ONS BLAD
HET MINISTERIE GOMBOS
I
1
1
J.
DUITSCHLAND NAAR LONDEN?
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
heden
Het nieuws
van
Van Officier tot
Premier
De kerkvervolging
in Mexico
Opportunist
uit eerzucht
Nieuwe ramp in
Macedonië
OM ZIJN „GELIJK R.
TE BEPLEITEN
VERNIETIGENDE SLAG
AAN DE NONNI
DE
Hindenburg’s stem
door de radio
l
JOH. LAUWERS
BAROMETER
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 4
f2
NA DE AARDBEVING IN GRIEKENLAND
o o
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Japan verdenkt Amerika
Ontzettende wolkbreuk
het
Verkeersvrede te
Hamburg
Mac Neill’s aftreden
Mgr. Ruiz y Flores verbannen
i
1500 Chineezen gedood
P
Barometers
Daar gaan de millioenen
Bezwaren van Herriot
0
r
i
Oproep tot eensgezindheid
i
Het weerlicht in Chili
o
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Regeering van Estland
afgetreden
Eilandje met 250 gezinnen in
de diepte verdwenen
Nomura niet naar
Washington
300 mijnwerkers
ingesloten
Zondaars tegen Spaansche devie
zenvoor schrift en gesnapt
In het noorden wordt nog
hevig gevochten
Pauselijke gelukwensch
Engelands conferenti^plan
Zelfstandige regeering
in het Noorden
t-o
Van zyn bed gelicht
WOENSDAG S OCTOBER 1932
De Valera naar Londen
Standpunten nog ver
uiteen
De dure Chaco
Herriot en Simon „stralen”
Honderd menschen om
leven gekomen
Engeland wil een conferentie der
mogendheden bijeenroepen
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 c., ingez. med. 40«.
p. regel; idem op pag. één 55c.p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Wegens een zeer oog of het
Lytton-rapport?
Een zware aardbeving eischic meer dan 200 menschen-
levens, meer dan 900 gewonden en maakte 5000 personen
dakloos. De ruïne van een groote ingestorte kerk van Yerisso
X-T
ft
Alcemeene verlaging van den benxineprij»
Inval in een speelhol te Amsterdam.
in het meteorologisch instituut te De
Brutale inbraak in het station te Aalsmeer.
De aartsbisschop van Mexico verbannen.
Von Hindenburg voor de radio.
j
150*
Regeering van Estland afgetreden.
VreeselUke wolkbreuk in Vereenigde Staten.
Nomura niet naar Washington.
(United Press)
de
Vereenigde
'ff
NOMURA
N
<5?
sr
Si
s
Hoogste stand o* Woensdag 1 ur VJteX 1*5
over
1
l
l
TSITSIKAR, 4 Oct. Het leger van generaal
Lihai-tsjlng is (zooals wy reeds meldden) be
slissend verslagen. Volgens Japansche berich
ten vlucht het naar het Zuid-Oosten met ach
terlating van 1500 dooden. Het lot van Llhai-
tsjlng zelf is onbekend.
Nader seint Reuter, dat Mgr. Ruiz y Flores
per vliegtuig naar de Ver. Staten vertrokken ia.
NEW-YORK, 4 Oct. Tengevolge van een zware
wolkbreuk in het Westen der Ver. Staten zijn
meer dan 100 menschen om het leven gekomen.
Bi) Tehachapi Canon in Callfomlë zijn 80 lijken
gevonden van menschen, die den dood in de
golven gevonden hadden. Dertien personen wor
den nog vermist.
Ook materieele schade is aangericht. Zoo zijn
verscheidene bruggen Ingestort en twee ■goede
rentreinen door den zwaren stroom weggesleurd.
