De gevaren van stad
land
De wijding van Mgr. Paulissen
Het begrip werkverschaffing
f
u l
Nederland—België
en
’II
DE TOEZEGGINGEN DER
REGEERING
MAASTRICHT VIERT
FEEST
f
g
I
i
ZATERDAG 11 FEBRUARI
LEEKEPREEKEN
DE AYA SOPHIA TE CONSTANTINOPEL
van
Nieuwe besprekingen
Groote belangstelling
„VADER DES VADERLANDS”
TE BATAVIA AANGEKOMEN
Ministers in den Schouwburg
De schilderijen van de Koningin
Neemt onelag
NOG MEER OMROEPEN!
Een financieel voordeel
Bouwbedrijf in gevaar
DE LEIPZIGER MESSE
De directeur naar ons land
JONGE VROUW GEDOOD
De subsidie-voorwaarden
De Nederlandsche fascisten ook
in den aether?
De Regeeringscrisis
GEDEPUTEERDE
J. H. BORGHOLS
nkin
tl ge
il met
ivaag
Vragen van prof, de Savornin-
Lohman aan den Minister
Buit. Zaken
De treffende plechtigheden in de
aloude St. Servaaskerk
„Veelal geen bestrijding, doch ver
plaatsing van werkloosheid
oordeelt een commissie
Academische examens
Minister Beelaerts komt terug
i
Door vrachtauto gegrepen
Wat willen de samenwer
kende organisaties
Volgens berichten uit Stamboel sou men voornemens zijn de
Aya Sophia in te richten tot museum voor Bysantijnsche kunst.
Het prachtige interieur
I
deter
lange
orgel
het
Wanneer het Kabinet overgaat tot ontbinding
der Tweede Kamer, zullen de daaropvolgende
verkiezingen (welke volgens de Kieswet binnen
veertig dagen na de dagteekenlng van het oril-
bindlngsbeslult moeten plaats hebben) tevens in
de plaats komen voor die verkiezingen, die an
ders aj. Juni gehouden moeten worden. Ma.w.
de dan gekozen Kamer zal, behoudens tusschen-
tUdsche ontbinding, zitting hebben tot Septem
ber 1937.
ph”), H. J.
L J. Klein
B. Bouman
igènde ult-
Naar wy vernemen, zal de directeur der Lelp-
zlger Messe, dr. Raymond Köhler, binnenkort
een bezoek brengen aan ons land tot het hou
den van een voordracht over de economischs
betrekkingen tusschen Nederland en Dultsch-
land.
voorzitter;
Postma.
BATAVIA. 10 Febr. (Aneta). De schilderijen
collectie van de Koningin Is hier per ml.
„Indrapoera” aangebracht. Met de lossing ia
heden begonnen. De collectie staat onder toe
zicht van den adjudant der Koningin. Majoor
van Resteren.
TILBURG. <R K. Handelshoogeschool.)
Cand.-ex. hande’swetenschappen de beer J. H.
J. van Rey uit Roermond.
Uit Genève wordt gemeld, dat Z. Exc. Minis
ter Beelaerts van Blokland in verband met de
hangende regeeringscrisis. voornemens was.
Vrijdagmiddag naar Nederland terug te keeren.
Vrijdagmorgen had de minister nog den
plechtlgen uitvaartdienst voor Graaf Apponyl
bjjgewoond.
De leiding van de Nederlandsche delegatie
ter ontwapeningsconferentie zal thans voorloo-
plg berusten bU prof. Rutgers.
De heer J. H. Borghols te Den Haag heeft
met Ingang van 8 Februari J.l ontslag genomen
als lid der Provinciale Staten van Zuid-Holland.
In verband met deze ontslagname kan nog
worden opgemerkt, dat de heer Borghols hier
mede automatisch heeft opgehouden lid te zijn
van het college van Ged. Staten van Zuld-
Holland, In welk college hij bijna negen jaren
als zoodanig heeft zitting gehad.
LÜÏ>
,e W*
’.tri*
ven 23-jarlgen leeftijd huwen, indien zy na hun
huwelijk niet minstens drie maanden In het
vrije bedrijf hebben gewerkt. Arbeiders met een
bepaald gezinsinkomen. III. Het bulten werking
stellen van de bepalingen omtrent loonen en
arbeidsvoorwaarden, per collectief contract in
het bouwbedrijf tusschen werkgevers- en werk
nemersorganisaties geregeld.
Het Rijk verbindt aan de subsidievoorwaar
den een regeling van loonen en arbeidsvoor
waarden, die ten ongunste van de collec
tievee arbeidsovereenkomsten afwijkt.
