week Rond de veertig uren Onze Berlijn reis en het Graalspel „Rorate” i n De eigen omroep De aankomst Groote geestdrift Wat de praktijk uitwijst MAANDAG 9 JANUARI VAN ALLES EN OVERAL Mgr. Aengenent Mgr. Schreiber HET KAMERLID J. MAENEN Prof. dr. B. J. Kouwer *f* o Jhr. VAN DER DOES DE WILLEBOIS Katholieken, weest op uw hoede! Steunt uitsluitend den K. R. O. voor een uitverkochte Sportpalast Nieuwe actie op komst „Rorate” Graal-tocht door Berlijn De Duitsche hoofdstad in drie uren B 1 klaar te DEN de nog Naar wy vernemen zal de heer Job Maenen, lid der Tweede Kamer, zich voor de aj. verkie zingen. niet meer beschikbaar stellen. der de en de Die Welt zu bekehren. Mit Maria als Bundesgenossln 1st seine Predlgt Zur frohen Botschaft geworden. ..-t >b<* ilup- Er. >erd. De drievoudige taak van de Graal Drie Bisschoppen als toeschouwers bij het spel Van deze toespraken hebben de Hollandsche Graalmeisjes niet veelgehoord, die moesten weer terug naar Holland enTloordat het spel later uit was dan verwacht werd, moesten die haast-je- je-rep-je naar den trein, waarvan de eerste toch niet eer dan met een uur vertraging kon vertrek ken; de tweede, ook die voor de deelnemers'aan onze Berlyn-rels, vertrok met een half uur ver traging. Waarlijk, wie deze meisjes op het perron en bij t vertrek in den trein gezien had. wie de stra lende gezichten zag, den frlsschen zang hoorde, zou niet geloofd hebben, dat deze zelfde meisjes 's morgens na de Hoogmis een straffe wandeling door Berlljp gemaakt hadden, 's middags van 1 tot 7 uur gerepeteerd en daarna van acht tot half elf aan de uitvoering van het Roratespel hadden meegemaakt. En toch is dat zoo. Maar het waren Hoilandache meisjes beter nog Hollandsche Oraalmelsjes! ARTHUR TERVOOREN. 'instelling van den Katholieken Radio-Omroep, dien wy. God zy dank, In ons land bezitten. Diep doordrongen als Wy zyn van de groote beteekenls van den Katholieken Radio-Omroep. en van ganscher harte hopende, dat de bedoelde actie zoo volledig mogelyk zal slagen, wenschen wy heden, op den dag waarop de actie zal aan vangen. Onze stem te doen hooren, ten einde U met vaderiyken ernst te vragen, aan den op roep der propagandisten, die tot U zullen ko men. gehoor te willen geven. De uitvindingen van het menscheiyk vernuft op bet gebied der techniek zyn door God be doeld en bestand om het geluk van den mensch te bevorderen voor den tyd en voor de eeuwig heid. Maar zy kunnen ook door den menseb worden misbruikt, en worden dientengevolge meermalen een belemmering niet alleen voor het bereiken van zyn geluk op deze aarde, maar zelfs voor 't bereiken van zyn geluk hier namaals. Wy behoeven U niet te zeggen, hoe door Om roepen van andere richting getracht wordt ge schriften, boeken en Ideeën te propageeren, die lyrtreeht in stryd zyn met onze Katholieke be ginselen. en hoe dus die Omroepen een der be- wonderens waardigste uitvindingen van onze eeuw misbruiken tot schade van den mensch vooral tot schade van zyn' oristerfeiyke ziel. Maar wat wy U wel'bieenen te moeten zeg gen. is. dat gy verplicht zyt om aan de Omroe pen. die zich aan dat euvel schuldig maken, allen steun te onthouden, omdat gy anders mede verantwoordeiyk zyt voor de verspreiding van het kwaad, dat door hen wordt* gesticht, en daarnaast staat de plicht der Katholieken om hun eigen Omroep, den K.R.O., zoo krachtig mogelyk te steunen, en hem zoodoende in staat te stellen zijn programma’s tot zoo hoog moge lyk peil op te voeren en aan de verspreiding der goede beginselen op zyn wyze mede te wer ken. Het doel van dit schryven is echter niet al leen om U tot daadwerkelyken steun aan den KRO. aan te sporen. Wy achten Ons ook ver plicht. beminde Dlocesanen, U ernstig te ver manen, zoowel in het belang vgn Uw eigen zie lenheil als van dat Uwer huisgenooten. vooral der opgroelende jeugd, om door middel van Uw radlo-toestel niet toe te laten het gesproken woord, wanrteer het wordt uitgezonden door een Omroep, waarvan gy verwachten kunt, dat hy denkbeelden zal verkondigen, die in strijd zyn met de Katholieke beginselen om trent godsdienst en zeden. Ona, dezelfde reden moet gy U ook onthouden van het lezen van radio-tydschrUten, die door dergeiyke Omroe pen worden