ACHTJARIGE LEERPLICHT Prikkeldraad de crisis over Dr. H. Colijn t Requisitoir Attractie REDE TE ARNHEM Een proeve van kostenberekening DINSDAG 7 FEBRUARI Antipapisme per radio DE ZEEVISSCHERIJ Naar een lager niveau De laatste Macht KONINKLIJKE HULP OP ZOEK NAAR GOUD GOUDEN JUBILEA C Koningin en Prinses in Zwitserland OUD-MINISTER SLOTEMAKER HERSTELD ‘I tl 2.025 'ït. den Iedere berekenlngsmogelijk- De oud-miniater acht deze criaia Daarbij bleken 1330 kinderen niet verplicht stellen In December 1932 Belaatingverhooging PASTOOR J. KERCKHOFFS t M. Voor vryhandel p. t het Noord- zeer ge- Beataat er nog een Radio-contróle- commiaaie? Hoe ia deze toeat and ontataan? leerlingen één leerkracht nemen) leerkrachten aangesteld moeten ferheld la de exploi- toerisme toch zeker zich ƒ11. Te Maastricht Is Zaterdag, in het ziekenhuis Calvariënberg, overleden de zeereerw. heer J. A. Kerckhoffs, pastoor te Amby (L.). In 1879 te wyire geboren, werd Joannes An- tonius Kerckhoffs 19 Maart 1904 priester gewijd, waarna hij tot 1926 kapelaan te Kerkrade ge weest Is. Op 28 Juni 1926 werd hij benoemd tot pastoor te Amby. Ie leerjaar 2e 3e 4e 5e 6e 7e 8e 9e 10e Tn de O. H. „Nederlander” komt dit stukje voor: Daartoe dienen we een twintigtal jaren terug te gaan en te constateeren hoe in een klein deel der aarde (W-Europa) de geheele industrie-ca- paclteit is samengedrongen. De rest der wereld, behalve N.-Amertka, dekte haar behoefte in W- Europa tegen ruil van grondstoffen en ruwe voe dingsmiddelen. Na 1914 gingen die landen (Canada, Austra lië, Japan, Argentinië. Brazilië, Britsch-Indlë) echter zelf de benoodigde goederen maken, zoo- dat een groot deel der industrie verplaats werd van de Europeesche fabrlekscapacltelt naar over- zeesche minder beschaafde landen. Vergeleken met de productie zooals die in 1913 was, maakt Br.-Indlë thans 120%150%! Hier uit blijkt hoeveel er verloren is. Indien regee- ringen na den oorlog elkaar op economisch ge bied met rust gelaten hadden, was het zoover niet gekomen. Spr. herinnerde zijn gehoor aan zijn woorden, gesproken in Genève in Jan. *31, toen hij zeide: nu Is het 5 min, voor mldder- nacht. Als er niet spoedig wordt Ingegrepen zijn er binnen 6 mnd. groote financieele catastrophen. Die in Oostenrijk, Duitschland en Engeland zijn er geweest om spr.’s uitlating te bevestigen. Het is puntig gezegd en raak van typeerlng. En het geeft de verklaring van het feit, dat christelijke partijen, ondanks alle verschillen en tegenstellingen, toch altijd weer op elkander aangewezen zijn, om het openbare en staat kundige leven te beschermen tegen het streven van hen, die Gods wil als laatste macht gewoon weg uitschakelen. 154 136 723 3.621 12.774 26.638 42.814 2.085 11 21 geestelijk leven, die niet Ingaat tegen den hls- torischen opzet onzer maatschappij. Thorbecke had reeds gezegd den toestand niet te vreezen, dat het bijzonder onderwfjs regel, het openbaar onderwijs uitzondering zou zijn. De liberale staatkunde na 1870 heeft kans gezien dezen in wezen liberalen elsch in haar eigen tegenstelling te interpreteeren. H. M. de Koningin heeft een bedrag van f 10.000 geschonken aan het Nationaal Crisis comité. We hebben op t oogenbllk reeds 19 steun maatregelen, waarvan 13 voor den land- en tuinbouw, welke er echter alle op gericht zijn om het bestaande te handhaven. Maar spr. vraagt zich wel eens af of we hiermede wel op den goeden weg zijn. Als blijkt, dat ook op den duur geen opleving van den export onzer