ONS BLAD De situatie in het Duitsche Rijk I de Marne herdacht Slag aan VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS heden van Schleicher tegen partijkabinet Het nieuws ONDOORZICHTIG ALS De conferentie te Stresa VERDWENEN DE BAROMETER POLITIEKE REDE VAN HERRIOT HET VLIEGEND GEZIN” JOH. LAUWERS MAANDAG 12 SEPT. 1932 HET „VLIEGEND GEZIN" VERMIST Politieke wonderen DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN Jonkerregeering moet aanblijven De Oostenrijksche leening Om de preferentieele tarieven Centrum en Nazi's DE MANDSJOEKWO-KWESTIE Herriot spreekt Edge Herriot Edge u „Geen gewapende vrede meer" V er kenner sbe wegingen en priesterroepingen „Frankryk maakt zich ernstig be zorgd over den geest in Duitschland" Partyen Maandag bij Hindenburg Het „vliegend gezin", dat bij Oost-Groenland op zee is gedaald en thans vermist wordt ADVERTENTIEPRIJZEN Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c p. regel; idem op pag één 55c.p. régel Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces Omroepers zie de rubriek - Telefoonnummer 433 Protestantencongres te Stockholm (Voor het weerbericht zie men pag. 2, 2e blad) Rede van „Gisteren was de Marne rood van bloed” Na noodlanding op zee Onderhandelingen over een moratorium? t 1 1 1 NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD ver- Salarisverlaging op «le m(jn „Willem Sophia.** Tenniswedstrijd Holland—Belgié. Xerxes wint den Zilveren Bal. Fransch antwoord aan Duitschland afgezonden. Waren de o o n t i r. 3 van ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 216 L Ir 1 I. i. t k ZUn beslissing is begin volgende wachten. Von Schleicher voor handhaving der Jonker regeering. Partijen heden b(j Hindenburg. heeft mag Ho«gs<e stand o* Maandag eer fiat: M» Vooral» I- In Frankrijk zijn ongeveer 25.000 katholieke padvinders. Het is opmerkelijk dat uit deze jeugdorganisatie zoovele jongens zich gaan voorbereiden op bet H. Priesterschap. In de laatste jaren zijn er 000 Verkennen naar he» Seminarie gegaan: uit het bisdom Parijs alleen reeds meer dan 100. Paragueesche aanval op fort Bouqueron afge slagen. De veerbootramp te New-York. stoomketels verouderd? ’Overeenstemming over de loonsverlaging in het bouwbedrijf. Voorstel van B. en W. van Botterdam, om mot het Rijk een tweetal leenlngsovereenkomsten aan te gaan tot een totaal bedrag van 34 millioen tegen een rente van 5 pCt. n zooverre is dus klaarheid in de situa tie. En toch blijft alles nog ondoorzich tig als matglas. Want direct rijst de vraag, of er werkelijk kans bestaat, dat er een accoord komt tusschen Centrum en Beiersche Volkspartij eenerzljds en de nat. socialisten anderzijds Nog zelden zijn on- derhandelingen, om tot een politiek accoord te komen, met meer weerzin door de be trokken partijen gevoerd dan thaqs. En nog eerste plaats uitsluitsel over dat. wat deze .uit voerende landen hadden aan te bieden. Zaterdagmiddag is een zitting gehouden door de importeerende landen Naar het schijnt, heeft men de gedachte aan preferentieele douanever- dragen definitief laten vallen, terwijl de ge dachte aan preferentieele tarieven tusschen twee partijen steeds meer aanhangers wint. Verder wordt een voorstel van Frankrijk be sproken dat de stichting van een kas bedoelt, waarin door de staten die geen preferentieele rechten toestaan, een zeker bedrag zou worden gestort, dat waarschijnlijk zal worden berekend volgens het aandeel aan den wereldhandel der afzonderlijke staten. Van Duitsche zijde werd nadrukelijk gewezen op het feit, dat Duittóh- land in geen geval nieuwe flnancieele verplich tingen op zich zal nemen, terwijl bij het aan vaarden van het Fransche voorstel een derge lijke verplichting voor Dultschland sou ont staan, hetgeen niet kan worden geaccepteerd. Ook in Salnt-Oaudens beeft een Fransch- Amerikaansche vriendschapsbetooging plaats gehad, waar de Fransche regeering en het Amerikaansehe gezantschap officieel vertegen woordigd waren. Naar Reuter uit Genève meldt, heeft de ge zant vpn Nederland te Bern het protocol geteekénd, krachtens hetwelk zijn regeering zich verplicht aan Oostenrijk 3 millioen schillings te garandeeren of te leveren. LONDEN. 