Prikkeldraad
I
De Kamerverkiezingen sinds 1913
De R.K. STAATSPARTIJ, Lijst 25
Onwaarachtig
Wat een kiezer
weten moet
Roode dwaasheid
Geen oproepbiljet
óntvangen?
Hoe zullen we
stemmen?
Anti-Papisme eischt Eenheid!
Kortzichtig
TWEE RECORD-CUFERS
Goede raad
1
DINSDAG 25 APRIL’
zetelverdeeling
Interessant overzicht
Het vrouwenkiesrecht
Het oude stelsel
minister
HSDAP
I
20
L.B
1 I
DE POLITIEKE I
DK_vuraMnu
30
-g ueESMEN
I—1_|__|- 7VOUZ0EHB0ND
1913
PAPTUEN IN DE TWEEDE KAMER SINDS
Stem- en
Evenredige vertegenwoordiging en
vrouwenkiesrecht
Waar ziet „Het Volk”
Ruys voor aan?
1
«Jjn
k
4
na
dat zü
loon
van den „Edel-
en
■V
20
7
U
I5
IC
6 -
.Të***’
ALLE KATHOLIEKEN
e
Nummer 1 van Ivïfst ^5
l
1
da
1913
5082
9023
14 930
9044
5063
9965
de
de
momlsche Bond en de Midden-
i op de grafiek bü elkaar geteld.
-L__.groepen een ze-
een ge-
een
be
ll. K. Staatspartij
S. D. 4
Anti-Rg
Christ-
Liberalen (Vrijheidsbond)
Vrüz.-Dem. Bond
die In
per
25-
fiö Vtr
Partij
list. Unie
stemmen morgen oj>
—..-CHIME
-10
töst-
In de Verkiezingskrant der
Noord-Brabant kan men het
lezen:
moet doen is: naar het
ook uw buren stemmen,
Aantal stemmen
per zetel in
1929
33.388
33529
32.652
33.231
31.133
39.854
Het kan voorkomen, dat een kiezer geen op
roepbiljet voor de stemming van morgen ont
vangen heeft. De oorzaak daarvan kan zijn een
fout bij de Secretarie of een vergissing bij
posterijen. Soms ook een verhuizing, die bij
post niet bekend was.
Toch moogt en moet ge gaan stemmen.
Hoe dan?
Het eenlge wat gtt/1
stembureau gaan, waar
en daar met een pas, een trouwboekje, een ge
hoor teac te, een tréln-abonnement aan den voor
zitter van het stembureau aar\Joonen. wie gij
zjjt. De voorzitter zoekt dan uw naam op de
kiezerslijst op en reikt u. Indien gij daarop voor
komt, een stembiljet uit.
Is het biljet niet terecht gekomen, omdat gij
eerst kort geleden verhuisd zilt, dan gaat ge
naar het stembureau in de buurt waar u vroe
ger'gewoond heb. Ook daar ontvangt gij,
legitimatie, een stembiljet.
Hoef
Wel, natuurlijk Roomsch, d.wa. op lijst 35
van de R. K. Staatsparty.
En op die lijst stemmen we natuurlijk num
mer één uit organisatorische overwegingen.
We stemmen nummer één van lijst vijf en
twintig.
Dat is een uitgemaakte zaak.
Maar.... zoo hebben wü de hierboven gestel
de vraag niet bedoeld.
Bü de wet van 9 Augustus 1919 werd het
algemeen kiesrecht ook aan de vrouwen toege
kend en dientengevolge steeg het aantal uit
gebrachte geldige stemmen bü de Tweede Ka
merverkiezing van 5 Juli 1922 tot 2.929.569. Van
de 48 partijen en groepen, die toen aan de ver
kiezing deelnamen, kregen er echter slechts
druk op, dat ree» hulp verleend mag worden
aan kiezers, die geestelijke tekortkomingen of
afwijkingen hebben.
Het Is beter dezulken thuis te laten, dan het
gevaar te loopen, dat zü verkeerd stemmen.
