te Groningen heeft nu voor
„Het Vaderland” een onderhoud gehad met
dr. Ir. A. H. W. Hacke, districts]
den arbeid in Groningen, Fr»
Drente, thans als jongste in den]
districtshoofden uitverkoren oip
Zaalberg als directeur-generaal
rgen. Aan het herhaaldelijk ge-
■an die molenaars om inheemsche
het voorgeschreven percentage
genomen
schreven
Cie.
[be
nige
in
Bist,
ook
De Minister van Economische Zaken en Arbeid
heeft bij den Hoogen Raad van Arbeid aanhan
gig gemaakt een voorontwerp van een Koninklijk
besluit tot vastatellng van het tijdstip, waarop
met betrekking tot ventarbeid van jeugdige per
sonen de artikelen 14, le lid, 17 en 19 en met
betrekking tot vervoerarbeid te land art. 17 der
Arbeidswet 1919 in werking treden, en een voor
ontwerp van een algemeenen maatregel van be
stuur, als bedoeld in artikel 17 er Arbeidswet
1919, voor zoover betreft vervoerarbeid te land.
Voorgesteld wordt de bedoelde artikelen met
1 Maart 1933 in werking te doen treden.
and
een
den
lar-
bet
den
wor-
r en
kta-
-ver-
kun-
roor-
der
■ken
MJ-
eldt
eert
•ond
D"n
r de
:end
igen
:eer.
ich-
ko-
de
tker
reeds
Het-
istel-
ding
d en
isie-
elgiè
raar
al te
oede
SOO-
sers-
itge-
ftgen
rich-
ulp-
aan,
jyen
nik-
ezen
eden
wei-
de
m
in
ian*
Feit Is, dat de invoer van buitenlandsche
appelen en peren het Nederlandsche pro
duct een geweldige concurrentie aandoet.
Stellig in de 'gegeven omstandigheden is
het plicht, de eigen fruitteelt te bescher
men.
Ook omdat de Nederlandsche appels en
peren, zij het niet altijd In ulterlijk, dan
toch stellig in smaak het buitenlandsche
product overtreffen
Wil men voor de maanden dat onze ap
pels en peren niet aan de markt zijn, Cali-
fornische en Zuid-Afrlkaansche wel, van
contingenteering en hooger invoerrecht af
zien, dan ware daarvoor te zeggen, maar
in het seizoen zouden wij het buitenland
sche product stevig willen treffen.
Waar zooveel tuinbouwproducten schier
waardeloos zijn, behoeven wij toch niet toe
te laten dat ook voor onze appels en peren
geen prijzen kunnen worden gemaakt.
Het moge prachtig zijn met lage index
cijfers te kunnen werken, het bedrijfsle
ven of wat daarvan nog over Is wordt
beter gediend door een hooger index-cijfer.
En indien het leven dermate versoberd
werd als sommigen schijnen te wenschen,
wel, dan waren wij er pas ongelukkig aan
toe.
Tenslotte acht de heer Hacke het „versche
kadetje” bij het ontbijt een groot volksbe
lang.
over gedacht worden den Invoer uit het
buitenland te beperken. Het Haagsche blad
wijst dus de bescherming van de Neder
landsche fruitteelt af, bij welk oordeel
„Het Huisgezin” zich niet wenscht neer te
leggen:
De Burgemeester van Montfoort waarschuwt
tegen de praktijken van een persoon, die zich
noemt Herman Smith. Boot, Phllipsen. Herman
Huisman, Herman Jansen en Hendriksen. Deze
persoon heeft zich vermoedelijk aan verschil
lende oplichtingen en verduisteringen schuldig
gemaakt. Hij is in het bezit van een heeren.
rijwiel, komt dan met dit rijwiel bij een par.
tlculler of rijwielhandelaar en geeft voor een
aanrijding te hebben gehad, waarvoor hl) dat
rijwiel ter reparatie aanbiedt en een beter rij.
wiel weet mede te krijgen, hetgeen hem ge.
woord uk gelukt.
Signalement als volgt: oud ohgeveer 40 jaar,
middelmatige grootte, zonder baard of knevel,
gedeeltelijk kaalhoofdig en verder grijzend,
mager bleek gelaat.
Ter linkerzijde van zijn hals heeft hij een
gezwel ter grootte van een klein el, midden
op zijn rechterhand heeft hij een litteeken,
vermoedelijk is deze gebroken geweest.
Hij is zenuwachtig en gekleed als volgt:
blauw.paars colbert.costum met roode streep,
zelfblnder m. roode breede streep, geel overh.
met zijden strepen en <jito boord, beige bruin
achtige hoed met donkerbruin lint, bruine lage
schoenen, bruin gestreepte sokken. In zijn
colbertjes staat op den binnenzak een finpa-
naam uit Schiedam vermeld.
HU spreekt met Brabantsch accent.
HU weet verder door valsche voorwendsels
en door trouwbeloften weduwen en meisjes te
verleiden, enkele dagen met hem door te bren
gen om ze daarna in den steek te laten.
De rechtbank te Leeuwarden heeft een 28-
jarigen jongeman te Kooten, overeenkomstig
den eisch, verdacht van poging tot doorfslag op
zijn meisje, ontslagen van rechtsvervolging en
zijn plaatsing gelast in een krankzinnigenge
sticht voor den tUd van één jaar en daama ter
beschikking spelling der regeering.
