Prikkeldraad DE HANDEN INEEN oliën en Nederlandsch fabrikaat Actie voor De heffing op vetten NIEUWE BEPALINGEN THANS IS HET JUISTE TIJDSTIP Nieuws van Urk '...w LEEKEPREEKEN LENTE-ON TV AKEN IN DE ALPEN „ANNO SANCTO” Oproep groote vergadering De Centrale beslist DE A.S. VERKIEZINGEN Kiescomité-E. J. M. Stampei Gemerkte margarine Naar autarkie? Audiëntie - Duizenden en nog eens duizenden crocussen zijn te voorschijn getooverd op de weide, waarop de laatste sneeuwresten nog van een langen wintertijd spreken Rauw vet kan niet meer in onbe perkte hoeveelheid worden uit gesmolten en* opgeslagen G eleidebiljatten De meening van oud-minister Posthuma HOMO SAPIENS zün voorzien van een speciaal merk. de be- •f van t gende onderhoud met den Landbouw, Nijverheid en Handel, Posthuma. slecht actie eerste voor zijn voor 8 of 16 verschillende klanten mede te geven. Ook deze zakboeken model B kunnen bij de Crisis-Zulvel-Centrale worden aangevraagd. De Crisls-Zuivel-Centrale vestigt er in bet bijzonder de aandacht op, dat voorraden even eens door deze heffing worden getroffen on dat men zich daaraan niet kan onttrekken door vermenging of verwerking van de aan heffing onderworpen vetten en oliën. ver- er „Neder- U zult ge- veien de ver kaas Onze oud-minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, Dr. P. E. Posthuma, meende nadat hü zich tot een interview met ons bereid ver klaard had vooraf een opmerking te moeten maken en we deze: als wij in Nederland het gebruik van Nederlandsche fabrikaten propagee- wikkel 1 terwijl eveneens met ingang van dien datum op de wikkels van margarine A viermaal moet staan gedrukt „Margarine A” in plaats van „margarine”.. op- de meeste anderen, die in stilte hun taak vervullen en niet op minder gewenschte wijze de aan dacht op zich trekken, het groote meerendeel vormen. Maar daarmee is onze generaliseerende veroordeeling ook tevens gevonnist. Overeenkomstig de bepalingen van het Kies reglement-1932 der R. K. Staatspartij is in de gecombineerde kringen HaarlemHelder een kiescomité gevormd, teneinde te bevorderen dat de heer E. J. M. Stumpel te Hoorn een plaats- vervangers-plaats op de definitieve lijst in HaarlemHelder verkrijgt. De Crisis-Zulvel-Centrale brengt onder acht van belanghebbenden, dat tengevolge van de wijziging van het Nieuw Crisis-Zuivel-Be- sluit n 1932 en de daarmede verband houden de beschikkingen, met ingang van 3 Maait 1933 de volgende nieuwe bepalingen gelden: e Urksche rust een rust, welke natuur- I 1 Ijjk enkel en alleen gezocht werd omwille van een nóg meer toegewjjden dienst des Heeren met uitschakeling van leder wereldsch belang de Urksche rast schijnt dominee Llngbeek deugd gedaan te hebben. HU heeft zich ernstig bezonnen op wat zün protestantsch beginsel voor de komende regeer periode in Nederland elscht; hü heeft ontdekt, dat hü persoonlük ondanks zUn geestelUke. onstoffelijke voorliefde voor de Urksche rust in de nieuwe Tweede Kamer een rol zal moe ten spelen, hü heeft zich op nummer één van zijn Hervotmd-Oerefonneerde-Staatspartlj-Hjst geplaatst (heel Nederland zingt: „Llngbeek, ik kan Je niet missen!”) en hü heeft in de een zaamheid van zijn Urksche pdedikantswomng een staatkundig program tezamen gefantaseerd, dat werkelijk een „Schlager” belooft te worden. In een tot bekrachtiging van deze fantasie te Utrecht bijeengeroepen vergadering beeft dominee Llngbeek in *n soort inleiding tot het eigenlUke „werk"-program laten consta te eren, dat „de aloude volkskerk met haar re formatorische belijdenis (Rome is toch altijd nog *n stukje ouder I) „als staande in het brandpunt van den strijd en als bolwerk der hoogste gees telijke goederen onzer protestantsche natie” (deze laatste uitdrukking is gloednieuw!) be dreigd wordt door „een Jarenlang openlUk of heimelijk gedreven „coalltie’-politlek, die Nederland hoe langer hoe verder brengt onder de vjjandelUke macht van Rome en van de re volutie"; aller oogen moeten gevestigd zün op dit gevaar. En om dit gevaar uit de wereld te helpen, moet er komen.... eirondin nationaal-protestantschen sin. Daarnaast dient er