Twaalf dooden en vijf en twintig gewonden onder de muiters
ONS BLAD
Ja
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
over
Slachtoffers
VERLOVEN INGETROKKEN
I
DE BAROMETER
I
I
I
1
r
Nadat brand was uitgebroken, gaf
de bemanning zich
JOH. LAUWERS
Kamer in conflict Het nieuws van heden
met Regeering
Hr. Ms. Pantser schip de „Zeven Provinciën"
door vliegboot gebombardeerd
Vï
I
VRIJDAG 1O FEBRUARI 1933
i
ge-
doorgaat met radiografeeren.
o o
.1
i
DE POSITIE VAN ESKADER EN MUITERS
Verzwaard arretl
r
C
Gerequireerd
De „wapenkwestie”
Dienstweigering door
Europeanen
De vergadering van „Sint
C hristophorus”
Vreeaelijke uitwerking
van een bom
Het bericht in eenige avondbladen
omtrent ontslagname van het
Kabinet voorbarig
H. M. keert heden in
Den Haag terug
Wacht te Amsterdam
versterkt
Engeland en de gouden
standaard
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
n
ia
13
a
a
3
B
4
3
ld
ld
Europeanen weigeren
dienst
Voorloopig geen Kamer
zitting
PATGLOP 3
ALKMAAR
Postzegel-loapes
Europeesche meerderen hebben
aan de muitery deelgenomen
Politie-inval te Rotterdam
„Naar ons uit inlichtingen uit de
beste bron gebleken is zijn alle ge
volgtrekkingen verbonden aan het
voorgevallene in de Tweede Ka
mervergadering van Woensdag
middag voorbarig. Met name de
conclusie betreffende het ontslag
van het Kabinet is absoluut in
strjjd met de waarheid. H. M. de
Koningin, die in Zwitserland ver
toeft, is telegrafisch op de hoogte
gebracht.**
„De Zeven Provin-
Inheemseh personeel
vervangen
Een gedeelte van het inlandsch
personeel op het eskader door
Europeanen vervangen
Verloven by de marine
ingetrokken
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 c, ingez. med. 40 c
p. regel; idem op pag één 55cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
De ,^Zeven Provinciën*waarop brand is uitgebroken nadat het
schip tengevolge van de weigerachtige houding der bemanning
werd gebombardeerd
Burgerkleeding verboden
Verklaring van MacDonald
Een onderhoud met vloot-
aalmoezenier Alink
Het Nederlandsch Corregpon-
dentie-bureau voor dagbladen be
richt
BATAVIA, 10 Febr. (Aneta).Vrijdagmorgen 10.45:
de commandant van bet eskader sommeerde radio
grafisch de „Zeven Provinciën” tot onvoorwaarde
lijke overgave, daaraan toevoegende, dat anders
weid zou worden gebruikt.
Medegedeeld werd, dat de vlag moest worden ge-
heschen en een wit kleed moest worden getoond op
bet zonnetentdek, terwijl het schip tien minuten be-
denktijd werd gegeven.
De „Zeven Provinciën” antwoordde met een draad
loos telegram gelijk aan dat, waarvan eerder melding
werd gemaakt, waaraan werd toegevoegd: „Val ons
niet lastig.”
Hierop wierp een vliegmachine de eerste bom naast
het muitende schip. De „Zeven Provinciën” gaf zich
over, nadat het te 9.18 uur door een bom van een Dor-
nier-vliegboot was getroffen.
Brand brak uit aan boord van
iciën”.
De bemanning verlaat het schip en gaat in de
«booten. De brand is blijkbaar niet ernstig, daar de
9,Zeven Provinciën”
r
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 115
f
i
Orde te Paramaribo hersteld.
I
Ingrijpende onderwin bezuinigingen?
I
99
F
nomen.
G
I
j
i
I
Oordeel der commissie van onderzoek inzake
het Gidsartikel ran Prof. Colenbrander.
i’
Lindbergh opnieuw bedreigd met ontvoering.
Twe« arrestanten.
Opvoering van ..Dr Matrozen van Calarro" te
Haarlem verboden.
Toestand te Almelo nog steeds onrustig; ruiten
van werkwilligen moeten het ontgelden.
Grafmonument voor wijlen Dr. J. Th. de visser
onthuld.
