RIJKSMIDDELEN IN JANUARI
I
EIEREN-PRODUCTIE
ONZE
NATRIUM-WEGENVERLICHTING PHkkeldr a a d
D*
f
I
Onwaarachtigheid
De Oslo-conventie
GROOT VERKEERSBELANG H
wel als nlet-rijdende
avond en nacht de grootst mogelijke vei
ligheid genieten? Hoe zooveel mogelijk
MAANDAG 20 FEBRUARI
Ruim een millioen beneden
Van ’n
de raming
-ien Noorsche persstem
BEZUINIGING
A,
T
VERKIEZINGEN IN ZICHT!
AUTO OMGESLAGEN
A
Méér consumptie in het
binnenland!
Wat is natrium en wat
is natriumlicht?
I
I
K
besprekingen te Stockholm vóór de
economische en financieele
wereldconferentie
DE VERHOOGING VAN HET
MAALPERCENTAGE
om te dalen. Ook nu weer is een niet onbe-
op vorig Jaar en op 1/12
Op personeel by het Rykskadast
„steunactie”
I
bij avond en nacht....
▼ermo-
s
et
geen
i
öt
4.8«
5571
86.199
ao.oeo
4
Nederlandsche
export in Januari
Versche eieren
Koelhuiseieren
Kalkeleren etc.
66504
11207
1833
4.823
2
23
4541
1*4
56.901
25.854
1932
75.030
3564
1.076
„Ook de regeering Ebert-Scheidemann kon dit
communistisch geweld niet Bonder meer laten
passeeren. Zij stond voor de moeilijke keus van
afdanken, wijken voor het geweld, en het onder
drukken. met kracht van wapenen, van deze
communistische poging om door een staatsgreep
de macht In handen te krijgen. De regeering
koos het laatste; dat was niet alleen haar recht,
maar zelfs haar plicht.”
Uitvoer:
Versche eieren
Koelhuiseieren
Kalkeleren etc.
De „Avondpost" wijst op nog een andere ver
klaring omtrent gezagshandhavlng In de sociaal
democratische pers; in het bultenlandsch over
zicht van „Het Volk” schreef de heer De Roode
nJ.:
A2
verlichting ten gerieve van het
avond- en nachtverkeer laat langs
onze wegen nog vrijwel alles te wen-
oe nu met één slag aan dit stuk ver
keersellende een eind te maken?
Hoe te bereiken, dat rijdende, zoo
als nlet-rijdende weggebruikers bij
1831 in tonnen
77.958
6586
1.655
1*33 In tonnen
5579
527
265
Zeer behoorlijk
een half millioen
rtg jaar. Waarbij
aan de nieuwe opcenten.
De suiker wordt wel duur betaald
„Muiterij is onduldbaar. Bewijs? Nergens
en terecht werd en wordt rigoureuser opge
treden tegen muiters dan in Sovjet-Rusland! En
wij democraten, eenmaal in de regeering, zullen
ook tegen muiters met alle kracht hebben op te
treden, óf: wij verdienen weer zoo spoedig moge
lijk uit de leiding te worden weggejaagd. Mui
terij is bandeloosheid, muiterij is anarchisme,
muiterij is chaos, moord en doodslag. De natuur
lijke reactie is de terreur.... van den anderen
kant”.
bewering te staven, wat de belang-
1 Duitschland en Engeland voor on-
betreft, geven wi) hieronder
Uit dit alles blijkt duidelijk, dat ook de socia
listen opstand als onduldbaar en geaagshand-
having desnoods met geweld als plicht
beschouwen.
•Nu onze Regeering zich echter van dien pijn
lijken plicht waartoe mede de 8.D.A.P. haar
dwóng!) gekweten heeft, nu wordt er geschreven
en gesproken van een moordpartij, nu moet
Nederland, onder leiding der 8.D.A.P., in verzet
komen tegen de handelwijze der wettige over
heid.
Het toeval wil, dat juist in deze dagen Kamer
ontbinding is gevolgd.
Welnu I Dankbaar grijpt de 8JD-A.P. deze ge
legenheid aan om haar Hetze voort te zetten en
nog te verscherpen: ,J3e reactie vraagt om haar
vonnis,” zoo heet het nu.
Zouden de fatsoenlijke 8.DA P.-ers zich In hun
binnenkamer nu nooit eens schamen over zoo
veel onwaarachtigheid?
4
iJ
I
TT 7at de sociaal-demokratlsche leiders (om
yy Van de conununistische maar te zwijgen)
in deze dagen met het Nederlandsche
volk aandurven, is werkelijk ongelooflijk.
