Prikkeldraad
2x100
ZEKERHEID
Nederlanden van 1845
STRIJD TEGEN DEN WOEKER
lezing van mr. eskens
H
Een schandaal
T
Nationale
Bureau voor Groepsverzekering
ACHT HUIZEN IN ASCH
/DINSDAG 4 APRIL
Volksmisleiding
Het komende feest!
Aan den dood ontsnapt
V
INSCHRIJVINGEN
HANDELSREGISTER
DE TURNKRING ALKMAAR
EN O. JUBILEERT!
Een belangwekkend turnfeest in
de Harmonie
Het kwaad der „Leen
vrouwen”
Geweldige brand te Dreumel, aan-
gewakkerd door den feilen
wind, heeft veertig men-
echen dakloos gemaakt
DWARS DOOR DE SAHARA
NAAR HET LAND DER
SLAAPZIEKTE
Da nieuwe wet tegen den woeker
kan alleen dan goed worden
uitgevoerd, wanneer het
publiek ten volle aan
de uitvoering daar
van meewerkt
NEDERLANDSCHE WERKGEVERS
VOLLEDIGE GARANTIE
VAN BEIDE MAATSCHAPPIJEN
es
„Voor
keel
ten
Dahliastraat
leden
gewilligd In: Café „De Frie-
der
timmerman. Klnhelmstraat 14.
oewel de regeerlng wel eenlge aandacht
aan het woekert waad besteedde. deed
zy er toch niet heel veel tegen en was
een Initlattef-voorstel uit de Kamer noodlg, om
de op 1 Maart j.L In werking getreden
bad. Wél ie bet ongeveer drie maanden oude
kind van den beer Van Oort nauwelijks aan den
vuurdood ontsnapt. Men had het kind In de
wieg onder den sfsteek van da boerderij geset.
Daar vond een der brandweerlieden de baby,
toen de wieg reeds vlam bad gevat. Het kind was
echter ongedeerd.
De schade, die op ongeveer tachtigduizend gul
den wordt geschat, wordt door verzekering ge-
dekS
ord»
men
een
per-
voor
stelling:
(aeer.).
m-
isg
»ea
ten
Ul3
•rd.
De ons omringende volken zouden een betere
onderwijsvoorziening bebben dan wijt
1 Zoü watt
België besteedt van zyn beele begrootlng
voor het onderwijs 13 pet.. Frankrijk pct„
Denemarken 31 pct„ Nederland 23 M pet.
Alleen voor bet Lager Onderlijs werd hier
in het jaar 1033 107.000.000 uitgegeven.
De 8 D. A. P. wil invoering van den acht
jarigen leerplicht. Kasten 7 mlllloen of meer!
Waar zyn die mlllloenen te vinden? In de bla
den der Arbeidspers, ja. maar de Staat heeft
ze niet. Minister Terpstra zelde in de Eerste
Kamer op 15 Maart JJ. om. het volgende
,Jk geloof, dat, wanneer men nagaat, wat in
Dultschland, België en andere landen per leer
ling voor het onderwijs wordt besteed, blijken
zal, dat ons land aan de spits staat". En verder:
_Ik heb eens laten nagaan wat een ambachts
school gemiddeld aan overheidskassen kost.
Daarbij la mij gebleken, dat netto (dus na af
trek van bet schoolgeld van ruim 13 gemid
deld) in 1931 een leerling in doorsnee aan de
publieke kas f 400 per jaar kostte! Ik heb ook
laten nagaan wat bet njjverheids-onderwijs In
bet buitenland kost. Ik zal daaromtrent nu geen
cijfers noemen, maar ik kan wel verzekeren, dat
wjj ook In dit opzicht op een duurte-elland zit
ten! Wanneer wjj op dese wijze doorgaan, moet
er een punt komen, dat wy niet verder kunnen
en krijgen dan voor velen de opleiding, waarop
ook bet schoolbestuur te Rotterdam, dat ik
aooeven citeerde, wees, de opleiding van de
straat, die geen opleiding la Ik sou dus, gezien
de omstandigheden, er voor willen pleiten, dat
men zich niet keere tegen de twee-jarige am
bachtsschool, maar bet goede daarvan inzie!’
Socialisten kritlseeren veel en beloven nog
veel meer! Maar.Nu ja, ze dóen ook veel
heel veel. Alleen: bet goede doen ze niet!
Omstreeks middernacht is in de Oude Dorps
straat in de gemeente Dreumel een geweldige
brand uitgebroken. Het vuur ontstond, vermoe
delijk tengevolge van een defect in den schoor
steen, in de woning van den landbouwer J. van
Oort. Aangewakkerd door den vrij feilen wind
breidde de brand zich snel uit. Doordat de uit
steen opgetrokken boerderijen alle met riet ge
dekt zijn, sloeg bet vuur in aeer korten tijd naar
een zevental andere hulzen over, n.l. naar de
boerderijen van Krijn Sas. O. Hol, H. Broeders,
H. Sas. Gez. Van Echteld en M. Luyten en ver
der naar bet winkelpand van de Weduwe Ver-
brugge. winkelierster in kruidenierswaren, tabak,
sigaren enz.