o.a. gestreefd te worden naar: „Waar gaan wjj echter heen, Indien men toch overal de autarkie blijft nastreven?” „Eenmaal zal het gezond verstand wederom teragkeeren. Doch voorloopig zjjn wjj daaraan blUkbaar nog niet toe. Zelfs tegenover de uit komsten van de economische wereldconferentie mogen wij min of meer sceptisch gestemd zijn. Dit is echter zeker, dat als niet leder land zijn best doet, om op die Conferentie mede te wer ken aan het herstel van de voorwaarden een vrij Internationaal ruilverkeer, men eigen graf graaft. Gelukkig begint men dat in te zien. Er kan echter nog gerulmen tijd ver- loopen, vóórdat er op dit goede inzicht ook goede daden volgen. Bovendien moet men niet ter u vinden.** Overigens zullen de geleidebiljetten voor im port, vervoer en export van olie geheel op den- zelfden voet worden behandeld als zulks tot dusver met de geleidebiljetten voor vetten het geval was. Ook de heffing zelf bedraagt voor oliën evenals voor vetten 35,2 cent per Kg. be houdens voor levering aan erkende bedrUven voor technische doeleinden en aan erkende be drUven, welke een gebanderolleerd product af leveren, zooals margarinefabrieken en vet- smelterUen. dag meer de juistheid ervan, In ons land bestaan goddank niet die hemel schreiende toestanden van de metropolen elders. Maar werk is er niettemin in overvloed. In sommige opzichten is men ons zelfs in het bui tenland voor. Hoe gemakkelijk zou het in ons kleine land niet zün om een organisatie te maken, waarbij heel de katholieke bevolkings beweging werd gecontroleerd, in theorie bestaan er katholieke bevolkingsregisters, die in enkeie; steden ook practisch goed werken; er bestaan parochieele kaartregisters enz. Maar een onfeil bare organisatie, die er over waakt, dat er geen enkele katholiek een parochie binnenkomt of uitgaat zonder dat de belde betrokken paro chies daarvan op de hoogte zjjn; zulk een per fecte administratie is er over het geheele land zeker nog niet. En ziedaar voor leeken een grondslag voor het leekenapostolaat. Iedere nieuwe geloofsgenoot in een parochie moet door leeken worden opgevangen, op zUn plaats wor den gebracht, Ingelicht over bet kerkeHjk leven. moeten wijzen, dat bü het koopqp van zuivel producten men aan onze eigen boter en kaas de voorkeur geeft. Dat doet ons publiek reeds, ook al omdat het bultenlandsche product niet beter of goedkoo- per is dan het Nederlandsche, en wij zullen ons dus in dezen niet tot: „Koop Nederlandsche boter en kaas” kunnen beperken. Wil hier hulp geboden worden, dan zal de propaganda gericht moeten worden op: meer gebruiken dan tot nu toe! Naar mijn overtuiging is dat mogelijk. Wat is bijvoorbeeld onze kaas niet een goedkoop en heerlijk voedsel! Voor de huisvrouw verdient het dan ook alle overweging, om bü den sterk gedaalden kaasprUs relatief meer voor kaas uit te geven dan tot heden. Vergeleken met hetgeen het buitenland aan kaas consumeert, maakt Nederland in dit opzicht stellig een sober fi guur. Wanneer ieder Nederlander, laten wü zeggen van den leeftijd van 10 jaar af. per week eens een half ons kaas meer at, zou blijken welk een groot gedeelte van onze kaasproductie in het binnenland kon worden verbruikt. Onze kaasproducenten moeten er natuurlUk voor zor gen. dat ze een product maken, dat iedereen graag eet. Want ons publiek moet uit geheel vrije beweging, ieder naar zijn koopvermogen. tot een grootere consumptie bijdragen. Dan steu nen wij, zonder dat er iets kunstmatigs aan deze beweging is, de Nederlandsche kaasproduc tie in hooge mate. BU het gebruik van boter vormt de prijs, in vetgelljklng met dien van andere vetproducten, wel degelijk een factor. Vergeleken met den toe stand van vóór den oorlog, kunnen wij wel zeg gen, dat toen de boterprijs in dezen tijd van het Jaar zeker niet veel lager was dan op het oogenblik. Alleen dienen wü hierbU te beden ken, dat de koopkracht van de groote massa zeer sterk is gedaald en we mogen dan ook wel aannemen, dat de boterprijs in de thans ko mende maanden, allen accijnzen ten spUt, een belangrUke verlaging zal moeten ondergaan, wil men van den blnnenlandschen