Werkgevers en werknemers
I
Mgr. prof. A. H. L. Hensen
Na den wedstrijd
3
I
nii’™WraSsSM
EEN PRA CHTIGINITIA TIEF
VRUCHTBAAR WERKER
j -
DINSDAG 6 DECEMBER
Rede A. C. de Bruyn
PROF. DR. C. H. H. SPRONCK
t
1
Het
Inleiding F. Rohling
Kortere werkweek
Wielen naar boven
x
Ze» auto’» vernield
Een paniek
Officieele mutatie»
Voor harmonie
STEUN KLOMPEN-INDUSTR1E
Initiatief uit de Meierij
OVERTREDING ARBEIDSWET
Belezen en bereisde
geleerde
POGING TOT DOODSLAG
1
R.K. LYCEUM TE ALKMAAR
autobus-ongeluk
bij Muiden
Oud-hoogleeraar aan de
Utrechteche Univer»iteit
Katholieke Jonge Werkgever»
R. K. Volksbond in gecombi
neerde vergadering
byeen
Wat hy in een lang mentchenleven
verzamelde werd dienst
baar gemaakt voor het
nageelacht
GARAGE-BRAND TE
IJMUIDEN
Verduietering door griffier
Nederland»che autobu» op terug
weg uit Du»»eldorf aangereden
ze» inzittenden gewond
Morgen wordt te Alkmaar het gebouw van het R.K. Lyceum
officieel in gebruik genomen
Examen radio-teiegrafi»t
Stryd om recht
De harde feiten
BRUTALE INBRAAK
De pontificale uitvaart
Ontzettende botsing
Schet» van zyn leven
Beroep op overmacht
Inleiding van F. Rohling
en A. C. de Bruijn
Tarief- en salariskorting
Iff CEBRUIKNAME
1 n mil iiiii mii w»flR SS ^S.r
J
het ernstig ongeval dat Maandag -
te
t te
Mt
OP
ncM
I goechledcöl» te Warmond,
Hl
leven
elkaar
„Toen we vijf en twintig jaar geleden op het
Seminarie kwamen, was hu reeds twintig jaar in
ilde
ten
i
SOERABAJA, 5 Dec. (Aneta). De griffier van
den Landraad te Djombang Beekman Lapre,
die reeds 30 jaar dienst heeft, verduisterde een
bedrag van ƒ2500—, HU heeft een volledige
bekentenis afgelegd.
ir^l.
De
Beek
Bewoners van het woonwagenkamp te Heer
len waren op 30 October naar Sittard op stap
geweest Teruggekomen kregen zij in de woon
wagen van K. oneenigheid over het verruilen
vanauto's.
Verdachte P. J. 8.. die Maandag voor de
Rechtbank te Maastricht terecht stond, maakte
zich woest, verliet den wagen van K. om in zijn
eigen wagen 'n revolver te halen. Hier ontstond
allereerst eene worsteling met zijn vrouw, die
beangst om wat er ging gebeuren, het wapen
niet wilde geven. 8. ontnam haar den revolver
en ontmoette voor den wagen K Deze poogde
hem het wapen te ontnemen.
Op vijf meter afstand schoot verdachte ech
ter vier maal op K. Deze werd aan den hals
en rechterarm ernstig gewond.
De eisch luidde een jaar gevangenisstraf, ge
durende welken tijd het woonwagenkamp te
Heerlen van een gevaarlijk persoon met groot
strafregister bevrijd zal zijn.
Uitspraak 1» Dec.
BU het in de maanden September, October
en November 1932 te 's Oravenhage gehouden
examen voor het verkrijgen van certificaten
als radio-telegrafist le en 2e klasse en radio-
telefonist. zijn geslaagd voor het certificaat le
klasse: W. J. v. Aaren. Amsterdam; P. C. V.
v. Bemmel. id.; B. H. Bluemink. Lochem; I.
Hamburger. Amsterdam; 8. Idzinga. id.; N. v.
Ispelen, Rotterdam; J. Kleve, Amsterdam; A.
De overige militairen zijn er met schaaf
wonden. schrammen en builen afgekomen. Ook
de chauffeur was nagenoeg niet gewond, doch
bleek zoo overstuur te zijn dat ook hij op advies
van den dokter per auto naar het ziekenhuis
werd overgebracht.
De verongelukte bus trok in de morgenuren
geweldige belangstelling van voorbijrijdende
automobilisten. Rijks- en gemeenteveldwachters
zorgden er voor dat het verkeer niet werd be
lemmerd.
