BURGERPLICHT D De versnelde bruggenbouw Daadkracht donkere dagen AAN DE WERKLOOZE MAKKERS I Kasgeld voor de gemeenten Karakteristiek L - HET OORDEEL VAN DE TWEEDE KAMER in WAARVOOR HEBBEN WIJ HET STEMRECHT ZATERDAG 22 APRIL' LEEKEPREEKEN HET ST. LYDWIN ASPEL DER CRAAL De zintuigen en hartstochten verbeeld stemming I SPOORWEGONTV ANGSTEN iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiuuiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiii De Nederlandsche vlag Rede van minister De Geer voor de Bezuiniging geboden Minister De Geer D1OC. WERKLIEDENVERBOND V erantwoordelykheid BOSCH- EN HEIDEBRANDEN A Op den vorm van financiering leveren vele leden critiek Overgroote deel aan Rotterdam Christelijk Historische Unie te Groningen In het Aartsbisdom de 30.000 gepasseerd En geen andere aan het Marine- bondsgebouw in Den Helder! Alles by elkaar heeft het Ryk geen veertig millioen gulden meer uitstaan Vermoedelijke brandstichting te Mill DE DROOGMAKING VAN DE ZUIDERZEE Toelichting onvoldoende Rijksfinanciën Verdwijning der malaria uit Noord- Holland en Friesland De tunnelbouw te Rotterdam In Maart ruim twee millioen minder dan vorig jaar Gij, werkers, gij wier stille handen Zoolang vergeefs om arbeid vragen, Wilt op de Staatspartij vertrouwen Krachtig zal zij Uw leven schragen niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim Het initiatief vindt in- plichten HOMO SAPIENS ..De om P. 8. die. en haar soms In het „Algemeen Marine-Weekblad" ia een beschikking opgenomën van den vlce-admlraal. commandant der Marine te Den Helder, waarin deze aan het hoofdbestuur van den Bond van Marineschepelingen de volgende order geeft: te vragen, wegens haar klasseposltle de leiding moet nemen. financieel evenwicht". democraten. Red.). In dit verband wijst spr. op de redelijke ont reddering waaronder wij leven, ook hierin uit komend, dat men onder aanhefflng van natio nale leuzen dwaasheden uit het buitenland wil importeeren. In dagen als deze besloot spreker Is de bodem waarop wü staan, van alleroverheer- schend belang. Is die bodem drijfzand, dan is er veel kans dat men al dieper in het moeras zinkt. Ing ra- B®- -VS» X l Voor den Kamerkring Groningen der Chris telijk-Historische Unie is Vrijdagavond In een openbare vergadering In „de Harmonie” op getreden Jhr. Mr. D. J. de Geer. ’f IO- Icel ran nat .X.. j Over de noodzakelijkheid van bezuiniging Is men t in breeden kring eens. Maar te betreuren is dat velen daarbU bij voorkeur denken aan de belangen en Idealen van hun buurman ter wijl zij hun eigene liefst zooveel doenlijk intact houden. sullen zeker slechts voor het kleinste deel on zer lezers direct van nut zijn. WIJ hebben te echter ook dat overgroote deel niet willen onthouden, dat met overtuiging en zonder aan maning op de katholieke partij stemt en geen gewetensconflicten heeft. Immers, het is noo- dig, dat In deze laatste dagen een ieder pro pagandist voor de stembus zfj. Van de wijze waarop as. Woensdag de Nederlandsche bur gerij haar burgerplicht vervult, hangt de lei ding van den staat in een zeer belangrijk tijds gewricht af. Welnu: redeneer niet te veel met uw geloofsgenooten, maar houd den twijfe laars, den ontevredenen, den mopperaars on der ons dit voor: van twee kwaden moet gU het minste kiezen 1 van den domlné wél let- Blljkens het vooriooplg verslag der Tweede Kamer Inzake de wetsontwerpen tot het geven van vrijheid om een concessie tot tolheffing te verleenen aan de op te richten N.V. „Ver snelde Bruggenbouw" en tot deelneming In het aandeelenkapltaal van en verstrekking van rentedragende voorschotten aan die N.V„ werd algemeen instemming betuigd met het voor nemen der Regeerlng tot bespoediging