Ernstige treinbotsing bjj Meppei; alleen mate-
rieele schade.
Hoogste stand op Vrijdag 9 uur rau: 7M
Vooruit
Wat betreft de kwestie van het Inhouden der
wapenen van de marlneschepeUngen der te Den
Naar de „Maasbode” verneemt, heeft H. M
in verband met de politieke situatie, haar ver
blijf in Lenzerheide beëindigd. H. M. is op de
terugreis en werd heden in Den Haag verwacht.
Te Rotterdam heeft Donderdagmiddag de po
litie een inval gedaan In het kantoor van het
Plaateelyk Arbeids-Secretariaat, naar aanleiding
van de actie van het NAJB. onder het marine
personeel.
De inval heeft echter geen resultaat opgele
verd.
Tien dooden bij een autobusramp la N. W.
Spanje.
Het gerechtshof te Leeuwarden veroordeelde
een arbeider tot vier jaren gevangenisstraf we
gens den moord te Muntendam.
Inval in een werkplaats te Luik, waar duizen
den valsche rü wiel plaat jes werden gemaakt; de
makers aangehouden.
Ook vernemen wij, dat aan het marineper
soneel van hoog tot laag met ingang van Don
derdagavond verboden is bulten Amsterdam te
passagieren.
De Lourdes-grot In de Vaticaansche tuinen aal
verbouwd worden.
H. M de Koningin beden in Den Haag terug
verwacht.
De Officier van Justitie b|j de ilaagscbe recht
bank eischic Vijftien jaar gevangenisstraf tegen
v. B. wegens doodslag op den agent Baas, de
rechtbank gelastte onmlddelltjke invrijheidstel
ling.
De sesdaagache te Frankfort; Rai
burg winnaar.
Laffe overval te Rotterdam.
In de strafzaak notaris M. hoeft eek bet O. M.
appèl aangeteefcend. ‘r-
|1’
- ’I
Helder liggende oorlogsschepen, vernamen we
heden van bevoegde en goed ingeHchte zijde,
dat de wapenen steeds worden Ingenomen,
voordat de schepelingen zich van boord be
geven. Het eenige. wat er inderdaad geschied
is en wat misschien tot de merkwaardige ge
ruchten heeft aanleiding gegeven. Is het feit,
dat er eennieuw slot is aangebracht op
het centraal wapenmagazijn, een maatregel,
die, hoewel van een Juist gezien beleid getui
gend (het oude slot was niet bijster solide
meer!), echter geenszins tot geruchten als het
hierboven gemelde behoeft te worden herleid!
I
BATAVIA. 10 Febr. (Aneta) Naar wij van
officieele zijde vernemen. Is. alhoewel daartoe
geen rechtstreeksche aanleiding of aanwijzin
gen waren, en uitsluitend als voorzorgsmaat
regel bij het vertrek van het eskader uit 80e-
rahu ja de inlandse he bemanning van de „Plet
Onze speciale correspondent te Den Helder,
ontving gisteravond van den voorzitter in het
hoofdbestuur van den Katholieken Bond van
Marine personeel, afdeeling Den Helder, het
volgend communiqué, betreffende het verloop
van de aangekondlgde vergadering van dit per
soneel.
De officieele tekst luidt als volgt:
DE MUITERS OP DE „ZEVEN PROVINCIW*
GEVEN ZICH OVER; 1» DOODEN EN GK-
WONDEN.
AFTREDEN VAN HET KABDfET-RUUS OF
DE ONTBINDING VAN DB TWEEDE KA-
MERT
onvoorwaardeljjk afgekeurd. Uit de vergadering
gingen stemmen op. om vooral in dezen tijd
krachtig achter de Regeering te blijven staan.
Men legde den nadruk op het feit, dat de Ka
tholieken, in samenwerking met den bond van
Christelijk Marinepersoneel en de Vereent ging
van Technici (bjj de Marine), een,groep van
bijna 1100 leden vormden, die het In geen enkel
opzicht met de actie van de socialistische bon
den eens zon en de daar gevoerde agitatie ten
sterkste afkeuren!
Z. H. E. heeft vervolgens een onderhoud ge
had met den commandant van de Marine te
Den Helder.