verbruiker mogen vragen, om meer boter te gebruiken dan tot nu toe. Doch als die prijs dan ook eenmaal zal zUn verlaagd, zal de consument door het koopen van een zeer zuiver en gezond voedsel als onze Nederlandsche natuurboter de zuivel industrie op krachtige wüze kunnen steunen. Ook van onze melk is de prUs op het oogenblik zóó laag, dat me nop meer gebruik daarvan ge moeten bewerken en zouden het publiek erop rast kan aandringen.” Men schrijft ons: Er heeft zich een Kiescomité gevormd, zich ten doel stelt, bü de stemming in over de godsdienstige en sociale vereeniglngen. over de school, over de katholieke pers. Blijk* het een zwakke broeder, dan zal er een herhaald bezoek noodlg zün en zal een geestelUke ge waarschuwd moeten worden. Geloofsafval langs materieelen nood en on verschilligheid kan in eerste Instantie het best door leeken voorkomen worden. De geestelUke hulp van den. priester kome daar achteraan. Wanneer zóó de naastenliefde haar vleugels uitslaat en met moderne middelen in de be hoeften van den eigen tüd voorziet, zal bUjken. dat er geen rijd is voor kleine kibbelarijen, voor persoonlijke eerzucht, voor voorkeur voor be paalde vormen van vereenlgingsleven. Zoo noo dlg reike men elkaar over de grenzen der pa rochie, Ja over die van de diocesen de hand. Tégenover zlelennood vallen al die Udelheden, die menschelUke gevoeligheden en „prestige kwesties'' weg. BU den heerschenden zlelennood is er geen plaats voor een opgeblazen antl- clericalisme, voor een afkeerlgheld van den leek tegenover den geestelUke, ot van een neerzien van den clerus op den leek. In dezen nood moe ten alle vurige katholieken en goddank is hun getal nog groot priesters zoowel als leeken, aan alle kleine critiek het zwijgen op leggen en elkander vinden In de gemeenschap pelijke daad! ren, moeten wü ook kunnen begrijpen, dat, én waarom, andere landen hetzelfde doen. Wint in alle landen de beweging: koop je eigen fabri kaat, veld, dan zal dat voor Nederland u’lpckken. WU moeten ons dus bü deze voor „Nederlandsch fabrikaat” In de plrats afvragen, of er goede gronden aanwezig zjjn om die actie op dit oogenblik te beginnen. En naar mün meening, voegde Dr. Posthuma hieraan toe, zün deze goede gronden zeker aan wezig. n> toestand van ons bedrijfsleven” aldus Dr. Posthuma Js allengs zoo slecht geworden dat Ik reeds daarom het tijdstip voor een goede propaganda gekomen acht. MUn titel volgend begin Ik met onze landbouwproducten en wU kunnen ons dan afvragen, of het Nederlandsche volk méér dan tot nu toe producten van eigen bodem sou kunnen koopen. De moellükheden, wel ke het buitenland aan onzen export voor zuivel producten in den weg legt, zün voldoende be kend, Ik geloof niet, dat hierin spoedig verbete ring zal komen. WU zullen dus onze blnnenland- sche markt voortaan zoo Intensief mogelük Met Ingang van 13 Maart as. is ook bet ver voer van olie, die bij 15 gr. C. vloeibaar is en die tot dusver nog niet onder de contróle van de Crisls-Zuivel-Centrale gebracht was, zonder geleldebiljet verboden. Dit geldt zoowel voor olie in grootverpakking als voor olie in fles schen voorzien van kleinhandelszegel. Slechts de winkelier mag 1 flesch olie voor tiuishoudelük gebruik zonder geleldebiljet af leveren, mits die flesch van kleinhandelszegel is voorzien. Het vorenstaande geldt niet voor ruwe niet geharde olie, medicinale ricinus olie, medici nale levertraan en aetherlsche oliën. De Crisis-Zulvel-Centrale stelt winkeliers, die voorraden olie op flesschen hebben, in de ge legenheid die flesschen van kleinhandelszegel te voorzien en voorzoover zü voorraden olie in grootverpakking hebben, kunnen zü die olie op flesschen tappen of in overleg met de Crisls- Zuivel-Centrale die olie vervoeren naar een fa briek, welke voor hen die olie op flesschen tapt. Zoodanige geleidebiljetten worden door de Crisis-Zulvel-Centrale gratis verstrekt, terwyl ook voor bovenbedoeld kleinhandelszegel geen heffing verschuldigd is, doch slechts een adml- nistratieloon van 0J2 cent per heele flesch of 0.1 cent per halve flesch. Voor ruwe raapolie, waaronder ook verstaan