van den bouw der vier bruggen bjj Rotterdam, Dor drecht, Hendrik-Ido-Ambacht en Moerdijk, zoowel om het belang van de' verkèersverbete- rlng als om dat van de werkverruiming. Van verschillende zijden werd evenwel de late Indiening van de thans aangeboden wetsont werpen betreurd. De Regeerlng kon moeilijk verwachten, zoo betoogden de hier aan het woord zijnde leden. Verscheidene leden klaagden over onvoldoen de toelichting van het voorstel. Toch beteekent aanvaarding van het voorstel het geven van een zeer uitgebeelde volmacht aan de Regee- ring. Men hoopte daarom, dat de Regeerlng ou de memorie van antwoord nadere inlichtingen omtrent de bouwplannen en andere punten zal willen verstrekken. Zeer vele leden achtten Intusschen den ge kozen vorm, uitvoering door een op te richten N. V. met staatskapltaal, verwerpelijk. Een deel hunner zou de voorkeur geven aan een parti culiere maatschappij, een ander deel aan uit voering rechtstreeks door den Staat. Met verwondering hadden vele leden verno men, dat de Regeerlng nadat de voorzitter van den Ministerraad In de vergadering der Kamer van 15 November 1932 had verklaard, dat de Regeerlng zich voorstelde, de financie ring van den burggenbouw te doen geschieden door den bouw toe te staan aan een particu liere maatschappij welke het recht van to'hef fing zou verkrijgen, en dat de onderhandelln- gen daaromtrent met een dergeljjke maatschap pij reeds In een gevorderd stadium verkeerden van den Ingeslagen weg is teruggekeerd en thans het denkbeeld van bruggenbouw door een particuliere maatschappij geheel heeft los gelaten. De daarvoor In de memorie van toe lichting gegeven verklaring achtten deze leden allerminst voldoende en zeer weinig overtui gend. De houding der Regeerlng tegenover de bedoeï- Be particuliere maatschappü-in-wording werd door zeer vele leden sterk afgekeurd. Gevraagd werd of het juist is. dat het van particuliere zijde verrichte werk de taak der Regeerlng b(j het ontwerpen van het thans ingediende voor stel aanmerkelijk heeft verlicht en of de Re geerlng daarvan zelfs In die mate gebruik ge maakt heeft, dat bet aan de Kamer voorgelegde wetsontwerp en het concept der statuten In hoofdzaak ontleend zjjn aan de ontwerpen van bet genoemde consortium. Hoewel men van oordeel was, dat het hier niet zoozeer aankomt op de vergeefs door par ticulieren gemaakte kosten, welke ongeveer f 50.000 zouden bedragen, als wel op de vraag of de Regeerlng moreele verplichtingen op zich genomen heeft, meenden verscheidene leden, dat de Staat eventueele door de particuliere promo tors van den bruggenbouw op verzoek van de Regeerlng gemaakte kosten diende te vergoeden. De Christelijk-Hlstorischen willen dat er orde zU In de Staatshuishouding en dat de feiten eerlijk onder de oogen worden gezien. Zjj willen, indien de beproeving van een nationale ver arming ons versobering voorschrijft, daarvoor gahooryaam bukken, liever dan de toekomst op te offeren door nog een tijdlang boven onze kracht te blijven leven. Zij dienen hiermede het geheele volk, bovenal hen die het minste economische weerstandsvermogen hebben en bjj een algemeene instorting de eerste slachtoffers zouden worden. Wat zou er b.v. van de ver- zekeringsfondsen komen, indien de munt een groot deel van haar waarde verloor? Voor de derde maal is te MUI (N.