ONS BLAD
huis gestuurd
Landdag
naar
Muitende Marine zoekt contact
Overgave onder voorwaarden
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
heden
Het
nieuws van
F"
te
Hevige explosie te
Parijs
BESLISSING VERWACHT
HET DULTSCHE LEGER
DE BAROMETER
ONDER PROTEST VAN
DR. ADENAUER
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Fototoestellen vanaf 3.50
zeventig
Stemming op de vloot
Geheime order»
De atemming in Den Helder
Politie grypt in
De poaitie van het achip
De „Aldebaran” afgeloat
Nieuw beroep op Leipzig
Betooging van trouw
Fransche visschersboot
gezonken
in audiëntie
Mijnstaking in Spanje
De burgeroorlog in het klein
■Mi
Schout-bij-Nacht J. F. Oaten,
commandant der Marine in Indië
Japansch-Chineesche
conflict
Duitschlands houding I
te Genève
Dr. Hugenberg tegen
renteverlaging
Geen inlijving van Stahl helm
nat.-aoc. atormtroepen by de
Rykaweer
„Het geheele avontuur ia bedoeld
ala een proteat tegen de
aalariakorting”
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Geen erkenning van Mandajoekwo
door Commiaaie van Negentien
Het WeeriiiiinnuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH
s
uiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiuimiiiiiiiuiiii
De atandpunten van rykaregeering
en miniaterie-Braun
Acht dooden, acht en
gewonden
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40c.
p. regel,- idem op pag éér» 55cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
Het „Cambo”
ImiiiiiHiiiimmiiimiimiiiiiNiiniuiimiHiiiiiiHimHiiHiiiiimiii^
Regeering-Braun weer
naar Leipzig
Vier schepen achter de
muiters aan
DINSDAG 7 FEBRUARI 1933
H I
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
vliegtuig bU
een
O
op
het
te
4
J
„.D
De commandant van de vllegbooten. die geïn
terviewd werd tijdens het oponthoud op Tand
jong -Prlok voor het Innemen van brandstoffen
op den tocht vanuit Soérabaja. deelde mede,
dat hy bü het aanbreken van den dag met ge
heime orders vertrekt.
SOÉRABAJA, 6 Febr. (Aneta.) Diverse plaat-
seiyke vereeniglngen organiseerden op verschil
lende plaatsen openbare vergaderingen, welke
echter niet doorgingen, mede In verband met
Ingrijpen van de politie.
Een tvteede element van groote beteekenls u.
dat stellig en zeker deze „coup" gerulmen tijd
BERLIJN, 6 Febr. Rljkskanselier Hitler zal
morgen te Berlijn terugkeeren. Vrijdag zal hij
de Dultsche automoblel-tentoonstelling openen.
De Hessische Landdag heeft het voorstel der
nat.-sociallsten tot ontbinding van den Land
dag vervR>rpen. daar de grondwettelyke twee
derde meerderheid niet werd bereikt.
DUISBURG, 6 Febr. (W. B.) Hedenmiddag
is de lijkstoet van een bij de straatgevechten
tusschen de Nazi's en de communisten dood
geschoten S.A -man door communisten vanuit
een hinderlaag beschoten Een burger werd ge
dood en acht gewond. Onder de verzamelde
GENEVE, 6 Febr. (V. D.) In de Commissie
van Negentien werd hedenmorgen overeenstem
ming bereikt omtrent de beginselen op grond,
waarvan men China en Japan nieuwe aanbeve
lingen inzake de Mandsjoerljsche kwestie zal
doen toekomen.
In deze aanbevelingen zal worden vastgesteld,
dat de met steun van Japan gestichte nieuwe
Mandsjoerljsche staat niet zal worden erkend,
arwijl de mogendheden, die het Volkenbonds-
pact, het Kelloggpact en het Negen Mogendhe
den Verdrag hebben onderteekend. zullen wor
den uitgenoodlgd. niet In relatie met den staat
Mandsjoekwo te treden.
