Gunstige voorteekenen?
Prikkeldraad
Max
Poll
Welter
van
over
Echt en goed
de waarde der
Moeilijkheden met
’t s.s. „Veendam”
MAANDAG 12 SEPTEMBER
BISSCHOPPELIJK BEZOEK TE DRIEHUIS
Stad van staal
ZAKELIJK OORDEEL
Personeel ontslagen?
'E
In een vicieuzen cirkel
Motie
4
Naar de Missie
Wat doet de directie?
„LA KATOL1KA SUDO”
R. K. Esperantisten Vereeniging
De politieke situatie
DR. C. J. KONING OVERLEDEN
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
Bekend bacterioloog
K.J.M. V. film
De drie bronnen
HUIDIGE „HAUSSE
By a a allafe
De aankomst van Z. H. Exc. den Wijbisschop van Keulen dan
het station te Santpoort voor een bezoek aan Pastoor
v. d. Meer te Driehuis
Naar een beter stelsel
Rede Max van Poll
De salarissen
1/7
10/0
4
es
es
hL
Is
St.
Dit staatje beteekent voor de hier
belang -
volgend
10/9
1/7
Eisch afmonstering!
Verder
Ml
Het productie-apparaat
ia
niet de
is
er-
Contactcommissie adviseert de be-
manning in een Kanaalhaven
af te monsteren
langrijke fondsen, met noteeringen
Juli en per 10 September:
75
55%
25
132%
123%
197
203%
134
170%
270%
156%
145
161
69%
22
15%
15%
25%
48%
20%
18%
11%
116%
37%
5%
8
53%
59
26%
33%
77%
deze
hun
maar
<v,
h.
107%
78
48%
het
con-
Het jongste nummer van 1 September, van
de Acta Apostolicae Sedis bevat een constitutie
apostollca .en een achttal litterae apostolicae
over de oprichting of reorganisatie van kerke
lijke provincies en apostolische vlccarlaten en
prefecturen.
De H. Congregagtie der Riten publiceert twee
decreten In de zaak van de zaligverklaring van
de Eerb. Dienaresse Gods Maria Crucifixa dl
Rosa en van de heiligverklaring van den zali
gen Franciscus Xaverius Maria Bianchi.
In de lijst der benoemingen vinden we om.
die van mgr. G. A. H. Bauduin tot nrotonota-
rius apostollcus ad instar pastlclpantium. Tot
commandeur in de orde van den H Gregorius
den Groote is tynoemd A. J. B Blaisse tot rid
ders J. B. Luykx, O. A. Dunselman en O. M.
E. Loupart.
Da
de
Amsterd. Bank
N. Handel Mij. Cert.
Aku
Philips Gloeilamp.
Gem. Bezit
Unilever
A. N. I. E. M
Dinsdag 27 September hoopt de Pater Venan-
tlus Leem rel re van de Orde der Carm. en
Pastoor te Hoogeveen, zijn 40-Jarig professie -
feest te vieren.
Tal van bezuinigingen door de Commissie
Welter kunnen zonder al te veel bezwaar wor
den aanvaard.
Over die op het onderwijs zou een ander
spreker, die meer bevoegd is op dit punt, han
delen. a
Rede uitgesproken op het congres
van R. K. Onderwijzers
te ’sGravenhage
zal met de uiterste zorgvuldig-
(rden overwogen of niet aller-
j belastingen moet worden ge
in dit verband naar de
brochure in de serie „Pro en Contra": Belas-
tingverhooglng. is die in- ons land nog mogelijk?
waarin de heer Bekaar tot de conclusie komt,
dat het zeer goed mogelijk is 172 millioen uit
nieuwe belastingen te vinden.
A. 114
35
67%
96%
163
Ned. Ind. Gas N.B.V... 171
Alg. Exploratie 94
Kon. Petrol. Mij124
Handelsver. A’dam 150
Deli Bat. Mij104
Dell Mij103
Senembah
Amsterd. Rubber
De heer Fllott, voorzitter der R.K. Esperan
tisten Vereeniging „La Katolika Sudo" te
Maastricht wijdde Zaterdag-avond op de> alge-
meene vergadering der Ver. hartelijke woorden
van dank aifTde nagedachtenis van Z.E. Kardi
naal van Rossum, die zulk een warm voorstan
der Was van de internationale taal Esperanto.
In verband met een ingekomen' schrijven van
professor Font Giralt uit Spanje, naar aanlei
ding van de onlangs plaats gehad hebbende
i wanneer zij de handtee-
.enlng dragen van den fabrikant A. Mijnhardt.
