ONS BLAD
Duitschlands sabel rinkelt
H
I
De Katholiekendag te Essen
H
r
1
11
E
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Het nieuws van heden
Oproep
D
Oorlogsschulden
4
VERSCHILLENDE ECHOS
DE BEGROETINGSAVOND
DE BAROMETER
rl
i
JOH. LAUWERS
Rede van Hitler
rol «wSiy-'
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1932
Weinig indruk op de
I
Fransche Ministers
Francois Poncet
De moordenaars van
Beuthen
WALKER AFGETREDEN
In November opnieuw candidaat
de
Geestdriftige stemming
tot,
Japan en Mandsjoekwo
VON GRONAU IN JAPAN
Defensief verbond
Telegram van von Papen
Z. Exc. Mgr. Orsenigo
[ES
3-
Kardinaal Schulte,
Fon^ Schleicher,
Hy handhaaft de aanspraak
op de macht
Munitie-depot in de
lucht gevlogen
Bethlen terug in
politiek
Het aantal bezoekers overtreft de
verwachtingen Verre
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
EM
Het Ween
Tijdens de Kindermis op de Burgplatz, waarbij 20.000
kinderen tegenwoordig waren
Amerika verwacht dat
Duitschland betaalt
Aan de Nederlandsche
missionarissen
IERSCHE BOEREN TEGEN
DE VALERA
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40c.
p. régel; idem op pag. één 55c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
DE KATHOLIEKENDAG TE ESSEN
F'
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
15.
33
Roemeensch munitiedepot in de lucht gevlogen.
Duitsche Katholiekendag geopend.
Ierse he boeren tegen De Valera.
Amerika en Duitache oorlogsschulden.
Graaf Bethlen terug in de politiek T
Rede van Hitler
Gratie voor de moordenaars van Beuthen.
Gronau in Japan.
r.)
▼oor
Doodstraf veranderd in levens
lange tuchthuisstraf
het
I. M
te wijten
27.
l. 42,
l
7.30
agen.
iUlllllff/i
staatssecretaris
de
reel
peL
Vergadering Vereeniging voor Bloembollencul
tuur te Haarlem.
Hoogst^ stand op Vrijdag 1 uur mm.: 7*3
Stilstand
8J5O
Verwachting: Matige wellicht toene
mende, Zuid-WestelUke tot Westelijken
temen aan den Ka
van der Loo uit
uit Amsterdam.
Definitief verbond tusschen Japan en Mand
sjoekwo.
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 208
m
BOEKAREST, 1 September (Reuter) In de
zich in de nabijheid der hoofdstad bevindende
opslagplaats voor artillerlemvnjtle is hedenna
middag om vier uur brand uitgebroken. Aan
vankelijk vonden slechts ontploffingen van ge
ringe kracht plaats; om 9 uur 20 echter weer
klonk een ontzettende explosie, die in geheel
Boekarest werd gehoord. Naar bleek, was de
geheele in het gebouw opgeslagen voorraad mu
nitie in de lucht gevlogen.
Slechts twee personen werden licht en één
zwaar gewond. De materleele schade Is echter
groot. Alle omliggende gebouwen en ook
station zjjn ernstig beschadigd.
DUBLIN, 2 Sept. (V. D.) Te Dublin werd
gisteren een groote betooging gehouden van
boeren uit de graafschappen Dublin, Meath en
Kildare, waarin van de binnenkort bijeenko
mende Dail wordt geëlscht, dat hij een einde
zal maken aan den economischen oorlog met
Engel STMi
Een derde slachtoffer van het ernstig auto-
ongeluk bij Halfweg overleden.
Jimmy Walker vraagt en krijgt terstond ont
slag.
PARAMOESCHIROE. 2 Sept. (Reuter). De
Dultsche vlieger Von Gronau is gisterenmiddag
12 uur (Toklo-tijd) in de Kakoemabetenbaat
van Paramoeschiroe, het NoorddelUkste eiland,
geland.