Binnen een kwartier standen al deae hulaen
als een fakkel te branden. De brandweer van
Dreumel. die over een handspuit beschikt, kon
tegen de vuurzee niets uitrichten en moest zich
beperken .tot bet nat houden vu bet eerstvol
gende. op ongeveer 59 Meter afstand gelegen,
buis. Het gelukte baar dit perceel tegen bet
overslaan van vuur te vrijwaren, waardoor een
verdere uitbreiding van den brand werd voor-
komen.
De acht genoemde hulaen brandden tot den
grond toe at De bewoners moesten voor het
grootste gedeelte in nachtgewaad vluchten. Zij
werden, ongeveer veertig in getal, voorloopig bij
buren en familie ondergebracht.
Ondanks bet nachtelijk uur waren nagenoeg
alle bewoners ran bet dorp naar de plaats van
den brand gekomen. Ook de burgemeester, de
beer A. A. J. van Srp, was ter plaatse aanwezig.
van
sloot hij
Het zou ons te ver voeren, om de gebeele ge
schiedenis van den Turnkring Alkmaar en Om
streken hier weer te geven. Het sU genoeg, dat
de kring bestond en weldra actief werd. Bn zoo
kon reeds den 19den Juni 1913 de eerste turn-
dag gehouden worden, waaraan deelnamen:
„Voorwaarts", Koedijk; JO. W. V.", Egmond
aan Zee; „Korps Scherpschutters”, Egmond aan
Zee; „Kracht en Vlugheid". Alkmaar; ..De Hal
ter", Alkmaar; .Turnlust", Alkmaar en „Her
cules”. Oudkarspel.
Nadien beeft de kring verschlUende gewaste
„Op last van den commissaris rat rijks
politie zijn in geheel Zaandam de biljet
ten van de O. 8. P.. vooistellende minister
Ruys de Beerenbrouck, die een arbeider
worgt, van muren en schuttingen verwij
derd. De leden der O. 8 P„ die dezelfde
platen voor een raam in hun woning had
den hangen, kregen van de politie de op
dracht dat die biljetten waarvan de voor
stelling beleedlgend werd geacht, onver
wijld moesten worden verwijderd. Alle be
trokkenen hebben hieraan voldaan, omdat
anders proces-verbaal zou zijn opgemaakt.
De burgemeester, als hoofd der politie,
heeft voor dezen maatregel geen opdracht
gegeven."
Die laatste zin is kostelijk. De roods lezers
mochten burgemeester Ter Laan eens verden
ken, dat hij protesteerde tegen de brute belee-
dlglng van een Minister en dan nog wel een
Roomse hen!
Maar tevens vragen we ons niet zonder er
gernis af: wat de oud-Alkmaarache politieman
v. d. Laan in het roode Zaandam deed, is dat
in Alkmaar niet mogeljjk?
Wat in Zaandam met vervolging bedreigd
wordt, mag dat in Alkmaar straffeloos ge
schieden?
We moeten aannemen, dat deae plaat onsen
autoriteiten nog niet is opgevallen, maar ver
trouwen dat na dezen wenk in Alkmaar niet
anders gehandeld aal worden dan in Zaandam.
Zooals hierboven reeds gezegd, de kleine be
drijven zullen gaan verdwijnen er zyn reeds
verdwenen terwijl de „leenvrouwen" hun be
drijf niet meer kunnen uitoefenen. Indien deze
laatste dit toch trachten te doen, kunnen zij.
Indien dit aan de overheid bekend wordt, ten
strengste worden vervolgd. In verband met dit
laatste bepleitte spr. bet als aeer wenacheljjk,
dat by de bestrijding van den woeker het pu
bliek zelf de grootst mogelijke medewerking ver
leent. want Indien er één wet met behulp.vu
het publiek moet worden uitgevoerd, dan is het
de geldschleterswet.
Nu valt 't velen menschen, die slachtoffer zijn
geworden van een woekeraar, vaak heel moeilijk
om een aanklacht by de Justitie in te dienen,
daar zij vaak weerhouden worden uit een ze
kere schaamte. In verband hiermede wees spr.
op de Ned. Vereenlglng voor Volkacredletwezen
en Woekerbestrijding, welke vereenlglng de
strikte uitvoering der Woekerwet tot doel heeft
gekozen. Men kan. Indien men zich wil beklagen
en toch liever niet bij de Justitie aankomt, zich
tot deze vereenlglng wenden, die zich dan be
last met de vervolging van den woekeraar, zon
der dat de aanklaker er eenlgen hinder van on
dervind.
Na het Inwerking treden van deze wet zal er
misschien ook een moeilijkheid ontstaan. Het is
ui. mogelijk, dat de woekeraars en leenvrouwen
hun zaken veranderen in een afbetalingszaak
en op die wijze hun duistere practjjken voort
zetten. y
Dit was natuurlijk door den wetgever wel
voorzien, maar het was toch niet mogeiyk het
afbetallngsstelael hierin op te nemen.