Maagpoeders, Hoofdpijnpoeders, Kljspijnpoe-
ders. Hoestpoeders, Wormpoeders, enz.
Per poeder 8 ct. Per doos 45 ct. Bij uw drogist.
De tweede Bondsdag der Kath. Jonge
Mlddenst. Vereenlgingen in het Bisdom Haar
lem. welke in Juni j.l. te Lelden werd gehouden,
Is voor het Bondsbestuur aanleiding geweest tot
het laten vervaardigen van een propaganda
film voor de K.JM.V., welke tot titel heeft „De
K.J.M.V. Wapenschouw.”
ge
noemde fondsen een gemiddelde koersver-
betering met ongeveer 40 en aange
zien de koersen van verschillende dezer
fondsen vóór 1 Juli nog veel lager stonden
(Aku daalde tot 22; Philips tot 58; Ned.
Ind. Gas N. B. V. tot 148; Kon. Petrol. Mij.
tot 96; Dell Mij. tot 68) is de werkelijke
koersstijging natuurlijk nog veel
rijker.
Voor de New-Yorksche beurs is
staatje (in dollars) interessant:
Amejt Smelting
Anaconda Copper
Kennecott Copper
Bethlehem Steel
U. 8. Steel
General Electric
General Motor
Studebaker
Amer. Tel. Teleph
North Amer. Cy
Cities Service
Shell Union
Mac Keesport Tin
Atchison Topeka
Chesapeake .Ohio
Southern Pac
Union Pacific
Vervolgens werd unaniem de volgende motie
aangenomen
De R.K. Onderwijzers-organisaties van Ne
derland, aangesloten bij de St. Wllllbrordus- en
Canisiusfederatie, bijeen in congressen te
Utrecht, 's-Gravenhage, Tilburg, Roosendaal en
Roermond op 11 September 1932. ter bespreking
van het Rapport van de Staatscommissie voor
de verlaging van de Rijksuitgaven (Commissie-
Welter),
gehoord de verschillende inleiders.
spreken als haar meenlng uit:
dat door de Commissie-Welter tengevolge van
haar eenzijdige samenstelling in haar rapport
geen rekening is gehouden met de eischen van
de Katholieke Sociologie, waarom dit rapport
door onze Katholieke Organisaties niet kan
worden aanvaard;
dat het in strijd is met de verdeelende recht
vaardigheid. dat de lasten in zoo groote mate
gelegd worden op de ambtenaren en onderwij
zers, alsmede op de werkloozen. voordat, voor
dat door de Regeering in de "Volksvertegenwoor
diging in een gefundeerde uiteenzetting is aan
getoond. dat alle andere middelen om 's landd
financiën in evenwicht te houden zijn uitgeput;
dat tal van beter gesitueerden worden ont
zien. terwijl het toch een eisch van rechtvaar
digheid is. dat in tijden van nood, naar ver
mogen wordt bijgedragen door allen;
dat nog ruimschoots maatregelen zijn aan te
wenden om de staats-inkomsten te verhoogen;
dat de verschillende aanslagen, welke het la
ger onderwijs bedreigen, zooals o.a. de opvoering
van het aantal leerlingen peY leerkracht, het
verbod van overtalllg personeel, de invoering
van mlnder-bevoegde leerkrachten, het peil van
het onderwijs aanmerkelijk zullen doen dalen;
dat de handhaving van de door het Wetsont
werp tot wijziging van de Lager-Onderwijswet
1920 in uitzicht gestelde verbeteringen voor het
buitengewoon lager onderwijs gewenscht is;
dat verhooging van het aantal leerlingen, ge
noemd in artikel 73 van de wet op het Lager
Onderwijs 1920 voor bepaalde groepen van de
bevolking een beletsel zal zijn om haar begin
selen ten aanzien van het onderwijs in toepas
sing te brengen;
besluiten deze meeningen ter kennis te bren
gen van de jeering, de Volksvertegenwoordi
ging. de Commissie-Welter en de Pers.
In den ouderdom van 69 Jaar is Zondag te
Bussum overleden dr, C. J. Koning, bekend
bacterioloog, o_m. grondvester van het weten
schappelijk melkonderzoek.
De heer Koning heeft te Amsterdam zijn
apothekersstudie volbracht. Sedert 1890 was hij
te Bussum gevestigd als apotheker, terwijl hij
tevens zijn* laboratoriumstudiën voortzette. In
1911 werd hij door de Universltelt van Gro
ningen benoemd tot doctor honoris causa in de
micro- en bacteriologie.
De overledene heeft verschillende functies in
organisaties bekleed, ojh. was hij voorzitter van
den Gezondheidscommissie in het Gooi.