wordt koudgeslagen raapolie (z.g. boterolie) en patentolie. is bovendien aflevering door den winkelier voor huishoudelük gebruik van een hoeveelheid van maximum 1 Liter toegestaan zonder geleldebiljet en zonder de bü andere oliën vereischte verpakking in flesch met klein handelszegel. Voor vervoer naar grootverbruikers van pa- tentolie verstrekt de Crisis-Zulvel-Centrale ge leidebiljetten zonder heffing voor grootere hoeveelheden dan 1 Liter. Grossiers, die olie in grootverpakking ont vangen ter aflevering in flesch aan hun klanten, kunnen daaromtrent met de Crisis-Zul vel-Cen- trale een regeling treffen. Voor winkeliers, die hun bedrijf uitoefenen per wagen of auto (venters) heeft de Crisis- Zulvel-Centrale een regeling getroffen, waarbij de voorraad olie in him wagen of auto aan wezig, door een zakboek model A gedekt wordt Belanghebbenden kunnen zich te dezer zake tot de Crisls-Zuivel-Centrale wenden. Winkeliers, die gewoon zün olie bü hun clien tèle aan huis te doen bezorgen, kunnen een zakboek model B bekomen, waardoor het moge lük gemaakt wordt, tot een maximum van 8 heele flesschen of 16 halve flesschen gelüktüdlg Zooals reeds gemeld, heeft de Regeering de noodige middelen beschikbaar gesteld tot het voeren van een propaganda actie voor het Ne derlandsch fabrikaat. In verband hiermede publiceeren wij het vol- oud-mlnlster Dr. verdiepingen boven elkaar, levend aan den voor- en achterkant, soms met zestien families onder één dak. Daar vindt men op de rijf of op de tien gezinnen één katholieke familie Bedenk eens, dat in bet allerbeste geval drie of vier geestelüken heel deze woestijn moeten bewerken. Critiek is heel gemakkelük, maar waar ooit, dan is hier de kunst moellük, de kunst, om met deze verspreide katholieken con tact te krijgen en te behouden. Er moet in dezen tijd apostolisch werk worden verricht en dat kan alleen door samenwerking van geestelüken en leeken riuchtdragend zün. De nieuwste geschiedenis der groote Europee- sche steden strekt hiervoor tot bewijs. Het vorig jaar zün nog in dit blad ontroerende gegevens over Budapest gepubliceerd. Naar deze oude hoofdstad, van Hongarije waren sinds het vre desverdrag tienduizenden Hongaren uit de ver loren gegane gebieden samengetrokken. Er ont stond daardoor een ongelooflüke maatschappe- lüke verwarring. Er waren geen woningen; er was geen werk, er was geen werkloozensteun Duizenden en duizenden verdlerlükten In den letterUjken zin des woords. Toen schreef een Hongaarsche journalist een boek, dat één lange kreet om hulp was. Jonge priesters en vurige leeken sloegen de handen ineen. Hun eerste doel was aan de hongerenden brood te verschaf fen. Geld daarvoor werd büeen gebedeld. Een tweede stap was te midden van dicht bevolkte kampen met ellendigen een eenvoudige kerk te stichten. In 1930, het eerste jaar, werden in deze kerk reeds zeven duizend H.H. Communiën uit gereikt. in 1931 steeg dit getal tot vier en twin tig duizend. Dit voorbeeld vond navolging. Vooral jonge Jezuïeten waren het die met hulp van leeken koloniën stichtten, om de arme werkloozen onder te brengen. Zoo is er in deze Hongaarsche hoofdstad door samenwerking van geestelüken en leeken onnoemelijk veel goeds bereikt. Nog niet lang geleden dreigde in heel Hongarüe een antl-christelüke terreur, wat de verdrüvlng der geestelüken en de secularisatie der kerken tot gevolg zou hebben gehad. De leeken, onder lei ding van dr. Milahovics, hebben toen den moel- hjken arbeid verricht om de katholieke kerk in Hongarije veilig te stellen. Er werden .kerk gemeenten” gesticht, op wier naam de kerkelüke goederen kwamen te staan, zoodat geen wereld- Ujke macht er aan raken kan. Deze vereeni glngen ontwikkelden zich verder als charita tieve instellingen en brachten tonnen gouds voor de armen bü elkaar en waren in de meest dreigende tüden krachtige bolwerken tegen het communisme Zü waren het, die de uitbreiding van bet aantal parochies van 27 tot 39 moge- lük maakten. Wat hier van Budapest verteld is, kan in anderen vorm verhaald worden over het werk in Weenen en Berhjn; in de banlieu van Parijs, in Lenden