ACHTJARIGE LEERPLICHT
Prikkeldraad
de crisis
over
Dr. H. Colijn
t
Requisitoir
Attractie
REDE TE ARNHEM
Een proeve van
kostenberekening
DINSDAG 7 FEBRUARI
Antipapisme per radio
DE ZEEVISSCHERIJ
Naar een lager niveau
De laatste Macht
KONINKLIJKE HULP
OP ZOEK NAAR GOUD
GOUDEN JUBILEA
C
Koningin en Prinses in
Zwitserland
OUD-MINISTER SLOTEMAKER
HERSTELD
‘I
tl
2.025
'ït.
den
Iedere berekenlngsmogelijk-
De oud-miniater acht deze criaia
Daarbij bleken 1330 kinderen niet
verplicht stellen
In December 1932
Belaatingverhooging
PASTOOR J. KERCKHOFFS t
M.
Voor vryhandel
p.
t
het Noord-
zeer ge-
Beataat er nog een Radio-contróle-
commiaaie?
Hoe ia deze toeat and
ontataan?
leerlingen één leerkracht nemen)
leerkrachten aangesteld moeten
ferheld la de exploi-
toerisme toch zeker
zich
ƒ11.
Te Maastricht Is Zaterdag, in het ziekenhuis
Calvariënberg, overleden de zeereerw. heer J. A.
Kerckhoffs, pastoor te Amby (L.).
In 1879 te wyire geboren, werd Joannes An-
tonius Kerckhoffs 19 Maart 1904 priester gewijd,
waarna hij tot 1926 kapelaan te Kerkrade ge
weest Is. Op 28 Juni 1926 werd hij benoemd tot
pastoor te Amby.
Ie leerjaar
2e
3e
4e
5e
6e
7e
8e
9e
10e
Tn de O. H. „Nederlander” komt dit stukje
voor:
Daartoe dienen we een twintigtal jaren terug
te gaan en te constateeren hoe in een klein deel
der aarde (W-Europa) de geheele industrie-ca-
paclteit is samengedrongen. De rest der wereld,
behalve N.-Amertka, dekte haar behoefte in W-
Europa tegen ruil van grondstoffen en ruwe voe
dingsmiddelen.
Na 1914 gingen die landen (Canada, Austra
lië, Japan, Argentinië. Brazilië, Britsch-Indlë)
echter zelf de benoodigde goederen maken, zoo-
dat een groot deel der industrie verplaats werd
van de Europeesche fabrlekscapacltelt naar over-
zeesche minder beschaafde landen.
Vergeleken met de productie zooals die in 1913
was, maakt Br.-Indlë thans 120%150%! Hier
uit blijkt hoeveel er verloren is. Indien regee-
ringen na den oorlog elkaar op economisch ge
bied met rust gelaten hadden, was het zoover
niet gekomen. Spr. herinnerde zijn gehoor aan
zijn woorden, gesproken in Genève in Jan. *31,
toen hij zeide: nu Is het 5 min, voor mldder-
nacht.
Als er niet spoedig wordt Ingegrepen zijn er
binnen 6 mnd. groote financieele catastrophen.
Die in Oostenrijk, Duitschland en Engeland
zijn er geweest om spr.’s uitlating te bevestigen.
Het is puntig gezegd en raak van typeerlng.
En het geeft de verklaring van het feit, dat
christelijke partijen, ondanks alle verschillen
en tegenstellingen, toch altijd weer op elkander
aangewezen zijn, om het openbare en staat
kundige leven te beschermen tegen het streven
van hen, die Gods wil als laatste macht gewoon
weg uitschakelen.
154
136
723
3.621
12.774
26.638
42.814
2.085
11
21
geestelijk leven, die niet Ingaat tegen den hls-
torischen opzet onzer maatschappij. Thorbecke
had reeds gezegd den toestand niet te vreezen,
dat het bijzonder onderwfjs regel, het openbaar
onderwijs uitzondering zou zijn. De liberale
staatkunde na 1870 heeft kans gezien dezen in
wezen liberalen elsch in haar eigen tegenstelling
te interpreteeren.
H. M. de Koningin heeft een bedrag van
f 10.000 geschonken aan het Nationaal Crisis
comité.