Hoogste stand op Dinsdag 1 uur run.: 758
Achteruit
MADRID 6 Febr. (Reuter.) In de mijnen
van Asturië <N W. Spanje) is heden een alge-
meene staking Qltgebroken. geleid door de so
cialisten. Van de 39.000 werklieden staken
27.000. Incidenten van beteekenls deden zich
niet voor.
Merkwaardig is, dat de president van het
rijksgerechtshof dr. Bumke gisteren een bezoek
heeft gebracht bjj rljkskanselier Hitler, alsmede
bij de rijksregeerlng. Volgens de „Nachtaus-
gabe” is aan te nemen, dat hierbij wel ge
sproken zal zijn over de Pruisische kwestie
De verordening tot voorlooplge afzetting van
het mlnisterie-Braun is vandaag 2 maal voor
de Dultsche radio voorgelezen.
De muiterij op „De Zeven Provinciën”. Achter
volging verscherpt. Telegrammen van de be
manning.
De Pruisische Landdag onder protest van dr.
Adenauer ontbonden. Minlsterie-Braun wendt
zich tot Leipzig.
De „Osservatore Romano" ontkent de documen-
len-diefstal ten Vaticane.
BU de aardverschuivingen in Solo rijn 26 In
landers gedood.
Nieuwe erupties van den Krakatau.
Men neemt aan, dat deze onderteekening ver
zonnen ia. daar men nog steeds gelooft, dat
slechte eenige der Inlandsche schepelingen aan
het muiten zjjn geslagen, terwijl zjj anderen
hebben aangespoord front te maken tegen de
Eoropeesche officieren en onderofficieren. Een
beslissend optreden wordt heden verwacht.
Maandagmiddag om drie uur zijn de ver
tegenwoordigers van het „Cumbo”. het Comité
van Actie, samengesteld uit den Bond van
Marine-schepelingen en den Bond van Marine-
onderofflcieren op audiëntie geweest bij den
secretaris-generaal van het departement van
Defensie te 's-Gravenhage.
Na afloop der audiëntie, welke ongeveer een
half uur duurde, verklaarden de vertegenwoor
digers, dat zij het standpunt der „Cambo" vooi
den secretaris generaal hadden uiteengezet en
BERLIJN, 7 Febr. (W. B.) In verband met
de berichten in de buitenlandsche pers over
plannen tot inlijving by de Rykaweer van or
ganisaties als de Stahlhglm. de Nat.-Socialis-
tlsche stormtroepen enz., wordt van bevoegde
zyde opgemerkt, dat na het optreden der nieu
we regeering reeds van officieele zyde is ver
klaard. dat een iniyving van genoemde orga
nisaties niet overwogen is en daarvan ook geen
sprake kan zyn, daar de Ryksweer een boven
de partyen staand Instrument van de staats
macht moet biyven.
Het heeft geen doel gissingen te doen over
de plannen der regeering voor het geval de
ontwapeningsconferentie mislukt.
Bewapening is iets relatiefs en richt zich naar
de mate van bewapening der nabuurstaten. De
komende landsverdediging zal bepaald worden
door de mate, waarin sterk bewapende buren
bereid zyn te ontwapenen.
Het gaat hier niet onj Dultsche plannen,
maar om de vraag, wat Duitschlands buren
onontbeerlijk achten voor hun eigen veiligheid.
BERLIJN, 6 Febr. (V. D.) In een Interview
met een medewerker van de .JLokal Anzelger"
zelde dr. Hugenberg o. a.:
„In welke richting myn politiek-economische
opvattingen gaan, behoef Ik niet uiteen te zet
ten, aangezien ik in dit opzicht geen onbe
schreven- blad ben. De tyd is even weinig ge
schikt voor overyide experimenten a's voor pas
siviteit. Het is niet de taak van een minister
voor Economische Zaken, speculatieve ontwik
kelingen in de hand te werken. Ten aanzien
van den rentevoet ben ik niet van plan op het
oogenbllk in te grUpen met behulp van dwang
maatregelen, zooals het kabinet-Brüning dat
met de December-verordenlng heeft gedaan
Dit stemt even weinig overeen met myn poli
tiek-economische opvattingen als ander geknoei
van den staat aan dingen, die zich het best
zelj organisch kunnen ontwikkelen.”