Zaterdagavond werd in het R. K. Lyceum
aan den Zijlweg te Haarlem de eerste gecom
bineerde vergadering gehouden van de plaatse-
lijke afdeeling der Katholieke Jonge Werkge-
versvereenlging met den R. K. Volksbond,
waarvan het bestuur en leden van de besturen
der onderafdeelingen. alsmede de Geestelijke
Adviseur tegenwoordig waren.
De vergadering werd geopend door den voor
zitter der KJ.W.V., den heer F. P. Th. Roh-
llng. die een inleiding hield, waarin o.m. het
volgende werd gezegd:
BUITENZORG. 5 Dec. (Aneta). Verleend
eervol ontslag uit 's Lands dienst onder dank
betuiging voor de den Lande bewezen diensten
aan den hoofdambtenaar met bultenlandsch
verlof, laatstelijk gouverneur van Atjeh en On-
derhoorigheden A. H. Philips.
worden of het
waar langer gewerkt
kunnen worden.
Van werkgeverszijde wordt als bezwaar aan
gewend, dat de verkorting van den arbeidsduur
een loonsverlaging van 17 pet. beteekent. welke
een verdere loonsverlaging, welke door de om
standigheden nootzakelijk kan zijn, ónmogelijk
maakt.
Wat de loonsverlaging betreft, merkt spr. on.
dat, wanneer onder deze omstandigheden van
de arbeiders offers worden gevraagd, deze op
hun tegoed behooren te worden geschreven, dat
wil zeggen, dat ze schadeloos gesteld zullen
worden, wanneer betere tijden zullen zijn aan
gebroken.
Resumeerende reide spr.. dat het vraagstuk
van voldoende belang is om ernstig en objectief
te worden onderzocht, ook door de werkgevers.
Gezamenlijk zal een duidelijk antwoord moeten
worden gegeven op de vraag, of deze werkloos
heid een crisis-verschijnsel. een overgangsver
schijnsel of een verschijnsel van blijvenden aard
is en of het vraagstuk nationaal of interna
tionaal moet worden opgelost. Voorts zal moe
ten worden onderzocht, of de werkloosheid door'
nog/andere maatregelen zooals: verbod van ar
beid voor de gehuwde vrouw, verhooging van
den leerplichtigen en verlaging van den pen
sioengerechtigden leeftijd, enz.
Spr. eindigde met de verzekering, dat het feit,
dat de katolieke jonge werkgevers het noo-
dig oordeelden, deze vraagstukken te bespre
ken, op hoogen prijs wordt gesteld. HU
hoopte dat deze gecombineerde bUeenkomsten
door talrijke andere zullen worden gevolgd en
dat zij tot de beste resultaten zullen leiden.
BANDOENG, 5 Dec. (Aneta). Gemengd Elec-
triciteitsbedrUf Bandoeng en Omstreken voert
per 1 Januari 1933 een tijdelijke korting In van
5 pet. op de thans geldende algémeene electri-
citeitstarieven. Met ingang van denzelfden da
tum zullen de remuneratie van de directie en
de salarissen van het geheele personeel een
korting van 10 pet. ondergaan.
Maar hiermede zijn we er nog niet. Deskun
digen hebben uitgemaakt, dat in het huidige
productie-proces nog groote verspillingen voor
komen. Zü achten een blijvende verkorting van
den arbeidstijd noodzakeluk.
Het is misschien mogelijk om naast den ver
korten arbeidsduur nog andere maatregelen
te overwegen. Doch er moet en er
kan een oplossing gevonden worden, want het
is toch onhoudbaar, dat een derde van de ar
beiders werkloos zou moeten blijven. Dat verkor
ting van den arbeidsduur tot vermindering
der werkloosheid zal leiden, is zeker. Intus-
schen, vóór we hier aan toe zijn, kan er nog
wat anders gebeuren.
Omtrent
morgen vroeg op den Muiderstraatweg is ge
schied vernemen wU nader dat de verongelukte
autobus een Lindbergh-tourlngcar uit Am
sterdam in gezelschap van andere bussen
van de Gebr. Soest te Amersfoort, alle geheel
met militairen bezet, van de hoofdstad op weg
was naar Amersfoort
streven tot stand zal komen, een verhouding
welke het clpde van den strijd en het begin
van den vrede zou beteekenen, is het een vol
doening reeds nu te bedenken dat u en wü
gezamenlijk het onze daartoe zullen hebben
bijgedragen.
PADANG PANDJANG, 5 Dec. (Aneta). In
het kantoor van den werlrtaigkundige van de
8. 8. bij het station heeft een brutale inbraak
plaats gehad.
De brandkast werd geplunderd. De buit be
stond slechts uit enkele honderden guldens.
Even tevoren had de inhoud van de brandkast
nog duizenden guldens bedragen, voor de uit
betaling van loonen aan het personeel van
de groote werkplaats alhier.
zal worden opgedragen door Z. H. Exc. Mgr. J.