uitgegeven, omdat ook daarin Ideeën worden verkondigd, waardoor het godsdienstig en zedeiyk leven gevaar loopt schade te Ujden. De Katholieke Radio-gids zy het eenige radio- tydschrift. dat Uwe woning mag binnenkomen. Volgaarne roepen Wy Gods Zegen af over de propaganda-actle, die de Katholieke Radio bond In het Bisdom Haarlem vandaag gaat be ginnen. Wy hopen, dat de resultaten dezer ac tie, onder de Katholieken van Ons Bisdom asm Onze verwachtingen zullen beantwoorden. Maar reeds nu. vóórdat die actie U bereikt heeft, roepen wy U toe: In intlemen familiekring vierde vandaag Jhr. P. J. 8. M. van der Does de Willebols te 's-Her- togenbosch, oud-burgemeester der stad en oud- lid van de Eerste Kamer, onder zeer talrijke en veelzydige blijken van belangstelling zyn negen- tlgsten verjaardag. Het Kon. 's-Hertogenbosch' Mannenkoor en het Kon. Muziekkorps "s-Hertogenbosch, waar van de hooggeachte en algemeen beminde jubi laris eere-voorzitter y beschermheer is, brach ten hun gevierden beschermheer een serenade. Het is Ons bekend, beminde Dlocesanen, dat in den loop dezer maand Januari door den Ka tholieken Radio-bond in het Bisdom Haarlem een krachtige actie zal worden gevoerd óm onder de Katholieken van dit Diocees grootere In den ouderdam van 72 jaar is Zondagmid dag te zynen hulzen te Utrecht, na een lang durige ongesteldheid overleden prof. dr. B. J. Kouwer. oud hoogleeraar aan de Universiteit te Utrecht. Prof. dr. B. J. Kouwer werd te Wormerveer geboren op 31 Augustus 1861. Hy studeerde te Leiden in de geneeskunde en werd daar 2 jaren assistent van professor 8. Thomas. Hy promo veerde op een proefschrift, getiteld ..Verslag van de Volkskundige Kliniek en Polikliniek van het Academisch Ziekenhuis te Leiden 1883 1884". Na zyn promotie vestigde hy zich te Haarlem, waar hy als practicus groote reputa tie verwierf en waar hij in de gelegenheid was als geneesheer »an het St. Elisabeths Gasthuis zich in het byzonder te bekwamen. In 1898 volgde hy prof. Halbertsma op om onderwys te geven aan de Universiteit te Utrecht in de ver loskunde en de leer der -vrouwenziekten. HU aanvaardde zyn ambt op 16 Januari 1899 met bet uitspreken van een rede getiteld; „Over het verband tusschen gynaecologische en andere ziekten". Men zal zich herinneren, hoe prof. Kouwer destijds de oogen van geheel Nederland op zich gevestigd zag. toen hy te Den Haag H. M. de Koningin in moeliyke uren bystond. Hy was het ook, die de bulletins betreffende de ge boorte van Prinses Juliana onderteekende. Te Utrecht, waar onder zyn professoraat een nieuwe kliniek werd gesticht, heeft hy school gemaakt, zoodat t tot een byzondere onderschei ding geworden is een geneesheer uit „de school van Kouwer" te zyn. Het is niet in kort be stek te zeggen, hoe prof. Kouwer met een onuit put te lyke zelfopoffering en toewydlng. met yzeren energie en een spreekwoordeiyk gewor den critische gestrengheid het hooger onderwys in zyn nobel en menschllevend vak heeft om hoog gebracht en ook de geneeskundige practyk heeft beoefend. Onverbiddeiyk voor zich zelf' was hy dit ook voor anderen. Hy werd gedreven door een hooge opvatting van het moederschap, een zuivere liefde voor rijn werk en wetenschap, maar vooral door een warme genegenheid voor den evenmensch. Hy stond altyd en overal voor Iedereen klaar. geschraagd door het diep gewortelde bewust zijn van zyn verantwoordeiykheid. Tal van wetenschappelijke geschriften op gynaecologisch gebied verschenen van zyn hand in de vak bladen. Van de Maatschappy voor Geneeskunde heeft hy gerulmen tyd het voorzitterschap be kleed evenals van de Utrechtsche afdeellng dier Maatschappy. Den Nederlandschen Bond van Ziekenverpleging heeft hy mede helpen oprich ten en van de gynaecologische congressen te Paiys en Beriyn heeft hy het eere-voorzitter - schap aanvaard. Ter gelegenheid van zyn 25-jarig professoraat, werd hy op 19 Januari 1924 op byzondere wyze gehuldigd. In 1926 beeft prof. Kouwer zyn ambt neer gelegd. De eerste maanden van het vorig jaar bleek het, dat een ongeneesiyke ziekte hem had aangegrepen. Op zyn ziekbed heeft hy nog een werk voltooid over de geschiedenis der medische faculteit van de Utrechtsche Universiteit, dat in verband met bet komende