LONDEN, 3 Oct. (Reuter). In verband met
het aftreden van Mac Nelll wordt gemeld, dat
hij niet om zijn ontslag heeft verzocht. Over
eenkomstig het Engelsch-Iersche verdrag had de
lersche regeering besloten, den koning te advi
see ren. Mac Neill te verzoeken af te treden, daar
hij door de lersche regeering niet meer als „per
sona grata" werd beschouwd. Overeenkomstig de
grondwettelljke gebruiken heeft de koning dit
advies opgevolgd.
De wapensmokkel door Limburg. Vondst te
Stevensweert.
BERLIJN, 4 Oct. (Off.) Z.H. Paus Plus XI
heeft den Rjjkspresldent ter gelegenheid van
diens Sisten verjaardag dóór bemiddeling van
den pauseltfken nuntius te Berlijn zijn beste
wenschen doen overbrengen.
TSITSIKAR, 4 Oct. (Eigen telegram.) Door
de regeering van Mandsjoekwo wordt verklaard,
dat generaal Sal-ping-wen zichzelf heeft ge
proclameerd tot oppersten chef van een nieuwe
HAMBURG, 4 Oct. (V.D.). Nadat de arbitrale
uitspraak inzake de verkeersstaking bindend was
verklaard, werd het werk heden weer hervat.
De staking heeft 3 dagen geduurd.
De treinbotsing te Gouda. Schuld b(j een
der machinisten.
Voor veilig verkeer.
Brand
Bilt.
4 Oct.
NOORD-HOLLANDSGH DAGBLAD
760
LONDEN, 4 Oct. Reuter verneemt, dat De
Valera op 5 October te Londen een onderhoud
met minister Thomas zal hebben.
verlagingen der ambtenaarssalarissen en naar
een waardevermindering van de Estlandsche
munt door invoering van een valutabelasting,
hield de nationale middenpartij vast aan de
rechten der ambtenaren en het handhaven van
den koers van de kroon.
PARUS. 5 Oct. (Reuter). De ..Petit Pa-
risien” verneemt uit Belgrado, dat in
Grleksch Macedonië nieuwe aardschokken
worden waargenomen.
Het plaatsje Stratonika is geheel ver
woest.
Door het instorten van een mijngang in
een ijzermijn zijn 300 mijnwerkers ingeslo
ten, veert!»- lijken zijn reeds geborgen.
Het eilandje Amadioni is met 250 gezin
nen in de diepte verdwenen.
Verschillende kloosters op den berg Athos
zijn ernstig beschadigd.
REVAL, 3 Oct. (VD). De Estlandsche regee
ring is hedenavond in haar geheel afgetreden.
Dit aftreden vindt zijn oorzaak in oneemg-
heden, die ontstaan waren tusschen de beide
partijen, die tot dusverre de regeeringscoalitie
vormden, n.L de boerenpartij en de nationale
middenpartij. Het conflict tusschen de beide
partijen betrof economische kwesties. Terwijl
de agrarische party streefde naar ingrypende
uitgang verscheen, zeide hij tot den wachtenden
Reutercorrespondent: „Alles is uitstekend ver-
loopen. Het onderhoud is zeer aangenaam, har-
telijk. vertrouwelyk en intiem geweest". Herriot
opende de deur voor zyn gast en de gezichten
van beide staatslieden straalden. ZU schenen
onverholen tevreden te zyn met hun bespreking
Sir John Simon weigerde een verklaring af
te leggen.
De „Temps” schryft over het onderhoud:
Men kan wel aannemen, dat de staatslieden
gesproken hebben over Duitschlands houding ten
aanzien van de ontwapeningskwestle. Zoolang
echter de tegenwoordige geestesgesteldheid in
Beriyn de overhand zal hebben, is er van een
gemeenschappeiyke diplomatieke actie of van
een particulier initiatief niet veel te verwach
ten. Voor een kwestie van een karakter en een
beteekenis. als welke door Duitschland is opge
worpen, kan Frankryk zich tot geen enkele
„vertrouweiyke” bespreking leenen. Het kan al
leen meedoen aan onderhandelingen te zamen
met alle staten.