Vrijdagmiddag omstreeks half twee heeft op
den Westslngel te Amersfoort een ernstig onge
luk plaats gehad. De 24-jarlge mej. Snijders
uit de Rembrandtstraat, die daar op haar fiets
reed, werd door een achter haar rijdenden aee-
wlellge vrachtauto van de firma Koetsier uit
Ede gegrepen en overreden. Het slachtoffer
kreeg het rechterachterwiel van den auto over
het lichaam en overleed vrijwel onmkideliyk
na het ongeluk. Mevr. Snijders was gehuwd en
moeder van twee kinderen.
De commissie ontkent nu dat deze wijze van
werken financieel voordeel biedt en beweert
dat, ondanks de veel lagere loonen en slechtere
arbeidsvoorwaarde de werken, uitgevoerd door
de Ned. Helde Mij., belangrijk duurder zijn. Ze
heeft daarvan voorbeelden, o. a. voor de tiolee-
ringswerken in Elbergen was door Ir. Mos te
Enschede 94.000 begroot en door de N. H M.
128.000. De commissie heeft meerdere voor
beelden en zoekt de oorzaak In het feit, dat
de Helde Mij. op „percentage” werkt. Tech
nisch Is ze bovendien niet zoo ervaren. In vele
gevallen heeft uitvoering in werkverschaffing
geen bestrijding van werkloosheid, doch ver
plaatsing van werkloosheid ten ge
volge. De werkloosheid in andere bedrijven
wordt bestreden ten koste van het bouwbedrijf.
Medio December, toen de vorst nog geen rol
speelde, waren geheele werkloos:
Alg. Ned. Bouwarbeidersbond17.600 leden;
R.K. Bouwvakarbeldersbond: 17.100 leden; Ned.
Chr. Bouwarbeidersbond: 6800 leden. Het per
centage was 57 pet. en is gestegen tot 70 pet.
Voor de grondwerkers bedroeg het werkloos
heidscijfer 85 pet. Deze categorie van arbei
ders wordt het ergst door de Regeeringsmaat-
regelen gedupeerd. Ook de patroons worden
zeer gedupeerd.
Wat willen de samenwerkende organisaties
nu?
ZIJ willen dat door de regeeringsmaatregelen
niet heel het bouwbedrijf ontwricht wordt, dat
niet volwaardige arbeidskrachten uit bet werk
worden gestooten om minder betaalde arbeids
krachten in werkverschaffing het werk te doen
uitvoeren tegen hoogere aannemerssom. Hon
derden bAiwpatroons zijn zonder emplooi. Vol
komen normale werken worden in werkver
schaffing uitgevoerd. Elke gemeente die subsl-
Het Rijk geeft subsidie en stelt daarbij be
paalde voorwaarden. Deze komen .hierop neer:
I. Algeheele uitschakeling van de gewone
bouwvakpatroons. Voorgeschreven wordt als re
gel, dat de werken moeten worden uitgevoerd
door de Helde-Maatschappij of andere soort
gelijke Instelling. II. Uitschakeling van de
bouwvakarbeiders, voor zoover dezen niet vol
doen aan de betreffende plaatsing in de werk-
schafflng gestelde elschen.
Uitgeschakeld zijn: ongehuwden; arbeiders be
neden 23 laar en boven de 00 jaar. Zü. die bo-
Het lid der Eerste Kamer, prof, de Savornin
Lohman heeft de volgende vragen gericht tot
den Minister van Bultenlandache Zaken:
1. Heeft de Minister kennis genomen van de
in de aenatorlale commissie voor de buitenland-
sche zaken op 8 Februari 1933 door den Belgi
schen Minister van Bultenlandache Zaken ge
dane mededeellng. „dat de (Nederlandsch-Bel
gische) onderhandellngen worden voortgezet en
een bevredigende wending nemen.”
2. Wil de Minister verklaren of inderdaad na
de schorsing der onderhandellngen, deze zijn
hervat, dan wel nieuwe besprekingen zyn inge
leld of oude voortgezet en of daarbij ook de
vorige onderhandelaars zijn betrokken?
3. Indien thans, dus vóór de Nederlandsche
verkiezingen van 1933, dergeiyke onderhandelln
gen worden gevoerd of besprekingen worden
gehouden, is dat dan volgens den Minister
niet in strijd met zijn op 1 April 1932 in de
Eerste Kamer der Btaten-Generaal afgelegde
verklaring omtrent de beteekenis van de schor
sing der onderhandellngen. waarvan op dien
datum kond werd gedaan?
4. Zoo neen, is de Minister dan bereid mede
te deelen. waarom geen enkele poging is ge
daan om de publieke opinie in belde landen, die
blijkens haar uitingen in Parlement, pers en
vergaderingen algemeen de mlnlsterieele ver
klaring wel degelijk in dien zin had verstaan,
van haar dwaling te overtuigen?
