IJ WIE EN WAT IS SALABAN? Echt en goed Een episode uit de mijnen INTERESSANT PROCES DE VROUW MET HET MASKER RADIO-PROGRAM torn bijzondere klasse 1 I Yalsche manter van zeer K VRIJDAG 26 AUGUSTUS VERHAAL VAN DEN DAG Zaterdag 27 Augustus een Psychologisch raadsel Wie it zyn vrouw? het perpe- Een romantisch huwelyk Zyn kwade instinct... Is hy beroepsmisdadiger? Goed bedoeld Jan Kubelik’s handen FEUILLETON (Wordt rervolpdJ In plaats van grenswacht De man die vijfmaal stierf 11 milliard. 332 mfllioen dollar AMERIKA’S SCHULD AAN DE SLAVEN EEN STRALEN-MUUR Hy zocht naar tuum mobile i. i derdaad als ontoerekenbaar vrijgesproken. duikt In zijn villa te Lichterfelde. jOQ hU sreto M 3 3 U 3 Weer zijn hun VOOR NADERS BIJZONDERHEDEN VER WIJZEN WIJ NAAR DEN KATHOLIEKEN RADIOGIDS 0 0 4 0 ia 0 0 5 O Doch Salaban is geen valsche munter zon der meer. BU het doorzoeken van de kasten In zijn studeerkamer vond1 men twee ma nuscripten vin zjjn „andere ik”. En juist over dien tweeden ..Salaban’ breekt men zich het meest het hoofd. Het eene manuscript was het scenario voor een film met den nietszeggen- den titel „De advocaat" en het andere een fllo- sophlsche verhandeling over de theorie, dat een mensch twee zielen zou hebben. Deze laatste was in boekvorm aanwezig. Toen de politie la ter echter opnieuw het huis doorzocht, waren de beide manuscripten spoorloos verdwenen. Wie daarvoor verantwoordelijk moet worden gesteld, is nog niet opgehelderd. Verder vond men nog eenlge eigenaardige toestellen en mo dellen. w.o. een cirkelvormige metalen band Tenslotte bleek, dat dr. Salaban reeds jaren lang beeft gezocht naar het perpetuum mobile. Toen hij IS jaar was, kwam hü voor het eerst met de justitie in aanraking, in verband met een grooten diefstal met Inbraak. Hij werd tot IS maanden kerkerstraf veroordeeld, doch in de gevangenis wist hij zoo goed krankzinnig heid te slmuleeren zooals hij ook later her- haaldelljk heeft gedaan dat hij maandenlang onder observatie moest worden gehouden en wel eens herinneren, dat er van u nog zestien glazen bier staan van verleden jaar? Nu. die mag je voor mijn part houden, zei de ander, want je begrijpt, die zijn me in dien tjjd te zuur geworden. Daarnaast is dr. Salaban een groot rechts geleerde. HIJ heeft uitstekende juridische ver zamelwerken uitgegeven, o. a. het „Europabuch der Rechtsanwalte und Notare”, waarmee hij intusschen niet meer dan een paar honderd mark heeft verdiend. Of hij recht heeft op den doctorstitel,, weet niemand. Slechts dit weet men, dat hü vroeger aan de universiteit te Góttingen ingeschreven was als student in de filosofie, terwijl hij tegelijkertijd hulpboekhou- der was bjj een groothandel in brandstoffen aldaar. Van de twee zielen, die hij zegt te be zitten. moet er althans één al vroeg misdadige neigingen hebben gekoesterd. Als zoon van een onderwijzer aan een volksschool te Czernowlts in de Boekowina pleegde hjj reeds op zeven jarigen leeftijd tal van diefstallen in de om geving van zijn ouderlijk huls. Hij werd om zijn slechte gedrag verwijderd van bet gymnasium en later van de kadettenscbool. Mijnbeer! zei de kastelein, mag ik u herinneren, dat er van u Op 29 Juli is een proces begonnen, dat uit psychologisch oogpunt een der Interessantste belooft te worden, die wij in de laatste jaren hebben meegemaakt. Het zal voor de jury geen gemakkelijke taak zijn, om zich een voorstelling te vormen van het gedachtenleven van Kor nel Salaban. den valschen munter, op wiens levens weg schuld en onschuld zoo eigenaardig met eikaar vermengd zijn. Salaban beeft, misschien jaren lang, valsch geld gemaakt. Toen bij ein delijk werd gearresteerd In zijn villa in Lich terfelde, een voorstad van Berlijn, vond men daar niet minder dan 33000 schitterend nage maakte zilveren tweemarkstukken. die elk niet meer dan 35 Pfennig hadden gekost. In tegen stelling met de meeste valsche munters had Salaban zijn geld nX zoo goed nagemaakt, dat bet slechts door een zeer grondige vergelijking met echte munten als valsch kon worden on derkend. Andy en Blakesley waren overtuigd dat de Hollander een dief was. Andy had een zilveren horloge gemist; Higgins een zakboek met een waarde van vijf dollars en Baker een bedrag van twintig dollar uit zijn koffer. Andy was op een nacht wakker geworden