ONS BLAD
Z. Em. Willem Kardinaal van Rossum overleden
VEREEN1GDE KATHOLIEKE PERS
Het nieuws van heden
De laatste uren
Groot Kerkvorst
heengegaan
Droogte teistert
Brazilië
De Propaganda Fide verliest haren Prefect;
Nederland een zijner grootste zonen
Koninklijke
onderscheidingen
Kanaal-eiland als
rendez-vous
De Rijksdag heden
bijeen
JOH.LAÜWERS
DE BAROMETER
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1033
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No 205
o
o
Het Ween
xi;
Prefect der Propaganda
Belogen zitting verwacht
Mostofiol Mamalek
De opstand in Ecuador
n»
Onderscheidingen
■n
Quito door regeeringstroepen
belegerd
Pauselyk Legaat
te Amsterdam
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
-y-
O nd er hand dingen Samuel-Herriot
n»
M4
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 a, ingez. med. 40 c.
p. regel; idem op peg één 55c.p. regel
BH contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
Mgr. Lemmens
aan het doodsbed
Honderdduizenden vluchten voor
den hongerdood
h i
1
Hartelyke ontmoeting met Samuel
NOOBB-BOLLANDSCB DAGBLAD
0.4;
G.
ont
icm
>am
Z. EM. W. KARDINAAL VAN RO08VM.
te Portorteeu
Ha
ren
KoninUfjke
X
en;
ES;
*r-
tan
tere
L.
X
rii-
nee
4.7;
Ztl
XV.
MC.;
<fc»3
■in.
Wit
nea)
Uns,
eker
635
ad-
Jek-
OHFCT
933)
I) 4
X)
X.)
NEW-YORK. 29 Aug. (Reuter). Uit Guaya
quil wordt gemeld, dat de regeeringstroepen de
stad Magdalena op de opstandelingen hebben
heroverd. De regeeringstroepen rukken thans
op naar Quito; het schijnt, dat de rebellen, die
deae stad bleetten, geneigd zijn tot onderban-
daten.
FUJ-
ond
ulta
11.4
geven wiens onverwacht einde voor KathctM
Nederland een onherstelbaar verlies beteekent.
Wat de Kardinaal voor Gods Kerk wenscMe
te zijn verklaarde hij eens aan den Paus, taan
Zijne Heiligheid hem vroeg: „Wat zal uw kar
dinaal-programma zijn?" en hjj antwoordde:
„Heilige Vader, werken en mjj opofferen 1q dan
dienst der Kerk tot den dood
Dit levensprogram heeft Z. Em. met Ijaerstar-
ken wil volbracht.
oen
ker
de-
slke
den
X.)
i 17
nln.
he'
ro
om
M.;
i Jr
ALKMAAK
AV
ec.;
I) 1
3-6;
KB)
M.;
A9;
Iks.
C.
J.
M:
rser
de
enz
aar
dan
de
lot
ing
van
und,
de
eter
dit
loeg
Een Chlneeaehe aanrei MJ Moeteden Hoedlg
af geslagen.
M dooden Hj eaa
Mgr. dr. A. C. SL Schaepman. ond-president
van het Groot-Seminarie „Rjjsenbaarg”, ia, M
jaren ond. overleden.
Mdli
TEHERAN. 30 Aug.. (Reuter). Moetoftol Ma
malek, zeker wel de grootste staatsman van
Perzië hij is driemaal ministerpresident ge.
weest. is overleden. Hjj was een aanhanger
der tegenwoordige Perzische regeering.
i
o
Zwakke tot matigen wind uit Oostelljke
en Zuidelijke richtingen, toenemende be
wolking, kans op regen of onweer, iets
koeler, vooral in het Zuiden.
Zon op 60S, onder 742. Nieuwe Maan
Woensdag n.m. 9.15. Licht op 842.
Kanaal-
hjj een
met den Franschen
die heden ver-
De lijst der Koninklijke onderscheidingen,
welke ter gelegenheid van den verjaardag van
H. M. de Koningin werden ultgereikt. is heden
verschenen en wordt elders in dit nummer ge
publiceerd. Tot degenen, die een hooge onder
scheiding ontvingen, behooren o.a. de volgende
vooraanstaande Katholieken:
Ridder in de Orde van den Nederlandschen
Leeuw: Mgr. dr. G. A. H. Bauduln, vlcarte-gene-
raal van het bisdom Roermond.
Officier in de Orde van Oranje-NassauMgr,
W. Bouma. apostolisch prefect van Banka. Billi
ton en den Rlouw-Archipel; pater M J. van de
Elson OP., apostolisch pro-vicaris op Curasao.