enz. En deze arbeid staat nog heel aan het begin. De Paus heeft de groote Ujnen van het leekenapostolaat uitgestippeld en de Tevens in verband met het feit, dat meng sels, zoowel van belaste als van onbelaste oliën en vetten, te allen rijde aan heffing onderwor pen zün, gelden voor vetzuren dezelfde voor schriften als voor vetten, onverschillig hoe hoog het daarin voorkomende percentage neu traal vet te. Handhaving van de wering der roomsche missie van de protestantsche zendlngsvelden in Indlë; ontbinding in Nederland en overzeesche ge westen van de Jezuïeten-orde; uitsluiting van kloosterlingen van de bevoegd heid om lager en middelbaar onderwüs te geven, subsidiair vermindering hunner salarissen tot op één derde; een büzondere belasting op de kloostergoede ren. „En de eieren?” „Wat de eierenmarkt betreft, t>en ik over tuigd, dat er in het binnenland ook op dit ge bied met een goede propaganda nog wel iets te bereiken is. Bovendien zou men daarmede vooral den kleinen boer steunen, aangezien deze het de laatste Jaren in toenemende mate van de eierenproductie moet hebben.” „Geldt dit alles, om aan het tweede deel van uw titel te denken, ook voor onze nüverhelds- producten?” „Het buitenland dwingt er ons eenvoudig toe, dat wü er ons bü onze aankoopen meer en meer rekenschap van zullen moeten geven, wat de Nederlandsche industrie ons kan levereri. Dat vindt men trouwens in het buitenland zelf ook zeer begrijpelük. Er heerscht in de meeste lan den een zoodanige mentaliteit, dat men zich niets anders meer kan voorstellen dan dat elk land zooveel mogelük aan producten_ van eigen bodem de voorkeur geeft. Iets anders is natuur- lük, dat wü. zooals Ik reeds opmerkte, er op die wüze niet komen. Die illusie heeft men in het buitenland ook niet. Praat men met bulten landsche Industrleelen dan begrijpen zü heel ^goed. dat de wereld aan het vastloopen is. Want tenslotte zün vrüwel alle industrieën in den loop der tüden opgebouwd, exportindustrieën. die In hun bestaan bedreigd worden. Indien alle landen hun grenzen gaan sluiten.” ,,BlÜft in de groote steden de melkprijs echter niet hoog?” „Dat is een fout in ons distributiestelsel. Daarmede bedoel Ik niet, dat de gemeenschap die distributie ter hand moet nemen. Integen deel, daarvan ten ik een vierkant tegenstander. Maar er ligt nog heel wat tusschen een ge meentelijke distributie en een verkoopsysteem als het thans geldende. Hier ligt nog een vrucht baar arbeidsveld braak om deze distributie op een meer rationeelen grondslag te brengen.” Z. H. Esc. de Bisschop van Haarlem aal de volgende week Dinsdag en Donderdag geen audlënue verleenen. vergeten, dat er op de economische conferentie «ook heel veel vraagstukken op monetair gebied te regelen zün. Ik dan ook bü mün meening, dat de lichtpunten vooralsnog niet te zien zün. Ook ten aanzien van het schulden vraagstuk openen zich nog weinig rooskleurige perspectieven. Misschien wordt men van weers kanten iets toegevender, als de toestand nog slechter wordt dan hü reeds is.” „Zal ook de handel, het derde deel van den titel, voordeel van deze propaganda voor Ne derlandsch fabrikaat hebben?” „De groothandel, welke goeddeels op het bui tenland georiënteerd is. zal er uiteraard niet bü gebaat zün, evenmin als de scheepvaart. Wel echter de tusschenhandel en de detailhandel, welke toch altüd nog zeer belangrüke groepen In ons volksbestaan vormen. Het is thans even wel geen tijd om alle belangen nauwkeurig te gen elkaar af te wegen. Het hemd is nu een maal nader dan de rok en,we moeten vooral het hoofd zooveel mogelük boven water houden.” „Van boycotbewegingen tent u natuurlük een tegenstander?” .Dat is een middel, hetwelk men slechts in uitersten nood mag toepassen. Toen Dultsch- land indertijd het Dultsch-Flnsche handelsver- drag op verkeerde wüze uitlegde, zoodat Neder land daardoor in het gedrang kwam, ja toen waren wü gedwongen een forschen tegenzet te doen. En dat heeft toen ook Inderdaad gehol pen. Maar als gewoon verweermiddel is het ondeugdelük. In een land als Dultschland zal men nu eenmaal vanzelf Inzien, dat men op den duur