ONS BLAD
Rond de affaire-Hirtenberg
Japan uit den Volkenbond?
s
Het nieuws van heden
Hulppolitie in
Pruisen
1
H
1 1
I
I
3
VEREENIGDE KATHOLIEKE &RS
I
economische crisis nog lang aan, dan komt
het beslist en zeker tot een uitbarsting.”
VOORTZETTEN”
OOSTENRIJK IN DE KNEL
DE BAROMETER
JOH. LAUWERS
„GENEVE ZAL ZIJN TAAK
duurt t.m. 28 Febr.
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1933
VON LEVETZOV STELT ZICH AAN BERLIJNS SCHLPO VOOR
Duitsche verkiezings-
De stad Kailoe bezet
campagne
Het „koor” van Vrijdagavond
TELEFOON 1525
De diplomatieke nota’s
Hitler en de monarchie
Koo aan het woord
Gesprek met prinaes H ermine
!5
Liebknecht-huia gealoten
ANTI-JAPANSCHE AANSLAG
DE NIEUWE KARDINALEN
Boerennood in Amerika
2
Kailoe veroverd
Rijnaak gezonken
L
b
o
1
Italië tegen de Kleine
Entente
Noorsche regeering
afgetreden
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
„Nieuwe pact in atryd met den
Volkenbond”
Tot onderateuning der gewone
politiemacht
N.V. Ned. Verzek.-Maatschappij
St. Willibrordus
Utrecht, Catharijnesingel 48
Hoofdinspectie Amsterdam
Adm. de Ruijterw. 242. TeL 82797
Kaaltatl- aa Valkaverzakariag
G
Hoogste stand op Zaterdag 1 su sn,: 784
Vorige stand: 754.
overt.
Z. H. Exxc. Mgr. Rodrigo Villeneuve,
Aartsbisschop van Quebec, die in het
es. Consistorie tot kardinaal aal worden
benoemd
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Moderne wit doublé brillen
9
Het Weer iiiiiiiiiiHmmiinniiiHniiimnniniini
Verwachting: Matige, tjjdelUk krach-
tigs Zuidelijke tot ZuidoosteilJken wind,
half tot zwaar bewolkt af betrokken,
aanvankelijk nog weinig of geen sneeuw,
temperatuur om het vriespunt tot lichte
doet.
Winkel Langestraat 91, Tel. 794
iiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiHiiiiitiiiiiiiiiiiiuiiiu
BINGEN, 34 Febr. (VJ3.) De Rijnaak JBe-
mara” is met 8000 centenaren briketten geuoo
ken. De berging zal zeer moeilijk zjjn.
1
Toegejuichte verklaring van
Hymans. China verlangt
sanctiemaatregelen
ll
Eakader naar Sjanghai
XES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 129
Veel geschreetsw, weinig wol. De
zaak ia opgeloat, maar de at
mosfeer blyft gespannen
Japansch Volkenbondsamb-
tenaar neemt ontslag
„Ik zal niet dulden, dat er zich onder u iemand bevindt, die
niet met de vereischte energie zou optreden tegen die
communistische moordkwajongens”
9
NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
'Uten;
eresia
spers,
De werkloosheid neemt steeds toe.
raken nit-
ik
O O
1 5-7
ge-
4
i
its te
voor
pér.
int je
I
ont-
i
i
Italië neemt de niewwe overeenkomst der Kleine
Entente Jn strijd met den Volkenbond".
leem-
lintje
De reserves der Werkli
tepet.
ils; 10
mus;
hebbe. Japansche berichten, als zouden er onder
de Chlneesche troepen veel deserteurs zijn, wor
den door Nanking tegengesproken.
«7
der
-uit-
nunlé
iech-
overt.
0 uur
1 vol-
>eder-
leesch
Udag.
de H.
de
te
der
>ren.
pa-
agen.
isten.
rijn.
aand,
s van
I uur
ver
eerder werd besloten, de Assemblée niet te
ontbinden, maar de commissie van 21 leden in
te stellen, om de ontwikkeling in het Chlneescb-
Japansche conflict te volgen. Reeds morgen zou
de commissie bijeenkomen.
wapenen
opdracht
Hulppolitie in Pruisen.