Echter ia er zeer waarschijnlijk een wet op
komst, die het afbetallngsstelael nader aal re
gelen. Dat deze wet in een dringende behoefte
zal voorzien, behoeft geen pader betoog, want
pas, wanneer ook die wet er zal zijn, zal men
aan den woeker een absoluut einde kunnen ma
ken.
Men schrijft ons:
Om maar dadelijk met de deur in huis te
vallen: 30 jaar geleden werd de turnkring
Alkmaar en Omstreken opgericht.
Het was op den zesden Februari van het jaar
1913, dat door de drie Alkmaarache gymnastlek-
vereenlgingen ,De Halter", „Kracht en Vlug
heid" en „Turnlust” in bet café Central een
vergadering was belegd, teneinde de mogelijk
heid en de weuscheiykheid van het oprichten
van een turnkring te bespreken. Dese bijeen
komst had een vlot verloop en men koos uit
elke vereenlglng een lid voor een voorlooplge
commissie. Deae commissie, bestaande uit de
heeren F. O. J. Jung (Kr. en VI.), Lindeboom
(De Halter) en J. Termaat (Turnlust) ging
onmlddeliyk aan bet werk en zond weldra aan
14 veaaenlglngen in Alkmaar en omgeving een
circulaire, wUarin de plannen waren ultgetegd
en een convocatie, om den ISden Maart in
„Oentral" te komen, teneinde aldaar den turn
kring definitief op te richten.
Ook deze vergadering verliep naar wenach.
Een conceptreglement werd vastgesteld en een
bestuur gekoaen, dat er als volgt uitzag: voor
zitter P. O. J. Jung, en leden: J. Termaat
(Turnlust), Lindeboom (De Halter), J. Bwets-
man (Koedijk), Snoecks (Egmond aan Zee),
Ootjers (Oudkarspel) en Bult (Egmond). Te
vens werd een technische orwnmlaste benoemd,
bestaande uit de heeren C. V. d. Sluis. J. J. Poll
en J. Schrieken, allen leeraren M. O.
den werden in plaatsen, waar behoefte was
aan goede propaganda. En daarnaast mogen
we nog wel even herinneren aan een handbal-
wbdstrVd in Hilversum, waar de turnkring den
eersten prijs veroverde, en aan den stedenwed
strijd GroningenAlkmaar, waaraan om. 'deel
namen de heeren J. J. Poll. Jac. Schenke, e. a.
Meer zullen we van de geschiedenis niet ver
tellen. Alleen willen we nog even de voorzitters
noemen: P. G. J. Jung t (19131913. 19311937),
Joh. Wedeman (1913—1931), P. Vader (1927—
1938), O. Menslnk t (1938—1939) en H. J. Reur-’
slag (1938 tot heden).
Nadat dr. H J. M. Hofstee, als voorzitter van
den Armenraad *n kort openingswoord had gespro
ken en de aanwezigen waaronder eenlge auto
riteiten alsmede den spr. had verwelkomd,
nam de heer Eskens het woord.
De spreker ving zijn lezing aan met een uit
eenzetting te geven over den woeker en den
strijd die alle eeuwen door daartegen gevoerd
to.
De 'strijd tegen het woekerkwaad dateert reeds
vit Se oudheid en is vaak met groote hardnek
kigheid gevoerd, doch meestal met weinig prac-
tiach resultaat.
De woekerbestrijding omvat twee begrippen
en wel de negatieve bestrijding en de positieve.
De negatieve bestrijding is de bestrijding van
den woekeraar zelf.' welke met verschillende
middelen gevoerd wordt; zooals: allerlei ver
bodsbepalingen, het vaststellen van rente-maxi
ma enz. De positieve bestrijding omvat de zorg
voor een behoorlijk crediet wezen, door welks
bestaan de woekeraar vanzelf overbodig wordt.
Op het oogenbllk bestaan er twee stelsels van
woekerbestrijding. nJ. het Duitscbe stelsel.
wat men tot voor kort geheel In de Nederland-
sche wetgeving kon terugvinden en het En-
gelsch Amerikaansche stelsel. Door het eerste
stelsel, zooals het In Nederland werd toegepast,
werd het woekerkwaad zeer, onvolledig bestre
den. Men kon, indien men meende het slacht
offer van woeker te zijn, wel verhaal zoeken bjj
den rechter, maar omdat er geen vastgesteld
rentepercentage was, werd het aan het oordeel
van den rechter overgelaten of men in een be
paald geval al dan niet van woeker kon spreken.
Men moet hierbij in het oog houden, dat een
rente van 50 4 80 pCt. van bet standpunt des
woekeraars uit geredeneerd, lang niet altijd on
gemotiveerd is. Immers, bij den woekeraar ko
men In den regel alleen zjj, die den woekeraar
geen enkele zekerheid bieden, nog over eenlgen
borg beschikken. De woekeraar loopt dus steeds
een zeer groot risico, waardoor een dergeljjk
rentepercentage zakelijk niet ongemotiveerd is.