Twee gebeurtenissen vooral houden de aan
dacht van ons volk gespannen: de muiterij in
Indië en de Kamerontbinding
Voor belde gebeurtenissen dragen zij (mede)
de verantwoordelijkheidtot de muiterij In Indië
hebben zjj sinds jaar en dag opgehltst en door
hun stemmen In de Kamer hebben zij een parle
mentaire Crisis helpen uitlokken, welke in de
huidige precaire omstandigheden land en volk
allerminst tot heil kan strekken.
Teekenend is het nu voor de mentaliteit,
welke in de 8.D.A.P. heerscht, dat men belde
malheurs thans nog tracht uit te bulten tot zijn
demagogische doeleinden.
De muiterij in Indië kon niet •getolereerd wor
den, de overheid was verplicht, dezen opstand
zoo noodlg met geweld te onderdrukken;
toen Wibaut In de Eerste Kamer nog objectief
de zaak bekeek, heeft hij zelf verklaard, dat hij
de muiterij niet goed kon praten; de vorige week
schreef de socialist Paul Kiès, die oud-officier
Is en het leger den rug toekeerde (dus wel als
onverdacht getuige beschouwd mag worden) in
„Oorlog en Vrede”;
De Tarwe-organisaties voor Noord- en voor
Zuld-Holland hebben den nieuwen toestand
besproken, welke Is ontstaan door de verhoo-
ging van het maalpercentage van 25 pet. tot
35 pet.
Door deze regeling is het mogelijk geworden
den toegezegden richtprijs van 12 per 100 kg.
pok Inderdaad te bereiken. Dientengevolge
heeft reeds de Centrale Tarwe-Organisatie be
sloten den aan de Gewesten toegelaten richt
prijs van X, 9.75 te verhoogen tot 11.75. in
verband hiermede hebben de Gewesten Noord-
Holland en Zuld-Holland besloten een nabe
taling te doen van in Noord-Holland 1 in
Zuld-Holland 1.90 op de reeds af geleverde
tarwe. Wanneer deze nabetaling zal geschie
den. zal nader worden vastgesteld.
Ook de wijze waarop voor de nog te leveren
tarwe de hoogere prijs betaald zal worden, zal
nader aan de telers worden bericht.
Weer een nieuwe partij
In een druk bezochte vergadering, welke he
den in Hotel Terminus te Utrecht werd ge
houden, onder voorzitterschap van dr. R. do
Waard uit Groningen, is opgericht de Alge
meen Democratische Unie. Deze partij heeft
een urgentie-program voor de as. verkiezingen
vastgesteld en zal met eigen candidaten uit
komen.
derljjk neemt tegen de landen, die thans „pro
tectionistisch amok maken”, weinig waarde,
daar deze maatregelen ook de andere bij de
conventie aangesloten staten zullen treffen De
meestbegunstigings-clausule levert hier groote
moeilijkheden op. Het blad Is daarom van mee-
ning, dat de Oslo-staten. wanneer zij de con
ventie willen maken tot het Instrument, dat bet
behoort te zijn, desnoods moeten overwegen de
handelsverdragen op te zeggen. Zij hebben het
middel In handen om hun wil te toonen en het
Is nu zaak dit middel te gebruiken. De toestand
In Europa is thans zoo ernstig geworden, dat er
van de staten, die nog lets van het gezonde ver
stand bewaard hebben, geëischt wordt, dat zij
iets doen. De Oslo-staten hebben hier volgens
het blad een historische missie te vervullen.
te voorkomen, dat menschenlevens aan
het duister ten offer vallen of gekwetst?
hoe ook zooveel mogelijk mate
rna teriëele schade te voorkomen?
Heel in t kort zouden we daarop kun
nen antwoorden:
Geef ons ook
daglicht! t
Maar aangezien zullcs natuurkundig nu
eenmaal niet mogelijk is, zou men dit ant
woord als een flauw grapje kunnen be
schouwenware het niet, dat er blij
kens de nieuwste uitvindingen op dit ge
bied Iets bewonderenswaardigs gepraes-
teerd kan worden, dat in deze richting
waarlijk iets goeds belooft, misschien wal
een volledige omwenteling in het systeem
(1)' van onze verkeerswegen-belichting:
te weeg zal brengen, wij doelen hier op de
jongste proeven met natriumlicht.