10 Sept. <V.D.) De diplomatieke medewerker van de „Daily Telegraph” meldt, dat ondanks het feit, dat tot dusver geen land een verder moratorium heeft gevraagd, de mo gelijkheid geenszins is uitgesloten, dat de schul denaars van Amerika na de presidentsverkie zingen met Amerika in onderhandeling zullen treden over een moratorium op breederen grondslag. Rüksdagvoorzltter Goering heeft verzocht, het onderhoud tusschen den rijkspresident cn de vertegenwoordigers van Nat. Socialisten. Centrum en Beiersche Volkspartij Maandag tc doen plaats vinden In stede van Dinsdag, gelijk was vastgesteld. De rijkspresident heeft het ver zoek ingewilligd. TOKIO. 10 Sept. (Reuter). De eerste minister en de minister van buitenlandsche zaken heb ben den keizer het ontwerp voorgelegd van het verdrag, waarbij Mandsjoekwo erkend wordt. De Geheime Raad heeft het ontwerp thans, In overweging, week te wa Uit Dairen komt bericht, dat de ontvoerders van de belde Britten een losgeld van 250.000 Yen elschen. De Brltsche consul verklaarde de som niet te zullen betalen, daar dit de plicht der Mandsjoekwo-regeerlng Is, die verantwoor delijk Is voor de orde In Mandsjoerije. STRESA. 10 Sept. (V.D). Zaterdagmorgen gaf tijdens een zitting van de flnancieele com missie der conferentie van Stresa de dlrecteur- generaal van de Oostenrijksche Nationale Bank een uiteenzetting van den moeilijken flnanciee- len toestand van Oostenrijk, zooals deze ont staan Is vooral na de ineenstorting van de Oesterrelchlsche Kredltanstalt. Ter overwin ning van de flnancieele crisis deed hij eenige voorstellen. Allereerst noemde hij hek noodzake- Hjk, dat het verschil tusschen blnnènlandschen en bultenlandschen koers van den Schilling werd opgeheven. Verder moeten maatregelen genomen worden lot herstel van de betalings balans, vermindering van den rentelast, verlen ging van den amortlsatietermijn, zoowel voor credieten op langen als voor credieten op korten wel nooit hebben buitenstaanders met méér onbehagen dusdanige onderhandelingen gadegeslagen. Er Is geen reden, om het niet ruiterlijk ronduit te zeggen: nationaal-so- clalisten (tenminste die van nu) en Katho lieken passen niet bij elkaar. Dat weten zij zelf, dat weten de buitenstaanders. En toch moeten zij onder de gegeven omstandighe den de handen, zij ’t dan heel-los in elkan der sluiten, om Duitschland te redden voor den sprong in het duister, dien de onder- nemingslustige von Papen-regeering luchtig en vlot wil doen. Het gaat namelijk en het gaat alléén om het behoud van de grond wet en daarmede om het behoud der rech ten van het volk. De ondoorzichtigheid der situatie zal nu in een paar dagen moeten worden opgehelderd. Het matglas moet spiegelglas worden- Beschouwingen te hou den over welk werkprogram de partijen, die êen meerderheid kunnen vormen, het eens zouden kunnen worden, lijkt ons overbodig. Voor ons staat vast, dat het Centrum in niets van zijn beginselen zal afwijken en dat, komt het tot een accoord, de natlonaai- socialisten zich zuljen te onderwerpen heb ben a^n, (Je Ypotwaarden, zij het dan ook milde, van het Centrum en niet omgekeerd zeide, dat door den Marneslag een heel politiek stelsel was vernietigd. Dit stelsel, door Duitsch land op de dat land eigen wijze doorgevoerd, bestond hierin, milUarden in de