Is dus een rechter van oordeel, dat tn bet be
treffende geval de risico van den woekeraar zóó
to. dat *n dergelijke rente toelaatbaar geacht k«n
worden, dan volgde geen veroordeeling van den
woekeraar en kon bet slachtoffer zijn woeker
rente blijven betalen. Als laatste nadeel kunnen
we nog opnoemen, dat het oordeel van den
«enen rechter soms nog aanmerkelijk kon vel
schillen met het oordeel van den anderen, zoo-
dat men nooit geen zekerheid had op den uit
slag van een dergelijke procedure.
Het Engelsch-Amerlkaansch systeem is ge
grond op zeer strenge bepalingen, waarbij het
•Heen btj concessie geoorloofd is zich voor geld
schieter uit te geven. Indien men een dergelijke
concessie heeft, dan staat men voortdurend on
der strenge contróte Van overheidswege.
Toen in 1910 hier in Nederland de Pandhuis
wet tot stand kwam, was dit welliswaar een ver
betering, maar toch werd met deze wet slechts
•en zeer beperkt terrein bestreken, terwijl er nog
soon groot terrein open bleef.
Als Intermezzo vertelde spr. het een en ander
over de zg. „leenvrouwen", die speciaal in de
groote steden zooals Amsterdam haar werk
terrein hebben. Deze leenvrouwen komen bjj de
of anderg huismoeder op de koffie in
den regel wanneer de man afwezig is en laten
bjj hun vertrek een bepaald bedrag achter. Zon
der eenlge nadere overeenkomst komen deze
leenvrouwen iedere week een bepaald bedrag
aan rente innen b.v, iedere week 10
PCt. waardoor zjj een ongehoorde rente voor
baar geld maken, terwijl haar slachtoffers uit
angst voor kabaal voor de deur, hier niets te
gen durven te doen. Deae toestanden lijken on
gelooflijk, maar komen toch inderdaad aeer veel
voor.
Heel katholiek Alkmaar heeft gesproken over
de Bessemansavonden. Twee eivolle zalen en
dat, waar alleen katholieken toegang hadden.
Te danken was het aan de krachtige samen
werking van nagenoeg alle R.K vereenlglngen.
Een mooie demonstratie van de saamhoorig-
held en eensgezindheid bij de katholieken van
alle rangen en standen hier ter stede! Dat deze
zoo ‘gunstig werkende samenwerking steeds
moge blijven!
De klacht is vernomen, dat de inleiding van
Prot. Bessemans wel iets te hoog was voor bet
doorsnee-publlek dzzer avonden. Ter gerust
stelling kan gezegd worden, dat het O. O. nu
een avond in voorbereiding heeft die geschikt
is voor iedereen en waarover slechts lof ge
hoord wordt.
Op 21 April komt in de Harmonie nJ. de
prachtfilm „Dwars door de Sahara naar het
land der slaapziekte" met een geestige (korte!)
Inleiding van Mr. Regout, een prettig spreker,
die zelf den gevaarvollen tocht ondernomen
heeft.
De pers is eenstemmig in haar lof. Pas ge
leden heeft de 8t. Relnalda-stlchting In Am
sterdam een groot succes met deae film gehad.
Groote toeloop wordt ook hier verwacht.
Weer krijgen de leden van de bij het O. O.
aangesloten vereenlglngen zekere voordeelen.
Ten eerste komen ze het eerst aan t bod om
plaatsen te bestellen. Ieder lid mag één per
soon introduceeren.
De prijzen zijn balcon 1.zaal 35 cent.
Voor leden en Introducees echter balcon 80 cent
en zaal 35 cent.
Vla de vereenlglngen ontvangen da
dezer dagen nog nadere gegevens.
Eén ding: men haaste zich het aantal ge-
wenschte kaarten bij den secretaris van de
eigen vereenlglng op te geven, want er wordt
nu beslist maar één avond gegeven. In leder
geval vóór Woensdag 12 April zich opgeven,
want daarna is het met de reductie afgeloopen.
Een ieder reserveere dus den avond van
vrijdag 21 April voor den Interessanten en
spotgoedkoopen avond: „Dwars door de Sahara
nsutr bet land der slaapziekte."
et woekerbedrijf heeft te allen tijde
steeds diep in het maatschappelijk leven
Ingegrepen en daarbij talloose slacht
offers gemaakt, welke slachtoffers bijna altijd
het meest te vinden waren en zijn onder bet
.arbeidende” deel der menschheld. Met groote
hardnekkigheid zoog zich dit onmaatschappelijke
bedrijf zich vast th het volksbestaan, profitee
rend van den nood en de moeilijkheden van z-n
slachtoffers, deze uitknijpend tot den laatsten
cent. Maar even hardnekkig is steeds de strijd
geweest van hen, die den woeker den kop in
wilden drukken en het bestaan onmogelijk ma
ken. Helaas echter, Is die strijd tot nu toe
meestal In bet voordee^,van den woeker ultge-
„Voor twee derden van de Nederlandsche
jeugd is het verplichte onderwijs g^durenue
zeven jaren het eenlge. wat zij aan ontwik
keling mee krijgt In het leven. Volgens de laat
ste cijfers hebben wij ongeveer een half mll
lloen meisjes en jongens van 14 tot 13 jaar,
die het in de barre wereld maar verder moeten
vinden zonder eenlge leiding of ontwikkeling.
