Gezagscrisis
De twistappel der politiek
Geen fascisten in
Burgerwachten
den landbouw
voor
Centraal fonds
IN OF UIT DEN AETHER?
REGEERING GRIJPT IN
ZATERD/G 25 MAART
leekepreeken
R.K. BEDEHUIS TEMIDDENMEER
Gaat men niet te ver?
EERSTE KAMER
Over den afsluitdijk
Officieele tocht
Niéuwe luchtlijnen
Naar Praag
Offer»
Posterijen
Audiëntie
De opvolger van Minister Reymer
zal in deze aangelegenheid
moeten beslissen
Alle verweerkrachten
in het geweer
Wetsontwerp ingediend tot het
nemen van buitengewone
maatregelen
Een rondschrijven van den inspec
teur verbiedt het lidmaat
schap van tien orga
nisaties
Het net der censuur
en naar Mannheim
Maatregelen in voor
bereiding
Moeilijke scheiding
verschijnsel
HOMO SAPIENS
den
38(1
zullen
worden
Minister Reymer
(MühlhelmDüsseldorf
MainMannheim
De socialisten en communisten zullen in hun
vuistje lachen. De door hen gehate Burgerwacht
gehaat door hun slecht revolutlonnalr ge
weten wordt er ernstig door getroffen, en de
garde der natlonaal-soclalisten. Ingesteld oan
de door communisten en socialisten bedreigde
orde in openbare vergaderingen te waarborgen
en ongewapende, uniformdragende leden dier
beweging discipline, tucht en een flinke hou
ding bjj te brengen, is als staatsgevaarlijk ge
brandmerkt.
kwestie, om een toepasselijke technische term
te gebruiken, „weggeblazen".
De heer IJ88ELMUIDEN waarom wachtte
hij niet op Ministers antwoordt leverde
een door den heer Reymer niet geaccepteerde
crltiek op de methode, waarmede bU de poste
rijen bezuinigt wordt. De liberaal 8MEENGE
De Wnd. Inspecteur, Res.-Lultenant-
Kolonel. Adjudant B.D. van Hard
Majesteit de Koningin,
(W. g.) FROGER."
's Oravenhage, 20 Maart 1933.
„De Inspecteur der Burgerwachten maakt be
kend, dat blijkens schrijven van den Minister
van Staat. Minister van Binnenlandsche Zaken
van 16 Maart 1933, Afd. Kabinet No. 170, inge
volge het door de Regeering ingenomen stand
punt op gelijksoortige gronden als waarop tot
revolutlonnalre groepen van links behoorende
personen niet worden toegelaten als lid van de
Burgerwacht, ook personen, welke lid zijn van
een fascistische vereeniging. van het lidmaat
schap van de Burgerwacht behooren te worden
uitgesloten. Hetzelfde geldt voor personen, wel
ke deelnemen aan tot dergelijke vereenlgingen
behoorende organisaties, aangeduid als „mili
tie" en „weer", „garde" of anderszins.
Op initiatief van het comité voor de ver
binding van afsluitdijkHeerenveen zal. naar
het „Handelsblad" bericht, de minister van wa-
het
uiterst
De „Nieuwe Rotterdamse!» Courant” teekent
hierbij o. m. aan:
Deze circulaire heeft een groote ontsteltenis
gewekt in de kringen der Burgerwacht. Indien
de regeering dit besluit handhaaft, mag men
de gevolgen voor dit instituut, dat ten doei
heeft net staatsgezag in oogenbllkken van revo
lutlonnalre woeling steun te verleenen, fataal
noemen. „Mijn geheele voer- en vaardlenst en
mijn oeconomische nooddienst” zoo zeide
ons een commandant der Burgerwacht „zul
len al dadelijk geheel ontwricht zijn. Meer dan
eens la gedurende het laatste jaar aan den in
specteur der burgerwachten de vraag gesteld,
of natlonaal-soclalisten en fascisten van be
paalde groepen tot de Burgerwacht konden
worden toegelaten een vraag, die ongetwij
feld wel eens aan het oordeel van den minis
ter van Defensie zal zijn onderworpen en
wjj hebben daar tot dusver het antwoord op
gekregen, dat zulks toegestaan werd onder de
voorwaarde, dat niet verzuimd werd den eed
af te nemen, die luidt: „Ik zweer trouw aan het
wettig gezag, gehoorzaamheid aan de wette
lijke voorschriften en onderwerping aan de
tucht van de Burgerwacht." De statuten van
een der nu in den ban gedane vereenlgingen is
zelfs Koninklijk goedgekeurd. Men wage zich
nu eens af, wat de aanschrijving, welke wtj ont
vingen. voor de instelling beteekent. Velen van
onze beste menschen zullen wij moeten ver
liezen en tegelijk zouden wij wellicht van een
groot deel der particuliere geldelijke bijdragen
verstoken zijn.”