fij nere landbouwproducten te verwachten is, moet overwegen woren of we niet moeten komen tot omvorming onzer bodemcultuur. Dit zal een vraag zijn die hét nieuw te vormen kabinet ernstig onder de oogen zal hebben te zien. Dit alles deed de overtuiging vormen, dat we moeten verhuizen van een hoog naar een lager levensvlak. „Elisabeth Tucher”. Een der fijnste portretten der Duitsche schilderkunst ALBRECHT DÜRER <1471—15271 adje, ja, ieder dorpje, voordeel begrijpt, houdt, er tegenwoordig een grootere of kleinere orga nisatie op na om vreemdelingen te trekken en om dezen op een aangename wijze van hun portefeuille- en portemonnaleinhoud te ontdoen. In vele gevallen is het echter de groote moei lijkheid, de attractie te vinden, welke het doét. De badplaatsen hebben nu eenmaal hun zee of minstgenomen hun binnen watert je, Zwit serland, Tirol en Beieren hebben hun bergen, en nog hebben zelfs deze door de natuur be voorrechte oorden speciale, attracties noodig om het tegenover andere oorden van vreemdelin gen-Industrie te kunnen bolwerken; het is een kwestie van overtroeven: waar de bijzonderste attractie geboden wordt, daar floreert het vreemdelingenbedrijf. Nu lijkt ons de Senaat van Amerikaansche Staatje Delaware, e lukkige vondst gedaan te hebben: 1 de heeren hebben daar een echi machine in werking gesteld, welke voor het vreemdelingenverkeer de schoonste resultaten belooft: dezer dagen namen de vroede vaderen van dit Staat J^ nJ. twéé wetten aan: door de eene wet worden de bestaande bepa lingen omtrent echtscheiding in de Staats- huwelijkswetgeving ingetrokken en de tweede wet bevat nieuwe bepalingen tot regeling van de echtscheidingsprocedure, waardoor het vol doende is, dat men tien dagen in den Staat Delaware vertoeft en dat belde partijen den wensch tot echtscheiding te kennen geven, om te verkrijgen dat het huwelijk ontbonden wordt verklaard. Dat heeft Delawara-fjjntjes van Reno afge keken! Let nu eens op dit meesterlijk stukje vreemdelingen-lndustrle-politiek tien dagen moet men in Delaware vertoeven om echtscheiding te verkrijgen. Nieuwste attractie: echtscheldlngs-automaat! Wie wil er geen tien dagen als vreemdeling geëxploiteerd worden om van die attractie te profiteeren! eens want maal in een Studenten- vereeni- standpunt Hij vond het onbegrijpelijk, dat men niet heeft ingezien, dat wanneer één land zijn In voer beperkt, daarmee de uitvoer van een an der land belemmert. Indien toch alle landen den Invoer beperken, neemt de totale uitvoer, dus ook de gezamenlijke productie enorm af. En waar productie stoffelijke welvaart betee- kent, is inkrimping ervan verarming. Nederland, dat een knooppunt van het inter nationale verkeer is, moet al heel spoedig de gevolgen ondervinden. Onze ligging, en de vruchtbaarheid der Nederlandsche bodem, was oorzaak, dat wij als 't ware den tuin vormden voor Europa, als leverancier van de fijnere cul tures. Van onzen uitvoer aan boter van 45 mll- lioen kilo ging alleen reeds 35 mlllloen kilo naar Duitschland en de financieele nood bij onze oostelijke buren zou dan ook alleen reeds voldoende geweest zijn om in Nederland een uitvoer-crisis te veroorzakep, en hier kwam dan nog bij, dat de grenzen werden gesloten. Ons wordt gemeld: De Koningin en de Prinses maakten eenlge flinke wandelingen in de omgeving van Len-' zerheld. De hooge lucht en rustige omgeving hebben H. M. veel goed gedaan. geen conjunctuur-, doch een atructuurcrisis De voorstellers komen dan „bij benade