en had hij Frits zien rondsluipen door de Toen hij den volgenden morgen horloge kwijt was. twijfelde bij Te Los Angeles stierf onlangs een ongeveer zeventigjarig Engelschman dr. Ouelph. Drie dokters stelden onafhankelijk van elkaar den dood van den ouden man vast. Trots dit alles, weigerde de weduwe hardnekkig, verlof tot be graving te geven. ZIJ verklaarde den lijkschou wer, dat haar man gedurende zijn leven niet tAinder dan vijfmaal dood verklaard is: „In Indlë, waar hü dienst deed tn bet Engelsche leger, hadden ze hem ook eens naar bet lijken huis gebracht. Toen zij juist het vertrek ver lieten. richtte hij zich op de baar op en zei ..Ex cuseer me s.v.pl. dat ik toch nog liever niet be graven. worde”. In den Boerenoorlog werd hij ook eens voor dood verklaard, doch stond weer op en verraste ons allen daarmee door een vreeaeUJk lersch dialect te spreken, dat wü nimmer van hem gehoord hsulden". Ditmaal schijnt echter dr. Ouelph. die zich een zoon van Edward VU uit een morganatisch huwelijk noemde, toch wer kelijk gestorven te zijn. Na zes dagen heeft hü nog geen teeken van leven gegeven. om hem heen een lucht, zwaar van tabaksrook en parfum, en een voortdurenden stroom van elegant gekleede dames en beeren. ZU slenter den verder de saai in. en vonden een paar stoelen onbezet. Maurice voelde zich niet in zjjn element. Holdemeu wendde zich tot hem met gefronsd voorhoofd. Alle goed en wel. zei hij, maar gedraag je hier nu niet, alsof je uit de Wolken bent ko men neervallen. Dat is de kwestie niet, antwoordde Mauri ce. Het Is alleen een kwestie van smaak. Smaak! Ach wat! Mijn smaak is bet ook niet, antwoordde Holdemess. Hij riep een kellner, en bestelde wat. Mijn vriend en ik. sekte hij, op Maurice wijzend, die alle moeite deed, csn zijn gevoel van onbehaaglijkheid te verbergen, zijn erg teleur gesteld. dat we geen stalles meer konden krij gen. We wilden Guerrero tien, met zjjn buiten gewone goocheltoeren. Het is hier eiken avond vol, antwoordde de man Guerrero komt aanstonds. Vóór tn de zaal kunt u alles gemakkelijk zien. U komt hier zeker niet dikwijls? Niet heel dikwijls, zei Holdemess Thans deed de muziek zich even hooren. Dasu- is hjj, zei de mam. Als u hem zien wilt, moet u voortmaken. HU kpmt direct. De belde jongemannen stonden op, en be vonden zich weer in het gedrang ZU sloegen de onderscheidene toeren gade, en Holdemess tn het bUaonder applaud Iseerde luid. Na een poosje vonden ae stoelen voor In. en bleven daar zitten tot het slikte van de voorstal ling, den erin, te bewijzen, dat dit niet zUn werke- lUke bedrijf was. Hü werd gearresteerd, doch simuleerde weer krankzinnigheid en werd In derdaad als ontoerekenbaar vrUgesproken. En dan hooren wü pst weer van hem. als hü op- Dttmaal staat met hem ook zün vrouw te recht. ZU ontkent, dat zU aan de vervalschin- gen heeft deelgenomen; zU geeft slechts toe. bU het uitgeven van het geld meegeholpen te hebben. Ook haar verleden is In het duister gehuld. Haar meisjesnaam Is Heuger en zU zegt, dat zU uit Oldenburg afkomstig Is. doch In geheel Oldenburg komt deze naam niet voor. Sommigen zeggen, dat zü een kortste was. toen de groote dr. Salaban haar de eer aan deed, haar tot zün vrouw te nemen; anderen meenen, dat zU de dochter was van een paar rondtrekkende circusartlsten. Zijzelf zwUgt En deze twee avonturiers hebben een kind, een dochter, een braaf, vUjtlg meisje, dat juist het eindexamen van een middelbare school moest doen, toen de ramp het gezin overviel. ZU durf de niet meer naar school te gaan; zU vreesde verstoeten te worden. Tot op zekeren dag haar schoolvriendinnen haar kwamen halen. Het onschuldige kind mocht niet lUden onder de schuld van haar ouders. Pe hooge tolmuren, door middel waarvan de moderne staat zich meent te kunnen bescher men, richten niet veel uit, zoodra de smokke laars een woordje gaan meespreken. Tolmuren zUn merkwaardige dingen. Ze houden gewoon- lUk de welvaart tegen, maar de smokkelaars trekken zU aan en laten zU door. Het leger van grens Jagers en douanebeambten is niet toereikend om den wetsontdulkers het werken onmogelUk te maken en In verband daarmee zUn er plannen gevormd om een soort Chlneeschen muur te bouwen ten einde den smokkelhandel eens en vooral den kop In te drukken. Als materiaal zou etectrisch