Zij, die de R. A. I.-tentoonstelling te
Amsterdam bij avond bezochten, en zij,
die na 1 Juli van het vorig jaar bij avond
of nacht het traject OeleenBeek in Zuid-
Limburg aflegden, hebben van natrium-
verlichtlng eenige „ervaring”, maar over
't algemeen mogen wij wel zeggen, dat het
groote publiek van natrium-verlichting
vrijwel niets afweet, en voorzoo ver hel
daarvan wél Iets weet de dupe is ge
worden van héél wat misverstand.
Daarom zij hier allereerst de vraag ge
steld en beantwoord:
wat is natrium-verlichting of (om te be
ginnen bij het begin) wat is natrium?
de -
te
Volgens bet Noorsche blad „Tldens Tegn” zou i
binnenkort, waarschijnlijk nog voor het einde
- van deze maand, te Stockholm een conferentie
gehouden worden van vertegenwoordigers van
de regeeringen van de Oslo-staten, waaraan ook
de ministers van buitenlandsche zaken van deze
staten zouden deelnemen, zoodat de conferentie
van groote beteekenis geacht zou moeten wor
den.
Bij navraag door een correspondent der
i „Nieuwe Rotterdamsche Courant" aan het de-
parlement voor Buitenlandsche Zaken Is dezen
medegedeeld, dat daar niets anders bekend la,
1 dan dat op de. begin December In Den Haag
gehouden, vergadering van de Indertijd voor het
bewaren van nlet-dlplomatlek contact tusschen
de regeeringen der Oslo-staten aangewezen
ambtenaren besloten is. eenige weken voor bet
begin van de oeconomische en financieele we
reldconferentie opnieuw bijeen te komen en wel
te Stockholm, waartoe de Zweedsche regeering
ultgenoodlgd had. Van andere zijde werd ons
verzekerd, dat nog niet is vastgesteld. wanneer
deze besprekingen een aanvang zullen nemen.
Intusschen heeft „Tlden Tegn” naar aanlei
ding van zijn, althans ten deele onjuist gebleken
bericht, maar mede In verband met het ein
digen van het Zweedsch-Duitsche handelsver-
drag op 15 dezer, twee hoofdartikelen aan de
Conventie van Oslo gewijd Na in herinnering
gebracht te heben. dat de Oslo-staten soms
gedwongen waren van bun beginselen af te
wijken en tot verhooglng van Invoerrechten over
te gaan, en dat de Scandlnaafsche landen nog
niet hun standpunt ten opzichte van het ver
drag van Ouchy konden bepalen, zegt het blad,
dat thans, nu de Oslo-staten zoowel van Engel-
sche als van Duitsche zijde een protectionlstl-
schen stormaanval te verduren hebben, de tijd
rijp geacht moet worden om de conventie te
maken tot een Instrument ter verdediging van
de belangen van de aangesloten staten. Een
nauwe samenwerking tusschen deze staten zal
echter problemen van princlpieelen en practi-
schen aard doen ontstaan.
Indien men tot een samenwerking komen wil,
die ook naar buiten beteekenls heeft, dan heb
ben de tegenmaatregelene die elke staat afzon-
waarvan naar
Duitschland
Engeland
Uit deze cijfers ziet men, dat naar Duitsch
land in het afgeloopen Jaar belangrijk meer
geëxporteerd Is dan in 1931, terwijl het geval
voor Engeland omgekeerd staat; -Engeland nam
minder af als gevolg van de ingestelde Invoer
rechten. Voor de goede orde zij hier vermeld,
dat een ton gelijk Is aan 1000 K.G. en dat er
circa 16 eieren gemiddeld in een kilogram gaan.
kleuren; maar daardoor Juist wordt het
wonder gewrocht, dat vrijwel alle bezwaren
tegen de huidige „witte” verlichting onder
vangen worden, dat wij midden in den don
keren nacht werkelijk de „sensatie” krij
gen bij daglicht te rijden, dat wij onwil
lekeurig alle kunstlicht dooven.
Over die „sensatie” en de wetenschap
pelijke oorzaken daarvan in een volgend
artikel.
■pr wordt beweerd, dat in de klassiek-
H Romeinsche oudheid de wijze Cato
iedere redevoering beëindigde met de
gevleugelde woorden: Carthago moet ver
woest worden.
Dit onafgebroken hameren op hetzelfde
aambeeld heeft ten slotte tot gevolg gehad,
dat de Romeinsche regeerders, mitsgaders
het volk, voor zoover dit behalve in brood
en spelen ook nog belang stelde in de poli
tiek van den dag. er diep van doordrongen
geraakten, dat de machtige Afrikaan«rhe
concurrente van den aardbodem behoorde
te verdwijnen. Welke gevoelens ten langen
leste in een daad werden omgezet.