Naar aanleiding van de multery op ,De Ze
ven Provinciën” had de „Telegraaf” een onder
houd met de marlne-autorlteiten te Den Hel
der.
„Wy zyn er van overtuigd, zoo deelde men
mede, dat van revolutlonnalre zyde gepoogd
zal worden relletjes te verwekken onder het
marinepersoneel in Nederland en hiertegen
hebben wy maatregelen genomen. Er is hier te
lande onder het marinepersoneel absoluut niets
onregelmatigs gebeurd, doch de maatregelen,
die genomen zyn. strekken slechts daartoe, dat
men op een eventueele onregelmatigheid, ver
wekt door revolutlonnalre elementen, is voor
bereid. De geest onder het marinepersoneel in
Rumoerige stemming te Almelo.
Oude man overvallen ie Om.
Vorsteteunregellng geëindigd.
Noodlanding van een militair
Waardenburg.
PUnenburg aan den kop van de Frankfurteche
Zesdaagsche.
BERLIJN, 7 Febr. (W. B.) De correspondent
van Reuter te Beriyn meldt, dat hy van be
voegde Dultsche zyde heeft vernomen, dat de
houding der nieuwe regeering Inzake de ontwa
pening dezelfde zal zyn als die van de regee
ring Schleicher.
De huidige Dultsche regeering heeft den
wensch by de oplossing van het ontwapenings-
probleem mede te werken op basis van gelyke
rechten en zelfde veiligheid voor alle naties.
Zooals Rykskanselier Hitler in zyn radiorede
heeft verklaard, zal het Dultsche volk verheugd
zyn, wanneer de wereld door beperking van
haar bewapening een uitbreiding der Dultsche
bewapening onnoodlg maakt.
Verder wordt gemeld, dat uit deze uitlating
geconcludeerd kan worden, dat de Rykskanse
lier en zyn collega's in Genève zullen aandrin
gen op algemeene ontwapening en op annulee-
ring van alle militaire beperkingen, die
Duitschland door de verdragen zyn opgelegd.
Mocht de ontwapeningsconferentie tegen de
verwachtingen in ingevolge de weigering om
aan Duitschland gelyke rechten toe te staan,
met een echec eindigen, dan heeft Duitschland
naar men meent de vrije hand de stappen te
doen, welke noodlg geacht worden om de vei
ligheid van het land te waarborgen.
BATAVIA, 7 Februari. (Aneta) De achtervol
ging van de „Zeven Provinciën" wordt thans
door meer schepen voortgezet. Aan deze ach
tervolging wordt deelgenomen door twee onder
zeeërs. drie vllegbooten, den mijnenlegger „Gou
den Leeuw” en het gouvernementavaartuig
„Eridanus”. Dit laatste schip zal het gouver-
nementsschip „Aldebaran” vervangen.
De „Aldebaran” ontving twee radio-telegram
men. afkomstig van de muiters, waarin respec
tievelijk wordt medegedeeld, dat het geheele
avontuur bedoeld is als een protest tegen de
salariskorting en in het tweede telegram wordt
aangeboden zich over te geven onder zekere
voorwaarden, oju vrijheid van de muiters, die
de veiligheid der Europeesche gevangenen ga
rand eeren.
Het laatste bericht over de „Aldebaran” kwam
Maandagavond binnen om 22 uur plaateeljjken
tijd. In dit telegram werd de positie opgegeven,
terwijl werd medegedeeld, dat alles wel aan
boord was.
Het door de muitende bemanning van „De
Zeven Provinciën” aan de wereldpers gerichte
telegram wordt, evenals het andere telegram,
waarin overgave wordt aangeboden, niet se
rieus beschouwd. Laatstbedoeld telegram was
als volgt onderteekend; -
heid heeft gevormd en ook zichzelf niet heeft
ontbonden, tenslotte dat de Landdag en premier
Braun dezen met het welzyn van den staat
onvereenlgbaren toestand door hun handelin
gen in het leven hebben gehouden. Prutsen Is
dus in zyn plicht tekort geschoten, omdat het
den toestand, welke een ordeiyke staatsleiding
onmogeiyk maakt, niet uit den weg heeft ge
ruimd.