Woensdag bracht Mgr. dr. Mar. Ivanloe,
Brltsch-Indisch aartsbisschop van den Malan-
kara-Syrischen ritus, een bezoek aan de abdU
van Berne te Heeswyk. Z’. H. Exc. was daarbij
vergezeld van Mgr. C. K. Mattam en father
dr. H. Ahaus
Voor zUn overgang tot het Katholicisme had
mgr. Ivanios, hoewel JaArbiet, een „Congre
gatie van Bethanië” gesticht, welke zich vol
gens den regel van den H. Basilius aan de be
schouwing wijdde. Ook voor de vrouwen riep hU
een nieuwe stichting in het leven: de zusters
van de Navolging van Christus.
Bij zijn bekeering moest de prelaat de hem
dierbare stichting verlaten echter niet zonder
den troost, dat meerdere mannikken en non.
nen zUn voorbeeld volgden.
De belangstelling voor het kloosterlUk samen
wonen is den aartsbisschop evenwel bügeble-
ven en tUdens zUn verbluf in onze streken
tracht Monseigneur ook de verschillende vor
men van het Westersche kloosterleven meer
van nabU te leeren kennen.
toofd van
island en
gering der
den heer
van den
arbeid op te volgen, en waarin hij ver
klaarde, althans in groote lijnen het voet
spoor van zijn voorganger te betreden.
Eenige punten van dit onderhoud stippen
wij hier nader aan:
De „Volkskrant” is door de uiteenzet
tingen van Zaalberg s opvolger ten aanzien
van de bedrijfsraden danig in haar wiek ge
schoten en ons Inziens is haar critiek ge
rechtvaardigd, daar de heer Hacke zich een
overtuigd tegenstander noemt van een her
vorming, welke, zooals het blad terecht op
merkt, niet slechts de sympathie heeft van
den Minister, maar door dezen wordt be
schouwd als het belangrijkste werk, dat hij
kan en met alle kracht tot stand wil bren
gen. Daarom is het wel zonderling, dat de
Minister, voor de keuze van den ambténaar
gesteld, er juist dengene uitpikt, die ten
aanzien van een zoo belangrijke aangelegen
heid als de instelling van bedrijfsraden,
lijnrecht met hem van meenlng verschilt,
Op den dag der herdenking van het tweede
lustrum van het R.K. Nationaal Tehuis .Auc
tor et Emergo” te NUmegen, werd een telegram
van hulde en aanhankelUkheid gezonden aan
ZJI. den Paus en aan H.M. de Koningin.
Z.Em. Kardinaal Pacelli zond namens Z.H.
den Paus het volgende telegram van antwoord:
Z.H. de Paus heeft welwillend aanvaard de
bewijzen van gehoorzaamheid van hen, die het
feest vierden van Luctor et Emergo's tienjarig
bestaan en wenscht blUvende en vele vruchten,
terwUI HU allen zegent die daar vergaderd zUn.
Ook werd een telegram van dank ontvangen
namens HM. de Koningin van den secretaris
der Koningin, baron von Geen, die zich zeer
gevoelig betoonde voor de huldebetuiging.
Het is reeds thans bekend, dat de bondsver
gadering, welke de Aartsdiocesane R K. Mid
denstandsbond dit jaar houdt te 's Heerenberg
op 7 en 8 September as. behalve door de af
gevaardigden uit alle afdeelingen ook zal woé
den bezocht door verschillende belangstellende
leden. Meerdere afdeelingen komen bUv. per
autocar naar 's Heerenberg. Aan de Centrale
Raadsvergadering zal op 8 September een ex
cursie verbonden worden met bezoek aan Em
merik (Rheinufer), Hoog-Elten (Eltenberg) en
Montferland.
Het Haagsche gerechtshof wees gister arrest
in de Woensdag behandelde zaak tegen den 22-
jarigen letterzetter J. P. T. de B., die door de
Haagsche rechtbank wegens moord op de 16-
jarige Jacoba van der Kaag te Naaldwijk ver
oordeeld is tot 6- jaar gevangenisstraf, door te
brengen in een büzondere strafgevangenis met
ter beschikkingstelling van de regeering.
Het Hof heeft het vonnis der rechtbank ver
nietigd en overeenkomstig de conclusie van het
door dr. F. J. Soesman uitgebrachte rapport
den verdachte veroordeeld tot gewone gevan
genisstraf en deze opgelegd voor den t(jd van
vUf jaar.
