Prikkeldraad I De Kamerverkiezingen sinds 1913 De R.K. STAATSPARTIJ, Lijst 25 Onwaarachtig Wat een kiezer weten moet Roode dwaasheid Geen oproepbiljet óntvangen? Hoe zullen we stemmen? Anti-Papisme eischt Eenheid! Kortzichtig TWEE RECORD-CUFERS Goede raad 1 DINSDAG 25 APRIL’ zetelverdeeling Interessant overzicht Het vrouwenkiesrecht Het oude stelsel minister HSDAP I 20 L.B 1 I DE POLITIEKE I DK_vuraMnu 30 -g ueESMEN I—1_|__|- 7VOUZ0EHB0ND 1913 PAPTUEN IN DE TWEEDE KAMER SINDS Stem- en Evenredige vertegenwoordiging en vrouwenkiesrecht Waar ziet „Het Volk” Ruys voor aan? 1 «Jjn k 4 na dat zü loon van den „Edel- en ■V 20 7 U I5 IC 6 - .Të***’ ALLE KATHOLIEKEN e Nummer 1 van Ivïfst ^5 l 1 da 1913 5082 9023 14 930 9044 5063 9965 de de momlsche Bond en de Midden- i op de grafiek bü elkaar geteld. -L__.groepen een ze- een ge- een be ll. K. Staatspartij S. D. 4 Anti-Rg Christ- Liberalen (Vrijheidsbond) Vrüz.-Dem. Bond die In per 25- fiö Vtr Partij list. Unie stemmen morgen oj> —..-CHIME -10 töst- In de Verkiezingskrant der Noord-Brabant kan men het lezen: moet doen is: naar het ook uw buren stemmen, Aantal stemmen per zetel in 1929 33.388 33529 32.652 33.231 31.133 39.854 Het kan voorkomen, dat een kiezer geen op roepbiljet voor de stemming van morgen ont vangen heeft. De oorzaak daarvan kan zijn een fout bij de Secretarie of een vergissing bij posterijen. Soms ook een verhuizing, die bij post niet bekend was. Toch moogt en moet ge gaan stemmen. Hoe dan? Het eenlge wat gtt/1 stembureau gaan, waar en daar met een pas, een trouwboekje, een ge hoor teac te, een tréln-abonnement aan den voor zitter van het stembureau aar\Joonen. wie gij zjjt. De voorzitter zoekt dan uw naam op de kiezerslijst op en reikt u. Indien gij daarop voor komt, een stembiljet uit. Is het biljet niet terecht gekomen, omdat gij eerst kort geleden verhuisd zilt, dan gaat ge naar het stembureau in de buurt waar u vroe ger'gewoond heb. Ook daar ontvangt gij, legitimatie, een stembiljet. Hoef Wel, natuurlijk Roomsch, d.wa. op lijst 35 van de R. K. Staatsparty. En op die lijst stemmen we natuurlijk num mer één uit organisatorische overwegingen. We stemmen nummer één van lijst vijf en twintig. Dat is een uitgemaakte zaak. Maar.... zoo hebben wü de hierboven gestel de vraag niet bedoeld. Bü de wet van 9 Augustus 1919 werd het algemeen kiesrecht ook aan de vrouwen toege kend en dientengevolge steeg het aantal uit gebrachte geldige stemmen bü de Tweede Ka merverkiezing van 5 Juli 1922 tot 2.929.569. Van de 48 partijen en groepen, die toen aan de ver kiezing deelnamen, kregen er echter slechts druk op, dat ree» hulp verleend mag worden aan kiezers, die geestelijke tekortkomingen of afwijkingen hebben. Het Is beter dezulken thuis te laten, dan het gevaar te loopen, dat zü verkeerd stemmen. Bü het opmaken van de stemming direct na 5 uur hebben de kiezers het recht aanwezig te zün. nl art. 87 van de Wet Is bepaald, wanneer een stem van onwaarde Is. Dit artikel luidt als volgt: „Van onwaarde zün andere stembiljetten dan die, welke volgens deze wet en de tot hare uit voering geven voorschriften mogen worden ge bruikt. Van onwaarde zün voorts de stembiljetten waarop in geen stemvak het wit stipje rood is gemaakt; waarop de namen van andere personen dan de candidaten, of waarop andere büvoegingen geplaatst zün; waarop in meer dan één stemvak het wit stipje rood is gemaakt; waarop de aanwezing van eenen candidaat is geschied op een andere wüze, dan is voorge- schrevën bü art. 75; en de stembiljetten, die eene aanduiding van den kiezer bevatten; of die niet voorzien zjjn van den voorgeschre ven stempel. Onder