ALS DE KERK FAALT
Werking der varkenscentrale
Van de Perstribune
Een kostbaar bezit
Een groot tekort
Int. Eidophon N.V.
ZATERDAG 28 JANUARI
LEEKEPREEKEN
DE SCHIPBRUG TE ARNHEM OP VACANTIE
Gesprek met directeur
Inleidende besprekingen
De Pondenleeningen
Voorziening in aflossing
EEN LIEF MEISJE....
Met wegen en stoel erby
I
Audiëntie
De eerste films der nieuwe
Katholieke maatschappij
De verbinding der beide Rijnoevers wordt thans per stoom
boot onderhouden
Buitenlandsche kerkelijke
leeningen
Haridelsverdrag met
Duitschland
Eerstdaags worden dertig tot vijf
tig duizend zware varkens uit
de markt genomen
Brandstoffentoeslag met f 0.50
per week verhoogd voor de
kleinere gemeenten
Verjaardag van den ex-Keizer
HOMO SAPIENS
Dt>«
verantwoordelijkheid karikatuur
In een der bladen stond de volgende huive-
r.ngwekkende avertentle:
OUDERS
die gaan schelden. willen afstand doen van een
lief klein meisje, 15 mnd„ met wagen en stoel
er by.
Br. fr. no
In een te *s Oravenhage door den Trustee ge
houden tweede vergadering van obligatie houders
in de B pet. Ie hyp. leening. groot 90 000 1936
ten laste van het Klooster van den Goeden Her
der te Marxheim werd het verzoek van debitrice
om de coupons van 1 Februari 1933 tot en met
1 Augustus 1936 op basis van 5 pet. te voldoen,
goedgekeurd met algemeene stemmen.
De inlevering van de coupon bladen tegen af
gifte van nieuwe voor 5 pet. rente sal van 1
Februari aju at kunnen geschieden.
is een doos of tube „Zy-Crétne. ZU beschermt
Uw gelaat even afdoende tegen guur herfst
weer of felle winterkou als een warme bont
mantel of behaaglijke pels het Uw lichaam doet.
wijziging
kende tot
iddelen In
Tlandsch*
tent» film ..Das Lied der
■vaartn enkele sportieve
tijd den dood voor oogen
schillende misverstanden,
Varkenscentrale en haar
uit den weg te mimen
bankroet zou gaan,
van Zwanenberg de grootst
De Minister van Btnnenlandsche Zaken heeft
het volgende rondschrijven aan de inspecties
voor de werkverschaffing gezonden:
„Ik heb de eer te verweken aan de betrok
ken gemeentebesturen in uw resrort ten spoe
digste het volgend rondschrijven te doen toe
komen:
..Namens den Minister van 8taat, Minister
van Blnnenlandsche Zaken heb ik de eer u
mede te deelen, dat alle werklooren. die. wan
neer het „open weer’’ sou zijn gebleven bij de
werkverschaffing zouden zijn of worden ge
plaatst. onder de vorst-steunrege’lng kunnen
worden opgenomen.
Gelijk voor de hand ligt. geldt deae toezeg
ging ults'ultend voor hen. aan wie de aan
vrage tot plaatsing op de gewone wijze door
mij is goedgekeurd.
Zij het wellicht ten overvloede, verzocht de
Minister mi), nogmaals uw aandacht er op te
vestigen, dat zij. die werkloos zyn tengevolge
van de vorst, niet In de ultvriesregellng mogen
word?n opgenomen.“
Ik moge u dringend verzoeken, de afdoening
van de bij u Inkomende aanvragen om plaat
sing. zooveel mogelijk te bespoedigen.'*
Dat de varkenscentrale
noemde de heer r.~
mogelijke dwaasheid. Het stablllsatiefonds heeft
Inkomsten en uitgaven; wanneer er van tekor
ten sprake is, spreekt het van zelf, dat de hef
fingen verhoogd worden, waardóór de inkom
sten ruimer v oeien. Wanneer men echter ziet,
dat men een tekort in den loop van eenige ter
mijnen kan Inhalen, is er geen noodzaak de hef
fingen reeds nu te verhoogen. Het valt natuur
lijk niet te ontkennen, dat de varkenscentrale
momenteel een groot tekort heeft. Dit is het
gevolg van den opzet; men moest beginnen, met
den export te forceeren en de verliezen op den
export eenvoudig te nemen. Wanneer wij den
uitvoer blijven forceeren heeft dit vanzelfspre
kend een ongunstlgen Invloed op het stabillsa-
tiefonds. Daar komt nog by, dat de Varkenscen
trale langs bijzondere wegen nog steun tracht
te verleenen aan de varkenshouderij. Daartoe
behoort oa het uit de markt nemen van de
106.000 speenvarkens, hetwe’k met de kosten er
bij gerekend, de centrale ruim 2H ton zal kos
ten.
Een dergelijke maatregel slaat natuurlijk een
groot gat in het stablllsatiefonds. Daartegenover
staat echter, dat men een goeden stap voor-
Z. H Kxc. de Bisschep van Haarlem aal
alleen Vrijdag en Zaterdag van de a-s. week
audiëntie verleenen.