-Br.) brand uitgebroken in helde- en boschcomplexen ondei die gemeente. Een oppervlakte van bijna dne hectaren ging in vlammen op. In verband met de elkander opvolgende branden in dezelfde omgeving wordt vermoed, dat brandstichting In het spel is. dat de Kamer, welke ingevolge het ontbindlngs- beslult op het punt staat uiteen te gaan, het met haar verantwoordelijkheid overeen zou brengen, een zoo ingrijpend voorstel vluchtig te behandelen. Wel wenschte men algemeen de wetteljjke voorziening In deze materie zooveel mogelijk te bespoedigen. Spr. behandelt hierna den Invloed, dien de stoffelijke nood heeft op den toestand van 's Rijks financiën. Door daling van de inkom sten en door stijging van de uitgaven. Het laatste in de voornaamste plaats ten gevolge van de crisisuitgaven d.wx de uitga ven die gedaan worden tot steun van noodlij dende bedrijven en tot verzachting van de werkloosheid. Vaak is gezegd, dat de Regeerlng e mensch heeft vele plichten. Het komt veelvuldig voor, dat iemand al zijn plich ten ÖU lange na niet kent en nog meer t het, dat men de rangorde van zjjn i niet verstaat. Wanneer deze onwetend- niet bestond en bovendien Iedereen zjjn plichten vervulde In de juiste mate, dan was wereld een volmaakt paradijs. Laten wU ons in deze illusie ,£jët Naar men ons bericht, Is de Diocesane Werk- lledenbond in het bisdom Utrecht thans de 30.000 leden gepasseerd. Op 1 Januari 1933 bedroeg het ledental 29 961. thans bedraagt dit 30.337 In het afgeloopen kwartaal traden toe 646 nieuwe leden en wer den afgevoerd 270 leden. Onder dezen zijn ver schillende leden die, waar een Jonge Werkman is opgericht, zich daarbij hebben aangesloten. bU die uitgaven nog te voorzichtig optreedt. Een spreker In de Tweede Kamer zeide. dat men ze de Regeerlng „uit de -keel moest ha len". Toch beloopen die uitgaven voor ’s-Rljks schatkist nu reeds meer dan f 100 millioen ’s jaars. Daarnaast komt dan de onvermijdelijke ver- hooging van sommige gewone uitgaven, zooais de dekking van het spoorwegtekort <30 k 30 millioen 's Jaars) en de hoogere uitkeering aan het Gemeentefonds (een ongeveer gelijk be drag). Beide vinden haar oorzaak In den nood toestand. Voorts Is er dc daling der Inkomsten. Nage noeg aUe belastingen loopen terug. De registra tierechten b.v. die eens een maandopbrengst van 7 millioen opgeleverd hebben, hebben nu maanden gekend van 7 ton opbrengst. In de jongste mlllioenennota werd de daling der mid delen voor 1933 vergeleken bij 1932 geraamd op 68 millioen. Nadat de voorzitter, Mr. K. VAN DER HOOP VAN 8LOCHTEREN den spreker had Ingeleld, ving deze zijn rede aan met de vraag te stel len, waarvoor wjj het stemrecht hebben. Het is niet een privaat recht, maar een publieke functie, In het algemeen belang opgedragen. Dit blijkt reeds uit het feit, dat In het parle ment nog heel andere belangen behartigd wor den dan die van de kiezers. Ook onder ons te genwoordig algemeen kiesrecht beeft de helft van het aantal Inwoners geen stemrecht; en evenmin de bewoners van de overzeesche ge westen. Deze allen hebben belang bU wat er in het parlement gebeurt. Het stemrecht wordt niet verleend ten dien ste van het eigen belang der kiezers, maar ter behartiging van de openbare zaak, naar den kijk dien wjj daarop hebben. Met deze waarheid zijn alle belangenpar- tjjtjes reeds veroordeeld, gelijk spr. nader uit eenzet. Verscheidene leden herinnerden aan de plan nen voor een oeververbinding te Rotterdam door middel van een tunnel. ZIJ betoogden, dat de te bouwen brug In geen enkel opzicht daarvoor in de plaats kan treden. Voorts verzochten verscheidene leden de Re geerlng met nadruk te willen zorgdragen, dat bij het opmaken van contracten en bestekken onomwonden het gebruik van Nederiandsch fa brikaat zooveel mogelijk wordt voorgeschreven, niet alleen voor de te verwerken materialen, doch eveneens voor de te gebruiken werktuigen en hulpmiddelen. Het spreekt vanzelf, dat daar bij tegen eventueele prijsafspraken doelmatige voorzorgen dienen te worden genomen. Enkele leden stelden de vraag, of