Z. H. Exc. de Blsschop van Haarlem zal de
volgende week alléén Vrijdag en Zaterdag
Het zou niet op onzen weg liggen op deze ver
schijnselen hier in deze rubriek te wijzen, wan
neer de gezagscrisis van onzen tijd ook geen
eigenaardige gewètensmoellijkheden en voor
Velen onoplosbare vragen omtrent de houding
♦zn de Kerk tegenover deze gezagsrevolutles
h*d opgeroepen. Voor den christen, voor den
katholiek, geldt, dat alle gezag komt van God
Met die uitspraak is hij tevreden, wanneer men
kst hem met dat gezag maar niet al te moei-
op Indlé en andere grootscheepse!» eigenaar
digheden van dezen modernen tijd een ver
slechtering van de binnenlandsche postbezor
ging en andere hinderlijke bezuinigingen b.v.
een veel te veel gesloten zijn van het post
kantoor te Hoogeveen tengevolge hebben.
Zijn partij- en fractievoorzitter, oud-gouverneur-
generaal FOCK leverde een pleidooi voor een
speciaal commissloriaal spoed-onderzoek naar
de mogelijkheid van een postverbinding op
India met kleine PandervUegtulgen. Over dit
zoogenaamde plan-Asjes wacht de Minister nog
bet rapport van de KLM. af. Men mag daar
inderdaad benieuwd naar zijn. Want de tegen
woordige verbinding met de groote Fokken
levert per reis heen en terug een verlies op van
niet minder dan dertigduizend gulden I
Wat het instellen van een instantie betreft,
waarbij men in beroep kan komen van beslis
singen der radio-controlecommissie. herhaalde
minister Reymer, dat deze zaak beter nog niet
dadelijk beslist wordt, nu de commissie-Kooien
(die advies uitbracht omtrent rechtsbescherming
tegen de Overheid) van oordeel was, dat
beter kan worden gevat in het tweede kader
van de administratieve rechtspraak in het alge-
meen.
Zonder hoofdelijke stemming werd de P.T.T.-
begrooting goedgekeurd.
Er waren nog andere meenlngen. De Chris-
telljk-Hlstorische senator VAN DER HOEVEN
verklaarde namens heel zijn fractie, dat de po
litiek geheel uit den aether dient gebannen te
worden. Dat heeft en daar steekt veel waar
heid in met de* vrijheid van gedachten
uiting, wejke in verschillende onzer grondwet
ten besloten ligt, niets te maken. Die grondwet-
telijke vrijheid is veeleer bedoeld als een wsar-
borg, dat niet aan den een belet wordt, wat
men den ander toestaat. En weert men de
politiek uit den aether, dan treft die maatre
gel allen gelijkelijk en heeft niemand zich
over achteruitzetting te beklagen.
In een aantal gemeenten van ons land heb
ben de commandanten der burgerwachten de
volgende circulaire ontvangen:
„Dientengevolge moet het derhalve voor le
den der Burgerwacht op straffe van verlies van
het lidmaatschap van dit Instituut verboden
worden geacht lid te zijn (eventueel te blijven)
of te worden van, dan wel deel te nemen aan
fascistische vereenlgingen of organisaties
bovenbedoeld.
„Als zoodanig zijn te beschouwen volgens
bovengenoemd schrijven van den Minister van
Staat, Minister van Binnenlandsche Zaken:
lijk maakt. Hij begfljat, dat niet kan worden
geéescht, dat de wereldlijke gezagdragers allen
dezelfde godsdienstige overtuiging hebben als
hij. Aan alle wettig gezag moet gehoorzaamd
worden, in zooverre geen bevelen gegeven wor
den, waarvan de vervulling tegen zijn geweten
indrulscht. Maar nu komt de moeilijkheid: wat
is wettig gezag? Zoolang er een erfelijk ko
ningschap is, is de zaak eenvoudig voor wat be
treft het staatshoofd. Maar wanneer de een of
andere naar de macht grijpt en den koning
wegjaagt, wat dan?
En hoe staat het met de andere gezagsorga
nen? De vertakking van het gesag in minis
ters en lagere ambtenaren, in door het volk zelf
gekozen wetgevende lichamen, stads- en ge-
westelüke besturen, is zóó wijdloopend, dat de
onderscheiding wel heel moeilijk wordt. Is njj
al dezen gezagdragers eerbied en gehoorzaam
heid verschuldigd?
En hoe staat het met de Kerk? Hoe kan zij
vandaag een politieke partij veroordeelen, aan
de katholieken verbieden zich daarbij aan ce
sluiten en morgen, wanneer die partij bij een
stembus de meerderheid behaalt en een regee
ring naar voren stuurt, elschen In zulk een oe-
wlnd het gezag te erkennen?