De waarheid is, dat Duitschlands wil tot her
bewapening zoo duideiyk en evident is. dat de
geheele internationale opinie er zich ongerust
over maakt.
Dat Polen gisteren in den Volkenbondsraad is
herkozen met een zeldzame meerderheid, heeft
dan ook voor Duitschland de waarde van een
waarschuwing.
ASUNCION. 4 Oct. (Reuter) Sedert het
uitbreken van de vyandeiykheden met Bolivia
zyn aan de zyde van Paraguay, volgens de of-
ficieele cyters, 250 manschappen gedood en 830
gewond.
PARUS. 4 Oct. (V. D.) Betreffende het re
sultaat van het onderhoud tusschen Herriot en
Sir John Simon verluidt in politieke kringen,
dat Herriot zich slechts met bepaalde reserves
heeft willen accoord verklaren met het plan-
MacDonald.
Hy zou o.m. elschen. dat de conferentie niet
te Londen, doch te Genève, d,w.r ten minste
theoretisch binnen het kader van den Volken
bond gehouden wordt. Het definitieve besluit
inzake de gelijkgerechtigdheid zal bij den Vol
kenbond moeten blijven berusten.
MEXICO-CITY. 4 Oct. (Reuter). President
Rodriguez heeft een bevel uitgevaardigd waarby
de aartsbisschop van Mexico, tevens Pauseiyk
legaat, Mgr. Ruiz y Flores, uit het land wordt
gezet.
Vernietigende slag in Mandsjoerjje.
dooden.
ALKMAAR
PAYGLOP 3
en Thermometers
npaskabl
lioor
vrage
-w—^it meeningsverschil wordt begrijpelijk.
J wanneer men zich de politieke Joop-
-L-'baan van den zeer zeker merkwaar-
digen Gombos in het geheugen terugroept.
De man, die thans in deze voor Hongarije
zoo uiterst moeilijke stonde door Horthy
tot de regeeringsverantwoordelljkheid is ge
roepen en haar bereidwillig aanvaardde,
geniet behalve het vertrouwen van den
Rijksbestuurder ook dat yvan Bethlen. Reeds
meer dan tien jaren
politieke leven van i
rijke rol, welke echtj
held te wenschen o^
den
PARIJS, 4 Oct. Zooals vermoed werd, is sir
John Simon op zyn terugtocht van Genève
naar Londen te Parys afgestapt, om een onder
houd te voeten met Herriot. Anderhalf uur heeft
het gesprek op de Quay d’Orsay geduurd.
Toen Herriot na afloop met Simon aan den
Reuter meldt dat de troepen van Llhai-tsjtag.
die vluchten in het overstroomde gebied door
Japansche vliegtuigen worden achtervolgd. De
militaire autoriteiten beweren verder, dat de
geheele streek van Tsjangtsjoen thans van ban-
dieten is bevryd. Binnenkort zal een tweede
groot offensief begonnen worden in de pro
vincie Kirin.
De Japansche militaire autoriteiten, die zeer
verontwaardigd zyn over de veroordeellngvan
het niéuwe bewind in Mandsjoekwo door het
rapport-Lytton, geven als hun meening te
kennen, dat de Chineesche generaal Tsjang
Hsoe Liang thans aangemoedigd zal worden in
zyn plundertochten, die ten doel hebben den
nieuwen staat te ondennynen.
den aanslag te
Sjanghai van 29
April aan zyn oog
heeft bekomen.
Nomura zou het
hoofd zyn van een
„goodwill" commis
sie, welke de
rechtmatigheid van
de Japansche actie
in Mandsjoerye zou
bepleiten.
