ONS BLAD
De wereld
den afgrond?
aan
H
De kopstukken naar Genève
F
2
irm,
3
heden
Het
nieuws van
VEREEN IGDE KATHOLIEKE PERS
MET MILITAIR GEWELD
ANGST IS EEN SLECHTE
RAADGEVER
WALKER 'S AFZETTING
Japan, bode van de
beschaving
>f
DE BAROMETER
Prince Charming’s
populariteit
Hoe redden zij de
ontwapening
Kabinet Karolyi
afgetreden
JOH. LAUWERS
I
DONDERDAG 22 SEPT. 1932
Dt
in staat van beleg
ip
Beter lot verdiend
o o
De Pruisische Landdag
DIT NUMMER BESTAAT UIT
bijeen
ACHT BLADZIJDEN
Nazi’s herzien hun houding
Columbia wapent zich
Karolyi
De vastende Gandhi
RIJKSBANKDISCONTO
VERLAAGD
Druk op Duitschland
De familie-Lafollette
David Reed
De deelnemers tevreden
Sterk verminderde invloed
Waar Duitschland afwezig is
Verzet der arbeiders
Slechts de hoop
doet leven
Amerika* s houding in centrum
der belangstelling
Toespraak van
Henderson
Mandsjoekwo wendt
zich tot Polen
Stresa-conferentie
gesloten
Studentenbataljon in de
pan gehakt
McKee blijft burgemeester tot
November 1933
Tegen toepassing der jongste
nood ver ord ening
olitiek van bezuinigingen ver
wekte ontstemming in
de eigen party
Paria-voorstel in beginsel
aanvaard
De „vliegende familie**
aan wal gezet
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op peg. één 55cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Mandsjoerye-kwestie
als ruil-object?
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 297
Petroleumvelden in Amerika
Hei Hongaarsche kabinet afgetreden.
Pruisische L*ndda« btfeen.
I
Petroleumvelden in Amerika In staat van belet.
De
ne
In de Gran Chaco
f
I
t
i
i
i
(United Press.)
I
afgev
300.000 krantuit knipsels
T
de
93
BERLIJN, ai Sept. (W.B.). B(J twee Berlijn-
Achteralt
(United Press.)
f
MT
Bo-
theo-
IJaar
was.
r als
>rge-
Twee Jeugdige deserteur» uit het vreemdelingen
legioen ontsnapt.
De richtprijs voor tarwe verlaagd.
Het nieuwe Raadhuis te Katwijk door Prinses
Juliana geopend.
IVS,
!1N,
1443
aan
eden
nto-
van
hebben gegeven zich van den steun der Engel.-
sche regeering te verzekeren voor alle stappen,
die Amerika In verband met Mandsjoerüe in de
toekomst zou willen doen.
POONA, 31 Sept. (Eigen telegram). Het wr-
zoenlngsvoorstel Ir het kastenvraagstuk. dat
door den paria-lelder Ambedkar aan Gandhl
werd voorgelegd, werd door dezen in beginsel
aanvaard. Morgen zal definitief over het voor
stel worden beslist.
Oandhl voelt zich na 32 uur vasten volkomen
wel, hij brengt den tijd door met spinnen,
lezen, bidden en het ontvangen van bezoekers.
(United Press)
BERLIJN. 21 Sept. <VD). In de heden ge-
iouden sitting van het centraal bestuur van
de Rijksbank deelde de president van de Rijks
bank. dr. Luther, mede, dat het directorium
van de Rijksbank besloten heeft het bankdis-
conto van 5 tot 4 pet. en de beleenlngsrente
van 6 tot 5 pet. te verlagen met Ingang van
22 September.
De laatste verlaging met een half procent
dateert van 28 April jl_
Aan het Effectenkantoor F. Th. Everard is sur
seance van betaling verleend.
De opvolger van Jimmy Walker blijft burge
meester van New York tot November '3*.
Gandhi heeft het paria-voorstel in beginsel
aanvaard.
12104
mum
1838
wa-
lers-
.ana,
0478
waarvan
knipsel»
vee
ris 1-
4 CL,
it: 4
var-
’-110
vette
it; 4
en.
linen
Var-
ihou-
tsche
wang
van
i zal
ont-
rnrles
leten
l
chen
Isar-
bur.
nker
n n.