Bü het opmaken van de stemming direct na
5 uur hebben de kiezers het recht aanwezig te
zün. nl art. 87 van de Wet Is bepaald, wanneer
een stem van onwaarde Is. Dit artikel luidt als
volgt:
„Van onwaarde zün andere stembiljetten dan
die, welke volgens deze wet en de tot hare uit
voering geven voorschriften mogen worden ge
bruikt.
Van onwaarde zün voorts de stembiljetten
waarop in geen stemvak het wit stipje rood is
gemaakt;
waarop de namen van andere personen dan
de candidaten, of waarop andere büvoegingen
geplaatst zün;
waarop in meer dan één stemvak het wit
stipje rood is gemaakt;
waarop de aanwezing van eenen candidaat is
geschied op een andere wüze, dan is voorge-
schrevën bü art. 75;
en de stembiljetten, die eene aanduiding van
den kiezer bevatten;
of die niet voorzien zjjn van den voorgeschre
ven stempel.
Onder büvoegingen worden niet begfepen
punten, strepen, vlakken, nagellndrukken, vou
wen, scheuren, gaten en vlekken, tenzü deze
blijkbaar opzettelük zün aangebracht.
Het antl-papistiach bloed kruipt waar het niet gaan kant
Katholieken, let op Uw saeckt
Tegen het geloof, het gezin, het christelijk haweRjk, de katho
lieke school, richt zich de „vrüe moraal” der 8.D.AJ». die onze
Kerk en onze Priesters hoont.
Katholieken moeten dat weten.
Dan zoeken zü in eenheid kracht tegen ongeloof en anti-papteme.
Dan helpen zü de 8.D-A.Fen Communisten niet door op een
dissidenten-groep te stemmen.
Dan ondermünen zü hun staatkundige positie niet, maar stem
men zü hecht aaneengesloten op de ééne staatkundige organi
satie der Katholieken in Nederland:
30
stelsel
op 3 Juli
Het is niet ondienstig in deze dagen, waarin
dq kiezers, hetzü voor den eersten keer, hetzü
voor den zooveelsten keer hun stem zullen uit
brengen, hen eens te wijzen op hun rechten en
plichten als kiezer.
Men wordt uitgenoodlgd om aan de stemming
deel te nemen, middels een offlcleele oproe-
pingskaart.
Volgens art. 53 van de Kieswet ontvangt elke
kiezer ten minste drie dagen voor den dag der
stemming een kaart, bevattende een oproep voor
de stemming.
Wie zoon kaart niet ontving en toch kiezer
is, ga evengoed stemmen. Jden zie hiervoor el
ders in dit nummer.
Wat de gelegenheid betreft om, van zün kies
recht gebruik te maken zegt art. 55 der kieswet
het volgende:
„Persoinen. bü wie en bestuurders van bü-
zondere ondernemingen en instellingen, waarbü
personen, die den leeftijS van vüf en twintig
jaren hebben bereikt, in dienstbetrekking zün,
zün, voor zoover niet bü elgemeenen maatregel
van bestuur vrüstelllng is verleend, verplicht te
zorgen, dat ieder van dezen, die bevoegd Is tot
de keuze mede te werken, gedurende ten minste
twee achtereenvolgende uren tusschen acht
uren des voormlddags en vüf uren des namid
dags daartoe gelegenheid vlnde.”
De gelegenheid is opengesteld van s morgens
8 tot ’s namiddags 5 uur. Het publiek heeft ten
allen tüde het recht In het stemlokaal aanwezig
te zün.
De in het stemlokaal aanwezige kiezers kun
nen, indien de stemming niet overeenkomstig
de wet geschiedt, bezwaren bü den voorzitter
van het stembureau inbrengen. Het stembureau
moet van <H bezwaren in het proces-verbaal.
dat aan het einde der zitting moet worden op
gemaakt, melding maken.
Niet onbelangrük is het te weten, dat een
kiezer, wanneer hü zich bü de Invulling van
zün biljet vergist heeft, eenmaal een nieuw
stembiljet kan aanvragen, mits hü bet eerst
ontvangene terug geeft.