niet ongestraft onze landbouwproducten kan blüven weren. Nederland is tot nu toe al tüd één der belangrijkste afnemers van Dult- sche Industrieproducten geweest, wat vanzelf ophoudt als men het ons ocunogelük maakt, naar dat land uit te voeren. Doch hoe zal men in Dultschland de produc ten van eigen bodem, waarbü ik niet in eerste plaats denk aan de zoogenaamde edelde landbouwproducten, zooals boter, 1 en dergelüke op prüs houden, indien men ter zelfder tüd het koopvermogen van den Dult- schen Industrie-arbeider ondermünt? Doch laten wü oós tot onze eigen toestanden bepalen als wü over de propaganda voor Nederlandsch fabrikaat spreken. In leder geval zouden wü er verkeerd aan doen, geduldig te blüven wachten, tot onze bultenlandsche afnemers begrijpen, dat alle landen elkander noodlg hebben. Meer dan ooit, dat is mün vaste overtuiging, is de tüd rijp om met een goede kans van slagen met een krachtige propaganda voor landsch Fabrikaat” van wal te steken. daarbü het geheele Nederlandsche publiek ach- Met ingang van 1 April as. moeten alle ponds- en halfpondspakjes margarine op de als voorzitter van de Technische Commissie van Voorbereiding een oproep gericht tot de besturen van verschillende vereeniglngen en tot particu lieren, tegenwoordig te zün op een eerste ver gadering. die gehouden zal worden Dinsdag avond 7 Maart as. te half negen in „Parkzicht”, Hobbemastraat 111 (Groote Zaal). De bedoeling is, dat op deze eerste bijeen komst meer bepaaldelük aandacht aan het tooneelmatigc gedeelte van de plechtigheid ge- wüd zal worden, terwül voor het muzikale ge deelte en het Vaandeldéfllé later besprekingen zullen volgen. Teneinde alle misverstand te voorkomen, wordt langs dezen weg de aandacht van alle belang hebbenden op deze vergadering gevestigd, waar het mogelük zou kunnen zün, dat sommige ver eeniglngen door secretarlaats-veranderlng haar oproep niet intüds bereikte. Voor nadere inlichtingen wende men zich tot het Secretariaat: Harmoniehof 39 (Tel. 28002) «.Het verwonderde ons niet van enkele onzer lezers per brief te vernemen, dat zü bet met onze vorige beschouwing niet geheel eens waren Althans, dit meenen zü- Wanneer zü echter ons artikel nog eens rustig en zonder eenlg voor oordeel overlezen, dan zullen zü moeten toe geven, dat er niets in staat van wat zü er in meenden te lezen. Deze heeft dit onaangename, gene dat hlnderlüke van een geestelUke onder vonden. Geeft dit reden tot de veronderstelling, dat wü „de geestelüken niet zoo goed kennen dat wü „in het tegengestelde geval anders zou den hebben geschreven?” Laten wü voor één maal eens in het openbaar üdel zün. zóó als Paulus het was, toen hü schreef: zjjt gü He breeër, ik ook. Welnu, kent gü eén geestelUke wü kennen er tien. Wü kennen ze in alle stre ken van ons land en tot ver over de grenzen honderdtallen In de practük. vele tientallen in bet büzonder leven. Daarom Juist durven wü een oordeel uitspreken. Alle fouten, die men ons In geestelüken aanwüst kennen wü ook en meer. Maar wü durven er dit tegenover zetten, tegenover lederen priester, dien wü slap In zün bediening, weinig menschllevend. weinig gevensgezlnd of wat ook weten, kunnen wü tien anderen stellen, die geheel In hun verhe ven roeping opgaan, die apostelen van naas tenliefde en toonbeelden van nederigheid zün Maar, zooals het met alles in onze samenleving gaat, slechts wat om een of andere reden uit den gewonen toon valt trekt de aandacht. Een priester, die van het normale, door ons gedachte en gewenschte type afwükt, is dadelijk in spraak. Laten wü dan niet vergeten, dat Voor eigen gebruik mag men per gezin niet meer dan 2H K.G. vet ongebanderolleerd in voorraad hebben, dat men zelf uit rauw vet heeft uitgesmolten. Hetgevolg hiervan Is, dat bakkers, restaurants enz. niet meer in onbe perkte hoeveelheid rauw vet kunnen uitsmel ten en opslaan. Aan stichtingen, inrichtingen enz. kan een grootere hoeveelheid worden toe gestaan. Zü dienen zich dienaangaande tot de Centrale te wenden. Voor slagers is de minimum hoeveelheid vet, die zü ongebanderolleerd bulten een voor het publiek toegankelük