ATU-
arn-
1618
Ing,
ton,
»nv,
ilad.
8 j.
a na.
te 18
1.70—
aten:
bak.
rder-
elen:
-1.00;
auwe
ionen
-6.20;
grove
1.20; w
gew.
-2.10
X).
o be-
drie-
onen
kool
Idem
1.40—
.uwe)
studentenbataljon In de Gran Chaco totaal
vernietigd.
nld-
.1 k
art-
aan,
van
13.
chot-
f 150.
vork
K.O.
-2 70;
KG.
uien:
30
ionen
-2.00;
15 00.
en
Br.
d.
K.
>ud-
m.
ütr.
Ider,
Door
aar-
1584
arts
alen
odor
nteel
uni-
«ciale
GENÈVE, 21 Sept. Hedenmorgen even na elf
uu- Is het Bureau der Ontwapeningsconferentie
voor de eerste maal na de onderbreking der
werkzaamheden op 23 Juli weer bijeen gekomen.
President Henderson opende de zitting met
een korte toespraak, waarin hü zelde, dat de con
ferentie thans op het kritieke punt was geko
men, daar het er nu om ging of men tot een
overleg ter vermindering der bewapening wilde
overgaan of opnieuw bewapenen.
De rede van Henderson werd door de verga
dering zwijgend aanhoord. Vervolgens las hij
het schrijven van den Dultschen Minister van
Bultenlandsche Zaken en het anwoord van den
voorzitter der ontwapeningsconferentie voor.
Het bureau keurde het voorstel van den pre
sident goed om de discussie over de wisseling
der nota's met de Dultsche r.egeering uit te stel
len, goed. Mededeellng werd verder nog gedaan
van een schrijven van Lltwlnow, waarin de Sov-
Jet-regeering weigert In de toekomst vertegen
woordigers naar de technische commissie der
conferentie te zenden, zoolang geen besluiten
over een werkelijke vermindering der bewape
ning zijn genomen.
LONDEN. 21 Sept. (Reuter). Het stoomschip
„Lord Talbot" heeft gisteren de „vliegende fa
milie" Hutchinson, bestaande uit vader, moeder
en twee dStÜllei tjes, die na hun mislukte
oceaanvlucht bü Groenland werden opgepikt. In
Schotland aan wal reset.
sche metaalflrma’s is een staking uitgebroken,
omvattend ca. 600 A 700 werklieden. Het be
treft een proteststaking tegen de jongste nood
verordening der rtfksregeering
Ook bij een metaalfabriek in Westfalen Is bet
500 man omvattende personeel voor het groot
ste gedeelte In staking. De stakers verzetten
zich tegen de 10 pCt. verlaging op de ioonen
voor het 31e tot 40e weekuur, op welke wijze de
directie krachtens de jongste noodverdenlng
nieuwe arbeidskrachten te werk wil stellen.
Alle vakverenigingen hebben met de staking
Ingestemd.
BERLIJN, 21 Sept. (W.B.). Volgens officleele
gegevens stonden op 15 dezer als werkloos in
geschreven 5.261.000 personen, dat is ongeveer
evenveel als op 31 Augustus.
Wel Is in sommige branches het werklooaen-
cljfer vrij aanzienlijk hooger. maar daar staat
tegenover, dat het In andere nagenoeg evenveel
lager is. wat echter grootendeels verband houdt,
met den seizoensarbeid.
<e»d dat de pers
tsant de avontu.
J0ulze York”, de
te Londen, heeft
van alle kranten
MILWAUKEE. 21 Sept. (Eigen telegram). De
politieke Invloed der familie-Lafollette in den
staat Wisconsin schijnt te verminderen. Bjj de
keuze van den republlkelnschen candidaat voor
de komende gouverneursverkiezing kreeg de
huidige gouverneur Lafollette slechts 203 123
stemmen, terwijl zijn tegen-candidaat Walter
Kohier er 258.014 verwierf. De democraten die
totdusver steeds voor Lafollette stemden, steu
nen ditmaal een eigen candldaaL
(United Press)
ASUNCION. 21 Sept. (Ass. Press) Een
Bollvlaansch bataljon, bestaande uit jonge
studenten uit La Paz, sou In het Chaco-
gebled „volkomen vernietigd” zijn door
Paragueesche strijdkrachten. Het bataljon
was op weg van Aril naar fort Boqueron,
waar sinds twee weken Jievlge gevechten
plaats hebben.
journalist
ten op-
GENEVE 21 Sept. (Reuter). Het bureau der
Ontwapeningsconferentie Is Woensdagmorgen
weer bijeengekomen. Het bestaat uit 18 per
sonen Duitschland heeft overeenkomstig de
mededeellng van 14 September geen verte
genwoordiger gezonden.