ring” tot een raming van 62.500 kinderen, die van de achtste klasse gebruik zullen (moeten) maken. Hier schuilt een princlpieele fout in de berekeningsmethode: het geldt hier Immers geen leeftijds- maar een leerjaarskwestle; leerjaren loopen niet parallel met leeftijden, noch ook omgekeerd. Dit blijkt heel duidelijk uit de statistiek. De „Statistiek van he*t gewoon en ultge- breld Lager Onderwijs over 1929”. vanwege het Centraal Bureau voor de Statistiek uit gegeven in Augustus 1931, leert ons en ook de voorstellers kunnen daarvan niet on kundig zijn dat er in genoemd jaar in Ne derland in totaal 90.307 kinderen van 13 jaar de lagere school bezochten, over de leerja ren verdeeld als volgt: Spr. waarschuwde voor de opvatting: Laat de regeering de belastingen opvoeren, er is nog geld genoeg, als-men het maar haalt, waar het te halen Is. In de eerste plaats moet men niet naar de gevels der hulzen het vermogen taxee- ren, want dan komt men bedrogen uit. Maar daarbij moet men niet vergeten dat men dan zou raken aan het vermogen der natie. En dit vermogen behoort niet alleen aan deze genera tie maar ook aan de volgende. Het vrlk van morgen en overmorgen moet daar ook uit kun nen putten. „Het dichtste bij de waarheid komt men, door het aantal kinderen boven 13 jaar, die niet school gaan, te ramen en dit getal te vermenigvuldigen met het gemid delde bedrag, dat een leerling van het la ger onderwijs kost per jaar.” Het bulletin van gisteren van den behande lenden geneesheer dr. C. C. A. Croln luidt: Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine heeft he den het Diaconessenhuls hersteld verlaten. Op medisch advies zal hij, alvorens een aanvang te maken met de geleidelijke hervatting van zijn werkzaamheden, eenlgen tijd naar buiten gaan. In de haven te Nijmegen is aangekomen het motorschip „Flevo” met een lading'van 60 ton ijzer en staal, welke de onderdeelen vormen voor den grootep trechter, die gebezigd zal wor den bij het opsparen der goudschatten van de „Lutine". Het schip is indertijd gezonken nabij de Noord-Holiandsche eilanden. Geljjk men weet gaat het initiatief tot het opdelven van de goudschatten der „Lutine” uit van den bekenden industrieel de heer Bekkers uit Gennep, die binnenkort pogingen zal aan wenden de goudschatten der „Lutine” aan den dag te brengen. De „Flevo” zal nog eenlge da gen in de Nijmeegsche haven blijven liggen In afwachting van nog meer onderdeelen. bestemd voor de installatie der apparaten, welke noodig zjjn bij deze moderne gouddelverjj. De verschil lend onderdeelen worden per trein vanuit Dort mund naar Nijmegen overgebracht. De schatten, van de „Lutine’* Een Dultsch schrijver spreekt van den groo- ten invloed van de „laatste macht” in ons leven. Hij bedoelt daarmee de macht, welke per slot van rekening onze levenshouding bepaalt. Een dergeljjke „laatste macht” bebeeracht ook de politieke partijen. Voor den Marxist is het: de klasse; voor den liberaal, althans van de 19e eeuw, de rede; voor den Fascist: de staat; voor den Natlonaal-socla- llst: het ras. En zoo meer. Een christelijke partij poogt daarboven uit te grijpen en tot laatste macht te maken: Gods WIL Het is wel een scherp requisitoir, dat hier wordt uitgesproken. En dat te scherper is, omdat het door een eenvoudig constateeren van sinds lang bekende en vaststaande feiten wordt ingegeven. Aan waarschuwingen heeft het de liberale partij niet ontbroken, aan waarschuwingen tegen hare verafgoding der rede en hare