De buitengewone verdiensten, die de Neder-
landsche Kardinaal zich op leder gebied ver
wierf, werden door verscheidene Regeerlngen er
kend. Zijne Eminentie was drager van bet
grootkruis in de orde van den H Stephanus van
Hongarije. BU zijn bezoek aan ons land in 1913
begiftigde H. M de Koningin hem met het
grootkruis in de orde van den Nederlandschen
In den zomer van 1923 ondernam de Kardl
naai een langdurige vlsitatlereis naar het hoogt
Noorden. Ijsland, de Scandinavische rijken en
Finland, waar hjj den Nederlander. Mgr. dr.
Buckx, wijdde tot Bisschop van Helsingfors
Zijne Eminentie, die het gouden jubllé zijner
religieuse professie In de Congregatie van den
Allerh. Verlosser vierde, bezocht een jaar later
zijn vaderland als pauselijk legaat op het 27e
Intern. Eucharistisch Congres te Amsterdam.
Aan een onzen lezers uit de onvergetelijke
dagen van het Eucharistisch Congres nog wèl-
bekenden prelaat diende de kardinaal de H bis
schopswijding toe. nJ. aan Mgr Nogara. die in
1928 benoemd werd op den aartsbisschoppeljjken
zetel van üdlne. In datzelfde Jaar verrichtte
In den loop van den morgen werd aan het
doodsbed een bezoek gebracht door Z. H. Exc.
Mgr. J. H. G. Lenunens, bisschop van Roer
mond en mr. L. D. J. van Oppen, burgemeester
van Maastricht. De Commissaris der Koningin
is ultstedig.
Menschen en dieren sterven van honger en
dorst. Het aantal vluchtelingen dat in de laat
ste weken uit de binnenlanden naar de kust
streken vlucht wordt op 350.000 tot 400.000 ge
schat.
De Brazlllaansche regeering beeft groote con-
centratle-kampen ingericht waar de hongerige
menschenmassa’s worden bijeengebracht om
hen van voedsel te voorzien en op transport te
stellen naar Midden, en Zuid Brazilië. In de
dagbladen worden ontzettende verhalen ge
daan. De wegen langs de kust zijn bezaaid met
lijken: overal ziet men halt ontkleede vluchte
lingen, die door honger gepijnigd voortgedre
ven worden om de stad te bereiken. De winkels
en fabrieken die nog levensmiddelen in hun
bezit hebben, worden door de hongerige
menigte leeggeplunderd. De winkels en waren-
huizen langs de Noordkust van Brazilië hebben
hun magazijnen moeten sluiten. De Brazlllaan-
sche Bondsregeering doet haar best om den
nood zooveel mogelijk te lenigen, maar tenge
volge van de Revolutlonnaire onlusten beschikt
de regeering over te weinig middelen en geen
geld om afdoende hulp te verleenen
In de Brazlllaansche bladen wordt een op
roep gedaan om een hulpcomité op te richten
om de noodlijdende bevolking te ondersteunen.
Intusschen woedt in de gebieden, waar de
honger niet huishoudt, de burgeroorlog voort
De federale troepen hebben een voorname
stelling nabij Rlbelropolis op de rebellen ver
overd en de opstandelingen op twee plaatsen
teruggedrongen.
Nabij Manos hebben de regeeringstroepen een
tweetal rtvlerstoomers gerequlreerd en twee
vaartuigen van de ópstanrtclingen In den grond
geboord.
De Kardinaal, die deel uitmaakte van de
Congregaties der Regulieren, van het Concilie,
van het H. Officie en van de seminaries en
universiteiten. alsmede van de pauselijke Bij
belcommissie (waarvan hjj voorzitter is), vond
te midden van den overstelpenden arbeid, die
hem op de schouders werd gelegd, nog den tijd,
om op leerstellig theologisch gebied een zeer
belangwekkende uitgebreide en alleszins gezag
hebbende historische verhandeling te schrijven
over ..Het wezen van het H. Sacrament des
Priesterschaps” „de essentia sacrament! or-
dlnls’
In Maart 1918 na het overlijden van kar
dinaal Serafini werd de Hollandsche kardi
naal benoemd tot prefect van de Congregatie
der Propaganda Fide, waarmede vergezeld ging
het lidmaatschap van de Congregatie voor de
Oostersche Kerken en het voorzitterschap van
het pauselijk seminarie der vreemde missiën.
Tevens ontving de kardinaal uit de handen
van Z. H. den Paus zelven de bisschoppelijke
wijding, met den titel van aartsbisschop.