Ziedaar allerlei vragen, die ons katholieke
volk tegenwoordig bezighouden. Wij laten nu de
gevoelens van sympathie en antipathie, die de
meesten (vaak onbewust) met voorkeur of af
keer in een bepaalde richting trekken en die
het oordeel vertroebelen, buiten beschouwing
en bepalen ons bij de gestelde vragen. Wat moet
dan het antweord zijn? Dit: dat t Inderdaad in
woelige overgangstijden, als welke de wereld
thans beleeft, dikwijls moeilijk is den weg in
„het gezag" te vinden. Wat vandaag wettig is.
wordt morgen overrompeld. En de overwinnaar
roept zichzelf als wettig uit. Voor het beginsel
mag natuurlijk nooit persoonlijke sympathie of
antipathie den doorslag geven. De wijze hou
ding van de Kerk is altijd deze geweest* ver
oordeel geweld en onthoud u van gewelddadige
practjjken. Wanneer echter eenmaal een nieu
we orde is ontstaan en een bovendrijvende par
tij de teugels van het bewind in handen heeft
genomen, zóó, dat van een geregelden toestand
kan worden gesproken, leg u daarbij dan neer terstaat. vergezeld van de heeren dr. Ir. J. A.
Verzet Immers zou de orde opnieuw verstoren
en het Intreden van de gewenachte rust tegen-
houden. Zoo beeft de Kerk na langeren of kor-
teren tijd het nieuwe gezag, ook wanneer dit
uit revolutie was voortgekomen, erkend.
Het „langere of kortere” hing af van de waar
borgen, welke voor een onbelemmerde uitoefe
ning van den katholieken godsdienst werden
gegeven. Overigens heeft de Kerk haar leden
nooit eenige voorkeur voor een bepaalden
staatsvorm of politieke partij opgedrongen.
Denk maar aan haar houding tegenover de
Fransche royalisten en republikeinen. Haar
practise!» lessen zijn altijd deze geweest: ka
tholieken, onthoud u van politiek, waar en zoo
lang de godsdienst en de rechten van de Kerk
In gevaar kunnen komen. Dit was jle les 'n
Italic tijdens de vooroorlogse!» vrjjmetselaars-
regeerlng en In de eerste gevaarlijke jaren van
het fascisme. Of wel: oefent uw invloed als ka
tholieken uit ter bescherming van geloof en
goede zeden en de waarachtige welvaart van
volk en land.
Wie deze lessen in het oog houdt komt niet
gemakkelijk in moeilijkheid. Een bewind moe*,
tenslotte self respect afdwingen door de wijs
heid van zijn daden. Geef den Caesar wat dés
Caesars is. heeft Christus gezegd, of wel kom
de wetten na, zoolang zij niet iets ongeoorloofds
elschen. Innerlljken eerbied kan een regeering
eerst verwachten, wanneer zij zelf respectabel
is.
Hiermee is tevens de houding van de kerke-
Hjke overheid tegenover de politieke partijen
verklaard. Het kan gebeuren dat een Blsschop
of een
verliezen
opgeleverd. De bloementeelt, nog kort geleden
een bron van winst, is In nood geraakt.
Voor de kippen- en eendenfokkerij is
heden al zeer slecht en de toekomst
somber.
Zulvelproductle en varkensteelt bereiken,
trots getroffen ingrijpende maatregelen, veels
zins niet de grenzen der productiekosten.
De tarweteelt is, zij het bescheiden, loonend
gemaakt door de Tarwewet 1931.
De algemeen bekende feiten, de resultaten
van nadere studie, het geheele aanzien van
den toestand in den land- en tuinbouw doen
besluiten, ten spoedigste en stelselmatig tegen
de voortschrijdende ontwrichting alle beschik
bare verweerkrachten in het geweer te roepen.
Contrólgcommissies volgen moeten, blijken
verandering noodlg te hebben. Het is althans
verbazingwekkend, wat thans nog door het
net der censuur wordt doorgelaten. Dat men
kan volstaan met strenger dan vroeger aan de
bestaande regelen de hand te houden, gelijk
Prof. Steger meende, zouden we dan ook niet
willen onderschrijven. De uitzendingen in
geest van „Teun de Klepperman" achten wij
voor het in ons volk levend houden van ge
zonde opvattingen voor het gezag funest. En
toch konden deze, al hield de Contrólecom-
missle de teugels strak, blijkbaar met de be
staande bepalingen nog niet worden tegenge
houden.