ver heerlijking van, neen hare vereenzelving met het intellectualisme. Maar die waarschuwingen worden in wind geslagen. Het liberalisme meende het intellect voor zich te kunnen monopollseeren; zijn volgelingen vormden het „denkend deel der natie”. Maar intusschen bleek al spoedig, hoezeer dit denkend deel zich vervreemdde van het vojk en hoe weinig het begreep van wat er in het hart van de massa leeft. Zoo bereidde het zijn eigen ondergang'voor En zoo staat het liberalisme thans voor ons als een verschijnsel van het verleden, dat nim mer meer de plaats zal Innemen, welke het eenmaal tn ons land en elders bezat, al moge dan zijn Invloed nog lang nawerken. De Eerw. Broeders Leo (J. Hooiveld) geb. te Oudijk en Nlcasius (W. Vermen) geb. te Heeze, vieren in het bekende gesticht de Hei bloem, gemeente Heljthulzen. op 8 Februari hun gouden kloosterjublleum. over de leerjaren verdeeld (wellicht hier of daar bij Montessori-onderwijs of lete dergelijks ondergebracht). Na beschouwing van dit staatje is het dus wel duidelijk, dat een beoordeellng naar den leeftijd ons niet verder, althans niet in de goede richting brengt. Waarbij nog in aanmerking genomen moet worden, dat ook de kosten per leer ling niet met eenlge nauwkeurigheid te ramen zijn: het salaris'*van de onder wijskrachten is verschillend en de kosten per leerling worden zeer sterk ‘beïnvloed door de hoegrootheid der klasse: een klasse van 10 kinderen Is per leerling- viermaal zoo duur als een van 40. In het voorstel van den heer Ter Laan ca. ontbreekt dus Iedere juiste basis om tot een eenlgszlns redelijke kostenberekening te komen. et vreemdelingenverkeer is de laatste tfentallen jaren enorm toegenomen. De krisis der laatste tijden heeft er na tuurlijk geen goed aan i met andere takken van tatle, dV industrie van '1 niet de dunst winstgevi Ieder lah<L ieder ei dat zjjn tijd eïfrv-^-z'n Het openbaar onderwijs aldus ging vol gens het verslag der N. R. Crt. de hoogleeraar in zijn historisch overzicht voort wordt, van overheidswege gepropageerd, het middel deze Intellectueele wereldbeschouwing te bevorderen. Afwerend mln of meer hoghartlg staat de liberale partij tegenover het „belijdend” deel der bevolking, hetwelk met andere factoren dan het verstand rekening hield. Blzonder onderwijs moest geduld, maar mocht van overheidswege nooit in de hand gewerkt worden. En dus is subsidieering van blzonder onderwijs uit de overheidskas verboden. De staat der liberalen doet zijn intree. De geestelijke sfeer is gescha pen waarin het mét de vrijheid is gedaan, en de gezagsldee den boventoon voert. „De minder heden moeten dan maar onderdrukt worden.” Zoo is men gekomen tot de verwording van den eigenlijken liberalen staat. Want kenmerk van dien staat is, dat hij het geestelijk leven der burgers vrijlaat, dat hjj een welwillende houding aanneemt tegenover elke uiting van De H.IR.O. een zich humanitair noe mend radio-omroepje heeft de fijne atten tie gehad. Zaterdagmiddag te midden van den K.R.O.