Zoodra men echter hier of ginds het
tijdstip van vertrek gaat verschuiven, vloeit
daar onmtddellijk uit voort, dat er reke
ning moeten gehouden worden met de ge-
heele schakel van factoren, die bij het
kiezen van het tijdstip van aankomst en
vertrek der postvliegtuigen over en weer
van belang zijn. Komt het vliegtuig uit In-
dië hier een dag later aan, dan heeft men
hier ook weer een dag minder beschikbaar
voor beantwoording per luchtpost en om
gekeerd. Bij het een en ander moet boven
dien ook de noodige aandacht besteed wor
den aan andere postverbindingen, waar
mee de gansche vliegdienst op de een of
andere wijze samenhangt; zoo is het b.v.
van belang, dat de luchtmail uit Neder-
landsch-Indië vertrekt op een tijdstip, dat
in verband met de uit de buitenbezittingen
in Batavia voor verdere lucht-expeditie ge
concentreerde briefzendingen zoo gunstig
mogelijk gekozen worde. Het een en ander
doet wel zien, dat tusschen het opperen
van een voorstel om het postvliegtuig uit
Bandoeng op een anderen dag te doen ver
trekken, en het tot stand komen eener
eventueele nieuwe regeling, nog wel eeni
ge afstand zal liggen. Hier is rustig over
leg tusschen de verschillende diensten on
ontbeerlijk. Men stelle zich dus in elk ge
val niet voor, dat het moge lijk zal zijn, zoo
er al een verandering tot stand zou komen,
-deze vliegensvlug In het leven te roepen.
De algemeene malaise heeft vooral aan
de Nederlandsche fruitteelt zware klappen
toegebracht. Niet alleen, dat thans minder
fruit wordt geconsumeerd, maar ook de
uitvoerkansen zijn op dit gebied aanmer
kelijk verslechterd.
De „Nieuwe Courant”, beducht voor het
hooger optrekken van den beruchten „tol
muur", meent, dat niet uitsluitend ge
vraagd mag worden naar den oorsprong van
het product, maar ook naar het feit, of de
Nederlandsche tuinbouw wel voldoende in
staat is om te leveren, wat thans nog uit
vwv-at Wemer Sombart over Planwlrt-
j VV 8011414 sc^fü14. zal velen onbevre-
I digd laten. Men is gewoon, dat zij,
I die over Planwirtschaft oreeren, dit doen
I ®et beslistheid en preciesheid. Wat Werner
I Sombart hier schrijft, is echter alles even
I vaag. Men wil nauwkeurig aangegeven zien,
hoe die toekomstige Planwirtschaft-maat-
schappü- eruit zal zien.
Hier ziet men nu het verschil tusschen
een kwakzalver en een man van weten-
I eebap. De kwakzalver weet alles beslist en
seker en precies, de man van wetenschap
is bescheiden en voorzichtig. Hij ziet verder
dan alleen naar wat maar voor X grijpen
schijnt te liggen. Hij kent de moeilijkheden,
die overwonnen moeten worden. Hij voor
set de mogelijkheden, de mislukkingen,
den samenhang der dingen, het in elkaar
grijpen van zeer verschillende factoren, de
wisselwerkingen, het onberekenbare.
Daarom achten wij Sombart’s vaagheid
niet een fout, maar een verdienste. Aan
de kwakzalverij van het: zóó zal het zijn,
kan een wetenschappelijk man als Werner
gombart zich niet schuldig maken.
Ziet hij nu den ontwikkelingsgang juist?
Taxeert hij de mogelijkheden goed? Weegt
hij de moeilijkheden en obstakels niet te
«waar?
Wij zijn met ons antwoord op deze vra
gen ook voorzichtig. Maar in het algemeen
meenen wij te mogen zeggen, dat er veel is
tn zijn voorstelling, waarmee ook wij ons
kunnen yereenigen.
Wellicht alleen, omdat hij in het vage
blijft verwijlen?
Waarschijnlijk ja. z r
Want wanneer hij, na zijn, kort door ons
weergegeven, beschouwingen tracht in een
-llot-hoofdstuk tot meer concrete toepas
singen, speciaal voor Dultschland, te komen,
dan rijzen er toch bij ons wel ernstige
bezwaren.
Wij leven nu eenmaal in het tijdperk van
de wereldhulshouding. Bij alle beschouwin
gen over Planwirtschaft zal dan ook steéds
een zeer belangrijk onderdeel moeten zijn
de beantwoording van de vraag: hoe zal
dan de verhouding tusschen de verschillen
de volken worden?
Een wereld-Planwirtschaft Is zoowel in
theorie als in praktijk een ondenkbaarheid.
De demagogische kwakzalverij, die daarnaar
zegt te streven, is niets dan utopisterij.
In de dagen van bet hoog-kapitalisme
was de toestand zóó. dat men kon spreken
van de overheerschlng van het blanke ras
over de gekleurde rassen. Scherper nog kan
men zeggen: de uitbuiting van de geheele
bewoonde wereld door West-Europa.
In vroegere artikelen hebben wij de eco
nomische toestanden en verhoudingen in
de vroege en latere Middeleeuwen ge
schetst- Wij zagen toen, dat stad en platte
land telkens een economische eenheid
vormden. Een stad kon slechts daar ont
staan. waar het platteland zóóveel produ-
f\eeerde, dat ook een niet-landbouwend be
volkingsdeel uit het overschot gevoed kon
worden. De grootte der stad hing af van de
hoegrootheid van dat overschot. In de stad
ontstond toen de industrie, in kleinbedrijf
uitgeoefend. De industrieproducten: klee-
deren, gereedschappen, wagens, brood,
schoenen, enz. werden door de stadbewoners
geruild tegen het voedsel en de grondstof
fen, die de boeren op het platteland produ
ceerden. Eeuwenlang kon deze toestand zoo
blijven, omdat de bevolking weinig toenam
(kindersterfte en besmettelijke ziekten!), en
het interlocale verkeer, wegens gebrek aan
goede en veilige wegen en doelmatige en
snelle vervoermiddelen, slechts uiterst lang
zaam tot ontwikkeling kwam. Zoo bleef die
economische eenheid van stad met omme
landen eeuwenlang gehandhaafd.