Taak van de huidige vergadering Is de uit
voering van de resolutie der algemeene com
missie van 23 Juli waarmede het eerste deel der
ontwapeningsconferentie werd gesloten.
Met betrekking tot het bezoek van senator
Reed aan Londen en Parijs, meld de correspon.
dent van de „Times" te Washington, dat Reed
in zijn onderhoud met den Franschen minister,
president Herrlot weliswaar zeer discreet doch
duidelijk te verstaan heeft gegeven, dat de Ver-
eenlgde Staten een openlijke verklaring van
het Fransche standpunt tegenover*”de Dultsche
eischen zouden ondersteunen, wanneer in de
plaats daarvan Frankrijk de houding van Ame
rlka in het Verre Oosten, in bet bijzonder wat
betreft Mandsjoerlje, zou steunen.. Ofschoon
Stimson geen enkele mededeellng heeft gedaan
over de taak van senator Reed, sou hjj hem
toch, naar men meent te weten, de aanwijzing
PARIJS, 21 Sept. De Fransche minteter-pre-
sldent Herrlot is Dinsdagavond naar Genève
vertrokken. Met denzelfden trein reist de En
gelsche minister van bultenlandsche zaken Sir
John Simon, zoodat de beide staatslieden ge
legenheid hebben voor den aanvang van de
Volkenbondsbljeenkomst te Oenève gezamenlijk
den toestand nog eens te bespreken.
De Fransche minister van oorlog Paul Bon-
cour, die als vertegenwoordiger van Frankrijk
en als leider van de Fransche delegatie te Ge-
nève zal blijven, onderweg In denzelfden trein
stappen, daar hü tot het laatste oogenblik bü
de manoeuvres aan de Marne blijft.
In goed ingelichte Fransche kringen gelooft
men dat de Engelsche minister van Buitenland-
sche Zaken Sir John Simon te Genève alles in
het werk zal stellen om de Dultsche regeering
alsnog te bewegen aan de werkzaamheden van
de Ontwapeningsconferentie deel te nemen.
De correspondent van de ..Petit Parlsien" te
Londen meent uit goede bron te hebben ver
nomen, dat de Engelsche regeering de Dultsche
regeering de verzekering zal geven, dat de
kwestie van de gelljkrechtlgheid van Duitsch
land in een bijzondere ontwapening» overeen,
komst geregeld zal worden. Het zou gaan om
een etappe-gewjjze ontwapening, zooals ook pre
sident Hoover In zijn Dinsdag op het Witte
Huls afgelegde verklaring heeft bedoeld. Van
Engelsche zijde, aldus meldt de correspondent
van de „Petit Parlsien", wil men de Rljksre-
geering tot zekere hoogte dwingen aan de werk-
zaamheden van de Ontwapeningsconferentie
deel te nemen. Een weigering zou worden be
schouwd als een bewijs dat Duitschland minder
de ontwapening van de andere mogendheden
dan de eigen bewapening wenscht.
OKLAHOMA.CITY, 21 Sept (Eigen tele
gram.) De gouverneur van Oklahoma, Murray,
heeft den staat van beleg afgekondigd In de
door militairen bezette petroleumvelden van
Oklahoma, ten einde het groeiend verset tegen
de bezetting doeltreffend te bestrijden. Alle
arbeiders en andere personen zijn voor verzet
actie gewaarschuwd; tegen rustverstoorder»
zal onbarmhartig worden opgetreden.
De bezetting der petroleumvelden geschiedde
destijds, om de gedwongen beperking der pe.
troleumproductle door te voeren.
(United Press.)