deel van hun perceel voor handen mogen hebben van 5 K.G. teruggb- bracht op 2 K.G. Zü mogen dus thans in bereid- of opslag plaats ongebanderolleerd voorhanden hebben ten hoogste 50 K.G. vet in eenheden van ten minste 2 K.G. Tot dusver was de kleinste gebanderolleerde eenheid, die kon worden verkocht, K.G. Thans zün er ook merken voor 1 ons reuzel en ander vet, waardoor vet en reuzel per ons kan worden verkocht. Het is verboden leeg verpakkingsmateriaal van boter, margarine, reuzel, vet en olie te ver voeren of te verkoopen Indien zich daarop nog bevindt een krachtens de Crlsls-Zuivelwet vast gesteld merk. Tevens is het verboden verpak kingsmateriaal, waarop zich nog een zoodanig merk bevindt, te vervoeren of te verkoopen. Indien daarin wordt vervoerd of verkocht een andere waar dan waarvoor het merk is vastge steld. is schreven wü den vorlgen keer sinds in ons land de katholieke emancipatie is volgroeid, een geheel andere verhouding tus schen leeken en clerus gekomen dan vroeger. Dit verschil is niet zoozeer merkbaar bü de breede lagen onzer katholieke bevolking. Daar is nog altüd de oude eerbied en aanhankelük- heid aan de geestelükheid te vinden, een kost baar iets, wat wü moellük kunnen overschat ten. Maar er is een andere categorie, die bü den dag in omvang toeneemt, en die in het verband van het hier besproken onderwerp sterk onze aandacht vraagt. De vorige maal wezen wü reeds op het getal studeerenden en afgestudeerden onder de katho lieken, dat veel en veel grooter is dan een kwarteeuw geleden. Wü hadden daarbü op het oog de studenten en gepromoveerden der hooge- scholen. WU moeten echter verder gaan en ook wüzen op het groote getal mannen en vrouwen dat zich voor middelbare acten, voor handelz en economische studiën, voor artistieke vakken, in één woord voor kunst en wetenschappen aan het vormen is en reeds bekwaamd heeft. Was en is over het algemeen de trek naar studie geweldige tijd, dien wü televen, toont met den de laatste Jaren zeer groot, zóó, dat er enquêtes over de overbelasting onzer universiteiten ge houden werden, bü de katholieken is deze trek al heel sterk van wege het te kort, dat wü nog altüd hebben in te halen. De economische ma laise, welkë inmiddels is ingetreden en die her senarbeid op de eerste plaats overbodig maakt doet het toch reeds angstig groote leger van zg. intellectueelen onrustbarend stügen. WU ontkomen in Nederland niet aan het treurige schouwspel van over de grenzen: een geleerd proletariaat. In onze katholieke gemeenschap heeft dit ver schijnsel nog een extra bedenkelüken kant. Ver keerde de geestelükheid vroeger hier te lande te midden eener Roomsche bevolking van voor- namelük handwerkslieden, nüvere middenstan ders en kooplieden, door hun hoogere studies in een uitzonderluken toestand, door het klim men van het getal heel en half Intellectueelen onder ons is er In de waardeering van den cle rus in onze kringen hier en daar wat veran derd. Zooals bü alle nieuw verworven rijkdom, macht of geleerdheid het geval is, wordt de waarde der profane kennis door velen overschat. Het weinige profüt, dat er bovendien In dezen tüd van graden en diploma's te plukken valt, maakt verbitterd. Er ontstaat een hyper-crlti- sche stemming en het is alleszins verklaarbaar, dat de waardeering van den geestelüken stand daaronder ook te lüden heeft. Nogmaals echter: wü zien hier bü goede lei ding en goeden wil geen gevaar van beteeke- nls. Voor een overtuigd antl-clericalisme ont breken deugdelüke gronden. Wat wü waarne men is mln of meer opgeschroefd en van voor- bügaanden aard. De tüden zün ook té ernstig, dan dat priesters en geloovlgen elkander niet volkomen zouden begrüpen en dat er tusschen onzen clerus en intellectueele lekken een ver- wüderlng zou mogen bestaan. De geestelUke nood is zóó groot en dé voor geloof en zeden dreigende gevaren zün zóó nabü, dat een har- telüke samenwerking in de plaats dient te tre den daar, waar nu nog afkeerlgheld door mis verstand mocht voorkomen. En naar gelegen heid voor zulk een coöperatie behoeft waarlük niet te worden gezocht! Terecht wordt geklaagd