5. Indien op dit oogenblik wordt onderhan
deld of besprekingen worden gevoerd, was den
Minister dan van de voornemens daartoe niets
bekend, toen hjj op 29 November 1932 in de
Tweede Kamer der Btaten-Generaal gewaagde
van „een onderbreking der besprekingen,” waar
in ..moest worden berust."
6. Staat de Regeering nog steeds op het stand
punt, waarvan blijkens dezelfde rede van 29
November 1.1. in Januari 1932 aan de Belgische
Regeering mededeellng is gedaan, dat. zoo vóór
Paschen van dat jaar het tractaat niet zou
worden geteekend, de totstandkoming daarvan
tot na de Nederlandsche verkiezingen van 1933
zou moeten worden verschoven?
7. Zoo ja. beteekent dit dan niet, ook volgens
deh Minister, dat het eventueel na de verkie
zingen optredende nieuwe Kabinet, zelfs indien
momenteel besprekingen zouden worden gehou
den. niet slechte formeel en juridisch, maar
ook Informeel en moreel In geen enkel opzicht
zal zijn gebonden en volmaakt vrij tegenover
de zaak zal komen te staan?
practische moeilijkheid. De oude stadsgedeel
ten konden de aankomellngen niet opnemen.
Dus ontstonden rondom de oude stadskernen
nieuwe woonwijken in revolutiebouw, woon
kazernes, die van weinig sociaal gevoel en van
nog minder goeden smaak van bet vorige ge
slacht spreken. In ons vaderland heeft men
den daardoor noodzakelljken kerkbouw vrijwel
kunnen bijhouden. In het buitenland was dit
veel minder het geval. Eerst in de latere jaren
is het bouwen van kerken in de nieuwe wijken
en in de voorsteden van Parijs. Berlijn, Wee
nen, Budapest, enz. aan de ortie gekomen.
Hoevele tienduizenden van huis uit goede ka
tholieken, die van het land naar de groote stad
of naar een fabrlekscentrum verhuisden, door
geprek aan dageljjksche zielzorg verloren zijn
gegaan voor de Kerk Is niet te zeggen. Juist
de ontelbaarheid van het aantal is zoo ver-
schrlkkeiyk.
Erger dan het gembls aan kerken en pries
ters was de plotselinge overgang naar een
andere omgeving. De stad lokte met licht en
vermaak; met mooie winkelstraten en bios
copen; met muziek en dans. De werkelijkheid
voor hen, die óf wel op hoop van een aange
namer bestaan, of wèl gedwongen door de ar
moede in hun dorp, de groote stad opzochten
werd altijd een groote desillusie. Op het land
mogen vele gemakken, er mag veel comfort
hygiëne, afwisseling en vermaak ontbreken, het
biedt in ieder geval vrijheid en ruimte van
beweging. In de huurkazernes werden de plat-
telandsgezlnnen vogels, in een kooi gevangen..
In de fabrieken, in de woningcomplexen, waar
de geruchten van tientallen gezinnen door de
dunne houten schotten heendrongen, in heel
die benauwende sfeer van het stadsleven van
het proletariaat, was een stevige geloofskennis
en een groote zedelijke gehardheid noodlg om
staande te blijven te midden van verleidingen
en misleidingen van socialisme. communisme,
neo-malthusianisme, in één woord van al wat
er in een moderne, alleen op het stoffelijke ge
richte maatschappij, woelt en werkt^'om het
geloof aan een beter leven hiernamaals te ver
vangen door een streven naar een heilstaat
hier beneden.
Tegenover dezen geweldigen zlelenood heeft
de Kerk bjj de industrialiseerlng der samenle
ving de laatste eeuw gestaan. Uit Rome klpn-
ken de wijze woorden van Pausen, die den
weg wezen in de sociale verwarring, in de gees
telijke conflicten onzer dagen, die tot organi
satie en tot verheffing van het geestelijk en
stoffelijk heil van den arbeider, tot rechtvaar
digheid en liefde aanspoorden. Maar met het
wijzen van den weg waren de problemen zelf
nog niet opgelost.
Men moet de hedendaagsche geschiedenis van
het proletariaat lezen, zooals deze geschreven
'Staat in de Parljsche banlleu, in de trieste
hulzenzeeën van Berlijn, in de staal- en ko
lenstreken van West-Dultechland, in de Bo-
rlnage, in de benauwde fabrlekscentra van het
Briteche schiereiland en in de wufte steden met
de schrijnende armoede als Weenen en Buda
pest, in de kapltolen van den dollar, waar de
schrilste sociale tegenstellingen een volk van
misdadigers hebben opgekweekt.