Wij, die beroepshalve lederen maand een
korte beschouwing moeten wijden aan de
rijksmiddelen, hebben den laatsten tijd
mutatls mutandis zoo n beetje den Cato
gespeeld. Toen 1931 ondanks de Ingetreden
crisis, de rijksmiddelen nog behoorlijk
vloeiden, hebben wij reeds gewezen naar de
komende donkere tijden en de conclusie
getrokken: er moet bezuinigd worden. Als
wijlen Cato heeft men ons om dit pessi
misme gehoond, wat niét belette, dat iedere
maand onze alarmkreet opnieuw weerklonk.
Het is moeilijk te schouwen in de harten
van al onze lezers, maar toch gelooven we.
dat velen behoudens de weinigen die
wetens en willens den struisvogel imltee-
ren het nu met ons eens zijn: er moet
bezuinigd worden
We kunnen en mogen ons In dit finan-
ckeel-technisch artikel niet met politiek
bemoeien, maar zouden toch wel even wil
len wijzen op de ontzettende verantwoor
deljjkheid dengenen, die uit partij-
groepsoverwegingen de pogingen om
rtjkshuishouding op bescheidener voet
brengen, saboteeren.
I De Januari-ontvangsten vertoonen met
I een totaal van f 30.752.000 niet zoo’n groot
I verschil met die van vorig jaar, toen er
I slechts ’n kleine zeven ton meer ontvan
gen werd.
I Men bedenke echter dat sindsdien ver-
I schillende nieuwe middelen gecreërd zijn,
I welke op dezen staat reeds met één en
I een kwart millioen paraisseeren.
I Legt men de cijfers naast de raming, dan
I blijkt, dat Januari ruim een millioen te
kort heeft opgebracht.
I Waaraan dit te wijten is zal een vluch
tige beschouwing van enkele middelen lee-
ren.
De inkomstenbelasting bracht 5.9 mll-
I Hoen gulden op. Wel is waar Is dit belang
rijk hooger dan 1/12 der raming (f4.166.000)
doch dat zegt nog weinig. Immers het ir
bekend, dat deze belasting niet over de
verschillende maanden gelijkmatig verdeeld
I binnenkomt. Het belastingjaar loopt van 1
Mei tot 30 April d. a. v., met het gevolg,
dat, hoe dichter de eindtermijn nadert,
hoe rijker dit middel gaat vloeien. Het
geen wel bewezen wordt door de Januarl-
opbrengst van vorig jaar ad f7 098.000.
Waar nu in Januari het gemiddelde over
12 maanden betrekkelijk zoo weinig over
schreden wordt, vreezen we, dat zelfs de
voorzichtige jaarraming niet zal gehaald
worden.
Hetzelfde geldt ongeveer voor de
gensbelasting.
De opbrengst overtreft de raming met
ruim een ton, maar blijft nog 1)4 ton be
neden Januari 1932.
Anders is het met de dividend- en tan-
Uèmebelasting. Hier plegen de latere maan
den betere resultaten op te leveren dan
Januari. Dit zal een der redenen zijn, dat
de opbrengst in deze eerste maand van
het jaar nog niet de helft is van het ge
raamde maandgemiddelde.
Dit kan echter niet de eenige reden zijn
immers vorig Jaar kwam Januari nog ruim
3 ton hooger.
Wie nagaat, of aan den lijve ondervindt,
hoevele Maatschappijen e. d. het dividend
passeeren of tot enkele procenten als
troostprijs terugbrengen, kent de oorzaak
van den terugval van dit middel.
We hebben voor enkele maanden reeds
geconstateerd, dat de rechten op den invoer
het voornaamste middel waren geworden
van onze rijksfinanciën. Deze eerste maand
van 1933 is dit echter niet het geval.
De opbrengst was slechts f 4.585.000.
Telt men er de nieuwe opcenten ad
f 1.149.000 bij, dan nog overtreft deze maand
de inkomstenbelasting met een kleine twee
ton haar concurrent.
Trouwens, we hadden na de publicatie der
cijfers over de handelsbeweging In Januari
niet anders verwacht. De steeds dalende in
voer zal noodzakelijk op dit middel van
grooten invloed zijn.
Evenals trouwens op het Statirtiekrecht,
dat weer f 20.000 beneden raming en vo
rig jaar bleef.
De accijnzen maken deze maand
tiecht figuur.
Het zout gaat, evenals de laatste maanden
steeds het geval is geweest, weer boven
raming en vorige opbrengst uit.
