ONS BLAD
Z. Em.Willem Kardinaal van Rossum overleden
Het nieuws van heden
De laatste uren
heengegaan
De Propaganda Fide verliest Karen Prefect;
Nederland een zijner grootste zonen
Groot Kerkvorst
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
IN DIT NUMMER:
JOH. LAU WERS
DE BAROMETER
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1032
ZES TWINTIGSTE JAARGANG Na 205
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Het Ween
PATER MAXIMUS O.C.
Zilveren jubileum
Calvariënberg
De Kardinaal alt student
T
Pauselyk Legaat
te Amsterdam
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40c
ig één 55cp. regel
verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
PATGLOP 3
Barometers ea Thermometer*
Hat tyltMister der Paters Redemptoristen te W ittfstfS} waar
Z. Em. veelvuldig vertoefde
z
p. regel; idem op p<
Bij contract sterk
Mgr. Lammens
aan het doodsbed
Het geboortehuis
W. Kardinaal van
de Hagelsteeg te Zwolle
Plechtige Uitvaartdiensten
Onderscheidingen
van Z. Em.
Rossum in
De tocht naar
Prefect der Propaganda
J n.
kCU*.
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
mat
mat.
OUT
van
mat.
I a.
rtewnt tmi Papen.
uur
ui*-
Poten krtlfft meer vakmii
lar-
Ka-
laar
hal
L
Da Si if teal «er Meaa Uaa.
De vroww saet het masker
i te
1 te
md.
Men schrüft ons uit Wittem:
aar
Yo-
van
Uit Maastricht vernemen wij teieptMDlscb:
Matter telefoneert men ons uK Maastihlit:
Ith.
Z. BB. W. KABDINAAL VM ROSSUM.
ran.
■en.
len.
>an.
am.
van
In den somer van 1923 ondernam de Kardi.
naai een langdurige visitatlerel» naar bet hooge
mst.
ndo.
dos.
Zijne Heiligheid hem vroeg: „Wat zal uw kar-
dinaal-programma zün»" en hü antwoordde:
„Heilige Vader, werken en mü opofferen in den
dienst der Kerk tot den dood.**
Dit levensprogram heeft Z. Em. mst IJserster-
ken wil volbracht.
Wij hebben slechte in groote trekken de ar
beidzaamheid van den grooten doode weerge
geven wiens onverwacht einde voor Katholiek
Nederland een onherstelbaar verlies beteekent
Wat de Kardinaal voor Gods Kerk wenachte
|4a teat verklaarde hjj sens aan den Paus, toen
De klokken der stad Maastricht hebben om
twaalf uur ter eere van den doode geluld.
De doode wordt hedenmiddag gekleed in zün
bisschoppelijk ornaat en Woensdagochtend van
uit het ziekenhuis vervoerd naar het priester
koor der St. Servatiuzkerk, waar de groote
doode wordt opgebaard.
Hier zullen de geloovlgen der stad gelegen
heid hebben tot Zaterdagmorgen aan den
doode de laatste eer te bewijzen. Om elf uur
Zaterdagochtend heeft de plechtige lijkdienst
plaats, waarschijnlijk door den kardinaal van
Mechelen of Keulen. De assistentie bij deae
plechtigheden wordt verricht door de zeer-
eerw. peten Redemptoristen uit het klooster
te Wittem. Om vier uur in den namiddag hoeft
■klaar de plechtige beaardlng plaats.
Ztjne Eminentie Willem Kardinaal Martnus
van Rossum werd geboren den 3en Sept. HM
te Zwolle. Na op jeugdigen leeftijd zijn ouders
verloren te hebben, werd hü tot zijn 13e jaar
met zijn broeder in het weeshuis te Zwolle op
gevoed. Daarna begon hij zijn priesterstudies in
het aartsbisschoppelijk seminarie te Kuilenburg,
onder leiding der Paten Jezuïeten, om vervol
gens in de Congregatie van den Allerh. Verlosser
te treden. Den 16en Juni 1873 ontving hij te
Roermond het kloosterkleed Het volgende jaar
légde hjj de kloostergeloften en de gelofte der
volharding in de Congregatie van den Allerh
Verlosser af te 's-Hertogenboech. Te Wittem
voltooide hij zün wjjsgeerlge en daarna degod
geleerde studiën en werd daar op 7 Oct. ,1879
In den loop van den morgen werd aan bet
doodsbed een bezoek gebracht door Z. H. Exé.
