EEN BEVREDIGENDE UITSLAG
Prikkeldraad
Van de Perstribune
Meegevallen
Nazi-economie
I
a
VRIJDAG 28 APRIL
HULP AAN DE DU1TSCHE BOEREN
Rechtsche meerderheid
Tevreden
Nog een nabeschouwing
De Verkiezingsuitslag
DEKEN J. M. HELLEGERS
Organische opbouw
Ook het Westland ter bedevaart
KIND DOODGEREDEN
Limburg ontwaak!
Rechtsche samenwerking
De „dag van Colyn?"
NIET HOOPGEVEND
5
In Duitschland worden alom cursussen georganiseerd voor de
jonge boeren, om ze in hun beroep te scholen. Foto genomen
tijdens de theorieles
De bedrijfsuitkomsten onzer
Staatsmijnen
PRIESTERSTUDENTEN
IN SCHIEDAM
DE „KNIKKER” WEER
NAAR ZEE
I
ros."
ur la
rabbi
oratr*
ver et
WAARSCHUWING
t
om
Zilveren pastoorsjubileum
■tram
leerea
Vastere aaneengeslotenheid
Veel tegenwerking der stakers
Crisis krijgt de schuld
rt utt-
L
i* *i
toto»
I TM»
reed»
it on»
n WJ-
Na de verkiezingen
De Nederlandsche dagbladen bevatten Don
derdagavond beschouwingen In verband met
de verkiezingen en bijna alle geven supposities
omtrent de vorming der nieuwe regeerlng. üit
de verschllende kampen zullen wij achtereen
volgens een stem aan het woord laten.
lupM
anrcxV
de
Socialisti-
Het hoofdartikel gewaagt dan verder van de
nieuwe kablnetsvormlng. waarvoor uit de ver
kiezing geen duidelijke aanwijzing valt te put
ten. „Inderdaad zal, zoo het landsbelang als
nummer één In het oog wordt gehouden, en niet
In de eerste plaats op partijbelang en persoon
lijke belustheid op eene mlnisterleele loopbaan
gelet wordt, veel inschikkelijkheid, veel belange
loosheid en veel karakter den boventoon moeten
voeren.”
▼er
door
en
tairen weg, indien men althans niet tot een
„burgerlijk bloc” komen wil.
Weigert men dat, dan zou dus zoo de rech
terzijde faalt hetzij uitbreiding met, hetzij
vervanging door Vrijheidsbond of wel Vrjjzinnlg-
Democraten zijn aangewezen. Bij elke alsdan
denkbare combinatie rijzen evenwel Program-
vragen, die vrij wat moei lijker zijn dan wat ter
rechterzij zou rijzen.”
om
Zoo
het polltle-bureau óvergebracht. Tot laat in den
avond bleef het druk en onrustig op straat.
Donderdagmorgen is een begin gemaakt om
den stoomtreller „Sllvaln” van de firma Groen
v ankolen en Ij» te voorzien, waarna hij ter
vlsscherlj zal uitvaren.
in w»
door
o tee-
üg K
maast
thuis
m bat
boog
weg-
be ch-
8 coa
sted en
it van
al bill
In da
i toch
»k
i ver-
I. boa
egelen
kondh
seboo-
Sa-
nauw»
Liwiai»
abd**
Blijkens het jaarverslag over 1033 der Staats
mijnen in Limburg beliep het bruto-overschot
ƒ4 483 678 j. ƒ8.732 651). Aan den Staat aal
geen dividend op het aandeelenkapitaal wor
den uitgekeerd. Over 1931 bedroeg deae uitkee-
rlng 3 pet,
De kolenproductie is in het afgeloopen ge
stegen van 7 222.414 ton in 1931 tot 7.481.834
ton. De vooruitzichten van het bedrijf voor 1933
zijn niet hoopgevend.
igd op
ihleele
orderd
mdsch
cbool-
l« het
aat
t dan
ien te
I inde
ïsse at
n over
noetm
i kun
st. die
ileuwe
n. der
ten en
a, enz.
en en
bezoek
n. <Öe
De „Times" ziet in Colijn „den
sterken man"
Het „Handelsblad" (11b.) vraagt zich af. welke
les wij uit deze verkiezingen moeten trekken.