Van groot gewicht voor onzen propagandisten
is het volgende:
Oude en hulpbehoevende menschen mogen
geholpen worden, zooals blükt uit art. 78, dat
als volgt luidt:
„Wanneer blükt, dat een kiezer lichamelük
hulpbehoevend is, kan de voorzitter van het
stembureau toestaan, dat hü zich doet büstaan.”
Hieruit blükt dus. dat een ander den hulp
behoevenden kiezer mag helpen en met potlood
een wit stipje rood mag maken.
Met dit artikel wordt bedoeld, dat alleen hulp
verleend mag worden aan Iemand, die een
lichameiuk gebrek heeft en niet aan iemand,
die niet lezen of schrüven kan.
De wet laat den lichamelük hulpbehoevenden
kiezer vrü, den persoon te kiezen, aan wien hü
het geheim van zün stem wil toevertrouwen.
Wü wüzen er nog eens met den grootsten na-
8. D. A. P. voor
volgende fraais
een stembiljet.
■mbiljet gaat men naar een der
open
In 1917 had de laatste verkiezing volgens het
oude stelsel plaats, doch daar in verband met
de Grondwetswüzlging van dat jaar het vol
gend paar een nieuwe verkiezing zou plaats
hebben, geschiedde een groot aantal verkie
zingen bü enkele candidaatstelling.
Terwül het aantal kiezers 1.079 478 en het
aantal mannelüke Nederlanders van 25 jaar en
ouder 1523.828 bedroeg, werden in totaal slechts
uitgebracht 231.085 geldige stemmen. Vüftien
partijen hadden candidaten gesteld, van welke
slechts acht vertegenwoordigers In het Par
ament kregen en wel: de Anti-Rev. Partü
(9333 stemmen, 11 zetels), de Christ. Hist. Unie
(31.731 stemmen, 9 zetels), de R. K. Staatspartü
(12933 stemmen, 25 zetels), de Vrüe Liberalen
(20.191 stenunen, 10 zetels), de Unie Liberalen
(43.167 stemmen, 21 zetels), de Vrüz. Democra
ten (22.040 stemmen, 8 zetels), de S.D.A.P
(42.282 stemmen, 15 zetels) en de Onafh.
Christ. Hist., (een zetel),
Op de grafiek zün de zetels van 'de Vrüe en
de Unie Liberalen weer bü elkaar geteld en is
de zetel van de Onafh. Christ. Hist, gevoegd
bü de zetels van de Christ. Hist. Unie.
De wijziging van de Kieswet van 29 Novem
ber 1917, noodlg door de Grondwetsherziening
van dat jaar, bracht het algemeen kiesrecht
voor mannen, de Invoering van de evenredige
vertegenwoordiging en den stemplicht.
Wü hebben willen vragen:
Op welke manier moeten wü morgen bü de
stemming te werk gaan om onze stem van
waarde te doen zün voor de Katholieke partü?
Het blükt. dat er met de uitoefening van de
stemkunst nog veel gesukkeld wordt, vooral
door nieuwelingen in het vak en ouden van
dagen.
En daarom zulen we nog eens heel eenvoudig
maar duidelijk vertellen, hoe men op »x Woens
dag moet stemmen.
Welnu dan:
Men begeve zich Woensdag liefst in den
loop van den morgen, niet te Iaat naar het
Stembureau, dat op het oproepbiljet. t welk
men dezer dagen ontving, staat vermeld.
Men zorge ervoor, dat oproepbiljet bü zich te
hebben.
In het stemlokaal reikt men zün oproep
biljet over aan den voorzitter van het stem
bureau en krijgt men in plaats van zün op-
roepblljeK
Met dit
stemhokjes, men vouwt het groote biljet
en zoekt daar lüst 25. Dit is de laatste van de
tweede rü.
Heeft men de 35ste, de Rootnsche lüst. gevon
den, dan neemt men het in t stemhokje aan
wezige roode potlood en maakt daarmede de
witte stip voor den bovensten naam der Room-
sche lüst, rood.
