Wisselvalligheid des levens
Prikkeldraad
H
Van de Perstribune
g.
Prof. Veraart af
Volksgezondheid I
Uit de textiel
Bij den Belgischen buur
DINSDAG 13 DECEMBER
DE H. MAAGD BIJ DINANT VERSCHENEN
IN DE POLITIEK
32
T
De strijd is ongelijk
LEEKENSPEL
ARBEIDSBEMIDDELING
Leekenapostolaat
Het dreigend conflict te Almelo
R.K. STAATSPARTIJ
Eind-tekst van het Program 1933
René de Clercq herdacht
Examens Spaansch M. O.
„Doorstrooming” in het
parlement
Björnstjeme Björnson herdacht
in Den Haag
Tilburgsche fabrikanten achten
loonsverlaging onvermijdelijk
Per zittingsperiode gemiddeld
nieuwe kamerleden
De „hoogen” niet, gespaard
Academische Examens
Fernanda, Gilberta
Adrée Degeimbre, die naar de Brusselsche „Standaard” be
richt, beweren, dat zij de H. Maagd zouden hebben gezien
-
gen, r-
Conferentie te Utrecht
en
en Albert Voisin en
de
Dèt had prof. Veraart niet
mogen
18,66
17,44
11.01
16.80
8,68
14.53
vooral
maanden
n air-
Gerekend
draagt dit
<lndien
1901 1937
1902 18,72
1903 18.86
1904 18.42
1905 17,93
en personeelsinkrimping, de lagere ambtenaren
zwaarder zou treffen dan de hoogere, zoo le
zen wij in „De Standaard”.
Deze meenlng. hoewel soms niet zonder na
druk verkondigd, vindt in de feiten evenmin
steun als het geval is met zoo menige andere
bewering, constateert het blad.
In het „Haagsch Maandblad" heeft dr. J. A.
Schröeder, redacteur van het „Handelsblad”, 'n
artikel over „Het Kerkelljke Grootestads-Pro-
bleem” geschreven.
9,86
9,61
9,43
837
8,56
7,43
733
er
voor
aan
- a dijk'
I hes-
AMSTERDAM. Oeel. de heeren: M. Groen
teman te Amsterdam en J. H. Terllngen te
Utrecht. Deae examens zijn afgeloopen.
De Noorsche schrijver Ebbe 11 heeft Zaterdag
avond te 's-Gravenhage in het gebouw van het
Koninklijk Instituut voor Ingenieurs voor Det
Norske- Forbund 1 Holland een rede gehouden
ter herdenking van Bjömson's honderdsten ge
boortedag. Vele hier te lande woonachtige No
ren, Zweden en Denen waren aanwezig. Ook de
gezanten van Noorwegen en Zweden, alsmede
vele leden van de hier voor de Oroenland-zaak
vertoevende Noorsche delegatie gaven blijk van
hun belangstelling. De spreker oogstte een groot
succes.
„Zonder uitzondering zijn zoowel de staat
kundige als de oeconomisch democratische
amendementen na een zielige discussie om
zeep gebracht.”
voor de Roomsche kerk „ganz unentberilich”, en
hij betoogt, dat in de eerste plaats de ware apos
tolische gezindheid en godsdienstige Inspiratie
ervoor noodlg zijn. „Viel eher wird”, zoo schrijft
hij. „wie die Geschichte der Urklrche zeigt, der
wahrhaft apostolische Mensch selbst ohne
Schulbildung erfolgierches Diakonaat Naussti-
ben als der Beambte mlt allen Dlplomen und
Stempeln ohne das apostolische Herz und die
Lebensheillgung durch Christus."
(Zooals de geschiedenis der Oerkerk toont, zal
de waarachtig apostolische menseb zelfs zon
der schoolsche opvoeding veel eer een zegenrijk
diakonaat uitoefenen dan de beambte met alle
diploma’s en stempels zonder het apostolische
hart en de levensheiliging door Christus).
Zoo is het, en het geldt voor roomsche en pro-
testantsche, voor tradltioneele en moderne kerk
gemeenschappen: wil zulk een gemeenschap zich
handhaven dan moet de godsdienstige geest er
zijn in de groote steden, wier beroepsvoorgan
gers, hoe trouw op hun post in deze gespan
nen tijden, geschraagd moeten worden <Joor een
ruime groep van menschen, die in het groote-
stads-protfleem een vraagstuk zien van leeken-
a postulaat".