De theoretische staatkunde kan men met den
katholieken hoogleeraar een onmisbare weten
schap noemen, waarover ook door den aether
de uitwisseling van de wederzjjdsche gedach
ten behoort te kunnen plaats hebben, omdat
uit de botsing der meenlngen nu eenmaal de
waarheid tenslotte ontspringt. Maar tegen
misbruiken, tegen het uitbuiten van dit mid
del van communicatie van allerlei laag-bij-den-
grondsch politiek gestook, dient gewaakt. En
zelfs al wil men dan de uitzending van poli
tiek als zoodanig niet verhinderen op den
Indlschen kortegolfzender geschiedt dit intus-
achen wél dan moeten in leder geval groo-
ter waarborgen in het Radlo-Reglement ge
legd, dat de politiek, die tóch al niet in al te
beat daglicht staat, niet verlaagd wordt tot
een onderling, onverkwikkelijk krakeel in de
huiskamer.
derhoorlgen katholieken aansluiting b(j een
sterk in trek zijnde partij verbiedt, omdat deze
punten op haar programma heeft, welke tegen
de christelijke moraal Indruiachen ot gevaar
lijk zijn voor het geloof. Wordt nu zulk een par
tij de boven drijvende en bemachtigen haar lei
ders de wetflge regeering, dan kan het heel
goed zijn, dat de katholiek in die regeering
het wettig gezag moet erkennen en toch het
verbod van aansluiting bij die partij blijft be
staan. Socialistische bladen hebben de laatste
dagen weer feilen smaad op de Kerk geworpen
Inzake haar houding tegenover de nieuwe Duit
se!» regeering. Toch is de zaak heel eenvoudig.
Wanneer in ons land te eeniger tijd de socialis
ten bet wettig gezag In handen zouden hebben,
zou ook zulk een regeering door de katholieken
erkend worden en toch het verbod tot aanslui
ting bij de roode partij blijven bestaan.
Zoekt men bij de katholieken en speciaal bil
de Katholieke Kerk naar een vaste lijn, dan is
het wel deze, dat bij ons voorop staat: de groo
te waarde van een wettig en liefst blijvend ge
zag. ter handhaving van de' openbare orde en
bevordering van welvaart en goede zeden. Al
naar mate tijdsomstandigheden en volkskarak
ter zal dit gezag meer gecentraliseerd of ge
decentraliseerd zijn; allerlei nuances zijn denk
baar; verschillende vormen kunnéh goed zijn.
Maar voorop sta, dat bet gezag ook werkelijk
gezag is, dat wil zeggen, dat het beleid heeft
en bestuursvermogen, wijsheid om tijdig Juiste
wetten te maken en vooral kracht om de be
staande wetten te handhaven. Een goed christen
stelt deze gezagsopvatting boven Iedere andere
politieke voorkeur.
Met Jngang van 1 April as. wordt de lucbt-
post-djensfregellng opnieuw Uitgebreid met de
volgende diensten, welke zoowel voor de over
brenging van brief als pakketpost
worden gebezigd
AmsterdamRotterdamEssen (MUhlheim
Raltz) LeipzigPraag (op werkdagen) van
AmsterdamSchiphol 10 uur 10. Verzending van
brief- en pakketpost voor Duitschland en Tsje-
choalowakije.
AmsterdamBasen
KeulenFrankfurt (Main)Mannheim (op
.werkdagen). Aansluiting o.a. naar Zürich. Ver
zending van brief- en pakketpost voor Dultsch-
eplscopaat in een bepaald land den on- land en Zwitserland.
Positieve medewerking zal. zoo niet vrijwil
lig geboden, door de overheid moeten kunnen
worden afgedwongen.
De regeering, die voor bepaalde onderdeelen
van het bedrijf geldelijken steun verleent, zal
de bevoegdheid niet kunnen ontberen om door
ingrijpende productle-regelingen of -beperkin
gen en afzetvoorschrlften dien geldelijken
steun zoo effectief mogelijk en. waar het kan,
overbodig te maken.
Bij de vaststelling der steunmaatregelen en
het bepaenl van steunbedragen zal nauwkeurig
op marktpositie en conjunctuursverloop gelet
worden. Bij de bepaling der factoren, waarin
behoefte voor levensonderhoud van den onder
nemer en voor loon voorkomt, zal niet nage
laten worden steeds mede in vergelijking te
nemen, wat aan noodzakelijke algemeene ver
sobering van alle klassen der samenleving mag
gevergd worden. Zooveel doenlijk met inacht
neming van alle gevestigde belangen, zonder
hinder voor het gezonde verloop van het al
gemeen herstel van de geheele volkshuishou
ding, hoopt de regeering, in samenwerking met
een solidairen. in organisatieverband werken
den boeren- en tuindersstand, deze wet voor
het gestelde doel te benutten.