Uit dit communiqué blijkt dus alleen, dat
bet bericht door enkele bladen verspreid in de
stadsedities van gisteravond, als zou de Regee
ring naar aanleiding van den uitslag der stem
mingen in de Tweede Kamer zijn afgetreden
onjuist is. Dit lag ook voor de hand. De regee
ring is onmachtig om iets te doen ten opzichte
van de Kamer. Dit is alleen het recht van H.M.
de Koningin, die de Kamer kan ontbinden. Men
zou dus uil dit bericht tusschen de regels door
kunnen lezen, dat de regeering wachten zal
tot den terugkeer van de koningin, om daarna
te handelen Dat er iets gebeuren moet, staat
na het voorgevallene in de Kamer vast en blijkt
ook uit het feit, dat de zitting van de Kamer
niet doorgaat. Ook nu zonder op de feiten voor
uit te loopen la er uit te lezen, dat de regeering
overweegt aan HM. de Kohlngtn voor te stellen
tot Kamerontbinding over te gaan.
Voor het overige verwijzen wy naar de be
schouwingen van onzen Kameroverxlchtschryver
Gisteravond beeft aan gecombineerde ver
gadering plaats gehad van de hoofdbesturen
der drie Christelijke Marinebonden alhier
waarbij ook de diverse geestelijke adviseurs aan
wezig waren. Wat er besproken is, werd niet
bekend gemaakt. schijnen echter nog ver
schillende belangrijke vergaderingen alhier op
komst te zijn.
B AT A VLA, 10 Februari (Aneta). In
afwyking van eerdere berichten kan
thans gemeld worden, dat de Dornier-
Wall-vliegboot niet twee, doch slechts
één bom geworpen heeft. Deze bom
heeft twaalf leden van de bemanning van
de „Zeven Provinciën” gedood en vijf
en twintig gewond. Bijzonderheden zul
len volgen.
Het is gebleken dat Europeesche meer
deren aan de muiterij hebben deelge-
MEDAN, 10 Febr. (Aneta) De Atjeh-oorrea-
pondent van de Dehli-courant seint aan zijn
blad, dat de matrozen en stokers van .De Ze
ven Provinciën”, die in Atjeh waren achter
gebleven. order kregen van den militairen com
mandant Behrends om patroullie-di^nsten te
verrichten in samenwerking met de marechaus
see in de richting van Tjallang en Tanggeum-
pang.
Hlerbtj wordt gemeld, dat de inheemschen
aan dit bevel hebben gehoorzaamd, doch dat
alle Europeesche manschappen geweigerd heb
ben aan dit bevel te voldoen. Zij werden daarop
allen gearresteerd.
De Engelache ambassadeur in Washington
heeft vandaag weer den heelen ochtend met
Sir John Simon beraadslaagd over de schulden
kwestie. Morgen eh Maandag worden de be
sprekingen voortgezet in het kabinetscomlte.
In met Roosevelt bevriende kringen te
Washington wordt er. volgens V. D.. op gewe
zen, dat het Britsche voorstel, om de oorlogz-
schulden te regelen door middel van een afbe
taling van 10% overeenkomstig het accoord van
Lausanne, voor Roosevelt onaannemelijk 18.
Overigens telefoneert Roosevelt bijna dagelijks
me} MacDonald.
11
s
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
De koudegolf in Amerika. Te New-York vriest
het 11 graden Celsius.
De stand der ontwapeningsbesprekingen te
Genève. Wat nuf
Nader seint men ons uit Den Helder:
Wjj hadden zoo juist een kort onderhoud met
den HoogEerwaarden Vloolaalmoezenier Allnk.
27 H E. ontving ons zeer welwillend en gaf
ons in het kort als zijn meening te kennen
dat onder het katholiek marinepersoneel geen
sprake is van eenige onrust. Integendeel, onze
jongens zien de komende dingen rustig tege
moet en hebben vast vertrouwen in de leiding
en onze Regeering. Ook Z. H. E. was de mee
ning toegedaan, dat de verkeerde werkmethoden
by het C A MBO. mede een der hoofdoorzaken
mogen genoemC worden van de ontevredenheid.