Voorts heeft hij onderscheidene onderzoekin
gen verricht op tabak en paddenstoelen. Ver
scheiden publicaties zijn van zijn hand ver
schenen.
Wij léggen den nadruk op het woordje
.bijna".
Immers: ook al zou de huidige koersstij
ging niet voor 100 reëel zijn, dan mag
men de waarde dezer hausse nog niet on
derschatten.
Gesteld, dat de waardestijging b.v. maar
voor 75 reëel was, dan zou het niet on
mogelijk zijn, dat de hausse an und für
sich de overige 25 aanvulde, doordat
zij nieuw vertrouwen wekt en daardoor het
ingewikkeld ekonomisch raderwerk weer in
beweging zet, over het doode punt héén
helpt.
Reeds thans kan dankbaar geconstateerd
worden, dat er een keer gekomen is in de
vertrouwens-, in de wantrouwens-krisis;
en 't is maar te hopen, dat deze tendens
zich voortzet.
Vóór alles toch heeft de wereld behoefte
aan vertrouwen.
Alvorens het eigenlijke onderwerp te bespre
ken. wenschte spr. eenige opmerkingen te ma
ken en een verzoek te doen.
Ie. dat spr. het rapport-Welter behandelde en
geen regeeringsvoorstellen. Het is spr. niet be
kend, welke voorstellen der commissie-Welter
door de regeering zullen worden overgenomen
en voor zoover hij weet, heeft de regeering
hiervan geen mededeelingen naar bulten ge
daan. Het is dus niet mogelijk over regeerings
voorstellen te spreken, omdat die er nog niet
zijn.
2e. wilde spr. zijn oordeel over het rapport-
Welter uitspreken op gronden ontleend aan het
rapport zelf, dus op zuiver zakelijke gronden.
Een dergelijk zuiver zakelük oordeel kan niet
prejudicieeren op een oordeel dat later in het
parlement over regeeringsvoorstellen moet wor
den gevormd.
Daarbij gelden ook andere dan zuiver zakelijke
beoordeelingsnormen.
TTtU hopen natuurlijk van harte, dat
yy dit optimisme spoedig volkomen
gemotiveerd zal blijken, maar
voorloopig zij onze vreugde niet al te voor
barig.
Bijna alles hangt er van af, of de huidige
hausse op reëele basis zal blijken te berus
ten; of zij verband houdt met verdwij
ning der overtollige wereldvoorraden en
met in verband daarmee stijgende
prijzen.
Bijna alles hangt daarvan af.
De ,JC. Rott. Courant" berichtte Zondagmor
gen. „dat aan den gezagvoerder van het stoom,
schip Veendam" van de Holland.Amerlkalijn,
welk schip op weg is van New.York naar Eu
ropa, telegrafisch order zal worden gegeven om
niet naar Rotterdam te komen, maar om te
Boulogne sur Mer alle passagiers aan wal te
laten gaan. Daarna moet hij naar Southamp
ton varen, om de lading te lossen en voor Ame
rika bestemde lading in te nemen. Vervolgens
moet de ..Veendam” terugkeeren naar Bou
logne, om daar de van het vasteland van Eu
ropa komende passagiers aan bord te nemen.
Daarna moet het schip opnieuw naar South
ampton varen, ten einde daar de Engelsche
passagiers te laten embarkeeren. waarna de
..Veendam” weer naar New-York moet ver
trekken. De vertrekdatum is voorloopig op 17
September vastgesteld."
Maandagmorgen zou. aldus het bericht, over
de verzending van het telegram aan den gezag
voerder definitief worden beslist. Het voome.
men van de directie van de HAL. om de
..Veendam” in Southampton een nieuwe reis
naar NYw York te laten maken, vindt zijn be.
vestiging In een radiogram, dat de bemanning
van het schip Zaterdagavond daaromtrent aan
den Centr Bond van Trasnportarbeiders zond
met de mededeeling, dat zij het bóndsadvies
afwachtte en dienovereenkomstig zal hande
len.
De St. Augustinusvereeniging Diocesaan-
vereeniging van R. K. bijzondere onderwijzers
in het Bisdom Haarlem heeft Zondagmiddag in
„Dillgentia” te 's Gravenhage een congres ge
houden, waarbij het lid der Tweede Kamer,
de heer Max van Poll het rapport-Welter heeft
besproken.
Spr. toonde vervolgens aan. dat het heden-
daagsche economische stelsel hopeloos is vast-
geloopen.
De commissle-Welter stelt haar hoop op hoo-
gere productie tegen lagere prijzen, maar de
crisis is juist ontstaan tengevolge van een voor
heen ongekende productie, welke een prijsdaling
tengevolge heeft gehad zonder voorbeeld in de
geschiedenis.
