I
werkgelegenheid
Behoud
van
Prikkeldraad
De Katholiek en het
openbare leven
Hg
1
Veertig duizend
verduisterd
i
Erkenning
Tegen verkorting
arbeidsduur
De nood in den
tuinbouw
VRIJDAG 16 SEPTEMBER
i
ver-
Kardinaal Hlond
De Weilsche ziekte
PROV. EN GEM. PERSONEEL
Audiëntie
R. K. Bewaarschool-exdmen
Haarlemsch ingerdeur de dupe
dergelijke
Bespreking met minister
In het buitenland
Het rouleersysteem
R. K. Onderwyzeradag
1
Goederenruil met
Duitschland
DAHLIA-TENTOONSTELLING
TE HAARLEM
.9 -
Een „goede kennis”
aan het werk
St
dte voor de ka-
uwjflijk en echt-
zetiding en vrij-
banden? leggen, den
In Rotterdam ad vigeert het Ge
meentebestuur niet meer ge
bruik te maken van de
zweminrichtingen
Belangrijke offers
„Geen loonsverlaging en toch in
voering der veertig-urige ar
beidsweek een econo
mische zelfmoord”
EENIEDER MOET ERAAN
DEELNEMEN
De Dahlia „Thomas Leavitt”,
bekroond met den wisselbeker
voor de befte Nederlandsche
aanwinst
Geen verbetering
Meer invloed op de bezoldiging
Indië in angst j
i
tri
i
om
par-
■b
in
volgende week geen audiëntie
P. S.
I
I
o
de waarheid zegeviert de
laster om
der werkloosheid zou kunnen büdra-
sr verheelden zü niet hunne vrees.
In „Rijnland”, officieel orgaan van
Kamer van Koophandel en Fabrieken
-r
7
Immers reeds nü getroosten zich hier te lan
de vele ondernemingen belangrijke offers om
hun bedrijf gaande te houden en om het
vaak slechts onder verlies verkrijgbare werk
te verdeelen over zooveel mogelijk aroeiders, ale
dan meerendeels short time werken. Bedoelde
ondernemingen zijn zich overigens ten volle
bewust, dat voor haar het maken van volle
weken met een kleineren staf arbeiders belang
rijke besparingen zou opleveren (zakelUke be
drijfsbelasting, sociale lasten, toezicht, admini
stratie etc.).
Voorwaarde voor behoud (en bü opleving der
bedrijvigheid verruiming) van werkgelegenheid
in ons land is: het verlies bij aanvaarding van
orders tot een minimum te beperken en het
concurrentievermogen der industrie met
name tegenover de buitenlandsche mededin
gers te versterken; dit kan alléén door ver
laging der productiekosten.
Lichtfabrieken, aan de Kamer mededeelde, dat
een dergelijke order in voorbereiding was. De
volle medewerking van de verder betrokken
autoriteiten werd onmiddellijk verkregen, zoodat,
dank zij dezen waardevollen bult, met den mees
ten spoed pogingen In *t werk konden worden
gesteld om daartegenover uitvoer van groenten
te verkrijgen.
Deze uitvoer van groenten op die voorwaarde,
kon echter door verschillende omstandigheden
niet meer tot stand komen, zoodat met andere
middelen werd gepoogd het doel te bereiken.
Als zeer belangrijk vaststaand resultaat werd
echter bereikt, dat de toestemming der Dultsche
regeering voor een ruil van goederen in dit ge
val groenten werd verkregen.
Dit opent zeer wijde perspectieven. Al dege
nen. die orders In Duitschland hebben te plaat
sen wordeg daarom ook bü dezen opgewekt
vooral niet te verzuimen, zoo mogelijk van den
aanvang af, als voorwaarde te stellen, dat door
de Dultsche regeering toestemming zal worden
gegeven om voor een gelijk bedrag aan Neder
landsche goederen zonder gewoon Devisengeneh-
migung in Duitschland toe te laten. Wanneer
van het bestaan van een dergelijke voorwaarde
zoo snel mogelijk aan de Kamer wordt kennis
gegeven, kan de Kamer op die wijze den uitvoer
uit het district niet weinig stimuleeren.
De gang van zaken heeft medegebracht, dat
allereerst gedacht is aan groenten, maar het
spreekt vanzelf, dat ook andere exportartikelen,
welker invoer In Duitschland door de deviezen
regeling wordt belemmerd, voor een dergelljken
ruil in aanmerking komen. Voor opgaven ook
van dergelijke leveranties aan Duitschland
houdt de Kamer zich zeer zeker gaarne aanbe
volen.