LONDEN 4 Oct, (Reuter.) In een communi
qué van het ministerie van Buit. Zaken wordt
verklaard: De Britsche regeering is in verbin-
dihg geweest met de regeeringen van Frank
ryk, Duitschland en Italië, teneinde te onder
zoeken of de moeilykheden, die ontstaan zyn
na Duitschlands terugtrekking van de Ont
wapeningsconferentie, het onderwerp zouden
kunnen vormen van een gedachtenwisseling. De
kwestie wordt nog overwogen, doch de Engel
sche regeering heeft doen weten, dat zy. wan
neer deze werkwyze doeniyk is en algemeen
wordt goedgekeurd, bereid is een byeenkomst
voor dit doel te Londen byeen te roepen.
lang speelt iiij in het
Lóngarlje een beiang-
r vaak aan duideljjk-
,Tllet. Gombos, die tot
kleinen Hongaarschen adel behoort,
begon zijn openbare leven als vaandrig van
een infanterie-regiment van den landweer.
Zijn activiteit en eerzucht gingen aanvan
kelijk uitsluitend in militaire richting. Maar
toen hij na een snelle en voorspoedige car
rière den generalen staf bereikte, bleek hij
ook- politieke ambities te koesteren. Zyn
nationalistische denkbeelden kwamen on-
r middellijk na de ineenstorting van de Hon
gaarsche monarchie aan het licht. Hij werd
een der meest vooraanstaande leiders der
contra-revolutie, richtte In Weenen een
antl-bolsjewistisch comité op en vereenigde
de contra-revolutionnalre officieren en
reserve-officieren in den bond .Move”. In
de tegenregeering trad hij op als staats
secretaris en had als zoodanig een groot
aandeel in de oprichting van het nationale
leger. De overwinning der contra-revolutie
bracht Gombos, die toentertijd nog slechts
kapitein was, evenwel niet daar, waar hy
wezen wilde. Wel werd hij in het parlement
gekozen en fungeerde hij zelfs eenigen tijd
als vice-president van de regeerlngspartij
maar van de officleele macht bleef hij uit
gesloten.
Toen kwam de tweede poging van keizer
Karei om zijn dynastie in de oude glorie te
herstellen, en bij deze gelegenheid verspeel
de Gömbös de sympathie der Hongaarsche
legitimisten en ook van velen, die ?ich niet
direct voor een terugkeer van keizer Karei
op den leegstaanden Hongaarschen ko
ningstroon hadden verklaard. Aan zijn per
soonlijke activiteit en invloed toch was het
te wijten, dat Hongaarsche troepen en stu
denten den gekroonden koning van Hon
garije den toegang tot de hoofdstad met
wapengeweld versperden. Overdreven na
tionalisme, de zucht om zich persoonlijk te
laten gelden en waarschijnlijk ook rancune
over het verleden, moeten den jongen poli-
tieken militair er toen toe gebracht hebben
deze houding aan te nemen tegenover den
monarch, die drie jaren tevoren nog zijn
hoogste superieur was.
I
BERLIJN, 4 Oct. (W.B.). Naar wy vernemen,
heeft de Engelsche zaakgelastigde te Beriyn
heden op het ministerie van Buitenlandscbe
Zaken aan staatssecretaris von Billow ‘n monde
linge mededeeling gedaan, waarin Duitschland
wordt uitgenoodigd tot deelneming aan de Lon-
densche conferentie der groote mogendheden.
De staatssecretaris heeft de ultnoodiging aan
genomen.
Van pultsche zyde wordt opgemerkt: Het is
duideiyk, dat de Engelsche ultnoodiging ten
doel heeft de besprekingen, welke van den
zomer by Stimson te Genève begonnen zyn.
voort te zetten. Intusschen is echter een wyzl-
ging In de situafte Ingetreden door het Fran-
sche en Engelsche memorandum. Te waardeeren
is, dat Engeland zich moeite geeft, een overeen
stemming tot stand te brengen. Om Duitschland
echter naar de Ontwapeningsconferentie te doen
terugkeeren, zyn garanties noodig, dat de be
sprekingen aldaar op ’n modus vlvendl uitloopen
inzake den Duitschqp eisch tot gelykgerechtigd-
held. Het is nu de beurt aan de tegenzyde. om
te Londen te zeggen, welke waarborgen ervoor
te geven zyn, dat de Duitsche eisch ook wer-
keiyk wordt vervuld.