Naar haar overtuiging deze: „Dat de botsende
machten zich in ons volk scherper beginnen ai
te teekenen. De cijfers spreken duidelijke taal;
al moeten er natuurlijk ook aanzienlijke ver
klezingstechnlsche toevalsfactoren in aanmer
king worden genomen, in verband met de over-
schotberekeningen, enz. Maar de algemeenc
conclusie verandert daardoor niet. En nu Is het
van ontegenzeglijk belang dat het land door
de onmiskenbare toeneming van het aantal
communistische en soc. rev. stemmen, tijdig ge
waarschuwd wordt voor een gevaar dat tot dus
ver ongetwijfeld is onderschat. Maar tevens is
het van groote beteekenis dat er daartegenover
Vanwege het Generalsekretarlat der Borro-
mkusvereine Deutschland» werd aan .JSt. Bavo”
het volgende meegedeeld:
Sedert eenigen tijd trekt in Holland een ze
kere Andre Regeluck rond als reiziger in boe
ken van het Amalthea-Verlag in Weenen; echter
sedert October 1932 is hem de vertegenwoordi
ging dezer uitgeverij ontnomen. Toch verkoopt
hjj boeken van opgemelde Uitgeverij en int gel
den, die hem niet toekomen. Meestentijds laat
hij zich de bestelde boeken vooruit betalen;
maar de bestelde boeken worden door den uit
gever niet geleverd, omdat de gelden niet wor
den doorgezonden.
De Christelljk-Hlstorische „Nederlander” be
spreekt de nadering van agitatie en destructie,
„doch daartegenover sta dan toch een vastbe
sloten en roeping-bewuste kring, die den posi
tieven arbeid schraagt.
Bovendien zal het uiterste moeten worden be
proefd om een parlementaire meerderheid te
vormen In het belang van onze constitutioneele
Instellingen. Ook daartoe is rechts naar onze
overtuiging allereerst geroepen.
Er zal wellicht veel zelfverloochening, veel
Inperking naar allen kant vereischt worden.
Maar de verantwoordelijkheid sta bovenaan I
De verantwoordelijkheid voor een vasten gang,
voor besliste daden, voor de toekomst van ons
parlement.
Wij zien trouwens geen anderen parlemen-
1 Mei aa. hoopt de Z.eerw. heer J. M. Hel
legers, deken en pastoor te Alphen a.d. Rijn,
zijn veertigjarig pastoorsjubileum te gedenken.
Deken Hellegers werd geboren te Schoonho
ven en 16 Augustus 1891 tot priester gewijd. Ach
tereenvolgens was hjj werkzaam als kapelaan
te Velaen. conrector aan het Weeshuis te Rot
terdam en kapelaan te Dordrecht, waarna htj
op 3 October 1896 tot leeraar aan het seminarie
.Hageveld” werd benoemd. Gedurende twaalf ja-
ren bleef Z.Eerw deze functie waarnemen, tot
dat hij op 1 Mei 1908 werd benoemd tot pastoor
te 's-Heerenhoek in Zeeland. Vijf jaar later
verwisselde pastoor Hellegers deze standplaats
met zijn tegenwoordige te Alphen a. d. Rijn.
Commentaar leverend op de In Nederland ge-
-Tweede Kamer,
een
naam
te
Onder den titel „Bezorg, niet ontmoedigd!"
bespreekt „De Maasbode" uitvoerig den uitslag
der verkiezingen, „die tot ernst stemt”. Het
blad verheugt zich over den vermoedeiyk
tjjdelljken groei van de antl-revolutlonnan e
partij, „die steeds open, moedig en offervaard g
voor het landsbelang opkwam, doch is veront
rust door den vooruitgang van de extreem-llnk-
sche elementen.
„Geen enkele partij” vervolgt het blad
einden. Afschaffing van grondrente en ver
bod van Iedere grondspeculatle.”
BIJ nadere beschouwing valt het echter
nogal mee. In een rondschrijven van Adolf
Hitler In April 1938 wordt deze kostelooze
onteigening reeds danig ingeperkt. „Daar
de N.S.D.AJ’. op den bodem van het privaat
bezit staat, spreekt het vanzelf, dat de
passage over kostelooze onteigening slechts
betrekking heeft op de Invoering van wet
tel!) ke maatregelen om grond, die op on
rechtmatige wijze verkregen werd, of die
niet met het oog op het volkswelzijn behan
deld wordt, te onteigenen.” In een „Partel-
amtllche Kundgebung” van Maart 1930 ten
slotte leest men In art. 9: „De Staat heeft
het recht van onteigening tegen behoor
lijke schadeloosstelling,** eenzelfde bepaling
dus, die b.v. ook In de Nederlandsche
Grondwet Is opgenomen.
In een lezing, door dr. Luehr een dezer
dagen gehouden te Frankfurt a/Maln, gaf
hij als doel van de natlonaal-socialistl-
sche economie aan, de Inschakeling van het
bedrijfsleven In den Staat, en de organi
sche vorming van het bedrijfsleven, dat de
belangen van het geheel moet dienen. Als
resultaat van de liberale economische pe
riode noemde spreker verval van de arbelds-
Woensdagavond is de stoomtreller „Knikker**
van IJmulden weer naar zee vertrokken. Dit is
echter niet zonder ongeregeldheden kunnen ge
beuren. Zoo wilden de arbeiders van de ijsfabriek
„de Noordpool" het ijs niet aan boord brengen.