büvoegingen worden niet begfepen punten, strepen, vlakken, nagellndrukken, vou wen, scheuren, gaten en vlekken, tenzü deze blijkbaar opzettelük zün aangebracht. Het antl-papistiach bloed kruipt waar het niet gaan kant Katholieken, let op Uw saeckt Tegen het geloof, het gezin, het christelijk haweRjk, de katho lieke school, richt zich de „vrüe moraal” der 8.D.AJ». die onze Kerk en onze Priesters hoont. Katholieken moeten dat weten. Dan zoeken zü in eenheid kracht tegen ongeloof en anti-papteme. Dan helpen zü de 8.D-A.Fen Communisten niet door op een dissidenten-groep te stemmen. Dan ondermünen zü hun staatkundige positie niet, maar stem men zü hecht aaneengesloten op de ééne staatkundige organi satie der Katholieken in Nederland: 30 stelsel op 3 Juli Het is niet ondienstig in deze dagen, waarin dq kiezers, hetzü voor den eersten keer, hetzü voor den zooveelsten keer hun stem zullen uit brengen, hen eens te wijzen op hun rechten en plichten als kiezer. Men wordt uitgenoodlgd om aan de stemming deel te nemen, middels een offlcleele oproe- pingskaart. Volgens art. 53 van de Kieswet ontvangt elke kiezer ten minste drie dagen voor den dag der stemming een kaart, bevattende een oproep voor de stemming. Wie zoon kaart niet ontving en toch kiezer is, ga evengoed stemmen. Jden zie hiervoor el ders in dit nummer. Wat de gelegenheid betreft om, van zün kies recht gebruik te maken zegt art. 55 der kieswet het volgende: „Persoinen. bü wie en bestuurders van bü- zondere ondernemingen en instellingen, waarbü personen, die den leeftijS van vüf en twintig jaren hebben bereikt, in dienstbetrekking zün, zün, voor zoover niet bü elgemeenen maatregel van bestuur vrüstelllng is verleend, verplicht te zorgen, dat ieder van dezen, die bevoegd Is tot de keuze mede te werken, gedurende ten minste twee achtereenvolgende uren tusschen acht uren des voormlddags en vüf uren des namid dags daartoe gelegenheid vlnde.” De gelegenheid is opengesteld van s morgens 8 tot ’s namiddags 5 uur. Het publiek heeft ten allen tüde het recht In het stemlokaal aanwezig te zün. De in het stemlokaal aanwezige kiezers kun nen, indien de stemming niet overeenkomstig de wet geschiedt, bezwaren bü den voorzitter van het stembureau inbrengen. Het stembureau moet van <H bezwaren in het proces-verbaal. dat aan het einde der zitting moet worden op gemaakt, melding maken. Niet onbelangrük is het te weten, dat een kiezer, wanneer hü zich bü de Invulling van zün biljet vergist heeft, eenmaal een nieuw stembiljet kan aanvragen, mits hü bet eerst ontvangene terug geeft. Van groot gewicht voor onzen propagandisten is het volgende: Oude en hulpbehoevende menschen mogen geholpen worden, zooals blükt uit art. 78, dat als volgt luidt: „Wanneer blükt, dat een kiezer lichamelük hulpbehoevend is, kan de voorzitter van het stembureau toestaan, dat hü zich doet büstaan.” Hieruit blükt dus. dat een ander den hulp behoevenden kiezer mag helpen en met potlood een wit stipje rood mag maken. Met dit artikel wordt bedoeld, dat alleen hulp verleend mag worden aan Iemand, die een lichameiuk gebrek heeft en niet aan iemand, die niet lezen of schrüven kan. De wet laat den lichamelük hulpbehoevenden kiezer vrü, den persoon te kiezen, aan wien hü het geheim van zün stem wil toevertrouwen. Wü wüzen er nog eens met den grootsten na- 8. D. A. P. voor volgende fraais een stembiljet. ■mbiljet gaat men naar een der open In 1917 had de laatste verkiezing volgens het oude stelsel plaats, doch daar in verband met de Grondwetswüzlging van dat jaar het vol gend paar een nieuwe verkiezing zou plaats hebben, geschiedde een groot aantal verkie