Let wel:
het stipje vóór den bovensten naam der
Roomsche lüst moet rood gemaakt worden.
Doe toch vooral niets meer; geen strepen of
namen zetten. Ge bereikt daar alleen mee, dat
uw stem niet meetelt.
Qoe vooral alles bedachtzaam en maak u niet
zenuwachtig. Mocht ge per ongeluk een ver
keerd hokje hebben rood gemaakt, of op andere
wüze uw biljet hebben bedorven, dan Is het
kwaad nog gemakkelük te herstellen. Ge kunt
dan aan den voorzitter een nieuw biljet vragen.
Züt ge ten slotte gereed, vouw dan het biljet
weer dicht en steek het door de gleuf van de
in het stemlokaal opgestelde stembus.
Handelt men zóó, dan «temt men goed!
Ongeveer twee maanden vroeger dan bü een
normaal eindigen van de zittingsperiode van
de Tweede Kamer zullen morgen „de ingezete
nen des Rüks, tevens Nederlanders of door de
net als Nederlandsche onderdanen erkend, die
den leeftüd van vüf en twintig jaren hebben
bereikt", zooals de offlcleele term luidt, ter
stembus gaan om leden te kiezen voor de op
15 Februari jj. „op termün" ontbonden Tweede
Kamer.
DU is de zevende maal, dat het Nederland-
ecbe volk een nieuwe Tweede Kamer moet
Hezen In de plaats van een door de regeering
ycntbonden parlement, afgezien van de geval
len, dat de Staten-Generaal rechtens ontbon
den moesten worden. Zesmaal te voren is voo’
de Tweede Kamer ontbinding toegepast en wel
in 1860. 1853, 1866, 1868, 1886 en 1894.
Uit niet minder dan 53 partüen en groepen
■Uilen de 4.097.638 kiezers morgen een keuze
moeten doen. Beide cüfers zün een record!
Het Is belangwekkend na te gaan hoe sinds
het Jaar voor den oorlog dus gedurende een
periode, dat in tal van Iqnden ter wereld de
politieke constellatie geheel veranderd is In
ons land de verhoudingen zich hebben ontwik
keld. De sterkte der partüen in de Tweede Ka
mer gedurende deze periode is duidelük te zien
op de hlerbü afgedrukte grafische voorstelling,
vermeldend» het aantel zetels, dat elke partij
rinds 1913 bü de sindsdien gehouden verkiezin
gen heeft gekregen.
De laatste „normale” verkiezing vAgens het
oude stelsel, waarbü het land was verdeeld in
honderd districten en elk district één afgevaar
digde naar de Kamer zond, had plaats In 1913.
Negen partüen stelden toen candidaten en van
de^Mp676 stemgerechtigden (er waren op 1
Januari 1913 In ons land 1.412973 mannelüke
personen van 25 jaar en ouder) brachten
768.633 hun stem uit. Van de negen partüen
kregen zeven afgevaardigden in de Tweede
Kamer en wel: de Antl-Rev. Partü (164.238
stemmen, waarvan 1161 op een Christen-Öe-
mocraat, 11 zetels, de Christ. Hist. Unie (90.441
stemmen, waarvan 5317 uitgebracht op candi
daten van den Nat. Bond van Protestantsche
kiezers. 10 zetels), de R. K Staatspartü (127.058
stemmen, 25 zetels, de Vrüe Liberalen (47.037
stemmen, 10 zetels), de Unie Liberalen (119.878
stemmen. 21 zetels), de Vrüz. Democraten
(69.761 stemmen, 7 zetels) en de 8oclaal-De-
mocraten S.D_A.P. (144.381 stemmen, 16
zetels). De Sociaal-Democratische Partü 8.
D. P'. waaruit later de Communistische
Partü is voortgekomen, en de Christen Socia
len kregen geen zetels.
De zetels van de Vrüe Liberalen en de Unie
Liberalen zün op de grafiek bü elkaar geteld.