Duitschland naar een S.mogendhedenconferen-
Ue te Londen inzake de „geiykgerechtigdheid".
NEW YORK, 4 Oct. (Reuter) Volgens den
correspondent van de New York Times te
Santiago de Chili acht men net In officieele
kringen nog niet zeker, dat oe voorioopige vice-
presideBt van Chili, Oyanedel, zich zal hand
haven.
In het Noorden van Chili wordt nog hevig
gevochten zoo meldt de correspondent verder,
en de toestand is er minder gunstig dan uit de
berichten wel biykt, terwyi ook in het Zuiden
weer onlusten dreigen.
BERLIJN. 4 Oct. (V D.) De toespraak, welke
Rykspresident von Hindenburg Dinsdagavond
per radio tot alle Duftschers heeft gericht, was
weergegeven door een gramofoonplaat en werd
door alle Duitsche zenders verspreid. De tekst
luidde
„Op myn 85sten verjaardag zyn my uit alle
deelen des RUks en ook van Duitschers aan
gene zyden onzer grenzen, zeer vele gelukwen-
schen geworden. Al deze groeten en giften van
groot en klein, van ruk en arm. hebben my
dleq^ geroerd Ik heb deze vele bewyzen van
persoonlyke attentie tegeiykertyo toegejuicht
als bewys van trouwe vaderlandsche gezindheid
en verbondenheid. Met bizondere voldoening
heb ik er ook kennis van gekregen dat de op
roep van het Hindenburg-fonds. hetwelk mijn
oude oorlogsinvalide kameraden en hun nage
laten betrekkingen in geval van nood tot nu
toe zoo zegenryk heeft geholpen, goeden weer
klank heeft gevonden en nieuwe middelen te
dien einde heeft doen binnenkomen. Op deze
wyze dank ik dan heden van ganscher harte
allen, die mU hebben bedacht, die In myn geest
velen behoeftigen hulp hebben gebracht en die
my door de. gelofte van trouwe medewerking
aan den wederopbouw van het vaderland heb
ben verheugd.
wy staan voor moeiiyke opgaven.
Naar buiten worstelen wy voor onze vrUheld
en ons recht; in het binnenland om werk en
brood. Zooals steeds zal myn doel zyn als
rechtvaardig zaakwaarnemer van het geheele
volk boven de partyen staande, alle Duitschers
te dien einde te vereenigen. Ik bouw daarby
op het gezond verstand van het Duitsche Volk,
welks geschiedenis leert dat het zich ook In
vroeger tyden van nood en gevaar eensgezind
achter een krachtigen en door nationalen wil
bezielde leiding heeft gesteld Het gakt niet
om de beschouwing van wenschen van personen,
groepen en partyen. het gaat om het Vader
land. het gaat om Duitschlands toekomst. Deze
te dienen, voor haar‘offers te brengen, moet
de wil zyn van lederen Dultschen man. van
iedere Duitsche vrouw Wie In deze erkenning
aan myn zyde staat en my helpt, heeft my
de beste verjaardagsvreugde bereid. In dezen
zin: „Voorwaarts met God."
TOKIO, 4 Oct. (Eigen telegram.) Het mi
nisterie van Oorlog publiceerde de sensatloneele
verklaring, volgens welke de Japansche regee
ring verdenkingen koestert, dat tusschen Ame
rika en zekere Volkenbondsleden overeenstem
ming over de uitwerking van het Lytton-rap-
port heeft bestaan. De verdenking wordt ge
motiveerd met het feit, dat Stimson zyn rede
te Philadelphia een dag vóór de publicatie van
het rapport heeft gehouden.