Het bestuur der Vereenlging van Tilburgsche
Fabrikanten van wollen stoffen heeft aan de
hoofdbesturen van de vereenlglngen van werk
nemers een voorstel gedaan tot herziening van
de arbeidsvoorwaarden, waarin ook een alge-
tfieene loonsverlaging van 7 pet. Is opgenomen.
De voorzitter en de secretaris van bovenge
noemde vereenlging, de heeren F. Mutsaerts en
mr. B. van Spaendonck, hebben aan de verte
genwoordigers van de pers de gronden uiteen
gezet, waarop deze voorstellen zijn gebaseerd en
met cijfers en feiten aangetoond, dat loonsver
laging onvermijdelijk is.
Ziet!
zeggen.
In Haarlem zijn de Haagsche voorstellen met
grooten ernst behandeld, en wanneer zij na
df verdediging door de Haagsche voorstanders
niet tot programpunten geworden zijn, dan
is dit toe te schrijven aan het feit, dat zij
ofwel in zich zelf niet gewenscht of niet
aanvaardbaar waren, ofwel (hoezeer ook op
zichzelf goed) niet op het partijprogram thuis
behoorden,
De Haagsche afgevaardigden ellen den heer
Veraart ervan kunnen overtuigen, dat hun voor
stellen niet „en bagatelle” behr. meld zijn, dat
de vergadering gehoord de debatten de
voorstellen 'om één van beidt genoemde rede
nen) niet aannemen kön, noch mócht.
De Haagsche heeren waren het hiermede
blijkbaar wel zóózeer eens, dat zij niet eens
stemming vroegen.
Het is jammer, dat de heer Veraart afscheid
genomen heeft om onware motieven.
Dit maakt zijn zaak niet mooier.
Maar allo! Dit spel is weer gespeeld,
en de wereld zal voorloopig wel blijven draaien!
1906 17,79
1907 1738
1906 16,17
1909 16,13
1910 1533
1911 15,77
1912 1439
1913 14.20
1914 13.98
1915 14,40
Met voldoening lezen wjj In het bovenstaande
de erkenning, dat de Katholieken de waarde en
de noodzakelijkheid van het leeken-apostolaat
zoo goed hebben ingezien.
Met voldoening; welke ons echter niet
tot voldaanheid stmmen mag.
Integendeel: wij moeten ons ervan bewust
zijn, dat wij nog maar aan het begin van ons
leeken-apostolaat staan!
Zoo af en toe bemerken we uit brieven, dat
er menschen zijn die In de meenlng verkeeren.
dat de Regeering. bij haar salaris-verlaging
De Belgische Katholieken mogen zich dit
laatste voor gezegd houden, .evenals ftë Neder-
landsche er nog wel iets uit leeren kunnen.
Zondag 11 December, den tweeden dag van
de lustrumviering van het Dietsch Studenten
Verbond, begaf zich ruim een vijftigtal deel
nemende studenten naar de Lage Vuursche,
waar na den gezamenljjken koffiemaaltijd een
kranslegging plaats vond op het, graf van den
Nederlandschen dichter René de Clercq.
De heer Relmond Tollenaere. student te Gent,
hield een korte rede, waarin hij wees op de
piëteitvolle daad tegenover een dichter, die zulk
eer juiste uitdrukking heefu gegeven aan aller
opvattingen.
LEIDEN. GesL doet. ex. geneeak. de beer
Kuiken.
De rijksbetnlddelaar prof. mr. A. C. Josephus
Jltta heeft de partijen, betrokken bjj een
dreigend conflict bij de N V. Almelosche ver
verij en chemische wasscherU Palthe te Almelo,
opgeroepen tot een bespreking op Woensdag
ochtend 14 December in het gemeentehuis te
Hengelo.
Des middags zal in genoemd gemeentehuis
plaats- hebben onder leiding van denzelfden
rijksbemlddelaar de bespreking met partijen in
zake het conflict bU de textielfabriek der
firma v. Heek en Zonen te Losser, welke con
ferentie oorspronkelijk belegd was te Enschedé.
„De tijdelljke korting toch die met ingang
van 1 Maart toegepast werd, was een pro
gressieve.
Van de eerste 2000 wordt, voor wat ge
huwden betreft, 2% pet. gekort. Voor wat men
boven 2000 aan salaris geniet, gaat echter
5 pet. af, zoodat de „hoogen”, ook naar ver
houding. méér gekort worden dan de lagere
ambtenaren.
Ook is niemand van die korting vrijge
steld. ZU geldt voor ministers even goed als voor
den geringsten beambte. De president van den
Hoogen Raad is er aan onderworpen evengoed
als een dorpsveldwachter.