Dit totale gemis aan verder onderwijs bjj twee
van de drie kinderen van ons volk, zal op den
duur onze volksgemeenschap In geestkracht en
arbeidsvermogen achterop doen raken bij de
ons omringende volken met betere onderwijs
voorziening"
vallen, wijl vóór onzen tijd het rechtswezen nog
niet zoo ontwikkeld was. als thans het geval
is en de wetten tegen dit bedrijf, hoe goed ook
bedoeld, meestal niet aan de verwachtingen vol
deden.
Thans echter, nu men de techniek van het
wetten maken vaak zoo goed verstaat en het
rechtswezen zoo volledig ontwikkeld is, is
er na veel studie in geslaagd voor ons land
wet te maken, die alle hoop biedt bet woeker
bedrijf den kop in te kunnen drukken.
Hiermede willen we niet zeggen dat er nu
eindelijk een volmaakte wet gevonden is. inte
gendeel ook deze wet is evenmin volmaakt als
welke wet ook; maar zjj kan. wanneer de bedoe
ling van den wetgever goed begrepen wordt,
een krachtig wapen worden tegen den woeker.
Om deze wet. die op 1 Maart j.l. in werking
to getreden, voor belanghebbenden eens nader
toe te lichten en op de beteekenls daarvan eens
nader te doen wijzen, was voor Vrijdagavond
jl. door den Armenraad hier ter stede een bij
eenkomst belegd, waarop mr. Th. J. Eskens, als
secretaris der „Ned. Vereenlglng voor Volks-
credletwezen en Woekerbestrijding", deze, hier
voor vermelde taak, op zich zou nemen.
Jammer was het daarom, dat deze bijeen
komst. die voor alle belanghebbenden vrij toe
gankelijk was, zoo uitermate slecht was bezocht,
niettegenstaande het groote belang van het te
behandelen onderwerp. Vreesde men misschien
dat een lezing over een wet ietwat taai zou zijn?
Indien dit zoo is, dan heeft men zich zeer ver
gist; mr. Eskens ontpopte zich als een zeer in
teressant prater, die op vlotte en bevattelijke
wijze een keurigen uitleg gaf van zjjn „taal”
onderwerp. De afwezigen bebben waarlijk iets
gemist.
Om het algemeen belang van deze lezing zul
len wij hieronder er een ietwat uitvoeriger
verslag van geven dan gewtxmMJJc. van «en
lezing doen.
Dese nieuwe geldschleterswet kan men vrijwel
onder het Engelsch-Amerlkaansch systeem rang
schikken.
In deze wet wordt bepaald, dat men geen geld
schieter mag zfjn, wanneer men geen gemeente-
bank heeft of geen toestemming heeft van Bur
gemeester en Wethouders dér gemeente, waarin
men zijn bedrijf wil uitoefenen. Onder een geld
schieter wordt hij verstaan, die er een beroep
van maakt bedragen uit te leenen onverschil
lig In welken vorm die In den regel niet bo
ven het maximum van 500.uit komen.
Onder dit begrip vallen dus niet de gewone
banken.
De bepaling in deze wet, waarin staar, wat
men onder geldschieten verstaat, is zóó ruim
gesteld, dat ontdulkng zoo goed als ónmogelijk
is geworden. De rechtskundige adviseur van een
groote geldschietersvereenlglng heeft dan ook
verklaard, dat men pogingen om deze wet te ont
duiken, gerust achterwege kan laten, daar dit
toch onmogelijk Is. Ook het feit dat men een
enkelen keer meer dan f 500 uitleent, doet aan
de toepassing van deze bepaling niets af.
Natuurlijk zijn enkele categorieën van perso
nen van deze wet vrijgesteld. Zoo vallen notaris
sen die op het platteland vaak geld leenen
boerenleenbanken. Instellingen van liefdadig
heid. levensverzekeringen en instelling tot be
strijding van den woeker, niet onder deze wet.
De laatstgenoemde categorie moet echter aan
de Kroon vrijstelling vragen.
Om te voorkomen dat sommige woekerbedrlj-
ven zich veranderen in Boerenleenbanken of
wat ook kan voorkomen in instellingen tot
bestrijding van woeker, zjjn ook al weer zeer
duidelijke bepalingen gemaakt, waardoor derge-
lljke manipulaties tot de onmogelijkheden worden
gemaakt.
Het spreekt vanzelf, dat de gewone bona-flde
banken zich ook aan de bepalingen betreffende
de rente moeten houden.
Men heeft wel eens het stelsel van gemeente-
banken gepropageerd, doch het te gebleken dat
deze In de practUk niet voldeden en daarom dan
ook gering in aantal zijn. De gewone particu
liere geldschietbedrljven floreeren veel beter en
zjjn daarom alle aandacht waard. Voor hen te
de wet tendotte ook gemaakt.