Men moet al die bladzijden uit de zwarte
historie van de negentiende en het begin der
twintigste eeuw lezen, om tot de verrassende
erkenning te komen, hoe is bet mogelijk, dat
er nog zóóveel en nog zulk intens katholiek
leven bestaat; dat er nog zooveel gunstige
verschillen tusschen dezen en een vroegeren
tijd zijn aan te wijzen, als wij in vorige be
schouwingen aangaven.
Deze conclusie is hoopvol in den donkeren
tijd, Warin wjj thans zijn gekomen; zjj ver
wekt verwachtingen voor de toekomst. Immers,
wanneer er thans, veel meer dan in het jongste
verleden, stemmen opgaan, die twijfelen aan
Op verzoek van de commissie Inzake werk
verschaffing, samengesteld door den Ned. Aan-
nemersbond. Patroonsbond voor de Bouwbedrij
ven in Nederland, den Ned. R. K. Bond van
Bouwpatroons, den Alg. Ned. Bouwvakarbelders
bond „St. Joseph”, den Ned. Chr. Bouwarbei
dersbond en den Chr. Nation. Bouwvakarbel
dersbond in Nederland, hebben we een confe
rentie gehad met deze commissie over de han
gende quaestles der werkverschaffing. De be
doelde commissie bestaat uit de heeren mr. C.
Bouman (Patroonsbond), voorzitter. J. C. Ber
ger (R.K. Patr), Ir. W. M. Thyssen (Aanne-
mersbond), J. Andriessen (,J3t. Joa
Terwelj (Christ. Bouwarb.) en
(Bouwvakarbeldersbond), seer. Mr.
voerde het woord en gaf ons de v
eemetting, die op enkele punten door
leden nader werden toegelicht.
aangesloten vereenigingen, woonden de
stelling bij.
Leden van de Kon. Mil. Kapel bliezen in het
tafreel van het legerkamp van den Prins het
WllhelmuBslgnaal. Nadat de Prins was ge
vallen ging het doek neer, terwijl achter het
tooneel het Wilhelmus in de oude toonzetting
werd gespeeld.
•w—e bekende katholieke ultgeversmaat-
I J schappij Herder is voor eenlgen tijd over-
gegaan tot het uitgeven van een nieu
wen druk van de wereldvermaarde Herder's
Encyclopaedic. Nadat vier deelen verschenen
waren volgde een geheel op zichzelf staand
boekwerk ..Herder's Welt- und Wlrtschafts-
atlas", waarin dé weetgierige mensch In 183
landkaarten, In een practlsch register, in tal
van staten en statistieken alles vindt, wat er
omtrent onzen aardbodem na de groote ver
anderingen van den wereldoorlog te zeggen valt.
Uren kan men zoek brengen met het maken
van vergelijkingen, b.v. omtrent den groei van
het getal aardbewoners, verdeeld over verschil
lende landen, rassen, talen en godsdiensten;
verdeeld in steden, groote en kleine, en over
het platteland.
Hoe kunnen zulke schijnbaar dorre cijfers op
eens tot onze verbeelding gaan spreken, wan
neer wjj achter dezen groei en verdeeling van
het menschenaantal tevens de ontwikkeling
der sociale verhoudingen in het oog vatten.
En zleSaar hoe de nieuwe atlas van Herder
ons helpt een der grootste problemen van
onzen tijd te belichten.
In vorige beschouwingen wezen wy er op, dat
de Kerk op haar weg tot zaligmaking van het
thans levende geslacht op groote, ongekende
moeilijkheden en gevaren stuit. Een der voor
naamste hiervan is de sterke groei van het
getal der aardbewoners in de zoogenaamd be
schaafde landen en in het bijzonder de on
evenredige aanwas der bevolking van de groote
steden.
De critici, die aan de Kerk zwakheid ver
wijten, geringen invloed op den modernen
mensch e.d., zij vergelen, dat de verbazing
wekkende bevolkingsaanwas in enkele tiental
len van jaren grootere problemen opwierp dan
de volksverhuizingen in de eerste eeuwen van
bet christendom. Ook door eigen geloofsgenoo-
ten wordt dit bij allerlei kleine critlek op Kerk
en geestelijkheid maar al te licht over het
hoofd gezien.
Laten wy eerst eens eenige cijfers geven van
Europa en Amerika. In honderd jaar tyds werd
de bevolking in de meeste landen van Europa
verdubbeld, soms verdrievoudigd. Zoo klom het
aantal Inwoners van de volgende landen in één
eeuw tyds: Rusland van 38 op 140 millloen;
Duitschland van 24 op 65; Engeland van 16 op
48; Frankrijk van 26 op 39; Italië van 18 op 41;
Spanje van 12 op 23; Nederland van 2,6 op
8 millloen.