Zij hebben jarenlang den geest onder het marine
personeel trachten te vergiftigen en deinzen,
nu het welhaast te laat is, terug voor de con-
Een korporaal der marine, die Woensdag
middag in Den Helder het roode blad ..De
Zeven Provinciën" kocht en in verband daar
mede door een officier tweede klasse van het
wachtschip ..Emma" werd aangehouden, is, naar
..Het Volk" bericht. Donderdag gestraft. Wegens
het koopen van een dagblad, dat door den mi
nister van Defensie was verboden, heeft hij
drie dagen verzwaard arrest gekregen.
Naar wjj vernemen, heeft de Marinecomman-
dant van Den Helder alle verloven ingetrokken.
Deze intrekking geldt ook voor hen, die verlof
hadden bekomen voor ondertrouw.
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS.
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.—
Voor buiten Alkmaar f 2.85
M*t geïllustreard Zondagsblad f 0 60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
NV. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Donderdag is bij wijze van aanplakking op
de schepen en in de marine-etabllssementen
bekend gemaakt, dat de admiraal tot op nader
aankondiging zoowel aan officieren als min
deren, ten strengste heeft verboden zich anders
dan gekleed in hunne uniformen in Den Hel
der en omgeving te bewegen! Burgerkleeding
is dus verboden! By Informatie ter bevoegder
plaatse, werd ons medegedeeld, dat deze order
is uitgevaardigd in verband met de talrijke op
handen zijnde vergaderingen van de diverse
soorten marinebonden, en wel meer speciaal in
verband met de hedenavond plaats gehad heb
bende vergadering van het C A M B O, die uit
sluitend toegankelyk is voor marinemannen.
Door het verbod van burgerkleeding Het men
kans te voorkomen, dat zich ongewenschte ele
menten onder de schepelingen mengen.
Men seint ons nader uit Den Helder:
Gisteravond had alhier een vergadering van
het C A M BO. plaats, op welke vergadering
alleen militairen in uniform toegang hadden.
In deze vergadering werd voornamelijk de motie-
Drop besproken en erttiek uitgeoefend op de
salariskorting
De vergadering nam een resolutie aan. waar
in intrekking van de 4 pet. korting wordt ge-
etscht en clementie voor de muiters wordt ge
vraagd
In de stad werd des avonds met ..De Tribune"
gecolporteerd. Wanordelijkheden deden zich
niet voor, daar de colporteurs werden begeleid
door rechercheurs.
Hein* en .JEvertsen" en een gedeelte van deze
bemanning van de „Java” hoofdzakelljk ver-
vangen door Europeanen. B|j aankomst van 1
het eskader te Tandjong Priftk werden één
Europeesche kwartiermeester en twee schepe
lingen gevankelijk uit het eskader afgevoerd.
Zulks als resultaat van een telegram van de
commissie van onderzoek Inzake de gebeur
tenissen bjj de Marin? te Soerabaja;
LONDEN, 9 Febr. (Reuter.) In het Lager
huis antwoordde minister-president MacDonald
op een desbetreffende vraag, dat dq voornaam
ste Engelsche economische deskundige te Ge
nève geen enkele verklaring had afgelegd, wel
ke er op wees, dat Engeland bereid is onder
de tegenwoordige omstandigheden tot den gou
den standaard terug te keeren. Integendeel, de
door de voorbereidende deskundigen-commissie
te Genève gebruikte termen wezen er duidelijk
op. dat een groot aantal voorwaarden van eco-
nomlschen en flnancieelen aard moeten worden
vervuld, alvorens het internationaal herstel van
den gouden standaard een practlsche moge
lijkheid kan worden.
Als de morgen gaat rijzen over den zesden
dag na den opstand aan boord van „De Zeven
Provinciën", het Indisch eskader zich allengs
gazt concentreeren bij de Straat Soenda stijgt
de spanning en de verwachting van minuut tot
minuut. De ontknooping van het drama wordt
des te beklemmender, naarmate men langer in
onzekerheid verkeert. Waarschijnlyk zullen de
muiters eerst gesommeerd worden, zich over te
geven, en indien zij hieraan geen gevolg geven,
of hun vroegere voorwaarden handhaven, zal
het eskader wel van zijn machtsmiddelen ge
bruik maken.
Vannacht zou de laatste acte worden opge
roerd Om drie uur brengen de telegrammen
weinig meer dan een bondige vermelding der
feiten, die zich, onderwijl het muitende schip
roekeloos verder vaart, afspelen in enkele steden
van Java.