Mgr J. H. O. Lemmens. bisschop van Roer
mond en mr. L. D. J. van Oppen, burgemeester
van Maastricht. De Commissaris der Koningin
is ultstedig.
Onder talrijke blijken van belangstelling
vierde de aeereerw. paler Maximus (in de we
reld de heer «(Leonard van Heugten, te Asten),
lector in de wijsbegeerte, als zoodanig zijn aU-
veren jubilé in bet studleklooster der Paters
Capucljnen te UdenhouL
De buitengewone verdiensten, die de Neder-
landache Kardinaal zich op teder gebied ver
wierf, werden door verscheidene Regeeringen er
kend. Zijne Eminentie was drager van het
grootkruis in de orde van den H. Stephanus van
Hongarije. Bü zijn besoek aan ons land in 1913
begiftigde H. M de Koningin hem met het
grootkruis in de orde van den Nederlandscben
Leeuw. Vervolgens was Zijne Eminentie Oom-
mandeur met plaque in de Orde van Kln-Kam
(Annam), drager van het grootkruis in de Orde
van bet H. Oraf en van bet grootkrtas in de
Orde van den Uslandechen Valk.
giftlgd werd met het grootkruis van den Ned
Leeuw.
In October 1915 volgde zijn benoeming tot
groot-poenltencler en zün opneming in de orde
der kardinaal-priesters, waarbij hem als titel
kerk werd geschonken de basiliek van het .Ji-
Kruis van Jerusalem", welke kerk hjj op 3 Jan.
1916 plechtig In bezit nam.
Ben der satan van hst Ziekenhuis CalvarMn-
berg te als cbapelta ardente Ingericht. Reeds
vroeg in den morgen om 7 uur besocht
Mgr. lemmwna in selschap van Dr. Fteon, dta
belden op weg naar Tongerloo waren, het staf-
felljk overschot. Mgr. eras diep onder <tau to-
druk van hst plotseling ovcriljdsa.
Noorden, Ijsland, de Scandinavische rijken en
Finland, waar hjj den Nederlander. Mgr. Ir.
Buckx. wijdde tot Bisschop van Helsingfors
Zijne Eminentie, die het gouden jubilé zijner
religie use professie in de Congregatie van der
Allerh. Verlosser vierde, besocht een jaar later
zijn vaderland als pauselijk legaat op het 27e
Intern. Eucharistisch Congres te Amsterdam.
Aan een onzen leners uit de onvergefelijke
dagen van het Eucharistisch Congres nog wel
bekenden prelaat diende de kardinaal de H. bis
schopswijding toe, nJ. aan Mgr. Nogara, die in
1928 benoemd werd op den aartsbisschoppen} ken
zetel van Udine. In datzelfde jaar verrichtte
Zijne Eminentie de eerste zteenleggglng voor
het nieuwe gebouw der Propaganda, bezocht
met kardinaal Frilhwirth de door hem te Rome
geopende tentoonstelling van moaalek-Cartons
van den Nederlandscben kunstenaar Molkep-
boer en deed, ter gelegenheid van het gouden
feest der H. Famllle-Congregatle te Limerick
een reis naar Ierland, waar hem een gees ld rif-
tlg-feestelljke ontvangst bereid en het eere-
burgerschap der stad Limerick verleend werd.
Op dezen tocht, de eerste reis van den Kardi
naal na een ernstige ziekte, die hem bijna aan
den rand van het graf had gebracht, stond Zijne
Eminentie aan een paar persvertegenwoordigers
te Londen een onderhoud toe. Het eerste liep
bijna uitsluitend over Mexico. Daarin verklaarde
de kardinaal de vervolging, door Calles tegen de
katholieken van dat land begonnen, als „een
strijd, waarin de Katholieke Kerk op essentieele
punten onmogelijk toegeven kan. De Kerk, aldus
de kardinaal, wil geen contröle of Invloed uit
oefenen op de regeering, zl) heeft deze zelfs niet
noodlg, doch het eenlge wat zü verlangt, is
absolute vrijheid van de uitoefening van den
godsdienst, een vrijheid, welke door lederen
beschaafden Staat gegeven wordt Te dien op
zichte kan bet Mexicaansche Episcopaat geen
enkele concessie doen. De Katholieke Kerk is
niet inter-, maar super-nationaal en soodra zjj
nationaal sou worden, sou zij ophouden Katho
liek te zijn.*
De kardinaal was belast met bet protectoraat
over niet minder dan 83 religieuze Orden en
Congregaties.
vernacht is na een schlelljken doods-
f 1 strijd Zijne Eminentie Willem Kardi
naai van Rossum overleden. De Neder-
landsche Katholieken kunnen zich nauwe
lijks indenken In de tragische snelheid
van dit verscheiden, waarin de Nederland-
ache Kardinaal, uit Rome naar Nederland
gereisd als bet ware in een voorgevoel van
een groote gebeurtenis, zijn vruchtbaar en
luisterrijk leven op vaderlandschen bodem
kwam eindigen.