NEW-YORK 2 Sept. (V. D.) De populaire
New-Yorksche burgemeester James Walker ia
gisteravond als zoodanig aftgetreden. Hij mo
tiveerde dit besluit door te wijzen op de unfaire
LONDEN, 2 September (Reuter) De „Daily
Express” verneemt uit Moekden, dat de regee-
ring van Mandsjoekwo voorbereidingen treft
voor een onmiddellijk in werking tredend de
fensief verbond met Japan, waardoor het zou
kunnen rekenen op de hulp der Japansche troe
pen tot het handhaven van den vrede in
Mandsjoekwo. terwijl tevens een alliantie zou
worden gesloten tegen lederen anderen aanval.
worden vastgesteld. De dorpen in den omtrek
«ijn ontruimd. Vele bewoners zjjn gewond.
Van de 8 depots zün er 6 In de lucht gevlogen
Men vreest, dat de laatste twee depots In den
loop van den dag zuilen explodeeren. De cata
strophe schijnt aan de groote hitte
te rijn.
BERLIJN, 1 Sept. (V. D.) De afdeeling Ber
lijn der nat.-socialistlsche partij heeft heden
in het Sportpalast haar eerste demonstratie
na den godsvrede gehouden. Daar een rede
voering van Hitler verWacht werd, was de zaal
reeds' lang vóór den aan vang tot de laatste
plaats bezet, zoodat de politie het Sportpalast
sloot.
Hitler verscheen in S.A.-uniform, begeleid
door den Rijksdagpresldent Goering en de
Rijksdagafgevaardigden dr. Frick, dr. Goebbels
en Prins August Wilhelm.
Dr. Goebbels sprak een inleidend woord,
waarin hij wees op de dwaasheid van de po
gingen om Hitler van zijn partij te scheiden.
Hierna nam Hitler zelf ’t woord onder geest
driftig gejuich en hell-geroep. HU zette uiteen,
dat de laatste pogingen van von Papen om de
nationaal-socialisten van de verantwoordelUk-
held af te houden, schipbreuk moesten lUden.
De opvattingen van het volk, betoogde hU, zUn
thans heel anders dan dertien jaar geleden. De
leiding van den staat moest in krachtige, doel
bewuste handen liggen, doch overeenstemmen
met de opvattingen van het volk, dat geen
dictatuur van von Papen wil. Het was volgens
Hitler niet mogelUk aan de nationaal-soclalls-
ten de macht te onthouden en als het lot de
macht eenmaal in hun handen had gelegd, zou
den zU hun program tot heil van Duitschland
uitvoeren.
„Wanneer men bereid is ook ons aan de
regeerlng te laten deelnemen, dan kunnen wU",
zoo verklaarde Hitler, „alleen zeggen, dat men
onze positie volkomen misverstaat. Het is ons
niet om genade te doen. Wat wij als recht kun
nen eischen, dat nemen wU niet als genade.
Wanneer men zegt, dat wij slechts 37% der
stemmen hebben, wUzen wij er op, dat men om
te kunnen regeeren 51% noodig heeft, dat wjj.
nationaal-socialisten, reeds drie kwart van de
51% procent hebben en de anderen slechts één
kwart. Wanneer het lot ons. nationaal-socialis
ten, de hand felkt, zullen wU geen oogerfbllk
onze macht gebruiken om ons door die macht
té handhaven. WU belijden plechtig, dat voor
ons de RUksweer er niet is ter bescherming van
een regeerlng, maar ter bescherming van het
rUk. WU verzekeren plechtig-, dat wU voor dit
leger zullen lorgen, gelUk dat nooit te voren
gedaan is.”
Vervolgens protesteerde Hitler er tegen, dat
men zUn ideeën gebruikte om er mee te regee
ren. Hiertegen wilde hU het verzet van alle
fatsoenlUke menschen ontketenen. De nat.-
manier waarop de gouverneur van den staat
New-York, Franklin D, Roosevelt het discipli
naire onderzoek tegen zUn beleid heeft laten
lelden. 4iU verklaarde, dat hU rich derhalve in
November a.s. voor de burgemeestersverkie-
zingen opnieuw candidaat zal laten stellen.