Welk een vreeselijke ontaarding wordt in deae
paar regels opengelegdschrijft JDe Morgen".
In een samenleving van wilden aou zulk een
aanbieding van „kind met wegen en stoel er-
bu" nog verontwaardiging wekken Ziedaar dan
het failliet van het „moderne" huwelijk zoo
schaamteloos mogelyk aan de kaak gesteld.
De liberale .Avondpost* voegt aan de ver
melding van deae advertentie een paar hartige
woordjes toe In verband met de klachten over
.het failliet van de moderne jeugd":
De Minister van Btnnenlandsche Zaken heeft
het volgende rondschrijven aan de colleges van
B. en W der gemeenten gezonden:
„Ik heb de eer uw college mede te deelen.
dat Ik heb besloten, in verband met de Lang
durige vorst goed te keuren, dat in de ge
meenten met een tarief van ondersteuning van
ten hoogste ƒ7 voor een echtpaar, waarvan de
man tot de ultgetrok kenen behoort, en 6 voor
een echtpaar, waarvan de man behoort tot een
der andere categorieën, aan de volgens mijn
rege'lng ondersteunde werkloozen In plaats van
1 een brandstoffentoeslag van 150 per week
wordt verstrekt.
Deze verhoogde ultkeering mag worden ver
strekt te rekenen van 33 deser af; zij geldt tot
dat de regeling mijnerzijds wordt Ingetrokken.
In de verhooging van 050 wordt dezelfde
bijdrage verstrekt, als In de overige kosten van
steun verleening
"De Minister van Blnnenlandsche Zaken heeft
aan alle Inspecties voor de werkverschaffing
het volgende rondschrijven gezonden:
„Ik heb de eer, u te verzoeken. onmlddelUJk
na ontvangst van dezen brief aan de besturen
van de gemeenten in uw ressort, waar als norm
voor de uitvriesregeling geldt 7 voor georga-
nlseerden en 6 voor ongeorganiseerden, mede
te deelen. dat. Ingaande deze week, aan hen.
die onder de genoemde rege’lng vallen. Inplaats
van één gulden brandstoffentoeslag 150 kan
worden uitgekeerd.
Deze aanvullende regeling geldt, totdat dezer
zijds zal worden aangegeven dat zij wordt in
getrokken.
Uit het vorenstaande blijkt, dat de aanvul
lende regeling niet geldt voor gemeenten in
welke boogere normen gelden, dan hlervoren
zijn aangegeven, u behoeft derhalve deze ge
meenten niet In te lichten.'
Ter gelegenheid van den verjaardag van den
Dultschen ex-Keiser zijn Vrijdag op huize
„Doorn" weer zeer veel gelukwenschen In aller
lei vormen ontvangen. Daar onder zijn er uit
alle deelen van Duitschland. vele uil Amenka
en alle deelen van de wereld, waar Duitschen
gevestigd zyn. Bij de gelukwenschen zijn een
schat van bloemen en vele roerende kleine
geschenken gevoegd, die getuigen van aanhan
kelijkheid en sympathie.
Felicitates kwamen als gewoonlijk binnen van
de vroegere Bondsvorsten. de generaal veld
maarschalken. van de Duitsch Nationale Volks
partij en ook speciaal uit de kringen van weten
schap en zeevaart, waarvoor de Keizer zich
iltyd bijzonder Interesseerde.
met de noodwendige toewijzing aan één der
ouders van het kind of de kinderen, vraagt zich
waarlijk met ernst af: treft deze opgroeiende
ondermijnd vinden?
Wat het huis en het gezin voor de jeugd is
en zijn moet en zijn kan dat breekt hier in
onze moderne samenleving aan stukken en over
de scherven zijn we verontwaardigd.
Dit is de kern van het vraagstuk: het ver-
antwoordeiykhe.dsgevoel van de ouders daalt
beneden het peil, waarop een opvoeding waarde
houdt.
Gezinsliefde en gezlnstucht. dat zijn de twee
ontbrekende elementen en met die gruwbare
advertentie open en bloot In een dagblad
is alle verantwoordelijkheid karikatuur ge
worden.
Huwelijk? Het is een woord geworden, zon-
Naar het „Handeïsblad” ter oore komt, heeft
de Nederlandsche regeerlng bij de voorberei
ding der onderhandelingen over een nieuw han-
delsverdrag met Duitschland. thans haar con
tact met belanghebbenden gehad, en een begin
der eigenlijke onderhandelingen schijnt thans
gaande te zyn Het blad meent te weten, dat
onze gezant te Berlijn op het oogenblik be
sprekingen met de Dultsche autoriteiten voert
om te trachten aldus den weg te plaveien,
waarlangs belde psrtiRn elkaar zullen kunnen
benaderen, zoodat, wanneer men eenmaal aan
de groene tafel plaste neemt, eenige redelijke
kans aanwezig zal zijn op het bereiken van
overeenstemming.