Het waren vooral de groote steden, die deze
volksvermeerdering opvingen. Zoo had Londen
in 1800 1.100.000 Inwoners; in 1926 7.500 000 en
thans 8902.000. Zoo klom Parijs van 547.000 in
1800 tot 2900 00; Berlijn van 197.000 in 1816
tot 4.024.000 in 1926 en 4.300.000 thans. Weenen
van 317.000 In 1830 tot 1.865.000 in 1926; Am
sterdam van 202.000 in 1830, tot 800.000 enz.
Voor de Vereenigde Staten van Noord-Ame-
rika spreken deze cijfers nog veel sterker. In
1800 bedroeg het aantal inwoners in de geheele
republiek 6 millloen, in 1850 23, in 1900 76 en
in 1930 122 millloen. Er zijn daar inmiddels
93 groote steden met meer dan 100.000 inwo
ners gegroeid.
Van die bevolking staat In Europa nog 45
procent als R. K. te boek; in Amerika bijna
19 percent.
Nu denke men zich eens goed In, welk een
evolutie in practische zielzorg een kerkgenoot
schap moet doormaken om aan de geestelijke
behoeften van zulk een snel groeiende en zich
verplaatsende massa te voldoen. Daar is voor
eerst de geheel verschillende mentaliteit van
de stads- en plattelandsbevolking. Op het land
heerscht nog vaak en heerschte zeker een halve
eeuw geleden, een patriarchale gemoedelijk
heid. Het kerkgebouw is het middelpunt der
kleine gemeenschap, de pastoor geeft in alles
den toon aan. Groote problemen zijn er on
bekend. De menachen zijn met hun harts
tochten, met hun deugden en gebreken dezelfde
als elders; de levensomstandigheden beperken
de wrijfpunten echter hoofdzakelljk tot geschil
len tusschen familieleden, tusschen buren, tus
schen baas en knecht, niet tusschen groepen.
Het leven gaat er zijn sleurgang; al wat er
kookt en brulscht in de nabije groote steden en
in heel de verdere wereld, maakt veelal niet
meer indruk dan de verhalen in een geschie
denisboek van een vroeger tijdperk.
Er kan iets vredigs, iets weldadigs in zulke
levensverhoudingen schuilen, zij zijn toch niet
zonder gevaar. Er is in zulke kleine gemeen
schappen een sterke neiging tot egoïsme, tot
behoudzucht, tot prijzen van het bestaande en
afweer van al wat vreemd is. Ook het gods
dienstig leven wordt er gemakkelijker tot een
sleur dan in de omgeving, waar even bard voor
het dageljjksch brood als voor het geloof ge
streden moet worden.
Toch zou in dit alles geen bijzonder gevaar
van onzen tijd moeten worden gezien. De hier
geschetste toestand Immers is voor alle tijden
dezelfde. Het kenmerkende ligt in de onver
mijdelijke aanraking van stad en land door de
moderne verkeersmiddelen.
Vooral de laatste Mentallen jaren is de ver
menging van de landelijke met de stedelijke
bevolking zeer Intensief geweest. Eerst hebben
wjj over heel Europa en Amerika in de laatste
helft van de vorige eeuw een voortdurende toe-
stroomlng van de plattelandsbevolking naar de
groote steden gezien. De laatste jaren Is deze
wat tot staan gekomen; zelfs is hier en daar
al weer een kentering waar te nemen en zoekt
althans het gezin een woonplaats buiten de be
nauwende stadslucht, terwijl de kostwinner
des daags in de stad zijn arbeid verricht. Trein,
tram, flets, auto en autobus houden bet ver
keer tusschen stad en land gaande, zoodat
moeilijk meer van een geïsoleerde dorpsche ge
meenschap kan worden gesproken.
Het probleem, dat we hier aanraken, Is niet
nieuw. Het is al dikwijls van alle kanten be
sproken en bekeken. Wij willen er in verband
met onze beschouwingen over de moeilijkheden
Van de zielzorg in den tegenwoordigen tijd
alleen dezen eenen kant van belichten.
De Invasie van het platteland naar de steden
»n de vorige eeuw gaf op de eerste plaat* een
Zaterdagmorgen. Maastricht is in feesttooi,
nu de nieuw benoemde mlssie-blsschop Mgr.
Paulissen, een zoon van Groot-Maastrlcht, in
de aloude 8t. Servaaskerk tot bisschop wordt
gewijd.
De bevolking is den vroegen ochtend al druk
op de been en het middelpunt der bijeenkomst,
het Vrijthof, is reeds met een duizendkoppige
menigte bezet.
Maastrichtenaren kunnen by dergelyke ge
beurtenissen niet thuis blUven. Sinds men-
schenheugenis immers heeft zoo'n feit in het
oude Tricht niet plaats gehad, want met 8t.