Tot zoover de motiveering van het Ryk.
Hiertegenover wordt door de staatsregeerlng
os. het volgende opgemerkt:
De vorming van een regeeringsmeerderheld
door N.8.D.A.P. en Centrum is mislukt, doordat
de ryksregeering een bindende verzekering wil
de geven, dat zy na vorming eener dergelyke
regeeringsmeerderheld den rykscotnmlssaris
voor Prutsen zou terugtrekken. Verder bestaat
tot vervroegde ontbinding van den Landdag
van rechtswege geen plicht. Ook de moreele
plicht bestond niet, omdat het in den tegen-
woordlgen onrustigen tyd niet gewenscht is,
dat beide parlementen in de Rykshoofdstad
tegeiykertyd volkomen worden uitgeschakeld.
Tenslotte wordt opgemerkt dat wanneer de
tegenwoordige toestand in Pruisen onbevredi
gend is, dit veroorzaakt is door de Instelling en
uitbreiding van het rykscommissariaat en het
weinig tegemoetkomend optreden van den ryks
commissaris.
menschen-menigte brak een paniek uit en
velen werden onder den voet geloopen.
Niettegenstaande de politie alle mogelyke
maatregelen had genomen om den stoet te be
schermen, had de overval toch plaats en wel in
de nabyheid van het hoofdbureau van politie.
Ook elders duren de botsingen tusschen de
politieke tegenstanders voort. Naby Stuttgart
is een Communist doodgeschoten en werden
3 Nat.-Sociallsten door leden van de Ryks-
banier mishandeld. In Oberhausen werd een
Communist door een schot in de longen ernstig
gewond.
Te Gladbach-Rheydt overvielen verscheidene
nazi's vanmorgen vroeg een vooral door com
munisten bewoond barakkenkamp. De bewo
ners zouden met schietwapens bedreigd zyn.
Terzelfdertyd trachtten onbekenden het Antlfa-
huis te vernielen.
Tenslotte overvielen vyf geüniformeerde
nazi's een meubelzaak, waarby twee politieman
nen door schoten ernstig werden gewond.
Naar thans pas bekend wordt, is het in den
nacht op Zaterdag te Dornagen tot botsingen
gekomen tusschen communisten uit de om
geving en nationaal-sociallsten. Er werd van
vuurwapenen gebruik gemaakt. Een nationaal-
soctalist en een communist werden gedood
Te Breslau is de soc.-dem. Schupocomman-
dant met verlof gestuurd.
PARIJS, 7 Febr. (V. D.) Het opruimlngswerk
in de automobielfabriek van Renault te Blllan-
court is nog niet beëindigd. Het gevolg van de
ramp is, dat acht personen zyn gedood en 78
gewond, waarvan 42 in verschillende Parysche
ziekenhuizen zyn opgenomen. Vyf hunner zyn er
zoo ernstig aan toe. dat men voor hun leven
vreest. De andere gewonden, die grootendeels
hoofdwonden hebben opgeloopen door het neer
stortende glas van het dak. hebben bovendien
ook brandwonden door den uitstroomenden hee-
ten stoom uit den gesprongen ketel. Van de
acht dooden is een zoodanig verminkt, dat het
lyk nog niet geïdentificeerd kon worden.
De veronderstelling, dat de ramp is veroor
zaakt door te hoogen druk in den stoomketel,
heeft men moeten loslaten, aangezien de stoom
ketel er op berekend is gebruikt te worden met
een gemiddelden druk van 13 atmospheren. ter
wijl op het oogenbllk van de ramp de druk
slechts ongeveer 3.5 atmospheren bedroeg.
De nieuwe verordening is dus in strijd met
de ryksgrondwet en met de beslissing van het
staatsgerechtshof. Daarom zal de Pruisische
staatsregeerlng terstond een nieuw beroep doen
op het ryksgerechtshof.
BERLIJN, 6 Febr. De verordening, waarby
de bevoegdheden van het Pruisische mlnisterie-
Braun aan rykscommissaris von Papen worden
overgedragen, is gemotiveerd met het feit, dat
de Pruisische Landdag geen regeeringsmeerder-
BOULOGNE sur MER. 8 Febr. (Reuter.' Gis
teren is een met acht personen bemande vis
schersboot voor de haven van Etaples plotse-
llnk lek geslagen en gezonken.