Het Katholicisme In Duitschland is, in rijn
onwankelbaar geloof aan de GoddelUke orde
ning dezer wereld, een wegwijzer op dezen weg.
Prins Loewenstein, voorzitter van het Cen
traal Comité, antwoordde met een danktele-
gram. HU zegt daarin, dat het altUd het stri
ven der Katholiekendagen is geweest, de gees-
telijke orde In de wereld ter heerschappU te
brengen. De huidige Katholiekendag blijft aan
deze traditie getrouw en zoekt wegen, om Ko.
ning Christus te doen zegevieren over de god
deloosheid der wereld van nu. De Katholieken
Juichen het toe. dat het doel der RUksregeering
is, de christelUke beginselen in het Duitsche
volk te bevestigen. In dit streven zUn alle Ka
tholieken één.
De burgemeester van Essen, dr. Bracht, thana
plaatsvervangend Rijkscommissaris voor Prui
sen, sprak over den plicht van onderdanigheid
aan de overheid en over de plichten der
overheid, die hoofdzakelük bestaan in dienen.
Ieder, die tot gezag is geroepen, heeft de plicht,'
niet een partij. maar het algemeen belang te
dienen. De pogingen, die thans worden aan
gewend, om één partU alle macht te geven,
moeten verhinderd worden. De staat moet op
hooger niveau In het bewustrijn staan dan de
partU- D»n pas heeft het woord van St. Paulus
den waren zin: „Want er is geen gezag buiten
dat van God.”
(Van Hollandsche zijde nei
thollekendag deel o. a. prof.
Driebergen en pastoor Nolet
socialisten haten de anderenniet, doch reiken
hun de hand. ZU zün uit alle kampen tot het
nationaal-sociallsme gekomen en zullen het oftk
in de toekomst blUven toestroomen. Binnen
korten tUd, zoo voorspelde HiUer, zal het ge
heele Duitsche volk achter hem staan, en de
30 millioen aanhangers, die hU nu had, zouden
weldra tot zestig millioen aangroelen.
BOEDAPEST, 2 Sept. (V.D.)
gaarsche oud-mlnisterpresident graaf Stephan
Bethlen is gisteren van zUn landgoed in Boe
dapest aangekomen. HU bracht direct een be
zoek aan ministerpresident graaf Julius Caro-
lyï, met wlen hU een langdurige oesprekmg
had. waaraan ook de voorzitter van de regee-
ringspartU en de ministers van Blnnenlandsche
en van Buitenlandsche Zaken deelnamen.
In dit verband schrijft het dagblad „Magyaror-
zag” van een nieuw actief ingrijpen door graaf
Bethlen in de Hongaarsche politiek. Feit is.
dat Bethlen gisteravond heeft deelgenomen
aan de vergadering van de EenheidspartU en
heden in de parlementszitting aanwezig zal
zUn. In de vergadering van de EenheidspartU
zou de nederlaag van den landbouwminister
Purgly bU de tusachentUdsche verkiezing te
Mezöcsat en in dit verband de positie van
de regeeringspartU besproken zün. Deze positie
zou ook de oorzaak zUn. dat men Bethlen
verzocht heeft zich weer in de politiek te wil
len mengen.
et is dan ook begrijpelijk, dat een en
ander in de wereld allerlei echo's
heeft gewekt. De Fransche pers
steigert van verontwaardiging, maar de
Fransche ministerraad neemt de zaak nog
*1 kalm op. De Fransche regeerlng schijnt
niet beducht, dat von Schleicher zijn be
dreigingen zal verwezenlijken zonder ver
gunning van de andere mogendheden. Zij
wenscht voorloopig haar te Oenève tegen
over de Duitsche aanspraken uiteengezette
standpunt te handhaven, al is zij ook be
reid de onderhandelingen daarover voort
te zetten. Overeenkomstig de na Lausanne
gesloten overeenkomst met Engeland, wil
de Fransche regeerlng eerst met de Engel-
sche overleg plegen, en zoo mogelijk ook
met de regeeringen der mogendheden, die
het Verdrag van Versailles ofiderteekend
De RUkskanselier verklaart daarin, dat het
doel der huidige regeerlng is. de christelUke
grondbeginselen bU het Duitsche volk en in het
staatsleven te verlevendigen en tot uiting te
doen komen.