De bedoeling van de instelling van het fonds
is volgens art. 3:
le. om den steun aan land- en tuinbouw
zooveel mogelijk tot één geheel te maken. De
voordeelen hiervan zijn:
a. productiever aanwending van de beschik
bare gelden door de mogelijkheid van korting
bij cummulatle van steun;
b. betere samenwerking van de verschillende
organen, die thans leder voor hun eigen pro
duct opkomen;
c. meer centralisatie in de leiding, waardoor
gemakkeltjker productleregelend kan
opgetreden;
d. Inperking van het groot aantal behee-
rende en advlseerende organen, die met de hun
ten dienste staande apparaten veel geld kosten
2e. vereenvoudiging van de totstandkoming
der verschillende in het leven te roepen steun
maatregelen. Na de vaststelling van deze wet
kan alle steun aan land- en tuinbouw verder
binnen de beguzotlngsgrenzen door de regee
ring worden geregeld. Eenmaal per Jaar wordt
de begrootlng van het Crisisfonds vast ges te ld
Ook het Crisis-Zuivel-Fonds en het Stablll-
satiefonds (Crlsis-Varkenswet) worden in net
Algemeene Crislafonds opgenomen, terwijl, om
toch den steun van de Tarwewet 1931 voor een
belangrijk deel aan den algemeenen landbouw
steun ten goede te doen komen, artikel 13,
sub 3, de gelegenheid schept een percentage
van het bedrag, dat het karakter van steun
draagt, in het algemeene steunfonds te doen
vloeien.
Een bij K. B. in te stellen Centrale Commis
sie zal een voorname taak hebben bij de wets-
ultvoertng. Subcommissies daaruit ot leden
daarvan zullen zoo noodlg door andere advl
seerende krachten aangevuld of bijgestaan
naar den aard der gesteunde productie, de be
hoefte aan speciale organisatie voor de „we
gen”, waarlangs de goederen gevoerd moeten
worden en de wijze, waarop zij hun bestem
ming moeten bereiken, de lijnen van het verder
gevorderd beleid mede vaststellen.
Op kleiner gebied en in onderdeelen zullen
gewestelijke en plaatselijke organen regelend en
uitvoerend hebben op te treden.
a. de Algemeene Nederlandsche Fasclsten-
bond „De Bezem” (Baars-groep)
b. de Algemeene Nederlandsche Fasclsten-
bond (Haighton-groep);
c. het Nederlandsch Verbond van NationaUa-
*n;
d. het Verbond van Nationalisten;
e. het Nieuw Verbond van Nationalisten;
f. 'het Verbond van Nationaal-Solldaristen la
Nederland;
g. de Natlonaal-Soclallstische Arbeiderspartij
(NSDAP)
h. de Nationaal-Socialistische Partij (NBP);
L de Natlonaal-Soclallstische Beweging;
J. de Nationale Unie.
„Bovenbedoelde uitsluiting en verbod gelden
evenzeer voor het lidmaatschap van of de deel
neming aan vereenlgingen en organisaties, die
zijn ontstaan door uiteenvallen of samenvoegen
van genoemde vereenlgingen en al dan niet
onder anderen naam optreden.
Uk verzoek u zich volgens het bovenstaande
te willen gedragen.
In verband hiermede vervalt mijn circulaire
d.d. 31 Maart 1931 No. 193/0.
De sociaal-democraat DE ZEEUW ontken
de dit laatste en betoogde, dat voor de S. D.
A. P. de politiek een veel grooter beteekenls
heeft dan voor de andere groepen. Erkent?
hij daarmede, dat het zeer wel mogelijk is, zij
ne levensbeschouwing langs den weg der ra
dio te verbreiden zonder dat men zich op
zuiver politieke paden behoeft te begeverf (wat
de VARA, vrijwel uitsluitend doet), van den
anderen kant achtte hij het ónmogelijk uit te
maken, wat nu precies geestesstroomlng, le
vensbeschouwing en wat politiek is. Men moet
toegeven, dat hier Inderdaad de scheidingslijn
vaak moeilijk te trekken zal zijn. De Chrls-
telijk-Hlstorische afgevaardigde van der Hoe
ven, die altijd merkwaardige droog-humorls-
tlsche betoogen houdt, zag hier de zaak be
slist te eenvoudig. Volgens zijn meening la
er tusschen een cultureele en een politieke
uitzending een verschil als tusschen een kom
metje bosch bessen en een olifant! Als de
kwestie zóó simpel was. waren er in de Staten-
Generaal heel wat minder woorden gevallen.
Beperkte mr. FOCK zich ten aanzien van dit
vraagstuk tot een aandringen op spoed, de heer
VAN CITTERS verkondigde (ook alweer na
mens zjjn fractie), dat de beste oplossing is.
de politiek als regel uit te sluiten en alleen als
veiligheidsklep te behouden de mogelijkheid
van een speciaal verlof tot politieke uitzendin
gen bij bijzondere gelegenheden, b.v. bij verkie
zingen. De rechtse!» partijen, aldus jhr. v.
Citters, hebben zich tot nog toe van zuiver
politieke uitzendingen onthouden, doch, gaat de
VARA door als tot nog toe, dan zou een defen
sief moeten worden ingezet en sou het er niet
aangenamer op worden. In den omroep naar
Indlè is de politiek reeds uitgesloten. En wat
de begripsbepaling betreft, zou de practijk wel
vanzelf duidelijke lijnen gaan trekken.