Treedt Japan sK den Volkenbond? China ver
langt sanctie-maatregelen. Kailoe veroverd.
De Regeering verdedigt In de Eerste Kamer haar
beleid.
De voorjaarsdlenst brengt uitbreiding van ha*
luchtverkeer.
De beschikking der Amsterdamsche rechtbank
Inzake de gevangenhouding van den heer 8nee
vliet.
ochle.
i geb.
Theo-
fam.,
inheld
ik
«e-
Ingediend Is een wetsontwerp tot heffing eener
omzetbelasting.
ip v.
ieph.
ilus;
men
voor
mid-
iaag-
jding
ening
i half
•o zen
zo nsver-
tusschen
l
ertig-
sn H.
?eling
engs-
EN
-1
■■7
udink
Bier-
ilauw
waar
en
rezon-
Hart,
C mis
sie.
sekere
s van
.45
760
GENEVE, 34 Febr. (Reuter.» De Volken
bondsvergadering heeft het rapport der Com
missie van Negentien tot regeling van bet
Chineesch-Japanach conflict eenstemmig aaa-
Alleen de vertegenwoordiger van Japan heeft
tegen gestemd.
Chlneesche bankiers te Sjanghai hebben een
leening van 10 mlllioen dollar verstrekt aan de
in
meer
n de
ingen
den
Verdere vooruitzichten: Qnseker.
Storm waarschuwingsdienst.
1 Geseind van de Bilt Vrijdagavond te 28.08
uw aan de posten van Hoek van Holland
s tot en met Niewwesluls: „Weest ap Uw
hoede!
Zon op *58, onder *29. Licht op
L29. Eerste Kwartier 4 Maart.
Nanklngregeerlng voor militaire uitgaven
Jehol. De bankiers zouden bereid zijn nog
geld te verstrekken.
OSLO. 34 Febr. (Reuter». Het Storting nam
hedenavond de gisteren door minister-president
Hundseid van de hand gewezen resolutie der
radicalen met 80 tegen 87 stemmen aan. De
regeering Is daarop afgetreden.
Morgen wordt den konlng het verzoek om
ontslag voorgelegd.
TOKIO. 34 Febr. De Japansche minister van
Marine heeft het derde eskader, dat te Sasebo
ligt, bevolen vandaag nog naar Sjanghai te
vertrekken.
(Van onzen Weenschen correspondent)
n mijn laatste corresnondentie schreef
aan het slot: ,J> gemoederen zijn zeer u.
spannen in Mldden-Europa, en houdt de
PEKING. 24 Febr. (Reuter). Naar schatting
hebben de Japanners thans 60.000 en de regee
ring van Mandsjoekwo 30.000 man troepen in
actie In den strijd tot verovering der provincie
Jehol.
Volgens een Chlneesch bericht is een Japun-
sche front-aanval op Tsjaoyang mislukt. De
Japanners maken een flankbeweging In zuide
lijke richting. Er heerscbt een verschrikkelijke
koude.
be
tegen
eigen
BERLIJN, 34 Febr. De politie heeft heden tot
nader order het Kart Liebknecht-huls gesloten.
Gisteren zijn in de drukkerij van het gebouw
pamfletten der K.P.D. in beslag genomen, waar
in tot gewelddadigheden en tot daden, welke
als hoogverraad beschouwd moeten worden,
werd aangespoord.
HjiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiniiiin
g Ververij en Chea. Wasacherij
IS. KROM - Alkmaar
TELEFOON 1525
Onze 20% prijsverlaging
J nor“u“
1) BU het afzenden van deze corresponden
tie kon onze correspondent nog niets weten
van het ontslag van den Directeur-generaal
der Oostenrij ksche spoorwegen, Seefehlnei
Deae sou geprobeerd hebben tegen een ver
goeding van 150.000 sclgillingen van da va*-
LONDEN, 24 Febr. (V. D.) Heden is aan de
Japansche ambassade te Londen een postpak
ket afgeleverd, dat een bom bevatte. De politie
heeft de helsche machine onschadelijk ge
maakt.
verbonden gedaan te krijgen, om deze wapenen
te verzenden in een „door de regeering niet
gewenschte richting." De sodaal-democrat-ju
zouden in „edele verontwaardiging" hebben
geweigerd en de zaak bekend hebben gemaakt.
„Het Volk" ten onzen* had een heel voor
blad noodlg. om mede „edel verontwaardigd’*
te zijn, vooral omdat bovengenoemde direc
teur katholiek heet te zijn. Wat dit met het
geval heeft te maken? Trouwens, het heu.<u
geval is nog volkomen onopgehelderd. Red.
3
i
De Europeesche zakenlieden te Sjanghai too-
nen groote bezorgdheid over den toestand.
De Chlneesche publieke opinie Is meer dan
ooit tegen Japan in woede ‘ontstoken, doch
niettemin houdt de bevolking zich rustjg en
stélt zjjn vertrouwen in de kracht der Chl
neesche troepen.
Dat het nationale gevoel onder de Chlneezen
echter ontwaakt is, blijkt uit de ruime steun-
verleentng voor de troepen in Jehol. Er worden
geldinzamelingen gehouden, vele staan zelfs een
deel van hun loon af en de meisjes beijveren
zich in het breien van wollen truien voor de
Chlneesche frontsoldaten.
In geheel Jehol heerscht felle koude en de
heuvels zijn met sneeuw en ijs bedekt. Vele
vrouwen geven zich ook op als vrijwillige ver
pleegsters.
GENEVE. 34 Febr. (VJ3.) Nadat de Assemblée
van den Volkenbond het rapport van de com
missie-van-19 had aangenomen, verklaarde d-
voorzitter, de Belgische minister Hymans, dat
thans de bepalingen van artikel 15. alinea IV,
jn werking traden, waardoor alle leden-staten
van den Volkenbond zich verplichten, geen
oorlog tegen China te voeren. Hymans keerde
zich tot den Japanschen vertegenwoordiger er
verklaarde dat hjj hoopte, dat Japan geen over
ijlde stappen zal doen. Door geweld zou bet
conflict slechts verlengd en verscherpt worden
De dag zou komen, waarop men een internatio
nale regeling voor het conflict zou vinden; er
diende een rechtvaardige, het belang van belde
staten dienende en met de zedelijke begrippen
der menschheld overeenkomende oplossing te
warden gevonden. De Volkenbond zou als hoe
der van de internationale orde en van den
vrede, ondanks alle moeilijkheden, zjjn taak
voortzetten. De vergadering toonde baar instem
ming met de rede van Hymans door luia
applaus.
De Japansche vertegenwoordiger Matsoeokn
antwoordde, dat de Japansche regeering met
groote teleurstelling en diep leedwezen kenn.s
nam van de aanvaarding van het rapper, c
Japan, dat lid is van den Volkenbond sedeit
de oprichting en te Versailles aan de uitwer
king van het Volkenbondspact heeft medege
werkt, heeft sedert dien ten nauwste met den
Volkenbond samengewerkt tot handhaving van
den vrede. Japans politiek in het verre Ooeteu
Wordt slechts bepaald door den wensch. vre.‘e
en veiligheid te waarborgen. Japan is thans
gedwongen aan te nemen, dat zijn opvatting
omtrent de wijze waarop dit doel moet worden
bereikt, afwijkt van de opvatting der overige
Volkenbondsmogfendheden. De Japansche re
geering acht daarmede de grens van de samen
werking tusschen Japan en den Volkenbond
bereikt. Zjj zal echter alles doen, om ook ver
der den vrede in het Verre Oosten te hand
haven en de vriendschappelijke betrekkingen
met alle landen te onderhouden. De Japansche
delegatie zag zich echter, gezien het resultaat
van de «temming, genoodzaakt de zaal te ver
laten.