Hubertus Is de rij afgesloten der bisschoppen
welke te Maastricht werden gewijd.
Voelde de bevolking mede met het leed dat
de Moederkerk heeft getroffen bjj het over
ly den van Kardinaal van Rossum, des te meer
leeft zij thans mede met de vreugde welke er
heerscht bjj de wijding van den nieuwen bis
schop, waardoor de ry der Kerkvorsten weder
om met één wordt vermeerderd.
Vrythof en omgeving waren feesteiyk ver
sierd en aan de diverse huizen wapperden
lustig de vlaggen.
De wyde’lng had 11 Februari uitgekozen als
den consecratledagden dag van het feest van
O. L. Vrouw van Lourdes, der Onbevlekte
Maagd Maria, patrones der orde, waartoe Z. H.
Excellentie behoort.
Jong-Llmburgers, welke de regeling
groote gebeurtenis op zich hadden genomen,
haalden Mgr. Paulissen. den Generaal-Overste.
den Vlcarls-Oeneraal, de Paters Mouren en
Knops, in auto’s aan het Missiehuis te Cadier
en Keer at.
De bevolking en vele belangstellenden had
den zich rondom het in feesttooi gestoken Vrijt
hof opgesteld en brachten by aankomst van
Mgr. Paulissen hun eerbiedigen groet.
Dichter werd de massa toeschouwers op het
Vrythof naar ge’ang het tydstip naderde,
waarop de plechtige tocht kerkwaarts zou
beginnen.
men normale - werken vraagt, krygt subsidie,
mits de werken in werkverschaffing worden
uitgevoerd, dat bewys wil de commissie leveren
dat sommige gemeenten gestimuleerd worden
dezen weg te volgen.
Het antwoord hierop formuleert de commissie
aldus:
a. zy vragen niet, als zoovele andere groepen,
steun voor het bouwbedryf, zij vragen slechts,
het bouwbedryf niet te belasten met de maat
regelen, ter bestrydlng van werkloosheid in an
dere bedryven genomen.
b. zy staan daarnaast op het standpunt, dat
er geen enkel bezwaar tegen bestaat, indien de
Regeering financieel arme gemeenten helpt,
werken zoo noodlg vervroegd uit te voeren.
Zulks moet evenwel op andere wijze geschieden
dan nu. De onhoudbare subsidievoorwaarden
dienen te verdwynen.
c. Voor gewone werkverschaffingen de tot
dusver gegeven subsidies.
d. Voor werkverruiming leeningen. Voor deze
werken moeten gelden de gewone loonen en ar
beidsvoorwaarden. Ze moeten openbaar worden
aanbesteed. Ook andere dan bouwarbeiders
daarby te werk stellen. Voorzoover noodlg tegen
het loon van ongeschoolden bepaald. Een en
ander zou in bestekken kunnen worden om
schreven.
e. Voor werken, waarby machines worden ver
vangen door handenarbeid, een specialen maat
regel te treffen, in overleg met een daartoe
door de Regeering in te stellen Commissie uit
het Bouwbedryf. opdat de belangen van het
bouwbedryf niet in het gedrang komen.
f. Meent de Reegeering, dat voor werken, ieer
vervroegd uitgevoerd en min of meer liggende
tusschen werkverruiming en werkverschaffing,
verband moet worden gelegd tusschen werk-
inkomsten en werkverschaffing, dan zou zulks
kunnen worden gevonden, door een kortere
werkweek voor te schryven voorbeeld Arn
hem of een rouleerweek voor te schrUven.
g. De Organisaties zyn bereid te aanvaarden
de stelling, dat Inderdaad de Overheid een
moeliyke taak heeft; zy zyn tot overleg bereid,
zy meenen evenwel, dat het niet kan worden
geduld, dat het in stryd is met elk gevoel voor
recht, dat het in stryd is ook met het algemeen
belang. Indien een der belangrykste takken van
Nyverheid in ons land grootendeels wordt ont
wricht. In het bouwbedryf zyn in normale ty-
den zeker 180.000 personen werkzaam. Het be-
drljf vervult een belan ke, maatschappeiyke
functie.
Het opzetteiyk ontnemen van hun middel
van bestaan aan tienduizenden, moét funeste
die voor het uitvoeren van zy bet ook volko- gevolgen hebben.
In een buitengewone vergadering van den
Algemeenen Ned. Fasclstenbond is Donderdag
besloten tot oprichting van den Algemeenen
Nederlandschen Fasclstischen Omroep (A.N.
F.O.).
Tot dit besluit is de Algemeene Ned. Fascls
tenbond na langdurige voorbereiding gekomen,
waarby vooral de recente voorvallen in Ned.-
Indlë den laatsten stoot hebben gegeven.