D. J. Kengenent, blsschop van Haarlem, op
Vrijdag as. te half 10 in de kerk van O. L.
Vrouw van Goeden Raad aan het Bezuldenhout.
waarna de begrafenis zal plaats hebben op het
K K. kerkhof „Crooswük" te Rotterdam.
De Hoogeerw. Heer Mgr. Prof Dr. A. H L.
Hensen, protonotarius apostolicus a.i.p., oud-
boogleeraar aan het Seminarie te Warmond en
«U hög ónder den invloed van vroegere opvat- Oud-directeur van het Ned. Historisch Tnstttuïit
te Rome, die, zooals reeds gemeld, te 'sGraven-
hage is overleden, werd 30 Mei 1854 te Rotter
dam geboren.
Na zijn studies op „Hageveld" en te Warmond
volbracht te hebben, werd hij benoemd tot. kape
laan te Volendam, om daar gedurende een half
Jaar den werkkring van pastoor Beumer, die
ernstig ziek was, waar te nemen. Daarna volgde
een benoeming tot waarnemend rector in het
St, Nlcolaasgesticht aan de Heerengracht te
Amsterdam. Eenige weken later werd hij be
noemd tot kapelaan te Aarlanderveen. In 1879
volgde zijn benoeming tot vice-praeses van de
St. Joseph-Gezellenvereeniging te Amsterdam.
Hier arbeidde hij twee Jaren onder praeses Van
Nispen tot Sevenaer. In 1881 vertrok hij voor
Studie naar Rome en doctoreerde daar in de
theologie aan de „Minerva” der Paters Domini
canen. In 1883 kwam hij wederom in Nederland
terug en werd door Mgr. Bottemanne tot waai-
neznend pastoor te Maassluis aangesteld. Kort
daarna werd hU als kapelaan overgeplaatst
naar de St. Jacobuskerk te 's-Gravenhage. In
1885 werd hij benoemd tot professor in de Kerk
wet hij tot 191a
De ernstig gewonde slachtoffers die naar
het ziekenhuis vervoerd zijn, zijn de militairen -
De Kolk. Kohn en Smit. Twee van hen, name
lük de Kolk en Kohn zijn Inmiddels aan hun
verwondingen bezweken. De toestand van Smit
is vrij goed te noemen. Deze drie personen zijn
uit Amsterdam afkomstig.
Op den straatweg van Neuss naar Muenchen
Gladbach is Zondagavond een personenauto in
xHsing gekomen met een van den voetbalwed-
strjj^ DuitschlandNederland uit Dusseldorf
terugkeerende Nederlandsche autobus.
De luxe auto reed in volle vaart op de stil
staande en nlet-verllchte autobus. De botsing
was zoó hevig, dat de chauffeur van de luxe
auto door de voorruit van zijn wagen vloog en
een gecompliceerde schedelbreuk opliep, ter-
wUl de beide inzittenden eveneens ernstig wer
den gewond.
Van de dertig inzittenden der Nederlandsche
autobus werden zes gewond, terwijl drie ander'1
Inzittenden door den schrik een zenuwschok
kregen.
bleef. In dat jaar werd hij benoemd tot direc
teur van het Nederlandsch Historisch Instituut
te Rome, wat hj) tot 1 Januari 1924 bleef.
Zjjjn greote verdiensten zijn door Kerk en
Regeerlng zeer erkend. Toen hij vijf en twintig
Jaren professor was. werd hij door Z. H. den
Paus benoemd tot Geheim Kamerheer en op
voordracht van Minister Regout tot Ridder in
de Orde van den Nederlandschen Leeuw. Eenige
Jaren later benoemde Z. H. de Paus hem tot
Huisprelaat en Mei 1923 tot Protonotarius
Apostolicus a. 1. p.
BU gelegenheid van zUn rijf en seventigsten
verjaardag heeft zijn leerling en latere opvol
ger in de Kerkgeschiedenis. prof. W. Nolet.
thans pastoor te Amsterdam, een gevoelige
schets van dezen belezen en bereisden geleerde
gegeven en hem aldus geteekend:
functie, bü de weldra volgende verandering van
het bestuur, toen Praeses Taskln Mgr Lans
opvolgde, was hU de oudste in huis: hü had een
merkwaardigen staat van dienst, zijn geschiede
nis van Katholiek Rotterdam was verschenen,
in „De Katholiek" en In ..De BUdragen voor de
Geschiedenis vtjn het Bisdom Haarlem" had hü
een menigte stukken gepubliceerd en opstellen
geschreven; hü was lid van geleerde genoot-,
schappen en kende een menigte menschen.