Wat de toestemming van B. en W. betreft voor
het oprichten van een geldschleterspractljk; in-
dlen deze toestemming geweigerd wordt, kan
men in beroep gaan by de Gedeputeerde Staten
der provincie, terwijl de Kroon op zjjn beurt
een besluit van deze instantie kan vernietigen.
De naam van het eventueel op te richten geld-
schietersbedrlJf wordt ook door B en W, bepaald.
Zoo zal In den naam van t bedrijf op duidelijke
wjjze tot ulttlng moeten komen, dat men te ma
ken heeft met een geldschleterszaak, van welke
bepaling B. en W. om bijzondere redenen ont
heffing kunnen verleenen.
De geldschletbedi-ljven zjjn verplicht een volle
dig register by te houden van alle overeenkom
sten welke door het bedrijf worden aangegaan
en welk register door de daartoe aangestelde
ambtenaren op ieder oogenbllk dat deze laatsten
dit wenschen, aan hen moet worden overlegd.
Deze bepaling te zeer belangrijk, want hierdoor
kan men pas een volledige controle uitoefenen
op het geldschletersbedryf. -
Bovendien moet van iedere overeenkomst die
wordt aangegaan een acte worden opgemaakt.
Zonder een dergelyke acte te een overeenkomst
ongeldig. Om ook hier ontduiking te voorko
men, moet door den geldschieter aan de andere
party het volledige, op het dé acte vermelde
bedrag worden uitgekeerd. Van dit bedrag mo
gen slechts enkele onkosten worden afgetrokken,
zooals: zegels en Informatlekosten. Volgens de
laatste wettelyke bepaling, behoeft voor een
schuldbekentenis slechts deftig cent zegelrecht
te worden betaald, terwijl het duplicaat zegelvry
te Aan informstlekoeteh mag niet meer worden
berekend dan 2 4 f 3.
e gevolgen van dese wet zijn vele, we
I noemen er hier slechts enkele. Zoo zul-
ten de bestaande bedrijven, Indien zy
voor 1 April JJ. geen vergunning hadden aan-
vraagd en bekomen, niet meer hun practyk mo
gen uitoefenen; zy mogen alleen bun loopende
zaken af wikkelen,
Hierby moeten we echter opmerken, dat over-’
eenkomsten. welke vóór 1 Maart met een geld
schieter zyn aangegaan, niet onder de bepa
lingen der nieuwe wet vallen.
oen deze wet werd gemaakt, stuitte men
op groote moeiiykheden by het bepalen
van een maximum rente. Het was In den
loop der jaren steeds gebleken, dat een vaste
rentestandaard zeer vele moeiiykheden op
leverde. Na veel studie is men er in geslaagd
voor deze wet een tabel samen te stellen, waarin
voor leder geval afzonder! yk een vaste rente is
bepaald. De hoogste rente die In deze tabel
voorkomt, is 19 pCt.
Toen deze maximum rente bekend werd, stak
er een storm van verontwaardiging op, zoowel
by de bestrijders van den woeker als by de geld
schieters. Van den eenen kant achtte men een
dergelyke rente nog een woekerrente en van
den anderen kant meende men. dat hierdoor
het bestaan van het geldschletersbedryf
grond werd gericht.
Dit laatste is echter overdreven, daar by een
verstandig beheer der zaken, een behooriyke be-
staansmogelykheld verzekerd Is. Bovendien zal
door deze bepaling een geldschieter niet zoo
gemakkeiyk meer geld leenen aan personen, die
niet in staat zyn efn voldoende zekerheid van
hunne credietwaardigheid te geven; en hierdoor
wordt het risico van den geldschieter vanzelf
minder.
Wat de andere zyde betreft, men moet niet
uit het oog verliezen, dat een rente van 19 pCt.
en meer niet altyd ongemotiveerd is en niet al-
tyd als woeker kan worden opgevat. Het risico
van den geldschieter kan zoo groot zyn. dat een
dergelyke rente deze maar nauweiyks dekt.
Hiermede is echter niet beweerd, dat een der
gelyke rente-befflng een maatschappelyk toe
laatbare daad zou zjjn. Integendeel.
Het geroep van de geldschieters dat zy door
deae wet ten onder zulten gaan, is door het bo-
(enstaande als overdreven aangetoond. Wel is
het mogeiyk en waarschyniyk, dat de kleine
bedryfjes het niet vol kunnen houden, maar de
grootere kunnen dit zeer wel. Bovendien is er
met het verdwynen der kleine bedryven niets
verloren.
Om nog eens op de rentebepallng terug te
komen; het zal voor by na Iedereen een ondoen-
iyk werk zijn langs wiskundigen weg te bere
kenen. wat voor rente er in een bepaald geval
zal moeten worden betaald. Om moeiiykheden
te voorkomen heeft men een tabel hierboven
reeds genoemd samengesteld, waarop een
leder die ook maar tets met de woekerbestrijding
en met het geldschleterswezen heeft te maken,
terstond kan aflezen, of de geheven rente al
dan niet te hoog Is.
Verder wordt er in de wet bepaald, dat er geen
looncessle mag worden toegepast, men niet meer
mag werken met spaarbrieven. wissets of accep
ten. Maakt men toch gebruik van een wissel,
en komt die in handen van derden, dan- moet
de schuldenaar deze wissel wel betalen, maar
de geldschieter pleegt dan tevens een strafbaar
feit.