De geheele wereld verwacht dan ook de op
lossing der crisis niet van lagere, maar juist van'
hoogere prijzen en alle maatregelen zoowel door
de grootste wereldconcemen door productiebe-
oerking als door de regeeringen. ook door onze
’egeerlng. hebben prijsverhooging tot strekking.
Het is dan ook onwaar, dat loons- en salaris
verlaging thans zou leiden tot verlaging van
het levenspeil, want deze loons- en salarisver
laging. die buitengewoon aanzienlijk zou moeten
zjjn om tot eenig resultaat, hoe klein ook. te
kunnen leiden, zou gepaard gaan met prijsver
hooging.
Dit zou een verdere vermindering
bondsvergadering en de kwestie internationaal
orgaan „Espero Katolika,* werd aan den secre
taris opdracht gegeven het hoofdbestuur te be
richten. dat de afdeeling er wel voor voelt het
als Bondsblad te vqp-andgren, zoo noodig met
een Nederlandsch inlegvel.
De conversatie-avond zal in het vervolg om
de veertien dagen plaats hebben.
Dit zou een verdere vermindering van de
vraag bij millioenen ten gevolge hebben, waar
door het reeds veel te groote productie-apparaat
nog minder in beslag zou kunnen worden ge
nomen.
Wij vernemen nog dat de directie der H AL
in verband met het onflict aan boord van de
„Veendam" nog geen beslissing heeft genomen
aangaande haar houding voor het geval dat de
bemanning van dit schip de gestelde eischen
handhaaft.
Het ligt evenwel in de bedoeling, om wan
neer de „Veendam" evenals de Rotterdam"
zou worden gedwongen naar Rotterdam te va
ren, het schip op te leggen en de bemanning,
250 man, te ontslaan.
Bij de Contactcommissie is de mededeeling
binnengekomen, dat door de Deensche Machi
nistenorganisatie een bedrag van 50.000 Kronen
ter beschikking van de Centrale van Koopvaar-
dij-offipieren is gesteld.
Zijn rede besluitende kwam spr. terug op het
geen hij gezegd, had over de werking van ons
economisch systeem. Alles wat men doet om
binnen de grenzen van dit systeem den toe
stand te redden zal onvoldoende blijken.
Daarom juist is het zoo noodig. dat alle ka
tholieken en de katholieke intellectueelen.
waaronder spr. ook de onderwijzers rekende,
voorop alle krachten inspannen, om overeen
komstig de aanwijzingen des Pausen tot een
wijziging der economische instellingen te ko
men. die een betere verdeellng der aardsche
goederen waarborgen.
Naar sprekers inzicht is die alleen op een
overzienbare markt mogelijk.
Maar de uitwerking van de Pauselijke aan
wijzingen zal nog veel Inspanning en moeite
kosten.
Zijn gehoor opwekkend daaraan mede te wer
ken, besloot spr. zijn rede.
Na de pauze heeft de voorzitter, de heer de
Boer, nogmaals de bezwaren, welke er in het
bijzonder van onderwijs-zijde tegen het Rap
port-Welter worden gemaakt, naar voren ge
bracht.
Naar men ons meldt zullen de eerstvolgende
wek«p uit het Missiehuis te Tilburg de volgen
de Nederlandsche Missionarissen van het H.
Hart naar de Missie vertrekken:
Naar het Apoat. Vicariaat van Ned. Nieuw-
Gulnea (N. O.-Indië)De Z. E. Pater Jac.
Grent uit Wervershoof, religieus Overste, en de
E. Pater P Rlevers uit Grubbenvorst; 30 Sept,
uit Genua per mA. Marnix van St. Aldegonde.
Naar de A post. Prefectuur van Celebes: De
E. Paters Barth, van Slobbe uit Breda, en Joh.
Sars uit Den Bosch; 30 Sept, uit Genua per
ms Mamlx v. St. Aid.
Naar de Apoat. Prefectuur van Poerwokerto
(Java): De E. Paters Henri Dekkers uit Bun-
nlk, en Corn. Brouwers uit Teteringen; 28 Oct.
uit Rotterdam per s.s. Kota Baroe.
Naar het Apost. Vicariaat van Batavia: De
E. Pater Eduard Cappers uit Geldrop.
Naar de Missie van Surigao Philippijnen)
De E. Pater P. Vlasveld uit Zoeterwoude; 29
Sept, uit Rotterdam per ss. Serooskerk.