Ook overigens worden de „hoogen” niet ge-
speard Men denke slechts aan de voorstellen
van den Minister van Justitie tot opheffing
van Rechtbanken en Kantongerechten. De ge
studeerden, die in de rechtspraak hun levens
werk dachten te vinden, zijn evengoed aan de
z.g. afvloeiing onderworpen als beambten van
lageren rang. Terwijl, in verhouding tot t
aantal, de eerstgenoemde groep zelfs heel wat
zwaarder getroffen wordt, omdat het aantal
hoogere ambtenaren slechts gering is.
Het is dan ook weer een van die vergiftigen
de praatjes, die, met het oog op de verkiezin
gen, uitgestrooid plegen te worden, dat de
..hoogen" bjj de versobering gespaard zouden
worden. Hoe men zooveel smaak aan leugens
hebben kan. blijft ons een tot op dezen dag
onverklaard raadsel. Evenzeer is dat het ge
val met de gretigheid, die zich soms openbaart
om de leugen te gelooven en de waarheid te
betwijfelen.
Het zal dus wel niet veel helpen als we zeg
gen, dat de .hoogen” niet gespaard worden;
dat met de cijfers zelfs het tegendeel kan wor
den aangetoond: maar we achten het niette
min plicht de leugen te slgnaleeren als wij
haar op onzen joumaiistieken weg tegen-
komen.”
1921 12,71
1922 1137
1923 10,46
1924 10,64
1925
1926
1927
1928
1929
1930
1931
De invoer van wollen en halfwollen heeren-
en damesconfectie steeg zelfs met 1.5 pet.
Het blijft voor de Tilburgsche textielindustrie,
wil zij een behoorlijk afzetgebied in de naaste
toekomst kunnen behouden, noodzakelijk om
concurreerend te produceeren. Dit is vooral noo
dlg omdat onze industrie zeer bemoeilijkt wordt
door de hooge invoerrechten.
Wat de arbeidsvoorwaarden betreffen, tomen
de Tilburgsche fabrikanten tegenover hun con
currenten uit andere landen in zeer ongunstige
positie. In België bedroegen de verdiende loonen
in November 1932 gemiddeld per week en per
uur: wevers 1 16.80 per week, 35 ets. per uur;
draadmakers 15.60 per week. 32)4 ct. per uur:
sjouwers 14.36 per week en 30 ets. per uur.
In Roubaix waren deze cijfers resp. 1733 per
De Belgische verkiezingen zijn om meer dan
een reden merkwaardig genoeg om er even bij
stil te staan.
De eenheid onder de katholieken die er
lang niet zoo goed georganiseerd zijn als bij
ons liet veel te wenschen over. Gevaar van
scheuring, ook van andere dan Vlaamsch-
natlonale zijde, was niet denkbeeldig.
Daarbij kwam de neiging der socialisten om
in samenwerking met de liberalen openlijk
tot den strijd tegen de katholieke kerk en tegen
de katholieke school over te gaan Een neiging,
welke ojn. in Antwerpen reeds tot het feit
leidde, dat de liberalen de samenwerking met
de katholieken opzegden.
Het versche voorbeeld van Spanje scheen
als een roode lap aanmoedigend te werken op
de socialisten.
Onder deze omstandigheden was het begrij
pelijk, dat het Belgische Episcopaat op straf
fere wijze dan tot dusver den katholieken
het ideaal der eenheid heeft voorgehouden en
hun streng verboden heeft op de antl-katho-
lieke candldaten te stemmen.
Het woord der bisschoppen heeft zijn uitwer
king gelukkig niet gemist: de eenheid is ver
sterkt en aan het aftakelingsproces der katho
lieke politieke partij kwam een einde. Bijna
overal was zelfs vooruitgang in stemmen. Het
voor het katholieke België beschamend feit van
de groote roode macht blijft bestendigd, doch
de ingetreden vooruitgang bij de katholieken
zal en dit is van buitengewone beteekenis
socialist en liberaal een waarschuwing zijn, dat
een voortgaan met den .JCulturkampf" zeer
gevaarlijk voor hen is. Van die zijde wordt op
dit oogenblik al lulde bezworen, dat geen haar
op hun hoofd aan vervolging dacht!
Voor een vergadering van de Demokratlsche
Studieclub in Den Haag heeft Prof. Veraart
zooals gemeld verklaard, dat l.U uit de R.K.
Staatspartij treedt.
Zulks kan ons spijten enverheugen.