De Japansche regeering vreest, dat de antl-
Japansche stemming onder de kleine staten
door Stimson’s rede versterkt zal worden. Dit
zou lelden tot een onmogelyken toestand te
Genève. Van ernstige beteekenis wordt geacht,
dat Stimson byna op hetzelfde tydstlp sprak,
waarop het Amerikaansche ministerie van Ma
rine aankondlgde, dat de vloot In den Stillen
Oceaan zou blyven.
De legerleiding heeft het bedrag voor de Ja
pansche legerbegrooting voor 1933 vastgesteld
op 517 millioen yen. waarvan 137 mlllioen voor
bezettlngskosten in Mandsjoelye.
(United Press)
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar f 2.85
geïllttstreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door dé
N.V. Drukkerij De Saaarnestad - Haarlem
WASHINGTON, 4 Oct. (Reuter) De Ja
pansche ambassade te Washington deelt mede,
dat admiraal No
mura geen bezoek
zal brengen aan de
Staten
In verband met de
wond, welke ,iy by
aanslag
van
DE mtlTSCH-NEDER LANDSCHE BESPRE
KINGEN OVER DE CONTINGENTEEUNO
ZIJN MISLUKT.
Voor het Anwterdamsche Gerechtshof is In
hooger beroep behandeld de zaak tegen de twee
jongelieden, die met 60.000 van een bank de
vlucht namen.
MADRID. 4 Oct. (Reuter). Tegen 32 per-
onen Is een aanklacht ingediend wegens het
overtreden der deviezenvoorschriften. os.
tegen een oud-perlementslld. dat in ’n vlieg
tuig niet minder dan mlllioen Peseta’s
de Fransch-Spaansche grens gebracht
LONDEN. 4 Oct. (V.D.) Naar uit Mexico-
Clty gemeld wordt. Is hedenmorgen Mgr. Leo-
poldo Ruiz y Flores, van zyn bed gelicht en
door de politie In arrest gesteld. Hy zal volgens
een besluit van het huis van afgevaardigden
over de grenzen worden gezet.
Nog In den loop van heden zou de aarts*
bisschop met een militair vliegtuig over de
grens worden gebracht.
De Mexlcaansche Kamer keurde met alge-
meene stemmen de scherpe verklaring goed, die
president Rodriguez als antwoord op de
pauselyke encycliek heeft gepubliceerd. Nanr
men zich herinnen had Rodriguez in zyn ver
klaring den Paus beschuldigd gan onjuiste be
weringen en aangekondigd. dat hy de kerken
zou veranderen In scholen en fabrieken.
vyandlge beweging breidt \zlch thans uit tot
dusver getrouwe spoorwegbeschermingstroepen
deze sloegen in MandsjoeU en Chailar aan het In Noord-ChUl wordt nog hevig gevochten,
muiten. By gevechten met Japansche troepen
in MandsjoeU werden 24 Japanners en 40
spoorwegsoldaten, In Chailar 3 Japanners en
20 spoorwegsoldaten gedood.
letscrisis in Hongarije, ontstaan
le ~vrlj plotselinge ontslagaan-
4n de^jegeertag-Karolvi. welke
de in zich verdeelde Eenheidspartij daar
door voor een „fait accompli” stelde en de
kans ontnam haar ontevredenheid uit te
spreken, behoort weer tot het verleden.