zingen bü enkele candidaatstelling. Terwül het aantal kiezers 1.079 478 en het aantal mannelüke Nederlanders van 25 jaar en ouder 1523.828 bedroeg, werden in totaal slechts uitgebracht 231.085 geldige stemmen. Vüftien partijen hadden candidaten gesteld, van welke slechts acht vertegenwoordigers In het Par ament kregen en wel: de Anti-Rev. Partü (9333 stemmen, 11 zetels), de Christ. Hist. Unie (31.731 stemmen, 9 zetels), de R. K. Staatspartü (12933 stemmen, 25 zetels), de Vrüe Liberalen (20.191 stenunen, 10 zetels), de Unie Liberalen (43.167 stemmen, 21 zetels), de Vrüz. Democra ten (22.040 stemmen, 8 zetels), de S.D.A.P (42.282 stemmen, 15 zetels) en de Onafh. Christ. Hist., (een zetel), Op de grafiek zün de zetels van 'de Vrüe en de Unie Liberalen weer bü elkaar geteld en is de zetel van de Onafh. Christ. Hist, gevoegd bü de zetels van de Christ. Hist. Unie. De wijziging van de Kieswet van 29 Novem ber 1917, noodlg door de Grondwetsherziening van dat jaar, bracht het algemeen kiesrecht voor mannen, de Invoering van de evenredige vertegenwoordiging en den stemplicht. Wü hebben willen vragen: Op welke manier moeten wü morgen bü de stemming te werk gaan om onze stem van waarde te doen zün voor de Katholieke partü? Het blükt. dat er met de uitoefening van de stemkunst nog veel gesukkeld wordt, vooral door nieuwelingen in het vak en ouden van dagen. En daarom zulen we nog eens heel eenvoudig maar duidelijk vertellen, hoe men op »x Woens dag moet stemmen. Welnu dan: Men begeve zich Woensdag liefst in den loop van den morgen, niet te Iaat naar het Stembureau, dat op het oproepbiljet. t welk men dezer dagen ontving, staat vermeld. Men zorge ervoor, dat oproepbiljet bü zich te hebben. In het stemlokaal reikt men zün oproep biljet over aan den voorzitter van het stem bureau en krijgt men in plaats van zün op- roepblljeK Met dit stemhokjes, men vouwt het groote biljet en zoekt daar lüst 25. Dit is de laatste van de tweede rü. Heeft men de 35ste, de Rootnsche lüst. gevon den, dan neemt men het in t stemhokje aan wezige roode potlood en maakt daarmede de witte stip voor den bovensten naam der Room- sche lüst, rood. Let wel: het stipje vóór den bovensten naam der Roomsche lüst moet rood gemaakt worden. Doe toch vooral niets meer; geen strepen of namen zetten. Ge bereikt daar alleen mee, dat uw stem niet meetelt. Qoe vooral alles bedachtzaam en maak u niet zenuwachtig. Mocht ge per ongeluk een ver keerd hokje hebben rood gemaakt, of op andere wüze uw biljet hebben bedorven, dan Is het kwaad nog gemakkelük te herstellen. Ge kunt dan aan den voorzitter een nieuw biljet vragen. Züt ge ten slotte gereed, vouw dan het biljet weer dicht en steek het door de gleuf van de in het stemlokaal opgestelde stembus. Handelt men zóó, dan «temt men goed! Ongeveer twee maanden vroeger dan bü een normaal eindigen van de zittingsperiode van de Tweede Kamer zullen morgen „de ingezete nen des Rüks, tevens Nederlanders of door de net als Nederlandsche onderdanen erkend, die den leeftüd van vüf en twintig jaren hebben bereikt", zooals de offlcleele term luidt, ter stembus gaan om leden te kiezen voor de op 15 Februari jj. „op termün" ontbonden Tweede Kamer. DU is de zevende maal, dat het Nederland- ecbe volk een nieuwe Tweede Kamer moet Hezen In de plaats van een door de regeering ycntbonden parlement, afgezien van de geval len, dat de Staten-Generaal rechtens ontbon den moesten worden. Zesmaal te voren is voo’ de Tweede Kamer ontbinding toegepast en wel in 1860. 