Naar Brazilië: De E. Paters Adr. van lersel
uit Esch. Joh. Sehuur dit Zoeterwoude en Corn,
van der Made uit Gffmeken, en de E. Broeder
P. van Schoonderwalt uit Eindhoven; 14 Sept,
uit Amsterdam per ss. Erfilrt.
Tegelijk met de Missionarissen voor Ned -
Indië zullen 30 Sept, uit Genua vertrekken de
E. Zusters Frederica (v. Buel) en Angelica
Oers), van de Dochters van O. L. Vrouw
H Hart, met bestemming respect, voor Ned. N.-
Oulnea en Poerwokerto.
Uit Braalië kwam, tot groote geruststelling
van de familie in Holland, het bericht, dat de
daar vertoevende Missionarissen en Missie
zusters (in verband met de Revolutie) .geen
enkel gevaar bedreigt.”
Hierop is Zondagmorgen aan de bemanning
geseind
„Indien schip niet naar Rotterdam komt, ver
klaar u dan bereid het naar een veilige Ka
naalhaven te brengen en te meren. Eisch daar
afmonstering. Kosten overtocht voor rekening
CentraJen Bond. Zoodra ons haven van bestem
ming bekend is, kernen wij over.”
Van deze beslissing is aan de Regeering en
aan de Directie van de H AL. kennis gegeven,
aan de eerste met het verzoek, consulaireamb.
tenaren, die In de zaak kunnen worden betrok
ken, te Instrueeren.
Later is bij den Centralen Bond een tele
gram ingekomen van de bemanning van het
ss. „Veendam". dat de kapitein Afmonstering
weigert en de overkost van vertegenwoordigers
van den Bond verzocht wordt. Daarop zijn de
heeren Kievit en Ratte Zondagavond naar Bou
logne vertrokken.
Het Hoofdbestuur van den Centralen Bond
heeft in zijn zitting van Zondagmorgen be
paald, dat aan de ongeorganiseerde zeelieden
die op advies van de Contactcommissie bij het
conflict zijn betrokken, financieelen steun zal wor
den verleend.
Gemeld wordt nog dat er ook moeilijkheden
zjjn ontstaan met de Engelsche bemanning van
het ss. ..Lowland", dat te Harlingen ligt. De
Lowland" is de gewezen „Noord-Holland" van
de Scheepvaart en Steenkolen Maatschappij te
Rotterdam, en vaart thans onder Engelsche
vlag. Medegedeeld wordt dat een deel of de
geheele bemanning afmonstering zal vragen.
Het Hoofdbestuur van den Centralen Bond
heeft geadviseerd, dat de lossing niet moet wor-
WU bevinden ons in een vicieuzen cirkel ten
gevolge van de normale werking van het hui
dige economische systeem en de groote grief
van spr tegen het rapport der Commissie
Welter is. dat het alle heil verwacht van dit
systeem, dat ons juist alle ellende heeft ver
schaft. Daarmede overschreed de commissie
ook haar opdracht, daar haar alleen gevraagd
werd voorstellen te doen tot bezulnig'ng op de
staatsuitgaven. Had de commissie zich hieraan
gehouden, dan had men misschien de regee
ring kunnen becritiseeren die haar opdracht
aldus beperkte, maar niet de commissie, die aan
deze opdracht gevolg gaf.
Wjj zitten nu eenmaal met de stukken
welke het heerschende economische systeem in
onze volkshuishouding en alle andere heeft
aangericht.
Het is niet in onze macht dit wereldomvat
tend systeem te veranderen, ook al gaat men
dus van een ander uitgangspunt uit. dan de
Commissie Welter. dus ook al streeft men naar
maatschappeijjken ombouw, men ontkomt niet
aan de noodzaak om onmiddellijk te voorzien
in den toestand, die door de werking van het
economisch systeem is geschapen.
Spr. zette dan uitvoerig dien toestand uiteen.
r is alle aanleiding toe, om ons slechts
H uiterst bedachtzaam te verheugen
-L-^ over de hausse ter beurze hier en
elders.
Wat echter niet beteekent, dat wij de
reëele waarde daarvan voor het oogenblik
en voor een waarschijnlijke opleving der
wereld-ekonomie zouden mogen of moeten
onderschatten.
De koersenverbetering houdt thans
reeds ruim twee maanden aan, en in
welke mate is er verbetering ingetreden!
Onlangs heeft men berekend, dat de ge
middelde koers van ’n 87-tal voor de Am-
sterdamsche beurs representatieve fond
sen na de stijging in Juli van het
gemiddeld peil met 12.4 in Augustus
met 14.2 steeg; van het laagste gemid
delde niveau op 1 Juni, toen het op 72.6
stond, was het koerspeil op 1 September met
32.7 gestegen, wat 45 van den laag.sten
koers beduidt.