BOGOTA, 31 Sept-. (Eigen telegram.) Da
Columblaansche Kamer van Afgevaardigden
heeft in derde lezing een defensie, voorstel aan
genomen, hetwelk 10 mlllloen pesos ter be
schikking stelt voor bewapeningsdoeleinden.
Het voorstel Is reeds door president Olaya
onderteekend.
BUDAPEST. 31 Sept. (Reuter.) De regeering -
Karolyi heeft, met het oog op den tegenwoor
dlgen binnenlandschen toestand./met algemee.
stemmen besloten, om af t^ treden.
verder. Na een 10-tal dagen vasten zou Gandhi
huns inziens waarschijnlijk dermate uitgeput
zijn, dat hjj niet meer sou kunnen deelnemer
aan besprekingen.
Gandhi heeft tot dusver niets tot zich ge
nomen dan water, dat hjj in ruime mate drinkt
Hjj Is thans overgebracht naar een cel in de
Yeravda-gevangenls, dicht bü den Ingang, het
geen gemakkelljker is voor de bezoekers.
ontbinding van den Landdag, hetgeen verwor
pen werd. Vóór stemden alleen communisten.
Dultsch-nationalen en de 2 staatspartüers onder
groote hilariteit der nazi’s.
De communist Kasper werd van de sitting
uitgesloten, omdat hü. na het woord gevraagd
te hebben, zün rede begon met: der pracht-
KerrlOnder groote opwinding bü de Nat.
Socialisten en lawaai bü de communisten, moest
Kasper de saai verlaten. Kerrl liet hem later
weer terugkomen.
De zitting eindigde met een frisch-vrooHJk I
debat, waarin nazi’s, socl’s en communisten
tegen elkander van leer trokken.
NEW.YORK. 31 Sept. (Reuter.) Joseph Mc
Kee, de nieuwe burgemeester van New-York.
die sedert zUn optreden als opvolger van Wal
ker verschillende verstrekkende administratieve
hervormingen heeft ingevoerd, zal overeenkom
stlg een beslissing van het gerechtshof In
functie blUven tot November van het volgend
jaar. De aanhangers van Jimmy Wa'ker zijn
duj niet geslaagd in hun pogingen, om nog dit
jaar een nieuwe verkiezing te doen plaats
hebben
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS i
per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar f 2 85
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0 60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij De Spaarnettad - Haarlem
y y et is merkwaardig, en misschien ook
l—l wel typisdh Hollandsch, dat juist nu-
4- 4- hier en daar in de Egyptische duis
ternis den economische wereldcrisis een
sprankje licht begint te gloren, de Troonrede
zoo somber en dreigend klinkt als de be
zorgde aankondiging van het jongste ge
richt. Wij willen geenszins ontkennen, dat
er zeer. reëele gronden voor die angstige be
zorgdheid zijn aan te voeren en dat het
van psychologisch inzicht getuigt het ko-
hinklljk voorwoord van 't boek der millioe-
nénnota zóó somber af te stemmen, dat
men daardoor eenigszins voorbereid wordt
op de lectuur der volgende bijna ontstellen
de bladzijden. Maar hoe dringend noodza
kelijk 't ook moge zijn den ernst der tijden
onder de oogen te zien, wjj'mogen ons daar
door niet laten opjagen tot een mateloozen
angst. Angst maakt zwak en is 'n slechte
raadgever. Slechts de hoop en het vertrou
wen maken sterk en doen leven. Voorzoo-
ver de huidige crisis in de wereld zoowel op
politiek als op economisch gebied van psy
chologischen aard is, en dat is zij zeker voor
een groot deel, is zij juist te wijten aan het
gebrek aan vertrouwen en de vertwijfeling,
welke zich algemeen van 't menschdom heb
ben meester gemaakt. Nog nooit heeft de
Dultsche cultuur-filosoof Oswald Spengler
zooveel zwaarmoedige discipelen gevonden,
die met een waarlijk destructieven Ijver zijn
zwarte theorie over den „Untergang des
Abendlandes” in de practijk trachten waar
te maken door het verspreiden van een ult-
zichtsloos pessimisme. Nog nooit zijn de on
geluksprofeten, die de wereld als een ver
bijsterden zelfmoordenaar aan den rand
van den afgrond zien staan, bereid om ziel)
hals over kop in de diepte te storten, zoo
talrijk geweest. De stelling van de onvermij
delijkheid der dreigende wereldcatastrofe
wordt met duisteren hartstocht verdedigd
door tal van* doctores „horroris” causa. En
toch, al achten wij een lichtvaardig, be
heerschingloos optimisme A tort et A tra
vers even gevaarlijk als de waarlijk epide
misch geworden professioneele zwartkijke-
rij, meenen wij op dit oogenblik verzet te
moeten aanteekenen tegen de opvatting als
zouden de moeilijkheden, waarin de wereld
sinds eenige jaren verkeert, zonder weerga
in de geschiedenis en niet meer te overwin
nen zijn.