Voor het eerst sinds eenigen tijd vertoont
°ok het geslacht eenige verbetering. De
daling der vleeschprljzen Is eenigszins tot
«taan gekomen, terwijl het verbruik door de
loge prijzen wel zal zijn gestimuleerd.
Deze maand komt de opbrengst eenige
tienduizenden boven vorig Jaar en boven
de raming.
In ons laatste overzicht hebben we ge
constateerd, dat de vljn zich In 1932 zoo
goed had gehouden. Een Insider wees ons
toen erop, dat dit uit zeer bijzondere’oor
zaken te verklaren was. Wanneer wij thans
tien, dat in Januari de opbrengst slechts
I 31.000 was tegen een raming van 2 ton,
blijkt daar wel uit, hoe deze deskundige
gelijk had. Al moeten wij in het oog hou
den, dat Januari blijkens de opbrengst m
1032 (f51000) een slechte maand is voor
dit middel.
Gedistilleerd heeft nog steeds neiging
BATAVIA, 17 Febr. (Aneta). Op den Buiten-
sorgschen weg heeft, bij de bekende scherpe
bocht, een auto-ongeluk plaats gehad doordat
de rechtshoudende bestuurder plotseling bet
stuur omgooide.
De auto sloeg om en kwam met den radiator
in de richting van Buitenzorg te staan.
De op de achterbank gezeten passagiers, me
vrouw W, E. Braun en mevrouw J. A. Braun
werden zwaargewond. Laatstgenoemde is in dB
C.B.Z. overleden.
De heer W. J. Braun, hoofdpolitleopdener, la
nog buiten kennis.
E>n acht-Jarig Jongentje en de bestuurder
Uit Duitsche statistieken blijkt, dat Duitsch
land in 1933 circa 2.364 millioen eieren impor
teerde tegen 2527 millioen in 1931 en 2.639 mU-
lloen in 1929; de stijging in 1932 ten opzichte
van 1931 ontstond door de lage prijaen, waar
door het gebruik geprikkeld werd. Denemarken.
België en Nederland importeerden meer, Rus
land, Bulgarije, Zuid-Slaviö en Italië daaren
tegen minder; de prjjs van het Neder
landsche el bedroeg in 1932 gemiddeld (vracht
vrij Duitsche grens en zonder invoerrecht) 5.4
pfennig tegen 75 pf. in 1931. Wanneer door het
nieuwe Duitsche invoerrecht, dat weliswaar nog
niet is bepaald, doch dat aangenomen kan wor
den op Mk. 50 per 100 K.G. de blnnenlandsche
prijzen met circa 3 pfennig stijgen, dan zouden
wij kunnen blijven concurreeren. Dit zal ver
moedelijk wel niet het geval zijn en waar de
prijs, welken wij voor ons ei aan de grens gemld -
deld over 1932 ontvingen, circa 3% cent, toch
L al aeer laag genoemd kan worden, is het dui
delijk, dat er niets meer af kan.
1 Hoe moeten wij van het enorme kwantum
eieren afkomen? Er zijn slechts twee mogelijk
heden: wij moeten óf de kippen slachten
meer eieren eten. Het binnenlandse!) verbruik
Is niet bekend, maar wij kunnen wel aannemen.
dat het verbruik minstens 4 maal de export
is. Bij prijsverlaging, zooals wij in den afge
loopen zomer gezien hebben, zou wellicht de
geheele surplus-productle in bet eigen land
kunnen worden verbruikt, zonder dat er een
groot gedeelte der kippen behoefde te worden
afgeslacht. Het zal dus wel daarheen gestuurd
moeten worden.
Terloops zjj hier ten slotte nog vermeld, dat
het 10 pet. ad vaiorem-lnvoerrecht op eieren
In Engeland geleld heeft tot een minderen In
voer in 1933 van circa 700 millioen stuks, zon
der dat de eigen productie in dezelfde mate
kon worden opgevoerd. De blnnenlandsche pro
ductie steeg met 340 millioen eieren, waaruit
de gevolgtrekking moet worden gemaakt, dat
bet eleren-verbruik In Engeland aan bet af
nemen is.
waarvan naar
Duitschland
Engeland
Over de maand Januari 1933 |s er van ach
teruitgang nog weinig te bemerken; trouwens
dit zou ook niet wel mogelijk zijn, omdat bet
Invoerrecht voor onze eieren ingevolge de meest-
begunstiglng (bet contract met Joego-Slavië
eindigt pas 4 Maart as. en op dit contract is
bet goedkoope recht gebaseerd) Mk. 5 per 100
K.G. bedraagt. Na vier Maart is Duitschland
vrij; men heeft een Invoerrecht van Mk. 30 ge
noemd, maar het staat te bezien, of Hugenberg
niet veel hooger zal gaan. HU WIL, het koste
wat het kost, den invoer van alles, waaraan
Duitschland geen behoefte beeft, weren en In
deze lijn zou een recht van meer dan Mk. 100
per 100 K G. passen.