Wat wij toen en daar zagen in het klein,
gaf de 19e eeuw in het groot te zien: de
„stad” was West-Europa, de „ommelanden":
de verdere, voedingsmiddelen en grondstof
fen produceerende, wereld.
Nu is het een der grootste oorzaken van
de huidige wereld-crisis, dat deze toestand
door andere ontwikkelingen, door den
wereldoorlog verhaast, doorbroken is- Daar
door is de grondslag ondertnljnd, waarop
de wereldhulshouding in het vrijheids
Systeem was opgebouwd.
In tal van landen begon men eigen indu
strieën op te richten, beschermd door hooge
tariefmuren en invoerverboden. Vrijhandel
en vrije concurrentie, die twee hoofdpilaren.
Waarop het 19e eeuwsche economische leven
Steunde, werden uitgevijld en stortten ineen.
Vrij snel veranderden de economische
Wereldverhoudlngen, zóó snel, dat van re
delijke, geleidelijke aanpassing geen sprake
kon zijn. Vandaar de wereldcrisis.
Hoe komen we daaruit?
Werner Sombart ziet hier maar één mid
del: „Autarkisierung”- D.w.z-^de verschil
lende volken zullen zich economisch op zich-
self moeten terugtrekken.
Men zou dit ook zóó kunnen zeggen: de
Middeleeuwsche verhouding: naast elkaar
•taande economische eenheden, bestaande
Uit stad en ommelanden, in de 19e eeuw
hitgegroeid tot een wereldhulshouding, be
staande uit West-Europa en de overige
wereld, keert terug in dezen vorm: elk land
een economische eenheid, met veel minder
betrekkingen tot andere landen dan in het
stelsel der vrije wereldhulshouding het ge
tal is geweest.
Dit noemt men dan het streven
autarkie.
Natuurlijk is het mogelijk, dat enkele op
elkaar aangewezen landen zich tot één
autarkie samensluiten: b.v. Nederland en
België, Dultschland en Oostenrijk, de Bal-
kanstaten, enz. Mogelijk ook, dat in Enge
land, Nederland en Frankrijk die autarkie
•al omvatten Moederland en Koloniën.
Maar ziet Sombart deze toekomstige cmt-
Op de vragen van het Kamerlid Braat be
treffende het spoedig nemen van maatregelen
tot wUzlging van Art. 2 der Tarwewet 1931. in
dien zin. dat het daarin genoemde percentage
van 25 pCt. worde gebracht op 50 pCt., heeft
Minister Verschuur geantwoord, dat, ook In
dien artikel 2 van de Tarwewet 1931 de vast
stelling van een hooger dan het thans gelden
de maalpercentage van 25 zou hebben toege
laten. door hem het maalpercentage op 25 zou
zUn bepaald geworden. Van een belemmering,
als in de vraag bedoeld, mag mitsdien niet
worden gesproken. Ware een percentage vast
gesteld, waardoor de geheele tarwe-oogst 1932
door de maalindustrie tegen den richtprijs zou
moeten worden afgenomen, dan zou het niet
mogelUk zUn geweest tegemoet te komen aan
de ernstige en gerechtvaardigde klachten van
de kleine molenaars, die z.g. kropmee) malen,
om hen in de gelegenheid te stellen hun krop-
meel te bereiden uitsluitend uit hier te lande
verbouwde tarwe, zooals zU dat vóór het In
werking treden van de Tarwewet gewoon wa
ren. Tot nu toe waren zU gedwongen 77 >4 pCt.
buitenlandsche tarwe te vermalen naast het
voorgeschreven percentage inheemsche tarwe.
Inheemsche tarwe was op de vrüe markt
voor dat doel niet te verkrUgen. Zouden zU het
kropmeel uitsluitend uit inheemsche tarwe be
reiden. welke tarwe slechts voor den vastge-
stelden richtprUs beschikbaar was. dan zou het
daaruit verkregen kropmeel zóó hoog in prUs
worden, dat een veel te duur kropbrood zou
worden verkr
daan verzoek
tarwe boven
Of de Indische P T.T. reeds een voorstel
van dien aard gereed heeft, waarover dan
vervolgens toch zeker eerst nader overleg
met de P.T.T. in het moederland zau moe
ten plaats vinden, aleer men bij de K LM.
op een dergelijke verandering In den cjienst
zou kunnen aansturen, weten wij niet. Mo
menteel was noch aan de KL.M. noch
aan het Hoofdbestuur van de P.T.T. in Den
Haag hiervan iets bekend.