TBJANGSJOEN (Mandsjoerlje) 31 Sept.
(Reuter). De Japansche gezant in de hoofd
stad van den nieuwen staat Mandsjoekwo.
heeft zich tegenover een Fransch
uitgesproken over Japans houding
zichte van bet nieuwe rUk.
Het optreden van Japan in Mandsjoerlje.
zoo verklaarde de gezant, had uitsluitend ten
doel dit gebied beschaving te brengen.
Japan kan den nieuwen staat veiligheid en
orde garandeeren, en zal bet land helpen in
zUn economische ontwikkeling.
Ten slotte verklaarde de gezant, dat tus-
schen Japan en Mandsjoekwo volledige over
eenstemming bestaat en dat beide staten door
niets gescheiden kunnen worden.
dingen in het Donau-bekken en de daaraan
grenzende gebieden, schijnen tenminste
al zooveel geleerd te hebben, dat zij niet
zonder eenig resultaat uit elkaar zullen
durven te gaan. Voor de komende groote
economische wereldconferentie is dit een
althans niet ongunstig voorteeken. En heef’
tenslotte niet de agrarische en industrieels
crisis met baar sinister gevolg van millioc
nen werkloozen de wereld wakker geschud
uit den kapitallstischen oplumdroom, waar
in zij dreigde te verzinken?
Rmiter seint echter, dat twee leden der
Hlndoe-delegatle na hun bezoek aan de
Mahatma verklaarden, dat Gandhi aanzienlUk
zwakker Is en dat zijn stem In kracht afneemt.
Morgen moest ulterUJk een oplossing in de
paria-kwestie gevonden worden, verklaarden zU
TSJANG-TSJOEN. 31 Sept. (Eigen telegram)
De plaatsvervangende minister van Buit. Za
ken van Mandsjoekwo, Ohasjl. bevindt zich op
weg naar Charbln. Naar het heet zal hü tot
den Poolschen consul aldaar een verzoek rich,
ten tot erkenning van Mandsjoekwo door
Polen.
De Engelsche troonopvolger de Prins van Wa
les, Is thans weer van
zün zomerverblijf in bet
zonnige Zuiden terugge
keerd. Hü beeft thans
zUn werkzaamheden weer
hervat; zün werk bepaalt
zich voornamelijk tot
het vertegenwoordigen
van de regeering. Door
zün persoonlijke eigen
schappen Is ..Prince
Charming" de charman
te prins een der meest
populaire figuren van
Engeland geworden. On
verschillig waar de prins verschünt, als par
ticulier persoon ot bü officteele gelegenheden.
hü is altüd een voorwerp van de sympathiek-
belangstelling
Het is dan ook van-eifsprek
heel wat berichten bevat oml
ren van dezen volksprins In
residentie van den kroonprins
men een arctuel aangelegd
berichten er artikelen die er over den Prins
van Wales verschenen zün. Dit archief bestaat
op het oogenblti reeds uit meer dan 40 banden,
leder deel meer dan 7000 kranten-
bevat. dat i» dus ongeveer 300.000
krantenknipsels De Prins van Wales mag zich
dus in eer bijzondere belangstelling van de
pers verheugen.