A
Uit deze cüfers blükt, dat de partüen,
1913 het grootste aantal zetels hadden,
zetel het kleinste aantal stemmen verkregen;
thans is de toestand Juist omgekeerd. De sterk
ste partüen blijken per zetel meer stemmen te
hebben dan bü het oude districtenstelsel. Ge
tracht wordt aan dit door de groote partüen
als een onbillükheid gevoelde bezwaar tegen
het bestaande stelsel tegemoet te komen door
de wüziging van de Kieswet, welke de Tweede
Kamer korten tüd geleden heeft aangenomen,
doclj welke daar de Eerste Kamer de wüzi
ging nog niet heeft goedgekeurd, bü de ver
kiezing op morgen nog niet van kracht Is.
(Nadruk verboden.)
e
„In de Troonrede van 1919 kondigde de re
geering een wettelüke regeling der werkloos
heidsverzekering aan.
Tien Jaar later:
In de Troonrede van 1929 deelde de regeering
mede, dat een wettelüke regeling der werkloos
heidsverzekering In voorbereiding was.
Een half Jaar later:
De regeering zegt, dat een wettelüke regeling
op dat oogenbllk niet van belang was, omdat
de werkloosheid toch al steeg!
Nog eens twee jaar later:
De regeering zal eens een voor-ontwerp laten
maken
Is dat regeeringsbeleid?
Weg er mee!!!’’
De waarheid; deze
„De Kamer noodigt de Regeering uit. een
wettelüke regeling van de werkloosheidsverze
kering onverwüld voor te bereiden.”
(Motie van den socialistlschen heer van den
Tempel. Handel. II Kamer 1932 - 1933 bladz.
985.)
„Het is de bedoeling van de Regeering bü den
Hoogen Raad van Arbeid opnieuw het vraag
stuk van de wettelüke regeling van de werk
loosheidsverzekering aanhangig te maken in
den vorm van een vóor-ontwerp. dat aan het
Departement van Binnenlandsche Zaken zal
worden voorbereid. Indien dat voor-ontwerp
dan in den Hoogen Raad van Arbeid een on
derwerp van studie uitmaakt, dan geloof ik,
dat de geachte afgevaardigde daar niet het
minste bezwaar tegen kan hebben.”
(Minister Ruys de Beerenbrouck. Handel. He
Kamer 1932 - 1933 bladz. 993.)
De Verkiezingskrant der 8. D. A. P. zegt hier
„Is dat regeeringsbeleid? Weg er mee!!”
De heer van den Tempel, niet de eerste de
beste socialist, zegt hier:
„Mijnheer de Voorzitter! Ik dank de Regee-
rtng voor haar nadere verklaring en trek mijn
motie in.” (Handel. lie Kamer bladz. 994.)
De Partü met de twee aangezichten!
tien voldoende stemmen om een of meer af
gevaardigden verkozen te krügen en welde
R. K. Staatspartü (874.745 stemmen, 32 zetels),
de 8.D.A.P. (567.769 stemmen, 20 zetels), de
Antl-Rev. Partü <402.277 stemmen, 16 zetels),
de Christ. Hist. Unie (318.669 stemmen. 11 ke
tels), de Vrüheidsbond (271358 stemmen, 10
zetels), de Vrüz. Dem. Bond (134.595 stemmen.
5 zetels), de Plattelandersbond (45.816 stem
men. 3 zetels). Communistische Partü (53.664
stemmen, 3 zetels), de Liberale groep, de Volks-
welvaartpartlj en de lüst Braam (te zamen
28.060 stemmen, 1 zetel) en de Staatk. Geref.
Partü (26.744 stemmen, 1 zetel).
Bü de verkiezing op 1 Juli 1925 steeg het aan
tal geldige stemmen tot 3.085.862. Van de 33
partüen en groepen, die aan de verldezihg deel
namen. kregen slechts twaalf een of meer ver
tegenwoordigers in de Kamer, nJ.: de R. K.