Zou het misschien óók zijn, dat het failliet
van de moderne jeugd (een failliet, waarin ik
niet geloof, maar men schijnt het ons per sé
te willen suggereerem zou het ook zóó kunnen
zijn, dat onze moderne Jeugd gladweg de dupe
is van bet moderne auwelijks-farlllet
Spreekt dit verstoorde en verbroken huve-
lyksevenwicht niet du zendmaal duidelijker dan
er geklaagd wordt over de losbandige jeugd?
Heeft deze gezins-likwidatle met de oprui
ming van tafel en stoel en kind ons niet vóór
alles dit te zeggen dat het gezinsverband soek
te?
Het te of sinds Lindsey het huwelijk In ka
meraadschap gepropageerd heeft, de kameraad-
schappelllkheid van de ouders onderling schip
breuk lijdt op Lindsey’s idealisme en goed ver
trouwen.
Hier: twee menschen die in het huwelijk hun
bestemming wilden vinden. En nu: opruiming
Ieder zijn weg. Maar het kind? Ja, het kind
Dat is te lastig. En gelijk met de tafel en den
stoel komt het kind onder den hamer.
Wie de statistiek der echtscheidingen volgt
waarte heeft gedaan in de richting der teelt-
beperklng. Iets wat vóór alles noodlg te. En wy
nopen in deze richting nog meer te bereiken
Het voornemen bestaat om binnen korten
UJd dertig tot vijftigduizend zware varkens uit
de markt te nemen.
Dit elscht natuurlijk wederom een groot be
drag. Echter was de heer van Zwanenberg over
den toestand van het stablllsatiefonds geheel
jerust De Inkomsten dekken in normale om
standigheden ruimschoots de uitgaven. DaarbU
komt, dat het zich laat aanzien, dat men in
net buitenland thans de iaagste prijzen en te
vens den grootslen omzet bereikt heeft, twee
factoren, waardoor de verliezen van het stabi-
nsatlefonds uiteraard het grootst zijn. Het sou
den heer van Zwanenberg dan ook niet ver
wonderen. wanneer men over niet te langen
tijd. b.v. een half jaar, tot verlagins der hef
ting zou kunnen overgaan.
Vervolgens werd den heer van Zwanenberg
gevraagd of het juist j»as. dat de Nederland
sche varkenshandel, door het optreden der Cen
trale een aanzienlijk debiet verloren had zien
gaan. Hierover gaf de directeur de volgende
uiteenzetting:
De bewering, dat wy door de varkenscentrale
ons debiet In België kwijt zyn geraakt, te een
bewuste leugen. Het eenige wat geschied ia.
is een verandering van contlngenteering door
Be'gië. Wy hadden met België een contlngen
teering van 95 pet. in den tijd, dat België nog
van land tot land de contingenten vaststelde
Men heeft dit echter gewijzigd en aan de im
porteurs algemeene Invoer-consenten verstrekt
waardoor zy konden koopen waar zij wilden
Toen dezerzijds daartegen geprotesteerd werd
merkte men van Belgische zijde op. dat dit
voor ons toch geen nadeel kon beteekenen. waar
Nederland nu gelegenheid had 100 pet. in 'te
voeren, indien wij slechts goedkoop genoeg
konden leveren. Daarbij werd echter vergeten
dat in den wereldhandel de een tegen den ander
wordt uitgespeeld, zoodat wy er altijd op ach
teruit moesten gaan. Daar kwam nog bij. dat
Juist in dien tyd de Enge'sche contlngentee-
rlngsplannen bekend werden. Deze contlngen
teering beteekent niet alleen voor ons een te
ruggang In den export, maar ook voor andere
landen, zoodat er op de Belgische markt eéh
waar gedrang ontstond Ondanks dit alles stemt
het tot groote tevredenheid, dat wjj vandaag
aan den dag nog ruim 80 pet. naar België expor-
teeren.
Van verloren gaan van een debiet, kan men
dus moeilijk spreken. Daarna kwun bet gesprek
op den toestand van onzen export naar de ver
schillende andere landen. Wat Engeland be
treft, was de heer van Zwanenberg van mee-
ning. dat de contlngenteering voor ons niet on
gunstig mag worden genoemd. De regeling is
23 Januari j.l zonder discussie met een maand
ver'engd. In het begin van Februari gaan de
beeren Louwes en van Zwanenberg nw Lon
den voor verdere onderhandelingen. Men hoopt
dan een regeling te kunnen verkrijgen, welke
tot Juli van kracht zal zijn. In den loop van
de volgende maand zullen er ook onderhande
lingen met Duitschland gevoerd worden.
Wat betreft het verwijt dat de Centrale den
blnnenlandsche handel bemoeilijkt, merkte de
heer van Zwanenberg op. dat de Centrale
slechte gegrossierd heeft vla die bedrijven, wel
ke ook reeds vóór het in werking treden der
Cristsvarkenswet de grossierdery uitoefenden en
alleen via met haar gecontracteerde bedrijven.