-zendtijd, welke op hoog bevel van mi nister Reymer aan den H.I.RO. moest worden afgestaan, een antl-paplstlsche radlo-ultzen- te geven, welke in aanstootelijkheld alles over treft, waaraan men zich in ons land bij een radlo-uitzendlng óóit heeft kunnen ergeren. Na een inleiding, waarin verkondigd werd, dat de verzorgers van deze uitzending heelemaal geen strijd wilden voeren tegen de Room se hen, doch alleen maar tegen de Ultramon- tanen en zich vrij wilden houden van alle anti papisme, na deze op zichzelf al argwaan wek kende inleiding kwam de bekende Rome-be- strijder, ds. van Hoogenhuyze aan het woord, om de burgers van Nederland op de felst mo gelijke wijze tegen alles, wat katholiek is, op te hitsen. Hjj kweet zich van zijn nobele taak op mees terlijke wijze, en al zal hij weinig succes oogstende wil is prijselijk, al kan die niet gedijen. Nederland zoo vermaande de vriéndelijke spreker moest tegen Rome waken, de pro testanten moesten aioh met alle kracht verzet ten tegen den groetenden invloed van Rome en daarbij van allerlei praktische middelen gebruik maken; strijd moesten ze voeren tegen de Roomsche ziekenhuizen, tegen de Room sche kunst, ze mochten geen katholieke winke liers bevoordeelen, Roomsche kloosterlingen moesten verbod krijgen, onderwijs te geven en aldus, evenals in Spanje, buiten de wet ge steld worden, enz. enz. De zaak kan ons koud laten, ofschoon we het allesbehalve behoorlijk vinden, dat zoo’n anti papistische philippics gehouden wordt in zend tijd, welke van den KRO. afgedwongen is, tusschen KRO.-zendtijd in, zoodat onwille keurig vele katholieke luisteraars al dit boos aardigs te genieten hebben gekregen. Wat ons in deze kwestie echter het meest interesseert, dat is de vraag, of we nog een Radio-Contröle-Commissie hebben, die tegen beleediglng en erger! van medeburgers waakt. Herhaaldelijk komt het voor, dat deze com missie de klelnzieligste betuttelingen maakt, wanneer echter de Katholieken van Nederland op de felste wijze aangevallen en beleedigd worden, wanneer Nederlandsche burgers tegen de Katholieken worden opgehltst, dan merkt de commissie blijkbaar niets, dan vraagt zij te voren blijkbaar geen inzage van de radlo-rede, dan denkt zij er niet aan den spreker af te sluiten. WU aarzelen niet te zeggen, dat de Radio- Contróle-Commlssie zich hierdoor grovelijk ge blameerd heeft. Haar rest felteliJk niets anders, dan pu bliekelijk haar excuus aan te bieden onder er kenning, dat zij uit nalatigheid of wét dan ook deerlijk in haar taak tekort geschoten is. Zoolang zij dit excuus niet aanbiedt, blijft zij voor ons als een ernstige Radlo-Contröle- Commissie uitgeschakeld. nieuwe worden. En wat koet over *t algemeen één leer kracht? Daaromtrent Is men *t niet ééns. Veelal wordt aangenomen, dat een leer kracht L. O. ,,ln doorsnee" 2000 per jaar kost, maar de beste cljfer-lustige onder wijsdeskundigen kunnen met deze taxa tie niet Instemmen, komen eerder tot een bedrag van ƒ2500. Laten wij den gulden middenweg be wandelen en zeggen: 2250. Dan zullen deze 2.025 nieuw aan te stel len leerkrachten het Rijk jaarlijks kos ten ƒ4.556.250. We blijven met dit bedrag natuurlijk aan den ongeloofelijk lagen kant: een norm van 40 leerlingen in de achtste kla? is niet aan te nemen, zoodat in werke lijkheid het aantal nieuw aan te stellen leerkrachten veel grooter en het aan sa larissen uit te keeren bedrag dus ook be duidend hooger zal zijn. Evenals het „Handelsblad”, dat voor een oogenbllk den heer Ter Laan ca., in zjjn verkeerden gedachtengang wilde vol gen, zijn wij van meenlng, dat men de kosten op dezen post alleen evengoed op zes, zeven of acht mlllloen schatten kan. *t Is een slag in de lucht. "T TT T lUen W*J een kostenberekening VV trachten te maken, dan moeten wij dus niet spreken van leeftijden, noch ook van kosten per leerling. Reéeler lijkt het ons, te rekenen naar het leerjaar: we moeten ons af vragen: hoeveel kinde ren bevolken op dit oogenbllk