geladen prikkeldraad worden gebruikt. De vereperring zou loopen van de Noordzee tot aan Zwitser land Nu werd er kort geleden een uitvinding ge daan, die de ontwerpers van bovengenoemd project een heel eind op streek zou helpen, wan. neer ze tn de gelegenheid werden gesteld om er gebruik van te maken. Het betreft hier een omheining van stralen, een alarmapparaat in het groot. Op verschillende plaatsen beeft toen de toestellen al neeergezet om na te gaan in hoeverre ze bruikbaag zUn. Grensgebieden, waar veel wordt gestpokkeld heeft men dagen achter een door de geheimzinnige stralen laten be schijnen en men is er werkelUk In geslaagd eenlge der onhandigste smokkelaars te vatten. Bevindt zich namelUk een of ander bewegend voorwerp In het veld, dat de stralen bestrüken. dan wordt onmlddellUk de grenswacht automa tisch op dat verschUnsel attent gemaakt. Het bewegende object moet verder nog een bepaal de grootte hebben en bepaalde bewegingen ma ken. Dit ligt wel voor de hand, daar anders de douanen zouden worden opgeschrikt, wan neer er toevallig een musch voorbUvloog of een haas vluchtte. Het spreekt vanzelf, dat zelfs deze stralen niet geheel afdoend zjjn. ofschoon de toestellen zoo moeten zün geconstrueerd, dat men met vrü groote zekerheid kan vaststellen, wat voer object de grens passeert: mensch, dier of voertuig. Door middel van zenders en reflectoren kun nen de stralen werken op een afstand van meer dan honderd meter. Ze zUn onzichtbaar en waarschUnlUk infra-rood. De muur zal in dien hU tenminste ooit wordt opgericht veel geld kosten. Eén kilometer muur komt op on geveer 3600 gulden. BlUkt de uitvinding bruik baar te zun en wordt er werkelUk ernst mee gemaakt, dan zal dat niet alleen een voordeel voor den staat beteekenen de tn- en uit voerrechten zullen dan Immers beter worden betaald maar ook aan den voortdurenden oorlog tusschen vertegenwoordigers van de wet en sluikhandelaars, welke krijg dagelUks slacht offers eischt, zal een einde komen. zwarte das en het meisje tegenover hem was Letty. Maurice bleef voor het tafeltje staan. HU wist nauweluks. wat hU moest zeggen, of hoe het te zeggen, maar hü was vastbesloten, om zich niet bang te laten maken door Bell’s kor ten knik. Zoo, ben je in de stad. Letty? zei hU ernstig. Is je moeder ook hier? Het meisje giebelde zenuwachtig. O neen, zei ze. Moeder kan niet tegen reizen. Vanmorgen rijn we met een heel troepje hier naar toe gekomen, om acht uur. met een gezelschapskaart. zes shilling per persoon. En wanneer gaat de trein terug? vroeg Maurice. Om tien uur. antwoordde het meisje of zoo gauw als ze hem weg kunnen krijgen. HU was ontzettend vol, toen we hééngingen. Maurice was eenigszins gerustgeste'd. HU had gevreesd, dat. jhet meisje reeds aan baar plan van destUds: gevolg had gegeven, om in Londen werk te zoeken. In ieder geval zag hü niet in. wat hu hier verder kon doen. HU boog zich vriendelUk over het meisje heen Ik hoop, dat je een leuken dag gehad hebt, zei hU. en dat je niet al te moe zult zUn, als je thuiskomt. Die uitstapjes van een dag pakken Iemand aan. De groeten aan je moeder. HU wisselde enkele beleefde woorden met haar metgezel, die büna onbeschoft was tn zün stilzwijgendheid, en liep door, om zich bU Holdemess te voegen, "die bü de deur stond te wachten. Buiten op straat aarzelden zü- Dan Holdemess zün kameraad bü den arm. Ik heb nog honger, verklaarde hü. De ren kant uit. Dat had je niet gedacht, hé. dat ik hier zoo goed den weg ken. Ja, dat moet je leeren Het leven ie niet enkel rozengeur en maneschUn! ZU baanden zich een weg door bet gekrioel van taxi's, luxe- auto's en voetgangers. Vi’*- rice keek bijna wild. Waar doe je dit toch allemaal voor. Dtefct riep hU uit. Wat moet het beteekenen? ZUn vriend keek hem vast in de oogen. Elwjjn. zelde hu. ik wil, dat je begrijpt. Je bent een idealist, net als ik. en we willen de wereld hervormen. Ik wil. dat je den wazen toestand ziet. Er is meer dan één kant aan de kwestie. Wat moet ik hier dan leeren? vroeg Mau- rice. büna hartstochtelUk. Als ik je dat vertelde, antwoordde Hoider- ness, zou je je les maar half geleerd hebben. Kom mee, doe als ik. en wees niet dwaas. Het was een vervelende avond, en vele tafels bleven onbezet. Zelfs Holdemess scheen zijn gezelligheid verloren