We hebben op t oogenbllk reeds 19 steun
maatregelen, waarvan 13 voor den land- en
tuinbouw, welke er echter alle op gericht zijn
om het bestaande te handhaven. Maar spr.
vraagt zich wel eens af of we hiermede wel op
den goeden weg zijn. Als blijkt, dat ook op den
duur geen opleving van den export onzer fij
nere landbouwproducten te verwachten is, moet
overwegen woren of we niet moeten komen tot
omvorming onzer bodemcultuur. Dit zal een
vraag zijn die hét nieuw te vormen kabinet
ernstig onder de oogen zal hebben te zien.
Dit alles deed de overtuiging vormen, dat
we moeten verhuizen van een hoog naar een
lager levensvlak.
„Elisabeth Tucher”. Een der fijnste portretten der
Duitsche schilderkunst
ALBRECHT DÜRER <1471—15271
adje, ja, ieder dorpje,
voordeel begrijpt, houdt,
er tegenwoordig een grootere of kleinere orga
nisatie op na om vreemdelingen te trekken en
om dezen op een aangename wijze van hun
portefeuille- en portemonnaleinhoud te ontdoen.
In vele gevallen is het echter de groote moei
lijkheid, de attractie te vinden, welke het doét.
De badplaatsen hebben nu eenmaal hun zee
of minstgenomen hun binnen watert je, Zwit
serland, Tirol en Beieren hebben hun bergen,
en nog hebben zelfs deze door de natuur be
voorrechte oorden speciale, attracties noodig om
het tegenover andere oorden van vreemdelin
gen-Industrie te kunnen bolwerken; het is een
kwestie van overtroeven: waar de bijzonderste
attractie geboden wordt, daar floreert het
vreemdelingenbedrijf.
Nu lijkt ons de Senaat van
Amerikaansche Staatje Delaware, e
lukkige vondst gedaan te hebben: 1
de heeren hebben daar een echi
machine in werking gesteld, welke voor het
vreemdelingenverkeer de schoonste resultaten
belooft: dezer dagen namen de vroede vaderen
van dit Staat J^ nJ. twéé wetten aan:
door de eene wet worden de bestaande bepa
lingen omtrent echtscheiding in de Staats-
huwelijkswetgeving ingetrokken en de tweede
wet bevat nieuwe bepalingen tot regeling van
de echtscheidingsprocedure, waardoor het vol
doende is, dat men tien dagen in den Staat
Delaware vertoeft en dat belde partijen den
wensch tot echtscheiding te kennen geven, om
te verkrijgen dat het huwelijk ontbonden wordt
verklaard.
Dat heeft Delawara-fjjntjes van Reno afge
keken!
Let nu eens op dit meesterlijk stukje
vreemdelingen-lndustrle-politiek
tien dagen moet men in Delaware vertoeven
om echtscheiding te verkrijgen.
Nieuwste attractie: echtscheldlngs-automaat!
Wie wil er geen tien dagen als vreemdeling
geëxploiteerd worden om van die attractie te
profiteeren!
eens want
maal in een
Studenten- vereeni-
standpunt
Hij vond het onbegrijpelijk, dat men niet
heeft ingezien, dat wanneer één land zijn In
voer beperkt, daarmee de uitvoer van een an
der land belemmert. Indien toch alle landen
den Invoer beperken, neemt de totale uitvoer,
dus ook de gezamenlijke productie enorm af.
En waar productie stoffelijke welvaart betee-
kent, is inkrimping ervan verarming.
Nederland, dat een knooppunt van het inter
nationale verkeer is, moet al heel spoedig de
gevolgen ondervinden. Onze ligging, en de
vruchtbaarheid der Nederlandsche bodem, was
oorzaak, dat wij als 't ware den tuin vormden
voor Europa, als leverancier van de fijnere cul
tures. Van onzen uitvoer aan boter van 45 mll-
lioen kilo ging alleen reeds 35 mlllloen kilo
naar Duitschland en de financieele nood bij
onze oostelijke buren zou dan ook alleen reeds
voldoende geweest zijn om in Nederland een
uitvoer-crisis te veroorzakep, en hier kwam
dan nog bij, dat de grenzen werden gesloten.