over de misstanden in onze maatschappü, die zulk een verderfelü- ken invloed op het geloofsleven hebben. Het Platteland verarmt; de bewerkers van den bodem zjjn de wanhoop nabü- Daar, waar altüd de kracht van de natie, de steun van altaar en troon werd gezocht, dreigt thans het com munisme vat te krijgen. In de groote steden en industrie-centra is het nog erger. Woningtoe standen, het samenhokken in huurkazernes, de vergiftiging van den geest in fabrieken en andere werkplaatsen met roode propaganda, de verleiding van de straat, van de bioscoop, van de pers, dit alles en meer maakt het voor den gemiddelden arbeider al zeer moellük zün ge loof te bewaren, laat staan* dat de werkloon, die op den rand van het bestaan leeft, een blü- moedlg christen zal blüven. Er is overvloed van werk voor allen, die iets voor den evenmensch voelen. Het behoeft geen betoog, dat de priester alleen hier vrüwel mach teloos staat. Loop eens door de huizenzee van een nieuwe woonwijk eener groote stad. Zie de duizenden gezinnen daar opgestapeld, vter, vijf Aldus droomde dominee Llngbeek op Urk en de Hervormd-Gereformeerde Staatspartü aal het hem né-droomen bü de verkiezingen. *t Is allemaal werkelük een opgewekte ver- klezlngsactle waard. Maar tegen één ding moeten wü toch protes- teeren niet tegen den eisch, dat alleen maar ge vraagd wordt „wering der roomsche missie van de protestantsche zendlngsvelden” en niet om gekeerd; niet tegen den eisch, dat onderwüs-klooster- llngen de laan uit moeten of voor minden; twee derden geringer salaris zullen moeten wer ken; niet ook tegen de slimmigheid, dat in plaats van belasting op goederen in de doode hand, waardoor de protestantsche kerken het zwaarst getroffen zouden worden geëlscht wordt een büzondere belasting op de (alleen maar Room sche) kloostergoederen. Dat alles laten wü voor wat het is niet is. Maar dat dominee Ltnpbeek elscht „ontbin ding in Nederland en ovérzzesche gewesten van de Jezuïeten-orde" daartegen richt zich ons protest. We zouden spitsvondig kunnen betoogen, dat er geen Jezuleten-onle, doch alleen maar een Jezuleten-sociëtcit bestaat, en dat dominee Llngbeek's eisch dus füntjes onontvankelijk verklaard móét worden, maar wü begrijpen heel goed, dat we met deze spitsvondigheid van dominee Llngbeek niet afkomen; hü bedoelt natuurlük: de sociëteit der Jezuïeten, en te Juister ure zal hü, zoo noodlg, zün rectificatie wel aanbrengen. Intusschen handhaven wü ons protest; de eisch tot ontbinding der Jezuleten-„orde” toch is zwaar beleedlgend voor alle andere priester orden in Nederland. Wat drommel! Hebben wU ook geen Domini canen? Geen Franciscanen? Geen Capucünen? Geen Augustünen? Geen Krulsheeren? enz. Werken al deze priesters óók niet met onder- grondsche politiek om van dolk en vergif maar te zwügen? Waarom dan alleen maar aan de Jezuïeten de eer gegund? Ons dunkt, dat het nieuws van Urk zeer drin gend rectificatie en aanvulling behoeft. dat de Kiesvereenlglngen op 5 Maart as. de candida- tuur van den heer Keestra, burgemeester van Culemborg en lid der Tweede Kamer, te vorderen. De heer Keestra is vooral in de kringen der gemeenten en bü onze katholieke raadsleden bekend. Jaren heeft hü de redactie gevoerd van het halfmaandelüksch blad „Practische meentepolltiek”, ia welke kwaliteit hü van advies heeft gediend ovër gemeentezaken, speciaal op X punt van de financiën. In de provincie Gelderland is de heer Keestra vooral opgetreden voor verbetering van het wegenstelsel in de Betuwe; hü maakt deel uit van de streekcommlssle van de Neder-Betuwe. De heer Keestra is een bekwaam, toegewüd persoon, en heeft in korten tijd in zün eigen plaats zeer veel tot stand gebracht, vooral op het gebied der Volkshuisvesting en Werkloozen- zorg. Het Comité bestaat uit de heeren: J. N. J. Daalderop, fabrikant, Tiel; de Winter, wethou der, Tiel; J. C. v. d. Anker, Voorz. afd. Culem borg van den A. B. T. B„ J. A. Colle, Wethou der te Culemborg; L. Wust, fabrikant te Cu lemborg en G. J. de Kok, voorzitter der R- K. Kiesvereeniging te Culemborg.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 5