Op zichzelf is het heel begrijpelijk, dat
men in Bandoeng gaarne zou zien, dat de
bloiienkomende luchtmail, die daar thans
Vrijcragsmiddags pleegt te arriveeren, na
dat dan juist dienzelfden ochtend het
vliegtuig naar het moederland vertrokken
is. of wel tijdig genoeg zou aankomen, op
dat er nog gelegenheid zou zijn tot om
gaande beantwoording per luchtmail, of
wel dat met het oog daarop de naar Neder
land vertrekkende luchtpost tenminste een
dag later zou worden afgezonden.
Ik ben een groot tegenstander van be
drijfsraden. Het was de stelling, waarop
mijn promotor, de heer Veraart, mij de
meeste tegenwerpingen heeft gemaakt, dit
behoef ik u nauwelijks te zeggen! Maar ik
ben zulk een overtuigd tegenstander van dat
stelsel, omdat de mooiste beginselen van
onze mooie Arbeidswet, de neutraliteit en de
onafhankelijkheid van hen, die voor haar
toepassing moeten waken, er ernstig gevaar
door gaan loopen. Want een goede controle
is al ben ik allerminst een „crimineel’
man, ik heb er vreeselijk het land aan tot
straffen over gaan absoluut noodzake
lijk uit een oogpunt van rechtvaardigheid
en ter wille van de concurrentie.
Evenzeer ben ik een overtuigd tegenstan
der van de 40 uurs-werkweek. Ik spreek hier
deze overtuiging niet uit uit hoofde van
wenschelijkheid. Wenschelijk is mis
schien, dat de menschen twee uur werken
en vitftien uur zwemmen of wandelen of -
lezen maar ik ontken de m o g e 1U k h e 1 d I het buitenland wordt betrokken. Eerst als
van werktijdverkorting.
het buitenland is toch al moeilijk, door een
verdere werktijdbeperking zou bet geheel
lamgeslagen worden.
Dezer dagen publiceerden wij een be
richt, van Aneta afkomstig, over een voor
stel der P.T.T. om een wijziging aan te
brengen in den vllegtuigendlenst tusschen
Nederlandsch-Indië en Nederland in dier
voege, dat men van Bandoeng uit de ant
woorden op de aankomende vliegmail nog
dezelfde week, per keerend postvliegtuig,
naar Nederland zou kunnen verzenden.
Het „Handelsblad" veronderstelt, dat
Concurreeren metde vraag bevestigend is beantwoord, of de hier de Indische P.T.T. bedoeld wordt en
j fruitteelt in ons land geheel in de behoef- schrijft over de mogelijke verandering het
volgende:
WU hebben indertUd reeds gewezen op het
feit, dat de radio-uitzending van eenige Colum-
bla-platen met concerten van Ravel verboden
was en wU achtten dat vah het grootste be
lang, omdat wU er het begin van een formeelen
strijd in zagen. Helaas hebben wU gelUk gekre
gen. WU hebben de aandacht gevestigd op de
Internationale conferentie van de gramofoonln-
dustrie te Amsterdam en voorspeld, dat daar
verstrekkende maatregelen zouden worden ge
nomen. Ook die voorspelling is in vervulling
gegaan. Toen de vertegenwoordiger van een Pa-
rUschen zender onlangs Odéon-platen wilde
koopen voor de met name -in Frankrijk zeer
talrijke uitzendingen van gramofoonmuzlek,
werd hem dit geweigerd. Men deelde hem me
de, dat voortaan de uitzending van alle Odéon-
platen verboden was. Het ging dus niet, zoo
als bij de Columbla-platen van Ravel, om een
speciale overeenkomst met een componist of
uitgever, maar om alle platen, die door de fir
ma worden geproduceerd.
Het is nog ernstiger. De firma Odéon heeft
in dezen niet op eigen gelegenheid gehandeld.
De meeste andere producenten hebben even
eens besloten om de uitzending van hun pla
ten te verbieden.
Nauwkeurige bUzonderheden krijgt men van
hun.zUde echter niet te hooren: zU bewaren
een voorzichtig, stilzwijgen. Het valt echter niet
te ontkennen, dat het moment voor een derge-
lUk algemeen offensief goed gekozen is. De
vacanties gelden ook in de wereld van den om
roep; de kantoren en studio's zUn grootendeels
verlaten en de artlsten zijn de stad uit mis
schien zelfs naar het buitenland. De orkesten
zUn ingekrompen. De programma's zijn meer
dan anders aangevuld met gramofoonmuzlek en
de gramofoonlndustrie heeft uit den aard der
zaak het oogenbllk gekozen, waarop zU het
slechtst gemist kan worden.
Vooral voor de Fransche zenders, die geen goed
voorzien archief van. gramofoonplaten bezitten
en een groot gedeelte van den zendtUd daarmee
vullen. Is het een zware slag; dit zal ook wel
de bedoeling zijn geweest, want juist de Fran
sche zenders hebben door de nonchalante weer
gave van hun gramofoonmuzlek aan de indus
trie groote schade toegebracht. ZU hebben bo
vendien geen' installaties om zelf gramofoonpla
ten op te nemen, een hoogst enkele uitzonde
ring daargelaten.