De RUksregeering wil het geestelük en stof-
felUk verscheurde Duitsche Volk, over alle par-
tljelschen heen, tot een eenheid zich doen
samenvoegen.
BERLIJN, 2 Sept. (W.B.). Het Pruisische
Staatsmlnlsterie heeft in zün zitting van 2
September aan de vUf nationaalsocialisten, die
te Beuthen door de Büzondere Rechtbank ter
dood waren veroordeeld, gratie verleend en de
doodstraf veranderd in levenslang tuchthuis.
Ter motiveering van het gratiebesluit wordt
medegedeeld, dat de veroordeelden op het tijd
stip dat zU hun daad pleegden nog geen kennis
droegen van de noodverordening van den RUks-
president tegen de politieke uitspattingen van
9 Augustus 1932 en dat zij onbekend waren met
de zware straffen die deze noodverordening be
helsde.
BOEKAREST, 2 Sept. (Reuter.) De ontplof
fingen in het artilleriedepot van Zeasna heb
ben meer offers gevergd, dan aanvankelUk
werd aangenomen. De wacht van zestien kop
pen met den commandant is spoorloos verdwe.
Uen Wat er met hen is geschied, kon nog niet
nderdaad, al moet men erkennen, dat
de Duitsche actie voor gelijkgerechtigd
heid overeenkomstig de traditioneele
onhandigheid der Duitsche diplomatie op
een weinig gunstig moment ter tafel is ge
bracht, moet men toch ook toegeven, dat
het eindelijk tijd wordt, dat de vroegere
geallieerden hun te Versailles gedane belofte
van geleidelijk te zufllen ontwapenen naar
het voorbeeld van Duitschland gaan na
komen. Blijven zij dit weigeren, dan zullen
zij het aan zich zelf te wijten hebben, wan
neer Duitschland zijn weermacht gaat ver
sterken op een voor den wereldvrede onge-
wenschte wijze. Dat juist thans, nu de mo
gendheden zich moeten gaan voorbereiden
op een vruchtbare internationale samen
werking met het oog op de komende eco
nomische wereldconferentie, de Duitsche re-
geering een der meest precaire vraagstukken
aansnijdt, zal zijn oorzaak wel vinden In de
noodzakelijkheid om ’t reactlonnaire en na
tionalistische binnenland voor zich te win
nen. De Dultschers wenschen zich door de
geallieerde Juplters niet langer als runde
den te laten behandelen. Wat anderen ge
oorloofd is, moét ook aan Duitschland ge
oorloofd zijn. De eenlge duurzame oplossing
van het gelijkgerechtlgdheldsprobleem moet
dan ook gezocht worden In een drastische
ontwapening van de overwinnaars van den
wereldoorlog om den overwonnenen elk
redelijk motief voor een herbewapening te
ontnemen. i
MOEKDEN 2 Sept. (V. D„) Van welinge
lichte zUde wordt vernomen, dat de Mandsjoe-
njsche regeerlng voornemens is een speciale
missie naar Sovjet-Rusland te zenden, onder
leiding van den wakmemenden minister van
Buitenlandsche Zaken Sjasjl. In het algemeen
wil de Mandsjoerysche regeerlng hiermede
haar goede gezindheid jegens de Sovjet Unie
demonstreeren, doch algemeen neemt men aan,
dat het de bedoeling is te trachten de erken
ning van den nieuwen Mandsjoerüschen staat
door Sovjet Rusland te verkrijgen door het zoe
ken van toenadering.