Hierop verliet de geheele Japansche delegatie
onder leiding van Matsoeoka de zaal en werd
de vergadering tot vanmiddag geschorst.
In de middagzitting waren de zetels der
Japanners leeg.
In deze slotzitting maakte de Lltausche ver
tegenwoordiger van de gelegenheid gebruik. Je
Wilna-kwestle op het tapijt te brengen. Hjj
verlangde bestraffing van Polen.
Volgens den Berlljnschen correspondent van
de ..Dally Express” heeft prinses Hermlne. de
gemalin van den Dultschen ex-zelzer. ach kort
geleden naar Berlijn begeven, teneinde aldaar
een onderhoud met Adolf Hitler te hebben en
te vernemen in hoeverre de nieuwe rtjkskanse-
Uer eventueel bereid zou zijn, zjjn medewerking
te verleenen voor een herstel der Hohenzollern-
dynastie in Dultschland.
Het duurde drie dagen alvorens prinses Her
mlne er in slaagde. Hitler te spreken te krij
gen en wel ter gelegenheid van een diner ge
geven ten huize van mevrouw von Dlrcksen
een vurige monarchiste en tevens groot bewon
deraarster van den nieuwen rljkskanseller
Aan het diner zelf zaten de rljkskanseller
en prinses Hermlne van elkaar gescheiden, doch
na den maaltijd stond Hitler haar even in een
der andere vertrekken te woord.
Daarbij moet de rljkskanseller hebben ver
klaard dat hjj, ofschoon hjj het huls Hohen-
zollern grooten eerbied toedroeg en bijzondere
waardeering had. voor hetgeen bet ten behoeve
van het Duitsche rijk had gedaan, den tijd
voor een herstel der dynastie niet rijp achtte.
De politieke en economische moeilijkheden
waarvoor Dultschland zich op bet oogenbllk
zag geplaatst, zoo moet hij zich verder tegen
over prinses Hermlne hebben uitgelaten zjjn
zóó groot, dat men zulk een herstel onmogelijk
zou kunnen wagen.
Aldus de „Daily Express", aan welk blad de
„Telegraaf" bovenstaande ontleende.
Van he». koor van verkiezlngsredenaars. dit
Vrijdagavond In de groote Duitsche steden op
traden. teekenen wij het volgende op:
Te München Is het een drukte van belang
geweest. Hitler heeft er het woord gevoerd
Zooals a'tjjd wist hij het legio aantal zijner toe
hoorders mee te sleepen. Wellicht In antwoord
op den katholieken staatsraad Schaeffer, dlr
Donderdag van een Belersche monarchie sprak
verklaarde Hitler, dat van het herstel eener
Malnliniè geen sprake kon zijn. Ook als Beier
aldus de kanselier dien Ik op te komen
voor de eenheid van Dultschlanfi. Verder ver
klaarde Hitler, dat de zetel zijner beweging
steeds in zijn geliefde stad München zou blij
ven.
's Avonds sprak Hitler nog de 3000 oudste
nat.-socialisten toe, die hem tenslotte toerte-
pen: Hell Hitler, den bouwmeester van het
derde Rijk, onzen leider.
Tenslotte had een fakkeloptocht plaats van
13 14000 8L.- en S-S.-mannen.
In de Westfalenhalle te Dortmund sprak gis
teravond vice-kanselier Von Papen voor het
Dultscb-natlonale strljdfront „Zwart-Wlt-
Rood”. HU verklaarde er voor te strijden, cwt
het Duitsche katholicisme zich aans’ult bij het
front der nationale verheffing, omdat tijden*
de jarenlange samenwerking van Centrum er.
soc.-democraten het Marxisme allerwegen maat
al te welig getierd had.