Deze zenders wachten nu op een officieel ul
timatum. Dit kan echter uitblUvenHet doel
van de manoeuvre is misschien alleen, de zen
ders te intimideeren. Het verbod is misschien
niet zoo onherroepelUk als het schUnt. Het heeft
wellicht uitsluitend ten doel' de zenders te
dwingen tot onderhandelen, zonder dat er een
formeele strijd behoeft uit te breken. Dat de
grgmofoqnlndustrie grieven heeft, is maar al te
bégrUpelUk en deze grieven hebben niet alleen
een flnancieelen en commercieelen, doch ook een
artistieken ondergrond. En het is verstandiger,
over die grieven dadelUk te onderhandelen, dan
eerst twee maanden lang een „gramofoon-oor-
log” met alle schadelUke gevolgen daarvan door
te maken, zooals in Dultschland is geschied.
Reginald Foort F. R. O. O. van Londen, de
organist van den Radio-Omroep te Daventry.
bezoekt de volgende week ons land.
HU begon het moderne cinemaocgel te be
spelen in 1926 en oogstte onmiddellijk groot
succes in de ,J4ew Gallery Kinema" te Lan
den. sinds dien tijd heeft hu gespeeld in vele
der belangrijkste bioscoop-theaters van Enge
land en andere landen.
Hoewel hU geboren is in Daventry in Enge
land, heeft hU een Holandschen naam en
stamt hU inderdaad van HoUandscbe ouders.
Er zUn veel gramofoonplaten van hem <g>>
en onlangs heeft hU een boek ge-
over het clnema-orgel dat door
alle bevoegden zeer geroemd werd.
Op Donderdag 1 September 's avonds speelt
hU In de Cabaret- en concertzaal HoUandals,
te 's Gravenhage.
tegen lage^en prUs beschikbaar te stellen, kon
bU dén oogst 1931 niet worden voldaan, omdat
daarvoor geen tarwe beschikbaar was. Voor den
oogst 1932 zal zulks bU het vastgestelde per
centage van 25 wél mogelijk zUn. World aange
nomen, dat de opbrengst van dien oogst 2500
K.G. per HA. zal bedragen, dan zal. bU een
richtprUs van 12 die oogst worden gesteund.
Een deel van dien oogst echter wordt door het
maalpercentage van 25 door de maalindustrie
af genomen. Wat niet wordt af genomen, kan
dienen om daaruit aan de bovenbedoelde mole
naars de inheemsche tarwe te leveren, welke
zU boven het vastgestelde maalpercentage be
hoeven. Deze tarwe wordt dan echter tegen
lageren dan de richtprUs geleverd.
Daar echter de tarweverbouwer
tarwe den richtprUs van 12 zou molten ont-’
vangen, wordt het verschil tusschen den richt
prijs en den prUs, welke de molenaar voor die
goedkoopere tarwe zal hebben te betalen, ver
kregen door den prUs van 12 van de onder
het maalpercentage vallende hoeveelheid te
verhoogen met 3 per 100 K.G., waardoor de
Prijs, welken de maalindustrie voor die hoeveel
heid zal hebben te betalen, 15 wordt. Aldus
wordt een fonds gevormd, hetwelk, gelUk hier
boven is gezegd, zal dienen om hetgeen de krop-
molenaars voor dé bovenbedoelde hun ver
strekte goedkoopere tarwe minder betalen dan
de richtprUs bedraagt, aan te vullen, opdat
voor den geheelen oogst de tarweverbouwer een
prUs van 12 zal ontvangen.
Een verhooging van het maalpercentage bo
ven 25, en wel tot zulk een cUfer, dat daardoor
de geheele oogst tegen den richtprUs door de
maalindustrie zou moeten worden afgenomen,
zou. gelUk hierboven is gezegd, niet alleen de
mogelijkheid uitsluiten aan de ernstige bezwa
ren van de kropmolenaars tegemoet te komen,
doch het verbruik van tarwebloem A doen
verminderen, hetgeen noodzakelUkerwUze wedsr
tot een verhooging van het maalpercentage zou
moeten lelden.
Op bovengerfbemde gronden kan de Minister
vooralsnog geen aanleiding vinden tot de voor
gestelde wUzlging van art. 2 der Tarwewet 1931
over te gaan.
wikkeling waar we eigenlijk al i^Sden
in zitten! goed, dan is het dus uit met
de op vrijhandel en vrije concurrentie be
rustende wereldhulshouding, uit ook
met de meestbegunstlgingsclausule in de
handelstractaten.
Een noodzakelijk gevolg van dit alles zal
zijn de noodzakelijkheid van re-agrarisee
ring van verschillende industrle-Janden.
Tegen deze beschouwing is niet ons be
zwaar, dat Wemer Sombart meent, dat de
ontwikkeling dezen kant uitgaat, in
tegendeel: wij zien haar zeer duidelijk
dezen kant uitgaan, maar wel, dat hij
het voorstelt, alsof dit zou zijn de ontwik
keling In de goede, gewenschte richting.
Komt het, omdat wij Nederlanders-aljn®-
Want dit valt niét te ontkennen: als zóó
de algemeene ontwikkeling In de wereld
economie zal zUn, dan beteekent dit de
economische ondergang der bloeiende klei
ne volkshuishoudingen, zooals Nederland en
België vormen. Het is onmogeUjk, dat in
dit stelsel van een in autarkleën uiteenge
vallen wereldhulshouding, de thans gun
stige economische toestand In kleine, dicht
bevolkte landen, niet een allerschrlkkelijk-
sten teruggang zal doen zien.