Toen de prins 16 Jaar oud was is men met
deze verzameling begonnen en toen de Prins
27 jaar oud werd, was er over hem reeds veel
meer in de kranten leschreven Jan over Zo
ning Eduard VII gedurende diens geheele le
ven, ofschoon men toch niet kan oeweren, dat
deze Zoning buiten de sfeer van de internatio
nale belangstelling stond. De oiograaf die
eenmaal de geschiedenis van den toekomstigen
Zoning zal moeten beschrüven zal dus niet
over gebreZ aan materiaiu behoeven te Zlagen.
et is niet de kwestie, of de wereld
opnieuw zich in een bijna misdadige
luxe zal kunnen gaan baden ak;
tijdens de vervlogen dagen van een kunst
matig Babelsch hoog opgetorende conjunc
tuur. Dit is zelfs niet gewenscht, omdat
dan de vloek der verwarring na korteren o>
langeren tijd weer over haar zal worder
uitgesproken. Maar het te de kwestie, of de
wereld van morgen de lessen van gteterer.
en heden zal begrijpen en er niet enkel
haar materieel, maar ook haar geestelijk
voordeel mee zal doen. En al ontveinzen
wij ons niet, dat de wereld hardleerse!) is
op dit punt, wij weigeren vooralsnog in de
onverbeterlijkheid van haar domheid voor
altijd te gelooven. Wat wij thans belevei
kan worden tot een loutering, een heilzame
beproeving, die wij moedig en bezonnen
moeten verdragen in de hoop op een beten
toekomst.
STRESA. 20 Sept Dinsdagmiddag te
conferentie van Stresa gesloten nadat bet rap
port der financleele commissie des morgens
in geheime zitting was goedgekeurd.
Nadat de gedelegeerden kennis hadden ge
nomen van den inhour van het rapport hebben
de vertegenwoordigeider verschillende lan
den nogmaals een uitvoerige uiteenzetting ge
geven van de standpunten hunner onderschei
dene regeeringen
De hoofden der delegaties verklaarden nog
maals met nadruk dat belangrüke resultaten
zün bereikt
Bonnett hield de slultlngsrede waarin hü er
den nadruk op legde da> Europa zich meer en
meer in óoodelük gevaar brengt als het voort
gaat den vrüen ruilhandel nog meer moellük-
heden In den weg te leggen Hü legde er voorts
nog den nadruk op dat ontwerpen zooals dis
voor een conventie tot revalorisatie der granen
terstond van kracht zouden kunnen worden.
Hü toonde aan dat 't werk, door de conferentie
verricht, resultaten beloofde op te leveren van
aanzienlüke waarde dans zü de kleine offers
welke ieder der deelnemende staten vrijwillig
heeft gebracht
Nadat de conferentie dank had gebracht
aan Bonnett werd sü voor gesloten verklaard.
ALKMAAR
PAYGLOP 3
Barometers en Thermometers
BERLIJN. 31 Sept. (W.B.). Daar het conflict
tusschen den rükscommlssarls van Pruisen en
den Pruisischen Landdag zich den laatsten tüd
buitengewoon had toegespitst, werd de eerste
Landdagzittlng vanmiddag met groote spanning
tegemoet gezien. Ofschoon de debatten over de
naar aanleiding van dit conflict ingediende
voorstellen eerst morgen worden gehouden,
bleek echter reeds heden, dat een büleggtng
van het geschil geen bijzonder ernstige moei-
lükheden meer in den weg staan. De nat. socia
listen hebben hun houding n.l. herzien
Namens de nat. soc. fractie legde
Hinkler bü het begin der zitting een desbetref
fende verklaring af. In de vorige Landdagzittlng
aldus Hinkler stemden de nat. socialisten
voor het communistische voorstel, betreffende
het weigeren van gehoorzaamheid aan de com-
missariale regeering. Hiertoe besloten zü. om
dat de rükscommissaris dienzelfden dag aan
alle ambtenaren der ministeries verboden had,
het Landdagebouw te betreden, laat staan het
parlement eentgerlei inlichtingen te verschaffen.