Nog eergisteren legde hij de wijdende
handen op een nieuwen bisschop, zijn
laatste daad was de zalving van een nieu
wen apostel voor de velden, waar voort
durend gijn geloofspropaganda over ging.
Zoo van het altaar wandelde hij als het
ware naar zijn dood. Al bij de voltooiing
der bisschopswijding, toen hij zijn laatste
Te Deum op aarde aanhief, beefde in dien
zang der dankbaarheid voor de volheid
van het priesterleven zijn stem. Tot den
dood vermoeid, zocht hij den weg naar
Wittem, in het stille dal van Zuld-Llmburg, ^jne Eminentie door H. M. de Koningin be-
waar zijn leven naar God was opgegaan.
Daar heeft de Kardinaal, al geteekend door
de stervenden, met zijn laatste kracht nog
heb*H. Offer opgedragen aan het altaar van
den Heer, Die zijn jeugd had verblijd.
Zoo heeft zijn luisterrijk priesterschap
tot het einde alles wel volbracht eer zijn
liturgisch leven werd afgesloten. Van de
altaartrappen daalde hij af zoo uitgeput,
dat hij in de-sacristie zijn dankgebeden
moest uitkrijgen eej- een auto hem naar
bet ziekenhuis te Maastricht vervoerde,
waar hij na aankomst des «wonds in slaap
viel van vermoeienis, om daarna in een
doodsstrijd tot half twee na middernacht
zijn leven te besluiten, terwijl zijn belde
secretarissen, de getrouwen van zijn prach
tig leven en sterven, hem het geleide der
barmhartigheid gaven.
Zoo heeft zich tusschen Rome en Lim
burg het priesterschap afgespeeld, dat zich
nog in een laatste bezoek aan zijn geboor
teland kwam vermenigvuldigen in een bis
schopswijding voor de verbreiding van het
geloof, eer het ging dooven aan den drem
pel van ons land, waar de H Servatius dit
geloof uit Rome had gebracht. Rome en Ne
derland, iets allerschoonst is de wisselwerking
.geweest tusschen beide in dit kardinaalsta
ven. Want wonderbaar heeft de Voorzienig
heid dit leven geleld uit onze laag gelegen
landen langs de wegen van zooveel hooge
kerkelijke bedieningen naar de hooge Stad
Gods en het bestuur van de Kerk in haar
middenpunt op den Petrus-heuvel.
Bij de lijkbaar van den Apostel voor de
geloofsverbreldlng en den Prins der Kerk,
bekleed met het Romeinsche purperrood
der Kardinalen, blijft het Katholieke Ne
derland de weldaden van genade indachtig,
welke de Heer bedreven heeft aan dezen
bevoorrechten discipel, In Nederland voor
bereid tot het mede-weiden der kudde
Christi.
De Kardinaal, die deel uitmaakte van de
Congregaties der Regulieren, van het Concilie,
van bet H. Officie en van de ■emlnariee en
unlvendteiten. alsmede van de pauaelljke Btj-
beicommlssle (waarvan hjj voorzitter is), vond
te midden van den overstelpenden arbeid, die
hem op de schouders werd gelegd, nog den tijd,
om op leerstellig theologisch gebied een zeer
belangwekkende uitgebreide en alleszins gezag
hebbende historische verhandeling te schrijven
over ..Het wezen van het H. Sacrament des
Priesterschaps" ,Je essentia sacrament! cr-
dlni»*.
In Maart 1918 na het overlijden van kar
dinaal Seraflnl '’werd de Hollandsche kardi
naal benoemd tot prefect van de Congregatie
der Propaganda Fide, waarmede vergezeld ging
het lidmaatschap van de Congregatie voor de
Oosterache Kerken en het Voorzitterschap van
het pauselijk seminarie der vreemde missiën.
Tevens ontving de kardinaal uit de handen
van Z. H. den Paus zelven de bisschoppelijke
wijding, met den titel van aartsbisschop.