Nederland en België zijn met hun klein
oppervlak en hun groote, noest arbeidende
bevolking, voor de handhaving v$n het be
staande levenspeil aangewezen op export.
Autarkiseering van de verschillende staat
kundige eenheden, waaruit Europa bestaat,
beteekent voor deze landen de crisis In
permanentie.
Om het up-to-date uit te drukken: de
economische crisls-golving, waarvan wij
meenen vrijwel het diepste punt bpreikt te
hebben, zal worden een „permanent wave”.
Maar niet eene, welke, gelijk bij de „perma
nent wave” der dames, onder permanentie
verstaat een tijdperk van 8 of 9 maanden!
Zóó somber als Wemer Sombart zien wij
den toestand echter niet In. Het Neder
landsche nationalisme heeft alle eeuwen
door een sterken Internationalen inslag ge
had. En heeft het fel oplaaiende Duitsche
nationalisme niet zijn invloed op Sombart’s
denkwijze en denkrichting uitgeoefend?
Wellicht ligt In deze tegenstelling de
grond-verklaring van onzen verschillenden
kjjk op de toekomst.
waar-
Ten het
houdt toezicht op de gestie der piaatsetUke
stichtingen.
Er zal geleidelUk-aan moeten worden begon
nen met de stichting van voorschotbanken of
met opname van bestaande instellingen in het
verband met het diocesaan instituut.
Tenslotte zal dan kunnen worden bereikt,
dat In het bisdom een net van plaatsetyke en
ge westelijke bankjes aanwezig is. werkend on
der algemeene leiding en toezicht van het
diocesaan instituut, waardoor kan worden voor
zien in de behoefte van de Katholieke Midden
standers aan de hier bedoelde credieten.
Tot zoover het rapport der cornmiseie. dat
door het hoofdbestuur en den Centralen Raad
van den Bond werd aanvaard.
De Jubileum-commissie der Haarlemsche
Hanze heeft het Initiatief genomen tot een
actie onder de leden om het stamkapitaal van
het diocesaan instituut bijeen te brengen als
feestgave aan den Bond bU gelegenheid van
zijn 25-jarig bestaan, dat op 6 en ‘T Sep
tember as. te Haarlem zal worden gevierd.
Begin 1930 werd door den Ned. RK. Mid
denstandsbond gepubliceerd een commfcBorl-
aal rapport, dat aanbeval de oprichting van
plaatselijke hulp- of voorschotbanken voor den
middenstand, voorschotbanken van soberen op
zet en bescheid ?n omvang, vooral ten bate van
den kleinen middenstand.
FeitelUk resultaat van dit rapport, in den
zin van oprichting van nieuwe plaatselUke
vcorschotbankjes, bleef voorbands uit.
Daarom besloothet hoofdbestuur van den
R.K. Middenstandsbond in het Bisdom Haar
lem in Augustus 1931 tot instelling van een
Commissie tot onderzoek van de vraag,
welke wijze b.v. door het bijeenbrengen van
een diocesaan fonds in den Bond de op
richting en de goede werking zou kunnen wor
den bevorderd van plaatselijke voorschotban
ken voor den middenstand, in den geest van
het rapport van den Ned. R.K. Middenstands
bond.
In de Commissie namen zitting de heer
J. Th. Peters te Amsterdam, voorzitter: W.
poon te 's-Gravenhage en H. E. van den Bru
le te Rotterdam, leden van het hoofdbestuur:
A. Steeman .secr. der afdeellng Rotterdam en
J. F. X. Urbanus te Amsterdam.
De practUk wUst uit. dat in den midden
stand en vooral in de kringen van den klei
neren middenstand. herhaaldelUk behoefte wordt
gevoeld aan voorschotten op langeren termijn,
credieten en credletjes, die voor verleenlng door
het gewone bankbedrUf
komen.
In enkele plaatsen bestaan dan ook reeds,
ook in het verband van de katholieke midden-
standsorganisatle. instellingen, die op dit ter
rein met nut en met succes werkzaam rijn.
Vooropzettend, dat het nooit op den weg der
voorschotbanken in den geest van haar rap-
port kan liggen, te treden op het terrein van
het gewone bankbedrijf en van het mldden-
standsbankwezen. stelde de Commissie woor,
dat er zal worden opgericht een Diocesaan
Instituut In der. vorm van een stichting, waar
van het bestuur verantwoording verschuldigd
is aan het hoofdbestuur van den bond.
Het bestuur van het Diocesaan Instituut
heelt tot taak de oprichtirg var. plaatselijke
of gew?stelijtae voorschotbanken in het diocees
te bevorderen.
De voorschotbanken worden ingericht als
zelfstandige stichtingen. Maar het diocesaan
instituut geeft leiding aan de werkzaamheid
der banken, het bepaalt de voorwaarden
op credieten zullen warden verleend
Op 28 Mei 1932 is het laatste gedeelte van dt
afsluitdijk Noord-Holland—Friesland tot s
gebracht. De afwerking is nog slechte
kwestie van betrekkelUk korten tUd.