Eeuwfeest wordt samengesteld. STEUNT UITSLUITEND DEN KATHOLIEKEN RADIO-OMROEP, EN LEEST UITSLUITEND KATHOLIEKEN RADIO-GID8. Zondag werd onder de H. H. Missen het vol gende schryven van Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent van den kansel bekend gemaakt: 5 dagen. Dit betrof 559 brouwerijen meer dan 3(^000 arbeiders, van wie ongeveer 22.000 een compenseerende uur- loonsverhooging werd toegekend. Daardoor behoefden 8000 arbeiders niet te worden ontslagen, wat wegens vermindering van de productie en de rationaliseerlng anders noodzakelijk zou zijn geweest. Ook de „Manufacturing Chemists Asso ciation” (Ver. Staten) heeft aafT zijn leden aanbevolen het 4-ploegen-stelsel in te voe ren, met behoud van het uurloon. Zoo kon den in een fabriek met 600 arbeiders 135 werkloozen worden aangesteld. Ook de „Standard Oil Company” (New- Jersey) heeft met 1 Juli 1932 de 40-uren- week ingevoerd, allereerst om niet tot ont slag te behoeven over te gaan. Daarom werd de 5-dagen-week ingevoerd, wat ech ter hier en daar tot moeilijkheden aanlei ding gaf. Enzoovoort. Er blijkt echter uit al deze gegevens één ding: de groote. vaak onoverkomelijke, moeilijkheid levert de loonregeling op. Daarom zullen wij daaraan een volgend artikel wijden. genstaande het intusschen was gaan regenen. Zoo'n tocht maakt hongerig en dus maar di rect naar het Abendessen, waarop andermaal de autocars voorkwamen om ons naar het Sport palast te brengen voor de by woning van het Graalspel „Rorate". Toen wy er aankwamen was de reusachtige zaal reeds zoo goed als geheel gevuld (de 18000 plaatsen waren reeds dagen te voren uitver kocht) en leverde een schitterenden aanblik op. Alle wanden tot aan het kleurige rose dak toe opgestapeld met menschen en in dien kring door deze levende muren geyormd, een groote kale, hel verlichte plek de plek waar straks het spel op zal gespeeld worden. Daar komen ze al aan. de Graalleden, met wapperende banieren opmarcheerend naar het midden van de zaal, waar ze haar „Was wlr wollen" uitzeggen, klaar en duldeiyk en eindi gend met Und es lebe der Gral. Denn wlr haben zusammen Nur eln Ideal:. Gott sei Herr der Welt. Das will der Gral. Dan volgt: „Was wlr sind” en „Was wir haf fen”, alles ter Inleiding tot het eigeniyke Graal spel, dat onmlddeliyk daarop aanvangt. En nu volgt een spel, zóó mooi van lyn en kleur, zóó getuigend van liefde en bekeerings- Uver, dat ik dit derde Graalspel van mej. Mia van der Kallen gerust het beste der tot-nu-toe uitgevoerde durf noemen. Het is korter dan het Paasch- en Pinkster spel, dat wy al kenden, maar ook compacter, wat een voordeel is. Met dit spel wil de Graal aantoonen, dat juist in deze moeliyke tyden de Katholieke levensbe schouwing en ook d 1 e alleen. 1 mogelyk maakt, werkeiyk gelukkig te wezen. En niet wil zy dat aantoonen met lange redeneeringen, zegt het voorwoord in het programmaboek; haar beste bewys is dit. dat hier een groep jonge meisjes staat, die, niettengestaande zy, zoo goed als an dere menschen, de zorgen van den tyd moeten dragen tóch de kracht toonen, vreugde en le vensmoed af te stralen. Als het eerste deel van het spel begint staan de Graalleden, die de inleiding zegden, in een kring rondom de arena, om nu als koor op te treden. De muziek gaat over In de Adventshymne Rorate coeli desuper en terwyi het koor den nood en de verwachting van het volk van Is raël, vóór 2000 Jaar vergeiykt met den nood van onzen tyd, komen de in lila kleederen ge hulde Hoffnungsloaen van alle kanten de arena binnen. Maar ook de groene Hoffnangsfrohen komen binnen en buigen zich met de anderen ter aarde, maar niet als deeen in vertwyfeling, maar om vol vertrouwen verlossing af te smee- ken. En als dan de muziek het Rorate coeli inzet. danst heel de groep deze schoone Ad ventshymne. Troostend komen de profeten op en boet- predikend de Johannesgroep, waarvoor èn Hoff- Bungslosen èn Hoffenden terugschrikken en afdeinzen. En Johannes staat alleen: De stem des roependen in de woestyn! Dan is weer het woord aan de Graalgroep, die verklaart dat weliswaar het geluk in de Katholieke Kerk te vinden is, maar dat dit door de Hoffnungslosen niet wordt aangenomen, zoolang zy het bewys ervan niet zien: Johannes