De acht inzittenden sprongen gekleed te wa
ter, doch slechts een gelukte het zich zwem
mend te redden, de zeven overigen verdronken.
hopen, dat het niet tot bloedvergieten zal ko
men; dit zou op de gevolgen zeer zeker Invloed
hebben. Voor zoover thans bekend is, zyn er
geen revolutlonnalre krachten van bulten op
het schip aanwezig en bevinden zich slechts de
eigen manschappen aan boord. Men hoopt, dat
de oproermakers het onhoudbare van hun po
sitie zullen inzien en het alet op gewelddadig
heden zullen laten aanki
rekening te houden met
inlandsche personeel. l._
BATAVIA. 7 Februari (Aneta) „De Zeven
Provinciën’’ bevindt zich volgens de laatste
positieopgave ten Westen van het eiland Nlas
en stoomt voort in Zuld-Zuid-Oosteiyke rich-
t'ng.
De ..Eridanus” heeft de „Aldebaran” in zicht
gekregen. Dit gouvernements aartulg zal de
„Aldebaran” vervangen en het pantserschip
volgen. Dit bteeekent dat niet langer behoeft te
worden gevreesd dat „De Zeven Provinciën”
uit zicht zou geraken. De „Aldebaran heeft te
kort aan brandstof.
Ondertusschen hebben de Domler-vliegboo-
ten de haven van Tandjong Prlok verlaten met
geheime orders.
de wenschen van het Comité naar voren had
den gebracht.
De secretarls-generaal zegde toe het aange
voerde aan den minister te zullen overbrengen.
De vertegenwoordigers van het „Cambo" heb
ben daarop een speciale audiëntie by den mi
nister aangevraagd op welk verzoek nader zal
worden beschikt.
Er was op het Plein in de residentie in de
omgeving van het departement vry veel be
langstelling van de zyde van het publiek en
leden van de betrokken bonden, die den afloop
van de audiëntie afwachtten.
Naar aanleiding van de gebeurtenissen op „De
Zeven Provinciën” telefoneerde de correspon
dent van het „Handelsblad” de volgende ten
deele in onze berichten reeds vermelde by-
zonderheden.
Het bericht van de multery werd als een don
derslag te Batavia vernomen. De belangstel
ling by het publiek is zeer groot, maar er is
geen schyn of schaduw van paniekstemming
Algemeen hoopt men, dat de regeering door
doortastend optreden een eind zal maken aan
het schandaal, dat een Nederlandsch oorlogs
schip onder commando van muiters door den
oceaan vaart.
BATAVIA, 7 Febr. De „Zeven Provinciën"
bevond zich hedenmiddag te 13 uur 20 naby
Simuk, een klein eiland in de buurt van het
eiland Nlas.
De „Aldabaran” is afgelost door de „Erida
nus.”
De commandant, officieren en schepelingen
van „De Zeven Provinciën”, die zich aan boord
van de „Aldebaran” bevonden, zyn overge
scheept naar de „Eridanus.”
De concentratie van vlootschepen in West»-
UJke richting duurt voort.
„De Eoropeesche en
inlandsche bemanning’
5.26.
moet zyn voorbereid en uitstekend was ge
organiseerd. Kennis van taal en volksaard is
niet de sterkste zyde. van onze marlne-ofBele
ren en onder-officleren. Ongetwyfeld heeft men
zich aan boord ten onrechte door de uiterlijk
onbewogen houding van de inheemsche schepe
lingen laten verleiden te meenen, dat er geen
vuiltje aan de lucht was.
Terwyi men geloofde, dat de inheemsche be
manning van .De Zeven Provinciën” was vry-
gebleven van de psychische infectie, die te Soe-
rabaja om zich heen had gegrepen, bereidde dit
personeel in alle stilte een plan voor, dat tot
dusver geslaagd moet heeten, al zal het eind wel
heel anders zyn dan men zich voorstelde.