Hieronder geven wij een staatje van 14
voor de Amsterdamsche beurs uiterst be-
per 1
Spr. wenschte alleen een opmerking te ma
ken over de salarissen. Het is niet Juist, dat
deze in geen geval mogen worden verlaagd
voordat nieuwe belastingen zouden zjjn inge
voerd. Het salarispeil moet in overeenstemming
zjjn met het volkswelvaartspell en het zou van
groote beteekenis zjjn. indien een regeling, uit
gaande b.v. van den toestand van 19J4. ge
corrigeerd overeenkomstig het rapport-Stcrk.
kon worden getroffen, waardoor dit zou worden
bereikt en op dit gebied een pacificatie ver
wezenlijkt. Het is echter zonder voldoende ge
gevens op dit oogenblik nog onmogelijk te zeg
gen. of de salarissen van het overheidsperso
neel inderdaad reeds boven het gemiddelde
volkswelvaartspell uitsteken.
Blijkens de laatst gepubliceerde statistische
gegevens is het belastbaar inkomen over 1930
1931 ten opzichte van 192930 nog met 83
millioen gulden gestegen. Het is wel zeker, dat
sindsdien een scherpe daling is ingetreden;
evenmin echter als een stijging van het volks-
welvaartspeil onmiddellijk in de salarissen van
het overheidspersoneel tot uitdrukking kan
worden gebracht, evenmin behoeft dit het ge
val te zjjnAbü een daling welker blijvend ka-
karter. zooalX de feiten der taaiste weken heb
ben uitgewezaï. geenszins vaststaat.
In leder geAl z
heid moeten win
eerst aan nieuwej
dacht. Spr. verwees
5%
.3
5
7%
22
9%
7%
3%
76%
16%
2
2%
32
18%
10
7%
29%
Hieruit blijkt voor deze 17 fondsen maar
eventjes een gemiddelde koersverbetering
met niet minder dan 120
p~j ou al dit verheugends nu enkel en
alleen zjjn toe te schrijven aan re-
actie op al te ongemotiveerde inzin
king. aan zuivere speculatie, aan financieele
en politieke.... politiek?
Het Is welhaast niet te gelooten.
En wanneer we dit zeggen, staan we met
onze meening niet alleen.
Een hoogst ernstig orgaan als het „Deut
sche Konjunkturforschungsinstitut” te Ber
lijn maakt in zijn jongste „Bericht” mel
ding van de nieuwste teekenen des tijds,
welke volgens het orgaan op een verbete
ring der conjunctuur, of tenminste op een
stilstand der inzlnkingsbeweging wijzen;pro
ductie en handelsbeweging zijn weliswaar
ook in de maand Augustus nog geringer
geworden, maar op de geldmarkt zijn toch
duidelijk voorteekenen van verbetering
waarneembaar; de wereldhandelsprijzen
trekken over het algemeen aan (behoudens
dan schommelingen In de laatste dagen),
de voorraden van grondstoffen vertoonen
geen verdere tendens tot verruiming.
De Duitsche Rjjkskanselier Von Papen
liet zich reeds zeer optimistisch uit over
het ekonomisch perspectief; hij is de mee
ning toegedaan, dat de krisis haar hoogte
punt bereikt heeft.
De gouverneur-generaal van Nederlandsch-
Indië heeft al gezegd, dat we „door het erg*
ste heen" zijn, en een enkel gemeente
bestuur durfde reeds van belastingverhoo-
ging en van salarisverlaging afzien, omdat
het, in verband met de iets gunstiger voor
teekenen in den wereldtoestand, vertrouw
de, dat de post'werkloozen-steun In 1933
niet zoo veel zou vorderen als men ge
meend had ervoor uit te moeten trekken!
aanbreken waarop het hoogste belang van
rechtvaardigheid, volkswelzijn en moraliteit een
beslissing eischt. gegrond op de onderstelling:
Fais ce que dolt, advienne que pourra.
Na deze opmerkingen kwam spr. tot zijn ver
zoek. om zich tijdens zijn rede van applaus te
willen onthouden.
Het gaat er niet om op een vergadering lijde
lijk geestdrift te verwekken, maar de toestand is
zóó ernstig, dat het er op aankomt een vast
beraden wil te kweeken, die bereid is door dui
zend moeilijkheden heen de maatschappelijke
reconstructie tot stand te brengen, zonder wel
ke, naar spr.’s vaste overtuiging elk groeps-
streven naar verbetering tot machteloosheid
gedoemd.