dem raufer allein 1st es nicht gelungen grootstad dat zegenryk werk ia aangevangen. Want het doel van de Graal is heilig en verheven. Ze wil, energiek, er toe meewerken, om de wereld voor Christus terug te winnen, die wereld terug te voeren naar Hem. die alleen haar gelukkig maken kan. En ze wil dat be reiken door de jonge katholieke vrouw voor dit Ideaal te bezielen. De Graal heeft een drievoudige opgave. Op de eerste plaats is ze een religieuze be weging; op de allereerste plaats wil ze de jonge vrouwen tot overtuigde katholieken vormen, die den Katholieken godsdienst als het hoogste goed beschouwen en die. wanneer zy eenmaal gehuwd zyn. haar kinderen tot getrouwe be geesterde katholieken zullen vormen. De Graal wil de jonge vrouwen zoo opvoeden, dat ze trotsch zyn op haar godsdienst, dat ze openiyk haar katholiek-zyn toonen en dat Katholicisme in de wereld uitdragen. Dat is in onzen tyd poodzakeiyk. De Kerk zelf geeft daarvan een heeriyk voorbeeld in haar liturgie, met haar heilige handelingen, haar gebaren, haar para menten. Wat inneriyk in de ziel leeft, dient naar buiten te treden. Alle richtingen treden belangstelling en sympathie te wekken voor de sa. i a 1*4 netol linrv smn Hnn trathnllalram Dnzlin thans in het openbaar op. laten zich zien, spreken tot de massa, willen openiyk getuigen van haar kracht, om door die geestelyke pro paganda de menschen tot zich te trekken. Daarom treedt ook de Graal naar bulten, om wat In haar leeft trotsch en biy onder de men schen te dfagen. Op de tweede plaats is de Graal een maat schappelijke, een sociale beweging. Ze wil haar leden maken tot flinke huisvrouwen. Daarom organiseert zy cursussen in naaien, koken, wasschen enz. Die cursussen vallen niet zoo zeer naar buiten op. trekken niet zoo de aan dacht, maar in mijn bisdom zyn ze alreeds tot grooten bloei gekomen. Op de derde plaat? is de Oraal een cultuur beweging. Ze streeft na een katholieke cultuur; op het gebied van kleeding. zang, dans, ver maak. Ze tracht daarin tiaar iets hoogers en het leekenspel ts daarvan een uiting. Ik wil er echter sterk den nadruk op leggen, dat, hoe gewichtig en belangryk dit deel van hetgeen de Graal beoogt, ook is, het een groote dwaling zou zyn. daarin het wezen van de Graal te zien. De religieuze en de sociale vorming zyn .veel belangryker en vooral daaraan moeten de eerste krachten worden gewyd. Moge God de Graal zegenen ook in de groot stad Beriyn. Ik twijfel daaraan niet, gezien den zegen dien ze in myn bisdom, waar ze ondanks groote moeilykheden in 3 jaar tyds tot 15.000 leden uitgroeide, ontving. Ook de duivel zal zichinspannen om het werk van de Graal te bémoellyken. Maar is het niet reeds een zegen, dat deze beweging, zoo fonkel nieuw. door Iedereen begrepen wordt? Zonder Gods zegen zou dat niet het geval zyn geweest. Ook hier, in Beriyn, zal men moeilykheden ondervinden, maar ze zullen worden overwonnen, want God zal helpen, om dat de Graal niet anders wil dan de eere Gods. Moge de Graal ook hier echt-katholleke. flinke vrouwen vormen, die Beriyn zullen herwinnen voor onzen Konlng Jezus Christus. (Daverend applaus). Venolgens sprak de wyblsschop van Londen. Mgr. Myers, zyn groote vreugde uit over hetgeen hy hier gezien had. Hy bracht de groeten van de Engelsche Katholieken en van Kardinaal Bourne over en zal van de groote vurigheid der Graalmeisjes. vooral tot bevordering van den vrede, getuigen. Tot slot sprak nog de blsschop van Beriyn, Z.Hoogw. Excellentie Mgr. Schreiber Hy bracht zyn hartelyken dank aan de meisjes uit Hol land en sprak zyn oprechte bewondering uit voor hetgeen ze hadden tot stand gebracht. Ge zyt, aldus Monseigneur, gisteren reeds op weg gegaan. Ge hebt onderweg gezwegen, en gebeden en dat offer gebracht voor de Graalmeisjes hier, en voor de groote Katholieke zaak. Ge hebt de pontifi cale Hoogmis, In de kathedraal door uw blsschop Mgr. Aengenent, gecelebreerd, bygewoond en ge zyt allen te communie gegaan met uw vriendin nen tn Beriyn. Ge hebt een mysteriespel opge voerd, dat op alle aanwezigen een geweldigen In druk heeft gemaakt. Ik dank u en ik hoop dat uw begeestering, uw enthousiasme, uw offergeest op ons moge zyn overgegaan. Mgr. Schreiber begroette dan