Onder de pontlflcaten van Paus Benedictus
XV en dat van diens opvolger, en onder het
prefectschap van den Hollandschen Kardinaal
Van Rossum beeft de Congregatie der Propa
ganda in bet vervullen barer wereldomvattende
taak een geweldige kracht ontwikkeld, en hao
den mede ten gevolge van de toestanden,
ontstaan na den oorlog Ingrijpende verande
ringen plaats In bet bestuur der missielanden
Onder Kardinaal van Rossum's prefectschap
werd in den zomer van het jaar 1922 te Rom*
een groot mlssiecongres gehouden, vierde de
Congregatie, met welker bestuur hl) belast was.
het derde eeuwfeest barer stichting. werd
het „Werk der Voortplanting des Ge
loof s' van Parijs en Lyon overgebracht naar
Rome, en zag Nederland een zijner eminents te
zonen, dr. Jan Olav Smit, geplaatst aan bet
hoofd van het Apostolisch Vicariaat van Noor
wegen en Spitsbergen.
Z.Em. Kardinaal W. van Rossum is hier
Zondagavond aangekomen doodmoede van de
plechtigheid te Vught. waar de wijdings
ceremoniën hem hadden uitgeput en lijn oude
kwaal opnieuw gaande maakten. De lange auto
rit had hem natuurlijk ook geen goed gedaan
Ofschoon de nacht onrustig was, wilde ZEm
In elk geval de H. MIs opdragen. HU deed
het met groote devotie en tot stichting der
geheele communauteit Maar na afloop was mj
zóó vermoeid, dat Z Em zich niet naar sfjn
kamer kon begeven en in de sacristie biddend
bleef uitrusten De geroepen huisdokter dorst de
verantwoordelijkheid voor de versorglng der ge-
sondheid van den hoogen patënt niet
■onder meer te dragen en vroeg aaeistenUe van
dr. Hultasn, den geneeaheer.direc|eur van bet
ziekenhui* Calvariënberg te Maastricht, Beiden
constateerden oververmoeienls. Oistevsnavond
herhaalde dr. Hultaen zijn besoek. Hjj achtte
het gewenscht dat Zijne Eminentie ter voort
durends oontröte werd opgenomen in bet
hospitaal. Om acht uur werd de Kardinaal per
auto naar Maastricht overgebracht in gesel
schap van *Un secretaris, den geneesheer direc
teur van Calvariën en de broeder ziekenver
pleger van Wittem.
Vanmorgen vroeg werd hier het overlijden
van den Kerkvorst bekend, juist toen de H. Mis
zou aanvangen, zonder ongewone plechtigheden
werd zU aanstonds opgedragen voor de zteierust
van den overeleden grooten ordegenoot.
Tijdens bet overbrengen naar Maastricht
bleef de Kardinaal uiterst kalm en rustic. Pjjn
leed hü niet, wel overvielen hem eenlge be
nauwdheden. Men was er niet in geslaagd al
het gebeurde geheim te houden. In Wittem
self en in de dorpen waar de auto passeerde
stonden overal groepjes menschen te wachten
die eerbiedig bogen als zij het purper sagen.
De Kardinaal self had niet veel aandacht meer
voor wat er om hem heen gebeurde. HIJ was
totaal uitgeput en had geen kracht meer cm
nog te reageeren.
Toen de hooge patiënt om czv uur in Cal-
variënberg aankwam toonde hü zich wel seer
dankbaar toot de Borgen, die men reeds voor
hem genomen had. De ernst van zijn toestand
werd echter van dien aard, dat as item niet
meer mocht werden «ei zwegen. Pater Lüdsman,
de secretaris van Zijne Eminentie nam de taak
op zich den kardinaal voor te bereiden op het
ontvangen der H. H. Sacramenten. Met bewon-
derenswaardlge kalmte berustte de UJder. De
H. Communie, het H OUeeel en de Pauselij
ke Zegen werden hem toen omstreeks 11 uur
door Pater I4jdsman toegediend. Z. Etat. toonde
oog volkomen te begrijpen wat er gebeurde. Hij
bad de gebeden der Kerk telkens na de aal-
vingen mee-
Aanstonds na deae droevige pieohtigheden
werd de Kardinaal kortademig. De doktoren
trachtten hem nog telkens op te wekken door
middel van injecties, doch bet mocht niet lang
baten. Af én toe trachtte de patiënt nog de ge
beden mee te prevelen, doch ook dat vermin
derde geleidelijk Toen omstreeks half twee de
gebeden der stervenden werden begonnen, was
hü bulten bewustzijn en had hü geen begrip
meer van wat er ging gebeuren.