Ons wordt gemeld:
De Koningin en de Prinses maakten eenlge
flinke wandelingen in de omgeving van Len-'
zerheld. De hooge lucht en rustige omgeving
hebben H. M. veel goed gedaan.
geen conjunctuur-, doch een
atructuurcrisis
De voorstellers komen dan „bij benade
ring” tot een raming van 62.500 kinderen,
die van de achtste klasse gebruik zullen
(moeten) maken.
Hier schuilt een princlpieele fout in de
berekeningsmethode:
het geldt hier Immers geen leeftijds- maar
een leerjaarskwestle; leerjaren loopen niet
parallel met leeftijden, noch ook omgekeerd.
Dit blijkt heel duidelijk uit de statistiek.
De „Statistiek van he*t gewoon en ultge-
breld Lager Onderwijs over 1929”. vanwege
het Centraal Bureau voor de Statistiek uit
gegeven in Augustus 1931, leert ons en
ook de voorstellers kunnen daarvan niet on
kundig zijn dat er in genoemd jaar in Ne
derland in totaal 90.307 kinderen van 13 jaar
de lagere school bezochten, over de leerja
ren verdeeld als volgt:
Spr. waarschuwde voor de opvatting: Laat
de regeering de belastingen opvoeren, er is nog
geld genoeg, als-men het maar haalt, waar het
te halen Is. In de eerste plaats moet men niet
naar de gevels der hulzen het vermogen taxee-
ren, want dan komt men bedrogen uit. Maar
daarbij moet men niet vergeten dat men dan
zou raken aan het vermogen der natie. En dit
vermogen behoort niet alleen aan deze genera
tie maar ook aan de volgende. Het vrlk van
morgen en overmorgen moet daar ook uit kun
nen putten.
„Het dichtste bij de waarheid komt
men, door het aantal kinderen boven 13
jaar, die niet school gaan, te ramen en dit
getal te vermenigvuldigen met het gemid
delde bedrag, dat een leerling van het la
ger onderwijs kost per jaar.”
Het bulletin van gisteren van den behande
lenden geneesheer dr. C. C. A. Croln luidt:
Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine heeft he
den het Diaconessenhuls hersteld verlaten. Op
medisch advies zal hij, alvorens een aanvang
te maken met de geleidelijke hervatting van
zijn werkzaamheden, eenlgen tijd naar buiten
gaan.
In de haven te Nijmegen is aangekomen het
motorschip „Flevo” met een lading'van 60 ton
ijzer en staal, welke de onderdeelen vormen
voor den grootep trechter, die gebezigd zal wor
den bij het opsparen der goudschatten van de
„Lutine". Het schip is indertijd gezonken nabij
de Noord-Holiandsche eilanden.
Geljjk men weet gaat het initiatief tot het
opdelven van de goudschatten der „Lutine” uit
van den bekenden industrieel de heer Bekkers
uit Gennep, die binnenkort pogingen zal aan
wenden de goudschatten der „Lutine” aan den
dag te brengen. De „Flevo” zal nog eenlge da
gen in de Nijmeegsche haven blijven liggen In
afwachting van nog meer onderdeelen. bestemd
voor de installatie der apparaten, welke noodig
zjjn bij deze moderne gouddelverjj. De verschil
lend onderdeelen worden per trein vanuit Dort
mund naar Nijmegen overgebracht.
De schatten, van de „Lutine’*
Een Dultsch schrijver spreekt van den groo-
ten invloed van de „laatste macht” in ons
leven.
Hij bedoelt daarmee de macht, welke per slot
van rekening onze levenshouding bepaalt.
Een dergeljjke „laatste macht” bebeeracht
ook de politieke partijen.
Voor den Marxist is het: de klasse; voor den
liberaal, althans van de 19e eeuw, de rede; voor
den Fascist: de staat; voor den Natlonaal-socla-
llst: het ras. En zoo meer.
Een christelijke partij poogt daarboven uit
te grijpen en tot laatste macht te maken: Gods
WIL
Het is wel een scherp requisitoir, dat hier
wordt uitgesproken.
En dat te scherper is, omdat het door een
eenvoudig constateeren van sinds lang bekende
en vaststaande feiten wordt ingegeven.
Aan waarschuwingen heeft het de liberale
partij niet ontbroken, aan waarschuwingen
tegen hare verafgoding der rede en hare ver
heerlijking van, neen hare vereenzelving met
het intellectualisme.