te hebben. Zün trekken waren harder geworden, en bü scheen bUj te zun, toen het maal ten einde was. en zü konden heengaan. In de hal beneden moesten zü op hun overjas wachten. Maurice slenterde zonder bepaald doel naar den ingang van een andere zaal, gelijkvloers en keek naar binnen. Een uit roep ontsnapte aan aün lippen. HU wendde zich tot Holdernsss. Q Je hadt de laatste veertien dagen bü me De meesteres van Ruhey vond mU ongewelischt en ik moest een paar nachten in een soort op- richters-schulplaats sis pen Vond ze je ongewenscht? zei Holdemess. Was ae soms een van die oude brommerige landjuffers, een'en al stUfheid en vooroordeel? Een stroom van herinneringen hield Maurice enkele oogenbllkken sprake’oos. HU voelde het bloed door zün aderen stroomen, zün wangen gloeiden, en een wilde, heerlijke verrukking onberispelük. geheimzinnig vervulde hem. HU was als verstomd en opeens bevreesd voor zichzelf en zün omgeving. HU voelde zich op eén of andere wüze nader bU haar. Het was haar atmosfeer, hier. HU was zwakker nog dan zün vriend gedacht had. HU bracht werktulgelUk zün glas aan zijn lippen en de zachte gloed van den ambsrkteurigen wQn kal- zUn Feeders alleen, wanneer zU de handteeke- nlng dragen van den fabrikant A. MUnhardk Maagpoeders. HoofdpUnpoeders. KlespUnpoe- ders. Hoestpoeders. Wormpoeders, enz. Per poeder 8ct. Per doos 45 ct. BU uw Drogist. Oskar de Priest, het eenlge zwarte lid van de Volksvertegenwoordiging der Ver. Staten, diende onlangs een voorstel in betreffende de betaling van 30 per maand aan ongeveer 100.000 negers. HU was op dit plan gekomen naar aanleiding van een berekening, die hU had gemaakt en die wU hier laten volgen: r 1930 heeft trtt- ongeveer 118.000 foonmuziek; foonmuziek; Heilker; 4.45 Het leven is soms vreemder dan de meest onwaarschUnlUke film. Op zekeren dag ver scheen bU den rechter, die het onderzoek in deze zaak leidt, een jongmensch. dat verklaar de. met het meisje te willen trouwen. HU be wonderde den moed, waarmee zU hét leven aandurfde; dat was de levensgezellin, die hU moest hebben! Nu, Ondervinding heeft hU ge noeg. want reeds op zUn zeventiende jaar is hU de wUde wereld Ingetrokken, van Mexico tot Patagonlé. BU liet zich al dadelUk niet on betuigd. Met een paar duizend mark betaalde hU de uitstaande rekeningen in Lichterfelde; hU gaf den bedienden hun loon over vele maan den tegelUk en hielp zUn verloofde over de moeilijkheden van den examentUd heen. Nu zullen zU wel getrowd zUn; zU rijn gelukkig, voor zoover zU de wereld om zich heen kunnen vergeten. Doch dr. Salaban moest natuurlUk weer iets onverwachts doen. Toen de valsche munter die misschien nog veel meer op zUn geweten heeft uit zUn cel werd gevoerd om toestemming te geven voor het huwelUk van zUn dochter, verklaarde hU zeer gereserveerd tot zUn as schoonzoon: „O neen, zoo vlug gaat dat niet. Ik moet eerst inlichtingen om trent U in winnen. Een eigenaardig stel, die kennissen van je, merkte hU op, toen zU hun jsw aantrokken. Maurice knikte. Het meisje is de dochter van mUn voor malige gastvrouw in Ru’ery, en de jongeman is de zoon van den rentmeester daar, zelde hü. Verloofd? vroeg Holderness. Ikvrees van niet, antwoordde Maurice, denkend asm wat Letty hem destUds aangaand- haar eigen bezorgdheid gezegd had. Ze zun hier met een heel troepje, voor een dag. en gaan om tien uur terug. Een serieuze jongen, hoop ik, die zoon van den rentmeester? vroeg Holdemess. Het meisje lukt nog soo’n kind. Ik hoop het ook, zei Maurice. Ik heb niet veel met hem op, Dick. Ik ben misschien erg kwaaddenkend, maar ik zie die twee niet graag bU elkaar. Holdemess keek nog eens de zaal in. Je kunt je daar niet in moeien, ael hU. Het is trouwens een clubje onder elkaar. Vooruit! Geen stalles meer, ael Holdemess. rich af wendend van bet loket aan bet Alhambra- theater. Dan gaan we maar in de zaal. Daar kunnen we alrijd nog wel een stoel vinden, als we willen ritten. Maurioe volgde hem de treden op, en de taet zware tapUten belegde zaal in. ZUn herin nering asm dien avond een herinnering, die hem nog lang nadien bübleef leek hem een mengeling droombeelden van opwindende mu ziek. druk afgewisseld spel, een gloed van kleu ren. niet geheel aonder artistieke waarde, en De volkstelling van het geweaen, dat er in Amei