Het overtreden van de wetsbepalingen wordt
zeer streng gestraft, met vergunnlngsverlles, ge
vangenisstraf enz.
Gelukt het een geldschieter toch om deze wet
te ontduiken en heeft men langs gerechtelyken
weg in zoo’n geval geen vat op hem, dan kun
nen B. en W. zoo’n geldschieter onwaardig ach
ten voor het uitoefenen van zyn bedrijf en daar
om zyn vergunning intrekken.
v y oor ons ligt no. 1 van het Verklezlngs-
orgaan „Stemt Rood" der 8. D. A. P.
'f Daarin komt ojn. een beschouwing voor
onder het hoofd: „Zorgt, dat Uw kinderen
kunnen teerenl" Regeering Ruys ontneemt hun
de gelegenheid!"
wy lezen:
De kring, die thans 11 vereenlglngen telt en
bestuurd wordt doar H. J. Reurslag (voorz.), J.
v. Zoonen (seer.), P. Miessen (pennrn.) en een
technische commissie heeft van deze samen-
J. de Rte (voorz.), H. Kruidenberg
mej. M. G. Margadant en J. Mooy
(comm.), hoopt Zaterdag 33 April eX dit jubi
leum waardig te herdenken. Een uitstekend
programma is opgemaakt. Zoo sullen dien
avond in de Harmonie optreden zes dames-
afdeellngen uit Hensbroek, Bergen, SchoorL
Egmond aan Zee, Helloo en Oterleek met knots
en vrije oefeningen, met fantasle-oefenlngen en
aan de ringen.
Doch dat is niet sites, al weten wy nu al,
dat de demonstraties van deae dames op hoog
peil zullen staan. Het krlngbestuur heeft nJ. de
volle medewerking verkregen van het K. N.
Q. V„ dat dien avond het keurcorps turnen
naar Alkmaar stuurt. Deae bloem van de Ne
derlandsen* turnwereld bestaat uit de heeren
G. Ens (Oude Nledorp), J. v. d. Vinden (Koog
a. d. Zaan), M. Jacobs, w- Zwaaf en J. Caranca
tallen Amsterdam), F. Wedel (Den Haag), kam
pioen 1933, P. v. Dam (Den Haag, kampioen
1930 en 1931, J. van Genderen Vlaardlngen
W. J. Verhoekx en J. Kok (Rotterdam) en W
Hauft (Heerlen), zy zullen vrije oefeningen en
demonstraties aan brug, paard en hoogrek geven
en aan Alkmaar laten zien, wat turnen is. Zy
zullen een geweldige propaganda maken voor de
mooie en heilzame gymnastiek en een avond
verzorgen, die niet gauw vergeten zal worden)
De belangstelling voor dezen tumavond Is nu
al aeer groot, zoodat het wel zal biyken. dat de
groote zaal der Harmonie den 33sten April totaal
uitverkocht zal zyn.
nlangz hebben we een artikeltje gewijd
I aan de veel stadsschoen ontsierende ver-
kiezlngsreclame. Wy bebben toen be
toogd, dat het Alkmaarache stelsel van plak-
maar-raak op gemeente-eigendommen vervan
gen beboerde te worden door het in meerdere
plaatsen gevolgde systeem van hulp-aanptek-
borden.
Ons pleidooi had geen succes met het ge-
lolg, dat sedert eenlge weken bruggen, walmu-
ren, scholen enz. volgeplakt zitten met allerlei
meer of mln geslaagd drukwerk.
Vooral ons historisch Waaggebouw is zóó
toegetakeld. dat eenlge,. maanden de fUne
(choonheid daarvan hopeloos bedorven is.
wy hadden by ons betoog echter enkel het
oog op uiteriyke ,J3chónheldsfehier", overtuigd
als we waren, dat de goede smaak der politieke
partyen den Inhoud der verkieztngsreclame bin
nen zekere perken zou houden.
In het algemeen is 'dit ook feerhled: wat
witte pyten, wat opgebeven roode vuisten, een
.sterke" num, die een slingerend schip tracht
te besturen enz. Persoonlyke beteedlging van
tegenstanders bleef gelukkig achterwege.
Thans echter werden we pyniyk getroffen
door een affiche van de O. 8. P., dat het hoofd
der regeerlng voorstelt, terwyi hy zich onledig
houdt een persoon (een arbeider?) de
dicht te knijpen.
Zioo iets gaat toch te ver, dat is een
sooniyke be eedlging, welke den bedryver
den strafrechter behoort te brengen.
Dat wy in deae opvatting niet alleen staan,
bewijst het volgende bericht, dat we knipten
uit het „Volksblad" van gister:
In de week van 38 Maart tot en met 3 April
1933 werden in het handelsregister te Alkmaar
om. de volgende opgaven Ingeschreven:
Nieuwe zaken:
E. Hollfelder. dames- en heerenunlformklee-
dlng naar maat, Joubertstraat no. 7, Den Hel
der.