Onder de pontificaten van Paus Benedlctus
XV en dat van diens opvolger, en onder het
prefectschap van den Hollandschen Kardinaal
Van Rossum heeft de Congregatie der Propa
ganda in het vervullen harer wereldomvattende
taak een geweldige kracht ontwikkeld, en had
den mede ten gevolge van de toestanden,
ontstaan na den oorlog Ingrijpende verande
ringen plaats in het bestuur der missielanden
Onder Kardinaal van Rossum’s prefectschap
werd in den zomer van het jaar 1922 te Rome
een groot missiecongres gehouden, vierde de
Congregatie, met welker bestuur hjj belast was.
het derde eeuwfeest harer stichting, werd
het „Werk der Voortplanting doe Ge-
van Parijs en Lyon overgebracht naar
Rome, en zag Nederland een zijner eminentste
zonen, dr. Jan Olav Smit, geplaatst aan het
hoofd van het Apostolisch Vicariaat van Noor
wegen en Spitsbergen.
Zijne Eminentie de eerste steenlegggtng voor
het nieuwe gebouw der Propaganda, bezocht
met kardinaal Frilhwirth de door hem te Rome
geopende tentoonstelling van mosalek-Cartons
van den Nederlandschen kunstenaar Molken-
boer en deed, ter gelegenheid van het gouden
feest der H. Famille-Congregatle te Limerick
een reis naar Ierland, waar hem een geestdrif
tig-feestelijke ontvangst bereid en het eere-
burgerschap der stad Limerick verleend werd.
Op dezen tocht, de eerste reis van den Kardi
naal na een ernstige ziekte, die hem bijna aan
den rand van het graf had gebracht, stond Zijne
Eminentie aan een paar persvertegenwoordigers
te Londen een onderhoud toe. Het eerste liep
bijna uitsluitend over Mexico. Daarin verklaarde
de kardinaal de vervolging, door Calles tegen de
katholieken van dat land begonnen, als „een
strijd, waarin de .Katholieke Kerk op essentieele
punten onmogelijk toegeven kan. De Kerk, aldus
de kardinaal, wil geen contróle of Invloed uit
oefenen op de regeering, zij heeft deze zelfs niet
noodig, doch bet eenlge wat zij verlangt, is
absolute vrijheid van de uitoefening van den
godsdienst, een vrijheid, welke door lederen
beschaafden Staat gegeven wordt. Te dien op
zichte kan het Mexicaansche Episcopaat geen
enkele coneeszie doen. De Katholieke Kerk Is
niet inter-, maar super-nationaal en zoodra zU
nationaal zou worden, zou zij ophouden Katho-
te zijn."
De kardinaal was belast met bet protectoraat
over niet minder dan 32 religieuze Orden en
Congregaties.
Zijne Eminentie Willem Kardinaal Marinus
van Rossum werd geboren den 3en Sept. 1854
te ZwoUe. Na op Jeugdigen leeftijd zijn ouders
verloren te hebben, werd hij tot zijn 13e jaar
met zijn broeder in het weeshuis te Zwolle op-
gevoed Daarna begon hjj zijn priesterstudies in
bet aartsbisschoppelijk seminarie te Kuilenburg,
onder leiding der Paters Jezuïeten, om vervol
gens in de Congregatie van den Allerh. Verlosser
te treden Den l«en Juni 1873 ontving hij te
Roermond het kloosterkleed Het volgende jaar
legde hij de kloostergeloften en de gelofte der
volharding in de Congregatie van den Allerh
Verlosser af te s-Hertogenbosch. Te Wit tem
voltooide hij zijn wijsgeerlge en daarna de god
geleerde studiën en werd daar op 7 Oct. 1879
priester gewijd. Achtereenvolgens werd hij lec-’
tor aan t Juvenaat der paters Redemptoristen
te Roermond, doceerde van 7 Sept. 1880 tot 1
Oct. 1883 de leerstellige godgeleerdheid te Wit-
tem, werd daar op 22 Juni 1886 prefect der stu
denten en In 1893 rector.