bewapening te steken en alle weerbare mannen in de kazernes samen te trekken. Frankrijk heeft er recht op, dat dit stelsel niet weer wordt ingevoerd. De Fransche Minister van Handel. Durand, betoogde, dat alleen door wederzijdsche conces sies een voor beide landen voordeellg Fransch- Amerlkaansch handelsverdrag zou kunnen wor den gesloten. oprichting van dit Marne-gedenkteeken moet een ver uitstralende lichttoren zijn de Fr arisch-Amerikaansehe entente. Moge het lelden tot de samenwerking beide volken op alle materleele en moreele ge bieden en anderen landen tot voorbeeld strek ken. De schalen der salaris-commissle in Ned.-IndiS zouden kortingen aangeven tot 50 pCt. Verdere personeelsuitbreidingen aan de Philips- fabrieken. Daarna werd een rede gehouden door den Amerlkaanschen gezant In Parijs. Edge, die het gedenkteeken een symbool noemde voor de onafscheidelijke entente en vriendschap. Geen feit, zoo zeide de gezant, is het Amerl- kaansche volk sympathieker, dan t beeld van een natie, die strijdt voor de bevrijding van haar gebied van een buitenlandsche Invasie, volgens het Amerikaansehe beginsel: ..Meester in eigen huis.” Het eerste recht van elk land is het be schermd te zijn voor het gevaar eener over weldiging. Wanneer het Amerikaansehe volk ziet, dat gebieden overvallen worden, besluit het instinctief, de aangevallen natie moreele en zoo noodlg materleele hulp te verleenen. Dit is de leidende gedachte geweest bij de Het van Z(j sluit echter niet uit. dat Frankrijk nog een oproep tot verzoening richt tot hen, die het zoo zwaar bestreden hebben. Dat zijn Frankrjjk's gevoelens. Frankrijk wenscht, dat men zijn ernst be grijpt en dat men zich daarover zoo vrij uit spreekt. als thans door mij geschiedt. Zonder zulke gedachten Is het onmogelijk den vrede te benaderen. geworden ztfn zonder de geniale Improvisatie van een generaal, die een oogenschtjnlljk over wonnen leger door een uiterste krachtsinspan ning tot een beslissende overwinning leidde? Verstandige en neutraal denkende Heden dienden toch Frankrjjk's bezorgdheid te begrij pen, wanneer het van zekere gevaarlijke be- tooglngen hoort. Deze bezorgdheid staat niet In tegenstelling tot Frankrjjk’s afschuw voor de wapenen, doch brengt uitsluitend Frank rjjk's wensch tot uitdrukking om in vrede te leven. Zaterdag zjjn de besprekingen tusschen de nationaal socialisten en de vertegenwoordigers van het centrum bjj den rjjksdagpresident Goering voortgezet. Naar verluidt zjjn ook ditmaal voornamelijk economische problemen besproken. Een ge meenschappelijk communiqué over den inhoud en het resultaat der onderhandelingen, welke nog worden voortgezet, Is niet gepubliceerd. STOCKHOLM. 10 Sept. Heden en de vtjf vol gende dagen houdt het Internationaal Verbond ter Verdediging en Bevordering van het Pro testantisme te Stockholm zjjn vijfde congres, waarop on. naar aanleiding van het sterfjaar van Gustaaf Adolf zullen worden behandeld: het vraagstuk van het gemengde huwelijk, het cultuurbolsjewisme In zjjn diepere beteekenls en de beteekenls van de geschiedenis der reforma tie. Er worden 400 congresdeelnemers verwacht, waarvan eenige honderden uit het buitenland. De offlcleele opening van het congres geschiedt morgen. Hedenmorgen begaf zich een delegatie onder leiding van den Domproost Pfannstlll en den eersten voorzitter van het Verbond, onzen landgenoot Prof. Slotemaker de Bruine, naar Upsala om een krans te leggen op het graf van wjjlen Aartsbisschop Nathan Söderblom. ..Lord Talbot", dat zich op 25 mijl op de opge geven positie bevond, ging spoedig naar de plaats des onheils. Tot 16.23 uur (Greenwich) werd door het radiostation AngmagzaHk onon derbroken de verbindingen met het vliegtuig steeds onderhouden, na dezen tijd hoeft men geen antwoord meer ontvangen. Om 17.30 uur was de „Lord Talbot” ongeveer 15 mjjl van de plaats van het vliegtuig wjjderd. 