Staatspartü (833.333 stemmen, 30 zetels), de
8. D. A. P. (706.689 stemmen, 24 zetels), de
Anti-Rev. Partü (377.426 stemmen, 13 zetels)
de Christ. Hist. Unie (305.587 stemmen, 11 ze
tels), de Vrüheidsbond (226.409 stemmen, 8
zetels), groep Staalman-Ter Hall op grafi
sche voorstelling onder aanduiding Liberalen
bü Vrüheidsbond geteld (43.155 stemmen. 1
zetel), Vrüz. Dem. Bond (187.183 stemmen, 7
zetels). Staatk. Geref. Partü (62513 stemmen,
2 zetels), R. K. Volkspartij (36.571 stemmen. 1
zetel). Communistische Partü (36.770 stemmen.
1 zetel), Herv. Geref. Staatspartü <30.252 stem
men, 1 zetel) en Plattelandsrsbond (43.877
stemmen, 1 zetel).
Voor de verkiezing van 3 Juli 1929 werden
36 lüsten ingediend. Uitgebracht werden
3.379.503 geldige stemmen. Van de twaalf par
tüen, die toen een of meer zetels In de Kamer
veroverden, nemen behalve de vele andere
groepen, thans nog tien (op de grafische voor
stelling vermeld) aan de verkiezing deel. De
Mlddenpartü voor Stad en Land (Floris Vos)
is opgenomen in de Algemeen Democratische
Unie en de belde concurreerende communisti
sche partüen (Wijnkoop en de Visser)
sindsdien gefusioneerd.
Met veel geschreeuw, groote koppen en vette
letters kondigt de sociaal-democratlsche Arbei
derspers aan, dat „de strop voor de werkloozen
al gereed ligt”, „plannen voor steunverlaging
kant en klaar zün”, „Ruys op zün kans wacht”,
epz. f
De „Volkskrant” schrüft naar aanleiding hier
van:
„Wü vragen „Het Volk”: meent haar redac
tie, dat men In Den Haag kindsch gewor
den is.
Men weet niet welke regeering er over 8 of
14 dagen In Den Haag zal zetelen, is t nu In
gemoede aan te nemen, dat dit kabinet zooda
nige plannen tot verslechtering nog samenstelt
en zün opvolgers Iets voorstelt uit te voeren wat
het zelve niet gewild heeft te doen, ondanks de
reactionnaire invloeden, welke er op hem zün
uitgeoefend?
Wü moeten vaststellen, dat de aantügingen
In de Arbeiderspers een verklezingsmanoeuvre
zün van een allerbedenkelükst misleidend ka
rakter.
„Ook de contactcommissie der vakcentrales
weet er van.” heeft men aan den Volksverslag-
gever gezegd, aldus meldt deze.
Welnu, wü hadden nog gelegenheid den heer
Nükamp, vertegenwoordiger van ons Werklie
denverbond in de contactcommissie, naar een
en ander te vragen. Nükamp antwoordde, dat
in de contactcommissie niets omtrent hetgeen
„Het Volk” meedeelde bekend was.
Hetgeen de Arbeiderspers thans doet is een
minderwaardigen verkiezingsrel opzetten, met
als mikpunt den katholieken Minister Ruys.
„Het Volk” weet zeer goed, dat de Katholieke
Staatspartü aich met kracht verzet heeft tegen
e.v. verslechteringen van de werkloozenaorg en
met succes, het blad weet ook, dat zü bet is
geweest, die den toeleg van de Weltergroep op
dit punt volmaakt verüdeld heeft en t zou toch
al te dwaas zün, dat een kabinet, dat aan die
verüdellng heeft meegewerkt, straks zün op
volger die pil te slikken zal voorzetten, met In
het vooruitzicht een niet minder groot verzet
van bet katholieke volksdeel.”
Bü de verkiezing van 1929 kwamen in de
Tweede Kamer: de R K. Staatspartü (1.001589
stemmen, 30 zetels), de 8.D.A.P. (804.714 stem
men, 24 zetels) de Antl-Rev. Partü (391.832
stemmen, 12 zetels), de Christ. Hist. Unie
(354.548 stemmen, 11 zetels), de Vrüheidsbond
(249.105 stemmen, 8 zetels), de Vrüz. Dem. Bond
(208.979 stemmen, 7 zetels), de Staatk. Geref.