negers leven, die ouder sUn dan vUf en zeven tig jaar. Minstens honderdduizend hiervan hebben den slaventijd nog meegemaakt en wer den pas vrU na de proclamatie van Abraham Lincoln. Deze oude slaven, die bUna allen werk loos zUn, behooren volgens de Priest een pen sioen van dertig dollars te ontvangen. In 1619 bracht een Hollandsch schip de eer ste slaven naar Amerika. In bet jaar 1863 waren er drir en een half million zwarte sla ven en 500.000 vrije negers in Amerika. Stellen wU de jaarlUksche verdiensten van elk dezer slaven op 50 dollar per jaar Samen zouden ae in de genoemde periode 3 milliard 365 millioen hebben opgestreken. Dit bedrag hebben zU na tuurlUk nooit in handen gekregen. Wanneer men aanneemt, dat bet geld gemiddeld 3 pet. zou hebben opgebracht, dan sou het nu zUn aangegroeid tot 11 milliard 333 millioen dollar Oskar de Priest beweert, dat Amerika ver plicht is die schuld af te doen, maar de volks vertegenwoordiging was een andere meening toegedaan en verwierp zUn voorstel. HUIZEN, 396 M. KRO. 8.00 Morgenconcert; 10.00 het KRO.-trio van Plet Lustenhouwer; 11.30 Godsdienstig halfuurtje door Pastoor L. H. Perquln; 13.00 TUdseln en politieberichten; 13.15 Het KRO Sextet o. 1. van Piet Lusten houwer; 1.45 Verzorging zender; 3.00 Gramo- 3.30 Kinderuurtje; 4.00 Gramo. 4.30 Esperanto-nleuws door P. Gramofoonmzlek; 5.15 Néger, liedjes door Rlnus Blaas; 5.30 Gramofoonmu- zlek; 630 Journalistiek Weekoverzicht door Paul de Waart; 6.40 Gramofoonmuziek; 7.10 Causerie door prof. Ir. J. Gel is een; 7.30 Po litieberichten; 7.45 Sportpraatje van de R K. F.; 8 00 het KRO.Salonokest o. 1. van Marinus van t Woud; plm. 9.10 Persbureau Vaz Dias. Daarna orkest; 11.00 Gramofoonmuziek. HILVERSUM, U75 M. VARA. 6.45 Lichaams oefeningen o. 1. van O. Kleerekoper; 730 Idem; 8.00 TUdseln en Gramofoonmuziek; 9.01 Trio Loe Cohen; VPRO. 10.00 Morgenwijding; VARA. 10.15 Uitzending voor arbeiders in de continu- bedrUven, m m. van Trio Loe Cohen; 13.00 TUdseln; 13.01 Vara_Septet o. I. van Is Eyl; I. 45 Verzorging zender; 300 Uit de roode jeugd, beweging; 3.15 Orgelspel door Joh. Jong; 3.30 Arbeiderssport; 3.45 Orgelspel door Joh. Jong; 3.00 Gronlngsch uurtje, in veband met de her denking van het beleg en ontzet van Gro ningen; 4.30 Trio John Brookhouse Mac Car. thy; 5.00 Actueel allerlei uit de arbeidersbewe ging; 5.15 Trio; 5 45 Litterair halfuurtje A M. de Jong: „Om de Macht"; 6.15 Interna tionale chansons; 6.30 Kinderuurtje familie De Boer; 7.30 Internationale chansons, door Edwin Doorenbos; 7.45 Toespraak door A. de Vries; 8.00 Zaterdagavond.programma; 1130 Gramo- foonmuziek; 13.00 TUdseln en sluiting. BRUSSEL 509 M. 13.30 Concert door het Max Alexys-orkest130 Vervolg concert; 5.20 door het radio-orkest oJ.v. Frans André; 8.30 Concert door het radio-orkest oXv. Franz André. KAIUNDBORG 1153 M. 1235 Uitzending uit het Restaurant Wlvex. BtrUkorkest A Ben- dlx; 330 Gramofoonmuziek; 830 Radiotaal voor de oudere generatie. BERLIJN 419 M. 8.30 Groot Cabaret-pro- gramma op de BerlUnsche Rad loten toonstel ling: 1030 Dansmuziek door de kapel Ludwig Ruth. HAMBURG 371 M. 13.06 Concert; 135 Ora- mofoonmuzlek7 40 Instrumentaal cabaret. Het Kleine Noragorkest; 10.40 Dansmuziek van BerlUn. KONIGSWU8TERHAUSFN 1635 M. 1330 Gramofoonmuziek. Bekende opera-melodleén LANGENBERG 472 M. 1.50 Concert door het Omroep-orkest van Mühlacker oJ.v. Gus tav Górlich; 135 Gramofoonmuziek; 10.55 Concert o.l.v. Eysoldt DAVENTRY 1554 M. 1330 Concert van North Reg.; 1.05 Orgelconcert door Riglnald New in de Beaufortclnema1.50 Concert door t Commodore-grand orkest o.l.v. Joseph Mus- cant; 330 Concert door Sydney Baynes’ Popu lair orkest. PARIJS EIFFEL 1448 M. Radlotooneel. PARIJS RADIO 1725 M. 1330 Gramo foonmuziek; 730 Idem; 9.06 Plano-recital door Léon Kart un. MILAAN 331 M 734 Gramofoonmuziek 9.05 Gevarieerd programma; 10.20 Dansmuziek. ROME 441 M. 830 Gramofoonmuziek; 9.05 ,4 Vespri sicollani’’. Opera in 5 bedrijven van G. Verdl. Muzikale leiding Riccardo Sab- tarelli. WEENEN 517 M. 830 Cabaretavond Pro gramma van BerlUn; 10.40 Dansmuziek van BerlUn. WARSCHAU 1412 M. 530 Populair concert door het omroeporkest oXv. J. Ozimlnski7.06 Populaire en dansmuziek uit restaurant Chris- tal; 8.30 Populair concert door de Philharmo nic van Warschau