Naar «Rome ontboden door den hoogwaard!-
gen Pater Generaal zijner Congregatie, werd
hjj aldaar door Paus Leo XIII op 27 Dec. 1896
tot consultor van het H. Officie benoemd en
bjj het in 1908 te Rome gehouden kapittel ge
kozen tot consultor-generaal van den nieuwen
algemeenen overste. Paus Pius X had pater
Van Rossum reeds den 15en April 1904 benoemd
tot lid der commissie tot codificatie van het
kerkelijk recht: Kardinaal Respighi stelde hem
aan tot promotor van het „Werk tot behoud
des Geloofs Tusschen al deze werkzaamheden
vond de volijverige kloosterling nog tjjd om het
archief van het H, Officie te ordenen, het
vervallen klooster der Redemptoris tinnen in
Scala te herstellen, terwijl Z. H. hem de reorga
nisatie opdroeg van seminaries in Zuid-Italië,
de visitaties van abdijen, enz., enz. Tevens vol
tooide hij zijn controvers-werk: „de judlclo
sacramental!'alsmede een uitgebreid werk
over: „Sint Alfonsus als leeraar en als Vereer
der der Onbevlekte Ontvangenis". In October
1911 werd de kloosterling door Paus Plus X tot
Kardinaal verheven en in het openbaar consis
torie van November daaraanvolgende ontving
hij den rooden hoed als kardinaal-diaken met
de kerk van San Cesareo In Palatio als titel
kerk. Het daaropvolgend jaar vertegenwoordig
de hij den H Stoel als Pauseljjk afgezant voor
het Eucharistisch Congres te Weenen en be
zocht in 1913 ons land, bij welke gelegenheid
Zijne Eminentie door H. M. de Koningin be
giftigd werd met bet grootkruis van den Ned.
Leeuw.
In October 1915 volgde zijn benoeming tot
groot-poenltencier en zijn opneming in de orde
der kardinaal-priesters, waarbij hem als titel
kerk werd geschonken de basiliek van Jiet „H.
Kruis van Jerusalem", welke kerk hij op 3 Jan.
1916 plechtig in bezit nam.
BUREAUX. HOF 6. ALKMAAR
Tgldfoon Administratie 433, Radactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
per kwartaal voor Alkmaar f 2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.85
j^at geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
K Em. KArdlnaal vae Boaaum voelde rich
reeds bij de bisschopswijding te Vught onwel
tijdens de plechtigheid en kon slechte met veel
moeite de wijdingsplechtigheden tot 1 einde toe
vervullen. Desondanks heeft Z Em. den tocht
naar het klooster te Wlttem aanvaard, waar hjj
Maandagochtend een H MIs opdroeg. Hierna
voelde Z.Em. zich zóó uitgeput, dat hij zich niet
onmlddellUk’ naar zijn kamer kon begeven, doch
in de sacristie moest uitrusten. De directeur van
bet ziekenhuis „Calvarieberg” te Maastricht, dr.
Hintzen, werd ontboden en aan dezen gaf ZKm.
den wenach te kennen naar het ziekenhuis te
Maastricht te worden overgebracht. Hier had
omstreeks negen irar des avonds de opname
plaats.
De Kardinaal was zóó zwak, dat hij onmiddel-
Wk in een vrU rustlgen slaap viel, welke slaap
duurde tot ongeveer half twee, toen de doods
strijd begon.
Aan het doodsbed waren aanwezig de secreta
ris van Z.Em., pater Lljdsman, en pater M.
Drehmanns, oud-eecretaria. Z.Em. bad in het la-
t||n de gebeden der stervenden mede. Omstreeks
twee uur gaf ZJkn. den geest.
BERLIJN, .29 Aug. In het RUksdaggebouw
heerscht reeds vandaag leven en beweging.
Vele afgevaardigden zfjn reeds te Berlijn aan
gekomen en bezichtigen het gebouw, de nieu
welingen bekijken de fractlekamers en zoeken
hun plaats in de rijen der afgevaardigden op.
In den loop van den dag kwamen de nieuwe
Rljksdagfracties bijeen. De nat tonaal -socialis
tische fractie vergaderde in hotel Kaiserhof.
De geheele fractie 230 leden aal morgen
weer in gesloten gelederen en gekleed in bruin
hemd in den Rijksdag verschijnen.
De communiste Klara Zetkln. zal de zitting
openen. Van verschillende zijden worden van
de middenpartijen pogingen in het werk ge
steld op de grijze presidente over te halen van
partij politieke agitatie^ tijdens de zitting af
te zien, terwijl men anderzijds tracht de natlo-
naal-socialististeu tot een afwachtende hou
ding te bewegen. Deze pogingen schijnen wei
nig kans op succes te hebben en de spanning
over het verloop van de openlngszittlng neemt
van uur tot uur toe.
vernacht te na een schielijken doods-
f Y strijd Zijne Eminentie Willem Kardl-
naai van Rossum overleden. De Neder-
landsche Katholieken kunnen rich nauwe
lijks Indenken in de tragische snelheid
van dit verscheiden, waarin de Nederland-
sche Kardinaal, uit Rome naar Nederland
gereisd ate het ware in een voorgevoel van
een groote gebeurtenis, zijn vruchtbaar en
luisterrijk leven op vaderlandschen bodem
kwam eindigen.