Zacht en teta overleed da Kardinaal
strseks 3 uur.
Z. Em. Kardinaal vw Romum voelde sieh
reeds bü de bisschopswijding te Vught onwel
tijdens ds plechtigheid en kon slechte met veel
moeite de wüdtagsplechtlgheden tot *t einde toe
vervullen. Desondanks heeft Z Em. den tocht
naar het klooster te Wittem aanvaard, waar bü
Maandagochtend een H. Mis opdroeg. Hierna
voelde Z.Em. tech zóó uitgeput, dat hü tech niet
onmlddellük naar zün kamer kon begeven, doch
in de sacristie moest uitrusten. Ds directeur van
het ziekenhuis „Calvarieberg" te Maastricht, dr.
Hintsen. werd ontboden en aan dezen gaf ZEm.
den wensch te kennen naar het ziekenhuis te
Maastricht te worden overgebracht. Hier had
omstreeks negen uur des avonds de opname
plaats.
De Kardinaal was zóó zwak, dat hü onmlddel
lük in een vrü rustlgen slaap viel, welke slaap
duurde tot ongeveer half twee, toen de doods
strijd begon.
Aan bat doodsbed waren aanwezig de secreta
ris van Z.Em pater Lljdsman. en pater M.
Drehmanns, oud-aecretaris. ZXm. bad in bet la-
tün de gebeden der stervenden mede. Omstreeks
twee uur gaf Z.Em. den geest.
Verwachting: Zwakke tot matigen.
Zsid-WesteiUke tot Zsid-Oestoiükea
wind; gedeelieiük bewolkt; waarschijn
lijk enkele regen, of onweersbeienwei
nig verandering ia temperatwsr.
Hoogste barometerstand 765Z te SArna.
Laagste barometerstand 14U te laa-
fjord.
Zon op ut, onder 7Jt. >l«swa Maaa
Woensdag aza. KU. LteM op LEL
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
TdWoon Adminutrati* 433, Radactia 633
ABONNEMENTSPRIJS»
par kwartaal voor Alkmaar f 2.—
Voor buiten Alkmaar I 2 85
M«t gaillutfraard Zondagsblad f 0.60 hoogar
Dagblad urtgagavan door da
|CV. Drukkerij De Spaamastad Haarlem
priester gewüd. Achtereenvolgens werd hü lee-
1 Juvenaat der paters Redemptoristen
te Roermond, doceerde vzn 7 Sept. 1880 tot 1
Oct. 1883 de leerstellige godgeleerdheid te Wit
tem. werd daar op 22 Juni 1886 prefect der stu
denten en in 1893 rector.
Naar Rome ontboden door den hoogwaardi-
Generaal züner Congregatie, werd
hü aldaar door Paus Leo XIII op 27 Dec 1886
tot consultor van het H. Officie benoemd en
bü het in 1908 te Rome gehouden kapittel ge
kozen tot consultor-generzal van den nieuwen
algemeenen overste. Paus Plus X had pater
Van Rossum reeds den 15en April 1904 benoemd
tot lid der commissie tot codificatie van het
kerkelijk recht: Kardinaal Respighi stelde hem
aan tot promotor van het „Werk tot behoud
des Geloof»". Tusschen al deae werkzaamheden
vond de voluverige kloosterling nog tüd om het
archief van het H. Officie te ordenen, het
vervallen klooster der Redemptoristlnnen In
Scala te herstellen, terwül Z. H. hem de reorga
nisatie opdroeg van seminaries in Zuid-Italië,
de visitaties van abdüen. enz. enz. Tevens vol
tooide hü zün con trovers -werk: „de judlclo
sacramentall", alsmede een uitgebreid werk
over: „Sint Alfonsus als leeraar en als Vereer
der der Onbevlekte Ontvangenis". In October
1911 werd de kloosterling door Paus Plu» x tot
Kardinaal verheven en in het openbaar consis
torie van November daaraanvolgende ontving
hü den rooden hoed als kardlnaal-dlaken met
de kerk van San Cesareo in Palatio als titel
kerk. Het daaropvolgend jaar vertegenwoordig
de hü den H Stoel als Pauselük afgezant voor
het Eucharistisch Congres te Weenen en be
zocht In 1913 ons land, bü welke gelegenheid