Maar die waarschuwingen worden in
wind geslagen.
Het liberalisme meende het intellect voor zich
te kunnen monopollseeren; zijn volgelingen
vormden het „denkend deel der natie”.
Maar intusschen bleek al spoedig, hoezeer dit
denkend deel zich vervreemdde van het vojk en
hoe weinig het begreep van wat er in het hart
van de massa leeft.
Zoo bereidde het zijn eigen ondergang'voor
En zoo staat het liberalisme thans voor ons
als een verschijnsel van het verleden, dat nim
mer meer de plaats zal Innemen, welke het
eenmaal tn ons land en elders bezat, al moge
dan zijn Invloed nog lang nawerken.
De Eerw. Broeders Leo (J. Hooiveld) geb.
te Oudijk en Nlcasius (W. Vermen) geb. te
Heeze, vieren in het bekende gesticht de Hei
bloem, gemeente Heljthulzen. op 8 Februari
hun gouden kloosterjublleum.
over
de leerjaren verdeeld (wellicht hier of daar
bij Montessori-onderwijs of lete dergelijks
ondergebracht).
Na beschouwing van dit staatje is het
dus wel duidelijk, dat een beoordeellng
naar den leeftijd ons niet verder, althans
niet in de goede richting brengt.
Waarbij nog in aanmerking genomen
moet worden, dat ook de kosten per leer
ling niet met eenlge nauwkeurigheid
te ramen zijn: het salaris'*van de onder
wijskrachten is verschillend en de kosten
per leerling worden zeer sterk ‘beïnvloed
door de hoegrootheid der klasse: een klasse
van 10 kinderen Is per leerling- viermaal
zoo duur als een van 40.
In het voorstel van den heer Ter Laan
ca. ontbreekt dus Iedere juiste basis om tot
een eenlgszlns redelijke kostenberekening te
komen.
et vreemdelingenverkeer is de laatste
tfentallen jaren enorm toegenomen.
De krisis der laatste tijden heeft er na
tuurlijk geen goed aan i
met andere takken van
tatle, dV industrie van '1
niet de dunst winstgevi
Ieder lah<L ieder ei
dat zjjn tijd eïfrv-^-z'n
Het openbaar onderwijs aldus ging vol
gens het verslag der N. R. Crt. de hoogleeraar
in zijn historisch overzicht voort wordt, van
overheidswege gepropageerd, het middel deze
Intellectueele wereldbeschouwing te bevorderen.
Afwerend mln of meer hoghartlg staat de
liberale partij tegenover het „belijdend” deel
der bevolking, hetwelk met andere factoren dan
het verstand rekening hield. Blzonder onderwijs
moest geduld, maar mocht van overheidswege
nooit in de hand gewerkt worden. En dus is
subsidieering van blzonder onderwijs uit de
overheidskas verboden. De staat der liberalen
doet zijn intree. De geestelijke sfeer is gescha
pen waarin het mét de vrijheid is gedaan, en
de gezagsldee den boventoon voert. „De minder
heden moeten dan maar onderdrukt worden.”
Zoo is men gekomen tot de verwording van
den eigenlijken liberalen staat. Want kenmerk
van dien staat is, dat hij het geestelijk leven
der burgers vrijlaat, dat hjj een welwillende
houding aanneemt tegenover elke uiting van
De H.IR.O. een zich humanitair noe
mend radio-omroepje heeft de fijne atten
tie gehad. Zaterdagmiddag te midden van den
K.R.O.-zendtijd, welke op hoog bevel van mi
nister Reymer aan den H.I.RO. moest worden
afgestaan, een antl-paplstlsche radlo-ultzen-
te geven, welke in aanstootelijkheld alles over
treft, waaraan men zich in ons land bij een
radlo-uitzendlng óóit heeft kunnen ergeren.
Na een inleiding, waarin verkondigd werd, dat
de verzorgers van deze uitzending heelemaal
geen strijd wilden voeren tegen de Room
se hen, doch alleen maar tegen de Ultramon-
tanen en zich vrij wilden houden van alle anti
papisme, na deze op zichzelf al argwaan wek
kende inleiding kwam de bekende Rome-be-
strijder, ds. van Hoogenhuyze aan het woord,
om de burgers van Nederland op de felst mo
gelijke wijze tegen alles, wat katholiek is, op
te hitsen.