et alarmeerende bericht, dat Duitsch
land een officleele nota aan Parijs
zou hebben gepresenteerd, waarin
het zijn standpunt betreffende gelljkge-
xechtigheid inzake bewapening en een
reorganisatie van de Rijksweer uiteen zou
hebben gezet, blijkt niet geheel en al juist
te zijn. Naar het Wolff Bureau officieus
weet mede te deelen, heeft de Duitsche
minister van buitenlandsche zaken von
Neurath slechts In een onderhoud met den
Franschen gezant te Berlijn, Francois
Poncet, nog eens duidelijker herhaald, wat
de rljksweerminister von Schleicher eenigen
tijd geleden voor de radii heeft betoogd
en in tijdschriftartikelen heeft neerge-
achreven over den gerechtvaardigden Duit-
achen eisch van gelijke bewapening of ge
lijke ontwapening voor allen, dus ook voor
Duitschland. Van dit onderhoud heeft von
Neurath, om misverstand te voorkomen,
enkele aanteekeningen gemaakt en deze
aan den Franschen ambassadeur over
handigd. Erg veel verschil maakt dit echter
niet uit, want met of zonder officieele
nota: Duitschland eischt steeds dringender
uit den hoek te mogen komen, waarin het
door de overwinnaars van den wereldoorlog
bij het verdrag van Versailles voor straf
op de knieën werd gezet. De .Duitsche sabel,
welke op last van de vroegere geallieerden
aan den kapstok is gehangen, rinkelt den
laatsten tijd herhaaldelijk. Von Schleicher
popelt van ongeduld, om haar weer aan te
gorden, niet om daarmee in het wilde weg
te houwen als in 1914, maar om er behoor-
Ujker en meer respect afdwingend uit te
zien op de internationale parade. Hij wil
binnen het kader der huidige finantiëele
mogelijkheden de Rijksweer zóó reorgani-
seeren, dat deze beter beantwoordt aan
Duitschlands behoefte aan veiligheid en
Wlfverdediging. Von Schleicher, die bU her
haling de ontwapeningsconferentie failliet
heeft verklaard, mag een moedig en kor
daat mensch zijn, een diplomaat is hij niet.
Zijn scherpe uitvallen tegen Frankrijk
hebben dit bewezen. Maar wat von
Schleicher niet is, is von Neurath. Terwijl
von Schleicher ietwat dreigend de moge
lijkheid in het vooruitzicht stelde, dat
Duitschland zich in bescheiden mate zou
gAan herbewapenen, indien de andere
mogendheden er niet toe kunnen beslui
ten haar bewapening te verminderen tot
op het in het verdrag van Versailles aan
Duitschland voorgeschreven peil, heeft
von Neurath slechts op de ontoereikend
heid der ter ontwapeningsconferentie aan
genomen resolutie gewezen en de nood
zakelijkheid van een zoo radicaal mogelijke
algemeene en voor alle staten geldende
ontwapening bepleit. De uitlatingen van
von Schleicher en van von Neurath vul
len elkander echter volkomen aan als „ent-
Weder” en „oder". Tezamen vertolken zij
de algemeen in Duitschland heerschende
mentaliteit volledig.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS.
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar f 2.85
Met geïllustreerd Zondagsblad 10.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Speernestad y Haarlem
Tijdens de besprekingen van
over
Duitschland en Amerika op het standpunt .ge
staan, dat
niet onder
hieromtrent
schen j
hebben, alvorens Duitschland van ant
woord te dienen. In Amerika, dat aan
Europa met klem den eisch tot ontwape
ning heeft gesteld, heeft de mogelijkheid
van een bewapeningsvermindering voor
Duitschland een bijzonder onaangenamen
indruk gemaakt.