Sinds we hem hebben leeren kennen, heeft hij
nog genoeg gedaan, om een menschenleven te
vullen. Nog tien Jaar bleef hü werkzaam op
het Seminarie Toen pakte hjj vol moed aan
het directeurschap van het Nederlandsch Histo
risch Instituut te Rome: Een kloek deel Ro-
meinsche Bronnen voor de Nederlandsche Ge
schiedenis is het resultaat van zün ambtelijke
werkzaamheid in de Eeuwige Stad. Maar intus-
schen verblUdde hij de lezers van „De TUd" met
opstellen over allerlei onderwerpen. In zijn plt-
tlgen stUl geschreven; vond hü tijd en lust, om
in het Romeinsche leven een plaats in te ne
men. In de (Römlsche Quartalschrift" beschreef
hü onlangs zelf, hoe hü een actief deel nam in
de bemoeiingen om het College van Campo
Santo door de moilüke oorlogsjaren heen te
helpen; en het is algemeen bekend, dat hü in
het Nederlandsche huis van Santa Maria dell'
Anima aan zün landgenooten de hun toekomen
de plaatsen terugbezorgd heeft. In de zomer
maanden gaf hü aan de Warmondsche studen
ten een cursus in de Kunstgeschiedenis.
In de katholieke dagbladen, in het Jaareoek
van het Nederl. Historisch Instituut, in liet
Gildeboek, in de BUdragen voor de Geschiede
nis van het Bisdom Haarlem, waarvan hü ha
het overlijden van Mgr. Graaf de leiding op
zich nam. volgen zün artikelen elkaar op: het
is, of hü. wat hü in een lang menschenleven
verzamelde, voor het nageslacht wil dienstbaar
maken: en intusschen verwerkte hij zün ge
gevens over de twee eerste bisschoppen van
Haarlem tot een aangenaam boek, en schreef
hü een studie over de geschiedenis van de Abdü
van Egmond, welke hü als een „vluchtig ver
haal" aandient, doch waarin ajle beiangrükc
trekjes tot een volledig overzicht der Regale
Abdü zün opgewerkt."
Niet alleen het wetenschappelük werk der
jongste halve eeuw van de Nederlandsche Ka
tholieken zal aan het nageslacht blüven toc-
nen. dat Mgr. Hensen er niet onvruchtbaar aan
voorbü is gegaan, ook de Haarlemsche clerus
draagt in zün ascetische en wetenschappelüke
vorming zün stempel mee. En deze vooral zal
in deze dagen aan het altaar God bidden voor
de zielerust van dezen priesterlüken werker in
den cultureelen wüngaard.
Een oogenbllk was het stil, doch ontniddel-
lük daarna steeg een ontzettend gekerm en
geschreeuw uit het inwendige van den wagen
op. Een aantal militairen dat bloedend aan
handen en gelaat verwand was. slaagde er in
door de gebroken ruiten op den weg te komen:
anderen bleven schots en scheef door elkaar
liggen. De militairen en de chauffeurs van de
andere bussen, die dadelük na het ongeval ge
stopt waren, schoten te hulp. Gelukkig was ook
dr. Niekerk uit Muiden met twee wijkzusters
ter plaatse en onder zün leiding werd het red
dingswerk op deskundige wüze aangepakt. Drie
militairen bleken er ernstig aan toe te zün.
Per uit Amsterdam ontboden^ auto van den
G. O. en G. D. zün zü naar bet Burgerzieken-
huis vervoerd. Het zag er naar uit dat twee
van hen stervende waren, terwyi de derde zwa
re, doch niet levensgevaarlüke kwetsuren
bleek te hebben ppgeloopen.
Prof. dr. C. H. H. Spronck. oud-hoogleeraar
aan de Rüks-Universlteit te Utrecht, Is in zün
woning te Zeist, waar hü de laatste jaren woon
achtig was, na een kortstondig lüden over
leden. Sindt het Jaar 1888 Was dr C. H. H.
Spronck, die in 1858 geboren was. hoogleeraar in
de ziektekunde en de ziektekundige ontleed-
kuqMe.
teraardebestelling zal Woensdag a s.
(L.) plaats vinden.
De dunne üslaag, die zich tengevolge van de
nachtvorst op het wegdek gevormd en dit
uiterst glad gemaakt had ook de dikke mist
belemmerde het uitzicht op zeer hlnderlükc
wüze is den chaufeur van den Lindbergh-
auto noodlottig geworden. Onder de gemeente
Muiden, tegenover de kruitfabriek ..De Krijgs
man". kwam zün wagen plotseling te slippen.
De chauffeur remde krachtig, met het gevolg
dat dc auto een scherpe zwenking naar links
maakte, over den grasrand heenschoot en met
de voorwielen, vlak voor de sloot, met zulk een
hevigen schok in een kuil terecht kwam dat d«-
wagen volledig over den kop sloeg en met de
wielen naar boven bleef liggen.