Ook na de vergadering van vandaag weet dus
de Nederlandsche
luisteraar nog niet
precies, waar het
heengaat. Minister
Reymer moge
„voorbereiden", het
is best mogeliJk, dat
zijn opvolger verder
wil doortasten in
de rlchting-van d.
Hoeven. Deze sena
tor maakte ook de
niet ongezonde op
merking, dat wel
eens gezegd wordt:
wie geen politiek
wenscht, schakelt
niet in of zet zijn
toestel afi, maar
dat dit advies de
splijtzwam In het
huisgezin brengt. Wij kunnen ons best voorstel
len, dat Inderdaad, zoolang er politieke uitzen
dingen zijn, in sommige gezinnen, vooral in nlet-
katholleke, politieke tegenstellingen worden ge
schapen, waar die vroeger ontbraken.
Deze gedachte heeft geleld tot Instelling van
een centraal fonds tot steun aan den land
en tuinbouw en tot het scheppen van eene
mogelijkheid tot algemeene toepassing van
bevoegdheden, tot heden slechts voor eenige
producten verleend (Landbouwcrisisfonds).
Ringers, dlrecteur-generaal van den Rijkswater
staat en de hoofdlngenieur-directeuren van den
Rijkswst. Ir. G. J. v. d. Broek en ir. O. Redeker
Maandag as. met het comité een excursie ma
ken. De minister zal om 12 uur aan het eindpunt
van den afsluitdijk aan de Frlescbe kust arrl-
'veeren om vervolgens'over Zürtg en Wons naar
Bols ward te gaan, waar de minister en het co
mité op het raadhuis zullen worden ontvangen.
Van Bolsward uit gaat de tocht via Sneek naar
Uitwellingerga om de tegenwoordige pontver-
blnding in oogenschouw te nemen. Nadat te
Sneek de lunch is gebruikt, gaat de tocht over
Spannenburg vta Joure naar Heerenveen.
Het comité meent, dat deze dag van zeer
groote nationale en provinciale beteekenls is, ge
zien de groote •belangstelling bij de geheele
Friesche bevolking voor dezen zoo noodzakeljjken
verbindingsweg.
DEN HAAG. 24 Maart
Ook bij de voortgezette behandeling van de
P. T. T.-begrootlng is natuurlijk “de radlo-
kwestle het onderwerp bij uitstek geweest, al
valt daarvan opnieuw geen belangrijk nieuws
te melden. De situatie is thans deze, dat Mi
nister REIJMER de door hem aan den Radlo-
raad gevraagde nadere inlichtingen ontv^figen
heeft. Eene bepaalde beslissing over het „tot
zekere hoogte” weren van de politiek in den
aether, zal de bewindsman wel aan zijn opvol
ger overlaten. Hij sprak althans van het voor
bereiden van maatregelen, om volksvergifti-
ging, ondermijning va» de volkskracht en aan
tasting van de reeds thans in het Radlo-Regle-
nient neergelegde normen (openbare orde,
goede zeden en veiligheid van den Staat) krach
tiger te kunnen tegengaan.
Steunverleening door kunstmatige prijsvor
ming kan op den duur niet nalaten een toe
stand te scheppen, waarbij regeling der pro
ductie moet volgen.
De instelling van een fonds, waaruit de ge
heels geldelijke steunverleening geschiedt,
geeft eenerzijds overzichtelijkheid hiervan en
is tevens wenschelijk om bij steun per product
cumulatie te kunnen tegengaan.
Vooral dient er een grootere bevoegdheid te
beste*" om de steunregelingen h. d. eigenaar
dige toestanden van teelt, verwerking en han
del der onderscheiden producten aan te pas
sen.
De redenen, die tot het Indienen van het
ontwerp voerden, zijn niet het minst gelegen
in de vooruitzichten omtrent afzetmogelijkheid
en omtrent prijzen van producten In verband
met hun voort brenglngsk os ten.
De Toelichting geeft vervolgens een aantal
cijfers waaruit het noodlottig prjjsverloop.
dat zich reeds heeft voltrokken, blijkt ten aan-
y -r et ii een veel voorkomend
I—I in de geschiedenis, dat een economl-
A sche crisis met een geestelijke gepaard
gaat. Dikwijls la de eerste zelfs *n gevolg van
de laatste of omgekeerd. Wij hebben zelf zulk
een gelijktijdige stoffelijke en geestelijke re
volutie in den groeten wereldoorlog meege
maakt. Niemand zal ontkennen, dat de ma-
terleele catastrophe, welke in Augustus 1914
uitbrak, het gevolg was van een jaren lang
verkeerd gevoede en geleide mentaliteit. Een
valsch nationalisme, een gevaarlijke waan van
de superioriteit van het eene volk boven het
andere, een streven naar wereldmacht wekt
noodzakelijkerwijze een oorlogsgeest. Dan Is
de minste aanleiding voldoende om bet vuur
te doen uitslaan.