Mgr. Kaas sprak thans in Düsseldorf. Hei
kan niet de zin der nationale concentratie-
gedachte zijn aldus de Centrumslelder dat
men een deel van het volk gedwongen bulter
sluit. Hartstochtelijk zoeken wij naar wat In
staat is bruggen te slaan over de afgronden
Wat da rampzaligs gs'oofsverdeeldhsld betreft
dienen wij in den andersdenkende onzen Dult
schen broeder te zien Eerder dan velen mee
nen, aal de tijd komen, waarop ook wij was*
recht verkrijgen.
Dr. Wlrth waarschuwde te Oberhausen tegen
de schorsing der openbare scholen, daar nu
kinderen, die door hun ouders stelselmatig anti
godsdienstig zijn opgevoed en aoo zijn e’
honderdduizenden thans ook in de katho
lieke scholen moeten worden opgenomen.
Tegen de soc.-dem. Grzeslnskl en Hausmanr
is te Dortmund een spreekverbod uitgevaar
digd wegens gevaar voor de openbare veilig
heid. Te Leipzig verklaarde Grzeslnskl, dat dz
soc.-democratie het volk rechten heeft ge
geven.
Tenslotte sprak te Sagan dr. Wlenbeek. de
toekomstige staatssecretaris voor den Midden
stand, die het voor de kleine bedrijven op nam
8T. PAUL (Minnesota) 34 Febr. (Reuter). De
diep in de schulden zittende boeren van Minne
sota hebben vandaag uitstel van betaling ge
kregen. De gouverneur van den Staat beeft een
proclamatie uitgevaardigd, waarbij de bypothe
c^jje executies worden stopgezet tot 1 Mei
Tegen dien tijd zal waarschijnlijk een wet (tjr
aangenomen tot steun aan de boeren.
Zoover was deze correspondent^geschreven,
toen ons het bericht bereikte, dat dedhee-met
een edele gestie het dreigende conflict heeft
opgelost.
De Engelsche minister van Buitenlandsche
Zaken Sir John Simon deelt mee, dat ae
Italiaansche gezant verklaard heeft, dat
de Italiaansche regeering bereid is, de ter re
paratie naar Oostenrijk gezonden
terug te nemen zoodra ze volgens
gerepareerd zijn.
Daarmee zijn alle eischen van het Engelscli-
Fransche aide-memoire van 11 Febr. zinloos
geworde.. en beeft Oostenrijk niets anders te
doen dan ter gelegener tjjd een transport-
technlsche verklaring te geven en is het Ooa-
tenrljksche standpunt, dat bet hier gaat over
een „Geschftft” en nl»t om hoogere politiek
gerechtvaardigd.
De nevel is gedeeltelijk opgehelderd, maai
de lucht blijft zwoel. 1)
BERLIJN. 34 Febr. (WA) De Prulsizche
RlJkscommiasaris Goering heeft een manifest
gepubliceerd over de oproeping en het gebruik
van hulppolitie, waarin hij zegt, dat door de
toenemende terreur van links-radlcale, vooral
communistische zijde, de openbare veiligheid
en het leven en eigendom der bevolking voort
durend bedreigd worden. De bestaande politie
macht wordt daardoor zoo druk in beslag ge
nomen. dat de hulp van vrijwilligers dient tc
worden Ingeroepen, die de taak der beroeps
poll tie moet verlichten. Slechts op nationalen
grondslag staande Dultschers kunnen hiertoe
gebruikt worden. Zij zullen om de mouw van
hun burgerkleedlng of van hun uniform eener
politieke vereeniging. een witten band dragen
met opschrift: hulppolitie. Zij staan onder lei
ding van polltle-offlcieren. Hun taak zal het
vooral zijn de gewone politie bij te staan bij
bescherming van politieke vergaderingen en
optochten. In geval van onlusten exi. zullen zl>
meer in het algemeen de gewone politie bjjstaau
en zullen zij de bescherming op zich nemen van
belangrijke bedrijven en openbare gebouwen.