Later is door den Directeur en den secretaris
der Reedersvereenlging hierin voorzien.
Tegen den avond toen de opvarenden van den
treller per auto van hun woning werden ge
haald, heeft de politie meermalen handelend
moeten optreden. Zoo was het nabij de woning
van den schipper zeer druk, en moest de po
litie herhaaldelljk aanmanen tot doorloopen.
In de President Steljnstraat moest zij er zelf»
toe overgaan de straat schoon te vegen.
Nabij de Jullanabrug werd een staker, dl» bet
De Amsterdamsche wielrenner P. Spruijt-
Blokker heeft gister na 100 dagen fietsen In
totaal 19220 KM. afgelegd. De belangstelling
van het Nederlandsche publiek blijkt wel te
groeien. In navolging van de Belgische sport-
een nationaal-convergeerende tegenstrooming
ontstaat, zooals die ditmaal uiting heeft gevon
den In de exra stemmen welke de lijst van dr.
Colijn heeft tot zich getrokken.
Een tweede vraag, die het blad zich stelt Is,
wat wij thans als regeerlng. als parlementaire
regeerlngsbasls mogen verwachten I „De schei
ding bijv.: nationaalantl-nationaal teekent
zich duidelijker dan tevoren af. Een keuze in
nationalen zin een andere Is niet mogelijk
zal een zoo sterk en breed mogelijke levensbaars
moeten beoogen, en daarbij moeten rekening
houden met de noodzakelijkheid om een recht
vaardig beleid te voeren dat de beste elementen
uit t heel- en half-revoiutlonnalre, antl-natlo-
nale kamp, dat nu meer dan een kwart der
kiezers achter zich heeft, kan overtuigen van
hun dwaling en hun verkeerd begrepen eigen
belang, maar ook. van de duurzame paraatheid
van hun nationale opponenten. Zal. in dit licht
bezien, de 2«ste April de „dag van Colijn" blij
ken te zijn geweest?”
Met groote openhartigheid schrijft „De Nieu
we Venlosche Crt.” over den uitslag In de pro
vincie Limburg, waar de R.K. Staatspartij „een
geweldig verlies" heeft geleden. Doch, besluit
het blad, „de klap, dien we gekregen hebben, is
geen reden om bjj de pakken te gaan neerzitten,
doch het moet juist een aansporing zijn, om op
te vee ren, om harder te gaan werken, om idealer
en socialer te zijn. Er is lang genoeg gesuft
en geslapen.”
„De Telegraaf", die zich onder leiding van een
nieuwen hoofdredacteur in fascistisch vaar
water begeeft, concludeert, „dat bet land de uit
voering der vier hoofdpunten van het program-
Coljjn wenscht, dat geen partij -programma is,
maar dat het niet de kracht had een kamer af
te vaardigen, die deze noodzakelijke hervormin
gen kan verwezenlijken. De logische consequentie
van den verkiezingsslag moet zijn, dat dr. Colijn
niet als leider der Anti-Revolutionnalre Partij,
maar als uitvoerder van een nationaal program
tot Kabinetsformateur zal worden benoemd.
Waarschijnlijk zal hij de hem opgedragen taak
niet kunnen volbrengen, daar hij In de nieuwe
Kamer slechts onvoldoende ondersteuning voor
zijn doeleinden zal vinden."
Te Oosterveen by Lemmer is het achtjarig
zoontje van W. 'Kuipers onder een vrachtauto
geraakt en kort daarop overleden.
Donderdag zijn uit alle deelen van het land
priester-studenten naar Schiedam ter beevaart*00'
gekomen om in Llduina te eeren de vrouw die tn
haar Jarenlange beproevingen den eenigen aard-
schen troost ontving uit priestermonddie zulk
een grooten eerbied koesterde voor het heilig»
priesterambt.
In de kerk van het H. Hart aan de Lekstraat
werd de dag begonnen. De leider van den tocht,
de ZEerw. Zeergel. heer J. Pranclno O. 8- O.
droeg daar de plechtige H. Mis op. met assis
tentie van de kapelaans J. Wijsbroek en W.
Meeder. De gezangen werden uitgevoerd door de
.JSchola Cantorum" van het seminarie Hage-
veld onder leiding van prof. A. M. A. Vollaerte.
In het parochiehuis verzamelden zich daarna
alle deelnemers aan de ontbijttafel, waar zij
door den leider van den bedetocht werden be
groet.
In het oude stadsgedeelte werden daarna de
plaatsen bezocht, die met Uduina’s leven ver
band houden.
In den namiddag celebreerde prof. Pranclno
het plechtig Lof, waaronder pastoor J. B. W. M.
Möller te Voorburg, de predikatie tot de stu
denten hield.
Onder leiding van pastoor H. B. J. Wamlnk
te Quintsheul, waren bijna vierhonderd West
landers naar Lldulna’s stad gekomen.