Hieronder volgen enkele cijfers over de maan
den Januari 1933 en 1932:
r staan onzen eierhandel zorglijke tijden
te wachten; zoowel Duitschland als En
geland immers sullen vermoedelijk in 1933
heel wat minder afnemen dan in vorige jaren.
Duitschland. omdat bet zooveel mogelljk vry
wil worden van het buitenland voor die pro
ducten, welke in eigen land kunnen worden
voortgebracht (waaronder eieren ongetwijfeld
een groote plaats innemen) en Engeland van
wege Ottawa en vanwege een gelijke mentaliteit
als in Duitschland. Het Nederlandsche ei heeft
ongetwijfeld een goeden roep; het kan goedkoop
worden geleverd, terwijl de voortschrijdende
deflatie den kostprijs nog verder zal drukken
Want ten slotte is het el gecondenseerd voed
sel. Dalen de prijzen van het kippenvoer, dan
wordt het el ook steeds goedkooper, terwUl de
boeren op de Veluwe een der voornaamste
eieren-centra uiterst matig zUn, zoodat ook
hierdoor de kostprijs beduidend kan worden
teruggebracht.
Om onze I
rijkheid van
zen eieren-export
eenige cUfers:
Sedert een Jaar heeft de leiding van het
Rijkskadaster proeven genoemen om het werk
van de landmeters te doen geschieden door bu
reau-personeel van den kadastraien-landmeet-
kundlgen dienst. Nu oorspronkelijk aangewezen
personen de velddienst werkzjuimtwte" gedu
rende gerulmen tUd hebben verricht. blUkt, dat
deze proef uitstekend is geslaagd en wordt aan
den Minister van Financiën voorgesteld aan de
ambtenaren In de nieuwe categorie van metende
teekenaars een vaste toelage van 300 per Jaar
toe te kennen.
De vacatures van hooger bezoldigde landme
ters behoeven hierdoor niet te worden aange
vuld.
Het ligt verder in het voornemen een aantal
ingenieurs-verificateur van dezen dienst op
wachtgeld te stellen en het kader van deze amb
tenaren blijvend te verminderen.
-w y atrium is een product, dat uit zeer
|\l goedkoope grondstoffen, uit ruwe
keukenzouten, bereid wordt; in on-
gezuiverden toestand heeft het veel weg
van "n brok leem of klei, maar is het een
maal gezuiverd, dan ziet het eruit als het
puurste zilver, dat echter bij 97 graden
Celsius smelt en bij gewone temperatuur
alreeds zeer week Is.
Het is dit natrium, dat bij de natrium-
verlichting, In de daartoe speciaal vervaar
digde lampen, het wondertje verricht, waar
van de tijden, die na ons komen, waar
schijnlijk gewagen zullen als van een op
zienbarende uitvinding.
Aan de directie der Phlllps-fabrieken te
Eindhoven, die ons met groote voorkomend
heid in staat stelde, in haar onmetelijke
laboratoria van nabij kennis te maken met
de natriumlamp alsook met het prak
tisch effect daarvan op den nachtelljken
autoweg hebben wij bet te danken, dat
wij onzen lezers enkele Interessante bijzon
derheden omtrent deze uitvinding kunnen
mededeelen.
Wij moeten allfereerst goed onderscheid
maken tusschen een gewone gloeilamp en
een natriumlamp: In de gloeilamp (de
naam zegt het reeds) wordt het licht ver
oorzaakt door het gloeien van een draad,
en wel, op zeer hooge temperatuur op
een temperatuur van de orde 2500 graden
Celsius.
Het licht, dat de natriumlamp uitstraalt,
ontstaat echter op heel andere wijze; ook
de natuurlamp
(men zie neven
staande teeke-
ning) bevat, wan
neer de Inschake
ling heeft plaats
gehad, een gloei-
er^Nkaadje; deze
ppeiing dient
elhter niet tot
'lichtproductie,
maar door
een verwarming
tot een tempera
tuur van onge
veer 300 graden
Celsius tot een
z.g. elee tronen -
emissie, evenals
die plaats heeft
in de bekende
radlolampjes.