Partü (76.709 stemmen, 3 zetels), de Midden-
partü voor Stad en Land <39.955 stemmen. 1
zetel). Communistische Partü-de Visser (37.678
stemmen. 1 zetel), Herv. Geref. Staatpartü
(35931 stemmen, 1 zetel), .Plattelandersbond
(34.805 stemmen, 1 -zetel) en Communistische
Partü-Wünkoop (J9%63 stemmen, 1 zetel).
Vermelden wü "tenslotte om een InzlcKt te
geven van de gewüzigde omstandigheden nog
het aantal stemmen, dat de groote partüen
noodlg hadden voor eiken zetel bü de verkie
zingen in 1913 en 1929.
is het verdeelen der partü in kleine partütjes; alleen door bun
verdeeldheid tellen de Katholieken in vele landen niet mee:
zelfs ontketende zich in katholieke landen meermalen een ver-!'
volging. Wü zeggen wel. dat zoo Iets In Nederland niet mogelük
zou zün, maar In Frankrijk en Spanje dachten de katholieken
dat vroeger ook. Anderen zeggen: die groepeeringen staan op
katholieken grondslag en zoodra de tegenstanders aan ons geloot
komen, vinden zü ons tegenover zich. Een. feit blüft, dat onder
den parlementairen regeeringsvorm veel meer gewicht is te
hechten aan één groote politieke partü-
fr. dr. -O. VRIJMOED O.F.M.
ot vlak voor den verkiezingsdag zün de
sociaal-demokraten in vergadering «n
pers hun laakbaar we zouden haast
zeggen: hun mlsdadig-demagogisch verleden
getrouw gebleven.
Dag in dag uit verrasten!?) zü ons met
telkens weer een nieuwe onbehoorlükheid:
Jaren achtereen hebben zü het Nederlandsch
Staatsgezag ondermünd. zoodat er in Indlë
onvermüdelük een multerü op volgen moest;
jaren achtereen hebben zü zich op de bru
taalste wüze gekeerd tegen maatschappü en
gezin en met maar 81 te groot succes hebben zü
het volk wijsgemaakt, dat er in de samenleving
geen ekonomische, noch ook sociale ellende ge
leden sou behoeven te worden, als de .-kapita
listen” maar eenmaal uitgeschakeld zouden zün,
als het Roode Rük maar eenmaal zou zün aan-
gebroken.
Tegen beter weten in hebben vele roode
„leiders” het volk bedrogen; deze „leiders” toch
wisten heel goe<L dat zü de domme massa din
gen beloofden, welke zü nooit of te nimmer
zouden kunnen geven; onder elkaar bleken zü
er voortdurend niet het minste begrip van te
hebben, hoe zü den rooden heilstaat wel
moesten Inrichten en wat er In de praktük van
hun droombeelden terecht zou komen.
Internationaal zün de teekenen waarneem
baar, waaruit blükt. dat het bedrogen volk zich
op de soclaal-demokratie gaat wreken.
Ook in Nederland.
t In Dultachland is het werekt-steunpunt der
soclaal-demokraten.^in enkele dagen tüds, af
geknakt als ’n rietje onder den druk van een
Hitler, en de roemruchtige Duitsche roode
vakbonden moeten zich den hoon der commu
nisten (batten Duitschlandlaten welgevallen,
omdat zü naar het heet gemeene zaak
maken met de natlonaal-soclallsten.
In Duitschland is welhaast geen spoor meer
te ontdekken van wat er voorheen zoo machtig
heerschte: de soclaal-demokratie. De heeren
klagen nu (buiten Duitschland!) steen en been.
Wat verklaarbaar is.
Hoewel zü moeten bedenken,
krijgen naar werken.
Nu zou men veronderstellen, dat de Neder
landsche soèiaal-demokraten een lesje nemen
aan Duitschland en zich bezinnen, zich matigen.