De medewerking van vele vooraanstaande
personen op radlo-ontspannlngs- en intellec
tueel gebied is voor de A.N.F.O. toegezegd, al
dus wordt aan het Ned. Corr. Bureau gemeld.
De aanvrage voor zendvergunning is in ver-
gevorderden staat van voorbereiding. Het be-
bestuur der ANF.O. wordt gevormd door: J.
A. Baars, voorzitter; A. J O. Swemmelaar.
secr.8j. Postma, penningmeester; G. van
Kuyk. commissaris van uitzending.
Het secretariaat is voorlooplg gevestigd Java-
straat 38, 's Oravenhage.
Om pl.m. 8 uur kwam er beweging in den
stoet, welke de hooge gasten naar den ,Ko-
ninkiyken Ingang" der 8t. Servaaskerk ge
leidde.
Na het knapenkoor der Sint Servaas, welke
den kop van den langen stoet vormde, volgden
de Seminaristen der Afrlkaansche Missiën en
de kloosterlingen der stad, zoomede hoogeerw.
Dekens van omliggende dekenaten, allen in ro-
chette of superplis.
Tal van were’diyke autoriteiten volgden, o. a.
de Commissaris der Koningin in de Provincie
Limburg, mr. E. O. J. M. Baron van Hövell
van Wezeveld en Westerfiler, de burgemeester
van Maastricht, mr. L. B. J. van Oppen, het
college der Wethouders, de Gemeentesecretaris
mr. Kallen, leden van den Raad, van Gede
puteerde Staten, mr. F. Janssen, lid der Eerste
Kamer, de heer Jaspar. Griffier der Staten,
dr. Bonhomme, president der Rechtbank, dr.
Jaspar, Kantonrechter, luit.-kol. A. A. van Ny-
natten, garnizoenscommandant, res.-lult.-kol.
Froellng en Hanecoaur.
In den stoet merkten we voorts op talryke
familieleden van den nieuwen Bisschop.
Onder de leden en autoriteiten der Sociëteit
van de Afrlkaansche Missiën merken we op tal
van missionarissen, den Overste-Generaal den
hoogeerw. pater J. M. Chabert, en den Provin
ciaal der Ned. Provincie den hoogeerw. pater
Mouren.
Hierna volgnen de zeereerw. heer pastoor
Haesen uit Wolder, de geboorteplaats van den
nieuwen bisschop, en de zeereerw. heer pastoor
Bosch uit Cadier en Keer met de kapelaans en
de kerkbesturen dezer beide parochies
Voor de vertegenwoordigers der missiewerken
en misslecomlté's volgden de hoogeerw. heeren
Deken Mgr. Wouters en Deken Bchoenmaekers.
Voorts vermelden we van de hoogere geeste-
lyke autoriteiten den hoogeerw. zeergeL heer
prof. dr. Tltus Brandsma. rector-magnificus
der R. K. Nymeegsche Universiteit, den vlcaris-
generaal Mgr. Bauduln en de hoogeerw. Abten
Dom Romualdus Wolters van Mamelis en Dom
Augustinus Giersbets van Llllbosch, en prof,
dr. Fr. Feron, directeur van het Pauselyk Mis
siewerk.
De knielende menigte zegenend volgden aan
het einde van den langen en plechtlgen stoet
Z. H. Exc Mgr. dr. G. Lemmens, Z. H. Exc.
Mgr. A. F. Diepen en Z. H. Exc. Mgr. Hopmans
en Z. H. Exc. Mgr. H. Paulissen.
Er bleek buiten het kerkgebouw van een
voortreffeiyk door de stedelyke politie getrof
fen orde, terwyi ook in het kerkgebouw door
de Jong-Llmburg-leden een alleszins goede re
geling was getroffen. Op het koor namen enkele
autoriteiten plaats, terwyi in het middenschip
en de zybeuken der kerk de wereldlyke en
geesteiyke familie van den nieuwen Bisschop
plaats vonden. Voor de Sacraments- en Nood-
klstkapel hadden de paters Franciscanen,
Jezuïeten en Seminaristen van het Missiehuis
te Cadier en Keer plaats genomen.
Nadat al de genoodigden hadden plaats ge
nomen werd toegang verleend aan de geloo-
vigen, welke in grooten getale de overgebleven
ruimten vulden.
Z. H. Exc. Mgr. dr. O. Lemmens. Bisschop
van Roermond, verrichtte de consecratie, waar
by Z. H Exc. Mgr. A. F. Diepen en Z. H. Exc.
Mgr. Hopmans als medeconsecratoren assis
teerden.
Als Troondlakens assisteerden de hoogeerw.
heer Schoenmaekers, Deken van Wyk-Maas-
trlcht, en de zeereerw. pater Rothoff, rector van
het Missiehuis te Cadier en Keer.