1853, 1866, 1868, 1886 en 1894. Uit niet minder dan 53 partüen en groepen ■Uilen de 4.097.638 kiezers morgen een keuze moeten doen. Beide cüfers zün een record! Het Is belangwekkend na te gaan hoe sinds het Jaar voor den oorlog dus gedurende een periode, dat in tal van Iqnden ter wereld de politieke constellatie geheel veranderd is In ons land de verhoudingen zich hebben ontwik keld. De sterkte der partüen in de Tweede Ka mer gedurende deze periode is duidelük te zien op de hlerbü afgedrukte grafische voorstelling, vermeldend» het aantel zetels, dat elke partij rinds 1913 bü de sindsdien gehouden verkiezin gen heeft gekregen. De laatste „normale” verkiezing vAgens het oude stelsel, waarbü het land was verdeeld in honderd districten en elk district één afgevaar digde naar de Kamer zond, had plaats In 1913. Negen partüen stelden toen candidaten en van de^Mp676 stemgerechtigden (er waren op 1 Januari 1913 In ons land 1.412973 mannelüke personen van 25 jaar en ouder) brachten 768.633 hun stem uit. Van de negen partüen kregen zeven afgevaardigden in de Tweede Kamer en wel: de Antl-Rev. Partü (164.238 stemmen, waarvan 1161 op een Christen-Öe- mocraat, 11 zetels, de Christ. Hist. Unie (90.441 stemmen, waarvan 5317 uitgebracht op candi daten van den Nat. Bond van Protestantsche kiezers. 10 zetels), de R. K Staatspartü (127.058 stemmen, 25 zetels, de Vrüe Liberalen (47.037 stemmen, 10 zetels), de Unie Liberalen (119.878 stemmen. 21 zetels), de Vrüz. Democraten (69.761 stemmen, 7 zetels) en de 8oclaal-De- mocraten S.D_A.P. (144.381 stemmen, 16 zetels). De Sociaal-Democratische Partü 8. D. P'. waaruit later de Communistische Partü is voortgekomen, en de Christen Socia len kregen geen zetels. De zetels van de Vrüe Liberalen en de Unie Liberalen zün op de grafiek bü elkaar geteld. A Uit deze cüfers blükt, dat de partüen, 1913 het grootste aantal zetels hadden, zetel het kleinste aantal stemmen verkregen; thans is de toestand Juist omgekeerd. De sterk ste partüen blijken per zetel meer stemmen te hebben dan bü het oude districtenstelsel. Ge tracht wordt aan dit door de groote partüen als een onbillükheid gevoelde bezwaar tegen het bestaande stelsel tegemoet te komen door de wüziging van de Kieswet, welke de Tweede Kamer korten tüd geleden heeft aangenomen, doclj welke daar de Eerste Kamer de wüzi ging nog niet heeft goedgekeurd, bü de ver kiezing op morgen nog niet van kracht Is. (Nadruk verboden.) e „In de Troonrede van 1919 kondigde de re geering een wettelüke regeling der werkloos heidsverzekering aan. Tien Jaar later: In de Troonrede van 1929 deelde de regeering mede, dat een wettelüke regeling der werkloos heidsverzekering In voorbereiding was. Een half Jaar later: De regeering zegt, dat een wettelüke regeling op dat oogenbllk niet van belang was, omdat de werkloosheid toch al steeg! Nog eens twee jaar later: De regeering zal eens een voor-ontwerp laten maken Is dat regeeringsbeleid? Weg er mee!!!’’ De waarheid; deze „De Kamer noodigt de Regeering uit. een wettelüke regeling van de werkloosheidsverze kering onverwüld voor te bereiden.” (Motie van den socialistlschen heer van den Tempel. Handel. II Kamer 1932 - 1933 bladz. 985.) „Het is de bedoeling van de Regeering bü den Hoogen Raad van Arbeid opnieuw het vraag stuk van de wettelüke regeling van de werk loosheidsverzekering aanhangig te maken in den vorm van een vóor-ontwerp. dat aan het Departement van Binnenlandsche Zaken zal worden voorbereid. Indien dat voor-ontwerp dan in den Hoogen Raad van Arbeid een on derwerp van studie uitmaakt, dan geloof ik, dat de geachte afgevaardigde daar niet het minste bezwaar tegen kan hebben.” (Minister Ruys de Beerenbrouck. Handel. He Kamer 1932 - 1933 bladz. 