S p ij t e n, omdat onze partij derhalve niet meer
zal kunnen proflteeren van de groote weten-
I schappelijke en andere vermogens, waarover
prof. Veraart ongetwijfeld beschikt en omdat
leder verlies voor de R.K. Staatspartij te be
treuren valt.
Verheugen, omdat er nu 'n eind gekomen
is aan den misstand, dat een dissideht lid der
Staatspartij dag In dag uit de Staatspartij ver
volgde met zijn teugellooze en niet zelden de
magogische, onwaardige kritiek; zulk een op
treden binnen de partij kon inde.daa^ niet lan
ger geduld worden: liever een erkend tegen
stander buiten de gelederen dan een querulant
ontevredene in het eigen kamp.
Intusschen hadden wjj het afscheid (dat vol
gen moést, nu de -leer Veraart indertijd op niet
onberispelijke wijze van de candldatenlijst voor
de Kamer verdween en thans ook niet de minste
kans had. daarop opnieuw te verschijnen (een
natuur als die van den heer Veraart was daar
mede niet te verzoenen) Intusschen hadden wij
het afscheid gaarne wat éérlijker zijnerzijds ge
zien.
Blijkens het verslag der vergadering, wear
hij zijn uittreden mededeelde, heeft hij er zich
Immers op beroepen, dat ..Haarlem" hem het
elnd-antwoord gegeven had op zijn demokra-
tische vragen en elschen:
week en 36 ets. per uur; 18.48 en 38'4 en
12.96 en 27.
In Engeland was het moeilijk aan juiste ge
gevens te komen. In Lancashire verdienen thans
de stukkencontroleurs 16.36, de tnagazjjn-
knechts 12.36. de stokers 15.16.
Volgens van werkgeverszijde verstrekte inlich
tingen zou het gemiddelde loon van een vol
wassen mannelljken arbeider In de wollenstof-
fenindustrie in Noord-Itallë niet meer bedragen
dan t 12 50 per week.
In Duitschland la het uurloon voor uurwer-
kers op het oogenblik ten hoogste 30 ets. per
uur. terwijl de geoefende wevers gemiddeld 36
ets. per uur verdienen.
In TsJecho-SlowakUe zijn de loonen nauwe
lijks de helfft van die in de Tilburgsche wollen-
stoffenlndustrle. Voor ververij-arbeiders be
dragen zij circa 1213. voor ruwers nauwe
lijks 10 en de best betaalde categorie van
wevers kan het brengen tot ten hoogste 21.
In de Tilburgsche wollenstoffenlndustrie is in
Januari 1932 een loonsverlaging toegepast van
5 pct. met behoud van de mlnlmumloonen voor
mannelijke arbeiders boven 24 Jaar.
Na deze verlaging bedroeg het gemiddelde
uurlnkomen van de arbeiders van 2460 Jaar:
wevers 58.1 ets.; draadmakers 49.6 ets.; schrob-
belaars 51.1 ets.; appretuurljarbeiders 50.1 ets.
In vergelijking met het eerste halfjaar 1925
gaven de loonen over het eerste halfjaar 1932
wevers 7 pet. meer, draadmakers 3.7 pet. meer,
schrobbelaars 03 pet. meer, appretuurarbelders
0.7 pet. minder.
Waar het indexcijfer van de totale kosten
van het levensonderhoud van de arbeidersgezin
nen, zoo berekenen de fabrikanten, het eerste
halfjaar 1925 stellende op 100 pet., in het eer
ste halfjaar 1932 bedroeg 80. dus met *20 pet.
was gedaald, blijven de loonen in de Tilburg
sche wollenstoHenlndustrle ook na de voorge
stelde verlaging van 7)4 pet. nog boven het
niveau van 1925 en wel: wevers 19.5 pet., draad
makers 16.2 pet., schrobbelaars 133 pet. en ap-
pretuurarbeiders 113 pet.
Het welvaartspeil wordt dus door deze voor
stellen niet aangetast. De moeilijkheden voor de
ondernemers om hun bedrijven op gang te hou
den worden met den dag grooter. Zoo is het
aantal werkloozen de laatste maanden weer
voortdurend stijgende. In verhouding tot Oc
tober 1929 is de werkgelegenheid in de Tilb.
Textielindustrie met 30 pet. verminderd.
In October 1931 waren er 99 geheel en 321
gedeeltelijk werkiooze textielarbeiders, op 3 De
cember JJ. bedroegen deze cijfers 588 en 692.