Alle begin is moeilijk, maar, naar het zich laat
aanzien, toch niet zoo moeilijk als aanvanke
lijk werd gevreesd.
Gezien de groote mogelijkheden, welke zich
voordoen, dringt de Kamer daarom bijzonder
erop aan, om steeds de bovengenoemde voor
waarde bij aankoop van Dultsche goederen te
stellen en de Kamer daarvan te verwittigen.”
llngen Amsterdam, Haarlem, Zaandam en Aar-
en Amstelstreek der 8t. Gregorlusvereenlging.
Te 9 uur wordt een H. MIs opgedragen In de
St. Bonifaciuskerk door deken dr. O. C. van
Noort. Te 10 uur wordt een tentoonstelling van
leermiddelen geopend. Te 11 uur spreekt prof,
dr. F. Feron van Roermond over „School en
Maatschappij”. In de middagbljeenkomst decla
meert Frl|s Bouwmeester.
al in een tijd, dat wij èn tegenover het buiten
land én tegenover den binnenlandschen consu
ment, die anders het gelag zou moeten betalen,
tot verlaging der onkosten moeten geraken.
Z. H. Exc. de Bisschop van Breda zal Zater
dag dezer week en Zondag, Dinsdag en Zater
dag der volgende week geen audiëntie ver-
leenen.
ig zijn btj-
burgers tot
iat-eigendom
bestaan van
gen en hun
het recht ontnemen, de kind*en in katho
lieken geest op te voeden,
tholieken het burgerlijk Uw
scheiding invoeren, die de t,
held der ifcerk aan
godsdienst op den achtergrond stellen en
de goddeloosheid de helpende hand bie
den, ten slotte alle wetten die op een of
andere manier lijnrecht tegenover de na
tuurlijke of geopenbaarde rechten van
God staan.
Aan het slot van dit onderhoud verklaarde
de Minister van Economische Zaken en Arbeid.
Jat hij met groote belangstelling van de uit-
eenzettlng van de vertegenwoordigers der cen-
rale werkgeversorganisaties had kennis geno.
nen. Zijn Excellentie wist het te waardeeren.
iat vele ondernemingen reeds uit eigen bewe
ging maatregelen hadden getroffen, om ooveel
mogelijk arbeiders aan het werk të houden,
waarbij hij vooral aandacht schonk aan een
zoodanige verdceling m. n. door rouleerlng, dat
de algemeene kosten wellicht minder zouden
stijgen. Hij sou gaarne onderzoeken in hoeverre
de Regeering dit streven zou kunnen steunen,
terwUl hü verzekerde het voor ons bedrijfs
leven de gewichtigste vraag te achten, hoe het
den concurrentlestrUd met andere, ook Euro
Z. H. Exc. de Aartsbisschop van Utrecht zal
de volgende week alleen Dinsdag audiëntie ver-
leenen.
edere katholiek Is verpBcht, een loyale
houding aan te nemen tegenover het
wettig gezag, onverschillig welken re-
geeringsvorm de staat heeft aangenomen
en zonder er acht op te slaan, bij wie de
macht berust. Wél mag men er naar stre
ven, langs wetteljjken weg een rechtscha
pen en christelijke regeering aan het be
wind te brengen. Van den anderen kant
moeten de vertegenwoordigers van het
staatsgezag, zoowel door hun wijze van re-
geeren als ook door hun leven, toonen, dat
zij zich bewust zijn, dat hun macht van
God komt. Welk een waardigheid omstraalt
al hun regeering^daden, wanneer uit de
manier waarop zjj hun regeeringstaak op
vatten en ten uitvoer brengen het bewust
zijn spreekt van de afstraling van het
goddelijk gezag, dat over hen is uitgespreid!
Hoe zwak daarentegen en bedr lege lijk te
een gezag dat zuiver steunt op den natuur
lijken grondslag van macht en geweld! Is
de tegenwoordige politieke Wereldcrisis en
de dreigende ineenstorting van de grond
slagen waarop de regeeringen gebouwd zijn,
feitelijk niet op de eerste plaats een crisis
der politieke autoriteiten die iedere hoogere
beteekenis en inhoud missen? Zij zijn aan
het wankelen geraakt, omdat zij zich zelf
verlaagd hebben, daar zij voor het aan
schijn der volkeren zich losgemaakt heb
ben van iedere goddelijke gedachte.