De lezing en bestudeering van het rapport-
Welter had spr. in deze overtuiging gesterkt. De
grondslag waarop dit rapport rust is. dat er voor
Nederland slechts heil te wachten is van een
herstel der vrije concurrentie op de wereldmarkt
en dat dit moet worden bereikt door algemeene
salaris- en loonsverlaging.
Met de voorbeelden der Engelsche ■m Duit
sche loonsverlagingen toonde spr. aan. dat het
beoogde doel: verhooging van den export door
loonsverlagingen, niet wordt bereikt.
De toenemende afweermaatregelen in alle lan
den beletten dit.
De commissie-Welter erkent dit zelf, maar
meent, dat deze kortzichtige maatregelen „ver-
moedelijk" geleidelijk zullen verdwijnen. Zü ver
geet daarbij echter, dat de landen, die
maatregelen troffen, daartoe niet voor
pleizier of uit kortzichtigheid overgingen,
eenvoudig uit bittere noodzaak. De Duitsche
landbouw kon zich onmogelijk handhaven zon
der dergelijke beschermingsmaatregelen. Met 71
beroep op den Franschen economist Romier
toonde spr. aan. dat de concurrentie der .jileur
we landen" vooral in den landbouw, de produc
tie in de oude landen zonder bescherming ón
mogelijk zou maken. En in de Industrie geldt dit
•xik meer en meer
Zagen wjj ons zelf niet genoodzaakt
Schoenwetje te maken tengevolge van de
currentle van Bata? En zoo is het ook met onze
tarwe, onze suikerbieten, ons vleesch enz.
*t Schijnt in Rusland niet zoo bloederig
meer toe te gaan als voor enkele jaren.
De berichten uit Rusland zijn nog wel
steeds schaarsch, maar die er los komen,
ademen niet meer den geest der doodelijke
verschrikking. De terreur is aan het luwen,
tenminste de bloedige terreur; doodeen
voudig omdat na de massamoorden en
massadeportaties het sterkste verzet is ge
broken. Men behoeft zich evenwel geen
illusies te maken over den tegenwoordigen
toestand. De kerk-vervolging duurt nog
immer voort. De geestelijken worden slechts
hier en daar geduld; nieuwe kunnen er
niet bijkomen, wegens het ontbreken van
een opleiding en volgens de bolsjewistische
pers zelf konden in het eerste halfjaar van
1932 weer 124 kerken worden gesloten voor
den godsdienst en geopend vetor andere
„cultuur-doeleinden”, voor pakhuizen, enz.
Tragisch is deze systematische ontkerste-
ring van een groot, christelijk volk, omdat
het hoogste en edelste van een natie daar
door wordt vermoord.
Maar wat deert dit den Sovjet-heeren?
Zij hebben slechts oog voo| het materieele;
al het andere laat hen koud.
Onwillekeurig denken wij hier aan het
geen onlangs een Amerikaansch blad
schreef over den bouw van de nieuwe stad
Magnitogorsk in den Oeral, waar de theo
rieën van Moskou in praktijk zijn gebracht
en die daarom werd tot de meest-drama-
tische en symbolische onderneming van dt
sovjets. ->
Magnitogorsk ligt zeer afgelegen, eenig»
dagreizen van Moskou en sterk geïsoleerd
aan de bronnen van de Oeral-rivier.
eerste indruk der stad is Aziatisch;
scherpe winden van de steppe rondom en
de wolken van stof zijn OostersiJh. Moskees
of minarets of kerken of andere religieuze
gebouwen zijn er echter in deze metaalstad
niet.
De plaats der stad is niet zonder oor
zaak juist daar gekozen; zij ontleent haar
naam aan den Magneetberg, waarop zij
werd gebouwd, welke geschat wordt 300
millioen ton hooggradig ijzer-erts, te be
vatten, van gemiddeld 65 pet. en voor een
zeer groot deel dicht aan de oppervlakte
gelegen. Op ijzer- en staalwinning is deze
geheele stad ingesteld. Men hoopt in de
staalstad 2% millioen ton staal te kunnen
produceeren. Reeds telt de stad 200.000
inwoners, allen gehuisvest naar Sovjet
systeem in ultra-moderne gebouwen en eind
1983 of begin 1934 hoopt men het geheele
machtige industrieele plan in werking te
hebben. Steenkool heeft de stad niet. Doch
dit komt van Koesnetzk in Siberië, dat even
machtige steenkolenvoorraden heeft als de
ijzervoorraden van Magnitogorsk zijn. De
qomblnatie Oeral-Koesnetzk met haar ont-~
zaglijke voorraden en thans inderdaad tech
nisch voortreffelijk apparaat zal in de ka*n
mende jaren zich geweldig op de wereld
markt laten gelden.