Deze voorstellen tot loonsverlaging zijn in een
conferentie met de hoofdbesturen van ,J3t. Lam-
bertus” en „De Eendracht” besproken, die hun
bezwaren tegen de loonsverlaging naar voren
gebracht en toegezegd hebben om na de voor
stellen in hun vereenlglngen te hebben bespro
ken. de Vereenlging van Tilburgsche Fabrikan
ten van Wollenstoffen definitief van antwoord
te dienen.
Wij welen, wal de ontkenning waard is.
Méér geloof slaan wjj aan hetgeen de Bel
gische correspondent van het liberale „Vader
land" dezer dagen schreef:
Volgens de anti-clerlcalen heeft er in werke
lijkheid geen gevaar voor de kerk en zelfs niet
voor het confessloneele onderwijs bestaan. Een
kwestie van appreciatie! Wie zelf niet geloovig
is. kan moeilijk uitmaken in hoever het geloof
dient te worden geëerbiedigd. De wijze, waarop
de socialisten het lichaam van het kind tegen
over zijn ziel hebben gesteld, toont toch reeds,
dat er eenlge reden was tot ongerustheid. De ge
beurtenissen te Antwerpen en in een paar
groote gemeenten, waar men de antl-clericale
coalitie vormt met het uitgesproken doel, de
subsidies aan de katholieke scholen te onttrek
ken. zijn zelfs heel wat meer dan een aandui
ding. Een onderhoud, dat wjj eenlge dagen ge
leden met een der gekozenen der socialistische
partij te Antwerpen hadden, bracht ons trou
wens heelemaal terug in de atmosfeer van het
papen-vretende antl-clerlcallsme van vóór den
oorlog; als de katholieken (zoo zeide deze
socialist) een ander onderwijs willen voor hun
kinderen, dan dat hetwelk wjj goed vinden, dan
moeten zij maar zelf betalen; ze beweren, dat
de godsdienst een geestelijke waarde is. die be
houden moet worden, maar voor ons te dat geen
waarde."
arde noodzaak heeft de Regeering
toe gebracht ook op de posten
Volksgezondheid bezuiniging
te brengen, o.a. wat de tuberculose-bestrijdlng
betreft.
Het viel te verwachten dat daarover bij het
begrootingsdebat klachten zotjden rijzen.
Aan die klachten en teë*daarmee gepaard
gaande critiek heeft het dan ook niet ontbro
ken. en er werden twee moties ingediend, die
slechts op het kantje af werden verworpen.
Het was inderdaad een moeilijk geval, niet
slechts voor de Kamer, maar ook voor de Re
geering of liever bovenal voor de Regeering.
Minister Ruys de Beerenbrouck. onder wiens
Departement deze zaak ressorteert, zeide te
recht. dat het geen dankbare taak voor een
bewindsman is, een dergelijke besnoeiing aan
te brengen!/
Daarover kan Inderdaad geen verschil van
meenlng bestaan.
De minister waarschuwde er echter tegen de
bezuiniging niet „te tragisch” op te nemen,
en hij kon er op wijzen, dat, dank zij mede de
hoog opgevoerde Overheidszorg, de volksge
zondheid in ons land een beteekenis heeft ge
kregen, .als bij geen ander volk".
Het is van belang kennte te nemen van de
cijfers, welke Z. Exc. daarbij overlegde, met
name die. welke de gevreesde volksziekte, de
tuberculose, betreffen.
Het volgende staatje wijst zeer overtuigend
op de goede uitkomsten, welke de bestrijding
dier ziekte in den loop der jaren had.
Per 10.000 Inwoners was de totaal-sterfte
aan tuberculose in Nederland als volgt:
1916 16,73
1917 18,18
1918 2035
1919 1735
1920 14,71
Werkelijke uitkomst voor de nooden van net
protestantsch kerkeljjk leven in de groote ste
den verwacht hjj van ’n goed gefundeerd lee
ken-apostolaat. De leeken-apostelen zullen zich
op de voornaamste plaats hebben toe te leggen
op huisbezoek. De klacht van bijna alle groote-
stad-bewoners, schrijft de heer Schröeder, is:
„Ik heb in jaren geen dominee bij mij gezien
óf iets van de kerk gehoord". En dat is een tra
gisch verschijnsel, waar toch „elk lid van een
kerkelijke gemeenschap zich zijn bestaan her
innert en belang stelt in zijn ulterlijk leven en
zijn geesteUjk-zedeUJk welzijn; de kerk, die dat
van haar hooge positie en stelt zich zelf
niet doet, het niet toont te doen, abdiceert zelf
met de eerste de beste utUltelts- of gezelüghelds-
vereenlging gelijk”.