Bij deze gelegenheid blijkt duidelijk, dat de
Marine in Indlë niet over veel materieel be
schikt. De kruiser „Sumatra”, het zusterschip
van de „Java”, is tijdelijk buiten dienst, even
als vier jagers. Ook zes van de twaalf dulk-
booten zijn opgelegd. Zoo komt het. dat behalve
de -Java”, nog slechte de twee jagers .Evert-
sen" en .Piet Hein", de ..Eridanus", de mynen-
tegger „Gouden Leeuw" met de onderzeebooten
en de acht vllegbeoten tegen de .Eeven Provin
ciën" kunnen optreden. Overigens in dit geval
echter ruimschoots genoeg.
Gisteravond werd een goed bezette ver
gadering, gehoudea door de R.K. Vereeniging
van Marinepersoneel „Sint Christophorus", af
deeling Den Helder. ter bespreking van de
audiëntie met Zijne Excellentie den Minister
van Defensie, dr. Deckers op 3 Februari j.L, ter
zake van de salanskorting voor het marineperso
neel, alsmede terzake van de nader gevoerde
actie door het hoofdbestuur. De vèorzitter van
het hoofdbestuur, de heer A W. P. Angenent.
hield een uitvoerige inleiding over de positie van
het marinepersoneel in Oost-Indlë. De dienst
weigering en de muiterij aan boord van ..De
Zeven Provinciën" werd door de vergadering
„Het Volk” weet mee te deelen. dat de com
mandant der poll tie troepen, waarvan ongeveer
honderd bereden manschappen in de cavalerie-
kazeme aan de Sarphatistraat te Amsterdam
gehusivest zijn, een order heeft uitgevaardigd,
waarby het volgende is vastgesteld: voorloopig
zijn alle verloven Ingetrokken. De gehuwde
manschappen der militaire politie, die anders
den nacht in hun gezinnen dorrbrengen, mo
gen wel naar huis om te eten, maar moeten
vroeg in den avond in de kazerne komen, om
daar te slapen, aangezien zij ook ’s nachts ter
beschikking moeten zijn.
In de infanterie-kazerne zou verder de wacht,
die normaal uit vier manschappen der militaire
politie bestaat, die van de cavalerie-kazeme ko
men. op acht man zyn gebracht. Aan de on
derofficieren zijn revolvers uitgereikt en er is
hun ock munitie verstrekt.
Bovendien zou men twee pantserauto’s,
waarin zich mitrailleurs bevinden, van de bin
nenplaats der Infanterie-kazerne naar de bin
nenplaats van de cavalene-kazeme hebben
overgebracht.
DEN HAAG, 10 Febr. (Aneta). De speciale Aneta ooggetuige-verslag
gever, die zich aan boord bevindt van den kruiser „Java”, bet viaggeschip
van het eskader dat de muitende „Zeven Provinciën” tegemoet vaart,
telegrafeerde Vrijdagmorgen 7.30 u. (Indiscben tijd), dat het eskader
Hr. Ms. Pantaerschip de „Zeven Provinciën” in zicht heeft gekregen.
Een vyftsl ryksveld wachters uit de sectie
Behagen zyn ter versterking naar Den Helder
gerequireerd. teneinde op mogelijkc ongeregeld
heden voorbereid te zijn.
sequent! s. waarvoor zij zich thans zien gesteld
Met achteraf te beweren, „dat het niet zoo
kwaad bedoeld was" komen we thans niet ver
der. Ook Z. H. E moest toegeven, dat de toe
gepaste salariskorting van 17 pCt. voor de
marinemannenin Indlë, onder den rang vac
officier, wel zeer streng mag worden genoemd
Overigens wenschee Z. H. E. zich uiteraard in
zijn kwaliteit niet verder uit te laten over
k west les, r de Marine betreffende. Dat het einde
van dezen toestand nog niet in zicht is, meende
hy wel te kunnen bevestigen. De katholieke en
christelijke bonden staan echter pal achter
Vorstin en Regeering en zullen, als het noodig
mocht biyken, weten welke houding zjj hebben
aan te nemen.
Alfonso's oudste soon doet afstand van sfjn
rechten.
O
3
I