Vermoedeiyk heeft heeft te Sabang het In
heemsche personeel kennis gekregen van 'tgeen
te Soérabaja was gebeurd en heeft dit hen ge
ïnspireerd. Men moet aannemen, dat op „De
Zeven Provinciën” tydens het passagieren de
achtergebleven officieren en onderofficieren in
slaap zyn gesust door de oogenschyniyke rust
van de bemanning en deze geheel zyn verrast,
toen de overval werd uitgevoerd. Ook de keuze
van het tydstlp was rfbed overlegd: men was
juist bezig alles voor den nacht gereed te ma
ken.
Er is geen reden om te gelooven dat het lagere
Europeesche personeel gemeene zaak zal heb
ben gemaakt met de muiters. De Europeesche
matrozen zullen daartoe te minder overgaan,
omdat de „Jongens” over het algemeen geen
hoogen dunk hebben van hun bruine broeders
en hen in de wandeling slechte als „nikkers”
aanduiden. Dit is van belang omdat daardoor
het risico van moeiiykheden op andere schepen,
waar ongeveer evenveel Europeesch als in-
heemsch personeel aanwezig is, zeer wordt ge
reduceerd.
Af gezien van de maatregelen, die de regee
ring genomen heeft om „De Zeven Provinciën
op te vangen, is het ondenkbaar dat het schtn
onder leiding van de muiters er in slagen zal
Soérabaja te bereiken, gelijk blijkbaar het plan
is. Het is nJ. wel een klein kunstje langs ie
Westkust van Atjeh te stoomen, maar zoodra
het schip Zuidelijker komt, moet het 6f den
Oceaan in, óf loopt het risico dat het op een
van de talryke klippen slaat. De kust is zeer
gevaariyk en zonder behooriyke navigatie niet
te bevaren.
Het ziet er thans naar uit, dat de muiters
dit maar zullen rlskeeren, omdat zy anders den
Indischen Oceaan zouden moeten Instoornen, en
daar ziet men geen kustlyn meer, die als aan-
wyzlng kan dienen. Het schip vaart regelmatig
met een achtmyisvaart. waaruit kan biyken, dat
de orde aan boord wordt gehandhaafd.
Dat er risico bestaat voor een gevecht, be-
twyfelt men, gezien het feit, dat de bediening
van het geschut zonder deskundige leiding met
eenige kans op resultaat niet groot is.
De geheele vloot wordt geconcentreerd.
Voorloopig zyn er drie of vier watervliegtui
gen op de „Zeven” afgezonden. Wanneer deze
boven het achip cirkelen, zal men allicht eens
naar boven kyken, en wellicht zal het gezicht
van de luohtbommen voldoende stjn om de mui
ters tot het inzicht te brengen, dat dit avon
tuur hoe eer hoe beter beëindigd moet worden.
Verwachting: Matige tot krachtlgen, tjj-
«teiyk afneniemle Zuid-Westelijke >ol
Zuidelijken wind, betrokken tot zwaar
bewolkt, met tydelyke opklaringen, waar-
M-hijniyk regenbuien, weinig verandering
in temperatuur.
Hoogste stand: 766.4 te Biarritz.
Laagste stand: 742.6 te Thorshavn.
Zon op 7.33, onder 4.56. Licht
Volle Maan 10 Februari
BERLIJN. 6 Febr. Na de noodverordening,
welke aan den soclallstischen premier Braun
de hem door het staatsgerechtshof toegekende
bevoegdheden heeft ontnomen en overgedragen
aan rykscommissaris von Papen, is de Pruisi
sche Landdag per 4 Maart a.s. door het drle-
manscollege ontbonden.
In de zitting van dit college, waarin dit be
sluit met de stemmen van den nat. soc. Kerrl
en von Papen werd aangenomen, legde de der
de drieman, dr. Adenauer (Centrum), een pro-
testverklaring af.
De Keulsche burgemeester die als voorzitter
van den staatsraad in het college zitting heeft,
noemde bovenbedoelde verordening In stryd
met de grondwet en met de uitspraak van het
staatsgerechtshof. Dientengevolge kon hy ryks
commissaris von Papen niet bevoegd erkennen,
om mede te stemmen in het drlemanscollege
Daarom weigerde dr. Adenauer mede te stem
men.