Voor hen werd de Hoogmis opgedragen door
deken G. J. M. Maat van Poeldijk. Het Lof
werd gecelebreerd door pastoor J. 8. van Bu-
chem uit Rijswijk.
Donderdagmiddag zijn ook weer de mimische
tafereelen. Illustraties van Prof. Steger’s lezing
ten tooneele gebracht. In plaats van deze tafe
reelen hebben Woensdag, in verband met de
verkiezingen. een aantal Graalmelsjes in de
openlucht, gedeelten van het Lidulnaspel uitge
voerd.
Ruiterlijk erkent „Het Voik”, dat de 8-D-AJ*.
een stevigen klap gekregen heeft, waarna het
blad er op wijst, dat „onze stemmen niet naar
recht, haar naar links verloren zijn gegaan."
„Het is vooral de felle en buitengewoon lang
durige economische crisis, die in deze verkie
zing haar werk gedaan heeft. De crisis heeft
de bourgeoisie in haar reactlonnalre maalkolk
meegesleept. In de arbeidersklasse heeft zij
verwilderend gewerkt en aldus de partijen links
van ons ten onzen koste versterkt. Van beide
verschijnselen zal de arbeidersklasse de schade
hebben te dragen. Wij vreezen dat menigeen
zijn Woensdag uitgebrachte stem bezuren en
betreuren zal."
een» In de kruimels vermalen. Het is wel
een gestreng gericht, dat over de dissiden
ten streek, ondanks Jen cellenbouw en het
geblaas van de stormers. Het eenlge wat
de muiters tegen onze eenheid bereikten,
was het saboteeren van de R. K. Staatspar
tij, aan welke de verkeerd gerichte stem
men één zetel afnamen voor de R. K.
Volkspartij en één, die wellicht aan een der
revolutionnalre partijen is toegevallen. Met
deze herinnering in het politieke geweten
zal de heer Mr. Plus Arts weer, evenals in
1925 plaatsnemen in de buurt van de Ka
tholieke Kamerfractie zonder dat deze den
dissident tot haar vergaderingen kan toe
laten. Moge eindelijk uit het thans weer
voortgezette droeve verloop van de staat
kundige scheurinkjes de les worden getrok
ken, die de bezinning leert.
De belde zetels, die door onderling
deelde democratieën, aangevoerd
de heeren Veraart, Wesseling
Vocht geen dezer leiders treedt de Ka
mer binnen werden ontrukt aan de R. K.
Na te hebben aangetoond, dat in de samen
stelling der Kamer In vergelijking tot de oude
niet veel verandering Is gekomen, neemt de
..Nieuwe Rotterdamsche Courant” in het kie
zerscorps een verschuiving naar links waar
„Zoo er een algemeene tendenz kan worden
geconstateerd, is het wellicht deze, dat de nieu
we Kamer als geheel beschouwd iets meer naar
radicalisme zal zijn georiënteerd. De gezamen
lijke rechter partijen zijn één stem zwakker
geworden, doch hierbij moet niet uit het oog
worden verloren, dat de R. K. Staatsparty naar
bulten wel dezelfde eenheid is gebleven, doch
by de keuze van hare candidaten meer naar
het radicalisme heeft gekeken, dan vier jaar
geleden. Daarby gevoegd, dat de communis
ten 2 zetels sterker worden, en dat 1 revolutlon-
nalre socialist, 1 christen democraat en 1 van
de R. K. Volksparty hun intrede doen, mag
dus wel worden gezegd, dat er eene opschui
ving naar links heeft plaats gehad.”
P. Spruijt-Blokker boekt succes
„behoeft happig te zyn op de regeeringsverant-
woordeiykheld In deze tyden, die nog moeliyker
dreigen te worden dan ze reeds zyn. Ware een
krachtig werkeiyk nationaal kabinet mogelyk,
dan zou dit in deze omstandigheden de voorkeur
verdienen. Maar dit lykt ons niet mogelyk. Wy
gelooven, dat de rechtsche partyen, Indien het
tot een vastberaden opofferingsgezind samen
gaan kan komen, door de vorming van een
krachtig homogeen Kabinet de ontzaglyk zware
regeermgsverantwoordeiykheld zullen moeten
aanvaarden, al Is een meerderheid van 52 niet
schitterend te noemen. Juist de geringe meer
derheid zal tot vastere aaneengeslotenheld
moeten brengen.”
Vele Hollanders gelooven dezen gevonden te
hebben In den persoon van den heer Coiyn,
wiens reputatie zeker zeer hoog staat, mede
doordat hy de leider Is van de A. R. Party.
De heer Colyn, aldus de „Times", Is
staatsman van groote ervaring en zyn
heeft een Internationalen klank verworven
Genève voor zyn werk In het economisch Co
mité.