We moeten ons
voorstellen een
doodgewone peer
lamp, welke er van binnen echter uitziet
zooals bijgaande teekening aangeeft; in
plakts van den gloeidraad in de gloeilam
pen vinden wij hier twee (of drie) niet met
elkaar verbonden staafjes; het eene staaf-
uiteinde noemen wij kathode (K), het
andere (de andere) anode (n); de ballon
is gevuld met een soort edelgas; bovendien
is in de lamp een kleine hoeveelheid gezui
verd natrium gegoten.
Heeft nu de ontsteking plaats, dan moet
men zich de werking als volgt denken:
de ontlading begint In het vulgas, tus
schen anode en katiiode, en warmt den
ballon op; de electronen uitgaande van de
negatieve pool, d-1. den verwarmden gloei
draad, worden door de aangelegde span
ning naar de x anode getrokken. De anode
is de positieve popi. Door de aangelegde
spanning worden de electronen versneld en
deze zijn daardoor in staat, energie aan het
gas of de damp af ite geven, welke energie
in licht wordt omgezet; in de eerste minu
ten na de ontsteking vertoont de lamp de
kleur van het vulgas, meestal rood, althans
roodachtig, wat verband houdt met het tot
dit doel gebezigde Neon gas; door de
verwarming, gaat het natrium verdampen
en wordt dë kleur van de ontlading van
rood naar geel „verschoven”; wanneer de
lamp na ongeveer tien minuten nor
maal brandt, bestaat het uitgestraalde licht
voor 98 pCt. uit het gele natriumlicht, zoo
dat het praktisch volkomen monochroma-
tlsch, d.wk. eenkleurig, is.
De geel-held van dit licht is de ergernis
van hen, die voor het eerst met natrium-
verlichting kennis maken; de menschen
zien elkaar als lijken, zoo heet het men
Over tabak valt weinig te zeggen, alleen
dat de opbrengst weer iets minder is dan
vorig jaar.
De zegel- en registratle-rechten hielden
tich, de omstandigheden in aanmerking
genomen, goed.
Hetzelfde kan niet gezegd worden van de
successierechten. Deze Januarimaand werd
1’4 millioen minder ontvangen dan vorig
Jaar. Nu is het waar, dat dit middel immer
zeer onregelmatig vloeit, doch het is te
vreezen, dat de daling der vermogens een
emstigen invloed zal hebben op dezen ont-
vangpoat.
Als laatste conjunctuurbarometer fun
geert veelal de opbrengst der loodsgelden,
wijl deze de scheepvaartbeweglng weerspie
gelt.
De opbrengst In deze maand is f307.000,
tegen f 323.000 vorig jaar.
De raming was echter nog ’n f 16000.—
lager.
Alles bijeen is onze conclusie, dat deze
middelenstaat, hoewel de uitkomsten niet
zoo erg waren, als we vreesden, toch op
nieuw rechtvaardigt onze hierboven uit
gesproken meening: er moet ernstig bezui
nigd worden.
n sommige kringen houdt men er toch wil
zonderlinge begrippen op na omtrent de
verhouding van het individu en van de ge
meenschap tot de overheid.
Daarvan is dezer dagen voor de Alkmaarsche
rechtbank weer iets aan 1 licht gekomen.
Voor deze rechtbank had zich éen ex-wetizeu-
der van Den Helder te verantwoorden wegens
de verdwijning van *n niet onaanzienlijk aan
tal duizenden guldens, dank zij bet daarover
gevoerde „beheer”....
De duizendjes, waarover 1 hier gaat, behoor
den aan den Bond van Korporaals der Kon. Ned.
Marine, welke zich o.a blijkens het sterk
„geflatteerde” rechtbankverslag in „Het Volk”
tegenover de 8. D. A. P. en het N. V. V. niet
al te onwennig gevoelt.
Welnu, bij gelegenheid van de rechtbankzit
ting te Alkmaar is gebleken, dat deze heeren
korporaals, deze dienaren van Hare Majesteit,
er een potje van 12.000 op na hielden voor
een .steunactie''. een actie n.l. om de propa
ganda tegen de werving van marinemannen te
steunen!
De centjes zijn nu verdwenen, hier ot daar
misschien opgesoupeerd, en zij, die het wél mee
nen met een goede marine in Indië, zullen er
niet hevig om treuren, maar.... is ie niet
fraai?!