Het tegenovergestelde daarvan is echter het
geval geweest:
ofschoon zü zich in hun binnenste» allerbe-
nauwdst moeten voelen over den internationalen
gang van zaken, hangen zü hier in Nederland
nog den banjer uit en meenen zü zich iedere
gemeenheid, zoowel tegenover andere politieke
partüen als tegenover politiek tegenover gestelde
personen, wel te mogen permitteeren.
Het ware een klein kunstje, een welhaast
oneindige „cronique scandaleuze” daarvan te
publlceeren.
De heeren schünen de teekenen van hun tüd
niet te verstaan. En ’t gaat altüd zoo:
wien de góden verderven willen, dien slaan
zü mét blindheid: de sodaal-demokraten loopen b
In Nederland met open, maar verblinde oogen
hun verderft tegemoet.
Men zal ons er niet van verdenken, dat wü de
soclaal-demokratie (de grootse vergissing,
welke ooit een menschengeslach en gronde
dreigde te richten) een goed hart toedragen,
maar wü hebben medelüden met de misleide
massa, ja zelfs met de uit idealisme of brood-
nood misleidende „leiding", en daarom geven
wü dezen goeden raad:
past toch op! het uur der vergelding nadert,
óók in Nederland.
Als ge zóó doorgaat in uw vergaderingen en
In uw pers, dan ware het een dwaasheid, u erover
te verwonderen, wanneer u in Nederland precies
hetzelfde ging gebeuren als wat er thans In
Duitschland gebeurt.
Sodaal-demokraten
S. O. 8.!
Woorden en daden
man die voor het volk werkt” ten
aanzien van wettelüke werkloos
heidsverzekering.
Bü de eerste verkiezing volgens het
der evenredige vertegenwoordiging op JUU
1918 konden de kiezers een keuze doen uit niet
minder dan 32 lüsten. De verwachting, dat bü
volgende verkiezingen het aantal partüen en
groepen wel zou verminderen is, zooals thans
wel duidelük is gebleken, üdel geweest.
Uitgebracht werden 1.344.209 geldige stem
men en in de eerste volgens het nieuwe stelsel
gekozen Tweede Kamer kwamen vertegenwoor
digers van de volgende 17 partüen: R. K.
staatspartü (402908 stemmen, 30 zetels), 8. D.
A. P. (296.145 stemmen, 22 zetels), Anti-Rev
Partü (179523 stemmen, 1» zetels), Christ.
Hist. Knie (87 983 stemmen, 7 zetels). Liberale
Unie (83.173 stemmen, 6 zetels), Vrüz. Dem.
Bond (71582 stemmen, 5 zetels). Bond van
Vrüe Liberalen (51.195 stemmen, 4 zetels). Eco
nomische Bond (42.042 stemmen, 3 zetels) So-
claal-Democratische Partü later Communis
tische Partü Wünkoop. op grafiek doorgetrok
ken als één partü, in 1929 te zamen met Comm
Partü de Visser (31.043 stemmen, '2 zetels)
Socialistische Partü <8950 stemmen. 1 zetel).
Christen Democratische Partü (10.653 stem
men. 1 zetel), Neutrale Partü'(7186 stemmen. 1
zetel). Bond ren Christen Socialisten (8416
stemmen, 1 zetel), Mlddenstandspartü (12.663
stemmen, 1 zetel), Plattelandersbond (5562
stemmen, 1 zetel). Verbond Democratische
Weermacht (6830 stemmen. 1 zetel), en Chr.
Sociale Partü (8152 stemmen, 1 zetel).
De zetels van de Liberale Unie, de Vrüe Li
beralen, de Ecoi - -
standspartü zijn
Het feit, dat zoovele kleine tz~
tel in de Kamer kregen op betrekkelük c“
ring aantal stemmen, gaf aanleiding tot
wüziging van de Kieswet, waarbü werd
paald, dat een lüst ten minste 75 pct. van den
kiesdeeler moest bereiken om bü de verdeeling
van overschotzetels voor een zetel in aanmer
king te komen.