het al dan niet In de bedoeling der Regeerlng ligt, de wer ken geheel of gedeeltelijk te doen uitvoeren tegen werkverschafflngsloonen. Indien deze vraag onverhoopt bevestigend beantwoord mocht worden, zouden zü zich tegen een dergelijke handelwijze met kracht moeten verzetten. Andere leden stonden tegenover dit denkbeeld niet zoo volstrekt afwijzend. Intusschen was men vrijwel algemeen van oordeel, dat van uitvoe ring In werkverschaffing geen sprake kan zijn, daar het werk ongetwijfeld in gedeelten zal wor den opgedragen aan particuliere aannemers, die hun personeel op de gewone wijze beloonen. Op het te Wageningen gehouden Natuur- en Geneeskundig Congres, heeft prof. dr. N. H. Swellengrebel een mededeeling gedaan over: de malaria en de droogmaking der Zuiderzee. Prof. Swellengrebel verdedigde de stelling, dat de droogmaking der Zuiderzee, voor zoover ze tot verzoeting der polderslooten In Noord- Holland en Friesland aanleiding zal geven, het verdwijnen der malaria In die provincies ten gevolge zal hebben en dat, bjj de beslissing nopens al dan niet voortzetting der droog making, hiermede dient rekening te werden ger houden. Deze verdediging is gebaseerd op het feit, dat de Nederlandsche malaria-overbrenger Anopheles macullpennls hier te lande uit twee rassen bestaat, morphologlach weinig, biologisch daarentegen scherp gescheiden. Slechts één dezer, het semi-hibemeerende brakwaterras. komt én door zijn groote vitaliteit én door zijn semlhlbernatie voor malaria-overbrenglng in Nederland in aanmerking. Dit ras komt slechts In streken met overwegend brakwaterbroed- plaatsen In groote hoeveelheden voor. In stre ken met zoetwater overheerscht het overwin terende zoetwaterras, dat én door zjjn geringer vitaliteit én door zijn complete hlberaatle voor malaria-overbrenglng in Nederland niet In aanmerking komt. Door de verzoeting der polderwateren in N_- Holland en Friesland, die als gevolg van de droogmaking der Zuiderzee, speciaal van het zoete IJselmeer verwacht wordt, zal de ano- pheles-fauna dezer provincies een verandering ondergaan, die haar gelijk zal maken aan die welke nu reeds In 1 Zuld-Hollandsch-Utrechtsch polderland bestaat. D. w. z. vermindering of verdwijning van het semi-hlberneerende brak waterras en overheerschlng van het overwinte rende zoetwaterras. Hiermede zal dan de mala- ria-toestand in N.-Holland en Friesland gelijk worden aan dien in Z.-Holland en Utrecht. Er is helaas, zegt spreker, vaak weinig blijk van verantwoordelijkheidsbesef. Spr. leest een program voor waarin gevraagd wordt: invoe ring van het 8e leerplicht)aar; staatapenslon- neerlng; verbetering van de Invaliditeitsverzeke ring; ruimere flnancleele steun aan de gemeen ten; uitvoering van meer openbare werken; verbetering van de loonnormen bjj werkver schaffing en van de steunregelingen; verlaging van sommige heffingen en „herstel van het (Program der soclaal- Eveneens zijn daarmee feitelijk veroordeeld groote partijen, die de publieke zaak slechts willen zien in het licht van bet belang van een deel der bevolking, zooais de sociaal-demo cratische partij. Spr. betoogt, hoe dit tenslot te altijd uitloopt op schade ook voor het deel dat men helpen wil In dit verband behandelt spr. uitvoerig de zwakheid van de soclaal-de- mocratie tegenover uiterst llQkzche elementen voortdurend op wacht staan of zich een „revolutlonnalre situatie" voordoet, waarvan zü dan zonder naar recht of onrecht „Hierbij deel Ik u mede, dat het mijn wensch te,, dat in den vervolge op nationale feestdagen, (waaronder ook te rekenen valt de Willem de ZwUger-herdenking op 34 April as.), op het Marine-bondsgebouw alhier de Nederlandsche vlag wordt geheschen