Thans is echter besloten om. met ingang van
6 Februari hieraan een eind te maken.
Het is echter niet uitgesloten, dat deze bedrij
ven verder voor eigen rekening hun zaken sul
len voortzetten.
De heer van Zwanenberg wijdde vervolgens
nog enkele beschouwingen aan den steun aan
de zware varkenshouderij. Men verwijt de Cen
trale wel, dat zij zich uitsluitend bezig houdt
met de bacon-varkens, maar, het valt niet te
ontkennen, dat er een zekere samenhang te lus-
schen de bacon-varxens en de zware varkens
De Centrale heeft gedurende eenige maanden
ten koste van groote offers 35.000 bacon-var
kens per week méér uitgevoerd dan normaal
Daardoor heeft men deze bacon-varkens belet
om zware varkens te worden.
Wanneer men nu In aanmerking neemt. <"at
de prijs in den tijd vóór het inwerkingtreden
der wet lager was dan thans, dan moet men
my bewijzen aldus de heer van Zwanenberg
dat de prijs zonder dien export den Centrale
thans hooger geweest zou zyu.
Zijn beschouwingen samenvattende, seide de
heer van Zwanenberg het volgende:
AUes wyst er op. dat wi) wat de productie
aangaat, in den loop van dit jaar de zaken in
de hand hebben. Wjj krijgen nog eenige moei
lijke maanden, maar wy beginnen reeds eenlg
licht te zien.
Ja, ja. we zullen terug moeten naar de ouder-
weteche .bekrompenheid" van het huiselijk
Ideaal 1
ongestraft brutale awuuuwu venpreioen. die
het christelijk geloof in de grondvesten aan
tasten. Zij ontmoeten geen noemenswaardig
verzet. Aan het Fransche hof wordt een leven
geleld van plezier en lichtzinnigheid en van
boven af vreet het kwaad naar onder door.
En te midden van een dergelyke zedenverslap
ping verschynt dan „de hoogepriester van de
goddeloosheid" Voltaire Met het talent van
een gevallen engel en met duiveteche geraffi
neerdheid weet hij te speculeeren op de niet
onverklaarbare afkeerigheid van het volk van
de geestelykheid dier dagen Hy blaast een groei
end antl-clericalisme aan. tot t ultlaalt in feilen
geloofshaat en verachting van het heiligste,
om te eindigen in een volslagen ongeloof. Vol
taire belichaamt in één persoon meer dan een
heele ketterij. Hy was een satan, die. met spot
en frivoliteit, zoo juist de verleidelijke taal wist
te bezigen, waaraan zyn tydgenooten een ge
willig oor leenden.
Rondom deren paus van het ongeloof groe-
peeren zich een leger phllosofen. die hun mees
ter In zyn duivelswerk helpen. Eén kant van
de menscheiyke levensbeschouwing lieten deze
schandschryvers echter ongemoeid. God haal
den zij van Zijn troon; met de goede zeden
dreven zy den spot: aan de sociaal politieke
verhoudingen raakten zy niet. Deze taak was
weggelegd voor een man. die in tegenstelling
met den verfynden wellusteling en vrouwen
minnaar Voltaire, een slecht opgevoede, ruwe,
achterdochtige menschenhater was, Jean Jacques
Rousseau. In zyn „contest social" legde deze de
grondslagen voor een sociale revolutie en by
het schrynende standsverschil, de wulpschheid
Ir het hofleven en de afpersingen door middel
van ondraaglyke belastingen vonden zyn denk
beelden gretig voedsel.
Ziedaar nogmaals de elgeniyke oorzaken van
oe Fransche revolutie aangegeven. Tegenover
zooveel duiveteche propaganda, tegenover zoc
rchrlkkeiyk volksbederf vinden wy geen stryd-
bare Kerk, geen priesters of leeken. die de
dwaalleer geeselen. die de vaan van het geloof
hoog heffen; den godsdienstzin verdiepen;
sociale misstanden trachten te keeren. En op
deze nalatigheid moest onherroepelyk een vree-
seiyke straf volgen.
Vergeiyken wy nu een volgende maal onzen
‘t tyd. die ook zyn zedenbederf, zyn duiveteche
propagandisten voor goddeloosheid en misdaad,
die ook zyn slechte maatschappeiyke verhou
dingen en sociale misstanden heeft, met een
tydperk als der Fransche revolutie en onder
zoeken wy of de zoo vaak genoemde en veel
gevreesde „wereldrevolutie” een Kerk tegen
over zich vindt, die even slecht of beter dan
die der achttiende eeuw haar taak begrijpt.
broodtrommel voeding. Dit
stelde huweiyk had de
plichtsbesef niet.
In een tyd waarin men een spel maakt van
de liefde, een dwaasheid, die op elk gewenscht
of ongewenscht oogenblik te herstellen te, een
soort vergissing, zonder eehiae consequentie,
moet men de moderne jeugd niet lastig val
len over de buitelingen buitenshuis.