ol.v. St. Nawrot; 1036 Pianorecital door J. Smldowicz Chopinpco- gramma; 11.10 Dansmuziek. Eenigen tUd geleden werd ons medegedeeld, dat Jan Kubelik zUn twee buitengewoon waar devolle violen wilde verkoopen. daar dit het eenlge van waarde was dat hU nog bezat en hU zUn heele vermogen verloren had. Niettegenstaande zUn pessimistische bewering, houdt hu toch nog een heel kapitaaltje over n.l. zUn handen, die voor bUna 3 millioen francs zUn verzekerd. Deze beroemde violist was de eerste, die zUn handen liet verzekeren tegen ongevallen, zUn voorbeeld werd gevolgd door Paderewski en later door alle, eenigszins beroemde violisten en pia nisten. Typisch is het. dat de maatachappU waar hU verzekerd is, zUn vingers heeft ge taxeerd naar de waarde t>U het spelen. Zoo is de linkerhand als .volgt verzekerd: Duim, wUsvlnger en middelvinger ieder voor 373.000 francs; ringvinger voor 330.000 francs; pink voor 75.000 francs: dX tezamen voor 1.111.000 francs. Rechterhand: Duim voor 373.000 francs; wUsvlnger voor 310.000 francs; middelvinger voor 310.000 francs; ringvinger voor 90.000 francs; na heel veel wik ken en «regen besloot men voor den pink 47 000 francs te geven. Dus hebben Kubellnk’s twee handen de waarde van 1.940.000 francs. Paderewski’s handen zun voor 3.700.000 francs verzekerd. De beroemde pianist betaalt jaarlüks plm. 350.000 francs verzekeringspremie maar daar tegenover heeft de maatachappU zich verplicht, hem als hU iets aan zUn hand heeft, waar door hU niet kan spelen 53.000 francs per week te betalen. meerde hem Doch hU b’eef ongerust verwonderde hU zich over de gril van vriend, om deze manier te kiezen, om avond door te brengen. Neen, zei hU ten laatste en hU bemerk, te tot sUn verrassing, dat zUn stem vast en natuurlUk klonk, de meesteres van Ralery is allerminst van dat soort. En de plaats is him» een model-dorp. Ik ben er heelemaal niet aeker van. dat ze geen geluk had. Ik moet een vreeeelUke indringer geleken hebben. Holdemess strekte zUn lange ledematen on der de tafel uit en lachte zachtjes. Wel. verklaarde hU. het was een on besuisd plan theoretisch gesproken, geloof ik, dat je gelUk hadt. Niets is méér gevaarlUk. in deze dingen, dan stoffelUke tevredenheid. Dat is een soort harnas van de menschen. waar je niet doorheen komt. Kom, laten we opstap pen. We moeten nog verder. ZU baanden zich een weg door de zaal heen naar den uitgang. Opeens bleef Maurice staan. HU kwam voorbU een aantal tafeltjes, die in een afgeschoten gedeelte stonden, en aan een waarvan twee personen gezeten waren. Het meisje dat een hoed en volle droeg, en door haar eenvoudige landeluke k’eedlng opviel tn deze omgeving, staarde naar hem met iets als vrees in haar oogen. Haar wangen waren rood, baar lippen vaneen, en zU leunde voorover, als om de aandacht van haar metgezel op Maurice te vestigen. Maurice keek naar hem met een plotselinge opwelling van bezorgdheid en ver ontwaardiging. De jongeman was Charles Bell, ta coberi^dUk avondtoilet, behalve alleen z«n slechts door een toe val kon worden ontmaskerd wat er verder van hem geworden is. weet men niet; slechts af en toe is er iets aan bet licht gekomen van zUn fantastisch bestaan. In 1923 opende hU in de Ritterstrasse te BerlUn een groothandel in chemicaliën. Het was een eigen aardige zaak, zonder bedienden, zonder klan ten. Misschien heeft hU het een of ander aan Rusland geleverd, Immers ook zUn zuster Marie was daarheen vertrokken als de vrouw van een kapitein van het sovjet-leger In elk geval be zat Salaban in dezen tUd een grooten auto en een chauffeur, met wien hU van ’s morgens vroeg tot avonds laat van het eene uiteinde v*n BerlUn naar het andere joeg. HU maakte ook reizen door Dultschland, doch de politie merkte hem pas op, toen de chauffeur in een kroeg te Hameln uit naam van zUn werkgever den auto trachtte te verkoopen. In 1924 dook hU weer op te Hamburg, doch nu onder den naam Oskar Meissner. HU stichtte een „scheep- vaartbureau voor passage en vrachtverkeer naar werelddeelen”. doch de autoriteiten slaag- toen staapkamer. zUn zilveren niet meer. Aan het etnde van een mUngang overlegden de twee samen. En zU besloten, dat Frits dien avond zou worden ontslagen en opgesloten tn de gevangenis. Blakealey zat nadenkend op de armen van zUn kruiwagen. Andy