de zevende klasse en hoeveel kinderen zullen er dus, wanneer de leerplicht met een jaar ver lengd wordt, het volgend jaar het achtste leerjaar moeten meemaken? Welnu: Van de in totaal 1.161.411 schoolgaande kinderen zitten er momenteel, althans vol gens de laatst verschenen statistieken, 83.717 leerlingen in de zevende klas. Deze 83.717 kinderen zouden dus automa tisch (afgezien van sterfte en zitten-blij vent de nieuwe achtste klassen gaan bevolken. Nu zal men zeggen: jawel! maar een groot gedeelte van deze leerlingen zou tóch naar een achtste klas zijn overgegaan, óók zonder leerplichtnoodzaak. Dit aantal is echter betrekkelijk zeer ge ring, getuige het feit, dat er momenteel (al weer volgens de laatst-verschenen statis tieken) slechts 2.801 kind het achtste leer jaar (L. O.) volgt. Wij meenen dus het aantal kinderen, dat gedwongen zou worden het achtste leerjaar te volgen, gerust te mogen taxeeren op 81.000. Wat betgekent dit nu? Dit beteekent, dat in het volgend leerjaar ▼oor 81.000 kinderen méér dan thans noodig zouden zijn: a) leerkrachten b) locallteiten c) Instandhoudlngskosten. Wat betreft de leerkrachten: wij blijven zeker aan den zeer veillgen kant, wanneer wij voor 40 leerlingen één leerkracnt berekenen; het kan voorkomen, «lat er voor een achtste leerjaar geen nieu we leerkracht noodig is, nl doordat de schaal ten aanzien van de laatste leerkracht nauwelijks overschreden is, maar daarte genover staan weer de gevallen, waarin de schaal, wat betreft de laatste leerkracht, vetre is overschreden. en dan zij er maar heel weinig achtste-klassers noodig om een volgende leerkracht onvermijdelijk te maken. We krijgen dus achtste klassen van heel ▼erschillende bevolklngssterkte, maar ten zanzlen van de leerkrachten maakt dit (althans in gunstigen zin) hoegenaamd teen verschil uit, daar toch vrijwel steeds Per leerjaar één leerkracht noodig Is. Voor de 81.000 nieuwe leerlingen der acht- •te klassen zullen er dus (indien we op 40 -j-'v aarbij komen nu de koeten voor 1 locallteiten en instandhouding. Iedere nieuwe leerkracht zal een locaal met volledige inrichting (voor het achtste leerjaar lang niet goedkoop!) noo dig hebben. Hier valt held weg. We weten, dat de gezamenlijke gemeen ten voor locallteiten en instandhoudings- kosten jaarlijks rond ƒ40 millioerf betalen. Passen wij hierbij nu dezelfde bereke ningsmethode toe, als welke wij ten aan zien van de salarleering door het Rijk volg den (waarbij blijkt, dat met het voorstel- Ter Laan ca. ongeveer 5 pCt. van het totale budget gemoeid is), dan krijgen wij uit dezen hoofde nog eens opnieuw ƒ2.— mlllloen aan uitgaven te- noteeren. Aan jaarlijksche uitgaven! Men vrage immers niet, welk een groot kapitaal er eventueel aan scholen-uitbrei- dlng, enz. geïnvesteerd zal moeten worden! Zoo zijn we, steeds aan den té lagen kant blijvend, alreeds genaderd tot de /Mi 10 mlllloen. Maar nóg kunnen we niet zeggen: Das Lied 1st aus! De heer Ter Laan .ca. verlangt ook het van de gelegenheid tot verstrekking van schoolvoedingen school- kleedlng. Wat dit kosten moet? Men bedenke, dat er in Nederland on geveer 1.160.000 schoolgaande kinderen zijn; momenteel verricht de particulie-e liefdadigheid hier zeer prijzenswaardig werk, maar zal deze liefdadigheid zich niet overbodig gaan achten, wanneer de over heid verplicht wordt, op kosten van den belastingbetalen, voor schoolvoeding en schoolkleeding (en wkér Is de grens van de behoeftigheid?) té zorgen? Gesteld eens, dat