's Avonds deelde het radlbstatlon Angmag- zalik mede, dat de „Lord Talbot" intusschen op de aangegeven plaats van het vliegtuig is aangekomen en tot nu toe nog niets heeft ge vonden. Het vlsschersvaartulg zocht in Zuid oost e lijke richting. De leider van de Groen- landkolonle heeft opgedragen om spoedig eenige bijzonderheden te berichten. Het radio- agentschap AngmagzaHk heeft bericht gezon den, dat alle vaartuigen alles In bét werk stel len om Hutchinson en zjjn fanülle te redden. 1 indien hulpverleenlng nog mogeljjk is Heden avond heeft de leider van de kolonie verzocht om met de Rasmussen, die zich aan boord van het s.s. „Wt. Stouwing” bevinden in verbinding te komen om hun meenlngen omtrent de na- sporingen te hooren. Het vliegtuig was onder weg op een tocht langs de kust Jullanakaap naar AngmagzaHk. duidelijk Is gebleken, dat het vormen van een parlementaire regeering mogelijk is” en dat, wanneer Hindenburg dat niet mocht inzien, „dit door de nationaal-socialistische beweging als een zware slag gevoeld zou worden, daar dit een inbreuk zou beteeke- nen op de welomschreven rechten van het volk.” Het wonder Is, dat luttele weken ge leden geen sterveling zulk een taal in na- tionaal-soclalistischen mond voor mogelijk zou hebben gehouden: Nooit een coalitie, met welke partij dan ook, heette het toen. Wjj alléén, decreteerde men zonder voorbe houd. En nu wil men een meerderheid met het Centrum, dat altijd de „ergste vijand” werd genoemd. En de toen doodgehekelde grondwet van het „systeem” is nu kruidje- roer-me-niet geworden, mimosa. De „Vor- warts”, het hoofdorgaan der sociaal-demo- craten, heeft volkomen gelijk, wanneer het schrijft, dat „de natlonaal-soclalisten met vliegende vaandels op weg naar de coa litie stormen.” En nog een wonder. Op het oogenblik, dat de nazi's hoe langer hoe meer bereid wor den tot een coalitie met het Centrum en de Beiersche Volkspartij, Is de stemming In deze partij zeer sceptisch. Het Centrum- blad, de „Germanla”, meent, „dat alles aan een zeer dunnen draad hangt, die op dit oogenblik meer tot breken dan tot houden bestemd schijnt.” Het blad schrijft met niet mis te vêrstane aanduiding op de kringen om Von Papen waarschuwend: „Wij her halen het In dit uur met nadruk: Al dege nen, die trots de mogelijkheden om tot een geordende regeering te komen den weg In het duister ijverig aanbevelen en bereid zijn de grootste risico’s in koop te nemen, zullen waarschijnlijk zeer spoedig geen vreugde meer hebben over de resultaten van deze politiek.” Matglas! B(j de onthulling hield de eerste minister Herriot een groote redevoering, waarin hij aller eerst in warme bewoordingen herinnerde aan de Fransch-Amerikaansche wapen-broederschap In den oorlog. Thans is het de plicht, zoo zeide Herriot, een in het vuur van het gevecht ge smede vriendschap niet.in gevaar te laten ko men. Veertien jaren na den oorlog, zoo ging de mi nister voort, is het door den oorlog berokkende nadeel nog steeds merkbaar. Dank zijn wij daarom verschuldigd aan de .Amerikaansehe staatsUeden, die door het verstand de door ge weld verstoorde orde willen herstellen. Dat is de beteekMda-van het grootmoedige voorstel van president Hoover aan de Ontwape ningsconferentie, een voorstel, dat Frankrijk zeer waardeert en waarover het scherp nadenkt. Herriot herinnerde eraan, hoe de Vereen. Sta ten aanstonds hadden deelgenomen aan 1 j?act, dat de namen van Kellogg en Brland draagt, en zei dat, waar Frankrijk steeds ge tracht zjjn vrienden té verstaan, het zijnerzijds elschen verstaan te worden en niet in 'n valsch daglicht geplaatst