Hjj kweet zich van zijn nobele taak op mees
terlijke wijze, en al zal hij weinig succes
oogstende wil is prijselijk, al kan die niet
gedijen.
Nederland zoo vermaande de vriéndelijke
spreker moest tegen Rome waken, de pro
testanten moesten aioh met alle kracht verzet
ten tegen den groetenden invloed van Rome
en daarbij van allerlei praktische middelen
gebruik maken; strijd moesten ze voeren tegen
de Roomsche ziekenhuizen, tegen de Room
sche kunst, ze mochten geen katholieke winke
liers bevoordeelen, Roomsche kloosterlingen
moesten verbod krijgen, onderwijs te geven en
aldus, evenals in Spanje, buiten de wet ge
steld worden, enz. enz.
De zaak kan ons koud laten, ofschoon we het
allesbehalve behoorlijk vinden, dat zoo’n anti
papistische philippics gehouden wordt in zend
tijd, welke van den KRO. afgedwongen is,
tusschen KRO.-zendtijd in, zoodat onwille
keurig vele katholieke luisteraars al dit boos
aardigs te genieten hebben gekregen.
Wat ons in deze kwestie echter het meest
interesseert, dat is de vraag, of we nog een
Radio-Contröle-Commissie hebben, die tegen
beleediglng en erger! van medeburgers
waakt.
Herhaaldelijk komt het voor, dat deze com
missie de klelnzieligste betuttelingen maakt,
wanneer echter de Katholieken van Nederland
op de felste wijze aangevallen en beleedigd
worden, wanneer Nederlandsche burgers tegen
de Katholieken worden opgehltst, dan merkt
de commissie blijkbaar niets, dan vraagt zij te
voren blijkbaar geen inzage van de radlo-rede,
dan denkt zij er niet aan den spreker af te
sluiten.
WU aarzelen niet te zeggen, dat de Radio-
Contróle-Commlssie zich hierdoor grovelijk ge
blameerd heeft.
Haar rest felteliJk niets anders, dan pu
bliekelijk haar excuus aan te bieden onder er
kenning, dat zij uit nalatigheid of wét dan ook
deerlijk in haar taak tekort geschoten is.
Zoolang zij dit excuus niet aanbiedt, blijft
zij voor ons als een ernstige Radlo-Contröle-
Commissie uitgeschakeld.
nieuwe
worden.
En wat koet over *t algemeen één leer
kracht?
Daaromtrent Is men *t niet ééns.
Veelal wordt aangenomen, dat een leer
kracht L. O. ,,ln doorsnee" 2000 per jaar
kost, maar de beste cljfer-lustige onder
wijsdeskundigen kunnen met deze taxa
tie niet Instemmen, komen eerder tot een
bedrag van ƒ2500.
Laten wij den gulden middenweg be
wandelen en zeggen: 2250.
Dan zullen deze 2.025 nieuw aan te stel
len leerkrachten het Rijk jaarlijks kos
ten ƒ4.556.250.
We blijven met dit bedrag natuurlijk
aan den ongeloofelijk lagen kant: een
norm van 40 leerlingen in de achtste kla?
is niet aan te nemen, zoodat in werke
lijkheid het aantal nieuw aan te stellen
leerkrachten veel grooter en het aan sa
larissen uit te keeren bedrag dus ook be
duidend hooger zal zijn.
Evenals het „Handelsblad”, dat voor
een oogenbllk den heer Ter Laan ca., in
zjjn verkeerden gedachtengang wilde vol
gen, zijn wij van meenlng, dat men de
kosten op dezen post alleen evengoed op
zes, zeven of acht mlllloen schatten kan.
*t Is een slag in de lucht.
"T TT T lUen W*J een kostenberekening
VV trachten te maken, dan moeten
wij dus niet spreken van leeftijden,
noch ook van kosten per leerling.
Reéeler lijkt het ons, te rekenen naar het
leerjaar:
we moeten ons af vragen: hoeveel kinde
ren bevolken op dit oogenbllk de zevende
klasse en hoeveel kinderen zullen er dus,
wanneer de leerplicht met een jaar ver
lengd wordt, het volgend jaar het achtste
leerjaar moeten meemaken?