993.) De Verkiezingskrant der 8. D. A. P. zegt hier „Is dat regeeringsbeleid? Weg er mee!!” De heer van den Tempel, niet de eerste de beste socialist, zegt hier: „Mijnheer de Voorzitter! Ik dank de Regee- rtng voor haar nadere verklaring en trek mijn motie in.” (Handel. lie Kamer bladz. 994.) De Partü met de twee aangezichten! tien voldoende stemmen om een of meer af gevaardigden verkozen te krügen en welde R. K. Staatspartü (874.745 stemmen, 32 zetels), de 8.D.A.P. (567.769 stemmen, 20 zetels), de Antl-Rev. Partü <402.277 stemmen, 16 zetels), de Christ. Hist. Unie (318.669 stemmen. 11 ke tels), de Vrüheidsbond (271358 stemmen, 10 zetels), de Vrüz. Dem. Bond (134.595 stemmen. 5 zetels), de Plattelandersbond (45.816 stem men. 3 zetels). Communistische Partü (53.664 stemmen, 3 zetels), de Liberale groep, de Volks- welvaartpartlj en de lüst Braam (te zamen 28.060 stemmen, 1 zetel) en de Staatk. Geref. Partü (26.744 stemmen, 1 zetel). Bü de verkiezing op 1 Juli 1925 steeg het aan tal geldige stemmen tot 3.085.862. Van de 33 partüen en groepen, die aan de verldezihg deel namen. kregen slechts twaalf een of meer ver tegenwoordigers in de Kamer, nJ.: de R. K. Staatspartü (833.333 stemmen, 30 zetels), de 8. D. A. P. (706.689 stemmen, 24 zetels), de Anti-Rev. Partü (377.426 stemmen, 13 zetels) de Christ. Hist. Unie (305.587 stemmen, 11 ze tels), de Vrüheidsbond (226.409 stemmen, 8 zetels), groep Staalman-Ter Hall op grafi sche voorstelling onder aanduiding Liberalen bü Vrüheidsbond geteld (43.155 stemmen. 1 zetel), Vrüz. Dem. Bond (187.183 stemmen, 7 zetels). Staatk. Geref. Partü (62513 stemmen, 2 zetels), R. K. Volkspartij (36.571 stemmen. 1 zetel). Communistische Partü (36.770 stemmen. 1 zetel), Herv. Geref. Staatspartü <30.252 stem men, 1 zetel) en Plattelandsrsbond (43.877 stemmen, 1 zetel). Voor de verkiezing van 3 Juli 1929 werden 36 lüsten ingediend. Uitgebracht werden 3.379.503 geldige stemmen. Van de twaalf par tüen, die toen een of meer zetels In de Kamer veroverden, nemen behalve de vele andere groepen, thans nog tien (op de grafische voor stelling vermeld) aan de verkiezing deel. De Mlddenpartü voor Stad en Land (Floris Vos) is opgenomen in de Algemeen Democratische Unie en de belde concurreerende communisti sche partüen (Wijnkoop en de Visser) sindsdien gefusioneerd. Met veel geschreeuw, groote koppen en vette letters kondigt de sociaal-democratlsche Arbei derspers aan, dat „de strop voor de werkloozen al gereed ligt”, „plannen voor steunverlaging kant en klaar zün”, „Ruys op zün kans wacht”, epz. f De „Volkskrant” schrüft naar aanleiding hier van: „Wü vragen „Het Volk”: meent haar redac tie, dat men In Den Haag kindsch gewor den is. Men weet niet welke regeering er over 8 of 14 dagen In Den Haag zal zetelen, is t nu In gemoede aan te nemen, dat dit kabinet zooda nige plannen tot verslechtering nog samenstelt en zün opvolgers Iets voorstelt uit te voeren wat het zelve niet gewild heeft te doen, ondanks de reactionnaire invloeden, welke er op hem zün uitgeoefend? Wü moeten vaststellen, dat de aantügingen In de Arbeiderspers een verklezingsmanoeuvre zün van een allerbedenkelükst misleidend ka rakter. „Ook de contactcommissie der vakcentrales weet er van.” heeft men aan den Volksverslag- gever gezegd, aldus meldt deze. Welnu, wü hadden nog gelegenheid den heer Nükamp, vertegenwoordiger van ons Werklie denverbond in de contactcommissie, naar een en ander te vragen. Nükamp antwoordde, dat in de contactcommissie niets omtrent hetgeen „Het Volk” meedeelde bekend was. Hetgeen de Arbeiderspers thans doet is een minderwaardigen verkiezingsrel opzetten, met als mikpunt den katholieken Minister