te worden. Men beschuldigt Frankrijk, zoo sprak Herriot. dat het oorlogszuchtig is. Is dat waar? Waar kan men beter herinneren aan de afschuweliJke wonden en de waanzinnige barbaarschheid. die men oorlog noemt, dan hier In Meaux? De vrede zit in het hart van elk Franschman ver ankerd. Wjj willen, dat de vrede overal in Frankrijk wordt aangekweekt. Echter moeten wij juist in deze dagen en op, deze plek over den vrede nadenken. Het is niet voldoende den vrede te willen, men moet er ook naar strtven. Het ware te wenschen. dat de aantrekkingskracht van de moraal de her- hallng van den oorlog onmogelijk maakte. Thans staan wjj aan de nu rustige oevers van de Marne, die sort geleden rood zag van bloed. Vergeten wij niet: wat zou er van ons -j-'v e presidiale en parlementaire toestand 1 in Duitschland is zoo doorzichtig als A-' matglas. Men kan heel de wereld pers opslaan en men vindt geen antwoord op de vraag, wat worden zal. Bij alle over peinzingen komt als rustende pool te staan het feit, dat Rijkspresident von Hindenburg niet zal zijn te bewegen, inbreuk te maken op de grondwet. Dit is gisteren weer geble ken, toen het Rijksdagpresldium het grijze staatshoofd bezocht. Deze bespreking met von Hindenburg» heeft namelijk een zeer gewichtig resultaat opgeleverd: Dinsdag as. zal de president de vertegenwoordigers van het Centrum, de Beiersche Volkspartij en de nationaal-socjalisten ontvangen. Waar om is dit van zulk een gewicht? De merk waardige Rljkskanselier, de heer von Papen, die op het oogenblik de losse teugels van het bewind luchtig en angstig-vlot in han den houdt en op de eerste plaats alle krach ten inspant, om dit bewind te behouden, heeft in verschillende redevoeringen, uit latingen en interviews verklaard, dat hij een eventueel samengaan van de Katholieke partijen met de nationaal-socialisten ais parlementaire comedie beschouwde, dat hij er zich niet aan zou storen en den Rijksdag zou ontbinden, ook al was er dan een zoo genaamde meerderheid, die tot werken in staat zou zijn. Dit volslagen ongrondwet- telljk standpunt heeft de regeering-von Papen Hindenburg willen opdringen. Naar buiten heeft die regeering nu al wekenlang de suggestie verwekt, dat de president het met deze taktiek eens was. De loop van het onderhoud tusschen presidenten Rijksdag- presidium mdet wel een groote teleurstel ling zijn voor de von Papen-regeering. Von Hindenburg blijkt rotsvast op den bodem van de grondwet te blijven staan. Hij on derhandelt tegen den uitdrukkelljken wil van von Papen in met de partijen, die in staat zijn een meerderheid te vormen. Hij geeft aan die partijen tevens nog verderen t tijd tot onderhandelen door de volgende bespreking pas op Dinsdag as. te bepalen De eerste spreker in het gemeentehuis was Lugol. thans senator, vroeger burgemeester van Meaux. Hij veerwees naar de veldslagen van 1870”71 en besloot: „Laat ons bij de onderhan- dellngen met Dultschland nimmer de harde voorwaarden vergeten, die Frankrijk bij den vrede van Frankfurt werden opgelegd en die wij tot in alle onderdeden hebben moeten na komen." De rede vond luiden bijval. Verder werd aan den disch O4k. gesproken door den Minister van Oorlog Paul-Boncour, die vlaggen en guirlandes In de Fransche en Ame- rikaansche kleuren. Om 10 uur luidden alom de klokken en wer den in de kathedraal, de proleslantsche kerk en de synagoge speciale diensten gehouden. Vóór de inwijding van het monument werd in het stadhuis van Meaux een feestelijke maaltijd aangericht, waaraan alle offlcleele personen en eeregasten deelnamen, behalve president Le brun en Herriot, die zich direct naar het ge denkteeken hadden begeven. KOPENHAGEN. 