De heer J„ directeur der Hero-conservenfa-
briek le Breda, heeft terecht gestaan voor den
kantonrechter te Breda wegens overtreding
der arbeidswet omdat hü bulten de vastgestel
de werkuren een aantal meisjes In dienst heeft
(gehad Verscheidene keeren was te dezer zake
Jgroces-verbaal opgemaakt. De heer J. beriep
zich op overmacht (art. 83 arbeidswet) omdat
hü plotseling' groote hoeveelheden vruchten te
verwerken had gehad. De kantonrechter sprak
in eenige gevallen een veroordeeling uit. doch
de rechtbank te Breda besliste in hooger be
roep, dat hier overmacht aanwezig was en ont
sloeg verdachte van rechtsvervolging.
Tegen dit vonnis teekende de officier van
Justitie cassatie aan. o.m. betoogende. dat de
heer J. door op de vrüe markt producten te
koopen. zichzelf In moeilükheden had ge
bracht.
Namens gerequireerde trad voor den Hoogen
Raad op mr. 8. v. Oven te s Oravenhage. die
het cassatieberoep tegensprak en er op wees,
dat het hier betrof aankoop van gecontracteer
de partüen. zoodat ern beroep Op overmacht
gerechtvaardigd was.
De procureur-generaal concludeerde tot ver
werping van het beroep.
Arrest 2 Januari.
Na deze Inleiding werd het woord gegeven
aan den heer A. C. de Bruün. voorzitter van
het R.K. Werkliedenverbond, die een inleiding
zou houden over het vraagstuk van den ver
korten arbeidsduur.
Alvorens tot de behandeling van zün onder
werp over te gaan, verklaarde de heer de Bruün.
getroffen te zün door de sympathieke woorden
van den voorzitter. Het had in een vergadering
van het verbond kunnen worden gesproken
Spr. achtte het van groote waarde, omdat het
komt uit den mond van een dergenen, die in de
toekomst waarschüniük een leidende rol zullen
hebben te spelen. Indien dit woord In de kringen
der werkgevers weerklank" vindt, dan is de eer
ste stap gezet op den weg. die beide groepen
uiteindelük tot elkaar zal brengen.
Tot zün onderwerp komende, wees spr. er op.
dat het vraagstuk van de 40-urige werkweek
van groot belang Is. om zün sociale, cultureele
en economische beteekenls en het is urgent,
omdat het op dit oogenblik In Genève, bij het
Internationaal Arbeidsbureau aan de orde is.
Het vraagstuk Is in de meeste landen aan
de orde gesteld; in sommige landen is reeds
een wetsontwerp ingediend en wat ons land
betreft, hier is het door het R.K. Werklieden
verbond bü den Hoogen Raad van Arbeid aan
de orde gesteld. Gevraagd Is een commissie te
benoemen, die den Raad zal advLseeren omtrent
de vraag, of het wenschelük Is wettelüke maat
regelen te nemen, hetzü ter bestrijding van de
werkloosheid als crtelsverscbünsel. hetzü ter
definitieve bestrüding der werkloosheid en
eventueel hieromtrent voorstellen aan den Raad
te doen.
zün.
Wanneer ik spreek over deze gelüke rechten
*oor werkgever en werknemer heb ik op het
oog toekenning in principe van dezelfde waarde
aan belden als mensch en van dezelfde waarde
op ontwikkeling en welvaartsstreven. En hier
van schijnen nog niet alle werkgevers overtuigd
te zün, hetzü omdat zü zich met deze vraag
,n het geheel niet bezighouden, hetzü omdat
tingen verkeeren. Er heerscht soms nog een
zeer onvolledig om niet te zeggen eng be
grip over wat de rechten van den arbeider
«genlük zün.
In het najaar van 1931 werd onder groote be
langstelling van katholiek Haarlem de plaat-
selüke afdeeling der Katholieke Jonge Werk
gevers Vereenlging opgericht. De belangstelling
voor deze gebeurtenis breidde zich tot ver
buiten de muren dezer stad uit. toen de Bia
schop bü gelegenheid van de plechtige oprich
tingsvergadering een toespraak hield, welke
sterk de aandacht trok, de aandacht niet al
léén van katholieken, maar ook van anderen.
In deze toespraak werd gewezen op de nood
zakelijkheid van een harmonische ordening van
kapitaal en arbeid en van een harmonische ver
houding tusschen werkgevers en werknemers.
In het wüzen op de eerste noodzakelükheld lag
echter niet zoozeer het aandachttrekkende.
Daarvoor is deze noodzakelükheld te klaarblü-
kelük.