Huisbezoek acht de schrijver echter niet vol
doende; er is meer te doen: conferenties, studie
kringen. leekpnspelen, jeugdbeweging bijvoor
beeld. „Terloops en bij wijze van voorbeeld her
inner ik hier zegt dr. Sch. aan het leeken-,
apostolaat van den RK. Melsjesbond De Graal
onder leiding van de Vrouwen van Nazareth; dit
is werkelijk een uitnemend ingerichte organisatie
om voor de R.K. Kerk te winnen wat te win
nen valt, en vooral te behouden wat te behou
den is. Ook hier treft ons hetzelfde verschijnsel
als straks bü den kerkbouw en kerk-lnrichtlng;
de RK Kerk is de Protestantsche vooruit wat
de wijze van organlseeren aangaat".
Dr. Schröeder besluit zijn artikel als volgt:
jDe Roomsche geestelijke dr. M. J. Metzger
noemt in het .Jahrbuch der Caritas-wlssen-
«rhaft" 1932 het godsdienstige leekenwerk (ook)
Bet Partijaecretariaat deelt ons mede, dat is
Te«chenen het Program-1933 in zijn deflnitie-
Ten gelijk die na de behandeling der
ainendementen in de Partijraadsvergadering te
Haarlem is komen te lulden,
Van deze afzonderlijke uitgave is slechts een
kantal bij het Algemeen Secretariaat
^erkrUgbaar, omdat een uitgave van dit pro-
-1 met de programs 1922 en 1929.
van enkele toelichtingen en verwjjz’.n-
alnnenkort verschijnt in de Uitgavenreeks
berekening opgenomen abnormaal groote var-
loop in 1918) tot ongeveer 32 4 33.
Men kan alzoo aannemen, dat de Tweede Ka
mer elke vier Jaar voor ongeveer een derde
gedeelte geheel vernieuwd wordt, een feit dat
in zekeren zin gelukkig te noemen te. Er moet
„doorstroomlng" zijn in het parlement; nu en
dan moeten daar weer eens frtesche krachten
komen.
Anderzijds mag dit feit echter ook wel tot
eenlge bedachtzaamheid stemmen:
dat men nl. het normaal verloop, t welk
reeds zoo groot pleegt te zijn blijkens onze
cijfers, niet nog kunstmatig opvoert.
Een nog grootere invasie van als-maar
nieuwe Kamerleden zou voor het parlemen
tarisme wel eens meer na- dan voordeel kun-
nen beteekenen.
Ook het politieke werk in de Kamer elscht
geschooldheid.
u elke nieuwe verkiezing voor de Twee-
l-C de Kamer plegen geruchten rond te
X-e gaan omtrent leden, die voornemens
gjjn- geen nieuwe candidatuur te aanvaarden
of aan wier politiek bestaan, ten minste in
het parlement, om een of andere reden een
einde zal komen.
Wanneer men echter na het vaststellen van
den verkiezingsuitslag de nieuwe samenstel
ling der Kamer beschouwt en alsdan ookjeest
de namen van degenen, die daarin niet weder
terugkeeren. dan geeft men er zich over t al
gemeen maar weinig rekenschap van. dat dit
aantal na elke vierjarlnge periode lang niet
gering is.
Sterker dan men vermoeden zou. wordt hier
door de feiten dus telkens weer het bewijs
geleverd, dat een neiging onder de zittende
Kamerleden om te „laten zitten wat zit"
(indien die neiging dan aanwezig mocht
zün) in leder geval maar tot op zekere hoog
te succes heeft.
Het leek ons daarom niet- oninteressant,
over een niet te lang tijdperk eens na te gaan,
welken omvang het verloop onder de leden der
Tweede Kamer wel had; tot dit doel kozen
wjj de tijdruimte vanaf het optreden in 1918
van de (op grond van het evenredig kiesrecht)
gekozen Kamer tot op het huidige moment.
De uitslag van onze na-rekening was ver
rassend. De wisselvalligheid van de politieke
loopbaan in zekeren zin toch al spreek-
woordelijk onder de menschen wordt door
deze cijfers wel bijzonder frappant geïllustreerd.
Van de Kamer, in 1918 gekozen op grond
slag van evenredige vertegenwoordiging, heb
ben nog slechts zitting 29 leden. n.l. de hee
ren: Albarda. Beumer, v. d. Bilt, Bongaerts.
Duymaer van Twist, Duys, Engels. Fleskens.
Groeneweg. Hermans, Ketelaar, Kuiper, J. ter
Laan. K. ter Laan. Marchant. Oud, v. Rap-
pard, v. Schalk. Schaper, Schouten, Smeenk.