Er schynt een wydversprelde hoop te bestaan,
dat zyn sterke persoonlykheid een weg zal we
ten te banen door het het byna ondoordring
baar oerboech der parlementaire groepen, en
dat hy het land een krachtig bewind zal geven.
Tragisch einde
By het spelen viel het driejarig zoontje van
den landbouwer Hellings te Schyndel met de
slaap tegen een yzeren band van een karrewleL
Het knaapje was onmlddeliyk dood.
vrienden zal de Haagsche Veteranen Wieler-
vereenlging .Felix” Bpruyt-Blokker aa. Ztondag
30 April te Noordwykerhout een hartelyke ont-1
vangst worden bereid, zy zullen den renner
vergezellen en een gedeelte van de dageiyk-
sche 200 KM. gezamenlyk met hem afleggen.
Dinsdag heeft hy dan juist de 20.000 KM.
bereikt. Op den 2en Paaschdag op den terug
tocht AntwerpenAmsterdam heeft de renner
tot zyn groote spyt zyn clubsjerp verloren,
waarschymyk op traject RoosendaalBreda
Gorcum, waarop geborduurd staat: Wereld-
recordrit, 365 dagen 4 180 KM. per dag. Den
eeriyken vinder wordt vriendeiyk verzocht deze
aan het adres Gerard Doustraat 121, Amster
dam op te sturen. Is het echter zyn plan ook
een aanval op het wereldrecord te doen, zoo
mag hy van deze sjerp gebruik maken. Daar
P. Spruyt-Blokker van plan is om te gaan
stayeren, heeft een oud stayer te Amstelveen
al zyn weg en baanmaterlaal welwillend be
schikbaar gesteld.
n wat
sar d»
i aan-
breede
houden verkiezingen voor de
zegt de „Times”:
De Nederlandsche kiezers schynen over de
nabootser» van Adolf Hitler hetzelfde te den
ken, als het Brltsche publiek over de nabootser»
van Mussolini dacht by de jongste verkiezingen
voor het Engelsche Lagerhuis.
Evenals In andere landen op het vasteland
van Europa, heeft het parlementaire stelsel den
laatsten tyd in Nederland geen voldoening ge
geven en dit heeft geleld tot de vraag naar een
sterken man. e
Vele Hollanders gelooven dezen gevonden
F7 oo langzamerhand wordt het econ.
y program van de Nazi’s wat duidelijker
afgeteekend. De officieele lezing treft
men aan in de punten 11 tot en met 18 van
het In 1920 aangenomen en In 1926 beves
tigde program der N.8.D.A.P. De fouten van
het tegenwoordige productiestelsel worden
door de Nazi’s over het algemeen benaderd
vanuit den clrcuiatlekant. Niet in socialisatie
der productiemiddelen ligt de oplossing
van het sociale vraagstuk, maar in de ver
breking van de renteslavernü. De Staat
moet bevrijd worden, zooals zij het uitdruk
ken. van de „Bankocratie”.
Het nationaal-soclalisme onderscheidt
zich ten scherpste van het socialisme door
zijn houding tegenover het privaat-bezlt.
Wel lijkt art. 17 van het program tamelijk
radicaal: „Wij eischen een aan onze natio
nale behoeften aangepaste grondhervor-
mlng, instellen van een wet tot kostelooze
onteigening van grond voor algemeene doel-
eele kracht van den staat en tenslotte ver
val der ethische en zedelijke wsarden.
Er moet een organische samenhang be
staan tusschen Staat en bedrijfsleven, tus-
schen particuliere onderneming en volks
economie, tusschen werkgever en werkne
mer. De nieuwe leuze luidt: Eigendom
schept verplichtingen jegens de volksge
meenschap.”
Indien we het geheel overzien, dan moeten
we allereerst constateeren, dat het program
niet uitblinkt door helderheid. Toch is de
leidende grondgedachte, die eruit spreekt,
sympathiek. Een organische opbouw van
Staat en maatschappij, een solidaristische
samenwerking tusschen kapitaal en arbeid,
moet in de plaats treden van atomistische
liberale maatschappelijke opbouw en de
klassestrijdleer van het Marxisme.
Eén ding mag men echter bij alle waar-
deering niet vergeten, namelijk dat de
Nazi’s niets nieuws verkondigen. Voor wie
maar oppervlakkig kennis heeft genomen
van de Encycliek Rerum No varum en vooral
van Quadragesimo Anno, zal zich door het
Nazi-program niet laten imponeeren. Wat
er juist is in de Natlonaal-soclalistische eco
nomische opvattingen, werd door de Kerk
geleeraard in een periode, dat er van het
Nationaal-soclalisme nog geen sprake was.
Staatsparty, - ofschoon deze in stemmen- kr^t_V“ het V.erV.al d® flnancl’
aantal vooruitging zullen den parlemen
tairen invloed dezer party niet verzwakken.