Vager schünt het echter algemeen doorge
drongen dat ook de verhouding tusschen de
dragers van den arbeid en de beheerders
van het kapitaal harmonisch moet zün, niet
alleen reeds als ethisch postulaat, maar ook als
economische noodzakelükheld.
Teneinde nu onzerzüds het mogelüke te doen
om daadwerkelük bü te dragen tot het schep
pen van een harmonische verhouding tusschen
werknemers en werkgevers maakten wü reeds
dadelük bü de oprichting van onze plaatselüke
afdeeling het voornemen om contact te zoe
ken met de organisatie der werknemers. Im
mers. zulk een contact en vrfendschappelük
contact Is niet alleen bevorderlijk, maar vol
strekt noodzakelijk voor het kweeken van een
harmonische verhouding tusschen beide par
tüen. En hoewel wü ons er helaas van moeten
bewust zün. dat het niet in onze macht ligt
deze verhouding op zóó eenvoudige wüze te
verwezenlüken, hebben wü niettemin gemeend
ons plan te moeten doorzetten, al was het
alléén terwllle van de propagandistische waarde
er van en in de hoop dat het voorbeeld ook
elders zal worden nagevolgd.
In de Katholieke Jonge Werkgevers Vereenl
ging moet door u op de eerste plaats worden
gezien een vereenlging van personen, die in de
toekomst wellicht een leidende rol in het in-
dustrieele- en handelsleven zullen spelen en
wier geestelüke vorming op het gebied van
godsdienst, sociologie en economie van het
hoogste belang is voor de wüze waarop zü la
ter die rol zullen spelen en óók van het
hoogste belang voor de verhouding waarin zü
rich later ten opzichte van de werknemers
aullen stellen.
In ieder mensch huist een gevoel voor recht
dat gewoonlük althans bü de meesten -
latent Is, doch onmiddellük In actie komt
zoodra hem onrecht wordt aangedaan of recht
wordt onthouden. En In de achter ons liggende
Ulden hebben werkgevers wie zal het ont
kennen maar al te vaak handelingen ge
steld. welke bü de werknemers het rluimerend
gevoel voor recht hebben doen ontwaken. Ik
rie dan ook in den oorspronkelüken strijd der
werknemers op de eerste plaats een strüd om
recht en eerst op de tweede plaats een grijpen
naar de macht. De primaire drijfveer welke
den strüd deed ontbranden werd gevormd doo
het ontwaakte gevoel voor recht dat hen deed
bewust worden van het zoo lang verduurde
onrecht. Zoo was het oorspronkelük, maar zoo
is het niet steeds gebleven. Uit de bewogen
geschiedenis van de opkomst der arbeidende
klasse blükt dat de strüd dikwüls geheel werd
verplaatst naar het gebied van de macht, waar
door aan beide zijden de blik werd vertroe
beld.
Niettemin is de strijd, naar mün oprechte
overtuiging, In zün diepste wezen een strijd
om recht gebleven. Een strijd die zal blü’en
bestaan, totdat alle Werkgevers ten volle zullen
beseffen wat de rechten van den arbeider
eigenlük zjjn en de werknemers een Juist in
zicht zullen hebben in de rechten van den
werkgever. Hierbü mag niet uit het oog worden
verloren dat beider rechten als mensch gelük
In den nacht van Zondag op Maandag om
streeks 12 uur is brand uitgebroken in de auto-
garage van den heer van Swier in de de Reitz-
straat te IJmulden. Bü het aanslaan van een
motor, geraakte deze in brand en hoewel
krachtige pogingen werden aangewend om het
gevaar te bezweren, breidde het vuur zich snel
uit en na korten tüd stond de geheele ruimte
in lichter laaie.
In de garage waren gestald een touringcar,
eigendom van den heer van Swier, en vüf
vrachtauto's, die daar door particulieren waren
ondergebracht. Door de snelle uitbreiding kon
geen der wagens naar bulten worden gebracht.
De brandweer was spoedig ter plaatse en tastte
het vuur met verschillende stralen op de mo-
torspuit aan, doch kon tegen de vuurzee niet
veel uitrichten.
Boven het voorste gedeelte van de garage be
vindt zich een boven-wonlng. Aanvankelük
vreesde men. dat ook deze zou aantasten, doch
de omstandigheid, dat tusschen de beneden- en
bovenverdieping een cementen-vloer ligt, ver
hinderde de vlammen om door te dringen. Het
gelukte dan ook de brand tot de garage te be
palen. doch deze brandde geheel uit.
Toen de brandweer omstreeks half 4 gereed
was met haar taak, bleek de verwoesting zeer
groot te zün. Van de touringcar en de vracht
auto's was slechts een verschrompelde rest
overgebleven. Zware üzeren balken waren als
lucifers gebogen.