De Landdagverklezingen zullen tegeiyk met
de Ryksdagverkiezlngen worden gehouden, dus
op 5 Maart as.
Weliswaar viel er sedert de afkondiging van
de nieuwe salariskorting, die voor de Europee
sche schepelingen 14 en voor de inheemsche
17% bedraagt, een zekere spanning op te mer
ken, maar deze scheen langzamerhand te luwen,
ofschoon de dienstweigering van 425 man inh.
personeel in de afgeloopen week te Soérabaja
werd beschouwd als een ernstig feit. Behalve
de grief van de korting bestaan by het in
heemsch personeel de grief, dat men onder
scheid heeft gemaakt tusschen hen en de Eu
ropeesche schepelingen, ofschoon dit onder
scheid volkomen logisch is, hetgeen men ech
ter aan verbitterde lieden niet gemakkeiyk dul-
deiyk kan maken.
„De Zeven Provinciën" was reeds op een
oefentocht sedert begin Januari. Het schip had
juist in Sabang gebunkerd en geproviandeerd,
want het zou nog een maand moeten wegbiy-
ven alvorens naar Soérabaja terug te keeren.
Donderdag kwam het ter reede van Olehleh;
het zou daarna den oefentocht in den Indi
schen Oceaan aanvangen. De sleutel van het
geheim, hoe er sprake kan zyn van multery
onder inheemsch personeel, ligt in het feit,
dat ,De Zeven Provinciën” een instructleschlp
is, dat naar verhouding veel meer Indische sche
pelingen aan boord heeft dan onze andere oor
logsbodems. De afkomellngen van de kweek
school voor Inlandsch marinepersoneel te Ma-
kassa doen meestal hun eerste practische er
varing op aan boord van ,De Zeven Provinciën”
Bovendien geldt voor ouder Inlandsch perso
neel plaatsing op dit schip meestal als straf.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Ttkfoon Admmiitrafia 433, Radactie 633
ABONNEMENTSPRIJS,
Par kwartaal voor Alkmaar f X—
Voor buitan Alkmaar f 2.85’
Mat gaillustraard Zondagsblad 10.60 hoogar
Dagblad uitgagevan door de
N V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
nkqnien Men heeft hier
et ie mentaliteit van het
HA Is mogeiyk. dat het
er gauw genoeg van kryfet. hetgeen kan gebeu
ren als de .levensmiddelen aan boord op raken.
Omtrent de eventueele bestraffing der mui
ters werd medegedeeld, dat deze, marine-
schepelingen zynde, onder de Nederlandsche
wetgeving en niet onder die van Ned.-Indië
staan. De doodstraf kan volgens dit strafrecht
niet dan in oorlog worden toegepast, behalve
op de belhamels. De toestand In Den Helder Is
op het oogenbllk volkomen rustig al heeft men
maatregelen genomen om op alle eventuali
teiten voorbereid te zyn.
Nederland is rustig. Men is niet in revolution-
nalre bonden georganiseerd. De personeelsbon-
den willen in die richting niet gaan.”
Men deelde het blad verder mede, dat er van
zekere zyde getracht was onrust onder het per
soneel te verwekken. In de treinen waarmede
de verlofgangers huiswaarts keerden, weroen
opruiende pamfletten verspreid. waarin de
Nederlandsche soldaten worden opgehltst tot
een algemeen verzet op leger en vloot en om
het voorbeeld van de Jongens van .De Zeven
Provinciën” te volgen. De herkomst van het
pamflet, dat onderteekend Is door een &ol-
datencommlssle. Is niet bekend. Het geschrift
eindigt met den zin: „Leve de wereldrevolutie".
Om te voorkomen, dat revolutlonnalre elemen
ten in Den Helder zouden binnenkomen om
daar een agitatie te verwekken, heeft men en
kele maatregelen genomen. Auto’s worden op
de wegen, welke toegang tot Den Helder geven,
aangehouden.