Schakelen wij de enkele jaren van toeval-
Bgen, ongezonden voorspoed door oorlogswinst
uit, dan moeten wij constateeren, dat de groo
te wereldkrijg aan heel de maatschappij niets
dan ellende, zoowel stoffelijke als moreele, heeft
gebracht; dat wjj nu eerst de laatste jaren den
ontzaglijken omvang van de ramp goed kunnen
«verzien en dat er nog wel meer dan een men-
schenleeftijd overheen zal gaan eer de sporen
van deze catastrophe zullen zijn ultgewlscht.
Intusschen zijn we zóóvel, dat heel de wereld
den achter ons llggenden oorlog nu erkent ais
een der grootste rampen, welke de menschheld
ooit getroffen hebben.
En deze erkenning is winst. Immers, zoolang
de goudkoorts duurde, waren er nog velen, die
een oorlog en zijn gevolgen nog zoo kwaad niet
achtten. Anderen zagen er ook moreele voordee-
jen in, nun. de bevrijdlng van veel geestelijken
dwang en ouderwetse!» vooroordeelen. BU de
stoffelijke en moreele ruïnes, waarvoor wij ten
slotte zijn komen te staan, is het besef einde
lijk algemeen doorgebroken, dat de vruchten
van de oorlogswinst schraal zijn en in het niet
zinken bij den oogst aan materieele en moreele
ellende.
Die erkenning Is heel vaak onbewust en
ongewild te vinden in de crisisverschijnselen
van de laatste jaren. Het is onmiskenbaar, dat
er op allerlei gebied reactie valt waar te ne
men. Voor vandaag willen wU ons bij één ver
schijnsel bepalen. n.m. de crisis in het gezag.
Tot de eerste uitingen van den vrede in 1919
behoorden de staatkundige revoluties in tal van
landen. Koningskronen rolden over den grond;
republieken kwamen er voor in de plaats. En
waar het staatshoofd gehandhaafd bleef moest
de constttutioneele vorst door middel van zijn
verantwoordelijke ministers duidelijk verkon
digen, dat hU „den polsslag van den tUd" had
verstaan, wat zeggen wilde dat de volkswil in de
regeering nog meer tot uiting zou komen; dat
er naar gestreefd sou worden om de minder be
deelden meer van de aardse!» goederen te doen
genieten, in één woord er ging een democrati
sche stroomlng door de wereld, een verzwakking
dus van het centrale gezag, een grootere toe
gevendheid aan den volkswil.
Deze verschuiving in de gezagsverhoudingen
is van korten duur geweest. In het eene na bet
andere land bleek de massa niet in staat de
weelde van een grootere macht te dragen. De
revoluties gingen in tegengestelde richtin
gen. En, merkwaardig verschijnsel, waren de
eerste omwentelingen op touw gezet en uitge
voerd voornamelijk door mannen van middel
baren leeftijd, de drang naar nieuwe verande-
ringen, de roep om een sterker gezag, om een
dictator, kwamen van de Jeugd. Dit laatste is
niet iets plagtselUks of toevalligs. Wanneer wy
dien drang naar een sterker gezag zich ook nog
in onze dagen zien uitbreiden en zelfs in ons1
spreekwoordelUk „vrijheidlievend" land waar
nemen. dan is het ook hier de jeugd, die de lei
ding neemt. 1
Het Is hier niet de plaats en ook onze be-
koeling niet om de oorzaken van deze ver
schijnselen heel diep na te sfxiren. Met een
enkel woord mogen wij de richting voor zulk een
onderzoek aangeven. Degenen, die in 1918 een
revolutie maakten en het koninklijk gezag af
schaften of verzwakten, verzuimden daarvoor
in de plaats nieuwe moreele waarden te stellen.