de belde Hoog waardige Bisschoppen, wier aanwezigheid weer de groote Katholieke eenheid demonstreert en neemt dan afscheid van de Hollandsche Graal meisjes met de wenschen: en gy, Graalmeisjes uit Holland, neemt het bewustzyn met u mee, dat gy een groot enthousiasme hebt gekweekt, het bewustzyn, dat wy zullen trachten uw voetstap pen, de voetstappen van de Graal na te volgen. Toen stilte: Mgr. Aengenent verhief zich van zyn zetel en sprak de aanwezigen, speciaal de Duitsche Graalmeisjes als volgt toe: Met groote vreugde aldus ongeveer zyne Hoogw. Excel lentie ben ik naar Beriyn ge komen om dit spelte kunnen by wonen en van het werk Graal in Duitsche hoofdstad vernemen. In myn diocees heeft de Graal-beweging reeds groote vruchten voort gebracht en het verheugt my. dat ook in deze TT T Ie naar Beriyn gaat en dat niet doet yy voor zn zaken, doet het gewoonlyk om Beriyn ook eens gezien te hebben, of als hy het al kende, er nog eens een paar prettige dagen door te brengen. wy zyn ook naar Beriyn geweest en wel met z’n honderden, allemaal abonné's van ons blad, maar we deden dat niet In de eerste plaats om Beriyn te leeren kennen, of om Ber iyn nog eens terug te zien na jaren van afwe zigheid. maar wèl ojn er Hollandsche meisjes, samen met. Duitsche, het derde Graalspel te zien opvoeren. Maar al was dat nu ook de hoofdzaak en het eigeniyke doel van de reis, dat wil daar om niet zeggen, dat we niet ook tegelyk van het goede van Beriyn genoten hebben. Want al Is er veel slechts In Beriyn (kyk maar eens in de etalages der boekwinkels, waar 50 pet. van wat je er ziet liggen pornografische lec tuur Is) er Is toch ook wel wat goeds, byvoor- beeld de restaurants, waar we lekker gegeten hebben en de vele Inrichtingen, waar je voor een beetje geld een glas bier kan krygen, zoo- als je het in Holland nog nooit gedronken hebt. En dan. Beriyn is een stad van vier-en-een- kwart millioen inwoners, en zoo een vind je er by ons niet zoo gemakkeiyk. zoodat dat op zichzelf al een aantrekkingskracht uitoefent op iemand die er nog nooit geweest is. En zoo waren er nog al wat by ons gezel schap. Stel je voor, een stad met de helft van het aantal bewoners van heel Nederland als bewo ners. wat moet dat een reusachtig huizenbosch zyn! Nou. dat is het dan ook en onze niet be reisde abonné's, of zy Sle nooit verder waren gekomen dan een Rynrelsje, raakten er dan ook niet over uitgepraat. Het begon al op de heenreis, die by prachtig weer plaats had. Daar was het de verwach ting van wat men teTslen zou krygen, de ver wachting, die veelal de werkelykheid in genot overtreft, wat. laat ik er da\ maar dadeiyk by zeggen, hier gelukkig niet het geval is geweest. Maar in elk geval is het een prettige reis ge weest. een reis, niet van honderd toevallig by elkaar gekomen menschen, maar een reis van honderd abonné's, een reis dus van menschen. die, nu ja, elkaar wel niet kenden toen ze in den trein stapten, maar die met elkaar omgin gen als oude bekenden, toen ze den eersten voet op het Beriyhsche asfalt van de Frie drichstrasse zetten. Waren het niet allemaal abonné's van de Vereenigde Katholieke Pers en stonden ze als zoodanig elkaar niet nader, dan anders het ge val zou zyn geweest? Daar waren oude menschen by en jonge, men schen die weten wat het leven is en aanstaande menschen, die het nog moeten leeren kennen; daar waren menschen by. die van nature opge ruimd en biy zyn, maar ook anderen, die, nou ja. wel graag eens mopperen en een beetje nurk- sig doen, maar toch waren ze al heel gauw alle maal goede maatjes en dat zyn ze „gebleven tot ae. twee dagen later, in Utrecht weer uit elkaar gingen. Prettig, zoo’n reis met geUjkgezinden. al is het ook geen groep Graalleden, die onverbidde- lyk aan de leiding gehoorzamen. In Beriyn kwamen we 's avonds aan op een uui. waarop de meeste deelnemers aart-onze Berlyn-reis gewoonlyk wel netjes in bed zullen liggen, maar op dezen Zaterdagavond was het bed wel iets waar ze het allerminst aan dachten en de meesten zetten dan ook hun koffertje in het hotel Europaischer Hof neer en trokken dadelyk weer naar buiten, om al vast dadelyk wat te - genieten van de drukte op straat en de tallooze kleurige lichtreclames, die voor die