De laatste drie weken heeft de Pruisische re
geering zich echter moeite gegeven, verdere
grondwetsovertredingen tegenover de volksver
tegenwoordiging te vermijden. De nat. soc
fractie denkt er daarom niet aan. tegenover
een binnen het kader van haar grondwettelüke
bevoegdheden handelende regeering de amb
tenaren aan te sporen tot overtreding van hun
plicht. r
De” linkerzijde van den Landdag nam met
luid gelach van deze verandering van houding
kennirf. f r
De communisten dienden een' voorstel in tot
oen de wereldoorlog de aarde teisterde,
werd hjj de grootste en rampzaligste
aller tijden genoemd. En oppervlak
kig bezien was dat ook volkomen waar. Maar
om een juiste vergelijking te trekken tus
schen de massale krijgsverrichtingen, wel
ke van 1914 tot 1918 millioenen menschen-
levens vernietigden, en de kleinere oorlo
gen uit het verleden, moet men de veran
dering der omstandigheden er der tijden in
aanmerking nemen. De werkelijke beteeke-
nis van een oorlog wordt eerst duidelijk,
wanneer men hem beziet in het tijdsge
wricht, waarin hij plaats vindt. De wet der
betrekkelijkheid kan men niet negeeren
zonder zich aan ongewenschte overdrijvin
gen schuldig te maken. De vroegere, meer
gelocaliseerde en minder algemeene oorlo
gen, volgden elkander veel sneller op, zoo
dat in een langzamer tempo en over een
grootere tijdsruimte verdeeld, tenslotte de
vele kleintjes tezamen toch aan het eindre
sultaat van één grooten _komen. De
wereldoorlog was ontegenzeglijk de af
schuwelijkste en de grootste, welke er
ooit is geweest, maar men mag daarbij nlei
uit het oog verliezen: dat de wereld in haar
constellatie van '<jj» ckigefi meer dan vroe
ger in staat was om zulk een geweldige ca
tastrofe, zij het ook met onberekenbare
schade, te ondergaan zonder totaal vernie
tigd te worden.
En zoo is het ook met de huidige poli
tieke en economische crisis, vergeleken met
die, welke in den loop der tijden aan haar
vooraf zijn gegaan. Uit het kwaad wordt
soms het goede geboren! Zoo is er na den
wereldoorlog een keer gekomen in de
wereldopinie ten gunste van den vrede. De
Volkenbond heeft daaraan zijn ontstaan te
danken, evenals de ontwapenlngsgedachte
en de internationale arbitrage en justitie.
En al wordt ook de wereldopinie door diplo
maten en door extreem-nationallstischi
volksmstlncten veronachtzaamd, de Ideeën
ontwikkelen en kristalliseeren tot vaste
vormen4 ondanks alle aanslagen, welke op
haar ontwikkeling worden gepleegd. Zoo te
het best mogelijk, dat de vrij hopeloos ge
strande ontwapeningsconferentie weer vlo;
zal komen juist door de door de Dultsch?
onwilligheid geprikkelde reactie. Zoo be
staat ook de kans, dat de neiging van ver
schillende landen om economisch te vluch
ten in de onzeewaardige ark der autarkie
tenslotte juist zal leiden tot een grooter-
economische samenwerking. De nood te een
strenge’’ maar goede leermeester. De mo
gendheden. die thans te Stresa haar aan
dacht wijden aan de economische verhou
Rüksbestuurder. admiraal Horihy, heeft het
ontslag aanvaard en de regeering met de voor-
looptge leiding der zaken belast.
Ofschoon de toestanden in de regeerings-
partü den laatsten tüd geenszins van dien aard
waren, dat het kabinet Karolyi met zekerheid
op de volgzaamheid der geheele partü kon
rekenen. Is het ontslag der regeering In poli
tieke Kringen toch verrassend. De ontevreden
held over het kablriet-Karolyl. dat precies 13
maanden aan het bewind is en dat van alle
züden erkentelijkheid verdient wegens de be
strijding der financleele crisis des lands, komt
voornamelük tot uitdrukking in den agrari
schen vleugel der partü
Het kan zün. dat graaf Karolyi alleen om
tactische redenen heden zün ontslag heeft ge.
vraagd. om zoo de partü voor een voldongen
telt te stellen en verdere aanvallen legen zun
bewind, zooals die op de jongste partüconfe-
rentle werden ondernomen, te voorkomen. Mis
schien ook wil hü zich ontdoen van -enkele
hem niet aangename kabinetsleden.
Het is echter ook niet uitges'oten. aat graaf
Karolyi tnans zün lang gekoesterd lievelings
plan, concentratie van de nationale krachten
wil verwezen'üken.
In den loop van morgen zal de rüksbestuur
der de voorzitters der belde Kamer» en oe
partülelders ontvangen, om hun voorstellen tot
oplossing der crisis te aanliooren.