Snoeck Henkemans. v. d. Tempel, v. d. Waer-
den, Weitkamp, de Wilde, van Wijnbergen.
Zadelhoff, Zjjlstra. Derhalve van de: R. K.
nog 8. van de liberale groepen nog 1, van de
vruz.-democraten nog 3, van de A R. nog 6,
van de C. H. nog 2. van de S. D. A. P. nog
8 leden.
Afgaande op deze cijfers zou men derhalve
tot de slotsom kunnen komen, dat in die ver-
loopen 14 jagen 71 leden door anderen zijn
vervangen.
Men zou zich daarbij echter ten zeerste ver
gissen. Het toch al niet geringe cijfer van 71.
wordt belangrijk grooter, wanneer men na
gaat, welke leden in datzelfde tijdsverloop de
Kamer binnentraden, om er evenzeer in de
zelfde periode weer uit te verdwijnen.
WU zouden de al dan niet, de mln of meer
roemruchte namen van de hier bedoelde ex-
Kamerleden niet allemaal afzonderlijk ver
melden; wü volstaan met mede te tleelen, dat
een nauwkeurige telling heeft uitgewezen, dat
over genoemde periode niet minder dan
102 politici lid der Kamer waren en heengin
gen om er niet weer in terug te keeren; ten
minste tot op heden niet.
En nu moet men hierbij nog bedenken, dat
in 1933. een nieuwe Kamerverkiezing plaats
beeft en dat het grootste aantal mutaties in
den regel Juist met de vierjaarlijksche Kamer-
wlssellng pleegt samen te vallen.
Betrekkelijk binnenkort zal het cijfer 102
dus nog wel aanmerkelijk gestegen blijken te
zijn.
Nemen wü de tijdsruimte naar het ver
leden nog iets wijder en begrijpen wij,
daarin tevens de verandering, door de verkie
zingen van 1918 zelf teweeggebracht (welke
verandering intusschen niet gering en zeker
grooter was dan de gemiddelde, geconstateerd
bil de volgende periodieke Kamerverkiezingen)
dan Is het resultaat der na-rekening nog veel
ven assender.
Van de 100 leden verdwenen er in 1918 niet
minder dan 41, en wel van de kathoieken 7,
van de liberalen 21, van de vrijzinnig demo
craten 3. van de anti-revolutlonalren 3, van de
Christel.-hlstorischen 4 en van de soc.-demo
craten 3.
In totaal komt men In 15 jaren tjjds dus tot
143 „verdwenen" Kamerleden, d.w.z. volksver
tegenwoordigers, die korteren of langeren tijd
deel uitmaakten van het parlement en daar
tot heden niet zijn weergekeerd.
per vierjarige zittingsperiode be-
aantal dus ongeveer 36 4 3? of
men rekening houdt met het in deze
gram, tezamen
voornen
<ler R. K. Staatspartij.
Eveneens is in bewerking een herdruk van
Kiesreglement 1932, waarin zijn verwerkt de
ngmgen betreffende de termijnen tn dit re-
^nent, geljjk die in de Jongste Partijraads-
’ergadenng zijn aangebracht.
Als gevolg van de waardedaling van de grond
stoffen is de loonfactor van veel grooter betee
kenis geworden ixj de bepaling van den kostprijs.
Was vroeger de loonfactor ongeveer 10 pct. van
den kostprijs, Thans is dit 30 A 35 pct.
De waardedaling van de grondstoffen heeft
mede tot gevolg gehad, dat de contlngentee-
ring niet die uitwerking heeft, die men er van
mocht verwachten. Zoo daalde de Invoer van
wollen en halfwollen manufacturen in 1932 in
vergelijking met het gemiddelde van de drie
voorafgaande jaren 20 pet., terwijl de uitvoer
met 73)4 pet. afnam.
Deze cijfers wijzen op een zeer verheugende
stjjrfte-verminderlng, vooral gedurende de
laatste tien Jaren.
Maar in die jaren gingen de bedragen voor
de bestrijding der gevreesde ziekte dan ook
zeer aanzienlijk omhoog.
Ze stegen van 220.000 in 1918. tot/ 1.100.000
in 1924, 1300.000 in 1927 en 1300.000 in
1931, terwijl 1932 een bedrag van 1.113.500
aanwijst.
Ook ter bestrijding van andere ziekten en voor
de bevordering der hygiëne werden belang
rijke bedragen toegestaan.