Het Nederlandsen Correapondentlebureau
heeft den heer 8. van Zwanenberg, directeur
der Neder'andsche Varkenscentrale verzocht
eenige mededeelingen te doen omtrent de po
sitie van de Centrale in verband met geruchten
over aanzieniyke tekorten, welke by het stabl
llsatiefonds zouden bestaan.
De heer Van Zwanenberg was gaarne bereid
Inlichtingen te verschaffen, omdat hy daardoor
tevens een ongezochte gelegenheid vond ver-
welke omtrent de
resultaten bestaan.
AT T *aa”CT <»»»n tyd getwyfeld wordt
Vy aan de macht der Kerk om een mate-
rieele en moreele wereldcatastrophe
tegen te houden; wanneer velen zich angstig
afvragen of de Kerk nog wel Invloed op de
massa heeft, kan men niet beter doen dan
zeggen: kyk in het verledene; ondersoek wat
oe geschiedenis leert! Geen betere les voor ons
geslacht dan de historie der Fransche revolutie
die nog dicht genoeg by ons staat om onze
belangstelling gaande te nouden en ver genoeg
al om er een objectief oordeel over te vellen
Voor een oppervlakklgen leaer der feiten van
h Juli en 5 October 1789 biyft het steeds onver
klaarbaar. noe die geweldige omwenteling, welke
wy Fransche revolutie noemen en die een naive
eeuw lang haar Invloed in heel Europa zou
doen gevoelen, soo plotseling zonder merkbare
aanleiding te ontstaan. Er te in den zomer van
J*" niets waarneembaars van een on-
weerslucht. De brandstoffen, steeds aanwezig
voor een opstandige beweging, zyn in noch
bulten Frankryk te vinden. Er heeracht zoowel
in Parys als in het land de meest volmaakte
rust; er te geen opgewondenheid; men hoort
niet van samenzweringen, van het gevangen
nemen van onruststokerser zyn geen bonger-
optochten; er zyn geen legers, die morren over
een geleden nederlaag Niets van dat alles. Wie
in den zomer van 1789 sou voorspeld hebben
dat de Fransche koning naar het schavot sou
gaan en dat een driemanschap van laag allooi
de teugels van net bewind in handen sou nemen
en een bloedige terreur sou uitoefenen, aou voor
een krankzinnige zyn aangezien. Wie de uner-
lybë rust aanziet, waarmee het leven in de
tachtiger jaren van de achttiende eeuw m
Frankfyk vooruleept, die staat met open mond
van verbazing te kyken naar de plotselinge uit
barsting van de omwenteling. De koning, die
in pracht en praal schynbaar een rustig lever,
leidde, wordt naar bet schavot gesleept; al wat
onder den hoogeren stand en de geestelykheid
naam en aanzien heeft, wordt vermoord, geker
kerd of verbannen; een driemanschap, bestaan
de uit een gek (Marat), een barbaar (Dantoni
en een schoolvos (Robespierre! aocate een
geestig Franach geschledschryver het uitdrukte
neemt de teugels in handen, de christeiykt
godsdienst wordt voor dwaasheid en volksmis
leiding verklaard en een deerne van de stflkt
als .godin van de rede" op een altaar geplaatst
Ware soo iets seven eeuwen vroeger geschied,
toen by een algemeen zedenverval zelfs de
priesterschap omkoopbaar en wulpech was. wy
acuden de verklaring by de hand hebben. Ware
hetzelfde drie eeuwen terug In Italië gebeurd,
toen op den Stoel van Petrus een losbandige
zwakkeling zat. die zich de pauselyke waardig
heid door omkooperyen had toegeëigend en die
door een college van kardinalen omringd was.
waarvan een groot deel omkoopbaar en werelds
gezind. op het heldenscbe af, was wy zouden
daarover thans niet verbaasd zyn. Maar in bet
Frankryk van bet laatst der achttiende eeuw
was de priesterschap nooh hoog noch laag be
dorven. Onpartydlge, niet-katholieke geschied-
schrijvers hebben na ernstig onderzoek vast-
gesteld, dat bisschoppen en priesters in dien tyd
over het algemeen een aedelyken levenswandel
leidden. Tusscben Kerk en Staat was bovendien
de meeat vrlendschappeiyke verstandhouding
Ook heeft de opkomst van den Corslkaanschen
officier, weinige jaren na het uitbreken van de
revolutie, wel bewezen, dat het revolutlonnalre
sentiment en de afschuw van het koningschap
nu nr r-ranscxien weinig diep zaten. Dat bewezen
trouwens al dadelyk en telkens weer de ver
kiezingen voor den Staten-Generaal Napoleon,
met keizerlyke waardigheid bekleed, aanbeden
als een godheid, vereerd door de laatste leiders
der revolutie, was het levende bewijs van de
ware gevoelens van het volk.
Heel de geschiedenis van de laatste twintig
jaar der achttiende eeuw lykt een groteske
eomedle; ze zou belachelyk zyn, wanneer se
niet zoo ingrypend in haar schrlkkelyke gevol
gen was geweest.