van Parys, dat de reputatie heeft de lichtstad te zyn. niet onderdoen. En dan was het toch ook wel een eigenaar dige bekoring, om een uur of twee in den nacht nog even een glaasje bier met een paar warme worstjes te bestellen In een nog in vollen licht glans schitterend café met marmeren wanden en twee strykjes. Zooiets gaat nu eenmaal in Holland niet en dus. De bekoring van de verboden vrucht, maar niet zoo erg. Het eerste wat we den volgenden dag, een Zondag, als goede Katholieken allemaal deden was naar de kerk gaan en wel naar de Hedv ig s kathedraal, die, liturgisch niets op een kerk, laat staan op een kathedraal lykt, maar waar mee ze het in Beriyn, dat nog niet zoo lang Bisschopsstad is, dan toch maar doen. Mgr. Aengenent, die xpor het Graalspel naar Beriyn gekomen was. samen met plebaan Wes- terwoudt van de Haarlemsche Kathedraal, droeg er de Hoogmis op voor de byna duizend Nederlandsche Graalmeisjes, die gekomen wa ren om haar Duitsche zusters te helpen by de reuzentaak Beriyn nader tot God te brengen een taak, die in dit moderne Babel een onmo- gelyke schynt, maar die de Graal toch wil trachten te vervullen en die door de uitvoering van het Graalspel ..Rorate'' een stevigen on- oergrond heeft gekregen. Maar daarover straks; we zyn nu nog in de Hedwigskathedraal. Daar was het middenschip gevuld met de Hollandsche Graalmeisjes, allen in uniform. In het middenpad stonden meisjes met de prachtige, kleurige Graalbanieren en ter weerszyden daarvan knielden de leidsters, de cadetten, de gewone leden in breede ryen, heel het middenschip van de cirkelvormige kerk vullend. Langs de wanden, in een kring er om heen, stonden de geloovlgen, als de donkere om lijsting van een kleurig schilderij. Eh boven, op het koor, geschaard om den organist, die het En daarom: Will sie uns werben, so soil die Busse 1 Jung sein, liebestrahlend und milde, Will sie Uberzeugen, so muss ihre Sprache hold sein und leuchtende Augen haben. In dit eerste deel, dat uitmunt door kleur en lyn. komen byzonder mooie gedachten voor, waarvan het alleen maar te betreuren valt, dat de buitengewoon slechte acoustlek der zaal den indruk eenigszins schaadde. i In het tweede gedeelte, waarin de vergeiy- klng met Maria wordt voortgezet, stygt aan het slot het Magnificat als een jubel uit de harten der meisjes omhoog, dat God haar zulk een grootsche taak heeft gegeven. Hoe die taak vervuld kan worden toont het i derde gedeelte aan. dat ons Christus, den Red- 1 der der wereld als Offerlam toont Christus, Dié de zonden der wereld wegnam en die het- 1 zelfde verlangt van hen. die voor Zyn Ryk willen werken. Ik heb reeds gezegd, dat ik dit Kerstspel mooier vind dan het Pinkster-, mooier ook dan het Paaschspel. Hier toch zyn de kleuren woorden geworden, hier spreekt het rhythmlsche beweeg der ge waden. zooals byvoorbeeld in het groote slot koor een duldeiyke taal, onderstreept het althans het gesprokene op treffende wyze. En zóó groot was herhaaldelyk de indruk dien het spel maakte, mede door de geestdrift die uit de uitvoerenden oplaaide, door de vervoe ring 'op haar gezichten te lezen, dat telkens weer de zakdoeken te voorschyn werden ge haald. En niet door de dames alleen en ook niet alleen door de leeken. Onder de Bisschoppen, die hier alle drie aanwezig waren, tusschen de Nederlandsche en de Engelsche zat nu ook de Duitsche, Mgr. Schreiber, blsschop van Beriyn, scheen vooral laatstgenoemde meermalen werkeiyk aangegre pen te worden. En Beriynsche priesters, die ik tydens het spel sprak, waren eensgezind in hun bewon dering dat vrouwen en vrouwen alléén, iets dergeUjks konden tot stand brengen. Dat zouden Duitsche meisjes niet spelen, zei er een, ten minste niet zóó. niet dat er die bezieling van ultglng. die deze Hol landsche meisjes wisten te voorschyn te roepen. En een andere priester maakte my de vol gende veelzeggende opmerking wy hebben hier in Beriyn ongeveer 400.000 menschen die Katholiek heeten. maar waarvan er niet meer dan 100.000 ook werkeiyk Katho liek zyn. Nog één zoo’n machtig Graalspel en we hebben er 150.000! zyn deze twee uitspraken niet voldoende om de stemming van de Duitsche geesteiykheid ten opzichte van de Graal te kenschetsen? Want in dien