Men heeft zich in dienst gesteld van den
Staat met alle daaraan verbonden consequen
ties, men strijkt daarvan geregeld loon op, maar
tegelijkertijd stort men een deeltje van dat loon
om de eigen zaak van den Staat kapot te ma
ken, althans de behartiging van die zaak te
bemoeilijken of onmogelijk te doen worden.
Het gevolg van zoon actie kan natuurlijk
niets anders zijn, dan dat het peil van onze
marine daalt, doordat de betere elementen voor
alle marine-leven gaan bedanken en dit alleen
aan minderwaardige elementen overlaten.
Is dit het belang van den Staat? is dit het
belang van den marine-man? is dit het belang
van den Bond van Korporaals der Kon. Ned.
Marine?
Wat moet het toch kronkelen In de hersenen
van dergelijke menschen!
schen over.
Met het gevolg, dat het aantal verkeers
ongelukken, verband houdende met onvol
doende of ondoelmatige, ja, juist ave
rechte werkende verlichting, legio is.
Met recht en reden worden er door de
overheden groote sommen gelds ultgege
ven, om den gebruikers van onze wegen
een zoo veilig mogelijk verkeer te verzeke
ren; deze uitgaven ’.eperken zich echter
hoofdzakelijk tot aanleg- en onderhouds
kosten van het wegdek; na zonsondergang
Is er voor een veilig verkeer echter nog
méér noodlg dan een goede wegbedekking,
vooral reeds diArom, wijl de statistieken
uitwijzen, dat de meeste ongelukken ge
beuren, als de duisternis ingevallen is.
De huidige verlichting (of nlet-verllca-
ting) laat, zooals we reeds zeiden, nog
vrijwél alles te wenschen over, zoowel dl-),
welke van het vervoermiddel uitstraalt,
als die, welke ten doel beeft, den weg per
manent te verlichten.
Hoeveel ellende is er al niet veroorzaakt
door de fel-llchtende koplampen, welke
een leder, die erdoor in de oogen besche
nen wordt, verblinden en den automobi
list, die bij bet passeeren dooven moet,
plotseling voor een vrijwel volledige duis
ternis plaatsen; de bestuurders van beide
voertuigen ondervinden van een en ander
een zeer grooten hinder, welke niet zel
den noodlottig wordt.
En dat: niet alleen voor hen en hun
medefMtesagiers zelf, ook andere wegge
bruikers, wandelaars, fietsers, enz. verkee-
ren door dezen hinder voortdurend in ge
vaar: hoe kan men veilig zijn op den weg,
als de bestuurders van snelverkeersvoer-
tuigen zélf niet of niet voldoende zien
kunnen? Op maanlichte avonden zou men
eigenlijk nog het veiligst zonder eenig
licht rijden, maar deze avonden zijn niet
talrijk en de overheid zou zooiets ook niet
kunnen tolereeren. Rijden de auto's met
zwak licht, dan is de uitstraling meestal
weer zeer onvoldoende en daardoor ge
vaarlijk, zoowel voor den automobilist als
voor den voetganger, den wielrijder.
De auto-verlichting is op zich zelf al een
angstwekkend probleem.
En de wegen-verlichting?
Talrijk zijn de zonden, welke bij de goed
bedoelde poging tot verlichting van de
wegen begaan worden tegen de wetten
der verkeersbevelliging.
Wij zwijgen nu maar van de gevallen,
waarin zelfs de goedbedoelde poging ont
breekt en iedere oriëntatie-gelegenheid in
de duisternis gemist wordt.
Maar overigens: ófwel men plaatst de
lampen op veel te grooten afstand van
elkaar, ófwel de lichtsterkte is veel te ge
ring, ófwel de lichtpunten zijn té sterk,
zoodat zij daar ze meestal te weinig
„beschermd” aangebracht zijn verblin
den, ófwel men hangt de lampen midden
boven den weg, waardoor bij vochtige of
natte wegen een verblindend-blinkende
straal midden op den weg komt te liggen
en waardoor de autorijders veelal verleid
worden, midden op den weg te-gaan rij
den en niet rechte.
Zoo zouden we kunnen voortgaan, maar
genoeg!
Genoeg om te bewijzen, dat de verlich
ting voor het snelverkeer bij avond en
nacht enkele kleine uitzonderingen
daargelaten ofwel volstrekt onvoldoen
de, ofwel ondoelmatig, en daardoor juist
bijzonder gevaarlijk is.
langrijk déficit
der raming.
Eigenaardig is het wel, dat bier ruim met
1/3 deel de raming overtrof.
was weer de suiker, die
meer opleverde dan vo-
nog ruim een ton -komt