De vraag is daarom op baar plaats; bad de
Kerk dezen wreeden keer in de geschiedenis
niet kunnen voorkomen? Frankryk was toch eeri
katholiek land; het ging nog altijd trotsch op
den titel „oudste dochter der Kerk!" Van weinig
tydperken der historie moet belaas, wanneer
men eeriyk wil staan tegenover de geschied
kundige feiten, worden getuigd J*. de Kerk
en met name de Galllcaansche kerk, heeft m
dat droeve tijdsgewricht gefaald. Zy was niet
op de hoogte van haar taak; zy kende haar
tyd niet; zag niet de groeiende gevaren, de
geesteiyke leiding liet zy in andere handen.
Met opzet roepen wy dit zwarte tydsbeeld nog
ééns voor den geest, omdat bet ons zooveel te
leeren heeft. Welke waren de oorzaken van de
Fransche revolutie, welke de Kerk in die dagen
niet tydig beeft ontdekt? Er was een onge
zonde, een onchristelyke scheiding tusschen de
maatscbappeiyke stamden. De hoogste levens
waarde scheen te zyn te kunnen bogen op een
adeliyken voorvader. Wel miste deze adellyke
stand over het algemeen de echte rldderiyk-
held en bezaten taUooae graven en burchtgraven
ook het geld niet meer om naar hun stand te
u-ven maar de naam alleen maakte hen in hun
verbeelding tot andere menschen. Deae dwaze
standswaan was ook het heiligdom van de Kerk
binnengedrongen, ook in de priesterschap waren
twee standen. Was het onder Lodewyk XIV nog
mogeiyk geweest, dat een eenvoudige, begaaf
de jongen tot hooge kerkelyke waardigheden
opklom; honderd Jaar later was dat uitgesloten
Alle prelaten waren zonder uitzondering van
dertigen stand, zy verkeerden aan het hof en
waren voor het volk onbereikbaar Het contact
met Rome was bovendien uitent slap. Al kwam
bet niet tot een openlyke scheuring, felteiyk
betond er een eigen Fransche, een Galllcaan
sche kerk, die zich van het hart der Christen
held zooveel mogeiyk afzydig hield. Welk een
verslappenden invloed deze verhoudingen op het
godsdienstig leven moesten hebben, behoeft wei
nig betoog. En hier komen wy aan de diepste
oorzaken van de Fransche omwenteling Wan
neer men elders de Kerk na de reformatie tot
een restauratie ziet overgaan en een stryd tegen
de uitwassen van de renaissance ziet onder
nemen. zoo Is daarvan in Frankrijk weinig te
bemerken Reeds in bet laatst der zeventiende
eeuw kunnen allerlei warhoofden en cynici
der meer. Precies eender als kachel of brood
trommel. En nu kies ik nog te mooie woorden
Want een kachel veronderstelt warmte en een
.1 aan de kaak ge-
warmte niet en dit
Eenige maanden na de oprichting der Int.
Eidophon N.V. vraagt deze Katholieke film on
derneming aandacht voor haar eerste werk.
In een vorig nummer hebben wy reeds
in het kort bericht, dat Donderdag een
voorstelling voor oenoodlgden plaats had
in Theater Tuschlnskl te Amsterdam, waarby
ook H.H Excellenties Mgr. Jansen en Mgr
Aengenent benevens Mgr. Móllmann. Deken dr.
G. C. van Nooit en talryke geestelyken en
leeken aanwezig waren.
De Nederlandsche directeur der Eidophon. de
heer F. Bfflitshuysen heette de aanwezigen, in
het bijzonder de twee Bisschoppen, welkom en
bracht een woord van dank aan de directie
van het Theater fuschmskl. dat belangeloos
voor deze gebeurtenis was afgestaan Spreker
meende, dat de eerste daden van de E dophon
thans aan bet oordeel van bet publiek konden
worden toevertrouwo en de cnvermydel’jke cn-
tlck zouden moeten ondergaan en sprak de hoop
uit, dat deze critiek opbouwend aou zyn. Spr.
.loot met een woord van dank aan alle mede
werkers
De tweede spreker, mr. Mutsaerts. commis
saris der Eidophon. sprak over het ontstaan,
de werkwyze en het doe) der onderneming, die
baar oorsprong dankt aan een uitvinding van
den Berlynschen geleerde en priester, dr Köne-
mann, welke vinding door Tobte-Klangfilm
werd overgenomen. Wy hebben, aldus spr..
moeten vechten voor wy onze eerste resultaten
konden bere ken. Thans echter zijn twee groote
en enkele kleine films tot stand gekomen Hel
doel van deze Katholieke op streng commer-
cleelen grondslag gebaseerde, onderneming is
films te vervaardigen, die in godsdienstig ar
tistiek en technisch oogpunt verantwoord zyn
Aan deze verklaring werd toegevoegd dat de
f.lms der Eidophon nooit anti-godsdienstig
zouden zyn. De beer Mutsaerts herhaalde de
mededeellng. dat de leiders der Eidophon zich
voor opbouwende critiek houden aanbevolen.