De Rijksbestuurder Horthy, die twee uur
lang tevergeefs graaf Karolyi beproefde te
bewegen zijn ontslagaanvrage in te trek-
’ken, berustte tenslotte in het onvermijde
lijke en liet den onkreukbaren. gewetens-
voilen, maar weinig zwierigen opvolger van
graaf Bethlen gaan. Karolyi had met zijn
pijnlijke, doch noodzakelijke bezuinigings-
politiek, waardoor hij het economisch ont
redderde Hongarije financieel zooveel mo
gelijk wilde saneeren, niet veel meer dan
ondank geoogst. Hij was het regeeren moe
en wilde die weinig benijdenswaardige taak
volgaarn^-aan anderen overlaten. Een
oogenblik leek het waarschijnlijk, dat graaf
Bethlen, die de belangrijkste figuur achter
de regeeringsschermen was gebleven, weer
als kabinetsformateur voor het voetlicht
sou treden. Do^èi Bethlen, de man van het
suggestieve royale gebaar, voelt er blijkbaar
niets voor de gloeiende kastanjes eigen
handig uit het vuur te halen. Hij wil zijn
vingers niet branden, maar zijn handen wit
houden voor den dag. waarop hij weer zijn
tijd gekomen acht om volgens zijn etwat
kostbaar, maar smakelijk recept de politie
ke goulasch voor het Hongaarsche volk te
Bereiden. Of deze dag ooit zal komen? De
vraag of het thans fevormde kabinet-
Gömbös Aechts als een overgangsregeering
of als een meer duurzaam en eigenmachtig
bewind moet beschouwd worden, kan nog
niet met stelligheid worden beantwoord, in
sommige Hongaarsche politieke kringen
ziet men In den nieuwen minister-presi
dent den sterken man, maar in andere
doodverft m^Z hem als dengene, die slechts
den zétêï “voor graaf Bethlen warm moet
houdeK,.
Tk T de verkiezingen van 1923 trad
Gömbös op als leider van de „Natio-
nale Onafhankeljjkheidspartlj”, die
anti-semitistische bescherming van .’t ras
in haar program had geschreven en veel
overeenkomst vertoonde met het nationaal-
socialisme. Deze partij voerde tegen Beth
len een scherpe Oppositie. Zij bestreed niet
alleen de fegitimisten door een vrije ko
ningskeuze te propageefen, maar ook het
grootkapitalisme van den hoogeren land
adel. Aanvankelijk vond zijn rechtsch-ra-
dicalisme grooten aanhang in het door re
volutie en contra-revolutie verbijsterde
Hongarije, doch bij de verkiezingen van ’25
leed Gömbös een zware nederlaag. Onmid-
dellijk veranderde de opportunist van tak-
tiek en keerde terug naar de eenheidspartij,
v elke hem met vreugdevol geopende armen
als den thuisgekomen verloren zoon opnam.
In 1928 werd hij tot staatssecretaris van
het landweer-ministerie benoemd en volg
de na het aftreden van Graaf Csaky dezen
als minister op. Bovendien werd hij van
kapitein met meteorische vaart tot gene
raal bevorderd. Sindsdien heeft Gömbös,
die een uitstekend organisator is, de scher
pe kanten van zijn radicalistische neigin
gen terdege afgeslepen. Zal hij er thans als
minister-president in slagen de crisis in
Hongarije tot staan te brengen? De regee-
ringspartij heeft tot nu toe bewezen dezen
onhoudbaren toestand van den Hongaar
schen landbouw, die van onmiddellijken in
vloed is op heel den staat, niet zoo ernstig
in te zien, als wel wenschelijk' ware. De
kleine agrariërs, die in de eenheidspartij
de dissidente elementen vormen, zullen
niet zoo afwijzend staan tegenover Gömbös
als tegenover de ietwat politiek verstarde
hooge aristocraten, waartoe ook
consciëntieuze Karolyi behoorde.
De komende dagen zullen aan het licht
moeten brengen: ten eerste, hoe Gömbös'
regeeringsprogram er uit ziet, en t^ji twee
de, welke houding’ de partijen tegenover
hem zullen aannemen. Van deze twee fac
toren zal het afhangen of Gömbös een „ko
mende”, een „blijvende” of een „voorbij
gaande" man in de hoogste regeeringsfunc-
tle zal zijn.