Waar de koning was weggejaagd, was practisch
het eenige verschil tusschen den ouden en den
nieuwen toestand, dat het staatshoofd na een
bepaald aantal jaren door een ander kon wor
den vervangen. Overigens bleef er de regee
ring, het parlement en de algemeene verkiezin
gen. Al sinds jaren was er een crisis van het
parlementaire stelsel; door partijschap onder
groef de volksvertegenwoordiging hay eigen
macht; door de Juiste maat tusschen wetgeven
de, controleerende en uitvoerende macht, tus
schen parlement en regeering, uit bet oog te
verliezen, was de volksvertegenwoordiging in
vele landen een caricatuur geworden. De fout
van de revoluties van 1918 was, dat zij door óf
wel het gekroonde staatshoofd weg te jagen,
óf wel de macht van het parlement uit te brei
den, meenden het volk gelukkiger te maken. De I
ernstige, bestaande fouten zagen zij over het
hoofd. i
Een tweede aanwijzing moet gezocht worden
in de verwarring, in en onmiddellijk na den
oorlog ontstaan. De jeugd was het ouderlijk
gezag van den vader kwijt; heel de volkskracht
werd óf wel gericht op het voeden en onder-
l houden van het leger, óf wel op het maken van
oorlogswinst. Alle normale gezagsverhoudingen,
zoowel in openbaar als privaat bestuur, leden on
der deze onnatuurlijke oorlogsbelangstelling
De Jeugd groeide In bandeloosheid op. Was het
wonder, dat, toen de kinderen uit de oorlogs
jaren volwassen werden, zij het juist waren
voor zoover zjj nog niet grondig waren bedor
ven die om een sterker gezag riepen? i
Ziedaar in het kort de reden, waarom wij in
de laatste Jaren en nog in deze dagen zulk een
•terke reactie waarnemen tegen de revolutle-
daden van 1918 en tegen den ouden, parlemen- i
Uilen regeeringsvorm.
zien van een zestal van onze voornaamste ex
portartikelen, t. w. groenten, fruit, aardappe
len, eieren, boter en kaas.
De export van varkens en varkensvleesch
kan slechts zeer beperkt en dan nog met aan
zienlijke verliezen, ten deele gedekt uit een hef
fing op de in het binnenland geconsumeerde
hoeveelheid, gehandhaafd worden.
De boomkweekerij zag den export verminde
ren van 6(4 en 7 mlllloen resp. in 1929 en 1930
tot 4*4 mlllloen in 1931 en deze daalde In 1933
zelfs tot 2(4 mlllloen gulden.
De prijzen van grlendhout en riet zijn ge
daald tot zoodanig laag peil, dat zelfs de
oogstkosten niet meer gedekt kunnen worden.
Rogge haalt minder dan de helft van een
toonenden prijs. Aardappelen komen nog la
ger.
De suikerbieten zijn tot een waarde gevallen
van niet veel meer dan een tiende deel der
productiekosten.
De bollentrekkerij heeft enorme
Bij de Tweede Kamer is Ingediend een wets
ontwerp, strekkende tot verleenlng van be
voegdheden tot het nemen van buitengewone
maatregelen in het belang van den 'Land
bouw.
Na hetgeen de Regeering reeds heeft voor
gesteld om verschillende onderdeelen van het
land- en tuinbouwbedrijf door steun te be
schermen tegen verlies of tot een redelijk re
sultaat te voeren, is zij, blijkens de Memorie
van Toelichting tot het Inzicht gekomen, dat
nog andere wegen moeten worden ingeslagen
om op meer algemeene en stelselmatige wijze
steun te kunnen brengen, zoodat overal, waar
dit het alleraoodlgst is. kan worden opgetre
den.
Het R. K. kerkje, toegewijd aan „O. L. Vrouw, Sterre der Zee“, te Middenmeer in
de Wieringermeer, dat heden wordt ingewijd. Het kerkje, dat 240 zitplaatsen bevat,
is gebouwd onder leiding van den architect B. Stevens.
De beslissing zal dus wel uitvallen in den
geest, waarin heden van Katholieke zijde Prof.
STEGER zijn rede hield. Deze suggereerde
den bewindsman, zijn in de Tweede Kamer ge
sproken. althans later in zijn stenogram in-
gelaschte woorden „tot zekere hoogte" te wij
zigen en daarvoor in de plaats te stellen „in
zekeren vorm”. Wel kunnen door de censuur
uitzendingen „in zekeren vorm" reeds thans
worden belet, maar de richtsnoeren, die de
Van het geheele volk mogen offers gevraagd
worden In den strijd tegen de ellende van uit
putting en verarming van het platteland. De
boeren- en tuindersstand zelf moet in en door
organisatie en onderlinge solidariteit tot de
taak geroepen worden om geboden steun zoo
volledig en doelmatig mogelijk te doen strek
ken tot behoud van een zekere welvaart te
lande.
Thans dienen de gezamenlijke krachten en
vermogens, die men in den landbouwenden
stand aantreft, de grondslag te zijn van een
poging om van het bedrijf, het In kleineren
omvang en met aanpassing aan de nieuwe om
standigheden. zooveel doenlijk te redden en
voor een zoo groot mogelijk aantal personen
een plaats te behouden.
De regeering vraagt daartoe in dit voorstel
buitengewone bevoegdheden voor regelend,
dwingend en steunend optreden. Zij is zich
daarvan bewust. Offers van vrijheid in teelt,
in bewerking en verhandeling der geprodu
ceerde goederen zullen moeten worden gebracht
door alle belanghebbenden of door vereenl
gingen en groepen en ook door indivldueele
personen.