geest waren ze immers allemaal! En *het publiek! Dat was in een woord in laaiende geestdrift gezet en by het défilé der 1200 deelneemsters na afloop van het spel, was het een applaus- storm, alsof men het Sportpalast wilde af breken. klavier bespeelde van het orgel, waarvan de pypen op drie verschillende plaatsen in de kerk zyn opgesteld, een koortje van leidsters, dat de liturgische en ook de andere gezangen ten gehoore bracht op een wyze, die in vol maaktheid alleen overtroffen werd door de su blieme begeleiding van den organist. Na .het ontbyt zyn we gaan wandelen naar het Graalhuis op de Belle Alliance Platz, op welke wandeling we een flink gedeelte van de 454 KM. lange in een rechte lyn aangelegde Friedrichstrasse, de Kalverstraat van Beriyn, met voeten getreden hebben. We gingen naar het Graalhuis, omdat de Hollandsche Graalmeisjes, op haar propaganda- tocht door de stad, voor onzen Haarlemschen Blsschop zouden defileeren. Vóór het gebouw een groote menigte en op het balkon naast Z. D. H. Mgr. Aengenent ook Mgr. Myers, wy-bisschop von Londen, die, in verband met de reeds ver gevorderde plannen der Hollandsche Craalleiding om ook daar met deze prachtige meisjesbeweging te beginnen, naar Beriyn was gekomen. Aan de andere zyde van den Haarlemschen Blsschop prelaat Stein- mann. die als vertegenwoordiger van Berlyns Blsschop, Z. D. H. Mgr. Schreiber, aanwezig was. Ook Haarlems plebaan, de hoogeerw. heer Westerwoudt, was op het balcon aanwezig met die verschillende hooge geesteiyken, belde vrouwen van Nazareth, mej. Kersbergen en mej. Mia v. d. Kallen, die zooveel voor de Graal hebben gedaan. Laatstgenoemde is de organisatrice van de Graalbeweging in Duitsch- land en tevens de schrijfster der verschillende Graalspelen; mej. Kersbergen zal binnenkort naar Londen vertrekken, om daar op te treden als hoofdleidster der daar te stichten Graal. Daar kwam hy aan, de kleurige stoet, op marcheerend in zes ryen, de heele breedte der straat innemend en begeleid door een auto vol Schupo's. Met uitgestrekten arm marcheerden de meisjes in kranige houding voorby de bis schoppen en toen ze, na het heele reusachtige plein omgemarcheerd te zyn, weer voor het Graalhuis kwamen, stelden ze zich daar op en begonnen te spreekkoren, in het Dultsch, in het Engelsch en in het Nederlandsch, daarmee leder der hooge geesteiyken in eigen taal hul digend. Daarna werd af gemarcheerd en ook wy gingen naar huis toe om te gaan eten. Die tocht naar huls was voor velen weer een nieuwe sensatie, omdat ze geschiedde per Untergrundbahn, die velen der aan onze Beriyn-rels deelnemenden alleen nog maar van hooren zeggen kenden. Na den maaltyd kwamen de schitterende autocars van de My. Elite voor, die ons. in een tocht van drie uren, door heel Beriyn voerden, een tocht waar allen volop van genoten, niette- waren. Bovendien werd nog bepaald, dat de wet zou geacht worden te zijn nageleefd, wanneer de gemiddelde werkduur in een tijdperk van zes weken niet hooger was geweest dan 40 uren per week. Ten aanzien van het loon werd bepaald, dat het, hoewel bij collectief of individueel contract anders vastgesteld, met een gelijk percentage mocht verlaagd worden als waarmee arbeidsduur verkort werd. De Regeering trachtte toen eerst door overleg en bemiddeling iets te bereiken. Zoo werd bij collectief contract de werkweek verkort in de brouwerijen, in de chemische industrie en het bouwbedrijf te Berlijn. In de meeste andife industrieën kwam men niet tot overeenstemming, omdat men "t niet eens kon worden over het loon. Tot verplichte werkweek-verkorting kwam het nog niet. Er was al een verplichte loonsverlaging van 10 pct. De Minister van Arbeid zag er bezwaar in, door de verkor ting van de werkweek het weekloon nog weer met 1/6 te verminderen. In Polen werd in October 1931 een wet aangenomen, waarbij aan de Regeering de bevoegdheid werd gegeven, om in tijd van crisis den arbeidsduur te verlengen of te ver korten, voor den tijd van één jaar. Het is echter aan het Intern. Arbeidsbureau niet bekend, “of deze wet toepassing heeft ge vonden. Langs wetgevenden weg is er dus niet veel bereikt. Wel echter door het particulier initia tief, uitgaande hetzij v&n de werkgevers, hetzij van