Ruys. „Het Volk” weet zeer goed, dat de Katholieke Staatspartü aich met kracht verzet heeft tegen e.v. verslechteringen van de werkloozenaorg en met succes, het blad weet ook, dat zü bet is geweest, die den toeleg van de Weltergroep op dit punt volmaakt verüdeld heeft en t zou toch al te dwaas zün, dat een kabinet, dat aan die verüdellng heeft meegewerkt, straks zün op volger die pil te slikken zal voorzetten, met In het vooruitzicht een niet minder groot verzet van bet katholieke volksdeel.” Bü de verkiezing van 1929 kwamen in de Tweede Kamer: de R K. Staatspartü (1.001589 stemmen, 30 zetels), de 8.D.A.P. (804.714 stem men, 24 zetels) de Antl-Rev. Partü (391.832 stemmen, 12 zetels), de Christ. Hist. Unie (354.548 stemmen, 11 zetels), de Vrüheidsbond (249.105 stemmen, 8 zetels), de Vrüz. Dem. Bond (208.979 stemmen, 7 zetels), de Staatk. Geref. Partü (76.709 stemmen, 3 zetels), de Midden- partü voor Stad en Land <39.955 stemmen. 1 zetel). Communistische Partü-de Visser (37.678 stemmen. 1 zetel), Herv. Geref. Staatpartü (35931 stemmen, 1 zetel), .Plattelandersbond (34.805 stemmen, 1 -zetel) en Communistische Partü-Wünkoop (J9%63 stemmen, 1 zetel). Vermelden wü "tenslotte om een InzlcKt te geven van de gewüzigde omstandigheden nog het aantal stemmen, dat de groote partüen noodlg hadden voor eiken zetel bü de verkie zingen in 1913 en 1929. is het verdeelen der partü in kleine partütjes; alleen door bun verdeeldheid tellen de Katholieken in vele landen niet mee: zelfs ontketende zich in katholieke landen meermalen een ver-!' volging. Wü zeggen wel. dat zoo Iets In Nederland niet mogelük zou zün, maar In Frankrijk en Spanje dachten de katholieken dat vroeger ook. Anderen zeggen: die groepeeringen staan op katholieken grondslag en zoodra de tegenstanders aan ons geloot komen, vinden zü ons tegenover zich. Een. feit blüft, dat onder den parlementairen regeeringsvorm veel meer gewicht is te hechten aan één groote politieke partü- fr. dr. -O. VRIJMOED O.F.M. ot vlak voor den verkiezingsdag zün de sociaal-demokraten in vergadering «n pers hun laakbaar we zouden haast zeggen: hun mlsdadig-demagogisch verleden getrouw gebleven. Dag in dag uit verrasten!?) zü ons met telkens weer een nieuwe onbehoorlükheid: Jaren achtereen hebben zü het Nederlandsch Staatsgezag ondermünd. zoodat er in Indlë onvermüdelük een multerü op volgen moest; jaren achtereen hebben zü zich op de bru taalste wüze gekeerd tegen maatschappü en gezin en met maar 81 te groot succes hebben zü het volk wijsgemaakt, dat er in de samenleving geen ekonomische, noch ook sociale ellende ge leden sou behoeven te worden, als de .-kapita listen” maar eenmaal uitgeschakeld zouden zün, als het Roode Rük maar eenmaal zou zün aan- gebroken. Tegen beter weten in hebben vele roode „leiders” het volk bedrogen; deze „leiders” toch wisten heel goe<L dat zü de domme massa din gen beloofden, welke zü nooit of te nimmer zouden kunnen geven; onder elkaar bleken zü er voortdurend niet het minste begrip van te hebben, hoe zü den rooden heilstaat wel moesten Inrichten en wat er In de praktük van hun droombeelden terecht zou komen. Internationaal zün de teekenen waarneem baar, waaruit blükt. dat het bedrogen volk zich op de soclaal-demokratie gaat wreken. Ook in Nederland. t In Dultachland is het werekt-steunpunt der soclaal-demokraten.