De nieuwe opbouw van het gezag en de
terugkeer van wanorde naar een nieuwen
gezonden staatsvorm en staatkundig leven,
moet beginnen bij de erkenning van het
goddelijk gezag over volkeren en landen.
B. en W van Rotterdam hebben thans een
openbare kennisgeving uitgevaardigd, waarin
zij, gezien het voorstel van den directeur van
den Gemeentelijken Geneeskundigen en Ge
zondheidsdienst, mededeelen zich verplicht te
zien er de aandacht op te vestigen, dat leder,
die in open zweminrichtingen of in open water
daar buiten zwemt of baadt, zich blootstelt aan
het gevaar om te worden besmet met de Weil
sche ziekte, welke nu en dan een zeer ernstig,
soms zelfs doodelUk verlonn kan nemen.
Na deze kennisgeving lÖSirit'öfe verantwoorde
lijkheid op degenen te rusten, die zich aan deze
waarschuwing niet zullen storen.
De politie van het bureau Warmoesstraat te
Amsterdam heeft een man een vrouw in arrest
gesteld, die verdacht worden een waarde' van
veertig duizend gulden te hebben verduisterd.
Een 34-jarige bewoner der Jan Luykenstraat
leefde eenigen tijd weer samen met zUn 32-
jarige gescheiden vrouw. De man nu Is aange.
houden op vermoeden van verduistering en da
vr<Ww van medeplichtigheid. De man zou nl
voor een kennis, een Ingenieur uit Haarlem, een
bedrag overbrengen.
Bedoelde ingenieur uit Haarlem had in Ham
burg' een bedrag van ongeveer ƒ40.000 liggen.
Dit bedrag bestond uit effecten en baar geld.
On) dit geld in zUn bezit te krijgen had hU een
„goede kennis” gevraagd het mee te nemen.
Deze, de 34-jarlge man, heeft effecten en geld
in twee pakken in een handkoffer gedaan. Te
Osnabrück zouden de vrienden elkaar ontmoe
ten in den trein. Zü hebben elkaar daar niet
gezien, eerst in Amersfoort had de ontmoeting
plaats en daar deelde de man, die uit Hamburg
kwam mede, dat hü de koffers met het geld
kwüt was. Hü had een verkeerd valles bü rich.
Waar de verwisseling had plaats gehad kon
hü niet verklaren. Het zou reeds gebeurd kun
nen zün aan het station te Hamburg, maar ooC
zou in den trein iemand een verkeerden koffer
hebben kunnen meenemen.
De Haarlemsche Ingenieur vond die verwis
seling van koffers natuurlük zeer onaangenaam
en heeft de zaak bü de politie aangegeven. De
ze heeft gisteren den ma nen ook diens vzouw
in verzekerde bewaring genomen. Deze arres
tatie geschiedde op het Centraal Station, juist
op het oogenblik dat beiden naar Spa zouden
vertrekken, om daar aan de speelbank hun ge
luk te beproeven. Volgens verklaring van ae
vrouw had ze daar een safe met een groot be
drag, dat ook met spelen was verkregen.
Inmiddels heeft de Commissaris van Politie
van het Bureau Warmoesstraat. de heer Hoo.
genboom met de substituut-offlcler van Justitie
Mr. de Blécourt, een’ onderzoek ingesteld in
een anderen safe, die deze had in een bank o>
de Heerengracht. In deze safe werd niets ge
vonden, wat betrekking kon hebben op de
40.000. Ook in de woning in de Jan Luyken
straat is niets gevonden. De verwisselde koffer
is in beslag genomen. De Inhoud was vwee
overhemden en een scheerkwast. Het ondersoek
van de politie en justitie wordt voortgezet naar
de afkomst van den in beslag genomen koffer,
en diens Inhoud.
De 34-jarlge bewoner van de Jan Luyken
straat en de 32-jarige vrouw, bü wie na foull-
leering 700 werd gevonden, sullen ter be.
schikking van de justitie worden gesteld, ree*,
verdacht van verduistering en heling.
De eerste is al reeds eerder verdacht geweest
van minder eerlijke handelingen.
i oprichting van een nieuwe
Dit ingrijpen was zóó ge-
zóó logisch, dat wij hier in
T~\e katholieken moeten niet alleen naar
I 1 de stembus gaan, om in de wetge-
vende lichamen rechtschapen men
schen te kiezen die overtuigd katholiek
zün, maar zü moeten ook zelf aan de re
geering deelnemen, zelf zitting nemen in
het parlement, op de departementen en in
de zelfstandige publiekrechtelijke licha
men.