Nog gaf spr. te verstaan, dat het doel der
Eidophon niet omvat het vervaardigen van
vrome en heilige films, maar van films, die
fllm-tecbntech op één lyn staan met de produc
tie der ben'at fllmmaatschappyen en geen
godsdienstige en ethische gevoelens kwetsen
Eerst wanneer met dergelyke films voldoende
financieele winst te gemaakt zal de Eidophon
zich ook op bet terrein van de positief - goede
film begeven.
Hierna werden vertoond de film ..Das Meer
ruft" voorafgegaan door een ser.e fragmenten
uit JDc-s Lleo der schwarsen Berge.'
Wanneer wij nu afzien van een poging om het
vertoonde op zyn artistieke en technische waar
de te schatten en ons uitsluitend richten op het
ethische doel dan dienen we enkele overwegin
gen te maken, die zoowel de inleidende speeches
als de vertoonde films ons opdnngea.
Het doel van de op clrerg-commercleeie basis
berustende Eidophon is du voorlooplg uitslui
tend films te vervaardigen die neutraal van
houding rijn, die alleen maar niet kwetsen. Po
sitief-goede films komen pas aan de orde, wan
neer de neutrale films voldoende geld hebben
opgebracht Zou dit laatste niet geschieden.
■tan zal men dus voortgaan met het vervaardi
gen van neutrale films, zoodat de kans althans
niet uitgesloten geacht meet worden dat de zich
ite Katholieke aandienende en met geld van
Katholieken werkende onderneming l vt.vaar-
dlgen van Katholieke films geheel achterwege
laat.
Welnu, wanneer wy mogen oordeelen naar de
eerste resultaten dan lijkt ons deze kans niet
geheel denkbeeldig De vertoonde films toch
ondersrheiden zich ethisch niet van de voor Ka-
Ingediend te een wetsontwezp<4
van de wet van 35 Juli 1Ö2, sti
voorziening in de behoefte Min gele
verband met de aflossing vA de Ni
Indische pond sterling-leeningen 1931 C en
1923 B.
De thans ingediende wetsvoordracht heeft ten
doel, de wet van 25 Juli 1933 in dien zin te
wyzlgen. dat de minister van Financiën mede
schatktetpapier ten laste van het ryk zal kun
nen af geven om tot onderpand te strekken
van een door den minister van Koloniën by oe
Nederlandsche Bank en de Javasche Bank te
sluiten beleening in verband met de aflossing
van genoemde leeningen.
De minister van Koloniën te, onder voorbe
houd van bekrachtiging van het wetsvoorstel,
met de circulatiebanken overeengekomen, dat
deze Nederlandsch-Indlë in staat zullen stel
len, de van de banken gekochte ponden ster
ling af te nemen tegen den laagst overeenge
komen koers van ƒ9.25. ten einde daarmede
reeds in 1933 het eerste jaar, waarin dit
mogeiyk zal zyn tot algeheele aflossing van
de Nederlandsch-Indlsche pondenleeningen te
kunnen overgaan.
De hiervoor benoodlgde gelden zullen door de
banken, leder voor haar aandeel in de vorige
transactie, aan Nederlandsch-Indlë in leen
worden verstrekt op onderpand van schatkist-
papler van het ryk tegen een rente van 3J4
pet sjaars. terwyi deze schuld in ten hoogste
29 jaar zal worden afgelost.
In wezen komt deze transactie derhalve neer
op een conversie van de 5 pet. en 6 pet. rente
dragende pondenschuld van het land In een
guldenleening van een rentetype van 3M pet.
Ten einde het land voor een met verdere da
ling van den pondenkoers verband houdende
risico te vrywaren, bevatten de overeenkomsten
de bepaling, dat nimmer meer rente zal be
hoeven te worden betaald, dan verschuldigd aou
zyn geweest. Indien de belde Indische ponden-
leeningen niet waren afgeloet.
De Volksraad wordt Intusachen in de gele
genheid gesteld, zich over de transactie uit te
spreken by de behandeling van een aanvul-
lingsbegrootlng. welke in de onlangs aangevan
gen tweede jaariyksche zitting van het college
in behandeling zal komen. Voor de geheele af
lossing der beide leeningen toch zal aan de En-
geteche bankiers een vergoeding moeten worden
uitgekeerd van 1 '30 pct. over 11.000.000
derhalve £5500.—,— of ongeveer ƒ50.000.
waarop in de Indische begroeting voor het loo-
tholleken toelaatbare films van de bestaande
maatachappyen ate Ufa. Paramount. Metro
Goldwyn Fox. Froeil-h en enkele tientallen an-
dere. terwyi zy niettegenstaande de dikwyte
'chllderachtlge natuuropnamen en het voortref
felijke tooneetepe. van Heinrich Grorge. tech
nisch zeker niet boven het gemiddelde peil der
productie dezer maatschappijen uitkomen. Waar
toe. vragen wy ons af. zou een Katholieke maat
schappij gelden beschikbaar stellen om naast de
reeds bestaande nsutrale productie nog een
tweede neutrale productie te doen vervaardigen?