Volgens senator Swanson vreest president
Hoover, dat concessies aan Duitschland In
zake bewapening mogelijk er toe zouden
lelden, dat Frankrijk zich weer verder van
het Amerikaansche standpunt Inzake de
Internationale kwesties van oorlogsschul
den en ontwapening zou verwijderen. Ame
rika zal pal staan voor vermindering der
bewapening en der uitgaven voor verdedi
ging door allc^Janden der wereld op grond
van de economische noodzaak, en dus geen
vermeerdering dolden. Engeland, dat niet
blind is voor den gerechtvaardigden eisch
van Duitschland, eindelijk als gelijke door de
groote mogendheden te worden behandeld,
zal zich voorloopig nog afzijdig houden, tot
dat het op grond van het Europeesche con
sultatieve pact naar zijn officiëele meening
zal worden gevraagd. Ook Italië heeft nog
niet naar aanleiding van deze aangelegen
heid gesproken, maar, gezien Italië’s hou
ding ter ontwapeningsconferentie mag men
aannemen, dat Mussolini wel blijk zal geven
van begrip voor de redelijkheid der Duitsche
wenschen.
de betaling van deze aanspraken
het moratorium vielen, aangezien
een speciale overeenkomst tus
schen Amerikaansche burgers en Duitschland
was getroffen. Het was Frankrijk, dat er inder-
tijd op stond dat ook deze bedragen onder het
moratorium aouden vallen en aan dezen wenach
van Frankrijk M Amerika toen tegemoet ge-
komeu.
De 71e Duitsche Katholiekendag te Essen is
Donderdagavond geopend. De bezoekers zUn
buitengewoon talrUk. In twee groote feest
hallen werden welkoms-vergaderingen gehou
den. Vele bisschoppen, prelaten en priesters
waren aanwezig. Aan de eene vergadering nam
deel de PauselUke nuntius Mgr. Orsenigo uit
BerlUn, aan de andere Z. Em. Kardinaal Karl
Schulte, Aartsbisschop van Keulen.
Tot voorzitters werden gekozen Staatsminis
ter dr. Baumgartner en de voorzitter der Chris
telUke vakvereenigingen Bernhard Otto.
Telegrammen werden gezonden aan den
Paus en aan RUkspresident von Hindenburg.
''Zooals wU reeds berichtten, sal Z. H. Exc.
Mgr. J. H. G. Jansen, aartsbisschop van
Utrecht, Zaterdag a.s. In de St. Servatiuskerk
te Maastricht de pontificale H. Mis van Re
quiem opdragen voor wijlen kardinaal van
Rossum.
Ter assistentie bU de plechtigheden worden
de Nederlandsche missionarissen langs desen
weg uitgenoodigd van elke orde een vertegen
woordiger te senden, die rich moet melden bU
pater Drehmans C.s.s.R„ ond-secretaris van
den overleden kardinaal, aan het ziekenhuis
Calvariënberg Abtstraat te Maastricht.
LONDEN, 2 sept. (V. D.) De correspondent
te Washington van de „Times” meldt, dat de
Amerikaansche staatssecretaris Castlc heeft
verklaard, dat de Vereenlgde Staten van
Duitschland betaling van de op 30 September
as vervallende bedragen verwachten.
Dit toont dat de Vereenlgde Staten
den aan de
betaald 1
drag
ALKMAAR
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
De Hon-
Pater J. Wilderbeek O.E.S.A. te Eindhoven
overleden.
aan de politiek, dat de oorlogsschulden
IJ moeten riorden. Het vervallende be-
beloopt 12 K millioen Rijksmark voor be-
zettingskosten en 20.4 millioen RUksmark voor
schadevergoedingen en aanspraken van Ame
rikaansche onderdanen tegenover Duitschland.
Castle verklaarde, dat men tot nog toe van
Duitschland geen mededeellng omtrent de be
taling van deze bedragen heeft ontvangen. In
de Vereenlgde Staten verwacht men dan ook,
dat deze gelden vó5r den veryaidatum betaald
zullen worden,
verleden jaar
het moratorium hadden
i
j
tUdeltJke opklaring, waarschUnlUk nog
eenige regen en weinig verandering van
temperatuor.
Hoogste barometerstand 770.1 te Cler
mont.
Laagste barometerstand 735.6 te V<st-
manoer.
Zon op 6.13, onder 7.45. Eerste Kwar
tier Woensdag n.tb. 2.09. Licht op 8.15.