.gekreten „vermenging” van
politiek, en zwoer bü 'de nau-
Dezer dagen stelde de Minister van Econo
mische Zaken en Arbeid enkele veftegenwoor-
digers van de Algemeene R. K. Werkgevers.
vereeniglng. Centraal Overleg in Arbeidszaken
voor Werkgeversbonden, de Christelüke Werk-
geversvereeniglng en het Verbond van Neder
landsche Werkgevers in de gelegenheid om
mondeling het standpunt uiteen te zetten, dat
hunne besturen Innemen inzake de vraag of
door verkorting van den arbeidsduur een ver
mindering van de werkloosheid ware te be
reiken.
-j—een katholiek kan
H wetten zfjn stem niet geven, zonder
Zün geweten grooteiyks te bezwaren
en zonder zijn katholieke overtuiging te
verloochenen; ja, iedere katholiek te zelfs
verplicht om dergelijke wetten te bestrij
den. Geen partij-discipline of andere mo
tieven of gevolgen kunnen hem daarvan
vrijpleiten. Een katholiek moet steeds be
reid zijn om iedere verantwoording voor de
katholieke opvatting van de problemen van
het openbare leven waardig te dragen. De
Kerk heeft het recht om van lederen ka
tholiek een dergeUjke besliste houding van
de politiek te verwachten, dat eischt ook
het welzijn en de eer van het vaderland.
Daarom verwacht ook de Kerk en het pu
bliek geweten, dat ieder katholiek Kamer
lid zich beslist zal verzetten tegen het tot
stand komen van een wet, die den goddelij-
ken of kerkelijken wetten afbreuk doet of
die het godsdienstig gevoel en overtuiging
van de natie kwetsten.
Zouden zij een andere houding aanne
men, dan zouden zij openlijk verraad ple
gen tegenover hun geloof, Christus en het
algemeen belang ten voordeele van het
moderne heidendom. Wanneer iets bevolen
wordt wat slecht is moet men weigeren
het te verrichten overeenkomstig de ver
klaring van den apostel Petrus; „Men moet
God meer gehoorzamen dan de menschen.”
Onder geen enkele omstandigheid mag
een katholiek een werktuig der zonden zijn.
De regeering heeft den plicht, eerbied te
eischen voor de wet, en dezen elsch kracht
bij zetten door de dwangmaatregelen,
waarin bij de wet is voorzien. Iedere re
geering moet rechtvaardig zijn en het zich
tot een eereschuld rekenen, zelf de eerste
te zijn om een voorbeeld te geven.
L "X
Daarbü deelde Minister Verschuur mede, dat
het geensatns In zün bedoeling lag dit onder
houd te beperken tot een wettelük ingrijpen,
maar dat hü evenzeer de mogelükheid wilde
bespreken om door een betere verdeellng van
het beschikbare aantal arbeidsuren het be
oogde doel te bereiken. De Minister voegde
daaraan toe, dat hü dit onderwerp nog in géén
enkele richting voor een beslissing rijp acnt;
naar zün meening ziet men ook van arbeiders
züde in, dat dit onderwerp nog slechts in een
eerste periode van onderzoek verkeert.
De vertegenwoordigers der evenvermelde cen
trale werkgeversorganisaties gaven den Minis
ter de verzekering gaarne te zullen medewer
ken aan elk voorstel, dat daadwerkelük tot ver.
minderir
gen. Ecl
dat verdere verkorting van den arbeidsduur net
Nederlandsche bedrijfsleven weinig zou baten.
31 September zal in het Koloniaal Insti.uut
te Amsterdam de vierde R. K. Onderwüzersdag
worden gehouden, georganiseerd door de afdee-
Terwül echter in het concurreerende buiten
land, langs directen ofindirecten weg, drasti.
sche verlagingen werden doorgevoerd van loo
nen en andere kosten, tengevolge waarvan al:
daar de productiekosten aanrienlük daalden,
verzetten in Nederland de arbeidersvakvereeni-
gingen zich over het algemeen èn tegen aige-
heele verlaging van het loonpeil èn tegen ver
sobering van staats- en gemeentedienst, die tot
beperking van tal van andere, op de productie
drukkende, kosten zouden leiden. Daarnaast een
40-urlge arbeidsweek invoeren, zooals zü schij
ten te wenschen, zou geluk staan met econo-
mischen zelfmoord.