Zoo werd in 1918 voor kinder-uitzendingen uit
getrokken 85.000, in 1924 reeds 182.700, in
1931: 265.000 en voor 1932: 200.000.
De minister wees erop, dat de bezuinigin
gen slechts zijn van tOdelijken aard, „laten
wU hopen van zeer tijdelUken aard”, voegde
hU eraan toe.
Het moge aoo zijn!
Voor een zoo belangrijke aaak als de volks-
geaondheld kan nauwelijks genoeg worden ge
daan.
En het is aeker een eer voor ons land, dat
het op dit gebied zulke gunstige statistieken
kan overleggen, en dat het sterfte-cUfer op
de 10.000 inwoners van 1937 in 1901 daalde
tot 733 in 1931.
Zaterdagmiddag J.l. werd in een der lokalen
van den Raadskelder te Utrecht een bijeen
komst van katholieken georganiseerd, met het
doel om te komen tot de samenstelling van
eenlge richtlijnen, geldig voor het leekenspel
onder katholieken. De vergadering was uitge
schreven door de redactie van de ..Loopmare
voor katholieke cultuur," die onder den titel
„Bouwen maandelijks getuigt van een leven
dige belangstelling voor het openbare katho
llere leven in Nederland. Aanwezig waren de
dames M. Steenhoff en Irma Meyer, de heeren
Jan Beerends, Anton van Duinkerken. Marius
Monnikendam, Jan Neuwenhuls. Willem Maas.
A J. D. van Oosten. Albert Kuyle, Henk
Kuitenbrouwer, drs. Jop Pollmann, C. Vos. Kees
Splerings, Wlm Bnltker, Bernard Verhoeven. De
laatstgenoemde leidde de bijeenkomst, die geen
officieel karakter droeg en niet beoogde, een or
ganisatie In het leven te roepen, maar hoogstens,
wanneer de t(jd rijp bleek, een werkgemeen
schap te stichten. Met toezegging van belang
stelling en bereidheid tot medewerking sou spr.
voorloopig tevreden zijn.
Een officieel redenaar was niet gevraagd. De
heer Verhoeven hield slechts een korte inlei
ding, waarin hij trachtte, het leekenspel nader
te deflnieeren en het onderscheid te accen-
tueeren tusschen leekenspel en dillettanten-
tooneel. Spr. wees er op. hoe de politieke ont
wikkeling der Nedei landsche katholieken een
overschatting van het massale in het leven
heeft geroepen. Leekenspel wordt ten onrechte
vereenzelvigd met ma j-demonstratie. Uit Ce
behoefte aan spelen ontstond een wild en on
gecontroleerd maar-raak-schrijven, dat voos t
den groei der leekenspel-beweging niet bevor-
derlUk kon zijn. Spr. las een zevental stelUfigerfr
■•oor, waarin hij eenlge elemen'alre elschen enr
verlangens van de katholieke cultuur betreffen
de het leekenspel liad vastgelegd.
Aan de levendige discussie werd door alle
aanwezigen deelgenomen. Verschillende vragen
kwamen aan de orde, d,e door het leekenspel
actueel geworden zijn. Vooreerst werd lang ge
discussieerd over de toekomst van het sg. dil-
lettanten-tooneel en over het verschil tusschen
„dillettanten" en „leeken,” vervolgens werd de
mogelijkheid bezien, tot bet brengen van goede,
speelbare teksten. Uit een ingekomen schrijven
van pater Jac. Schreurs M S.C., bleek, welk een
belang het leekenspel heeft en hoe belangrijk
daarbij ook de leiding is. Men besloot Je publi
caties voorloopig op te nemen in „Bouwen,” in
de hoop, dat een eigen orgaan en een uitgave
van geschikte teksten spoedig noodlg zou blij
ken. D' aanwezigen zegden hun medewerking
toe.
Het resultaat van deze bijeenkomst ligt dus
nog grootendeels in de toekomst, en het hangt
van deze resultaten af, of de conferentie ge
heel geslaagd zal mogen heeten. Toch is de ver- i
gaderlng, die voortreffelijk werd geleid door
Bernard Verhoeven, niet verloopen tot een ge
redeneer in het blauwe, maar er is een grond
slag eriegd voor verdere werkzaamheden. Zulke
losse bijeenkomsten van belangstellenden zijn
vaak vruchtbaarder dan dë vergaderingen van
geregelde organisaties, er leeft meer spontane
geestdrift en er is meer gelegenheid tot initia
tief. Of het genomen Initiatief krachtig genoeg
is, zal de naaste toekomst uitwijzen.