er maar 10 pCt. van alle schoolgaande kinderen voor school voeding- en kleeding In aanmerking zou komen, en dat er voor leder kind per jaar niet meer dan 10 noodig zou zijn, dan kwam deze post de overheid alweer op 1.160.000 te staan. De soclaal-democraten zullen de eersten zijn om tegen te weiden, dat dit bedrag veel te laag geraamd Is, In aanmerking genomen, dat de particuliere liefdadigheid bij een eventueete wettelijke verplichting patuurlijk zal ophouden haar schoone menschllevende functie te vervullen. WIJ erkennen nogmaals zeer nederig, dat het ons onmogelijk is, ook maar „bj benadering'* een kostenberekening bij het voorstel van den heer Ter Laan ca. te ma ken; wij hebben alleen maar een mlnl- mum-taxatie kunnen leveren Maar als we dan zien, hoe deze taxatie beweegt tusschen de fl.S.en de mlllloen, dan is het o.L geen vraag meer, of het plan Ter Laan cs. ook met den besten wil der wereld verwezenlijkt zou kunnen worden. In dezen tijd. Zaterdagmiddag heeft dr. H. Coljjn In de nieu we concertzaal van Musis Sacrum te Arnhem een rede gehouden voor het provinciaal Comité van A. R. Kiesvereenlgingen In Gelderland, waaraan wtf, wegens het algemeen Briang'-der daarin besproken vraagstukken, het volgende ontieenen Het Is onder ongunstige omstandigheden aldus ving dr. Coljjn aan dat we onze ver kiezingscampagne dit jaar aanvangen. De stof felijke crisis Is vooral daarom zoo zwaar en nij pend omdat er zoo weinig uitzicht is op ve-- betering. Dit is in hoofdzaak ter oorzake van het karakter der crisis die beslissend is zoowel voor haar hevigheid als voor haar duur. Spr. heeft reeds In 1922 gezegd dat naar zijn oor deel het karakter der crisis anders was dan die van de periodieke crises, zooals die met een zekere regel- én wetmatigheid wederkeerden. Leek het aanvankelijk alsof spr. zich vergist had, in de Jaren 1926—1929 trad weer schijnbaar verbe tering in het economisch leven in al spoedig bleek dat van een blijvend herstel nog geen spra ke was. Op kunstmatige wijze werd, door ge weldige bedragen te leenen, een welvaartstoe- stand geschapen. Men dacht aan een herstel van de toestanden, maar in werkelijkheid was het slechte een symptoom dat onze vlotkoopen- de afnemers leefden boven hun kracht, zooals aie door hun nationaal inkomen werd be paald. Op *t oogenbllk zal er ook wel niemand meer zijn die in de meenlng verkeert dat we een periodieke, een conjunctuur-crisis door maken. Het is een structuur-crisis, dwz., de wereld is bezig het economisch wereldgebouw te verbouwen. A Ivorens wij ons wagen aan een poging tot berekening van de kosten, welke de door den heer Ter Laan ca. voor gestelde Invoering van den achtjarigen leerplicht voor Rijk en Gemeenten zou mee brengen, moeten wij ons eerst nog even bezig houden met een heel groot misver stand, waarvan de voorstellers blijkbaar de dupe geworden zijn. De heeren hebben ons op weg willen hel pen 'm een kostenberekening te maken en zeggen In hun memorie van toelichting: De afdeeling Vlsscherljen van het Departe ment van Economische Zaken en Arbeid deelt het volgende mede omtrent de aeevlsscherd tn de maand December 1932, waarbij de tusschen haakjes geplaatste cijfers betrekking hebben op de maand December 1931. 