Daarmede is de vaste verbinding tusschen de
beide Provincies tot stand gebracht. Dan is een
deel van het levenswerk van wUlen dr. C. Lely,
waaraan hU sedert 1887 heeft gewerkt en tot de
uitvoering waarvan besloten werd bU de wet
van 14 Juni 1918, voltooid.
Met het maken van den elgenlüken afsluitdijk
is in het voorjaar van 1927 een aanvang ge
maakt, zoodat dit geweldige werk, dank zU de
kunde van Nederlandsche ingenieurs, den durf
van Nederlandsche aannemers en de energie en
het werken van Nederlandsche arbeiders, in
ruim vUf jaren zUn beslag heeft gekregen.
Deze afsluiting moet als een mijlpaal in de
geschiedenis van ons vaderland beschouwd
worden. Groot zullen de veranderingen
zUn, die hierdoor worden teweeg gebracht.
De Zuiderzee „zoetwatermeer” geworden, het.
geen voor den waterstaatstoestand van de omrin
gende Provincies, voor veeteelt en vlsscherU een
factor van beteekenis Is. De mogelUkheid Is ont
staan om de verdere Inpoldering, Indien ge-
wenscht, voort te zetten.
Bovendien zal deze afsluitdijk voortaan de
directe verbinding vormen tusschen de Provincies
«Friesland en Noord-Holland. Welke perspectieven
dit in de toekomst zal openen, is thans nog niet
te zeggen.
Over de afsluiting zélve kan men verschillend
denken. Er zUn er, die haar van bUzondere
beteekenis achten voor ons vaderland. Er zijn
er ook. die haar van niet zooveel belang achten
en die meer oog hebben voor de nadeellge.
waaronder in het büzonder de flnanciëele. ge
volgen. Wij mengen ons niet in dit verschil van
meenlng, maar zUn van oordeel, dat men. vóór
of tegenstander, algemeen respect kan hebben
voor de groote vakkunde en de energie van hen.
die dit wereldbekend waterbouwkundig werk
schiepen.
Het comité, dat Ontstaan is uit een door de
V.V.V. te Harlingen naar voren gebracht denk
beeld en waarin als eere.leden hebben zitting
genomen: jhr. mr. dr. A. Röell. Commissaris der
Koningin in Noord-Holland en mr. P. A. V. baron
Van Harinxma Thoe Slooten. Commissaris der
Koingln In Friesland; leden: jhr. mr. J. M.
Van Beijma, burgemeester van Leeuwarden,
voorzitter, giro 80483; mr. W. C. Wendelaar. bur
gemeester van Alkmaar, vlce-voorzitter; mr’ J. P.
Bosman, voorzitter der V.V.V. te Alkmaar,
secretaris en penningmeester, giro no. 47583;
P. Dekker, voorzitter V.V.V. te Harlingen, pen
ningmeester. giro 111109; D. de Boer te Stompe-
‘oren, giro 45503; R Buisman, pl. voorzitter der
Prov. Friesche V.V.V.. te Leeuwarden, giro 18413;
Gottfr. H. Crone, voorzitter Kamer v. Koophan
del en Fabrieken voor Amsterdam: H. G
veldhaus. voorzitter van Horecaf afd. Friesland
te Leeuwarden, giro 54588; Ir. W G. C. Gelinck.
hoofdlngenleur-directeur v. d Rijkswaterstaat te
Haarlem; L. A. Hansma. directeur der Prov.
Friesche VV V. te Leeuwarden; Tltus Hoogslag,
'afd. consul Friesland A.N.P.B mr. H Judell.
secretaris der V.V.V. te Bergen: D. Koolman
lid van Ged. Staten van Noord-Holland te Pur-
merend. giro 52884; C. R. T. baron Krayen-
hoff. voorz. commissie v. d. Noordzeebadplaats
te Wassenaar, giro 57103; D. G. G. Margadant.
secretaris der V.V.V. te Alkmaar: tr. J. Moll,
hoofdingenieur v. d. Rijkswaterstaat te Leeuwar
den rfro 31120: J. Mulder, industrieel te Grouw;
B. W. Okma. lid van Ged. Staten van Fries
land: dr. G. J. Otten, secretaris Kamer van
Koophandel v. Friesland te Leeuwarden, giro
38699; A. C, W. van Riet, bestuurslid der V.V.V
te Harlingen: dr. J. P. Veenlng. prov. vertegen
woordlger der KNAC, te Mlddenbeemster
giro 132167: J. Wuite Jzn.. secretaris der Prov
Friesche V.V.V.; C. F. Zeiler, voorzitter der
V V V. te Bergen is daarom voornemens een ge
denkteeken op dezen afsluitdljk'te maken, om
voor het nageslacht vast te leggen de data en
de omstandigheden, die op dit werk betrekking
hebben en de namen van degenen, die aan de
tot standkomlng van dit grootsche werk mede
werking hebben gegeven en waardoor de kaart
van het noordelijk deel van ons land zoo peheel
is gewijzigd.
Daarom een beroep op allen om het plan te
steunen. Sympathiebetuigingen worden gaarne
ontvangen, maar zonder geldelijke biidragen zal
de 'uitvoering niet mogelUk zUn. ZU worden
gaarne bij de leden of den penningmeester van
het comité ingewacht.