12 Sept. (Reuter). Hut chinson, die zooals bekend met zjjn vrouw en twee kinderen in zjjn vUegtuig den Oceaan overstak, heeft gisterenmiddag om 15.10 uur (Greenwich tijd) op zee een noodlanding moeten maken. De positie is 65.28 graden Noor delijk. 38.45 graden Westelijk. De familie heeft S. O. S.-selnen gezonden welke door het radiostation AngmagzaHk wer den opgevangen. Er werd onmlddelljjk hulp gevraagd. Het Engelsche stoomvisschersvaartulg ■w y oor ons liggen persstemmen uit heel de Duitsche perswereld. Er is niet veel Interessants bij. Ook daar is t mat glas: Onbegrijpelijk is, dat de geheele jood- scheliberale-democratiejjers naar het kamp van Von Papen is afgezwenkt. Het wordt alleen begrijpelijk, wanneer men ver moedt, dat dit gebeurt ter wille van het groot-kapitaal en de groot-lndustrie, die in de huidige regeering hun welgevallige be schermster zien. En met recht. Merk waardig is de houding van het officieuze, schier officieele ,Von Papen-blad tot dusver, de „Deutsche Allgemeine Zeitung”. Dit or gaan begint te draaien, om niet te zeggen te tollen Het heeft aldoor op instigatie der regeering op Rijksdagontbinding aange drongen. En thans na de ontvangst van het presidium bij den president 'houdt het la mentaties over het gevaar van nieuwe ver kiezingen en pleit het bewogen er voor, dat eerlijk al het mogelijke moet worden be proefd, om tot een minnelijke schikking te komen. Men ziet: de wonderen zijn de we reld nog niet uit. Er zijn nog meer wonderen. De „Natio- nal-socialistische Korresjxjndenz” is wars van alle matglas geworden en schrijft klaar en duidelijk, dat „het in de laatste dagen BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR Telefoon Administratie 433, Redactie 633 ABONNEMENTSPRIJS. Per kwartaal voor Alkmaar f 2.—- Voor buiten Alkmaar f 2.85 Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger Dagblad uitgegeven door de N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem BERLIJN, 10 Sept. (V.D.) Officieel wordt medegedeeld: In tegenstelling met anders luidende ge ruchten. die op het oogenblik de ronde doen, deelt Rjjksweerminister Von Schleicher mede dat hü niet bereid is tot het vervalschen van de gedachte van een onafhankelijke presiden- tieele regeering. door mee te werken aan een in feite door de partijen gevormd kabinet. Von Schleicher legt er den nadruk op. dat hij het zou beschouwen als ontrouw jegens den Rijks president wanneer hü iets zou ondernemen dat het bestaan van het huidige kabinet in gevaar zou kunnen brengen. termün. Ten slotte verklaarde hü zich accoord met de instelling van een büzonder fonds, dat echter niet alleen ten gunste van de landbouw maar ook voor de Industrie-credieten moet werken. In de economische commissie kwamen Zaterdagmorgen allereerst de gedelegeerden van dq invoerende staten büeen. Men werd het eens over een aantal vragen, die aan de ver knopende landen zullen worden gesteld en eischte in een daarna gehouden vergadering met de verkoopende landen tezamen in de PARIJS. 12 Sept. (Reuter). In het dorpje Vareddes bü Meaux (ten noord-oosten van Parüs) heeft gistermiddag een groote Fransch- Amerikaansche betooging plaats gehad, ter ge legenheid van de onthulling van een op Ame- rlkaansch initiatief opgericht gedenkteeken ter herinnering aan den slag aan de Marne in den groeten wereldoorlog. Voor de Inwijdtngsplechtighald waren reeds in de vroege ochtenduren honderdduizenden naar Meaux gestroomd. In afwachting van de komst van president Lebrun, Herriot en de lei dende Fransche en Amerikaansehe persoonlük- heden, die verder nog de onthulHng bijwoonden, stónden duizenden langs den weg MeauxVa reddes geschaard. De stad was versierd met ALKMAAR PAYGLOP 3 Baroneter* en Thermometer»

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1932 | | pagina 1