trok zUn boor terug, waarmee hU een gat in den wand had geboord, wikkelde een stuk lont los en bevestigde daar een slaghoedje aan. HU dreef het slaghoedje in de holte, legde er twee stukken dynamiet op. stampte ze losjes vast en maakte de ope ning verder dicht. Wat doe je er veel in, riep Blakesley hem toe. Je doet of het niet op kan. Ik wil een flinke opening maken, om de ader geheel bloot te leggen, antwoordde de voorman. Ik wil eens zien of hU nog ultloo- pers heeft. Is dat Allie? vroeg hU. toen een heldere kinderlach opklonk en door de gangen weerkaatst werd. Allle wu zün dochtertje; haar moeder wu dood en ze wu een aanvallig kind, de lieve ling van alle mUnwerkers, die zorg voor haar droegen ids voor het kostbaarste dat zU be zaten. En als het meisje eens mee mocht af dalen in de mUnen. dan wu dat steeds een heel feest voor haar. Dat zal ae wel vrezen! zei Blakesley. ter wijl hu opetond en zich verwUderde. TegelU- kertijd kondigde de stoomfluit den middag- schaftUd aan. De ladder wu vol met arbeiders, die naar den uitgang klommen; Frits, de Hollander, het laatst. Breng Allle mee, vroeg Andy un zUn makker. Blakesley beloofde het. stond stil un den Ingang van de schacht en vroeg aan den Hollander waar het meisje wu. Ze is al naar boven, antwoordde deze met. neergeslagen oogen. Weet je het zeker? Zeker! Kingman heeft haar meegenomen Ik heb het gezien. Alle mannen van de ploeg waren thans op de ladder behalve Kingman en Andy. Blakes ley nam dus genoegen met deze verklaring en klom snel tegen de smerige sporten op. De voorman borg zUn gereedschap op een veilige pluts, stak de lont un. wachtte nog even om te zien of ae goed brandde en spoedde zich toen eveneens nur boven. Waar is Allie? vroeg hU. toen hU Blakes ley zonder haar zag loopen. Die is met Kingman meegegun! Hoe weet je dat! Frits zegt het! Op weg naar hun woningen zwierven de ar beiders uiteen. Vooraan liep Kingmanal leen. Vlak voor Andy liep Frits. Hé, .King- man, waar is Allle? riep de voorman eerstge noemde tce. Kingman keerde zich verbaasd om. HU wist niets van het meisje af en ae wu ook niet met hem meegekomen. Dat wu alles, wat hU wist. Maar het wu genoeg om plotseling allen te stuiten in hun loop. De enkele gedachte, dat Allie nog daar beneden wezen kon. opgeslo ten bU een brandende lont, welks smeulend vuur al nader en nader kwam bU een vreese lUke lading dynamiet, deed al die ruwe man nen beven van schrik. Een oogenblik stonden allen als verlamd. Toen sprong Andy in woede op Frits un en greep bem. onder den uitroep: Jou. helsche deugniet! bU de keel. Doch de Hollander wu een stevige kerel. HU wierp den woedenden man van zich af, keerde zich om en liep weer terug naar de schacht. Allen liepen ze hem na en Intusschen ver klaarde Kingman hoe de vergissing gekomen wu; dat hu met het meisje op zUn schouder nur den uitgang wu gegun, maar dat ze ge zegd had op haar vader te willen wachten en dat hij haar toen weer had neergezet onder aan de ladder. *t Meisje wu dus nog In de mUn en er wa ren drie ladingen ungelegd. met de lonten alle berekend op twee minutenVerbUsterd stond Andy te leunen tegen een windu. niet tn stut lets te doen tot redding van zUn kind. Intusschen had Frits den lederen erts-em mer reeds over den rand van de schacht ge worpen, had het touw nur de diepte laten zinken en dulde nu durlangs af. Het wu tijd om te handelen. Hoeveel kostbare oogenbllkken waren niet reeds verloren, sedert de lont wu ontstoken? Hoeveel seconden van de honderd twintig die verioopen moesten tot aan de los branding? Intusschen daalde de emmer steeds dieper en even later hoorden de mannen hoe hU met een plof op den bodem neerkwam. Frits wu er. En onmlddellUk erop klonk de krakende slag der ontploffing.... één van de drie ladingen wu gesprongen. De tweede volg de even later. In ademlooze spanning stonden ze boven om den rand van de mijnschacht, waar een dikke, witte rookwolk uit opsteeg. Zie je wat Hig gins? vroegen ze aan een van hun makkers, die knielend in de diepte lag te staren met de pet voor zün neus en zün mond tegen den rook. Maar Higgins keek se aan met een ver- twüfelend gebur en schudde ontkennend het hoofd. Boem! Dat wu de derde! Met een vreeeelük geweld plofte de lading uiteen; de grond da verde er van. Kingman werd met