Zyn er communistische cellen op de vloot in
Nederland 2
In Ned.-Indië zullen wellicht enkele onder
de marine zyn, maar hier In Nederland waar-
schyniyk niet. In het personeel zyn weinig
communistische elementen. De besturen van de
organisaties hebben tot rust aangemaand. Het
lag in het plan van de organisatie om a.s. Don
derdag een vergadering te beleggen om den
toestand te bespreken. Het voornemen was om
déze vergadering openbaar te doen zUn, doch
hieromtrent heeft men nog geen beslissing ge
nomen, omdat men het onder de gegeven om
standigheden niet zeer gewenscht acht een open
bare vergadering te beleggen. Over deze aan
gelegenheid wordt nog van gedachten gewisseld,
ook met het oog op de rust en orde in de ge
meente Den Helder.
De multery wordt door de autoriteiten aU
zeer ernstig gekwalificeerd. Er zal evenwel af
gewacht dienen te worden hoe de toestand zich
verder zal ontwikkelen. Uit volkenrechtelyk
oogpunt, zo6 zelde men ons, is deze zeer precair
te noemen. Immers een muitend schip met In-
surgenten op volle zee neemt hoegenaamd geen
positie in. Het is als het ware vogelvry verklaard.
Wordt zulk een schip in volle zee (niet In de
Nederlandsche territoriale wateren) aangetroffen
door een oorlogsschip van welke mogendheid
ook. dan heeft dit schip het recht het muitend
schip zonder omslag in den grond te boren.
Daar het volkomen buiten elke wet staat, wordt
het geiyk gesteld met een zeeroover. Het is te
PARIJS, 6 Febr. (V. D.) In de electrische
centrale van de bekende Fransche automobiel
fabriek Renault vond hedenmorgen te ruim
elf uur een hevige ontploffing plaats. Door de
wegvliegende yzerdeelen werden verscheidene
arbeiders zwaar gewond. Een deel van het ge
bouw, waarin de ontploffing plaats vond, stort
te in, waardoor ruim honderd andere arbeiders
verwondingen opliepen. De terstond gealar
meerde en In grooten getale aangerukte brand
weer slaagde er in korten tyd in. ruim honderd
gewonden te bergen, van wie velen In levens
gevaar verkeerden. Acht hunner stierven ty
dens het vervoer naar het ziekenhuis. De
brandweer wist te voorkomen, dat in het zwaar
beschadigde gebouwencomplex brand uitbrak.
Toen het geluld der ontploffingen en het ge
kraak van het Instortende bouwwerk had op
gehouden, hoorde men van alle kanten onder
de pulnhoopen het gesteun en gekerm der ge
wonden. Terstond nadat de ramp bekend jvas.’1
hebben zich de Minister van Binnenlandsche
Zaken, de Parysche polltle-prefect Chlappe en
de prefect van het departement van de Seine
naar de plaats van het ongeluk begeven, om
persooniyk het reddingswerk te leiden.
De oorzaak van de ramp is nog niet bekend.
De fabriek ligt in de banlleue van Parys en er
werken 30000 arbeiders. Nog onlangs is zy
aanzieniyk uitgebreld. en met de woningen der
Renault-arbelders wordt de geheele voorstad
Billancourt er door in beslag genomen.
Renault heeft vooral in Frankryk. doch ook
In het buitenland een groote afzetmarkt van
haar luxe- en vrachtauto's zy vóórziet het
Fransche leger voor een groot deel van de door
het leger gebruikte motortractle en werkt ook
voor het buitenland, in den laatsten tyd o. a.
veel voor Japan.
BATAVIA. 7 Februari (Aneta) De
Wensch onder de loyale bevolking dat zal
worden opgetreden, trad op verschillende wyzen
aan het licht, o*, door de apathische houding
ten opzichte van al ander nieuws en door een
adres aan Z. Exc. den Gouvemeur-Gene-aal.
waarin wordt medegedeeld, dat de leden van
Verschillende politieke partyen volkomen ac-
cooi.. gaan met de meening van den voorzitter
van den Volksraad, die in <-e vergadering van
Maandag verklaarde, cat hy hoopte dat de Re
geering definitief een eind zal maken aan de
multery. daar het land boven alles noodlg heeft
arbeid in vrede.
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No, 112