Naar we vernemen waren drie vrachtauto's
niet verzekerd. De garage was wel verzekerd.
De Katholieke Jonge Werkgevers Vereenlging
beschouwt als een harer idealen de harmoni
sche verhouding tusschen werknemers en werk
gevers en vindt den prikkel om op den Ingesla
gen weg voort te gaan in de overtuiging dat zü
streeft, niet naar het onbereikbare, maar naar
het nog onbereikte. Doch ook de Roomsch
Katholieke Volksbond heeft een schoon Ideaal.
Hü streeft naar de cultureele en sociale ver
heffing van den arbeider, naar de mogelükheid.
ook voor den arbeider, tot vrüe uitoefening van
zün menschelüke rechten. Ons beider idealen
zün daarom uiteindelük op hetzelfde punt ge
richt. op het punt namelük, waarop alle voor
waarden voor de harmonische verhouding zul
len zün vervuld.
Het is wel duidelük dat de wenschen die wü
hier hebben geuit, gemakkelüker zün uitge
sproken dan verwezenlükt. Enorm groot zün de
moeilükheden aa« de verwezenlüklng ver
bonden, maar zcjnder moeite komt nooit iets
groots tot stand/ Bü de gedachte dat de zoo
gewenschte, zoo noodzakelüke en zoo zegen
rijke harmonische verhouding waarnaar wü
plaats van ook het goede in het huidige pro
ductiesysteem te erkennen en mede te zoeken
naar middelen om het te verbeteren door
sommigen onze moderne productiewüze tegelük
met haar inderdaad groote en talrüke ondeug
den In haar geheel veroordeeld? Terwül
toch daarvan het ongelukkig gevolg Is dat een
soms openlüke meer echter nog Inner-
lüke vüandige houding tegenover de vertegen-
woordigers van het systeem, de werkgevers,
wordt aangenomen.
Werknemers en werkgevers, die van elkander
in het technische productieproces zoo afhanke-
lük zün, elkander aanvullen en niet kunnen
missen, staan in het maatschappelük
dikwüls als tegenstanders tegenover
en dulden elkaar maar al te dikwüls op z'n
best als noodzakelük kwaad. Dit is een fataal
misverstand, dat de grootste onheilen kan
stichten en waarvoor men niet genoeg op zün
hoede kan zün.
Indien er ooit een prachtige gelegenheid
is voor werknemers en werkgevers tot onderlin
ge gedachtenwisseling, tot nauwer contact en
tot eerlüker pogingen elkanders rechten en
belangen te waarde eren, dan is het toch zeker
op de eerste plaats bü de katholieke or
ganisaties. daar in deze kringen althans de
fundamenten van de levensbeschouwing voor
beide partüen dezelfde zün en beider maat
schappelük en zedelük streven uiteindelük moet
zün gericht op het doen zegevieren van de
katholieke beginselen van rechtvaardigheid en
naastenliefde.
Bestuur en leden van den Roomsch Katho
lieken Volksbond In Haarlem, beschouw met
ons deze eerste gezamenlüke vergadering als
een symbool van den toekomstlgen vrede en
van de komende harmonische verhouding tus
schen werknemers en werkgevers.
BU de spoorwegenwerken nog groote groe
pen 54 en 57 uren per week. Bü de posterüen
Is het evenzoo gesteld. Waarom Is dit noodig.
Dit zün bedrijven van de overheid, die par
ticulieren verplicht tot naleving van de 48-
urlge werkweek. Vervolgens kan de vraag ge
steld worden of het aantal andere bedrUven,
/wordt, niet beperkt zou
Daarentegen treft men in de kringen der
*erknemers soms te ruime ideeën op dit ge
bied aan en zoodoende ontbreekt het zoo nood-
takelük evenwicht. De werknemers miskennen
tems nog te zeer hun onderworpenheid aan
de economische wetten, welke ook voor allen
gelden. Het is, menschelükerwüze gesproken,
volkomen begrüpelük dat zü zich verzetten
tegen iedere verandering ten ongunste in hun
*elvaartstoestand, met name tegen loonsver
laging. omdat een goed, slechts ten koste van
«rijd verkregen, nu eenmaal natuurHjker-
*Uze niet voetstoots wordt prijsgegeven. Maar
wordt niet soms over het hoofd gezien dat de
werkgevers in bepaalde gevallen eenvoudig door
de omstandigheden gedwongen worden de
«Jonen te verlagen en moet men in dit gebrek
•an inzicht niet één van de beletselen zien
voor het totstandkomen van de harmonische
verhouding tusschen belde partüen? En
heerscht in werknemerskringen niet somtüds
Mn onjuist begrip van het kapitalisme, waarbü
de ondeugden en fouten, welke het aankleven
’oor het systeem zelf of In leder geval voor
“oodzakelük Inhaerent aan het systeem wor
den aangezie^j Wordt tenalotte nl«J 'ia-
Hierult blükt aldus spr. dat ook voor
ons de oplossing van het vraagstuk nog niet Is
gevonden. Het vraagstuk wordt door ons twee
ledig bekeken: van den kant van de crisis
en als structuurverschünsel, dus als gevolg van
de sterk doorgevoerde mechanisatie.