en wel uitsluitend de Ne derlandsche vlag, zoodat daarnaast niet de Bondsvlag wordt getoond. Ik noodlg u uit aan het bovenstaande de hand te houden.” Laten wij ons in deze Illusie £jet verder ver- dlepen: t zou een vruchteloos werk zijn Wel g t de moeite waard om over dit belangrijk |MMwrwerp met christenen onder elkander te qgeken. Immers, het woord plicht Is den chris ten heilig. Noch de kennis van geloofswaarheden noch jtet geloof alleen maken Iemand tot een waar tbristen. Het geloof in God wijst op den eer- iten en hoogsten plicht van den mensch njn. Ood te dienen en Zjjn geboden te onderhouden. Vit het geloof volgt de plicht en de plicht voert tet de daad. Deze levensopvatting, gegromd op de geloofsleer, voert vanzelf tot andere plich ten: Naastenliefde, ouder- en kinderplicht, ar beidsplicht en een reeks andere.’ Het leven van gen mensch is een aaneenschakeling van plich ten. Waren alle christenen In hun plichtsver vulling volmaakt, de wereld zou een heel and^r aanschijn krijgen; Immers, de groote massa on- lodsdlenstlgen is niet door en door slecht, niet dulvelsch van aard, maar heeft slechts een krachtig en verheven voorbeeld noodlg om naar de waarheid te worden getrokken. De ontzag lijke waarde van een stipte plichtsvervulling g niet enkel van beteekenis vóór het individu zelf; het voorbeeld ten goede en ten kwade is van een even groote beteekenis, Is ontzaglijk, tnacbatbaarl Helaas wordt dit door zeer veie christenen niet begrepen. Wij willen vandaag eens spreken over een plicht, die zeker nlet tn de lange rij op de eer ste plaats staat, maar die toch groote waarde beeft, veel grooter dan uit de practljk valt op te maken. Wjj bedoelen den burgerplicht De volwassen mensch heeft als lid van de burgerlijke gemeenschap, waartoe hjj behoort. wekt als een stembusstrijd, heeft toch ook nog wel een kant die in deze rubriek besproken kan worden. Er is een tijd geweest en de oudsten onder ons hebben hem nog in voile glorie meegemaakt dat het stemrecht als een eervolle onderscheiding werd beschouwd; dat de burger, die de eer had lid van een kiesvereenlging te zijn, met een ze ker gevoel van trots naar de vergadering van „Burgerplicht”, of „Hou en trouw” of „Konlng en Vaderland" ging; tn één woord, dat 'net stembiljet een waardevol bezit vormde. Die dagen zijn lang voorbij en het tegenwoor dige geslacht weet alleen nog maar uit herin nering of overlevering, dat er een kwarteeuw geleden aan een stembus vinnig en principieel gevochten kon worden, maar dat tegenwoordig de sympathie voor het kiesrecht zóó zeer be neden het nulpunt Is gezakt, dat zelfs wet- teljjke bepalingen, die het kiesrecht tot een klesp licht maken, met voldoende waren om alle volwassen staatsburgers eens in de vier Jaar naar de stembus te krijgen. Het is hier de plaats niet om de oorzaken van deze apathie te onderzoeken. Wel kan het zijn nut hebben om er aan te herinneren, dat zeker een katholiek zich thans niet met een of an dere gezochte redeneering van den zich op- aringenden kiesplicht kan afmaken. Er is meer dan ooit reden om daar in dezen tijd op te wijzen. Vroeger kon men de propaganda vei lig aan de daarvoor aangewezen instanties over- laten; voor het overgroote deel der katholieken was het trouwens overbodig aan den kiesplicht en speciaal aan het stemmen op de Roomsche lijst te herinneren. De tijd echter, waarin wjj le ven, eischt een krachtige aanmaning tot bezin ning voor vele duizenden, die in den maal stroom van binnen- en bultenlandsche gebeur tenissen het evenwicht zijn kwijt geraakt. Laten wij het eerlijk onder elkander beken nen: het lijkt heel velen momenteel zoo een voudig niet hun stemplicht te vervullen. Vroe ger