Assistenten van Z. H. Exc. Mgr. Paulissen
waren de hoogeerw. pater Mouren 8. M. A.,
Provinciaal der Ned. Provincie, en de zeereerw.
Pater Meeuwlssen. Missionaris te Kumasl.
Onder leiding van Benoit Franssen vertolkte
het bekende knapenkoor der Sint Servaaskerk
de liturgische gezangen.
De groote gebeurtenis was thans afgeloopen.
Het „Te Deum" werd aangeheven.
Het treffendste oogenblik der geheele con
secratie was thans aangebroken. Mgr. Paulis
sen, geassisteerd door de mede-consacreerende
bisschoppen, kwam van het priesterkoor af en
betrad de kerk, ten einde den geloovigen zyn
eersten blsschoppeiyken zegen te geven, welken
allen knielend ontvingen.
Nadat de wydlngsplechtlgheden waren afge
loopen. verlieten de bisschoppen, geëscorteerd
door de geesteiykheld, door de lange gang
de kerk.
Gedurende den uittocht speelde
feesthymnen.
Buiten gekomen, waar een zee van menschen
stond te wachten, begaf de feeststoet zich naar
de woning van Deken Wouters.
De wachtende menigte knielde neer om den
blsschoppeiyken zegen te ontvangen.
Vervo'gens had ten huize van Mgr. Wouters
een drukbezochte receptie plaats, waaraan ver
schillende geesteiyke en wereldlyke autoriteiten
deel namen.
Na afloop dezer receptie reden om circa l
uur een stoet auto's van de woning van den
gastheer weg om langs bevlagde straten en een
wuivende menigte den nieuwen bisschop terug
te brengen naar het missie-klooster te Cadier
en Keer.
Te Cadier en Keer aangekomen werden de
bisschoppen begroet door den zeereerw heer
Bosch, pastoor van Cadier en Keer, die in
een gloedvolle rede zyn vreugde deed uitkomen
over deze plechtige gebeurtenis.
de mogeiykheid, dat de Kerk in deze moderne
maatschappy nog eens de leiding der bescha
ving zal nemen, dan komt dit,' omdat nooit
zoo goed als in de laatste jaren de geweldige
zielennood tot ons bewustzyn Is doorgedrongen.
Die nood was er echter ook toen hy algemeen
nog niet zoo werd Ingezien, niet minder om
Het feit, dat wy hem zien en dat er binnen de
organisatie der Kerk al vele krachten bezig
zyn om het kwaad met de geëigende middelen
te bestryden is de beste weg naar succes In
één woord is het groote middel om aan de
Kerk de haar toekomende en zoo noodzakelyke
leiding te geven uitgedrukt in het program
van den regeerenden Paus Pius XI: bevorde-
ling van het leeken-apostolaat. Alleen, wan
neer geesteiyken én leeken in dezen moeiiyken
tyd de handen ineen slaan, Is er spoedig ver
andering op groote schaal in den geesteiyken
nood van onze dagen te verwachten.
Alvorens wy hierover nader uitweiden, wil
len wy den Volgenden keer eerst Iets zeggen
over een hinderpaal, die aan deze noodzakelyke
samenwerking in den weg staat, nj. het
groeiende anti-clericalisme onder ons.
HOMO SAPIENS
Vrydagavond heeft in den Koninkiyken
Schouwburg te 's Oravenhage de eerste opvoe
ring plaats gevonden van het drama „Vader
des Vaderlands” van Eduard Veterman door
het Rotterdamsch Hofstadstooneel, directeur
Oor van der Lugt Melsert. Deze uitvoering had
plaats in overleg met het Haagsch Comité 1933
voor de herdenking van den 400sten geboorte
dag van Prins Willem van Oranje.
De opvoering werd bygewoond door H. M.
de Konlngln-Moeder.
Als genoodigden waren verder tegenwoordig
de leden van het eere-comlté jhr. Ruys de Bee-
renbrouck. baron de Vos van Steenwyk, mr
Van Schalk en Jhr. Röell.
Voorts de ministers de Geer en Reymer.
Opgemerkt werden nog: mevr. Beelaerts van
Blokland, Jhr. Snouck Hurgronje en de wet
houders mr. Marchant en Quant.
Van het Hof waren aanwezig o. m. de heeren
van Geen. Bentinck, van Hardenbroek, Slckln-
ghe van Heemstra en Baud.
De burgemeester jhr. Bosch ridder van Ro
senthal. eere-voorzitter van het uitvoerend co
mité. met de leden van het Dageiyksch Bestuur
en de vertegenwoordigers van de by het comité
voor-
•i'
1
■f