^in enkele dagen tüds, af geknakt als ’n rietje onder den druk van een Hitler, en de roemruchtige Duitsche roode vakbonden moeten zich den hoon der commu nisten (batten Duitschlandlaten welgevallen, omdat zü naar het heet gemeene zaak maken met de natlonaal-soclallsten. In Duitschland is welhaast geen spoor meer te ontdekken van wat er voorheen zoo machtig heerschte: de soclaal-demokratie. De heeren klagen nu (buiten Duitschland!) steen en been. Wat verklaarbaar is. Hoewel zü moeten bedenken, krijgen naar werken. Nu zou men veronderstellen, dat de Neder landsche soèiaal-demokraten een lesje nemen aan Duitschland en zich bezinnen, zich matigen. Het tegenovergestelde daarvan is echter het geval geweest: ofschoon zü zich in hun binnenste» allerbe- nauwdst moeten voelen over den internationalen gang van zaken, hangen zü hier in Nederland nog den banjer uit en meenen zü zich iedere gemeenheid, zoowel tegenover andere politieke partüen als tegenover politiek tegenover gestelde personen, wel te mogen permitteeren. Het ware een klein kunstje, een welhaast oneindige „cronique scandaleuze” daarvan te publlceeren. De heeren schünen de teekenen van hun tüd niet te verstaan. En ’t gaat altüd zoo: wien de góden verderven willen, dien slaan zü mét blindheid: de sodaal-demokraten loopen b In Nederland met open, maar verblinde oogen hun verderft tegemoet. Men zal ons er niet van verdenken, dat wü de soclaal-demokratie (de grootse vergissing, welke ooit een menschengeslach en gronde dreigde te richten) een goed hart toedragen, maar wü hebben medelüden met de misleide massa, ja zelfs met de uit idealisme of brood- nood misleidende „leiding", en daarom geven wü dezen goeden raad: past toch op! het uur der vergelding nadert, óók in Nederland. Als ge zóó doorgaat in uw vergaderingen en In uw pers, dan ware het een dwaasheid, u erover te verwonderen, wanneer u in Nederland precies hetzelfde ging gebeuren als wat er thans In Duitschland gebeurt. Sodaal-demokraten S. O. 8.! Woorden en daden man die voor het volk werkt” ten aanzien van wettelüke werkloos heidsverzekering. Bü de eerste verkiezing volgens het der evenredige vertegenwoordiging op JUU 1918 konden de kiezers een keuze doen uit niet minder dan 32 lüsten. De verwachting, dat bü volgende verkiezingen het aantal partüen en groepen wel zou verminderen is, zooals thans wel duidelük is gebleken, üdel geweest. Uitgebracht werden 1.344.209 geldige stem men en in de eerste volgens het nieuwe stelsel gekozen Tweede Kamer kwamen vertegenwoor digers van de volgende 17 partüen: R. K. staatspartü (402908 stemmen, 30 zetels), 8. D. A. P. (296.145 stemmen, 22 zetels), Anti-Rev Partü (179523 stemmen, 1» zetels), Christ. Hist. Knie (87 983 stemmen, 7 zetels). Liberale Unie (83.173 stemmen, 6 zetels), Vrüz. Dem. Bond (71582 stemmen, 5 zetels). Bond van Vrüe Liberalen (51.195 stemmen, 4 zetels). Eco nomische Bond (42.042 stemmen, 3 zetels) So- claal-Democratische Partü later Communis tische Partü Wünkoop. op grafiek doorgetrok ken als één partü, in 1929 te zamen met Comm Partü de Visser (31.043 stemmen, '2 zetels) Socialistische Partü <8950 stemmen. 1 zetel). Christen Democratische Partü (10.653 stem men. 1 zetel), Neutrale Partü'(7186 stemmen. 1 zetel). Bond ren Christen Socialisten (8416 stemmen, 1 zetel), Mlddenstandspartü (12.663 stemmen, 1 zetel), Plattelandersbond (5562 stemmen, 1 zetel). Verbond Democratische Weermacht (6830 stemmen. 1 zetel), en Chr. Sociale Partü (8152 stemmen, 1 zetel). De zetels van de Liberale Unie, de Vrüe Li beralen, de Ecoi - - standspartü zijn Het feit, dat zoovele kleine tz~ tel in de Kamer kregen op betrekkelük c“ ring aantal stemmen, gaf aanleiding tot wüziging van de Kieswet, waarbü werd paald, dat een lüst ten minste 75 pct. van den kiesdeeler moest bereiken om bü de verdeeling van overschotzetels voor een zetel in aanmer king te komen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 5