aarzelden zjj niet: zjj waren katholiek, stemden dus op de Roomsche lijst. En zij had- .pedale plichten, welke vooral In de laatste M hun geweten. Het zou struis vogelpolitiek zijn te beweren, dat het nu gelijk vroeger is: dat er hoogstens enkele dissidente elementen zijn, die In een eigen kringetje sa men hokken en niets anders bereiken dan het verloren gaan van enkele duizenden stemmen. Neen, zoo simpel is het ditmaal niet! Wij weten, dat zeer velen, ook onder ons katholieken, zich Maar: ge zljt een gewetensvol mensch; ge wilt uw burgerplicht, uw stemplicht vervullen, ze ker In deze hachelijke tijden. Welnu: ge zuit het minste kwaad moeten kiezen: en al wat ge doet bulten het uitbrengen van uw stem op de katholieke partij is een grooter kwaad. Immers, de katholieke partij waarborgt ten minste, dat onze eerste en voornaamste be langen veilig zullen worden gesteld. Wat wij. katholieken, in een land, waarin wij een min derheid vormen, hebben bereikt, danken wij goeddeels aan onze politieke eenheid in bet verleden. Dat verleden heeft ook geleerd, dat diezelfde katholieke partij, steeds de teekenen des tljds beeft verstaan, wat ook waarborgen geeft voor de naaste toekomst. Iedere katho lieke stem, die aan de groote katholieke partij onthouden wordt, verzwakt haar kracht en onze kostbare eenheid. Die eenheid Is zulk een groot goed, dat ieder ander .goed" daar bij achter staat Daarom: heeft Iedere burger, vooral in dezen tijd, zijn begrijpelijke bezwaren tegen „de politiek” en tegen de politieke par tijen: voor den katholiek Is het minste kwaad de katholieke Staatspartij. Deze wel erg nuchtere en van alle verkie- zlngs-enthousiasme gespeende overwegingen. De geschatte ontvangsten over Maart 1933 bedroegen (de tusschen haakjes geplaatste cijfers zijn die van het vorige jaar): Reizigers 4332.900 5 739-989); Bagage f 67800 91.114); Brief- en pakketpost ƒ375.000 335.000); Goederen 4.754.400 5343339); Levende dieren en lijken 78300 87.773); Diversen f 146.000 181.087). Totaal generaal 9.654.400 11378.708) dus minder 3334308.09. Het bedrag aan kasvoorschotten, door het RUk aan de verschillende gemeenten verstrekt het geval-Ammerstol vestigt weer eens de aandacht op deze regeling is op het oogen- ullk gering. Zondert men Rotterdam uit, dan blijven nog geen f 6 millioen, verdeeld over circa 30 gemeenten, als kasvoorschotten uit staan. Blijkens de laatste offlcieele opgave, die van 15 April J.I., heeft het Rijk thans ƒ39.701354 aan kasgelden uitgeleend. Zooais men weet, schrijft „De Telegraaf, heeft de raad van Rotterdam op 15 September jX besloten tot het aangaan van twee leerlin gen van het Rijk, één van 10 millioen en één ad 34 millioen, beide loopende tot 31 Decem ber van dit jaar. Het is dus wel zonder meer duidelijk, dat van die ƒ34 millioen (ƒ10 mil- lloen plus 24 millioen) een zeer groot deel, zoo niet het geheel, in de bijna f 40 millioen, die het Rijk heeft uitgeleend, verscholen zitten. Het restant heeft, verdeeld als het is over circa 30 gemeenten, weinig of geen beteekenis. Die gemeenten behooren alle tot de kleinere: be halve Rotterdam la er onder de grootere ge meenten geen enkele, welke voorschotten ge niet. Het totaalbedrag Is veel hooger geweest: toen de gemeenten verleden jaar niemand konden vinden om kasgeldleenlngen te verstrekken en in het voorjaar het antwerp tot steun uit 's Rijks kas In de financiering der kasbehoeften van de gemeenten tot wet was geworden, was de animo groot. Twee maanden na het tot stand komen van de wet, op 23 April 1932. dus thans juist een jaar geleden, waren aan 127 gemeen ten voorschotten toegekend tot een totaalbedrag van ruim 117 millioen. Circa 96K millioen waren