Terugbrengen der 48_urige arbeidsweek op
een 40-urige komt voor bedrüven, die nog 4<'
uur arbeiden, bü gelükblüvend uurloon, voo.
den arbeider neer op een verlaging met 1.1
(c.a. 17 pCt.) van zün weekinkomen; voor de
onderneming beteekent het, dat de vaste kos
ten dan in 5/6 van den huldigen tüdsduur zou
den moeten worden gedekt. Bü vermindering
van den werktüd wordt over het algemeen het
procent van de algemeene kosten, dat op den
prijs drukt, grooter, ook al blüft het uurloon
hetzelfde.
Zoo kan inkorten van den werktüd het be-
drijf financieel ondermünen en de productie- peesche, landen zou kunnen voeren, die op een
kosten verhoogen, hetwelk ongeraden is voor- lager kosten-nlveau zich bewegen.
hter wordt onomwonden uitge
it men in het openbare leven
*t bovennatuurlijke niet kan uitschakelen,
en dat de zoo hooggeprezen neutraliteit ’n
onding is.
Niet all«» liberalen denken er zoo over,
en evenmte alle sociaal-democraten.
Het zijn slechts minderheden, die
beide partijen voor het religieuze element
opkomen, en dan nog voor een zoo vaag
en zweverta element als het modern pro
testantisme is.
Maar het feit heeft toch beteekenis, om
dat het da erkenning inhoudt van een
noodzakelijk verband en een geestelijke be
hoefte, welke men maar al te lang heeft
trachten weg te cijferen.
-j-5 en tweede elsch van de katholieke
H burgerlijke discipline is gehoorzaam-
heid jegens de rechtvaardige wetten
en staatkundige verordeningen. Wetten en
verordeningen zijn nog niet zedelijk goed
of rechtvaardig, omdat zij door de wetge
vende lichamen of door de daartoe aange
stelde autoriteiten zijn gemaakt en uitge
vaardigd. Wanneer zij nl. niet de werkelijke
behoeften van den staat en het algemeen
welzün ten doel hebben, wanneer die wet
ten de natuurlijke rechten van het Individu
en het huisgezin schenden, ate zü de rech
ten van de Kerk In het gedrang brengen
en zelfs lijnrecht In strüd zün met de god
delijke wetten, dan zün ze, ofschoon ze op
wettehjke wüze tot stand komen, toch Im
moreel en onrechtmatig.
OnzedeUik en onrechtvaa
voorbeeldde wetten die i
£wen maken, die den pri
afschaffen, het wezen en h<
bet huisgezin in gevaar br
UTRECHT. Ned. R. K. Schoolraad. Akte A.
Geslaagd: M. M. J. Huybregts. C. A. M. v. d.
Klauw, M P. Rletvelt, J. M. M. Ruberg. J. M.
Terlingen, allen te Utrecht; A. M. J. v. d. Doef,
Leeuwarden.
De „Avondpost” meldde dezer
dagen, dat in den kring van „vrijzlnnig-
godsdienstige liberalen” plannen worden
gekoesterd om over te gaan tot de op
richting van een vrüzinnlg-godsdienstlg
maandschrift en dat deze plannen reeds
vasten vorm hebben aangenomen.
Het blad zal „Onze Wachter” heeten,
een naam, welke de herinnering wakker
roept aan een katholiek rijdschrift van
ten naaste bü een halve eeuw geleden, dat
o.a. dr. Schaepman onder zün medewerkers
telde.
Natuurlük zal deze liberale periodiek in
geheel anderen en wel In modern-protcs-
tantóchen geest worden geredigeerd.
Want van dien geest Is zoowel het
„religieus liberalisme”, als het „religieus
socialisme” doortrokken.
Men heeft slechts de brochure op te
slaan, welke over dit onderwerp een paar
jaren geleden door den heer D. Hans werd
gepubliceerd, om zich daarvan te overtui
gen.
Hü neemt in zün geschrift onomwonden
stelling tegenover de Katholieke Kerk en
het orthodox-protestantisme, en betoogt,
dat men den innigen samenhang, geeste-
Hjk, religieus en feitelük, van Liberalis
me en Modernisme niet kan loochenen.