L. J. van Veen, bloemenhandel, Krugerstraat
33, Den Helder.
Malsoo Manté, kapperszaak, Hoogerstraat no.
13. Texel. Den Burg.
P. v. d. Meer, schildersbedrijf,
no. 43, Den Helder.
Van wynen's Handelsondememlng. handel in
bouwmaterialen. Westgracht no. 44, Den Helder.
Wyzl gingen:
N. Urzem. huisschilder, Stationsweg K 88.
Helloo, zaak overgegaan op: H. N. Ursem.
Langendijker Groenten Centrale, Dorpsstraat
no. 395, Broek op Langendyk. Beetuurswyzl-
ging.
„Het Wlnkeler Veerhuis", eig. J. de Jong,
cafébedrijf. Nieuw adres Alkmaar. Priescheweg
8. Handelanaai - --
sche Poort".
Coöp. Boerenleenbank. Dorpsstraat no. 3,
Warmenhulzen. Bestuurswijzigingen.
Opheffingen:
J. Kestens, kleermakerij, Breedstraat A no. 12.
Alkmaar.
O. Groot,
Allrmw r
Op de vraag, of deae nieuwe woekerwet vol
doende is, kan men niet volmondig ja zeggen.
Immers, deze wet is slechts negatief, terwyl, wil
men den woeker ook positief bestrijden wat
de juiste bestrijding Is het noodlg zal zyn
overal in den lande behooriyke volkscrediet-
irstelllngen op te richten, welke op phllanthro-
plschen grondslag hun werk doen. Het zal dus
zaak zyn. dat overal in den lande centra zulten
komen, die op deze laatst genoemde wijze zul
ten werken; pas dan zal de woeker eerst goed
Hunnen worden bestreden.
Om tot dit doel te geraken spant zich ook
de Vereenlglng voor Volkacredletwezen en
Woekerbestrydlng In. In verschillende plaatsen
k> men reeds tot het oprichten van een derge
lijke Instelling overgegaan. Verder stelt de
vereenlglng zich tot doel, de vele onoplosbare
problemen, welke de woekerbestrijding nog
aankleven, nader te onderzoeken en op te los
sen. t
De vereenlglng geeft alle mogelijke adviezen
aan Armenraden en instellingen, die zich met
de woekerbestrydlng en armenzorg bezighou
den.
Aan het slot van zyn lezing wees spreker er
nog op. dat het volkacredletwezen steeds meer
een zaak van de overheid gaat worden en zeker
wanneer de huidige crisis nog eenlgen tyd aam-
houdt,
an de gelegenheid tot vragen stelten werd
allereerst gebruik gemaakt door dr. Hof
stee, die een vraag stelde naar de geoor
loofdheid van adverteeren, in de dagbladen
door geldschieters.
Mr. Eskens antwoordde, dat de nu. na het
in werking treden van de wet bestaande geld-
schletbanken, thans ook door de wet gesanc-
tionneerd zyn en daar de wet nog altijd een
maatstaf Is voor de openbare moraliteit, is er
thans geen bezwaar meer tegen, dat deze ge-
sanctlonneerde bedrijven adverteeren.
De Hoogeerwaarde Heer Deken vroeg wat er
mat de menschen gebeurde, die geld leenden
cn dit niet terug konden betalen en het ook
nooit zouden kunnen; en verder, waarom aan
B. en W. zoo een groote bevoegdheid was ge
geven. daar het toch mogelyk was dat b.v. in
een kleine gemeente dit college niet tot oor-
deelen. bevoegd was.
Mr. Eskens antwoordde, dat aan bedoelde
menschen niet geld geleend moet worden; zy
behooren thuis by de Armenzorg, die hun
geld verschaft, wat zy niet terug behoeven te
geven.
Wat de gretote bevoegdheid van B. en W
aangaat, dit is toch niet zoo vreemd. 'Immers
B en W. mogen dan niet altijd bevoegd zijn,
maar het valt niet te ontkennen, dat zy In de
eerste plaats op de hoogte zyn met de plaatse
lijke toestanden; en bovendien, in kleine ge
n-lenten zal niet zoo licht een geldschteters-
bank worden gevestigd. Ten slotte kan men,
indien men zich niet met het oordeel van B.
en W. kan vereenlgen, in beroep gaan by Ge
deputeerde Staten.
Op de vraag van een anderen aanwezige ant
woordde spr., dat de boerenleenbanken. die
niet by de twee groote bestaande centrales
zyn aangesloten, onder de bepalingen der wet
tallen Indien zy echter later zich by elkaar
aansluiten en een nieuwe centrale vormen,
kunnen ook zy geiyke rechtspersoonlykheid
krijgen als die boerenleenbanken. die by de
bestaande centrales zyn aangesloten
Nadat dr. Hofstee een harteiyk woord
dank tot mr. Eskens had gesproken,
met een kort woord de bijeenkomst.
LCV*N*VCRZKKIRIira*MU. VAN DE
QCVESTWD Tg UTRECHT. PZHM Hnomsuuut 4« Dm8CTSV«> DM. E. NUFFNAOEL