Haast automatisch zal onze fractie trou
wens haar natuuriyke sterkte ook in stem
men-aantal herwinnen, zoodra de eerstko
mende verkiezingen volgens de aanhangi
ge gewyzlgde Kieswet worden gehouden.
Had de voorzitter der Eerste Kamer door
tamelijk academische bezwaren de behande
ling niet tegengehouden, dan zou de R. K.
Staatsparty het thans tot 31 zetels hebben
gebracht tegen 23 op ae dan nog altyd te-
ruggeloopen 8.D.AJ».. wier stemmen-aanwas
in het Zuiden een nieuwe waarschuwing is
voor onze katholiek-sociale actie aldaar.
Want iedere algemeene verkiezing moet
een zoo verantwoordeiyke0arty als de on
ze aanleiding zyn tot hernieuwd gewe
tensonderzoek. Er zal daarvoor in de ko
mende weken nog gelegenheid genoeg zyn.
Maar de totale uitslag is bevredigend en
geeft reden tot dankgebed aan God en ér-
kenteUJkheld jegens de uitstekende leiding
van den slag. Ook in de lang niet gemak-
keiyke jaren van de voortgezette crisis nu
moedig vooruit, Deus providebit!
Men schryft ons uit Den Haag:
en teleurstelling? Neen, de uitslag Is
meegevallen. Men moet erkennen,
dat voor ons. Katholieken, het resul
taat ongeveer is als men verwacht had. By
de beoordeeliog ervan moet men allereerst
rekening houden met de tydsomstandlg-
beden.
De wereldcrisis heeft ook ons land zwaar
getroffen. Velen verkeeren in nood en zor
gen. Van een wanhoopstemmlng spreken is
zeker te kras. Maar dat zich by velen die
pe neerslachtigheid laat gelden, staat vast.
De gedachten gaan daarom uit naar de
uitersten.
De min of meer verbitterden zien om
redding naar uiterst links. Vandaar het ver
lies van de 8. D. A. P. en de winst van de
al of niet officieele communisten. Het
pleit voor het gezond verstand van ons
volk, dat niettegenstaande den nood en de
felle opruiing de groei der revolutionnai-
re partyen niet grooter is geweest.
De min of meer berustenden zien
uitkomst naar „den sterken man”,
kwamen er uit alle nlet-revolutlonnalre
partyen stemmen los. voor de Antl-Revo-
lutionnalre Ujst met den trekkenden Ujst-
aanvoerder CoUjn.
Wie te voren zoo den toestand zag, kon
door dezen uitslag niet verrast worden.
Eerder kan men het een meevaller noemen,
dat de verschuiving naar rechts en naar
links niet grooter is geweest.
Onze Katholieke Staatsparty, door haar
breede samenstelling vooral in een tyd als
dien wy nu doormaken, byzonder kwets-
baar, heeft zich sterk gehouden. Naar twee
I kanten hebben wy, zy het In betrekkeiyk
geringe aantallen, stemmen verloren. Naar
de van ons afgeschilferde groepen en ook
naar Nationaal Herstel en Colyn.
Dat het totale resultaat hiervan slechts
bestaat in het verliezen van twee zetels op
dertig zal pessimisten zyn meegevallen.
Voor ons biyft het beperkt tot wat wy ver
wachtten.
Vast staat onweersprekeiyk: De over
groot» meerderheid der Katholieke kiezers
heeft trouw vastgehouden aan de Katho
lieke Staatsparty. Waar de omstandighe
den zoo tegen ons waren men vergete
niet, dat de matelooze critlek, op het zit
tende kabinet met zyn Katholieken pre
mier uitgeoefend, ten nadeele ook van onze
party heeft gewerkt kunnen wy over het
geheele resultaat tevreden zyn.
Wat wy .toch aan anderen verliezen, vindt
by ons geen compensatie door steun van
elders. Er zyn In ons land slechts uiterst
weinig niet-Katholieken, die hun stem aan
de lyst der R. K. Staatsparty geven.
Ook de Anti-Revolutionnalre Party heeft
stemmen en een zetel verloren aan
een afgeschilferde democratische groep.
Maar zy vond daarby ruimschoots compen
satie in het overgaan van stemmen uit
andere partyen, speciaal uit den Vrijheids
bond, de Christ. Historische Unie en uit de
vlottende, partyiooze middengroep, die on
der het vroeger kiesstelsel den einduitslag
der verkiezingen placht te beheerschen.
Politiek gezien opent voor het overige de
uitslag het gunstigste perspectief voor een
meerderheidsvorming en een normaal par
lementair ministerie. De oude rechterzyde,
in totaal met één zetel achteruit gegaan,
heeft nog, zy het een kleine meerderheid
behouden.