Vooral wanneer deze Katholieke maatschappij
religieuze motieven vermydt welke nlet-Katho-
lieke maatschappijen wél aandurven.
Ern vergeiyking zal dit duldeluk maken.
Wy herinneren ons nog als den dag van gis
teren. dat de regisseur Dupont in zyn film .At
lantic’’. een der eerste Europeesche gelulasfilnu
een diepe ontroering wist te wekken door de ten
doode gedoemde passagiers van een zinkende
Oceaanboot in het aangezicht van den dood
luid-op en met roerende nadrukkeUJkbeld het
Onze Vader’ te laten bidden. Dit was geen
techniek, geeta vaardigheid, maar beading! Een
houding die een Katholiek, een Protestant, een
Jood, een vrijdenker met beklemmenden eerbied
beving Dit was het oproepen van de eeuwigheid
in het oogenblik. dat honderden arme sterve
lingen de eeuwigheid zouden binnen gaan. Dit
was het werk van den niet-Katholieken maar
menacheiyk voelenden Dupont en wekenlang
heeft het publiek dit eeuwlgheldsaccent meege
dragen uit de bioscopen, waar vooze wuftheid
doorgaans heerscheres is.
Thans spreekt een Katholieke onderneming
tot ons door haar
schwarzen Berge".
jongelui geruimen
zien, als de wilde stroomversnelling van een
bergrivier hen in een ongenaakbare grot heeft
geslingerd. Geen oogenblik komt de gedachte
aan de eeuwigheid in hen op en hun eerste ver
engen na hun redding gaat niet uit naar de
Voorzienigheid, die hen redde, maar naar het
commercieele succes, dat ben na es^ bevaar-
baarmaken van den bergstroom in de toekomst
tegenlacht.
Dit schroomvallig vermijden van leder? hoo-
;ere levensuiting, ook daar waar zd volkomen
Logisch en natuuriyk door ieder dieper denkend
menseb verwacht wordt, steekt wel schril af by
ie houding van een niet-Katholiek als Dupont,
maar bovendien Is deze vermijding in stryd met
de algemeen-menschelyce gevoelens, die geen
snkete film, geen enkel boek, gen enkel leven
kunnen ontsieren. Ook zonder die vermydlng
zouden de commercieele exploltatiemogelykhe-
den van deze film niet zyn verminderd.
Ook in de hoofdfilm ..Das Meer ruft" stuiten
wy op een angstvalligheid, die oX te ver gaat
zelfs In het kader der Eldophon-bedoellngrn.
Aan het einde van de film worden wy nJ
verplaatst naar een kerkinterieur, dat zoowel
protestantscb als katholiek kan zyn. De vraag
dringt zich zelfs op doch voor wy den predi
kant (of den katholieken priester In bet ge
zichtsveld krygen. stopt de zwevende camera
en gaat het beeld over naar een ander oord
Deze manoeuvre wordt opvallend genoeg uit
gevoerd om de veronderstelling te wettigen, dat
men met opzet een keuze heeft vermeden en
z ch tevreden beeft gesteld met een algemeen
christelyken inslag Een regelrechte keuze naar
welke zyde dan ook aou minder opvallend zyn
geweest dan deze schroomvalligheid, die eenlgs-
zins in stryd komt met het katholieke r»ru-
ter van de Eidophon. En dit valt nog meer op,
wanneer men aanneemt (voor ons gevoel Is dit
een feit) dat hier in werkelykheld een protes-
tantsche kerk tot operatle-terrein werd geko
zen. Men versta ons goed: een protestantache
"erk lykt ons in zich allerminst een verwerpe-
lyk oord, maar wy meenen dat het verdoezelen
van een sfeer of een omgeving eerder nadeel
dan voordeel zal brengen.
Tenslotte zouden wy nog willen opmerken, dat
ie Eidophon. wil zy op neutraal terrein het fi
nancieel succes behalen dat zy zich voorstelt, en
de toch al zoo zware concurrentie het hootd bie
den. zy als laatstaangekomene op de markt
films had moeten lanceeren. die ver boven de
bestaande gemiddelde productie uitreiken, het
geen met de thans vertoonde werken, waaraan
ongewtyfeld kosten noch moeiten zijn-gespaard,
voorals nog niet het geval schynt te zyn.
Deze opbouwende critiek zou tot de verzuch
ting kunnen verleiden, dat het debuut van de
Eidophon niet bemoedigend zou zyn geweest
voor den bloei van een Katholieke filmcultuur,
doch een debuut als dit behoeft niet nood-
zakelyk een wegwyzcr te zyn. Moge het liever
aansporen tot een bewustere houding, die het
eigen doel treffender nastreeft. Dit zal ten
goede komen aan het by financieel welslagen In
het vooruitzicht gestelde, maar thans nog ver
wijderde godsdienstige, artistieke en dus cultu
reels doel der onderneming.
De geluidsweergave in beide films lykt ons
technisch het best geslaagd. Het te ons even
wel bekend dat by deze geluidstechniek het
systeem-Konemann nog niet werd toegepast.
•I