1C Aan de zeevisscherij namen 501 (573) Ne derlandsche vaartuigen deel. Door Nederland sche en vreemde vaartuigen werd volgens voor- looplge opgaven hier te lande aangevoerd 9.163.100 kg (14525,825 kg) visch, met een waar de van f 1.302.850 1.882.925). In bedrijf waren 81 (106) stoomtrawlers, die In 184 (264) reizen 1.733.760 kg (3342.750 kg) visch aanvoerden ter waarde van ƒ431.665 (ƒ596.685). Zjj vingen en besomden gemiddeld per reisdag respectievelijk 903 kg (907 kg) en ƒ225 (ƒ231). De gemiddelde prijs van alle door de stoom trawlers aangevoerde Noordzeetrawlvisch was iets lager dan in December 1931. Over het ge heel waren de besommingen onbevredigend. Voorts marktten in December JJ. te IJmul- den 8 Duitsche stoomtrawlers, die in 11 reizen 204520 kg visch aanbrachten, ter waarde van f 31.420, 1 IJslandsche stoomtrawler met 75.510 kg IJsIandvisch ter waarde van 3995, 1 Bel gische motorkotter met 1030 kg Noordzeevisch ter waarde van 353 en 1 Engelsche zellkotter met 800 kg Noordzeevisch ter waarde van 253 Van de motortrawlers, motorkotters en mo torloggers namen 52 (29) vaartuigen aan de trawlvlsscheri] deel. Bovendien waren van de Katwüksche en Scheveningsche motorloggers op 31 December nog 31 vaartuigen voor de trawl- visscherlj uitgevaren, die echter eerst in begin Januari met hun vangsten binnenkwamen. De aanvoer in December bedroeg in 131 (59) rei zen 221.565 kg <102.375 kg) Noordzeevisch ter waarde van ƒ80.322 (ƒ43.125). Van de motor- trawlèrs en motorloggers afzonderlijk waren in December Jl. de gemiddelde vangst en besom ming per reisdag respectievelijk 244 kg (245 kg) en 89 103). Aan de trawlvlsscherij langs de Nederland sche Noordzeekust namen voorts nog 148 (184) kleine motorvaartuigen en 15 (10) half gedekte en open zellvaartulgen deel. De motorkustvisschers maakten 538 (626) rei zen en brachten 298.395 kg <5831295 kg) Noord zeevisch aan, waarvoor ƒ34.447 54.555) werd besomd. De gemiddelde vangst en besomming per reis bedroeg respectievelijk 555 kg <930 kg) en ƒ64 (ƒ87). Voor zoover bekend vlochten 11 Nederland sche motorvaartuigen met de zeevischzegen en brachten in 34 reizen 20.050 kg Noordzeevisch aan, waarvan ƒ5995 werd besomd. Van de Vlaardlngsche vloot vertrokken in de tweede helft van December 11 (13) stoombeu- gers ter vlsscherlj. Machine 9 Een 4-tal 43-tal) stoombeugers kwamen In December nog van hun le reis binnen en brach ten in 3 (3) reizen 6975 kg (4415 kg) Noosdzee- vlsch te Umulden aan, waarvoor ƒ3330 (2386) werd besomd. Gemiddeld per reisdag vingen en besomden deze stoombeugers 179 kgk (177 kg) en 85 (ƒ95). Voor de drljfnetvisscherij op haring waren aan het begin der maand 36 (50) stoomloggers en 173 (303) motorloggers in bedrijf en boven dien 4 stoomloggers en 4 motorloggers van de Poolsche maatschappij te Vlaardlngen. Aan het besluit van de Reedersvereenlging voor de Ne derlandsche Haringvisscherjj om het bedrijf op 3 December te beëindigen, werd door nagenooeg de geheele haringvloot gevolg gegeven. Slechts enkele vaartuigen bleven nog iets langer in De cember doorvlsschen. De haringprljzen waren wederom niet hoog en de besommingen dien overeenkomstig over het geheel matig tot onbe vredigend. Prof. Elgeman heeft weer t is niet voor de eerste rede (voor de liberale ging) te Leiden, zijn afzonderlijk ten aanzien van het liberalisme uiteengezet en daarbij de oorzaken aangegeven, welke tot het verval der liberale partij na Thorbecke's dood leidde». Een tot in de uiterste consequentie doorge voerd intellectualisme kenmerkte de mentaliteit der liberale politici, en daarnaast gingen mo dernisme en liberalisme een bizondere wissel werking op elkaar uitoefenen. f

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 5