Eenheid van wil en vastbeslotenheid, om
wat men eenstemmig wil, ook krachtig door
te zetten, dat zyn de pyiers, waarop men
een werkeiyk sterke meerderheid bouwt.
Want een sterk, vastberaden Kabinet zal
thans noodig zyn, om ons volk door deze
moeuyke tyden heen te helpen.
Moge het, weldra optredend, aan kracht,
vooral paren beleid. I
de politie te lastig maakte, gearresteerd en naar
hebben Prof. Veraart de korte en
simpele vraag te stellen: of hy tevro-
t den is over den uitslag der verkleilngen
en over het klaarbiykeiyke nadeel, dat hQ de
RK Staatsparty heeft aangedaan.
Deselfde vraag «ouden wy natuurlijk ook kun
nen richten tot de „leiders” van alle andere
katholieke dlssldentpartytjes, maar al» wy de
vraag zoo nadrukkeiyk stellen aan Prof. Ver
aart, dan houdt <ttt voor den Prof eensdeels
een onderscheiding, anderdeels een dee te scher
per verwyt in:
Prof. Veraart staat naar onse meening in
vele opzichten verre uit boven «Dn collega's in
andere vry buitengroepenProf. Veraart te een
intellectueel en wetenschappeiyk hoogstaand
man; men moet dus aannemen, dat hy sljn
daden veel duldeiyker overziet en de betee
kenis daarvan veel scherper begrijpt.
Maar dAArom juist en ziedaar het des te
scherper verwyt staat hy na den verkiezings
dag van Woensdag veel zwaarder schuldig aan
het der R.K. Staatsparty berokkende nadeel
dan eenlg ander collega-,.partylelder”.
De stukken zyn gemaakt: 20.000 stemmen
ruim heeft hy de Staatsparty ontfutseld. da
RK. Staatsparty mist daardoor een zetel en
Prof. Veraart heeft er precies niets mee ver
diend: ze zyn voor de goede zaak wég. ver
loren. verdwenen te het niet.
En sterker nog: t mag een toeval boeten,
dat de laatste overschotzetel (nu waren er 10
en in geval van eenheid tusschen Prof. Veraart
en de RK. Staatsparty zouden er slechts 9 ge
weest zyn) „maar” aan een vryxinnlg-demo-
kraat toekwam; de heer Veraart had evengoed
een communist aam dezen zetel kunnen helpen I
Er is iets kapot gemaakt; ziedaar het éénig-
ste resultaat van 's Professors spiytkundlg stre
ven.
Is de heer Veraart tevreden?
Hy kan er zich immers niet op beroepen, dat
hy dezen ongelukklgen afloop niet heeft voor
zien: uit zichzelf móest hy weten, dat dit het
einde zou zyn, maar gesteld het geval, dat het
professoraal politiek inzicht hier te kort schoot,
dan biyft toch het feit bestaan, dat hy door
de best-meenenden onder ons tot vervelens toe
gewaarschuwd 1».
Het geval-Veraart schynt hopeloos.
Toch geven wy den moed niet op:
Eénnuuü toch moeten de imrde lemen uit
werking krijger^
uitslag der vervroegde verkiezingen
I 1 heeft de machtsverhoudingen in de
Tweede Kamer betrekkeiyk weinig
veranderd. De christeiyke meerderheid van
30 Katholieken 12 Anti-rev. en 11 Chr.-
Hlstorlschen heeft nauweiyks gewankeld. De
drie christeiyke partyen vormen in de
nieuwe Kamer een meerderheid door 52
aetels (28 R. K., 14 a. R. en 10 c. H.»
Bovendien zouden zich in quaestles, die het
chrlsteiyk beginsel raken, het eene lid,
waarmee na jaren thans weer de R. k
Volksparty de Kamer in trekt,'met ie
3 leden der Staatk. Ger. Party, en het lid
van de Herv. Ger. Staatsparty, gezwegen
nog van de Chr. Dein Unie waarschijnlijk
niet aan den kant der Linkerzyde scharen.
Voor het extra-parlementair Kabinet, aan
hetwelk de slagen werden beloofd van de
crisls-jaren, beteekent de uitslag der ver
kiezingen dan ook alles behalve een af
straffing. Integendee. is op den dag zyner
ontslagneming de niet verzwegen toeleg,
om opgevolgd te worden door een sterker
parlementair Kabinet, op weg om verwe-
zeniykt te worden. Immers nu Soc. Dem
Arbeidersparty, Vryzinnlg Democratische
Bond en Vryheidsbond gehavend terug
moeten keeren met nog drie nieuwe par-
tytjes (de nieuwe Kamer telt 14, de oude
telde maar elf partyen of groepjes), is de
worp naar het Nationaal Ministerie mts-
lukt.