„De zaak staat natuurlük geenszins zoo”,
zegt hü, „dat iedere liberaal modem-pro-
testant was of behoorde te zün (dan wel
omgekeerd) maar wel aldus, dat wü hier te
doen hebben met twee naar den geest in-
nig-verwante verschüningsvormen, die
voor elkander volstrekt geen dwingend ge
zag vertegenwoordigen, waarvan de een
zün hoofddoel zoekt op staatkundig en so
ciaal en de ander op geestelük en religieus
gebied, terwül zü, elk op het eigen gebied,
vaak den ander ontmoeten, zoowel op be
langrijke momenten als in vele voorname
en leidende geesten. Liberalisme en vrü-
zinnig-Protestantisme zün historisch el
kander nauw-verwant.”
Dit is duidelük. En ’t is ook niet nieuw,
althans wat den persoon van vele liberalen
betreft, dia uit de gelederen van het mo-
dem-Prote«tantlsme werden gerecruteerd.
Nieuw is echter wel, dat men nu ook van
liberale zijde een band wil leggen tusschen
godsdienst en politiek.
Men heeft dit vroeger altüd in de
tüen der Rechterzüde afgekeurd.
Men torftde dan regelmatig tegen de als
onwaard
godsdien
trail telt.
Thans
sproken.
Maar zens wanneer dit alles konde worden
overbrugd waarbü hooger vermelde houding
der vakverenigingen niet hoopvol stemt dan
nóg zou de factor Joon e. a. koeten” in het
product, op zün best even hoog blüven als nu,
zoodat van de toch zoo noodzakelüke verbete
ring in Nederlands concurrentievermogen op ae
wereldmarkt nóg geen sprake zou zün. M. a.
w. het Nederlandsqhe bedrijfsleven zou In
tegenstelling tot de buitenlandsche concurren
tie nog even ver af zün van paraatheid
voor de weder-opleving der Internationale
markt als, helaas, het geval si thans, nu al
verschillende bedrijven zich, noodgedwongen,
over de grenzen verplaatst hebben en andere
zulks nog overwegen.
Wanneer men voorts het vraagstuk van de
verkorting van den arbeidsduur internationaal
beziet, moge men zich de ervaring met de Con
ventie van Washington noi>ens de 48-urlge ar
beidsweek In nüverheidsondernemlngen ter
harte nemen. Die ervaring Immers leert, dat
slechts zeer weinig landen een zoo strikte toe
passing der wet kennen als ons land. Bü een
internationale verkorting van den arbeidsduur
moge dan ook het voorbeeld in de practijk
worden afgewacht van die landen, die hetzü
indirect door een buitengewoon soepel stelsel
van overwerk, hetzü direct door langere werk
tijden dikwüls gepaard aan zeer lage loonen,
aan onze industrie een moordende concurren
tie aandoen.
Uit betrouwbare bron verneemt „Het Volk”
dat de regeering de indiening overweegt van
een wetsontwerp, strekkende om aan het cen
traal gezag meer invloed toe te kennen op de
bezoldiging van het provinciaal en gemeentelük
personeel, teneinde maatregelen te kunnen
nemen om meer overeenstemming te brengen
Duitschland' verhouding van de bezoldigingen van dat
personeel, zoowel onderling, als ten ganzien
van die van het Rükspersoneel.
Zü zullen daar geen officieele vertegen
woordigers zün van de Kerk, maar burgers
die In het politieke en openbare leven de
katholieke beginselen vertolken.
Maar als hun medewerken gelük zou
staan met het inwilligen van absoluut im-
moreele daden, dan moet de katholiek zich
onthouden van deelname aan dé politiek
en voor zün zetel bedanken.
De katholiek moet aan het openbare
leven deelnemen, bewust van zün katho
lieke verantwoordelükheid; met andere
woorden met een bezadigd oordeel over de
staatkundige problemen, terwül hü tegelük
de moreele züde van het vraagstuk van ka
tholiek standpunt moet beoordeelen. De
katholieke politicus moet in heel het staats
wezen de idealen van de christelüke zede-
leer trachten te verwezenlüken. De katho
lieke burger, onverschillig of hü ambtenaar,
arbeider, officier, soldaat, kamerlid of mi
nister is, kan geen dubbel geweten heb
ben; een katholiek voor zün particulier
leven en een nlet-kathollek voor publieke
aangelegenheden. De wet van Christus doet
haar verplichtingen gelden op alle gebied.