Welnu:
Van de in totaal 1.161.411 schoolgaande
kinderen zitten er momenteel, althans vol
gens de laatst verschenen statistieken,
83.717 leerlingen in de zevende klas.
Deze 83.717 kinderen zouden dus automa
tisch (afgezien van sterfte en zitten-blij vent
de nieuwe achtste klassen gaan bevolken.
Nu zal men zeggen: jawel! maar een
groot gedeelte van deze leerlingen zou tóch
naar een achtste klas zijn overgegaan, óók
zonder leerplichtnoodzaak.
Dit aantal is echter betrekkelijk zeer ge
ring, getuige het feit, dat er momenteel (al
weer volgens de laatst-verschenen statis
tieken) slechts 2.801 kind het achtste leer
jaar (L. O.) volgt.
Wij meenen dus het aantal kinderen, dat
gedwongen zou worden het achtste leerjaar
te volgen, gerust te mogen taxeeren op
81.000.
Wat betgekent dit nu?
Dit beteekent, dat in het volgend leerjaar
▼oor 81.000 kinderen méér dan thans
noodig zouden zijn:
a) leerkrachten
b) locallteiten
c) Instandhoudlngskosten.
Wat betreft de leerkrachten:
wij blijven zeker aan den zeer veillgen
kant, wanneer wij voor 40 leerlingen één
leerkracnt berekenen; het kan voorkomen,
«lat er voor een achtste leerjaar geen nieu
we leerkracht noodig is, nl doordat de
schaal ten aanzien van de laatste leerkracht
nauwelijks overschreden is, maar daarte
genover staan weer de gevallen, waarin de
schaal, wat betreft de laatste leerkracht,
vetre is overschreden. en dan zij er
maar heel weinig achtste-klassers noodig
om een volgende leerkracht onvermijdelijk
te maken.
We krijgen dus achtste klassen van heel
▼erschillende bevolklngssterkte, maar ten
zanzlen van de leerkrachten maakt dit
(althans in gunstigen zin) hoegenaamd
teen verschil uit, daar toch vrijwel steeds
Per leerjaar één leerkracht noodig Is.
Voor de 81.000 nieuwe leerlingen der acht-
•te klassen zullen er dus (indien we op 40
-j-'v aarbij komen nu de koeten voor
1 locallteiten en instandhouding.
Iedere nieuwe leerkracht zal een
locaal met volledige inrichting (voor het
achtste leerjaar lang niet goedkoop!) noo
dig hebben.
Hier valt
held weg.
We weten, dat de gezamenlijke gemeen
ten voor locallteiten en instandhoudings-
kosten jaarlijks rond ƒ40 millioerf betalen.
Passen wij hierbij nu dezelfde bereke
ningsmethode toe, als welke wij ten aan
zien van de salarleering door het Rijk volg
den (waarbij blijkt, dat met het voorstel-
Ter Laan ca. ongeveer 5 pCt. van het
totale budget gemoeid is), dan krijgen wij
uit dezen hoofde nog eens opnieuw ƒ2.—
mlllloen aan uitgaven te- noteeren.
Aan jaarlijksche uitgaven!
Men vrage immers niet, welk een groot
kapitaal er eventueel aan scholen-uitbrei-
dlng, enz. geïnvesteerd zal moeten worden!
Zoo zijn we, steeds aan den té lagen
kant blijvend, alreeds genaderd tot de
/Mi 10 mlllloen.
Maar nóg kunnen we niet zeggen: Das
Lied 1st aus!
De heer Ter Laan .ca. verlangt ook het
van de gelegenheid tot
verstrekking van schoolvoedingen school-
kleedlng.
Wat dit kosten moet?
Men bedenke, dat er in Nederland on
geveer 1.160.000 schoolgaande kinderen
zijn; momenteel verricht de particulie-e
liefdadigheid hier zeer prijzenswaardig
werk, maar zal deze liefdadigheid zich niet
overbodig gaan achten, wanneer de over
heid verplicht wordt, op kosten van den
belastingbetalen, voor schoolvoeding en
schoolkleeding (en wkér Is de grens van
de behoeftigheid?) té zorgen?