Voor Berlijn geschiedt de aanstelling met toe
stemming van Goering zelf, voor bullen Berlijn
met toestemming der regeerlngspresldenten.
De cotnmissle-van-19 wordt nJ. aangevuld
met vertegenwoordigers van Nederland en
Canada. Ook de V. S. en Rusland zullen tot
deelneming aan de commissie worden ultge-
noodigd.
BUREAUX; HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS»
Per kwartaal voor Alkmaar f 2
Voer builen Alkmaar I 2 85
Mei geïllustreerd Zondagsblad f 0 60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
NV Drukkeni De Spaarnestad Haarlem
ronds
u
- en
oud
per
e zjj.
zjjn
ROME, 34 Febr. (Reuter). In de Kamer werd
geïnterpelleerd naar aanleiding van de afslui
ting van het nieuwe pact tuaschen de kleine
Entente-mogendheden. De onderstaatasecretarla
van Bult. Zaken verklaardeWaar er in de over
eenkomst geen voldoende elementen zijn, die
waardeering verdienen, met name wat oetreft
de militaire clausules, wensch ik over het ont
staan van bet nart niet te oordeelen. Ik ver
klaar bet pact echter in strijd met den Vol
kenbond.
Inzake de wapen-affalre van Hirtenberg,
noemde de minister den toon en den vorm der
Fransch-Brltsche nota onduldbaar en maakte
hij zinspelingen op de noodzakelijke herziening
der verdragen.
OENVE. 34 Febr. In vooraanstaande kringen
is men van meening. dat de Japansche regee
ring zoo mogelijk reeds Maandag het uittreden
van Japan uit den Volkenbond zal aankon
digen, na het vertrek van Matsoeoka uit Genève
De Japansche onder-secretaris-generaal Soc-
glmoera. leider van de politieke afdeeling van
den Volkenbond, heeft ontslag uit zün funct-e
verzocht.
Matsoeoka en de andere Japansche vertegen-
woordigers verlaten Zaterdagavond Genève.
Matsoeoka zal zich eerst naar Pafüs’ De“.
en Londen begeven en daarna via Washington
BMar Tokio terugkeeren.
Of de Japanners nog langer zullen deelnemen
aan de ontwa neningsconferentie staat nog
vast
De Chlneesche vertegenwoordiger Wellington
Koo hield een rede, die een uur duurde en
waarin hij tamelijk duidelijk zinspeelde op Je
eventueele sanctiemaatregelen. waartoe de Vol
kenbond verplicht is. Wat Jehol betrof, hee.t
China het recht zjjn eigen grondgebied te ver
dedigen, hetgeen het dan ook doen zal. Welling
ton Koo meende, dat voor het geval, dat zich
thans dreigde voor te doen, in het Volkenbond’-
pact een reeks collectieve maatregelen waren
voorzien. Hij stelde voor, dat de commissie-
van-21 weldra de situatie uit dezen gezichtshoek
zou onderzoeken.
TOENGLIAO (Mandsjoerije) 94 Febr. (Reuten
De Mandsjoekwo-troepen, onder bevel van Tsjang
Hal-peng, hebben hedenmiddag om 13 uur de
Stad Katten In Noord-Jehol bezet.
Het schijnt dat men thans de steden Tsjl-feng
«n Llngyuan wil veroveren, welke de vitale toe
gangswegen vormen naar het midden van Jehol.
Het zal er voor de Chlneezen dus op aankomen,
deze toegangswegen tegen eiken prijs te bc
houden, opdat hun verzet kans van slagen
Het Is er intusschen nipt beter op geworden
In Dultschland niet; ook hier niet. Hier de
Hlrtenberg-affalre, die nu plotseling een Inter
nationale conflictstof van niet te onderschat
ten beteekenis Is geworden.
Eerst wilde ik over de aangelegenheidHir
tenberg schrijven, dacht dan echter: belang
loos, veel geschreeuw en weinig wol. En ik
vergat dan een oogenbdk. dat ondanks wei.
nlg wol een groot geschreeuw overgevoelige,
prikkelbare menschen zenuwachtig genoeg kan
maken.