kracht opzij geworpen en de andere mannen grepen zich asm elkander vut om niet te reilen En uit de donkerte duronder rolde een dichte wolk vuile damp aan, die stonk nur zwavel. Frits had het niet moeten doen, sprak Kingman de anderen asm. Nu zün se allebei dood! Btakealey hsu! intiThen zün ju uitgetrok ken en wikkelde die om zün hoofd. En als ae nog niet dood rijn, dan moeten we ae direct naar boven brengen, of ze stikken in den rook, voegde hü de anderen toe. Trek het touw op, zoodra ik er aan ruk. Toen daalde hü langs de ladder af in de diepte. En intusschen stonden de anderen daarbo ven te wachten, nauwelUks durvende ademen «mn angstige spanning De seconden, die »er- Uepen, schenen wel uren, mur elndeUJk kwam toch het teeken. en uit alle macht trokken se den emmer omhoog. Allereerst kwam een bleek kinderhoofdje boven den putrand te voorschün; het wu Allle, die bewusteloos er uit moest getild wor den. mau, als door een wonder, niet wu ge wond Geen steen had bau getroffen van al de rotsblokken, die de ontploffing in het rood had geslingerd!.... En terwU! heur vader hau wegdroeg nur huis, in blUde verruk king. werd de ertsemmer voor de tweede masd opgetrokken; nu langzamer, want de vracht wu veel zwasuder! Toen kwam Frits eruit; Frits, die Allle gered had. mau zelf gekneusd en gewond wu; die bloedde uit gapende won den; wiens kleeren in flarden hingen aan zün HJL Teedere handen daoegen hem voorzichtig weg; legden bem neer op de ruwe planken. Ze dachten, dat hü dood was, mau hU opende half zün oogen en lispelde zwak: Dr wu tusschen hau en de rots ZU lag in mün ar men en geen steen trof hau. ’t Wu mün schuld, mur nu is het weer goed! Toen sloot hU zün oogen hU wu dood! Blakesley moest uit de schacht worden ge dragen: hü wu bevangen door den verstlk- kenden damp. Mau hü kwam snel weer bü en kon toen vertellen, hoe hü Frits had gevonden tn de mUngang. büna bedolven onder de rotsblokken. En Allle knelde hü in zün armen, hur lichaam dekkend met bet züne. Dien avond vonden Andy en Blakesley een zilveren horloge, een oud zakboek met vüf dol lar en een som van twintig dollars in geld, op de plek wau Blakesley Frits en Allle had ge vonden. Mur ze vertelden dur niets ren. De voorman stak alles in zün zak en betastte zich er mee, alles weer aan de eigenaars terug te geven. - - Baker wu er den volgenden morgen weer verwonderd over, dat hü zün twintig dollars weer terugvond in zün koffer. En toen Higgins zijn beste pak aantrok voor de begrafenis ren Frlte, vond hü er zün zakboek in terug met de vUf-doltar banknoot, veilig opgeborgen in den borstzak. Ik snap er niks van. beweerde Baker, toen hü vertelde aan zün muts dat hü zün schat weer had teruggevonden Ik heb mün koffer we! twintigmaal overhoop gehuld en het niet gevonden. Als het een stang wu gewqpst, had t beest me gebeten! Ik kan t me niet begrij pen! En ik dan, wierp Higgins dur tusschen in. Ik heb al de zakken van mün kleeren omgekeerd om mün zakboek terug te vinden! Enfin, we hebben ons eigendom tenminste be houden. Jammer dat we dien armen Frits ver dacht hebben! Lut de dooden rusten, zei toen Andy be wogen. Van hem niets dan goeds. Kom. Jon gens! We moeten onzen makker de laatste eer bewüzen! Kb Onse vUanden éjn dood, ael vader de Bie én Pietje, die daar verrast oveer wu hoorde al heel gauw hoe dat ineens gegun wu Nu ga ik net zoo hard aan het werk als U. zei Pietje lachend teggen Jaap en deze moest daar hartelUk om lachen. Doch toen ie tegen den middag eens ging kijken, hoe de jonge byen het stelden, zag ie dat se hun beat hadden gedaan. Hijgend haalden ae honing en z^en intuaachen nog kans stull meel ren de eene bloem op de andere over te brengen. .Jller zün we. kom mau gerust", riep Jaap de hommels toe. mau ae verzetten geen voet. Plotseling vielen er enkele bommels tegen den grond en toen de weepen toe wilden snellen vielen oook «y. Wat wu er gebeurd? Jaap wist het al: de weepen en hommela. die niet teg ende kou kunnen, waren een natuurlUken dood ge- rtorven Zie. zei Jaap ontroerd, elk Jaar opnieuw woeten we tegen hen .trilden en de winter heeft hen altud nog eerder te pakken sar, wU En hU beval zijn vrienden bladeren over de vyanden te teggen en mesvte nu den korf ren Pietje open.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 9