Gesteld eens, dat er maar 10 pCt. van
alle schoolgaande kinderen voor school
voeding- en kleeding In aanmerking zou
komen, en dat er voor leder kind per jaar
niet meer dan 10 noodig zou zijn, dan
kwam deze post de overheid alweer op
1.160.000 te staan.
De soclaal-democraten zullen de eersten
zijn om tegen te weiden, dat dit bedrag
veel te laag geraamd Is, In aanmerking
genomen, dat de particuliere liefdadigheid
bij een eventueete wettelijke verplichting
patuurlijk zal ophouden haar schoone
menschllevende functie te vervullen.
WIJ erkennen nogmaals zeer nederig,
dat het ons onmogelijk is, ook maar „bj
benadering'* een kostenberekening bij het
voorstel van den heer Ter Laan ca. te ma
ken; wij hebben alleen maar een mlnl-
mum-taxatie kunnen leveren
Maar als we dan zien, hoe deze taxatie
beweegt tusschen de fl.S.en de
mlllloen, dan is het o.L geen vraag
meer, of het plan Ter Laan cs. ook met
den besten wil der wereld verwezenlijkt
zou kunnen worden.
In dezen tijd.
Zaterdagmiddag heeft dr. H. Coljjn In de nieu
we concertzaal van Musis Sacrum te Arnhem
een rede gehouden voor het provinciaal Comité
van A. R. Kiesvereenlgingen In Gelderland,
waaraan wtf, wegens het algemeen Briang'-der
daarin besproken vraagstukken, het volgende
ontieenen
Het Is onder ongunstige omstandigheden
aldus ving dr. Coljjn aan dat we onze ver
kiezingscampagne dit jaar aanvangen. De stof
felijke crisis Is vooral daarom zoo zwaar en nij
pend omdat er zoo weinig uitzicht is op ve--
betering. Dit is in hoofdzaak ter oorzake van
het karakter der crisis die beslissend is zoowel
voor haar hevigheid als voor haar duur. Spr.
heeft reeds In 1922 gezegd dat naar zijn oor
deel het karakter der crisis anders was dan
die van de periodieke crises, zooals die met een
zekere regel- én wetmatigheid wederkeerden. Leek
het aanvankelijk alsof spr. zich vergist had, in
de Jaren 1926—1929 trad weer schijnbaar verbe
tering in het economisch leven in al spoedig
bleek dat van een blijvend herstel nog geen spra
ke was. Op kunstmatige wijze werd, door ge
weldige bedragen te leenen, een welvaartstoe-
stand geschapen. Men dacht aan een herstel
van de toestanden, maar in werkelijkheid was
het slechte een symptoom dat onze vlotkoopen-
de afnemers leefden boven hun kracht, zooals
aie door hun nationaal inkomen werd be
paald. Op *t oogenbllk zal er ook wel niemand
meer zijn die in de meenlng verkeert dat we
een periodieke, een conjunctuur-crisis door
maken. Het is een structuur-crisis, dwz., de
wereld is bezig het economisch wereldgebouw
te verbouwen.
A Ivorens wij ons wagen aan een poging
tot berekening van de kosten, welke
de door den heer Ter Laan ca. voor
gestelde Invoering van den achtjarigen
leerplicht voor Rijk en Gemeenten zou mee
brengen, moeten wij ons eerst nog even
bezig houden met een heel groot misver
stand, waarvan de voorstellers blijkbaar de
dupe geworden zijn.
De heeren hebben ons op weg willen hel
pen 'm een kostenberekening te maken en
zeggen In hun memorie van toelichting:
De afdeeling Vlsscherljen van het Departe
ment van Economische Zaken en Arbeid deelt
het volgende mede omtrent de aeevlsscherd tn
de maand December 1932, waarbij de tusschen
haakjes geplaatste cijfers betrekking hebben
op de maand December 1931. 1C
Aan de zeevisscherij namen 501 (573) Ne
derlandsche vaartuigen deel. Door Nederland
sche en vreemde vaartuigen werd volgens voor-
looplge opgaven hier te lande aangevoerd
9.163.100 kg (14525,825 kg) visch, met een waar
de van f 1.302.850 1.882.925).