Er zyn geen staatsrechtelijke redenen
voor zyn vorming aanwezig. In elk geval
zou het opnemen van b. v. Mr. Marchant
in het nieuwe Kabinet het parlementaire
risico zeker niet minder maken, zelfs In
dien deze genegen ware de conditio sine qua
non van een vast omiynd crisis-program te
aanvaarden. Met name viel de verwachting
ten aanzlen van een vryzlnnig-democrati-
schen groei by deze verkiezingen tegen.
Door de basis, waarop het nieuwe Kabinet
zal moeten steunen, eenigermate uit te brei
den. zou intusschen mede de meerderheid
kunnen worden versterlrt. Deze basis zo a
dan echter niet te breed mogen worden,
want ‘n meerderheid groeit door uitbreiding
niet steeds in kracht. En zouden de Antl-
revolutlonnairen, aangekomen dat de Ka
tholieken dien weg uit wilden, er genoegen
mee nemen?
Wel is het duideiyt, in welke richting de
adviezen der straks door de Kroon te ont
bieden raadsheeren worden gegeven. Im
mers zyn voorai van christeiyke zyde de
verkiezingen ingezet en geleid voor een
sterk gezag. Onder de nawerking der ge
beurtenissen in Indie heeft hier te lande
met name de heer Colyn in de verkiezings
meetings zyner partij uiting gegeven aan
een zeer besliste vernieuwing van het re-
geerlngs-beleid in dier geest.
Ofschoon de vrij zinnig-democratische en
liberale organen zien uitputten in aan-
drang, om de vryzinnige kiezers terug te
houden van het stemmen op den leider
der Anti-revolutlonnalren, heeft diens par
ty evenwel ter rechterzyde de sterkste l
zuigkracht getoond. Aan deze zyde ging
alleen de zyne vooruit, en wel met twee ze-
te Is.
Indien uit de Ant'-revolutionnaire par-
ty de Kabinetsformateur mocht geroepen
worden, zal hy ongetvdjfeld niet aarzelen,
die verantwoordelijkheid te aanvaarden. En
indien hy in zyn opdracht slaagt, kan men
op een vast rechtsch accoord een regee-
ringsprogram tegemoet zien, dat de door
Minister Deckers aaxigegeven lijn van be
slist verzet tegen de gezagsondermijnen
de invloeden sterk accentueert, terwyi een
krachtige wetgeving is te verwachten tot
herstel der ontredderde financiën, vooral
door vermindering van de Staatsuitga
ven, opheffing van net economisch leven
uit zyn verval en krachtige bestryding der
werkloosheid. In de piograms der drie par
tyen, welke voorheen de coalitie vormden,
komen desbetreffende clausulen voor.
Een krachtig bewlna wordt trouwens dub
bel geboden, nu de beroeps-opruier L. De
Visser in de Kamer terugkeert met nog
drie Moskovieten, onder wie de heer Da
vid Wynkoop en de Indiërs Prawiradirdja
en Sardjono. Het is schande genoeg, dat
laatstgenoemde op het oogenblik nog tot
de geïnterneerden in Boven Digoel be
hoort, waar hy zyn straf uitzit, evenals in
een Nederlandsche gevangenis de lijst
aanvoerder der Revolutionnalr
sche Party, de heer H. Sneevliet, die by Ie
revolutie in China Je belangen van Mos
kou diende, den tyd afwacht, dat hy in het
parlementaire gestoelte zal klimmen, om
de Kamer tot klankbord van de muiterij
te misbruiken.
Het zoogenaamde réveil van het Verbond
van Nationaal Herstel, dat het heelemaal
tot één zetel kon brengen achter den ge
neraal op het parade-paard, blijkt weinig
méér kracht op de openbare meening te
bezitten dan het dozijn fascistische groepen
en de in het geheel met 46 in de verkie
zingen op trekkende kleine party tj es, waar
van er thans 40 voo. de stembus gesnec
veld liggen. Het onopgevoede kiezerspubliek
Is alweer allerlei politieke éénmans-
ideeën achterna geloopen zonder zich te
bekommeren om de met veel yver en geld
vermorste stemmen, uie aan de groote par
tyen voor een krachtig Parlement ten
goede hadden kunnen komen.
De liberalen hebben zich vooral in de
hoofdstad, waar in hun sterkste burcht de
socialisten zoo fel werden gemaltraiteerd,
verrassend kunnen handhaven. Maar
hier en elders zyn de kleine partytjes
amechtig weggezakt Ir het muurvaste Hol
land met zyn nauweiyks te verschuiven
groote partyen en ongenaakbaar zelfs in
dit stormjaar van Germanje. Terwyi de
algemeene deeler meer dan 37.000 stemmen
bedroeg, haalde de R. K. Democratische
Party, wier leider prof. Veraart had aan-
gekondigd, dat de R. K. Staatspartyers dit
keer van de trappen zouden rollen, er
maar 20475, de R. K. Arbeidersparty zelfs
maar 7248 en de Limb.‘Federatie werd even-