Is het niet prachtig? Intusschen: slechts
één vraag.
Hebben de heeren zich ook afgevraagd of
en hoe de Russische ziel in deze me taal-
orgie zal kunnen ademen? Het is alles ijzer
en staal. Maar van den mensch in die stad
krijgt men geen andere impressie, dan dat
hij in de laatste plaats komt.
De heilstaat voor het staal
heilstaat voor den mensch!
die ons volk toestonden te leven op het voor
de crisis bereikte peil, waren: onze uitvoer, de
arbeidsdiensten aan anderen verschaft, met
name door onze scheepvaart en de gelden die
wij aan anderen hadden geleend, of met name
in Indische Ondernemingen hadden gestoken.
Deze drie bronnen zijn in enkele jaren tijd
tot de helft, Ja tot een derde van hun op
brengst ingeschrompeld. Dat mist zijn uitwer
king op de inkomsten des lands niet. Niemand
die dit betwijfelt. Evenmin betwijfelt iemand,
dat de inkomsten en uitgaven van het rijk met
elkaar in overeenstemming moeten worden
gebracht. Het komt er daarbij op aan de
lasten rechtvaardig te verdeelen.
Het parlement is nu eenmaal een politiek li
chaam, dat dus in zijn beoordeeiing van welke
voorstellen ook, niet kan afzien van de politieke
en de staatkundige gevolgen weike een beslis
sing in een bepaalde situatie moet hebben.
De politieke situatie ten onzent draagt er,
tengevolge van de weigering der op een na
sterkste politieke partij om de regeerings-ver
antwoordelijkheid mede te aanvaarden ten
zeerste toe bij, dat dergelijke politieke overwegin
gen soms meer gewicht in de schaal leggen dan
weiischeljjk moet worden geacht.
Het parlementaire systeem zou echter en
mogelijk worden, indien, tengevolge van be
slissingen op zuiver zakelijke gronden, zonder
rekening te houden met de politieke gevolgen
iedere regeeringsmeerderheld onbestaanbaar
werd.
Dit zou regelrecht tot dictatoriale regeerin
gen leiden, zooals die in tal van landen van
Europa reeds zijn ontstaan, juist tengevolge
van de parlementaire machteloosheid.
Daarom is dan ook het rekening houden met'
politieke en staatkundige consequenties in den
grond der zaak ook weer zakelijk.
Het komt hier voor een parlementslid op aan,
óf te weten wat ernstiger is voor het algemeen
belang: het aanvaarden van zaken die men ob
jectief minder gewenscht acht, dón wel, het
aanvaarden van politieke consequenties, waar
tegen evenzeer fcroote, bedenkingen 'kunnen
worden ingébracht. De beslissingen, welke door
de vrijwel dictatoriale regeering In Dultschland
zijn genomen, wijken voldoende uit, dat het te-
rugwijken voor politieke consequenties, hoe
schijnbaar halfslachtig dit ook moge zijn, voor
het volk en vooral voor de 'economisch zwakke
nen nuttiger kan zijn, dan het krampachtig
vasthouden aAn Indlvidueel-zakelijke inzichten.
Bjj dit moeilijke wikken en wegen, van den
parlementarlër^kan echter ook het oogenblik
De zaal was geheel gevuld
De voorzitter, de heer H. G. de Boer, uit
Noordwijk, begroette Inzonderheid de vertegen
woordigers van „St. Bernardus", bond van R. K.
NiJverheldsonderwijzers in Nederland, alsmede
die van den Katholieken Onderwijsbond in
Nederlandsch Indië.
Waar de besprekingen van dit congres uit
sluitend gewijd waren aan het rapport-Welter,
deed spr. allereerst een protest hooren op grond
van de liberale samenstelling dgr commissle-
Welter en noemde het tragisch te moeten
constateeren, dat Minister Ruys de Beeren-
brouck liberalen heeft aangewezen om de richt
lijnen aan te geven. (Applaus).
was spr. op de afbraak van het
onderwijs, speciaal het volks- en nijverheids
onderwijs. Weliswaar wordt ook op hooger on
derwijs bezuiniging voorgesteld. doch deze
treft in de eerste plaats de daarbij werkzaam
gestelde ambtenaren en beambten.
De katholieke onderwijzers aldus spr.
zjjn bereid offers te brengen, doch alleen in
dien de noodzakelijkheid daarvan kan worden
aangetoond.
Evenals op alle andere congressen zal ook op
dit congres een waardige toon heerschen, opdat
er naar spr.’s overtuiging kracht van zal uit
gaan naar buiten.
Hierna was het woord aan den heer Max van
Poll uit Helmond.