In het openbare leven moeten de katholie
ken onwrikbaar staan ten opzichte van de
grondwaarheden, van het goddelük recht
en zü moeten uitschitteren door hun voor
beeld van onkreukbare trouw, groote eer
lijkheid, onbuigzame wilskracht, onver-
moeiden werklust, zuivere vaderlands
liefde en offervaardigheid in dienst van het
volk.
De katholieke burger moet het zich een
Ideaal rekenen te mogen meewerken aan
de saneering van bet politieke leven, waar
uit de fouten moeten verwüderd worden,
die nu de wereld hebben verwilderd. Het is
een ramp voor het huidige publieke leven,
dat een onverzoenlüke haat de maat-
schappü in verschillende kampen ver
deelt, waar men Zich door politieke harts
tochten laat leiden en niets ontziet om
zün tegenstander moreel onschadehjk te
maken.
In plaats van
leugen, de volksmisleiding, de
een ongure politiek te voeren.
De zucht naar machtswellust en eigen
voordeel voeren een onmeedoogenden strüd
om aan het bewind te komen en een be
trekking te bemachtigen, onder voorwend
sel dat zü het landsbelang dienen, dat in
hun politiek program staat. Een ziekelüke
prikkelbaarheid en politieke hartstocht be
lemmeren een rustig oordeel over personen
en zaken, brengen allerlei andere elemen
ten in de politiek, beoordeelen alles van
het standpunt van hun eigen party en
brengen een onrust in geheel het leven.
Deze schadelüke Invloeden moeten ver-
dwünen onder den invloed en werking van
de christelüke levensbeschouwing, die Jam
mer genoeg in vele landen nog niet vol
doende is doorgedrongen op Tiet terrein
van het publieke leven.
f Primaat van Polen.
KARDINAAL HLOND
en anderen plicht dien de burgers te
IH vervullen hebben heeft de Goddelüke
Zaligmaker tot uitdrukking gebracht
in de woorden: „Geeft den keizer wat den
keizer toekomt.” Met deze woorden heeft
Christus de vraag beantwoord of het on
derworpen Joodsche volk belasting moest
betalen aan den Romelnschen keizer. De
plicht om rechtvaardige belastingen te be
talen ontspruit reeds uit het natuurrecht:
*ant de staat, die ten gerieve der burgers
ën voor het algemeen belang heeft te zor
gen, heeft ook uit den aard der zaak het
recht om een tegen-prestatle te vorderen
de
voor
Rijnland, lezen we het volgende omtrent
een poging tot het vergrooten van den ex
port naar Duitschland.
De bittere nood in den tuinbouw, aldus
schrüft het blad, deed het Bureau der Ka
mer omzien naar middelen om den export
te vergrooten. Het feit, dat Duitschland
steeds het land is geweest, dat inzonder
heid vanuit Nederland van groenten werd
voorzien, maakte ’t vanzelfsprekend, dat
vergrootlng althans handhaving van onzen
export naar dat land werd nagestreefd.
„Naar de meening van bet Bureau moest
dit mogelijk zün, daar Duitschland ruim
2S maal zooveel exporteert naar Nederland
als Nederland levert aan Duitschland. He
laas had onze Nederlandsche regeering nog niet,
zooals andere landen, de bevoegdheid om den
goederenruil voldoende te beheerschen.
Ook zonder dat moest het echter naar de
meening der Kamer mogelük zün de Dultsche
regeering te bewegen goederen in EJi’.J-
zonder gewone Devisengenehmlgung toe te laten,
Indien een order, die ook naar andere landen;
zou kunnen gaan, in Duitschland zou worden ge
plaatst.
Ook de commercieel aangelegde burgemeester
van Nleuwveen, de edelachtb. heer Geesink, in
wiens gemeente de tuinderij eveneens zoo zwaar
werd getroffen, bleek in deze richting werkzaam
geweest te zün.
In samenwerking met hem werd door den
voorzitter der Kamer contact verkregen met het
Gesellschaft fiir Internationalen Warentausch
te Düsseldorf.
Na tal van besprekingen over en weer, werd
besloten definitieve stappen te doen.
Een advertentie werd opgesteld waarin aan
degenen die orders, welke niet door de Neder
landsche industrie konden worden geleverd, in
Duitschland konden plaatsen, werd verzocht
zulks niet te doen, alvorens zich met de Kamer
van Koophandel te Lelden in verbinding te
hebben gesteld.