hiervan in den loop van die twee maanden uit betaald, doch bijna dertig millioen had men op den 23sten April alweer terug. Daaruit blijkt wel, dat de verschillende bedragen zijn toege staan, op korten termijn. Het bedrag aan voorschotten is dus in het afgeloopen jaar zeer sterk teruggeloopen. De tijd heeft vele wonden geheeld en de gemeen ten kunnen thans elders voldoende gelden op nemen. Geen enkele gemeente Is dan ook tot nu toe In gebreke geLleven om aan haar ver pachtingen tegenover het RUk te voldoen. Alle verstrekte voorschotten zUn tudig terugbetaald. De voorwaarden, waaronder de voorschotten worden verleend, zijn niet eensluidend, maar passen zich aan bU de zeer uiteenloopende flnancleele omstandigheden der credlet behoe vende gemeenten. In het algemeen kan men zeggen, dat zjj dusdanig zUn. dat het RUk de zekerheid heeft, dat het zUn geld terugkrUgt. De verhouding vertoont veel cwereenkomst met het burgerlUk contract tusschen geldschieter en geldnemer. Somtüds wordt onder de voor waarden de mogelUkheld opgenomen, dat het RUk de uitkeerlngen uit het gemeentefonds kan stopzetten, als een gemeente niet aan haar ver plichtingen voldoet. Dit is tot nu toe nog niet noodlg geweest. De gemeentelUke autonomie wordt bU het stellen der voorwaarden ontzien: ten aanzien van sociale maatregelen, arbeidsvoorwaarden of loonvoorwaarden van het personeel en derge- lUke aangelegenheden worden geen regelen gesteld. eeuwen. waarin de staten tot Ingewikkelde or ganismen zUn uitgegroeid, büzondere beteeke- oli hebben. Die plichten zUn velerlei; een leder kent ze. ZU regelen de verhouding der burgen onderling en van de burgers tot de overheid, in gemeente, provincie en rijk. De meeste wor den. graag of traag, gewillig of met tegenzin, vervuld, omdat op verwaarloozlng straf van geldboete of gevangenis staat, die gemeenlUk erger zUn dan de lasten van den plicht. Toch 11 bet fout zich alleen door deze maatregelen van den sterken arm in de vervulling van zUn burgerlUke plichten te laten leiden. Ben ver standig mensch moet Inzien, dat een ordelüke samenleving zonder wetten en verordeningen niet mogelUk Is; dat heel het leven zonder deze maatregelen een even groote chaos zou worden als een drukke verkeersweg, waar niemand zich aan bepsuiide voorschriften houdt. Dit geldt du» kv. ook Voor den zwaren en ooaaudhiamcn plicht van belasting betalen. Over juistheid en hoegrootheid der heffingen zullen altUd mee- nlngsverschlllen bhjven; zonder geld en zelfs «onder veel geld kan de overheid nu eenmaal een moderne stads- en staatsgemeenschap met besturen. Het is daarom het recht van de over heid om belastinggelden te heffen, waartegen over de ernstige plicht van den onderdaan «taat deze te betalen. De practUk leert helaas, dat zeer velen, ook zU die op andere punten nauwgezet zUn, allerlei middelen zoeken om aan dezen plicht te ontkomen en hun geweten in slaap te sussen. Er is nog een eigenaardige plicht, die zich slechts van tUd tot tUd met lange tusachen- poozen doet gelden en waarop wU met het oog op een belangrijken dag van de komende week willen wüzen, njn. den stemplicht. Waarde le zer en vrlendelUke lezeres, leg na dezen zin uw krant niet neer met de verzuchting, dat het u erg tegenvalt na al wat ge de laatste weken hebt moeten hooren en lesen, ook in deze ru briek nog lastig te worden gevallen met verkle- ringslectuur. Neen, ge zult van ons geen „poh- tiek” te hooren krijgen. Een gebeurtenis ech ter, die heel een volk op één dag op de been brengt en die zoo veel en zoo lang rumoer ver- ongerust maken over de leiding In den Staat en op dien grond de zwaarte van hun kiesplicht ter dege gevoelen. En dat zUn niet alleen de al- UJd