Ik kan er niets aan doen ik ben gewis
geen hyperpatriot en heb ook niet al te veel
over voor dergelljk slag van menschen maar
ik vind - de houding der OostenrUksche socia
listen Inzake Hirtenberg mlsselljk, dun.
Het gaat u, lezer, waarschijnlijk als velen
anderen, die ook eerst de affaire-Hlrtenberg
over t hoofd zagen. Nu t begint te spektake-
len, komt de belangstelling.
Daarom een paar woorden over het
staan.
Een Italiaansche wapenhandelaar heeft een
wapentransport van 50.000 geweren en 300 mi-
trallleusen, oorspronkelijk van Oostenrijkscnc
afkomst, naar de OostenrUksche wapenfabriek
Hirtenberg ter reparatie gezonden, om
wapenen weer voor den handel bruikbaar
maken.
Van een politieke rctle of ook maar van een
zweem daarvan van de zUde der OostenrUk
sche regeering in deze was en is geen sprake.
zU heeft andere zorgen dan zich in de politie
ke kou buitenshuis te wagen, vooral sinds de
thermometer aldoor op vallen staat. Voor zoo
ver ze er vanaf wist, van dezen „wapensmokkel
zoo als van vroegere veel grootere van het
eene land der Kleine Entente naar het ande
re land der Kleine Entente over OostenrUk-
schen grond, had zU alleen den economische!)
factor, niet den politieleen, in het oog. En ik
kan hier gerust verraden, dat de wapenfa
briek Hirtenberg met haar duizend werklui
tenminste 90 pCt. op straat moest zetten, als
niet dergelUke „wapenreparatles” er het eco
nomische leven Ingehouden hadden. De Oos
tenrUksche regeering neemt het standpunt
in, dat noch wapendoorvoer over Oosten-
rUksch gebied, noch wapenreparatuur door t
vredesverdrag aan OostenrUk verboden is en
dat zU niet den plicht heeft, op grond va.i
het onzalige vredesverdrag, te vragen,
eventueel die wapenen vandaan komen
waar ze heengaan.
Kan TsJecho-SlowakUe geweldige wa
pentransporten over OostenrUksch gebied naar
zUn bondgenoot Joego-Slavlé leiden zonder
dai de heeren Tsjechische, Fransche en En
gelsche diplomaten en.... de OostenrUksche
socialisten zenuwachtig worden, waarom zou
dan niet een Italiaansche wapenhandelaar,
zeggen we Italië, wapenen naar een Oosten
rUksche wapenfabriek, zeggen we met de be
stemming HongarUe. kunnen sturen?
Alles was dan ook rustig totdat de Oosten
rUksche socialisten door hun uitgebreid kllx-
systeem er achter kwamen en alarm begon
nen te slaan In de OostenrUksche en de bui
tenlandsche pers en hun buitenlandsche
trekkingen begonnen te moblliseeren
hun eigen vaderland, ja tegen hun
werklui met de kennelUke bedoeling, het ge
hate fascistische Italië een hak te zetten up
het gevaar af van zelf te buitelen.
Nu kwam natuurüjk wat komen moest. Oe
diplomaten zenuwachtig gemaakt, .begonnen
een politieke actie, die dan op 11 Febr. in
het critleke stadium trad. Op dien dag ver
schenen de Fransche en de Engelsche gezant
bU den Bondskanselier Dollfuss „om infor
maties omtrent Hirtenberg” en zooals ater
bleek presenteerden ze den bondskanselier een
nota van heb ik jouw daar:
le elsch: de wapene. terug naar den oor-
spronkelijken expediteur;
3e elach: weigert die expediteur se In ont
vangst te nemen, dan vernietiging der wape
nen;
3e elsch: de OostenrUksche autoriteiten
hebben tegenover de vertegenwoordigers van
PrankrUk en Engeland de vrklaring af te
leggèh, als onder eed. dat de eerste of tweede
vorm doorgevoerd is
Deze eischen zUn te vervullen binnen twee
weken.