In bedrijf waren 81 (106) stoomtrawlers, die
In 184 (264) reizen 1.733.760 kg (3342.750 kg)
visch aanvoerden ter waarde van ƒ431.665
(ƒ596.685). Zjj vingen en besomden gemiddeld
per reisdag respectievelijk 903 kg (907 kg) en
ƒ225 (ƒ231).
De gemiddelde prijs van alle door de stoom
trawlers aangevoerde Noordzeetrawlvisch was
iets lager dan in December 1931. Over het ge
heel waren de besommingen onbevredigend.
Voorts marktten in December JJ. te IJmul-
den 8 Duitsche stoomtrawlers, die in 11 reizen
204520 kg visch aanbrachten, ter waarde van
f 31.420, 1 IJslandsche stoomtrawler met 75.510
kg IJsIandvisch ter waarde van 3995, 1 Bel
gische motorkotter met 1030 kg Noordzeevisch
ter waarde van 353 en 1 Engelsche zellkotter
met 800 kg Noordzeevisch ter waarde van 253
Van de motortrawlers, motorkotters en mo
torloggers namen 52 (29) vaartuigen aan de
trawlvlsscheri] deel. Bovendien waren van de
Katwüksche en Scheveningsche motorloggers op
31 December nog 31 vaartuigen voor de trawl-
visscherlj uitgevaren, die echter eerst in begin
Januari met hun vangsten binnenkwamen. De
aanvoer in December bedroeg in 131 (59) rei
zen 221.565 kg <102.375 kg) Noordzeevisch ter
waarde van ƒ80.322 (ƒ43.125). Van de motor-
trawlèrs en motorloggers afzonderlijk waren in
December Jl. de gemiddelde vangst en besom
ming per reisdag respectievelijk 244 kg (245 kg)
en 89 103).
Aan de trawlvlsscherij langs de Nederland
sche Noordzeekust namen voorts nog 148 (184)
kleine motorvaartuigen en 15 (10) half gedekte
en open zellvaartulgen deel.
De motorkustvisschers maakten 538 (626) rei
zen en brachten 298.395 kg <5831295 kg) Noord
zeevisch aan, waarvoor ƒ34.447 54.555) werd
besomd. De gemiddelde vangst en besomming
per reis bedroeg respectievelijk 555 kg <930 kg)
en ƒ64 (ƒ87).
Voor zoover bekend vlochten 11 Nederland
sche motorvaartuigen met de zeevischzegen en
brachten in 34 reizen 20.050 kg Noordzeevisch
aan, waarvan ƒ5995 werd besomd.
Van de Vlaardlngsche vloot vertrokken in de
tweede helft van December 11 (13) stoombeu-
gers ter vlsscherlj.
Machine 9
Een 4-tal 43-tal) stoombeugers kwamen In
December nog van hun le reis binnen en brach
ten in 3 (3) reizen 6975 kg (4415 kg) Noosdzee-
vlsch te Umulden aan, waarvoor ƒ3330 (2386)
werd besomd.
Gemiddeld per reisdag vingen en besomden
deze stoombeugers 179 kgk (177 kg) en 85
(ƒ95).
Voor de drljfnetvisscherij op haring waren
aan het begin der maand 36 (50) stoomloggers
en 173 (303) motorloggers in bedrijf en boven
dien 4 stoomloggers en 4 motorloggers van de
Poolsche maatschappij te Vlaardlngen. Aan het
besluit van de Reedersvereenlging voor de Ne
derlandsche Haringvisscherjj om het bedrijf op
3 December te beëindigen, werd door nagenooeg
de geheele haringvloot gevolg gegeven. Slechts
enkele vaartuigen bleven nog iets langer in De
cember doorvlsschen. De haringprljzen waren
wederom niet hoog en de besommingen dien
overeenkomstig over het geheel matig tot onbe
vredigend.
Prof. Elgeman heeft weer
t is niet voor de eerste
rede (voor de liberale
ging) te Leiden, zijn afzonderlijk
ten aanzien van het liberalisme uiteengezet en
daarbij de oorzaken aangegeven, welke tot het
verval der liberale partij na Thorbecke's dood
leidde».
Een tot in de uiterste consequentie doorge
voerd intellectualisme kenmerkte de mentaliteit
der liberale politici, en daarnaast gingen mo
dernisme en liberalisme een bizondere wissel
werking op elkaar uitoefenen.
f