De advertentie had o.a. tot resultaat, dat dé
heer Fehmers, onderdirecteur der Leldsche 1
De geestelüke stroQmingen komen in Tndie
altüd eenlge jaren later aan dan hier.
Dat zal 'm in den afstand zitten! Ideeën,
die hier hebben uitgediend, vinden daar nog
recruten en de palstaanders van de
slechte traditie verschansen zich in onze
Oost nog in burchten, wanneer zü hier
reeds pronken in historische musea. Groot
heidswaanzin en domheidsmacht zün daar
door in ons mooie Insulinde helaas invloed
rijke potentaten.
De pers, als levensregel, geeft dit
schijnsel natuurgetrouw weer.
Onlangs, toen in de Indische Katholieke
Partü onderlinge verschillen de geheele or
ganisatie met den ondergang bedreigden,
heeft Mgr. v. Velsen, Apost.-Vicarls van
Batavia en als zoodanig het geestelük hoofd
der Katholieken in Indië, de oude partü
ontbonden en
party gelast,
wenscht ,en
Nederland er geen stem hoorden tegen op
gaan. 'n Kind iminers begrüpt, dat een ver-
eeniging, die zich Katholiek wenscht te
noemen, daarmede verplichtingen op zich
neemt ten opzichte van het Katholicisme
en de Katholieke Kerk.
In Indië is dat begrip bü ’n deel der pers
echter nog niet doorgedrongen, net zooals
dat hier b.v. vóór 50 jaren het geval was.
„De Stuw” b.v. heeft van Mgr. van Vel-
sen’s eenvoudige daad, hem door zün plicht
voorgeschreven, een gebeurtenis gemaakt
van wereldschokkend-tyrannieken aard.
Hoewel er van *kerkelüke straffen geen
spraak is, rept de redactie kwasi-geleerd
van „buitenrechteUjken dwang en bedrei
ging van de politieke vrüheld der burgers.”
Het cadaver van de oude koe uit de Hol-
landsche sloot wordt hier nog eens als
malsch kalfsvleesch uitgesneden en opge
diend. De frissche heeren zün verder
zoo genadig, te constateeren, dat de
katholieke leden van den Volksraad niet
hun eed schenden wanneer zü, zooals het
goeden Katholieken betaamt, naar Mgr. v.
Velsen luisteren, maar wei komen in gevaar
„de zelfstandigheid en zuiverheid van het
politieke leven als uiting van het rechtsbe-
wustzün der eigen staatsgemeenschap”.
Belacheiyke, holle woorden-kramery
Men heeft in Indië echter nog meer gif
tige pülen op zün boog tegen geesteUjkheid
en Kerk.
Hoewel het Ingrüpen van Mgr. v. Velsen
slechts de organisatie betrof, stelt „De
Stuw” het voor, of de bisschop een politieke
gedragslün voor de Katholieken vaststelde!
Dan wordt als internatidnale boeman voor
den dag gehaald de.... ^ropagande Fide!!
en als klap op den vuurjXjl.... Rome met
den Paus!!, wiens overwegingen wel eens
strüdig met het algemeen Indisch belang
zouden kunnen zyn....
Ziezoo, hoor! de kikker is opgeblazen tot
een olifant en het verv^arUjke Indische
intellect kan zich verbazen over de hersen
gymnastiek van zyn permierders.
Wü zouden echter de vraag willen beant
woord zien, wanneer de Kerk van Neder
land of Koloniën ooit politiek Ingreep en
wanneer het algemeen belang door Haar
ooit werd geschaad.
voor alles wat hü van zün kant voor het
leven, voor het handhaven van vrede en
welvaart voor de menschen doet. De Ka
tholiek moet ook in dit opzicht een voor
beeld zün van burgeriyke plichtsbetrach
ting, vooral in oogenblikken wanneer” het
heil van het vaderland er van afhankeiyk
is en onze eigen behoeften ongewone op
offeringen van ons vragen. De Kerk zelf
voert geen politiek; ,dat is Haar taak niet.
Maar de Kerk verbiedt den Katholieken
niet om aan politiek te doen, integendeel,
zü spoort hen aan en roept hen op
actief deel te nemen aan het staatkundig
leven.
Het moest toch niet mogeiyk zün, dat in
overwegend katholieke landen het publieke
leven absoluut beheerscht wordt door libe
ralen en vrijdenkers en dat deze minder
heid voortdurend de katholieken' krenkt in
hun overtuiging en heiligste gevoelens.