ontevredenen en de nimmer te bevredigen elementen. Daar zUn ernstige, goed willende nenschen onder, die vrij In twee groepen kun nen verdeelen: ten eerste zU. die meenen, dat de teugels van het bewind niet strak genoeg gehouden worden; dat alleen de macht en de Ijzeren wil van één krachtig bestuurder het uit den koers geslagen schip van staat weer m goede banen kan brengen. En ten tweede zU. dl» van oordeel zUn, dat ook door de schuld nn de machtige katholieke partU te weinig Is en wordt gedaan voor de maatechappelUk zwakken; dat alleen door het brengen van nieuwe, zoogenaamd democratische elementen in het parlement, de volksinvloed zal toenemen «n daardoor alleen het dreigende communisme ban worden tegengehouden. Belde groepen hebben dus het vertrouwen in de bestaande ka tholieke staatspartij verloren en vragen zich •f, hoe zU hun stemplicht zóó kunnen vervul len, dat hun inzicht, hun overtuiging, naar foren komt. W« laten het gaarne aan anderen over de Juistheid of onjuistheid dezer beweringen te belichten: WU houden ons bulten „politiek"; ®aar zouden al deze gewetensvolle menschen •Ut willen voorhouden: er is een oude stelre- W die ons geweten in heel vele en netelige Wagen ontladen kan, n m deze: van twee bwaden moet men het minste kiezen. Wan- Beer gU tegen het optreden en de leiding van k katholieke partU grieven hebt, wanneer ge daarin het een en ander verkeerds ziet, dan •uit ge allicht voor een zeker deel geUJk heb ban. nschenwerk Is volmaakt en so ber niet het zoo moellUke en ondankbare werk fan het voeren van politiek, waarbü zooveel bwade Instincten worden ontketend, waarbU booveel moet geschipperd worden om tot een feaultaat te komen; waarbU zoo oneindig veel ferschll van meening aan den dag komt. Laten wU het eens neel sterk zeggen: de ka- I tholleke staatspartU te in uw oogen een kwaad. „Ook de herdenking van den 400sten ge boortedag van Prins Willem van Oranje te sa men met Rome werd door spr. gelaakt'*, le zen wU In het verslag eener verkiezlngsrede door Ds. Kersten te 's-Oravenhage gehouden. De heer Kersten vindt het dus niet goed, dat de katholieken meedoen aan die herden king. Het verwondert ons geenszins. En er blUkt weer eens uit, hoe juist het te gezien, dat aan een dergelUke natfonale feest viering onzerzUds wél wordt meegedaan. Door ons afzUdlg te houden wU wezen daarop ook reeds bU vorige gelegenheden zouden wU het antl-paplsme In de kaart spe len en zUne wenschen bevredigen, om van andere overwegingen nog te zwUgen. Hetgeen allerminst op onzen .weg ligt.* Overigens doet de ontstemming staatkundig-gereform eerden wat potslerlUk aan. Wat bedoelt de man elgenUjk? Wil hU het katholieke volksdeel, dat ruim een derde van het totaal uitmaakt, buiten de vaderlandsche gemeenschap dringen? En meent hU met zUn partutje aan Neder land de wet te kunnen stellen? Het zal niet gaan, ook al toornt hU nog zoo zeer tegen „Rome” en deszelfs „wassenden in vloed.” Intusschen te het niet genoeg, de soclaal-de- mocratle af te wüzen. Tegenover gevaren van allerlei aard zullen wU alleen sterk staan in- dlen wU uit een positief beginsel leven, dat be veiligt tegen dwaalleer en daadkracht geeft ook in donkere dagen. Spr. beschrijft den stoffelüken nood, behalve in een gewUzlgde economische struc tuur. grootendeels haar oorzaak vindt in bet door het buitenland gevoerde beleid. WU zul len leder zuchtje, dat in een betere richting gaat, naar vermogen moeten aanblazen. Zoo wel op het gebied der handelspolitiek als op dat der ontwapening. Eén der krachtigste middelen tot herstel te het hooghouden en be vorderen van de Internationale saamhoorig- held.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 5