Spr. was van oordeel, dat wü tot de wet-
telük verkorte werkweek zullen moeten komen.
Het bezwaar, hiertegen aangevoerd, als zou de
vrüe tüd een gevaar zün voor den arbeider, was
hem niet duidelük. Waarom wordt dit argument
tegen de werknemers gebruikt, terwijl toch
andere groepen der bevolking ovey heel wat
vrüen tüd te beschikken hebben. WcBte mqreele
gevaren bestaan er Voor den arbeider, wanneer
het aanvangsuur van den arbeid één of ander
half uur wordt verlegd? De mogelükheid. dat
hü zich zal gaan ontwikkelen en daardoor hoo-
gere eischen zal gaan stellen, Is objectief /toe
keken toch niet verkeerd. Of Is het geen voor
deel, wanneer zü. gesteund door een bepi
ontwikkeling, goede voorstellen kunnen dod
opzichte van het productieproces?
Voor ons is de voortbrenging het onontbeer-
lük middel on) te bevredigen, de redelüke en
zedelüke behoeften voor het geheele volk. Kun
nen die gepaste behoeften bevredigd worden bü
een werkweek van 36 uur. dan wordt er 36 uur
gewerkt en geen uur langer. Elk uur dat langer
gewerkt wordt dan noodig is. is èn economisch
èn sociaal een ongerijmdheid.
De heer de Bruün besprak hierna de ontzet
tende werkloosheid en gaf hieromtrent ver
schillende cüfers. In ons land zün op dit oogen
blik 26.9 pct. van de georganiseerde arbeiders
werkloos. Het zün niet alleert economische oor
zaken, welke tot deze ongekende werkloosheid
geleld hebben. De structuur van de voortbren
ging is geweldig veranderd. In dit verband her
innerde spr. aan de rationalisatie, de ongebrei
delde concurrentie en de trust- en kartelvor
ming. die werkloosheid tot gevolg hadden. In alle
bedrUven heeft de mechanisatie ontzettende
verwoestingen aangebracht. Waarvoor vroeger
honderden arbeiders noodig waren, zün thans
enkele voldoetjde.
Zooals wü destüds hebben gemeld, was door
de klompenmakerspatroons te Lieshout een
adres aan den raad dier gemeente gericht met
het doel te geraken tot een steunregeling voor
de In noodverkeerende klompenindustrie. In de
te Lieshout gehouden raadsvergadering is
thans besloten de noodige stappen te doen
teneinde deze aangelegenheid bij de regeerlng
aanhangig te maken. Hiertoe zal door het ge
meentebestuur van Lieshout worden in over
leg getreden met den Nationalen R. K. Bond
van Klompenmakerspatroons. alsmede met de
gemeentebesturen der drie voornaamste klom-
penmakersplaatsen in de Meierij, namelük St.
Oedenrode, Best en Schündel.
Naar wü vernemen, wordt te dezer zake ge
dacht aan een regeeringssteunregeling in den
g^est, als die. welke voor de vlasindustrie
geldt, en waarbü de steun wordt verstrekt In
den vorm van een geldsbedrag per kwantum
afgewerkt product.
In kringen der klompenindustrie Is men van
oordeel, dat een steunregeling, als beoogd
wordt, voor de Nederlandsche bedrüven de
mogelükheid zal heropenen om met succes de
concurrentie tegen het goedkoopere, doch min
derwaardige. Belgische klompenindustrie ter
hand te nemen. Hierdoor zou een thans met
ondergang bedreigde aloude tak van platte-
landsche nüverheld ook voor de toekomst in
vollen omvang kunnen worden in stand ge
houden.
Wat dit laatste betreft, in de Memorie van
Toelichting, welke het adres der Lieshoutsche
klompenmakerspatroons begeleidt, is gewezen
op het gevaar der voortschrüdende ontvolking
van het platteland. Een der meest geëigende
middelen om den „trek van hel land naar dc
stad” tegen te gaan, zal, aldus de Memorie,
zün. het zooveel mogelUk steunen, respectleve-
lük intact houden, van de bronnen van be
staan. die het platteland bezit.
pfe'-. S