Nog eergisteren legde h(j de wijdende
banden op een nieuwen bisschop, zijn
laatste daad was de zalving van een nieu
wen apostel voor de velden, waar voort
durend zijn geloofspropaganda over ging.
Zoo van het altaar wandelde hij als het
ware naar zijn dood. Al bij de voltooiing
der bisschopswijding, toen hij zijn laatste
Te Deum op aarde aanhief, beefde In dien
zang der dankbaarheid voor de volheid
van het priesterleven zijn stem. Tot den
dood vermoeid, zocht hij den weg naar
Wlttem, In het stille dal van Zuld-Limburg,
waar zijn leven naar God was opgegaan.
Baar heeft de Kardinaal, al geteekend door
de stervenden, -met zijn laatste kracht nog
het H. Offer (^gedragen aan het altaar van
den Heer, Die zijn jeugd had verblijd.
Zoo heeft zijn luisterrijk priesterschap
tot het einde alles wel volbracht eer zijn
liturgisch leven werd afgesloten. Van de
altaartrappen daalde hjj af zoo uitgeput,
dat hij in de sacristie zijn dankgebeden
moest uitkrijgen eer een auto hem naar
het ziekenhuis te Maastricht vervoerde,
waar hij na aankomst des avonds in slaap
viel van vermoeienis, om daarna in een
doodstrijd tot half twee na Bliddernacht zijn
leven te besluiten, terwijl sljn belde secre
tarissen, de getrouwen vab zij nprachtig
leven en sterven, hem het geleide der barm
hartigheid gaven.
Zoo heeft zich tusschen Rome en Lim
burg het priesterschap afgespeeld, dat zich
nog in een laatste bezoek van zijn geboor
teland kwam vermenigvuldigen In een bis
schopswijding voor de verbreiding van het
geloof, eer het ging dooven aan den drem
pel van ons land, waar de H. Servatlus dit
geloof uit Rome had gebracht. Rome en Ne
derland, Iets allerschoonst te de wisselwerking
geweest tusschen beide in dit kardinaalsle-
ven. Want wonderbaar heeft de Voorzienig
heid dit leven geleld uit onze laag gelegen
landen langs de wegen van zooveel hooge
kerkelijke bedieningen naar de hooge Stad
Gods en het bestuur van de Kerk in haar
middenpunt op den Petrus-heuvel.
Bij de lijkbaar van den Apostel voor de
geloofsverbreiding en den Prins der Kerk,
bekleed met het Romelnsche purperrood
der Kardinalen, blijft het Katholieke Ne-
derland de weldaden van genade Indachtig,
welke de Heer bedreven heeft aan dezen
bevoorrechten discipel, In Nederland voor
bereid tot het melde-weiden der kudde
ChrisU.
Als gevolg van de langdurige droogte <Ue nu
reeds maanden aanhoudt, te er In de noorde
lijke staten van Brarilie. ten Noord-Westen van
Pernambuco, een groote hongersnood uitgebro
ken. Volgens berichten in de Brazlllaansche
bladen heerschen er in de Noordelijke Staten
catastrophale toestanden, daar de bewonen in
grooten getale bun woonplaatsen ontvluchten
Er te b.v. een streek soo groot als 24 maal Na
derland die reeds maandenlang geheel ver
schrompeld te.
LONDEN. 29 Aug. (Reuter) De Briteebe
minister van binnenlandsche zaken. Str Her
bert Samuel, te Zondag op het
eiland Jersey aangekomen waar
onderhoud zal hebben
minister-president Herrtot.
wacht wordt.
Officieel woedt medegedeeld. dat trier
sprake te van private onderhandelingen.
i -
i ’ft”,
-
mandeur met plaque id de Orde van Kln-Kam
(Annam). drager van het grootkruis in de Orde
van het H. Graf en van het grootkruis in de
Orde van den IJslandschen Valk.
LONDEN.'38 Aug. (Havas). Herrtot. Chau-
tempe en Meyer zijn te 8t. Heller aangekomen
Terzelfder ure kwam ook Sir Herbert Samuel
daar aan. Na hun verblijf op Jersey zullen
Herrtot en Herbert Samuel ook een bezoek
brengen aan Guernsey, waar zU Woensdag
worden verwacht.
De ontmoeting tusschen den Engetechen en
Fra nwhen staatsman was zeer hartelijk. Her
rtot verklaarde dat hun besprekingen *een par
ticulier karakter zouden dragen. Over finan
ciën en ontwapening zouden zU niet spreken.
Zjj hadden Immer* vacanöel