de arbeiders. In de Vereenigde Staten hebben in Sept. 1932 de directeuren van het Amerikaansche Petroleum-Instltuut, dat vrijwel de geheele petroleum-lndustrle van de Ver. Staten omvat, aan hun dochter-maatschappij en de 40-uren-week aanbevolen. Ook de Kamer van Koophandel van de Ver. Staten sprak zich vóór de 40-uren-week uit. Sinds eenige maanden heeft zich een industrieel Comité geconstitueerd, afhankelijk van het Indus trieel en Bank-Comité van den „Federal Reserve Boarddat zich ook uitsprak voor verkorting van de werkweek, ten einde het voorhanden werk billijker onder de arbei ders te verdeelen. Het gemakkelijkst is de werkweek-ver korting in te voeren in de continu-bedrij ven, hetzij ze zes etmalen werken, hetzij ze ook des Zondags doorwerken. Zoo hebben de „Harhurger Oelwerke y angs verschillende wegen heeft men in verschillende landen ernaar ge- ■^■^streefd, tot een korter werkweek dan van 48 uren te komen, ten einde de werk loosheid te verminderen. Reeds in November 1931 heeft de Belgi sche Minister van Arbeid, Heyman, getracht werkgevers en arbeiders tot overeenstem ming te brengen, niet door voorschriften, maar door overreding door de Arbeidsin specteurs. Na de mijnwerkersstaking in 1932 stelde de Minister een rouleerings-systeem voor. Op gelijke wijze handelde de Fransche Minister van Arbeid in^l932: hij droeg den arbeidsinspecteurs op bemiddelend tusschen werkgevers en arbeiders op te treden. Ook President Hoover sprak zich in ge lijken geest uit. Hij ging verder. Op grond van de „Economy Act-1932” werd de werk tijd der ambtenaren met H dag per week verminderd, en hun loon met 1/11 ver laagd: feitelijk werd daardoor voor hen de vijf-dagen-week ingevoerd. Eenige gemeenten in Tsjecho-Slowakije voerden voor hun ambtenaren en werklie den de 40-uren-week in. In 1931 bepaalden de Provinciale Raden van Antwerpen en Oost-Vlaanderen, dat in de bestekken voor publieke werken voor rekening van de provincie de 40-uren-week werd voorgeschreven, echter met gelijk blijvend uurloon (het weekloon Werd dus evenredig verlaagd). In N. Z. Wales (Australië) werd in de openbare bestekken ook de 40-uren-week voorgeschreven, echter ook daar met gelijk blijvend uurloon. In de Ver. Staten ging men nog een stap verder: bij den gesubsidieerden wegenaan leg werd de 30-uren-week als voorwaarde gesteld. Zoo ook in verschillende afzonder lijke Staten. Het Dekreet van 5 Juni 1931 gaf in Duitachland aan de Rijksregeering de be voegdheid (behoudens goedkeuring van den Rijksraad) om bij Besluit de werkweek van 40 uren voor te schrijven aan bepaalde takken van industrie, administraties, of bepaalde categorieën van arbeiders, mits er in die ondernemingen minstens 10 ar beiders werkzaam waren, zich geen techni sche of economische moeilijkheden voor- Brinckman Meryele” te Harburg Wil helmsburg (Duitschland) reeds in October 1930 het 3-ploegen-stelsel (met 8-urendag) vervangen door een vler-ploegen-stelsel (met 6-urendag). Bij de reeds werkende 1000 arbeiders konden er daardoor nog 350 werklooze arbeiders in dienst genomen worden. Evenwel: de uurloonen bleven on veranderd, zoodat dus de weekloonen ver minderd werden. De Fabrieksraad, vooraf hierover gehoord, keurde toch den maat regel goed, omdat hij In "t belang was der werkloozen. Hier werd dus niet alleen over solidariteit geschetterd, maar werd zij in praktijk gebracht. Ook de „Kellogg Food Company” (Ver. Staten), die voedingsmiddelen produceert, en waarvan de voornaamste fabriek ligt te Battle Creek (Michigan), heeft den werk dag van 8 op 6 uur gebracht, sinds 1 Dec 1930. Daardoor konden 33 1/3 pet. méér arbeiders te werk worden gesteld. Het grondtoon werd met 12'/2 pet. verhoogd. m.a.w. voor de 6 uren werden 7 uren uit betaald. De arbeiders verloren dus maar 1 uur per dag. Ook de Suiker-industrie in Polen heeft het 4-ploegen-stelsel ingevoerd, met een werkdag van 6 uur. Daardoor konden 4500 arbeiders méér dan in "t vorige jaar tijdens de campagne worden tewerk gesteld. In de Dultsch^ brouw-industrie werden al reeds meer dan 60 overeenkomsten ge sloten, om de werkweek van 48 uur te ver vangen door een van 40 uur, verdeeld over ïhef aan

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 16