Oostenrijk heeft sinds de omwenteling al
le staatsverdragen loyaal gehandhaafd en zijn
verhouding tegenover FrankrUk en Engelanr
was waarachtig niet van dien aard, dat een
in zich onbeduidende affaire als die van Hir
tenberg een gewenschte aanleiding kon zUn
tot een dergelUke ondanks alle doekjes rui
de verwonding beleedlgende demarche.
Klaarblijkelijk is dan ook niet Oostenrijk
bedoeld, doch Italië. En Italië heeft onmlj-
dellUk den steek gevoeld en niet, gezwegen
Een groot spektakel begon in de Italiaanse!»-»
pers en vandaar plotseling de diplomatieke
crisis.
FrankrUk heeft Engeland op sleeptouw ge
nomen en FrankrUk zelf is weer Juist als >n
1918 de dupe geworden der hatelUkbeden van
TsjechoslawakUe.
Ik Ivan 1 mU niet anders voorstellen, dan
dat de bezonnenen In FrankrUk en vooral n
Engeland hier niet mee accoord gaanl (Is
reeds gebleken. Red.) H> evelen betreuren reeds
lang, dat zU in 1918 den Tsjeechen het oor
geleend hebben.
Nu wil Ik niet zeggen, dat onze kleine bonds
kanselier overigens handig genoeg hier
een goeden neus gehad heeft. Onder Dr. Sei
pel was ’t niet zoover gekomen.
Of heel de geschiedenis gevolgen zal heb
ben? Dat weet geen mensch. ZU kan hert
groote gevolgen hebben, zoo groot als het schot
van Sarajewo In 1914 en zU kan doodlooper
ZU kan voor Oostenrijk groote economische
moellUkheden scheppen denk aan de lang
verwachte, toegezegde internationale leening
en zU kan Oostenrijks positie versterker.
Dat weet nog geen mensch. Eergisteren ri<:l
aan een mlnisterleele crisis niet meer te tw.J
telen en men noemde al Dollfuss' opvolg>sr
Vandaag is de crisisnevel weer opgetrokken.
Wil men absoluut dit Oostenrijk uit den
neutralen band springt? OostenrUk, dat ^an
misschien geen tweede land in Europa, juftt
neutraal dient te zün. wiens economisch en
kultureel onafhankelUk bestaan een fac-,
lor van gewicht kan en moet zUn voor alle
omliggende landen.
Wat Is nu al het geval? Zeker Is ‘t dat -e
Hlrtenberg-affalre ons weer eens klaar onde:
de oogen heeft gebracht hoe elgenlUk de po
litieke constellatie van Europa er uitziet.
Steeds komen er nieuwe spanningen, nieu
we hlndemisbarricaden, nieuwe hegemome-
conflicten tot de radicale politieke
duistering komt. De betrekkingen
Italië en FrankrUk lUden aan ondertempera-
luur. FrankrUk is verontwaardigd over oe
dreigende taal der Italiaansche pers en Italië
noemt FrankrUk de giftmengster In zake het
Dultsch-Italiaansche Verbond enzoovoorts.
Ondanks alles gelooven verstandige men
schen niet aan een acuut oorlogsgevaar -»<i
heelemaal niet aan een improvisatie van Mus
solini. De duce vond steeds zachtere tonen
als heel de wereld hem niet andere dan met
de krijgstrompet kon voorstellen. Mussolini is
geen Hitler, hU 1» e«n .Jtealpolltlker" van
formaat, die als geen tweede het verstaat, 4c
kansen af te wegen. Laat oorlogspsychose ech
ter een hysterischen oorsprong dragen, waar
blUft t. dat een hysterie, die zich ultbrelde
als de griep en een hooge koorts te weeg
brengt fataal genoeg in haar uitwerking kau
zUn.
